İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış ve Güvenlik Kültürü KABUL EDİLEBİLİR RİSK TEHLİKE RİSK

Transkript

1 TEHLİKE İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış ve Güvenlik Kültürü Tehlike; insanların yaralanması, hastalanması, malın veya malzemenin hasar görmesi, iş yeri ortamının zarar görmesi veya bunların gerçekleşmesine sebep olabilecek kaynak veya durumu ifade eder. RİSK Risk ise, işyerinde, meydana gelebilecek, maruz kimselere veya çalışma çevresine zarar ya da hasar verici nitelikteki bir olayın, meydana gelme ihtimali ile zarar verme derecesinin bir bileşkesi olarak tanımlanabilir. KABUL EDİLEBİLİR RİSK Kabul edilebilir risk; işletmenin, kanuni zorunluluklar ile kendi iş sağlığı ve güvenliği politika ve uygulamaları dikkate alındığında, kabul edebileceği düzeye indirilmiş riski ifade eder.

2 RİSK DEĞERLENDİRME Risk değerlendirmesi, çalışma ortamı, şartları ya da çevrede var olan tehlikelerden kaynaklanan riskleri, sistematik bir yolla ortaya çıkarmak, yok etmek veya kabul edilebilir seviyeye indirmek için nitel ve nicel yöntemler kullanılarak yapılan çalışmalardır. OLAY (VAKA) Olay (vaka); oluşum tarzı itibariyle bir kaza olmasına rağmen sonuçları neticesinde yaralanma, zarar veya hasarın meydana gelmediği durumdur. KAZA Kaza; ölüme, hastalığa, yaralanmaya, hasara veya diğer kayıplara sebebiyet veren istenmeyen olay olarak tanımlanır. İŞ KAZASI İş kazası, işin yapımı ve yürütümü sırasında meydana gelen tehlikeli durum ve tehlikeli davranışların zaman ve mekân şartlarında bir araya gelmesinden kaynaklanan, ölüm, hastalık, yaralanma, zarar veya hasara sebebiyet veren istenmeyen olaydır.

3 İŞ KAZASI Uluslararası Çalışma Örgütüne (ILO) Göre; Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınamamış olan etrafa zarar verebilecek nitelikteki olaydır. Dünya Sağlık Örgütüne (WHO) Göre ise; Önceden planlanmamış çoğu kişisel yaralanmalara, makinelerin ve araç gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olaydır. İş Kazalarının Nedenleri Araştırmacılarca, tüm kazaların beş temel faktörün ardı ardına sıralandığı bir Kaza Zinciri nden oluştuğu kabul edilmektedir. Bunlardan biri olmadıkça bir sonraki meydana gelmez ve zincir tamamlanmadıkça kaza ve yaralanma olmaz. İş Kazalarının Nedenleri Şekildeki beş faktördenenönemlisiüçüncüfaktörolangüvensiz durum ve davranışlardır. Tehlikeli hareketlerin giderilmesi ile diğer faktörlerin etkisi ortadan kalkmakta ve böylelikle kaza ve zarar oluşmadan önlenmektedir. Faktörlerden birinin giderilmesi ile tüm faktörlerin tetiklenmesi (domino etkisi) önlenmektedir. KAZA ZİNCİRİ 1. İnsanın TabiatŞartları Karşısında Zayıflığı: İnsanın tabiatşartları karşısında yaratılıştan gelen zayıflığı kazaların ilk temel sebebidir.eğer insanlar tabiat karşısında bu kadar zayıf olmasaydı kazalar olmazdı.bu sebeple kazalar tam bir kesinlikle önlenemez.

4 2. Kişisel Kusurlar: Dikkatsizlik, pervasızlık, asabiyet, dalgınlık, önemsemezlik ve ihmal gibi kişisel kusurlar kazaların ikinci temel sebebidir. Bu kusurlar zayıflığın kişisel boyutu olup, şahsın yanlış ya da gereksiz hareket yapmasına neden olur. İnsanları bu kusurları eğitim ve disiplinle kısmen önlenirse de iş güvenliği bilimi kişisel kusurların psiko-sosyal ve çevresel etkiler nedeni ile de ne zaman ortaya çıkacağı bilinmeyeceği içinbukonu ile uğraşmaz ve insanı kusurlu bir varlık olarak kabul eder. 3. Tehlikeli Hareket-Tehlikeli Durum : İnsanın şahsi kusurlarının bir kazaya sebep olması için TEHLİKELİ ŞEKİLDE HAREKET etmesi gerekir. Ancak yalnız başına tehlikeli harekette bir kazaya sebep olmaz. Kazanın meydana gelmesi için birde TEHLİKELİ DURUM un bulunması şarttır.kaza ancak bu iki hususun aynı anda üst üste gelmesi hallerinde oluşur. Kaza zincirindeki beş faktörden en önemlisi üçüncü faktör olan tehlikeli durum ve davranışlardır. Tehlikeli hareketlerin giderilmesi ile diğer faktörlerin etkisi ortadan kalkmakta ve böylelikle kaza ve zarar oluşmadan önlenmektedir. Faktörlerden birinin giderilmesi ile tüm faktörlerin tetiklenmesi (domino etkisi) önlenmektedir. 4. Kaza Olayı : Yukarıda belirtilen üç unsurun arka arkaya gelmesi de önceden planlanmayan ve bilinmeyen, zarar vermesi muhtemel bir olayın meydana gelmesi için kafi değildir. Bir de kazanın bütün unsurları ile gerçekleşmesi, yaralanma yada zararın meydana gelmesi için KAZA OLAYINA ihtiyaç vardır. Bu da kaza zincirinin dördüncü halkasını teşkil eder. 5. Yaralanma (Zarar Veya Hasar) : Bir işletmede, fabrikada, iş kolunda yürütülecek iş güvenliği çalışmalarında ve her türlü iş güvenliği problemlerinin çözümünde göz önünde tutulması ve dikkate alınması gereken ON temel kural vardır. Bu 10 kurala iş güvenliği temel prensipleri diyoruz. Bu prensipler bilimsel bir çalışma çerçevesinde yürütüldüğü takdirde istenilen sonuçlar elde edilebilir. Bir kazanın kaza tanımındaki durumuna gelmesi için YARALANMA (ZARAR VEYA HASAR) safhasının da bulunması gereklidir. Bu husus kaza zincirinin son halkasıdır.

