DÖVİZ KAZANDIRICI FAALİYETLERDEKİ DAMGA VERGİSİ İSTİSNA UYGULAMASI

Transkript

1 DÖVİZ KAZANDIRICI FAALİYETLERDEKİ DAMGA VERGİSİ İSTİSNA UYGULAMASI I-MADDE METNİ: EK MADDE 2- (6728 sayılı kanunun 27 inci maddesiyle değişen madde;yürürlük ) 1. İhracat ve ihracata ilişkin olduğunun tevsiki kaydıyla aşağıda sayılan işlemler nedeniyle düzenlenen kâğıtlar (gümrük idarelerine verilen beyannameler dâhil) damga vergisinden müstesnadır. a) İhracat karşılığı yapılacak ödemeler (ihracatın finansmanında kullanıldığının tevsiki kaydıyla prefinansman, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu çerçevesinde yapılan ödemelere ilişkin taahhütnameler ile temliknameler ve Sosyal Güvenlik Kurumu prim borçları ile genel bütçeli idarelere olan borçların mahsubu dâhil). b) İhracattan doğan alacağın ihracatçı tarafından temliki. c) İhracat bağlantıları için düzenlenecek anlaşmalar. ç) Transit ticarete konu malın satın alınması ve satılması. d) Tedarik edildikleri şekliyle ihraç edilmek üzere mal alımı. e) 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 131 inci maddesine istinaden ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi ambalaj malzemesi ithali ile kati ihraç edilen mallara ait ambalaj malzemesinin geçici ihracı ve ithali. f) Dahilde işleme izni kapsamında iznin geçerli olduğu süre içerisinde yapılan ithalat. g) Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında belgenin geçerli olduğu süre içerisinde yapılan ithalat veya yurt içi alımlar. ğ) Gerçekleştirilen mamul ürün ihracatı karşılığı olarak bu ürünlerin üretiminde kullanılan girdilerin Toprak Mahsulleri Ofisinden veya Şeker Kurumunca tespit edilen şeker fabrikalarından alımı. 2. Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesine bağlanan aşağıda sayılan diğer döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemler nedeniyle, belgenin geçerlilik süresi içerisinde belgede yer alan tutarla sınırlı olmak kaydıyla, düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden müstesnadır. a) Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan cari yıl yatırım programında yer alan yatırımlardan ve Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının bu programda yer almayan kamu yatırımlarından uluslararası ihaleye çıkarılanların ihalesini kazanan veya yabancı para ile finanse edilenlerin yapımını üstlenen ana yüklenici firmaların (alt yükleniciler hariç); i) Tam mükellef olması hâlinde, uluslararası ihalelerde tamamı üzerinden, yabancı para ile finanse edilenlerde ise yabancı paraya isabet eden oranda yapacakları teslim, hizmet ve faaliyetler ile tam mükellef imalatçı firmaların, bahse konu işte kullanılmak üzere bu işin yapımını yüklenen firmaya üreterek yapacakları mal ve malzeme ile hizmet satış ve teslimleri, ii) Dar mükellef olması hâlinde, söz konusu firmanın bu işte kullanacağı mal ve malzemeyi üreten tam mükellef imalatçı firmaların (işi taahhüt eden firmalar dâhil) yapacakları satış ve teslimleri,

