Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 76, Ağustos 2018, s

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 76, Ağustos 2018, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The ublication Date Arş. Gör. Oğuz GÜRKA Yozgat Bozok Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Hareket ve Antrenman oguz.gurkan@bozok.edu.tr İÇ SAHA VE DELASMADA OYAA MÜSABAKALARI BAZI ERFORMAS ARAMETRELERİ AÇISIDA KARŞILAŞTIRILMASI: TÜRKİYE FUTBOL SÜER LİGİ ÖREĞİ Öz Bu çalışma, Süper Ligdeki takımların sezonunda iç saha ve deplasmanda oynadıkları müsabakaları bazı performans parametreleri açısından karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın verileri mathball analiz programı kullanarak analiz hizmeti veren adresinden alınmıştır. Bağımsız iki grup arasındaki farklılığı tespit etmek için non parametrik testlerden Mann- Whitney U testi uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, takımların iç saha ve deplasmanda oynadıkları müsabakalarda topa sahip olma yüzdeleri, topla oynama süreleri, takım yerleşim mesafeleri ve isabetli şut sayıları açısından istatistiksel olarak bir farklılık bulunmuş (p<0.05) ve iç sahada oynayan takımların belirtilen parametrelerde rakiplerine karşı bir üstünlük kurdukları tespit edilmiştir. Bu parametrelerin dışında iki grup arasında başarılı pas sayıları, orta alanda pasla oynama oranları ve sahipsiz toplar açısından bir farklılık tespit edilememiştir (p>0.05). Sonuç olarak futbolda ev sahibi olmanın takımlara taraftar desteği, stadyum, zemine aşinalık gibi birçok avantaj sağladığı, bunların sonucunda da ev sahibi olan takımların rakiplerine göre daha iyi performans gösterdiklerini söyleyebiliriz. Anahtar kelimeler: Futbol, Maç Analizi, Ev Sahibi Olma Avantajı, Türkiye Süper Ligi

2 THE COMARISOS OF HOME AD AWAY COMETITIOS I TERMS OF SOME ERFORMACE ARAMETERS: THE CASE OF TURKEY FOOTBALL SUER LEAGUE Abstract This study was conducted in order to compare the competitions played in the home and away teams during the season in terms of some performance parameters of the Super League teams. The data of the study was obtained from the analysis service using the mathball analysis program. The Mann-Whitney U test was applied to non-parametric tests to determine the difference between the two independent groups. According to the findings, there was a statistically significant difference (p <0.05) between teams in terms of ball possession, team playing distance and positive shot number (p <0.05), and there was a superiority against team competitors have been found. Apart from these parameters, no difference was found between the two groups in terms of successful passes numbers, middle-zone passes rates and unclaimed balls (p> 0.05). As a result, we can say that being a football home advantage gives a lot of advantages to the teams such as fan support, stadium, familiarity with the floor. Keywords: Soccer, Match Analysis, Home Advantage, Turkey Super League 443 GİRİŞ Futbol belirli kurallar çerçevesinde ve belirli saha şartlarında el hariç vücudun diğer bölümleriyle oynanan, sonucun kalelere atılan veya yenilen gollerle belirlendiği bir takım sporudur ( İnal, 2013, s:13). Günümüz futbolunda bilimsel temellere dayalı analiz yöntemleri çok önem kazanmış durumdadır. Futbolda sadece takım olmaktan öte, büyük bütçelerle şirketleşen kulüplerin bu alanda var olabilmeleri için teknolojinin imkânlarından olabildiğince yararlanmaları gerekmektedir. Bu açıdan bakıldığında futbolda saha içi performansının