5 Bu prensipler şunlardır: 1-Tehlikeli Hareket ve Tehlikeli Durumların Önlenmesi : İş güvenliği bilimi, kazaların önlenmesi çalışmasında kaza zincirinin 3.halkası olan TEHLİKELİ HAREKET VE TEHLİKELİ DURUM u asli faaliyet alanı olarak benimser. Kaza zincirinin 3.halkası olan tehlikeli hareket ve tehlikeli durum zincirin en zayıf halkasıdır. Çünkü 1 ve 2. halkalar insan ile ilgili hususlardır veişgüvenliği bilimi insan ile uğraşmanın etkili sonuçları olmayacağını kabul eder. Bu nedenle iş güvenliği sorumlularının ilk yapacağı iş TEHLİKELİ HAREKET VE TEHLİKELİ DURUMLARI tespit ederek bunları ortadan kaldırmaya çalışmalıdırlar. 2- İş kazalarının % 88 i tehlikeli hareketlerden, %10 u tehlikeli durumlardan, %2 si kaçınılmaz ve sebebi bilinmeyen) hareketlerden kaynaklanmaktadır. Bu prensip iş güvenliği sorumlularını özellikle tehlikeli hareketler üzerinde yoğunlaşmalarının gerektiğini açıkça göstermektedir Tehlikeli Hareketler Emniyetsiz çalışma, Gereksiz hızlı çalışma, Emniyet donanımı kullanılmaz duruma sokma, Alet ve makineleri tehlikeli şekilde kullanma, Emniyetsiz yükleme, Emniyetsiz vaziyet alma, Tehlikeli yerlerde çalışma, Şaşırma, kızgınlık, üzgünlük, telaş, şakalaşma vb. Kişisel koruyucuları kullanmamak Tehlikeli Durumlar Uygun olmayan koruyucular, Koruyucusuz çalışma, Kusurlu alet, makine, teçhizat kullanma, Emniyetsiz yapılmış alet ve makineler, Yetersiz-bakımsız bina, alet ve makineler, Yetersiz ya da fazla aydınlatma, Yetersiz havalandırma Emniyetsiz yöntem ve şartlar

6 3- Kaza sonucu meydana gelebilecek zararın büyüklüğü kestirilemez, bu tamamen tesadüflere bağlıdır. Burada; yapılan çalışmalar ile kazayı hafif atlatmak değil, kazayı meydana getiren sebeplerin ortadan kaldırılmasının doğru olacağına işaret edilmektedir. Yapılan istatistikler, kazaların % 50 sinin kolayca önlenebileceğini, % 48 inin ancak etüd ve metotlu bir çalışma ile önlenebileceğini, % 2 sinin de önlenmesinin mümkün olamayacağını göstermiştir. 4- Ağır yaralanma yada ölümle neticelenen her kazanın temelinde 29 yaralanma ve 300 ramak kala olayı vardır ( oranı) Bu prensipten özellikle kazaya ramak kaldı olaylarının nedenlerinin çok iyi incelenerek sebeplerinin ortadan kaldırılması gerektiği anlaşılmaktadır. Can kaybı Yaralanma Ramak kala 5- Tehlikeli hareketlerin nedenleri: işçinin bünyeden ve yaradılışından gelen şahsi kusurları (dikkatsizlik, laubalilik, umursamazlık) Bilgi ve ustalık yetersizliği Fiziki yetersizlik Uygunsuz mekanik koşullar ve fiziki çevre Görüldüğü gibi insan önce güvensiz koşulları oluşturmakta, sonra bu koşullar nedeniyle kaza yapmakta veya meslek hastalığına uğramaktadır. Yine tehlikeli hareketlerin nedenlerinin bir tasnifi yapılarak kaza incelemelerinde kusur oranlarının belirlenmesindeki kriterleri ortaya koymaktır. 6- Kazalardan korunma metodu A- Mühendislik ve revizyon - Tehlikeli durumların bilinmesi - Tehlikeli durumların analizi - Tedbirlerin alınması - Tedbirlerin uygulanması - Gerekli kontrollerin sağlanması

7 İş sağlığı ve iş güvenliğine yeni yaklaşımlar sonucu mevzuatımıza giren risk değerlendirmesi kapsamında bu başlıkları şu şekilde sıralayabiliriz. - Tehlikelerin tanımlanması, - Tehlikelerden kaynaklanan risklerin değerlendirilmesi, - Riskleri önlemek veya azaltmak için kontrol tedbirlerinin belirlenmesi - Kontrol tedbirlerinin uygulanması - Kontrol tedbirlerinin sürekli olarak izlenmesi B- İkna ve Teşvik -Eğitim ve öğretim çalışmaları -Çeşitli yarışmaların düzenlenmesi -Uyarı levhaları ve afişler - Propaganda - Ödüllendirme / Özendirme C- Ergonomiden yararlanma Yapılacak işe uygun işçi temini ve çalışanları biyolojik özellikleri ile kabiliyetlerine göre makine, tesis ve aletleri geliştirmek şeklinde ergonomi biliminin gerekleri yerine getirilmelidir. D- Disiplin Kurulları İş güvenliğinin sağlamada en çok başvuruşacak çözüm yolu disiplin tedbirlerine başvurulmasıdır. 7. Kazalardan korunma yöntemleri ile üretim, maliyet, kalite kontrolü metotları benzerlik ve paralellik arz eder. İş güvenliğini sağlama metotları ile verimlilik ve kalite çalışmalarında kullanılan yöntemler arasında tam bir paralellik vardır. Bu yaklaşım özellikle yönetim sistemleri arasında oluşturulan benzerlikte de çok açık bir şekilde ortaya konulmuştur. 8. İş güvenliği ile ilgili çalışmalara, konulacak kurallara ve alınacak tedbirlere üst düzey yöneticiler katılmalı ve sorumluluğa ortak olmalıdırlar. İş güvenliği çalışmaları, sadece işyerinde bu amaçla görevlendirilen personelin gayret ve çabaları ile sınırlı olmamalıdır. Özellikle üst düzey yöneticilerin iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına ilgi duymaları ve destek olmaları, diğer çalışanların iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına pozitif katkısını artıracağı gibi, üst düzey yöneticilerin kendi koydukları kurallara örnek teşkil edecek şekilde uymaları da teşvik edici bir neden olacaktır.