2 2 iii) Tam ve dar mükellef firmaların ortaklığı hâlinde, tam mükellef firmaya kendi faaliyeti oranında, diğer firmaya ise (ii) alt bendi çerçevesinde tam mükellef firmaların üreterek yapacakları satış ve teslimleri, iv) Yukarıda belirtilen (i), (ii) ve (iii) alt bentleri çerçevesinde proje sahibi kamu kurumları ile bu projeleri üstlenen firmalara proje süresince yapılacak teknik müşavirlik, mühendislik ve benzeri hizmet satışları. b) i) Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili projeleri üstlenmiş tam mükellef imalatçı firmalar ile savunma, güvenlik veya istihbarat alanlarında yapılacak araştırma ve geliştirme projelerini üstlenen tam mükellef imalatçı firmaların yapacakları satış ve teslimler ile bu satış ve teslimler sonrası doğan bakım ve onarım hizmetleri, ii) Savunma Sanayii Müsteşarlığınca savunma, güvenlik veya istihbarat alanları açısından önem arz ettiği belirtilen savunma, güvenlik ve istihbarata yönelik her türlü platform, sistem, yazılım, araç ve gereçlerini üreten tam mükellef imalatçı firmalar ile savunma, güvenlik veya istihbarat alanlarında yapılacak araştırma ve geliştirme projelerini üstlenen tam mükellef imalatçı firmaların ülkenin savunma, güvenlik veya istihbaratı ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına yapacakları satış ve teslimler ile bu satış ve teslimler sonrası doğan bakım ve onarım hizmetleri, iii) Bu bendin (i) ve (ii) alt bentlerinde belirtilen firmalara, tam mükellef imalatçı firmaların üreterek yapacakları satış ve teslimleri, iv) Bu bendin (i) ve (ii) alt bentlerinde belirtilen işleri yüklenen firmanın dar mükellef firma olması hâlinde, tam mükellef imalatçı firmaların bu firmaya üreterek yapacakları satış ve teslimleri. c) Tam mükellef imalatçı firmaların, Ekonomi Bakanlığınca belirlenen yatırım malları listesinde belirtilen malları üreterek yapacakları satış ve teslimleri. ç) Tam mükellef imalatçı firmaların, Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında monte edilmemiş haldeki aksam ve parçaları ithal edebilecek firmalara, ithal edebilecekleri bu aksam ve parçaları üreterek yapacakları satış ve teslimleri. d) Yap-İşlet Modeli çerçevesinde yapılacak yatırım projelerini üstlenen tam mükellef firmaların yapacakları hizmet ve faaliyetleri. e) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından uluslararası ihaleye çıkarılmış yurt içi veya yurt dışı (6770 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesiyle metinden çıkarılan ibare; Yürürlük: ) (**) taşıma işlerini yüklenen tam mükellef firmaların bu faaliyetleri. f) Uluslararası (6770 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesiyle değişen ibare; Yürürlük: )yük ve yolcu taşımacılığından döviz olarak kazanılan bedellerin(***) yurda getirilmesi kaydıyla kara, deniz veya hava ulaştırma hizmet ve faaliyetleri. g) Yurt dışına yönelik olarak gerçekleştirilecek müteahhitlik, müşavirlik, yazılım ve mühendislik hizmetleri. ğ) Yabancı uyruklulara (diplomatik temsilcilikler ve mensupları dâhil), turistlere veya yurt dışında çalışan Türk vatandaşlarına ülkemizde bulundukları sürede, döviz karşılığı verilecek sağlık hizmetleri. h) Turizm müesseseleri ile seyahat acentelerinin yurt içindeki ve yurt dışındaki turizm faaliyetleri sırasında yaptıkları döviz karşılığı hizmet satışları. ı) Bedelleri döviz olarak alınmak kaydıyla yurt dışında yerleşik firmalar adına gerçekleştirilen bakım ve onarım hizmetiyle, dış sefere çıkan Türk ve yabancı bayraklı gemi,

