Tarih. Sevgili Okuyucular,

Transkript

1 Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi Sevgili Okuyucular, Bundan 96 yıl önce, 30 Ağustos 1922 de, Mustafa Kemal Paşa önderliğindeki kahraman Türk ordusu, tüm Türk Dünyası için hayati önemi olan bir zafer kazandı. Bu zaferle Türkler, dokuz asır boyunca yurt olarak benimsedikleri bu topraklardan sonsuza kadar ayrılmayacaklarını yedi düvele rağmen haykırdı. Bu zafer tüm Türklere sahip oldukları gücü yeniden hatırlatırken, sonrasında kurulan yeni cumhuriyet Türklerin tek hür vatanı haline gelecekti. Bu zaferden yaklaşık bir asır sonra Türk Dünyası nın diğer ucu olan ın, benzer bir zafere ihtiyaç duyduğunu üzülerek görüyoruz. Fakat bu zafer, top ve tüfekle değil, akıl ve vicdanla kazanılması gereken manevi bir zaferdir. Bu sayımızda Türk ün en eski vatanı ve medeniyetimizin beşiği olan ı geçmişten günümüze ele aldık. Ragıp Kutay Karaca, Dr. Ömer Kul, Hamit Göktürk ve M. Kemal Sallı nın çalışmalarıyla hazırladığımız dosyasını okurlarımızın ilgisine sunmanın mutluluğu içindeyiz. Ağustos ayının bizden ayırdıklarını da hatırlatmak dergimizin görevi. Bunlardan ilki, Türkistan da kahramanca can verinceye kadar Türklüğe büyük faydası olmuş ve uzak coğrafyalardaki soydaşlarıyla arasında yıkılmaz bir köprü kurmuş olan Enver Paşa dır. Bu sayımızda tarih yapan Enver Paşa yı, onun başarılarla dolu hayatını ve sarsılmaz ülküsünü genç araştırmacı Mehmet Kürşad Yavan ın kaleminden okuyacaksınız. Ağustos ayının bizden kopardığı diğer bir değerimiz de Servet Somuncuoğlu dur. Enver Paşa gibi tarih yapmamış olsa da Türk tarihini taşlara yazmayı başarmış Servet Somuncuoğlu nu, vefatının beşinci yılında kendisine yakışır biçimde dergimize taşımaya çalıştık. Somuncuoğlu nun değerli eşi Nevin Somuncuoğlu, asistanı Yasin Cemal Galata ve dostu Dr. Mustafa Aksoy çeşitli yönleriyle dergimiz için ele aldılar. Türk Dünyası nın bu değerlerini okurlarımıza yeniden hatırlatmaktan büyük bir mutluluk duyuyoruz. Tanrı Türk ü Korusun Közhan Yazgan Çin e verdiğimiz madalyanın, yaptığımız ziyaretlerin ve 500 milyon dolardan 30 milyon dolara inmiş ihracatımızın yeniden artırılması için verdiğimiz tavizlerin sosyal ve iktisadî sonuçlarını da vakit geçirmeden incelemek gerekir. Atatürk Afganistan a çok önem verdi. Nahçıvan a çok önem verdi. Atatürk, Doğu Türkistan Cumhuriyeti ni ilk tanıyan cumhurbaşkanı oldu. Buna rağmen günümüz Türkiye sinde Gök bayrağın yasaklanması gibi bir durum ortaya çıkabilmiştir. ın gök bayrağı ile al bayrağın karşılıklı selamlaşmasının sağlanamamış olması, gelmiş geçmiş bütün hükümetlerimizin politikalarında başarısız olduklarını, bu politikaların yenilenmesi gerektiğini ortaya çıkarmaktadır. Tanrı Türk ü Korusun Turan Yazgan Levent, 11 Temmuz 2009

2 Nevin Somuncuoğlu Eşim Servet Somuncuoğlu Yasin Cemal Galata Servet Somuncuoğlu nun Türk Tarihine Katkıları Dr. Mustafa Aksoy Türkoloji ye ve Taşlara İmza Atan Adam: Servet Somuncuoğlu 8 Hakan Kaya Ayda Bir Film Damgaların Göçü Minehanım T. Nuriyeva Unutulan Tarih / Değiştirilen Adlar-70 Eski İzler İle Bulgar Türk Şehri Kuru Sakla (Kuru Köy) Tatar Pazarcığı Hacıoğlu / Pazarçık Pazarcık / Dobriç Dr. Zekeriya Türkmen Türk İstiklal Savaşı nda Büyük Taarruz 16 Dr. İlhan Akbulut Semavi Eyice nin Ardından Hamit Göktürk Asimilasyon ve Soykırımın Eşiğinde 24 28