8 9. Formen, ustabaşı ve benzeri ilk kademe yöneticiler kazalardan korunmada en önde gelen personeldir. Bu prensipte; işyerinde işçiye en yakın ilk kontrol elemanının iş güvenliğini sağlama çalışmalarında ki önemi ile eğitim, ikna, teşvik ve disiplin çalışmalarının hangi seviyede yoğunlaştırılması gerektiğine işaret edilmektedir. 10. İş güvenliği çalışmalarına yön veren insani duyguların yanında, iş güvenliğinin sağlanmasında itici rol oynayan iki mali faktör vardır. A- Güvenli bir işletmede üretim artıp maliyet düşecektir. B- Kazalarda meydana gelen zarar yapılan ödemelerin yaklaşık beş katı olacaktır. GÜVENLİK KÜLTÜRÜ 1986 yılında gerçekleşen ve çok vahim sonuçlar ortaya çıkaran Çernobil faciasının kaza inceleme raporunda, yetersiz güvenlik kültürü ibaresinin yer alması akademik çevreleri ve konunun uzmanlarını bu alanda çalışmalar yapmaya yöneltmiş ve ortaya konan bulgularla iş kazalarını daha da düşük oranlara indirmenin tek yolunun işyerlerinde uygun ve yeterli düzeyde güvenlik kültürü oluşturulması olduğu tüm akademik çevrelerde kabul görmüştür. Güvenlik kültürünün tanımı, literatürde çok farklı şekillerde dile getirilmektedir. Bu tanımlar incelendiğinde, ortaklık, önleme, korunma, maruziyet, değişim, algılama, inanç, değer, tutum vb. kavramların tüm tanımlarda ortak olduğu görülmektedir. Bu kavramlardan yola çıkarak, işyerindeki güvenlik kültürünü, işyerinin her kademesinde görev yapan personelin, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili maruziyet, önleme, korunma gibi konularda sahip olduğu veya geliştirdiği ortak davranış, alışkanlık, inanç, görüş ve paylaşımlar bütününün ifadesi şeklinde tanımlamak mümkündür. Önerilen tanımdan da anlaşılacağı üzere, güvenlik kültürü bütün işletmeyi kapsamakta ve işletmenin her bireyi tarafından farklı seviyelerde olsa bile algılanmaktadır. Bu algının kabul edilebilir düzeye yükseltilebilmesi için her kademedeki çalışanların güvenlik kültürünün birbirine yakınlaştırılması iş kazalarının önlenmesinde önemli bir unsur olacaktır.

9 Güvenlik kültürünün her bireyde oluşmasına yönelik çalışmalar, öncelikle aile içi eğitimle başlamalı, devamında eğitim-öğretim hayatı boyunca desteklenmeli ve bireyin çalışma hayatına dahil olması ile işverenlerce verilecek eğitimlerle en üst seviyeye taşınmalıdır. Bu amaçla; ülkemizde güvenlik kültürüne sahip bireylerin yetişmesi konusunda aile ile birlikte eğitim sistemine de büyük sorumluluklar düşmektedir. Gerek ilk ve orta öğretim, gerek yüksek öğretim ve gerekse mesleki eğitim süreçlerinde, bireylerde güvenlik kültürü oluşmasına algılamasına yönelik programlar uygulanmalıdır. Son yıllarda, dünyada ve ülkemizde güvenlik kültürü konusunda yapılan çalışmalar ve konunun çalışma yaşamının birçok alanında gündeme getirilmesi, ilerleyen zamanlarda güvenlik kültürünün hem toplum ve hem de çalışma yaşamına yeterli oranda entegre olacağı konusunda umut verici gelişmeler olarak değerlendirilebilir. Bu entegrasyonun sağlanması, yalnızca iş kazaları ve meslek hastalıklarını değil, trafik kazaları ve ev hayatında yaşanan kazaları da bir hayli azaltacaktır. İş kazaları, çoğunlukla risk unsuru taşıyan çalışma koşullarının birtakım psiko-sosyal faktörler nedeniyle, çalışanlar tarafından yeterince algılanamamasından kaynaklanmaktadır. Örgütlenmedeki yetersizlikler, etkin olmayan iletişim ve eğitim eksikliği çalışanların güvensiz davranışlarda bulunmalarına yol açarken, mesleki ve günlük yaşamdan kaynaklanan sorunların ortayaçıkardığı psikolojik gerilim de kaza riskini artırmaktadır. Karmaşık bir yapıya sahip olan iş kazalarının meydana gelmesinde pek çok faktörün etkisi bulunmakla birlikte, yaygın kanaatiş kazalarının önemli bir bölümünün insan hatasına bağlı olduğudur. Bundan dolayı, iş sağlığı ve güvenliğinin beşeri unsuru üzerinde giderek daha fazla durulmaya başlanmıştır. İş kazalarına esasen güvenli olmayan davranışların yol açtığından hareketle kazalarla ilgili insani ve mali yükümlülükler azaltılmak istendiğinde, güvenli olmayan davranışlara odaklanılması insancıl olduğu kadar, iktisadi bir yaklaşımı da gerektirmektedir. Pek çok işletme, güvenlik düzeyini yükseltmek amacıyla çaba sarf etmekte, zaman ve para harcamaktadır. Sarf edilen çaba, temelde işletmede iş güvenliği yönetimi sistemini kurmaya ve iş güvenliği kültürünü oluşturmaya yöneliktir. İşletmede iş güvenliği yönetim sisteminin tesisi, kaynakların korunmasına katkı sağlayacağı gibi, daha yüksek verimlilik ve kaliteyi de beraberinde getirecektir.

10 Bir süreç olarak iş güvenliği kültürü, yaygın kullanımıyla güvenlik kültürü, işletmedeki tehlikelere işçilerin maruz kalmasını engellemeye yönelik olarak örgüte ait normlar, inançlar, roller, tutumlar ve uygulamaları ifade etmektedir. Güvenlik kültürü, işçilerin tutumları ve davranışları üzerine odaklanarak güvenli davranışı motive etmekte ve işçilerin çalıştıkları işletmelerdeki risklerin farkında olmalarını sağlamayı, tehlikelerin sürekli olarak gözetimini mümkün kılan bir norm geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bir örgütün güvenlik kültürü; birey ve grup değerlerinin, tutumlarının, algılamalarının, yeterliliklerinin ve bağlılığı belirleyen davranış kuralları ile örgütün sağlık ve güvenlik yönetimi biçim ve becerisinin ürünü olarak değerlendirilmektedir. Bu kültür işletmede mevcut olduğunda, iş güvenliği ile ilgili olumsuz ya da zararlı davranışlar en aza indirgenebilecek, iş kazası, yaralanma ve ölüm vakalarındadaazalmagerçekleşebilecektir. Bütün bunlarla birlikte, güvenlik kültürünün örgütün; kalite, güvenilirlik, rekabet edebilirlik, verimlilik ve işletmenin karlılığı üzerinde de olumlu etkileri bulunmaktadır. Güvenlik kültürünün çalışanlar tarafından işyerlerinde yeterli düzeyde algılanmasının ilk basamağı, birçok yönetim sisteminde görüldüğü gibi, üst yönetimim taahhüdü olarak adlandırılan kısımdır. İşveren veya vekilleri tarafından işletmede güvenlik kültürü oluşturulmasına yönelik yatırımlar yapılması, gerekli eğitimlerin çalışanlara aldırılması, kişisel koruyucu donanımların hazır tutulması, işletme içerisinde ve çalışanlarla beraber iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konuların değerlendirilmesi, gerekli prosedür ve talimatların hazırlanması ve en önemlisi de güvenliği üretimden ve işten önde tutulması, üst yönetimin taahhüdü basamağının gereklilikleridir. İşletmede güvenlik kültürü oluşturmanın veyerleştirmenin ikinci adımı, orta yönetim olarak nitelendirilen baş mühendis, mühendis, şef, usta ve eğitici gibi çalışanların, verdikleri talimatlarda iş sağlığı ve güvenliği gerekliliklerini gözetmesi ve çalışanların yaptıkları işlere nezaret ederken iş sağlığı ve güvenliği gerekliliklerine uygun şekilde davranmalarını gözetmeleridir.