3 3 uçak veya tırların bakımı ve onarımı, yenileme ve dönüşüm ile bakım, onarım, yenileme ve dönüşüm kapsamında gerçekleştirilen mal (yakıt ve madeni yağlar hariç) ve hizmet satışları. i) Tam mükellef firmalarca, ihraç ürünlerimizin pazarlanması amacıyla yurt dışında mağaza açılması veya işletilmesi. j) Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihaleye çıkarılan maden havzalarından rödövans karşılığında maden çıkarımı ve işletmesiyle ilgili üretim faaliyetleri. k) Yurt içinde yerleşik haber ajanslarınca, yurt dışındaki yayın organlarına görüntülü veya görüntüsüz haber satışları. l) Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihaleye çıkarılan ve Ekonomi Bakanlığı tarafından belirlenen yatırım malları, sınai mamuller ve yazılım hizmetlerine yönelik ihaleleri kazanan tam mükellef imalatçı firmaların üreterek yapacakları satış ve teslimleri. m) İkili veya çok taraflı uluslararası anlaşma hükümlerine göre yurt içinde bulunan yabancı kuruluşların yurt dışından getirme imkanına sahip bulundukları sınai mamulleri teslim eden tam mükellef imalatçı firmalar ile uluslararası kuruluşlar, yabancı ülke temsilcilikleri ve kuruluşlarına ait tesislerin yapımını ve onarımını üstlenen tam mükellef müteahhit firmaların faaliyet ve teslimleri. n) İkili veya çok taraflı uluslararası anlaşmalar kapsamında Türkiye'de gerçekleştirilen projeleri üstlenen kurum, kuruluş veya şirketler (bunlar tarafından yurt içinde projenin yürütülmesi amacıyla kurulan veya ortaklık gerçekleştirilen şirketler dâhil) tarafından proje kapsamında verilen yapım ve teslim işlerini yüklenen firmaların (alt yükleniciler hariç); i) Tam mükellef olması halinde, bunların yapacakları teslim ve hizmetleri ile tam mükellef imalatçı firmaların bu firmalara üreterek yapacakları satış ve teslimleri, ii) Tam ve dar mükellef firmaların ortaklığı şeklinde olması hâlinde, tam mükellef firmanın ortaklığı oranında gerçekleştireceği teslim ve hizmetleri ile tam mükellef imalatçı firmaların bu firmalara üreterek yapacakları satış ve teslimleri. o) Kamu özel iş birliği kapsamında tesis yapımı ve yenilenmesi işlerini üstlenen tam mükellef firmaların yapacakları hizmet ve faaliyetleri. 3. Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi almak amacıyla proje formu ekinde verilecek taahhütnameler ile bu maddenin (2) numaralı fıkrasının (a), (b), (d), (e), (g), (j), (l) ve (o) bentlerinde sayılan işlem ve faaliyetlere ilişkin sözleşme safhasından önceki teminatlar ve ihale kararlarına belge aranmaksızın resen damga vergisi istisnası uygulanır. Belge sahibi firmaların belge konusu işe ilişkin mal, malzeme veya hizmet temin ettiği kişi ve kurumlarla yapacağı işlemler nedeniyle düzenlenen kâğıtlara damga vergisi istisnası uygulanması için, her iki işlem tarafının da o işle ilgili olarak düzenlenmiş belgeye sahip olması şarttır. 4. Bu maddenin uygulamasında; Uluslararası ihale: Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yerli ve yabancı firmaların ayrı ayrı veya birlikte iştirakine açık olarak çıkılan ve yabancı firmalarca da teklif verilen ihaleyi, Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi: Döviz kazandırıcı faaliyetleri teşvik etmek amacıyla damga vergisi istisnası uygulanabilmesi için alınması ve ibraz edilmesi gereken, vergiye tabi kâğıdın düzenlendiği tarihte geçerli Ekonomi Bakanlığınca düzenlenen belgeyi, ifade eder.