değerlendirilmesi ve başarılı olunabilmesi için maç analizinin önemli bir performans değerlendirme yöntemi olduğu açıkça görülmektedir (Dinçer ve ark., 2016). Maç analizi müsabaka sırasında meydana gelen davranışsal olayların objektif bir şekilde incelenmesi ve kaydedilmesidir (Carling ve ark., 2005, s:2). Futbolda müsabaka analizi ile antrenörler takımlarının ve futbolcularının performanslarını değerlendirebilirler (Di Salvo ve ark., 2007). Futbolda maç analizi ve gözlem yapmanın amacı; müsabaka ve antrenman sırasında meydana gelen hareketleri objektif bir şekilde analiz etmek ve değerlendirmeye alınan parametreler ile ilgili sayısal sonuçlar ortaya koymaktır (Müniroğlu, 2009). Futbolda müsabaka sonucunu etkileyen birçok unsur vardır. Bu unsurlardan birisi de futbolda ev sahibi olma avantajıdır (Boyko ve ark., 2007; Lago-enas ve Lago- Ballesteros, 2011). Futbolda ev sahibi olma avantajı, maç sonucunun belirlenmesinde önemli bir rol oynar. 25 yıldır çalışmalar yapılmasına rağmen ev avantajının sebepleri hala tam olarak belirlenememiştir. Ev avantajının varlığı ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, son 15 yılda Avrupa da önemli liglerde ev sahibi olma avantajı oranının düştüğü gözlemlenmiştir (ollard, 2008). Ev avantajının ana faktörleri olarak seyirci etkisi, seyahat etkisi, oyun alanına aşinalık, hakemin baskı altında kalması ve ev sahibi lehine kararlar vermesi, bölgesel ve psikolojik etkiler olarak söylenebilir (olard ve Seckin, 2008). Ev sahibi olma avantajı ile ilgili yapılmış olan çalışmalara bakıldığında, Goumas (2017), UEFA Şampiyonlar liginde 2003/ /2013 sezonlarında farklı ülkelerden bireysel takım-

3 ların analizini yaptığı çalışmada, ülkeler arasında ev sahibi olma avantajı açısından iç saha ve deplasmandaki müsabakalarda farklılıkların olduğunu ve bunun ülke takımlarının farklı oyun stilleri ve taktik yönlerinden dolayı olduğu sonucuna ulaşmıştır. Allen ve Jones (2014), İngiltere Liginde 20 sezonunun (1992/ /2012) analizini yaptıkları çalışmada, takımların iç sahada attıkları gol ortalamalarının ve kazanılan puanların deplasman ortalamalarından daha yüksek olduğunu, Boyko ve arkadaşları da (2007), ev sahibi takımların gol ortalamasının 1.5, deplasman takımlarının da 1.1 gol ortalaması ile oynadıklarını gözlemlemişlerdir. Bu alan ile ilgili yabancı literatürde çok fazla çalışma yapılmış olmasına rağmen, yerli literatürde bu alanda yapılmış çalışma sayısı oldukça sınırlıdır. Dolayısıyla bu çalışma Türkiye süper ligindeki takımların iç saha ve dış sahada oynadıkları müsabakaları farklı performans parametreleri açısından karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. MATERYAL METOT Bu çalışma, Türkiye Futbol Süper Ligindeki takımların iç saha ve dış sahada oynadıkları müsabakaları bazı performans parametreleri açısından karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın verileri mathball analiz programı kullanarak analiz hizmeti veren adresinden gerekli izinler alınarak temin edilmiş ve çalışmada futbol sezonunun değerlendirilmesi yapılmıştır. Süper Ligde belirtilen sezonda 18 takım mücadele etmiş ve her takım 17 iç saha, 17 deplasman olmak üzere toplam 34 müsabaka oynamıştır. Oynanan tüm müsabakalarda takımların içeride ve dışarıda oynadıkları karşılaşmalar bazı performans parametreleri açısından karşılaştırılmıştır. Elde edilen verilerin istatistiksel analizi için SSS 22 paket programı kullanılmış ve verilerin normal dağılım gösterip göstermediğini belirlemek için Shapiro- Wilk testi uygulanmıştır. Bağımsız iki grup arasındaki farklılığı tespit etmek için non parametrik testlerden Mann-Whitney U testi uygulanmıştır. Veriler ortalama ve standart sapma olarak verilmiş ve istatistiksel olarak p<0,05 düzeyi anlamlı kabul edilmiştir. 