11 Güvenlik kültürü oluşturmanın üçüncü basamağı, işyerinde yazılı bir iş sağlığı ve güvenliği sistemi kurulmuş olması gerekliliğidir. Bu sistemin temel unsurları olarak, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda bilgilendirilmesi, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kurul ve heyetlerde alınan kararlardan tüm çalışanların haberdar edilmesi ve söz konusu kurul ve heyetlere çalışanların katılımının sağlanması, işyerinde meydana gelen, meydana gelmesi muhtemel olan veya kıl payı atlatılan kazaların veyasağlık ve güvenlikle ilgili diğer olumsuz durumların raporlanması ve bu raporlar doğrultusunda yapılan çalışmalar ve düzeltici faaliyetler hakkında çalışanlara bilgi verilmesi sayılabilir. Bunlara ek olarak, çalışanları iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda ödüllendirme hususu da bu basamağın unsurları arasında yer almaktadır. İşyerlerinde güvenlik kültürü oluşturmanın son basamağı da yazılı olmayan bir iş sağlığı ve güvenliği sistemioluşturulmasıdır. Bu aşama, iş kazası ve meslek hastalığı oluşmasına neden olacak şekilde davranan çalışanların belirlenerek onlara yönelik özel çalışmalar yapılması, ustaçırak ilişkisi olan yerlerde ustaların iş sağlığı ve güvenliği gereklerini çıraklara aktarmasının teşvik edilmesi ve bu gerekliliklere uygun davranış sergileyen çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği konusunda yetki verilerek diğer çalışanları uyarması ve onlara örnek olacak doğru davranışları sergilemelerinin sağlanması gibi unsurları içermektedir. İşletmelerde, uygun ve yeterli düzeyde güvenlik kültürü bilincinin oluşturulmasının iş kazalarını yüzde elli oranında azaltması gereğinden hareketle, yetişmiş eleman kaybı yanında işletmelerin verimlilik, tazminatlar, iş gecikmesi, işgünü ve işgücü kaybı gibi maddi; can kaybı, uzuv kaybı, aile hayatı ile ilgili problemler, çalışma barışı ve imaj bozulması gibi manevi kayıpların önlenmesi sayesinde getireceği tasarrufun KOBİ ler açısından ne derece önemli olacağı hususu kolaylıkla tahmin edilebilecektir. Neden İş Güvenliği? Küresel ekonomideki değişiklikler her yerde artan ekonomik güvensizlik ve eşitsizlikle sonuçlanmıştır. Bu eğilim, dünyanın pek çok yerinde işçi ve işçi topluluklarının seslerini daha az duyurabilmelerine ve çalışma koşullarının bozulmasına neden olmuştur. ILO nun sosyal ve ekonomik güvenliği artırma stratejisi, güvenliğin 7 temel boyutuna odaklanmaktadır.

12 İş Güvenliğinin 7 Temel Boyutu 1. İş piyasası güvencesi 2. İstihdam güvencesi 3. İş güvencesi 4. Beceri geliştirme güvencesi 5. Çalışma güvenliği 6. Temsil güvencesi 7. Gelir güvencesi İş Güvenliğinin 7 Temel Boyutu 1. İş piyasası güvencesi: Devlet güvencesinde, tam istihdam yoluyla uygun istihdam olanakları. 2. İstihdam güvencesi: Keyfi işten çıkarmaya karşı koruma, işealmaveişten çıkarma ile ilgili düzenlemeler, mali yükün işverence karşılanması. 3. İş güvencesi: Kişinin mesleğinin, beceri alanının veya kariyerinin korunması, beceri alanı dışında ya da beceride eriştiği yetkinlik düzeyi altında çalıştırmaya ve kısıtlayıcı iş uygulamalarına karşı koruma ve iş deneyiminin korunması, esnaf birliklerine karşı hoşgörü. 4. Beceri geliştirme güvencesi: Çıraklık veişeğitimi yoluyla, yaygın beceri kazanma ve sürdürme olanağı. 5. Çalışma güvenliği: Tüm işçiler için işyerinde sağlık ve güvenlik düzenlemeleri, çalışma saatlerinin sınırlandırılması, uygun olmayan saatlerde çalışma ve gece işinin kısıtlanması yoluylakazavehastalıklardan korunma. 6. Temsil güvencesi: Devletin işleyişine ekonomik ve politik olarak katılmış, grev hakkı da olan bağımsız sendikalar, işveren örgütleri ile iş piyasasında ortak sesin varlığının korunması. 7. Gelir güvencesi: Asgari ücret, ücret ayarlamaları, kapsamlı sosyal güvence, vergilerin gelire göre ayarlanması ile gelirin korunması. GÜVENLİK Risklerin, tanımlanmış bir zaman aralığı süresince, kabul edilebilir düzey içinde kalma yeteneğini ifade eder.

13 İş Sağlığı ve Güvenliği İş Sağlığı ve Güvenliğinin Asli-Tali Amacı İşin yapılması sırasında çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa ve güvenliğe zarar verebilecek koşulların önlenmesi ve bu koşulların oluşturacağı olumsuz etkilerden çalışanların korunması amacı ile yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır. İSG faaliyetlerinin asli amacı çalışanların sağlık ve güvenliklerini korumaktır. Bu faaliyetlerin tali amacı ise çalışanlarınişyerinin ve üretimin korunmasıdır. İş Güvenliğinin Kapsamı İşle ilgili hastalık ve sakatlıklardan korunma, Her türlü ayrımcılığa karşı koruma, Şiddet, taciz, stress, uygun olmayan çalışma saatlerine karşı koruma, çalışma saatlerinin, gece işinin, çalışma yaşının sınırlandırılması, Tazminat, emeklilik güvencesi, analık koruması, işe devamsızlık koruması, uzun süreli bakım, tatil, mantıklı iş planlaması, Devlet yaptırımı ve teftiş yoluyla koruma, Örgütlenme hakkı, Toplu pazarlık hakkı, Sağlık hizmetine ulaşma, eğitim, çocuk bakımı gibi sosyal destek hakkı, Güvensiz işi reddetme hakkı, İSİG kurulları ve diğer temsil mekanizmaları yoluyla katılım hakkı, İşle ilgili olası tehlikeleri bilme hakkı, işyerindeki yanlış yapılan işleri bildiren kişiler için korunma hakkı. İş güvenliği kapsamındadır.