4 4 Bu maddede geçen tam ve dar mükellefiyetin kapsamı Gelir Vergisi Kanununa ve Kurumlar Vergisi Kanununa göre tayin ve tespit edilir. 5. Bu maddede sayılan işlem veya faaliyetlerin kısmen veya tamamen gerçekleştirilmemesi hâlinde, gerçekleşmeyen kısma ait alınmayan damga vergisi, mükelleflerden, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ceza ve gecikme faizi ile birlikte geri alınır. Bu madde kapsamında, damga vergisi istisnası uygulamak suretiyle işlem yapan kuruluşlar, istisnaya konu işlemin mahiyeti ile alınmayan vergi tutarını, işlemin yapıldığı tarihi takip eden otuz gün içinde ilgililerin gelir veya kurumlar vergisi bakımından bağlı bulunduğu vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar. Bu maddede sayılan işlem veya faaliyetlerin gerçekleşmediğinin tespit edildiği tarihi takip eden otuz gün içinde, bu durumu vergi dairesine bildirmeyen kuruluşlar damga vergisi, ceza ve gecikme faizinin ödenmesinden ilgililerle birlikte müteselsilen sorumludurlar. 6. Bu maddenin uygulanması bakımından; birinci ve ikinci fıkralarda yer alan döviz kazandırıcı faaliyetlere ilave olarak döviz kazandırıcı diğer faaliyetleri, belge kapsamında istisna uygulanacak işlem ve faaliyetlerin aşamaları ile diğer usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı ile Ekonomi Bakanlığı birlikte yetkilidir.(*) (*) Değişmeden önceki şekli: (Ek: 5035/28 md.) (Yürürlük: )Döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden müstesnadır. Döviz kazandırıcı faaliyetlerin kısmen veya tamamen gerçekleştirilmemesi halinde, gerçekleşmeyen kısma ait alınmayan damga vergisi, mükelleflerden, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ceza ve gecikme faizi ile birlikte geri alınır. Yukarıda belirtilen hususlarda damga vergisi istisnası uygulamak suretiyle işlem yapan kuruluşlar, istisnaya konu işlemin mahiyeti ile alınmayan vergi tutarını, işlemin yapıldığı tarihi takip eden otuz gün içinde ilgililerin gelir veya kurumlar vergisi bakımından bağlı bulunduğu vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar. Döviz kazandırıcı faaliyetin gerçekleşmediğinin tespit edildiği tarihi takip eden otuz gün içinde, bu durumu vergi dairesine bildirmeyen kuruluşlar damga vergisi, ceza ve gecikme faizinin ödenmesinden ilgililerle birlikte müteselsilen sorumludurlar. Bu maddenin uygulanması bakımından döviz kazandırıcı faaliyetlerin neler olduğu ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından birlikte tespit edilir. (**)Değişmeden önceki şekli: münhasıran yük (***)Değişmeden önceki şekli: yük taşımacılığından döviz olarak kazanılan navlun bedellerinin II-MADDENİN AÇIKLAMASI VE YORUMU: Maddede, 6728 sayılı Kanunun 27.nci maddesiyle yapılan değişikliğin gerekçesi şu şekilde açıklanmıştır; Halihazırda, Damga Vergisi Kanununun ek 2 nci maddesinin verdiği yetkiye istisnaden yayımlanan genel tebliğler çerçevesinde döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin damga vergisi istisnası uygulanmakta olup, yargıya intikal eden hususlarda yargı mercileri tarafından, döviz kazandırıcı faaliyetlerin tebliğle sınırlandırılamayacağı ve istisna uygulanması için Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi şartının getirilemeyeceği gerekçeleriyle Kanun hükmünün uygulama usul ve esaslarına ilişkin genel tebliğlerdeki düzenlemelerin aksine karar verilmeye başlanmış ve bazı davalarda verilen kararlar müstekar hale gelmiş bulunmaktadır. Bu durum, söz konusu istisna hükmünün kanun koyucunun amacına uygun uygulanmaması sonucunu doğurmaktadır.