444 BULGULAR Bu bölümde takımların iç sahada ve deplasmanda oynadıkları müsabakaların performans parametrelerine yer verilmiştir. Tablo 1: Takımların topla oynama süreleri, pas parametreleri ve yerleşim mesafeleri ile ilgili mann-whitney u testi sonuçları Topa Sahip Olma (%) Topla Oynama Süresi Topla Oynamalar Takım Yerleşim Mesafesi (m) Ev sahibi ,84 6,31 Deplasman ,16 6,31 Ev sahibi ,7593 3,96 Deplasman ,9041 3,77 0,002* 0,009* Ev sahibi ,67 86,12 0,030* Deplasman ,57 78,99 Ev sahibi ,40 3,83 0,000* Deplasman ,75 3,94

4 Başarılı as Sayısı asla Oynama Oranı (%) Ev sahibi ,50 90,19 0,080 Deplasman ,68 82,88 Ev sahibi ,46 8,46 0,379 Deplasman ,97 8,36 Takımların iç saha ve deplasmanda oynadıkları müsabakalarda topa sahip olma yüzdeleri, topla oynama süreleri, topla oynamalar ve takım yerleşim mesafeleri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık tespit edilirken, başarılı pas sayıları ve pasla oynama oranları açısından istatistiksel olarak bir farklılık bulunamamıştır. Tablo2: Takımların hücum istatistikleri ile ilgili mann-whitney u testi sonuçları Hücum Bölgesinde Topla Oynama Sayısı Rakip Ceza Alanına Atılan Top Sayısı Köşe Vuruşu Sayısı İsabetli Şut Sayısı Ev sahibi ,87 44,09 0,000* Deplasman ,75 39,80 Ev sahibi ,02 11,81 0,000* Deplasman ,04 11,76 Ev sahibi 306 5,18 2,78 0,000* Deplasman 306 4,35 2,48 Ev sahibi 306 5,57 2,76 0,000* Deplasman 306 4,47 2, Takımların iç sahada daha fazla hücum yaptıkları gözlemlenmiş ve hücum parametrelerinin deplasmandaki müsabakalardan daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Tablo3: Takımların orta alan istatistikleri ile ilgili mann-whitney u testi sonuçları Orta Alanda Topa Sahip Olma Orta Alanda asla Oynama Oranı Orta Alandan Hücum Bölgesine aslar Ev sahibi ,21 9,73 0,004* Deplasman ,79 9,73 Ev sahibi ,27 8,23 0,869 Deplasman ,43 8,03 Ev sahibi ,88 11,03 0,001* Deplasman ,65 10,73 İç sahada oynanan müsabakalarda takımların orta alanda daha fazla topa sahip oldukları ve orta alandan hücum bölgesine daha fazla sayıda pas aktardıkları gözlemlenmiştir.

5 Tablo 4: Takımların Savunma İstatistikleri ile ilgili mann-whitney u testi sonuçları Rakip Yarı Alanda Karşılanan Toplar Sahipsiz Toplar Savunma Mesafesi Ev sahibi ,59 11,35 0,000* Deplasman ,02 11,40 Ev sahibi ,58 12,48 0,074 Deplasman ,94 12,95 Ev sahibi ,09 4,80 0,000* Deplasman ,99 4,65 İç saha ve deplasmanda oynanan müsabakalarda rakip yarı alanda karşılanan toplar ve savunma mesafesi açısından istatistiksel olarak bir farklılık bulunurken, sahipsiz toplar açısından bir farklılık tespit edilememiştir. Takımların iç sahada savunma mesafesini önde kurduklarını ve rakipleri kendi kalelerinden uzak tutmak için savunmayı öne çıkardıkları söylenebilir. Tablo 5: Takımların Faul İstatistikleri ile ilgili mann-whitney u testi sonuçları Yapılan Fauller Sarı Kart Kırmızı Kart Ev sahibi ,82 4,21 0,357 Deplasman ,93 4,26 Ev sahibi 306 2,31 1,31 0,088 Deplasman 306 2,54 1,43 Ev sahibi 306 0,14 0,35 0,590 Deplasman 306 0,14 0, Faul istatistikleri ile ilgili iç saha ve deplasmanda oynanan müsabakalarda istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık tespit edilememiştir. TARTIŞMA SOUÇ Bu çalışma 2015/2016 Türkiye Süper Ligi takımlarının iç saha ve deplasmanda oynadıkları müsabakaları bazı performans