14 Güvenliği sağlamanın üç ana kuralı vardır. 1. Güvenliği ve sağlığı tehdit eden durumların ortadan kaldırılması, (Önlem alma, proaktif yaklaşım) 2. Güvenliği ve sağlığı tehdit eden gelişmelerin zamanında tespiti, 3. Önlenemeyen durumların kötü sonuçlarının en aza indirgenmesi. Kural 1: Sağlığı ve Güvenliği Tehdit Eden Durumların Ortadan Kaldırılması : Günümüzdeki yönetim anlayışının temel felsefesi; olayların önünde olmak ve erken davranmaktır (proaktif). Olaylara sonradan tepki gösterme (reaktif), artık kabul edilir bir davranış değildir. Birinci kuralın karşılığı, genelde önlem alma olarak anılır. Önlem almanın tanımı şudur: Kötü veya yanlış bir şeyi ortadan kaldırmak veya engel olmak amacıyla hazırlık yapmak ve bu amacı gerçekleştirmek için birtakım çarelere başvurmak. Görüldüğü gibi, ortadan kaldırmak birinci önceliklidir, engel olma daha sonra ele alınmalıdır. İş güvenliği mevzuatında sözü edilen önlem almaya da aynı anlayışla yaklaşılmalıdır. Önlem almanın üç ana gereği vardır: 1-Bu konuda duyarlı olmak 2-Yapılmakta olan işin tehlike arz edebilen noktalarını görebilmek 3-Gerekli önlemleri alabilecek bilgi ve deneyime sahip olmak Yukarıdaki gereklerden ilki topluma olan borçtur. Hiç kimsenin, bilinçli olarak bu borca sırt çevirmesi düşünülemez. Nitekim, kişilerin bu yolda gereken duyarlılık ve özeni göstermemiş olmasının yerine göre kamu davası olabilmesi, sözü edilen anlayışın gereğidir. Yasal yaptırımların yanı sıra, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasının topluma yönelik bir borç sayılması anlayışının ürünü olarak OHSAS oluşturulmuş ve paralel bir standart TSE tarafından da kabul edilmiştir. Kural 2-Sağlığı ve Güvenliği Tehdit Eden Gelişmelerin Zamanında Saptanması : Tehlike olasılığı çok çok düşük düzeye indirilemiyorsa, tehlikeli durumların vegelişmelerin izlenmesi, kazaların önlenmesi açısından büyük önem kazanır. Şöyle ki; doğal gaz boru şebekesinde gaz sızıntısı olmaması esastır. (Ortadan kaldırma) Gevşeme, biçim değişikliği veya dikkatsizlik gibi nedenlerle gaz sızıntısı olabilir. Gazın içine özel koku katılması, tehlikeli gelişmenin zamanında farkına varılmasını sağlar.

15 Sağlığı ve güvenliği tehdit eden gelişmelerin en yakın izleyicisi, işin başında olanlardır. Çalışanların kendi kendilerini denetleyebilmeleri en ideal olanıdır. Gösterilen çabalara çalışanların katılımcı olmasını sağlamak, yeni mevzuatın temel gerekleri arasındadır. Kişilerin kendi kendilerini denetleyebilmeleri ve katılımcı olmaları, işçilere yapmakta oldukları işlerinde uymaları gerekli sağlık ve güvenlik tedbirlerini öğretmek ve iş değiştirecek işçilere yenisinin gerektirdiği bilgileri vermekle olasıdır. Kural 3-Önlenemeyen Durumların Kötü Sonuçlarının EnAzaİndirgenmesi : Ele alınmış kurallar önem sırasına göre olduğundan, üçüncü kural diğer iki kuraldan sonra gelir ve onların yerini alamaz. En yakın örnek olarak, kişisel koruyucu donanım verilebilir. Örneğin, çalışanların ayaklarını yaralayacak cisimlerin düşmemesi veya düşürülmemesi 1. kuraldır. (uygun biçimde tutma, uygun taşıma araçlarının kullanılması, cismin kayması veya dengesini yitirmesi gibi durumların önlenmesi gibi) Dengesiz veya yanlış bir biçimde tutma gibi nedenlerle bir cismin taşınması sırasında düşürülmesi söz konusu ise, taşıyanlara müdahale edilmesi, düşme tehlikesi olan cisimlerin kontrol edilmesi vb. 2. kuraldır. 3. kural kapsamında olan özel takviyeli ayakkabılar ise gerçek anlamda bir önlem olmayıp, kazanın neden olabileceği kötü sonucun en aza indirilmesine yöneliktir. Benzer durum, meslek hastalıkları açısından da söz konusudur. Temel yaklaşım, hastalığa yol açan nedenlerin ortadan kaldırılmasıdır. Bunun sağlanamaması durumunda, tehlikeli işlerde çalışanların uygun aralıklarla sağlık kontrolünden geçirilmesi, yani 2. kuralın uygulanmasıdır. Hastalık belirtisi görüldüğünde gereken tıbbi müdahalenin yapılması ve tedavi ise kötü sonucun en aza indirilmesine yöneliktir. Yukarıda verilen örnekler, önlemenin hem manevi ve hem de maddi yönden en karlı yaklaşım olduğunu göstermektedir. Önleme stratejisinden uzaklaşıldıkça kötü sonuçların bedelinin ağırlaşacağı, asla gözden kaçırılmamalıdır. Kuralların Uygulanması Güvenliğe ilişkin kuralların uygulamada hayata geçirilmesi için kullanılan yöntemler dört ana grup altında toplanabilir. 1. Tehlikeli Durumların Ortadan Kaldırılması, 2. İşçilerin Tehlikeye Karşı Korunması, 3. İşçilerin Eğitimi ve Yetiştirilmesi, 4. Uyarı.