5 5 Yapılan düzenlemeyle, ihtilafların önlenmesini teminen ihracat ve diğer döviz kazandırıcı faaliyetler ile istisna uygulamasının usul ve esasları Kanun hükmünde belirtilerek, Ekonomi Bakanlığı ve Maliye Bakanlığına tanınan yetki yeniden düzenlenmekte, ayrıca Kamu İhale Kanunu ve diğer mevzuatta yapılmış bir uluslararası ihale tanımının bulunmadığı gözönünde bulundurularak, döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin damga vergisi istisnası uygulamasında uluslararası ihale kavramına açıklık kazandırılmaktadır. Maddede 6728 sayılı Yasanın 27 nci maddesiye yapılan değişiklikle daha önce tebliğlerle tanınan vergi istisnası Kanun maddesi haline getirilmiştir. Bu istisna hükmü ile İhracat ve döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili teşvikler sürekli hale getirilmekte, teşviklerin uygulamasıyla ilgili bürokratik işlemler de en aza indirilmesi amaçlanmaktadır. Maddede belirtildiği gibi, istisna ile ilgili koşullar üç şekilde belirtilmiştir. Bunlar; 1. İhracat ve ihracata ilişkin olduğunun tevsiki kaydıyla aşağıda sayılan işlemler nedeniyle düzenlenen kâğıtlar, 2. Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesine bağlanan diğer döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemler nedeniyle, düzenlenen kâğıtlar, 3. Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi almak amacıyla proje formu ekinde verilecek taahhütnameler ile bu maddenin (2) numaralı fıkrasının (a), (b), (d), (e), (g), (j), (l) ve (o) bentlerinde sayılan işlem ve faaliyetlere ilişkin sözleşme safhasından önceki teminatlar ve ihale kararları damga vergisi ve harçtan istisnadır. A- İHRACAT VE İHRACATA İLİŞKİN OLDUĞUNUN TEVSİKİ KAYDIYLA DÜZENLENEN KÂĞITLAR: Maddede yapılan değişiklikle yukarıda belirttiğimiz gibi, tebliğle getirilen istisna hükmü kanun maddesi haline getirilmiştir. İhracat ve ihracata ilişkin olduğunun tevsiki kaydıyla düzenlenen kağıtlar kanun hükmü ile damga vergisinden istisna edilmiştir. Damga vergisinden istisna edilien bu kağıtlar maddenin 1 nci fıkrasında aşağıdaki gibi sayılmıştır. a) İhracat karşılığı yapılacak ödemeler (ihracatın finansmanında kullanıldığının tevsiki kaydıyla prefinansman, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu çerçevesinde yapılan ödemelere ilişkin taahhütnameler ile temliknameler ve Sosyal Güvenlik Kurumu prim borçları ile genel bütçeli idarelere olan borçların mahsubu dâhil). b) İhracattan doğan alacağın ihracatçı tarafından temliki. c) İhracat bağlantıları için düzenlenecek anlaşmalar. ç) Transit ticarete konu malın satın alınması ve satılması. d) Tedarik edildikleri şekliyle ihraç edilmek üzere mal alımı. e) 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 131 inci maddesine istinaden ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi ambalaj malzemesi ithali ile kati ihraç edilen mallara ait ambalaj malzemesinin geçici ihracı ve ithali: f) Dahilde işleme izni kapsamında iznin geçerli olduğu süre içerisinde yapılan ithalat. g) Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında belgenin geçerli olduğu süre içerisinde yapılan ithalat veya yurt içi alımlar. ğ) Gerçekleştirilen mamul ürün ihracatı karşılığı olarak bu ürünlerin üretiminde kullanılan girdilerin Toprak Mahsulleri Ofisinden veya Şeker Kurumunca tespit edilen şeker fabrikalarından alımı.