3 Dr. Ömer Kul Türkiye-Çin İlişkilerinde Ragıp Kutay Karaca Çin deki Değişimin Türk-Çin İlşkilerine Etkisi M. Kemal Sallı Dünya Ticaret Savaşı ve Türkiye ye Etkileri 44 Burak Tut Ayda Bir Spor Moskova dan Himalayalara Rinat Dasayev En İyisi! Mehmet Kürşad Yavan Hayatı ve Siyasi Karakteriyle Enver Paşa Funda Kılınçarslan Ayda Bir Müze Cibali Tütün Fabrikası TDAV Vakfımızdan Haberler Cilt: 64 Sayı: 380 Kurucu Başkan Turan Yazgan Sahibi Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı adına Közhan Yazgan Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Saadet Pınar Yıldırım Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Töre Yıldırım Düzeltmen Emre Akar Mehmet Kürşad Yavan Kapak Fotoğrafı Güncel Fotoğraflar M. Kemal Sallı Samet Çolban Görsel Tasarım Hayri Güntek 60 Teknik Yönetim ve Tasarım Emel Gökay Tasarım - Fotoğraf İşleme Gökhan Kaya İdare Merkezi Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Kemalpaşa Mah. Bukalidede Sok. Nu: 4 Saraçhane PK: Fatih - İstanbul (0212) yayin@turan.org Basıldığı Yer Şenyıldız Matbaacılık Gümüşsuyu Cad. Işık San. Sit. C Blok No: 19/102 Topkapı İstanbul Telefon: (0212) Matbaa Sertifika No: Fiyatı: 10 TL Abonelik Bedeli Yurtiçi: 100 TL Öğrenciler için : 85 TL Yurtdışı: 60 USD Banka Hesap Numaraları Vakıfbank İstanbul Fatih Şb: TR İş Bankası İstanbul Aksaray Şb: TR Posta Çeki Hesap Numarası İstanbul Aksaray PTT Şubesi Nolu Hesap Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı nın Aylık Süreli Yayın Organıdır. Milli Eğitim Bakanlığı Talim - Terbiye Kurulu nca eğitim ve öğretim açısından öğretmenlere tavsiye edilmiştir. (8 Mart 1995 tarih ve B.08.0.TTK /611.7/0946 nolu karar)

4 Vakfımızdan Haberler Temmuz Ayı Boyunca Katıldığımız Etkinlikler ve Ziyaretçilerimiz Ziyaretçi Defteri Vakfımızı ziyaret eden, Tunceli Hozat Belediye Başkanı Celaleddin Polat ve Dr. Öğretim Üyesi Atilla Jorma Türk Dünyası yla ilgili çalışmalarımız bağlamında bilgilendiler. Avrasya da Türkiyat ve Şarkiyat Çalışmaları başlıklı sempozyum, 4 Temmuz Çarşamba günü saat 10:30 da İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Genel Kurul Salonu nda açılış oturumuyla başladı. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, Kazakistan Uluslararası Al-Farabi Üniversitesi, Kiev Ulusal Taras Şevşenko Üniversitesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, TÜRKSOY ve Londra Aytmatov Akademisi ortaklığıyla düzenlenen sempozyumun açılış konuşmalarını FAMER Başkanı Abdullah Kızılcık, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hayati Develi, TDAV Başkanı Közhan Yazgan adına Dr. Öğretim Üyesi Muzaffer Ürekli, Londra Aytmatov Akademisi Başkanı Rahima Abduvalieva, Al-Farabi Üniversitesi adına Doç. Dr. Oraz Sapashev ve Batı Kazak Jubanov Üniversitesi adına Gulcan Shokum yaptı. İki gün boyunca düzenlenen 7 paralel oturumda toplam 74 bildirinin sunulduğu sempozyum 5 Temmuz da FAMER Konferans Salonu nda gerçekleştirilen kapanış oturumuyla sona erdi. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu tarafından 20 Temmuz 2018 Cuma günü İstanbul Taksim Atatürk Anıtı önünde düzenlenen Mutlu Barış Harekatı nın 44. yıldönümü törenine katıldık. Program KKTC Başkonsolosluğu, Kıbrıs Muharip Gaziler Derneği, KKTC Üniversiteleri ve sivil toplum kuruluşlarının Atatürk Anıtına çelenk koymasıyla başladı. Vakfımız adına Eğitim ve Kültür Müdürümüz Metin Köse tarafından anıta çelenk konuldu. Türk milletinin şehitlerine saygı duruşunun ardından askerî bando eşliğinde büyük bir coşkuyla İstiklal Marşımız okundu. Türkçe nin öğretildiği her kurumla işbirliği içinde olan vakfımız, İ. Ü. Dil Merkezi nin mezuniyet törenine katıldı. Başta Dil Merkezi Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Yalçın Yılmaz olmak üzere tüm öğretim üyesi arkadaşların ve öğrencilerin başarılarını kutluyoruz. Vakfımızı ziyaret eden hocalarımız Günay Karaağaç, Ceval Kaya ve Doç. Dr. Adnan Eskikurt la Türk Dünyası üzerine sohbet ettik. Yarıyıl tatiline giren Afganistan Mezarışerif deki Türk Dünyası Reşad Anadolu Lisemizin Türk Dili hocası Hacı Turan Kars la fikir alışverişinde bulunduk. 63