16 1-Tehlikeli Durumların Ortadan Kaldırılması : Uygulamada, üzerinde en başta durulması gereken nokta tehlikeli durumların ortadankaldırılmasıdır. Kişilerin güvenliği rastlantıya bırakılamaz ve tehlikeli durumların ortadan kaldırılması işverenin temel yükümlülükleri arasındadır. Örneğin, dengesini kaybederek düşebilecek kişilerin uygun iskele ve platformlar üzerinde çalıştırılması, bu tehlikenin ortadan kaldırılmasıdır. Belirli bir işlemde kullanılan kimyasal maddenin yerine zararsız olanının kullanılması da aynı bağlamdadır. 2-İşçilerin Tehlikeye Karşı Korunması : Hiçbir işte tehlike yüzde yüz ortadan kaldırılamaz. Bazı makinelerin, kullanılan maddelerin, iş yapılan ortamın veya yapılan işin tehlike arz etmesi kaçınılmazdır. Tehlikelerin tümü ile ortadan kaldırılmasının önünde teknolojik nedenler ve uygulama zorlukları gibi engeller var ise, kişi ile tehlike arasında bir kalkan oluşturulması hedeflenir. Örneğin, elektrik ark kaynağı işleminin irz ettiği fiziksel, ısıl, kimyasal ve/veya elektriksel tehlikeler vardır. Kaynak sırasında ısının ortayaçıkması, parlakışığın ve kaynak gazlarının oluşması önlenemez. Elin yanmasına karşı eldiven verilmesi, gözlerin parlak ışığa karşı koyu camlı gözlükle veya maske ile korunması, zararlı gazların hemen atılmasını sağlayan havalandırma düzeni gibi önlemler, sözü edilen kalkana örneklerdir. Kalkan görevini yerine getiren unsurların karşılığı olarak kullanılan genel terimler, koruyucu donanım ve korunma araçlarıdır. Koruyucu kavramı, yalnızca mekanik işlemler ve düzenler ile sınırlı değildir. Kazılmış bir çukurun çevresine çekilen korkuluk, yüksek gerilime karşı kullanılan yalıtkan madde de aynı bağlamdadır. Koruyucu, tehlike ile kişiarasında bir kalkan oluşturduğundan, kalkanın olmaması, kullanılmaması veya kullanılmaz duruma getirilmesi, işi yapan kişinin doğrudan tehlikeye atılması demektir. Kişisel korunma araçları ve makine koruyucuları buna göre algılanmalıdır. 3-İşçilerin Eğitimi ve Yetiştirilmesi : Tehlikeler büyük çapta ortadan kaldırılabilse ve koruyucular ve korunma araçları etkili olsa bile, bilgilendirme ve eğitim yolu ile kişilerin tehlikelere karşı uyanık olmaları sağlanmalıdır. İşçilerin kişisel korunma araçlarını kullanmayı bir alışkanlık durumuna getirmeleri, tümü ile bir eğitim ve yönetim sorunudur. Örneğin, çift el kumanda ile çalışılan bir presten parçanın maşa veya uygun bir aletle alınması temel beklenti olmakla birlikte, işçilere bu alışkanlık, eğitim ve ısrarlı denetimle kazandırılır.

17 Bilgilendirme ve eğitim, güvenliği tehdit eden durumların vegelişmelerin zamanında fark edilmesi açısından çok önemlidir. İyi bilgilendirme ve eğitim, tehlikenin daha baştan fark edilmesini ve kişisel güvenliğe özen gösterilmesini sağlar. Bilgilendirme ve eğitim, aynı zamanda hem beklenmedik durumlardaki davranışın ölçülü olması, hem de kötü sonuçların asgariye indirilmesi açısından da önemlidir. 4-Uyarı : Birçok durumda, istenilen düzeyde eğitim verilemeyebilir. Uyarılar, bir anlamda görünmez koruyuculardır. Bu durumda, uyarılar, bir önleme biçimi olarak önem kazanır. Ancak, uyarı uygulaması, bilgilendirme ve eğitimden kopuk olduğunda veya kendi başına yeterli değildir. Çünkü amaç, bir tehlikenin varlığını kişilerin bilinçli biçimde algılamasını ve tehlikelerden korunmalarını sağlamaktır. Uyarıların bubağlamdaki işlevi, bilgilendirme ve eğitimin etkenliğini artırmasıdır. Gözden kaçırılmaması gereken nokta şudur: Uyarılar, iş yerindeki kazaları önlemede temel araç değildir. Gelişmekte Olan Ülkelerde İş Sağlığı ve Güvenliği Kültürü

18

19

20 İş Sağlığı ve Güvenliği Kültürü İşyerinde, işletmedeki tehlikelere işçilerin maruz kalmasını önlemeye yönelik olarak ; Örgüte ait normlar, İnançlar, Roller, Tutumlar ve Uygulamalar bulunması gerekir. İşyerinde; üst yönetim iş güvenliği bağlamında İSG için gerekli yatırımlar, Politika Prosedür belirleme, Organizasyon Eğitim, gerçekleştirmesi gerekir. İşyerinde; Orta yönetim (Başmühendis, mühendis,şef, usta, eğitici) iş güvenliği bağlamında Talimat, Gözetim, İşlere nezaret adımlarını uygulanması gerekir. İŞ GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜNÜN GELİŞTİRİLMESİNDE GÖREV ALAN KURUMLAR Devlet, İşveren, Çalışanlar / Sendikalar, Üniversiteler, Meslek örgütleri

21 Devletin Rolü Daha çok gözlemci, aydınlatıcı, teşvik edici ve arabuluculuk yapmak, gerekli koşul ve standartları mevzuatla düzenlemek, denetimi sağlamak ve devlet politikası olarak benimsenmesini sağlamaktır. Kayıt-dışı istihdamın önlenmesi, çocuk işçiliğinin yok edilmesi, Devletin Rolü Cinsiyet ayrımcılığının yok edilmesi, sosyal güvenliğin desteklenmesi, Gelir dağılımı adaletsizliğinin azaltılması, yaşanabilir bir asgari ücretin saptanması İşyerinde çalışan işçi sayısına bakılmaksızın, her çalışanın İSG hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması, Devletin Rolü Kamu sağlık hizmetlerinin düzenlenmesi, güvenilir bir kayıt sistemi kurulması, Hekim iş müfettişi istihdamı, iş kazalarının Bilimsel analizi, İşçi Sağlığı Enstitülerinin kurulması/yaygınlaştırılması, yasalarda çalışanların korunması, Devletin Rolü Toplumda, güvenlik kültürü bilincini oluşturmak ve yaygınlaştırmak, İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili paydaşlar (işveren çalışanlar vd.) arasında sosyal diyaloğu sağlamak, İş sağlığı ve güvenliği konusunda, araştırmaları teşvik etmek,