6 6 B- VERGİ, RESİM, HARÇ İSTİSNASI BELGESİNE BAĞLANAN AŞAĞIDA SAYILAN DİĞER DÖVİZ KAZANDIRICI FAALİYETLERE İLİŞKİN İŞLEMLER NEDENİYLE, DÜZENLENEN KÂĞITLAR: Maddenin 2 nci fıkrasında, Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesine bağlanan fıkrada yazılı döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemler nedeniyle, bu belgenin geçerlik süresi içerisinde ve belgede yer alan tutarla sınırlı olmak kaydıyla, düzenlenen kağıtlar damga vergisinden müstesna kılınmış bulunmaktadır. 1 Bu düzenlemede öngörülen istisna hükmünün uygulanabilmesi; 1. Ortada döviz kazandırıcı bir faaliyetin bulunmasına, 2. Bu faaliyetin, fıkrada yazılı faaliyetlerden veya 6 ncı fıkranın vermiş olduğu yetkiye dayanılarak Maliye Bakanlığı ile Ekonomi Bakanlığınca döviz kazandırıcı olduğu birlikte belirlenen faaliyetlerden olmasına, 3. Bu faaliyetin, Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi ne bağlanmış bulunmasına, 4. Faaliyete ilişkin kağıtların, belgenin geçerlik süresi içerisinde düzenlenmiş olmasına, Bağlıdır. Bu koşullar birlikte gerçekleştiğinde bu faaliyete ilişkin işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtlara uygulanacak damga vergisi istisnası, istisna belgesinde yazılı tutarla sınırlı bulunmaktadır. Yani; kağıt ya da kağıtlar üzerinde yazılı belli para miktarına göre hesaplanacak damga vergisi tutarının istisna belgesinde yazılı tutardan fazla olması halinde, fazla olan bu kısmın mükellefinden tahsil edilmesi gerekmektedir. Düzenleme, döviz kazandırıcı bir faaliyete ilişkin olarak düzenlenecek kağıtlara uygulanacak damga vergisi istisnasının belgede yer alan tutarla sınırlı olacağını söylemektedir. Buna göre; istisna tutarının belgede yazılı tutarı geçip geçmediğinin belirlenmesinde, bu faaliyete ilişkin işlemler dolayısıyla düzenlenecek tüm kağıtlara uygulanacak damga vergisi istisnasının toplam tutarının dikkate alınması gerekmektedir. Maddenin 2 nci fıkrasında belirtildiği gibi, Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesine bağlanan aşağıda sayılan diğer döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemler nedeniyle, belgenin geçerlilik süresi içerisinde belgede yer alan tutarla sınırlı olmak kaydıyla, düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden istisna tutulmuştur. Bu kağıtlar aşağıda sayılan iş ve işlemlere ait kağıtlardır. a) Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan cari yıl yatırım programında yer alan yatırımlardan ve Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının bu programda yer almayan kamu yatırımlarından uluslararası ihaleye çıkarılanların ihalesini kazanan veya yabancı para ile finanse edilenlerin yapımını üstlenen ana yüklenici firmaların (alt yükleniciler hariç); i) Tam mükellef olması hâlinde, uluslararası ihalelerde tamamı üzerinden, yabancı para ile finanse edilenlerde ise yabancı paraya isabet eden oranda yapacakları teslim, hizmet ve faaliyetler ile tam mükellef imalatçı firmaların, bahse konu işte kullanılmak üzere bu işin yapımını yüklenen firmaya üreterek yapacakları mal ve malzeme ile hizmet satış ve teslimleri, ii) Dar mükellef olması hâlinde, söz konusu firmanın bu işte kullanacağı mal ve malzemeyi üreten tam mükellef imalatçı firmaların (işi taahhüt eden firmalar dâhil) yapacakları satış ve teslimleri, iii) Tam ve dar mükellef firmaların ortaklığı hâlinde, tam mükellef firmaya kendi faaliyeti oranında, diğer firmaya ise (ii) alt bendi çerçevesinde tam mükellef firmaların üreterek yapacakları satış ve teslimleri, iv) Yukarıda belirtilen (i), (ii) ve (iii) alt bentleri çerçevesinde proje sahibi kamu kurumları ile bu projeleri üstlenen firmalara proje süresince yapılacak teknik müşavirlik, mühendislik ve benzeri hizmet satışları. 1

7 7 b) i) Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili projeleri üstlenmiş tam mükellef imalatçı firmalar ile savunma, güvenlik veya istihbarat alanlarında yapılacak araştırma ve geliştirme projelerini üstlenen tam mükellef imalatçı firmaların yapacakları satış ve teslimler ile bu satış ve teslimler sonrası doğan bakım ve onarım hizmetleri, ii) Savunma Sanayii Müsteşarlığınca savunma, güvenlik veya istihbarat alanları açısından önem arz ettiği belirtilen savunma, güvenlik ve istihbarata yönelik her türlü platform, sistem, yazılım, araç ve gereçlerini üreten tam mükellef imalatçı firmalar ile savunma, güvenlik veya istihbarat alanlarında yapılacak araştırma ve geliştirme