parametreleri açısından karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; takımların iç sahada deplasmana göre daha fazla topa sahip oldukları, daha fazla topla oynadıkları ve daha fazla pas yaptıkları gözlemlenmiştir. Yine takımların iç sahada daha fazla ofansif oyun oynadıkları, köşe vuruşu, isabetli şut sayılarının daha fazla olduğu ve savunmayı daha önde kurdukları tespit edilmiştir. Literatürdeki çalışmaların da bizim bulgularımızı desteklediği görülmektedir. Armatas ve ollard (2014), Yunanistan Süper Liginde 2160 müsabaka üzerinde yaptıkları çalışmada, takımların iç sahadaki toplam şut ortalamalarının 13.38, dış sahadaki ortalamalarının 9,72, iç sahadaki korner ortalamalarının 5.75, dış sahadaki ortalamalarının 3.98, iç sahadaki takımların sarı kart ortalamalarının 2.44, deplasman ta-

6 kımlarının ortalamalarının 2,91, iç sahadaki kırmızı kart ortalamalarının 0,11, deplasmanda ortalamaların da 0.18 olduğunu gözlemlemişlerdir. Buna ek olarak Talab ve Mehrsafar (2016), sezonunda İran Süper Liginde yapılan çalışmada takımların iç sahada kaydettikleri gol ortalamalarının 18.50, deplasmanda kaydettikleri gol ortalamalarının da olduğunu, Carmichael ve Thomas (2005) İngiltere remier Liginde oynanan maçları ev sahibi olma avantajı açısından inceledikleri çalışmada, ev sahibi takımların atılan şut ve isabetli şut ortalamalarının deplasman takımlarından daha yüksek olduğunu, Göral ve Saygın da (2012) Türkiye Futbol Birinci Liginde yer alan bir futbol takımının sezon performansını inceledikleri çalışmada, ev sahibi olarak atılan gollerin dış sahada atılan gollerden daha fazla olduğunu tespit etmişlerdir. Yine Lago-enas ve Lago-Ballesteros (2011) İspanya Liginde sezonunda oynanan 380 maçın analizini yaptıkları çalışmada, ev sahibi takımların maç başı gol ortalamalarının 1.66, deplasman takımlarının 1,24 olduğunu gözlemlemişler, ayrıca ev sahibi takımların topa sahip olma yüzdeleri ile atılan şut, isabetli şut ve başarılı pas sayılarının deplasmanda oynayan takımlardan daha yüksek olduğunu, üst sıralarda yer alan takımların, deplasmanda oynadıkları maçlarda ev sahibi olarak oynadıkları maçlara göre daha az gole ulaşırken, atılan şut, isabetli şut, başarılı pas ve dripling sayılarının da iç saha performanslarına oranla daha düşük olduğunu tespit etmişlerdir. Tüm bunlara ek olarak iç saha takımlarının %50 nin üzerinde bir ev sahibi olma avantajına sahip oldukları görülmektedir. ollard ve Gomez (2014), 157 farklı ülkede ev sahibi olma avantajını inceledikleri çalışmada, Afrika ülkelerinden ijerya nın (86.82%) en yüksek ev sahibi olma avantajına sahip ülke olduğunu, Okyanusya ülkelerinden apua ew Guinea nın da (48.20%) en düşük ev sahibi olma avantajına sahip ülke olduğunu tespit etmişlerdir. Buna ilaveten Avrupa ülkelerinden 78.53% ile Bosna Hersek in en yüksek, 50.56% ile de maltanın en düşük ev sahibi olma avantajına sahip ülke olduklarını tespit etmişlerdir. Gürkan ve arkadaşları (2017), 2005/ /2015 sezonunda Türkiye Futbol 1. Liginde yaptıkları çalışmada ev sahibi olma avantajı ortalamasını %61.10 olarak tespit etmişler ve bu zaman aralığında mücadele eden takımların ev sahibi olma avantajı ortalamalarının %48.95 ile %85.71 aralığında değiştiğini gözlemlemişlerdir. Göral (2015) Türkiye Futbol Süper Ligini ev sahibi olma avantajı açısından incelediği çalışmada, 10 sezonda (2004/ /2014) oynanan toplam 3060 maçta ev sahibi olma avantajı ortalamasını %60.07 olarak belirlemiştir. Sanchez ve arkadaşları da (2009), İspanyanın profesyonel liglerinde ev sahibi olma avantajını inceledikleri çalışmada, ev sahibi olma avantajı ortalamalarını 1.Ligde %62.09, 2.Ligde ise %59.51; olarak tespit etmişlerdir. Tüm bunlar ev sahibi takımların müsabakalarda bazı avantajlara sahip olduklarını ve müsabakalardan puan ya da puanlarla ayrıldıklarına kanıt olarak gösterilebilir. 