22 Devletin Rolü İş sağlığı ve güvenliği sistemi ile ilgili toplumda ve işletmelerde eğitim ve danışmanlık hizmetleri vermek. Eğitim konusunda Milli Eğitim Bakanlığı ve Üniversiteler ile işbirliği yapmak, İş sağlığı ve güvenliği konusunda iş sağlığı hizmetleri ile ilgili sağlık ve güvenlik alt yapısını iyileştirmektir. İşverenlerin Rolü Üretim süreçlerinde, önce verimlilik yerine, önce insan yaklaşımının benimsetilmesi, Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi yaklaşımının benimsetilmesi, Veri akışının sağlanması, İş kazalarının Bilimsel analizi, İşverenlerin rolü: İşyerinde çalışan işçi sayısına bakılmaksızın, her çalışanın İşçi Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması, İşyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin desteklenmesi, İlk ve acil yardım hizmetlerinin organizasyonu, Çalışanların eğitimi, İşverenlerin rolü: İşçilerin kişisel koruyucu donanımları uygun şekilde kullanmaları için her türlü önlemin alınması, teknik gelişimlere uyum sağlanması, topluvekişisel korunma önlemlerine öncelik verilmesi, işçilere uygun talimatların verilmesi, işçilerin bilgilendirilmesi ve görüşlerinin alınması işverenin sorumluluğudur.

23 Çalışanlar/Sendikaların rolü Yasa ve yönetmeliklerde belirlenen, çalışanların sorumlulukları; işveren tarafından alınan her türlü tedbire riayet etmek ve talimatlara uymaktır şeklinde belirtilmektedir. Bu kapsamda çalışanların; makine, cihaz ve ekipmanları doğru şekilde kullanmaları, Çalışanlar/Sendikaların rolü işyerinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili her türlü olumsuz durumu işverene bildirmeleri, işveren, sağlık ve güvenlik işçi temsilcisi ve diğer çalışanlarla iş sağlığı ve güvenliği konusunda işbirliği yapmaları ve güvensiz durumlardan kaçınmaları, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının tesisi için, işyerinde düzenlenecek iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine katılmaları, Çalışanlar/Sendikaların rolü İşyeri, iş kolu ve üretim süreci ile ilgili bilgi sahibi olunması Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi süreçlerine katılım, İş kazalarının Bilimsel analizi İş güvenliğinin yaşamın önceliği biçimine getirilmesine yönelik etkinlikler Kişisel koruyucu ekipmanın kuralına uygun biçimde kullanılması Üniversitelerin rolü İSG Sosyal politikalara bilimsel katkı sağlamak, Güvenilir bir kayıt sistemi kurulmasına bilimsel altyapı sağlamak, İş kazalarının Bilimsel analizi, İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün temel eğitimi,

24 Meslek Örgütlerinin rolü Üniversitelerin rolü İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün mezuniyet sonrası sürekli eğitimine katkı, İSG ile ilgili araştırmalar, laboratuarlar ve İSG ile ilgili akademik ortamın oluşturulmasıdır. İSG Sosyal politikalara katkı İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün yetiştirilmesi ve istihdam edilmesi süreçlerine katkı, İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün mezuniyet sonrası sürekli eğitiminin organizasyonu İş kazalarının Bilimsel analizine katkı sağlamaktır. İşyerinde Güvenlik Kültürünün Oluşturulması ve Devamlılığın Sağlanması Üst yönetimin desteği Kurum anayasasının oluşturulması İşletme/kurum bazında verilerin sağlanması Risk Analizi Eğitim Denetim Gözden geçirme İSG nin de performans kriterleri arasında yer alması ile mümkün olacaktır. İSG Eğitimi İSG eğitimi konusunda çok kullanılan bir slogan eğitim yaygınlaştırılması konusunda önemli açılımlar sağlamaktadır. Erken başlat, güvenli kal!!!

25 Güvenlik kültürünün oluşturulabilmesi için; Proaktif ve bilgiye dayanan İSG yaklaşımı, Çocukluk çağından başlayan hayat boyu eğitim, Duyarlılık ve bilinçlendirme eğitim kampanyaları, İlköğretim, orta öğretim ve üniversitelerde müfredatta İSG dersleri, İyi uygulama örnekleri ve deneyimlerin paylaşılması, İSG konusunda öğretmen ve öğrenciler arasında yarışmalar düzenlenmesi, Güvenlik kültürünün oluşturulabilmesi için; İstihdam ve eğitim sistemleri arasında yakın işbirliği, Ulusal bir bilgi ağı oluşturulması, KOBİ lerde İSG için özel yöntemler geliştirilmesi, İSG uygulamalarında sosyal partnerlerle işbirliği, İş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin hedefleri İş sağlığı ve güvenliği bilincinin oluşturulması, İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili düzenlemeleri çağdaş bir temele oturtmak ve günümüz teknolojisine cevap verecek yeterliliğe ulaştırmak, Özellikle KOBİ lere yönelik olarak iş sağlığı ve güvenliği alanında danışmanlık hizmeti verilmesi, eğitici, özendirici, yol gösterici faaliyetlerde bulunulması, İş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin hedefleri İşyeri ortam ölçümlerinin, inceleme ve araştırma faaliyetlerinin nicelik ve niteliklerinin artırılması, Uluslararası kuruluşlarla işbirliği ve ortak çalışma alanlarının oluşturulması, İş kazaları ve meslek hastalıkları konusunda veri tabanı oluşturulması amacıyla gelişmiş bir kayıt bildirim sistemi hazırlanması,

26 ULUSAL İSG KONSEYİ İş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin hedefleri İş kazaları ve meslek hastalıkları vakalarının minimum düzeye indirilmesi, Yayın ve dokümantasyon çalışmalarının yeterli hale getirilmesidir. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliğinde Öncelik ve Hedefler I) Politik Hedefler: AB normlarına uygun bir İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu nun çıkarılması, (6331 sayılı İSGK de çıkarıldı) İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin düzenlemelerin bütün çalışanları kapsaması, İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin düzenlemelerin bütün işyerlerine yaygınlaştırılması İş sağlığı ve güvenliği hizmet birimlerinin etkin hale getirilmesi, II) Uygulama Hedefleri: İş kazaları sayısının % 20 azaltılması, Ülkemizdeki meslek hastalıkları tanı sistemlerinin geliştirilmesi, Ülkemizde kamu eliyle yürütülen İSG teknik destek hizmetlerinin %20 artırılması. İSG Kültürünün yerleştirilmesi, işyerinde çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlamak amacıyla, 1989 da Avrupa Konsey Direktifi (89/391/EEC) ile, tüm işverenlere risk değerlendirmesi yapma zorunluluğu getirtilmiştir.