5 Türk Dünyası Bakü Atatürk Lisesi 1990 Yılından Beri Verdiği Eğitimle Bakü nün En Çok Tercih Edilen Lisesinden Haberler 23 Haziran günü Ara Sınıflara Giriş Sınavı yaptık. Bu sınava büyük bir talep oldu. Başarılı olan öğrencilerimizin kayıtlarını yaptık. 27 Haziran günü ise Bursluluk Sınavı yaptık. Sınavda başarılı olan öğrencilerimiz, katkı payı ödemeden veya indirimli okuyacaklar. Son sınıf öğrencilerimizin kabul edildikleri üniversiteler belli olmaya başladı. Öğrencilerimizi kutlar, onlara başarılar dileriz. Orhan Mammedov; Woroclawski Üniversitesi, Polonya Sevinç Memmedova; Latvijas Üniversitesi, Letonya Ali Abbasov; Kaunas Teknoloji Üniversitesi, Litvanya Ramal Seyidli; İstanbul T. Üniversitesi, Elektronik Haberleşme Mühendisliği İsmail Gurbanlı; Yıldız Teknik Üniversitesi, Gıda Mühendisliği Altay Mirzaliyev; Yıldız Teknik Üniversitesi, Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Eşref Memmedov; Akdeniz Üniversitesi, Elektrik- Elektronik Mühendisliği Ali Eyvazzade; Akdeniz Üniversitesi, Bankacılık ve Finans Bölümü Muharrem Sadıklı; Akdeniz Üniversitesi, İç Mimarlık Bölümü Emin Mehemmedli; Mersin Üniversitesi, Tıp Fakültesi Mülkem Uysal; Mersin Üniversitesi, Kamu Yönetimi Bölümü Nizami Rehimov; Karabük Üniversitesi, Mekatronik Mühendisliği 9-A sınıfından Metin Bayramlı ve Lale Nesibova; 9-B sınıfından Tomris Feyzulla, Fidan Allahyarova ve Fuzuli İsmayılbeyli Kırmızı Diploma almaya hak kazandılar. Öğrencilerimizi, öğretmenlerimizi ve ailelerimizi tebrik ederiz. İki yıldır görevini başarıyla yürüten müdür yardımcımız Günel Rehmanova, Aydın Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Semih Yön le dünya evine girdi. Çifte mutluluklar dileriz. Uluslararası Celalabad Üniversitesi Türk Dünyası Kırgız-Türk Turan Yazgan Sosyal Bilimler Ensitüsü Bakü Atatürk Anadolu Lisesi nde beş yıllık görevi sona eren hocamız Tuncay Alkiraz, veda ziyaretinde bulundu. Tuncay Hoca hiçbir karşılık beklemeden, Bakü Atatürk Lisesi nde izcilik faaliyetleri başlatmıştı. Hocamıza teşekkür ediyor, bundan sonraki hayatında sağlık, mutluluk ve başarı diliyoruz. Her yıl tüm üniversite personelinin katılımıyla geleneksel olarak düzenlenen yaz pikniği, bu yıl da Celalabad ın Arslanbab bölgesinde yapıldı. Şelaleleriyle ünlü bölgede tüm gün boyunca konaklayan personelimiz, düzenlenen çeşitli etkinliklerle stres attı. Türk Dünyası Fakülteleri ve Meslek Yüksekokulumuza öğrenci seçme sınavları 1 Temmuz 2018 itibariyle başladı. Her yıl olduğu gibi bu yıl da yoğun talep gören bölümlerimizin tanıtımı ve öğrenci kabul işlemleri enstitü müdürümüz Çağrı Ergezer ve öğrenci işleri daire başkanımız Halil Şengül tarafından yapılmakta. Enstitü ve meslek yüksekokulumuza başvuran öğrencilerin alım sınavları 14 Temmuz tarihinde yapıldı. Öğrenim görmeye hak kazanan öğrencilerimizi kutluyor, başarılarının devamlı olmasını diliyoruz. 64