447 Sonuç olarak, iç sahada oynanan müsabakalarda takımların rakiplerine karşı teknik, taktik parametreler açısından bir üstünlük kurdukları ve %50 nin üzerinde ev sahibi olma avantajına sahip oldukları gözlemlenmiştir. KAYAKLAR Allen, S.M., Jones, M.V, (2014), The home advantage over the first 20 seasons of the English remier League: Effects of shirt colour, team ability and time trends, International Journal of Sport and Exercise sychology, 12(1): Armatas, V., ollard, R, (2014), Home advantage in Greek football, European Journal of Sport Science, 14(2): Boyko, R. H., Boyko, A. R., Boyko, M. G, (2007), Referee bias contributes to home advantage in English remiership football, Journal of Sports Sciences, 25(11):

7 Carlıng, C.; Wıllıams, A.M.; Reılly, T.; (2005). Handbook of Soccer Match Analysis, Routledge rinting House, 1nd Ed. Usa and Canada. Carmıchael, F., Thomas, D, (2005), Home-field effect and team performance: Evidence from English remiership Football Journal of Sports Economics, 6(3): Dinçer, Ö., Arı, E., Sözen, H., Erdoğan, E., Cevahircioğlu, B, (2017), rofesyonel futbol takımlarının alt yapılarında oynayan genç futbolcuların profesyonel futbol ligleri için performans açısından yeterlilik düzeylerinin incelenmesi, Journal of Sports and erformance Researches, 8(1): Di Salvo, V., Baron, R., Tschan, H., Montero, F.J.C., Bachl,., igozzi, F, (2007), erformance Characteristics According to laying osition in Elite Soccer, International Journal of Sports Medicine, 28: Gomez, M. A., ollard, R, (2014), Components of home advantage in 157 national soccer leagues worldwide International Journal of Sport and Exercise sychology, 12(3): Goumas, C, (2017), Modelling home advantage for individual teams in UEFA Champions League football, Journal of Sport and Health Science, 6, Göral, K., Saygın, Ö, (2012), Examination of the season performance of a football team in first division, Journal of Human Sciences, 9(1): Göral, K, (2015), Türkiye futbol süper liginde ev sahibi olma avantajı, Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 5(14): Gürkan, O., Göral, K., Saygın, Ö, (2017), Home advantage in professional soccer: Analysis of Turkey 1. League, Journal of Human Sciences, 14(4): İnal, Ali-iyazi, (2013), Futbolda Eğitim ve Öğretim, obel Akademik Yayıncılık, 4.Baskı, Ankara. Müniroğlu, S, (2009), Futbolda Müsabaka Analizi ve Gözlemin Önemi, 3. ulusal futbol bilim kongresi, S:17. enas, C.L., Ballesteros, J.L, (2011) Game location and team quality effects on performance profiles in professional soccer, Journal of Sports Science and Medicine, 10, ollard, R, (2008), Home Advantage in Football: A Current Review of an Unsolved uzzle The Open Sports Sciences Journal 1, Sánchez,. A., García-Calvo, T., Leo, F. M., ollard, R., Gómez, M. A, (2009), An analysis of home advantage in the top two Spanish professional football leagues, erceptual and motor skills, 108(3): Seckin, A., ollard, R, (2008), Home advantage in Turkish rofessional soccer, erceptual and motor skills, 107(1). Talab, R.H., Mehrsafar, A.H, (2016), An Analysis of Home Advantage in Iranian Football Super League,International Journal of Sports, Exercise and Training Science, 2(4):