27 ILO 2003 yılı Global Strateji Belgesi ILO tarafından hazırlanan 2003 yılı Global Strateji Belgesinde, güvenlik kültürü kavramı şu şekilde tanımlanmıştır. Ulusal önleyici sağlık ve güvenlik kültürü, sağlıklı ve güvenlikli bir çalışma ortamına sahip olma hakkına herkesin saygı gösterdiği; hak, sorumluluk ve ödevlerin önleme prensibine öncelik verilerek açıkça tanımlandığı bir sistem içerisinde; hükümet, işveren ve işçilerin sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturulmasında aktif olarak yer aldıkları bir anlayıştır. Önleyici sağlık ve güvenlik kültürünün oluşturulması ve sürdürülmesi, tehlike ve risk kavramları ile tehlike ve risklerin nasıl önleneceği veya nasıl kontrol altına alınacağıyla ilgili olarak toplumsal bilinç ve anlayış düzeyinin yükseltilmesi için mevcut bütün vasıtaların kullanılması ile mümkündür. AB Strateji Dokümanı Güvenlik Kültürü Küçük yaşlardan itibaren İSG konusunda eğitim ve duyarlılığın artırılması sağlanmalıdır. Eğitim ve korunma kültürü, çalışma yaşamında kalite ve verimliliğin sağlanması ve sürdürülmesinde en temel öğedir. AB de bütün gençler için, 2010 yılından önce bütün eğitim kurumlarında en az 8 saat İSG eğitimi sağlanmış olmalıdır. İş Sağlığı ve Güvenliğinin Temel Prensipleri 1-İşle ilgili sakatlık vehastalıklardan korunma 2-Her türlü ayrımcılığa karşı korunma (şiddet, taciz, stres) 3-Uygun olmayan çalışma saatlerine karşı korunma - çalışma saatlerinin, - gece işinin, - çalışma yaşının sınırlandırılması, 4-Tazminat, emeklilik güvencesi, analık koruması,

28 5-Devlet Yaptırımı (teftiş yoluyla koruma), 6-Örgütlenme hakkı, toplu pazarlık hakkı, 7-Sağlık hizmetine ulaşma, eğitim, çocuk bakımı gibi sosyal destek hakkı, 8-Güvensiz işi reddetme hakkı, 9-İSG Kurulları ve diğer mekanizmalarla katılımhakkı, 10-İşle ilgili tehlikeleri bilme hakkı. Türkiye de İSG Kültürü Oluşturma Çalışmaları İş Sağlığı ve Güvenliği nin temel prensiplerini oluşturmaktadır. İş Güvenliği Kültürü Oluşturması için; İş sağlığı ve güvenliği standardı oluşturma ve uygulama İş sağlığı ve güvenliğinin özendirilmesi İş kazalarının azaltılması için teşvikler sağlanması İş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi ve nedenlerinin araştırılması Eğitim ve öğretim hizmetlerinin yürütülmesi Denetim hizmetlerinin yürütülmesi Profesyonel iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sağlanması İş Sağlığı Güvenliği Standardı Oluşturma ve Uygulama 4857 sayılı İş Kanunu gereği 40civarında iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği ve tebliğ hazırlanmış ve Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Ulusal Program da yer alan AB İSG Direktifleri İSG Yönetmeliği olarak uyumlaştırılmıştır

29 Yeni İSG Yönetmelikleri İle Gelen Yenilikler Risk değerlendirme yaklaşımının benimsenmesi Önleyici-Koruyucu iki aşamalı yaklaşım, İSG konusunda uzman desteğinin ön plana çıkarılması, Sağlık ve güvenlik hizmetlerinin birleştirilmesi, Özel risk gruplarının izlenmesi, Aynı işyerini kullanan farklı işverenlerin İSG ile ilgili konularda işbirliği yapması, Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi, Çalışanların görüşlerinin alınması, katılımlarının sağlanması, İşyerinde sağlık ve güvenlik görevlisi ve sağlık ve güvenlik işçi temsilcisi bulundurulması, Sağlık muayenesi anlayışı yerine sağlık gözetiminin anlayışının oturtulması, Türkiye de İş Sağlığı ve Güvenliğinin Geliştirilmesi Türkiye'deki iş sağlığı güvenliği standartlarını Avrupa Birliği düzeyine getirmek; özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler odaklı olmak üzere, işyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliği kural ve yönetmeliklerinin uygulanmasına yönelik etkin ve verimli bir sistemin geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla, AB destekli bir proje oluşturulmuştur. 8Ocak2004'teimzalanansözleşme 1 Şubat 2006'da son bulmuştur. Bu proje üç bileşenden oluşmuştur : Kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi İş sağlığı güvenliği kültürünün tanıtılması, Laboratuarların güçlendirilerek yaygın kullanıma sunulması. Türkiye de iş sağlığı ve güvenliğinin geliştirilmesi İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

30 Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi: (UİSGK) İlk olarak ÇSGB'nin 25/02/2005 tarih ve 755 sayılı onayı ile kurulmuştur tarihli Resmi Gazete de yayınlanan 6331 sayılı İSG Kanunu nun 21. maddesinde yeniden düzenlenmiştir sayılı kanuna göre, ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere UİSGK kurulmuştur. Konsey, Bakanlık Müsteşarının başkanlığında aşağıda belirtilen üyelerden oluşur: Bakanlık İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü, Çalışma Genel Müdürü, İş Teftiş Kurulu Başkanı ve SGK Başkanlığından bir genel müdür. Bilim, Sanayi ve Teknoloji, Çevre ve Şehircilik, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık, Kalkınma, Millî Eğitim ile Sağlık bakanlıklarından ilgili birer genel müdür. YÖK Başkanlığından bir yürütme kurulu üyesi, Devlet Personel Başkanlığından bir başkan yardımcısı. İşveren, işçi ve kamu görevlileri sendikaları üst kuruluşlarının en fazla üyeye sahip ilk üçünden, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonundan, Türk Tabipleri Birliğinden, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinden ve Türkiye Ziraat Odaları Birliğinden konuyla ilgili veya görevli birer yönetim kurulu üyesi. İhtiyaç duyulması hâlinde İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürünün teklifi ve Konseyin kararı ile belirlenen, iş sağlığı ve güvenliği konusunda faaliyet gösteren kurum veya kuruluşlardan en fazla iki temsilci. (Konsey üyeleri, iki yıl için seçilir ve üst üste iki olağan toplantıya katılmaz ise ilgili kurum veya kuruluşun üyeliği sonaerer.) Konseyin sekretaryası, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünce yürütülür. Konsey, toplantıya katılanlarınsaltçoğunluğuilekarar verir. Oyların eşitliği hâlinde başkanın oyu kararı belirler. Çekimser oy kullanılamaz. Konsey yılda iki defa olağan toplanır. Başkanın veya üyelerin üçte birinin teklifi ile olağanüstü olarak da toplanabilir.