projelerini üstlenen tam mükellef imalatçı firmaların ülkenin savunma, güvenlik veya istihbaratı ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına yapacakları satış ve teslimler ile bu satış ve teslimler sonrası doğan bakım ve onarım hizmetleri, iii) Bu bendin (i) ve (ii) alt bentlerinde belirtilen firmalara, tam mükellef imalatçı firmaların üreterek yapacakları satış ve teslimleri, iv) Bu bendin (i) ve (ii) alt bentlerinde belirtilen işleri yüklenen firmanın dar mükellef firma olması hâlinde, tam mükellef imalatçı firmaların bu firmaya üreterek yapacakları satış ve teslimleri. c) Tam mükellef imalatçı firmaların, Ekonomi Bakanlığınca belirlenen yatırım malları listesinde belirtilen malları üreterek yapacakları satış ve teslimleri. ç) Tam mükellef imalatçı firmaların, Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında monte edilmemiş haldeki aksam ve parçaları ithal edebilecek firmalara, ithal edebilecekleri bu aksam ve parçaları üreterek yapacakları satış ve teslimleri. d) Yap-İşlet Modeli çerçevesinde yapılacak yatırım projelerini üstlenen tam mükellef firmaların yapacakları hizmet ve faaliyetleri. e) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından uluslararası ihaleye çıkarılmış yurt içi veya yurt dışı (6770 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesiyle metinden çıkarılan ibare; Yürürlük: ) (**) taşıma işlerini yüklenen tam mükellef firmaların bu faaliyetleri. f) Uluslararası (6770 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesiyle değişen ibare; Yürürlük: )yük ve yolcu taşımacılığından döviz olarak kazanılan bedellerin(***) yurda getirilmesi kaydıyla kara, deniz veya hava ulaştırma hizmet ve faaliyetleri. Yukarıdaki, (e) ve (f) bentlerinde 6770 sayılı Kanunun 2.nci maddesiyle yapılan ve tarihinde yürürlüğe giren değişikliğe göre, döviz kazandırıcı faaleyetlere ilişkin düzenlenen belgelerden istisna olanlara, sadece yük taşıma işleri için değil yolcu taşıma işleri için düzenlenen belgeler de ilave edilmiştir. g) Yurt dışına yönelik olarak gerçekleştirilecek müteahhitlik, müşavirlik, yazılım ve mühendislik hizmetleri. ğ) Yabancı uyruklulara (diplomatik temsilcilikler ve mensupları dâhil), turistlere veya yurt dışında çalışan Türk vatandaşlarına ülkemizde bulundukları sürede, döviz karşılığı verilecek sağlık hizmetleri. h) Turizm müesseseleri ile seyahat acentelerinin yurt içindeki ve yurt dışındaki turizm faaliyetleri sırasında yaptıkları döviz karşılığı hizmet satışları. ı) Bedelleri döviz olarak alınmak kaydıyla yurt dışında yerleşik firmalar adına gerçekleştirilen bakım ve onarım hizmetiyle, dış sefere çıkan Türk ve yabancı bayraklı gemi, uçak veya tırların bakımı ve onarımı, yenileme ve dönüşüm ile bakım, onarım, yenileme ve dönüşüm kapsamında gerçekleştirilen mal (yakıt ve madeni yağlar hariç) ve hizmet satışları. i) Tam mükellef firmalarca, ihraç ürünlerimizin pazarlanması amacıyla yurt dışında mağaza açılması veya işletilmesi.

8 8 j) Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihaleye çıkarılan maden havzalarından rödövans karşılığında maden çıkarımı ve işletmesiyle ilgili üretim faaliyetleri. k) Yurt içinde yerleşik haber ajanslarınca, yurt dışındaki yayın organlarına görüntülü veya görüntüsüz haber satışları. l) Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihaleye çıkarılan ve Ekonomi Bakanlığı tarafından belirlenen yatırım malları, sınai mamuller ve yazılım hizmetlerine yönelik ihaleleri kazanan tam mükellef imalatçı firmaların üreterek yapacakları satış ve teslimleri. m) İkili veya çok taraflı uluslararası anlaşma hükümlerine göre yurt içinde bulunan yabancı kuruluşların yurt dışından getirme imkanına sahip bulundukları sınai mamulleri teslim eden tam mükellef imalatçı firmalar ile uluslararası kuruluşlar, yabancı ülke temsilcilikleri ve kuruluşlarına ait tesislerin yapımını ve onarımını üstlenen tam mükellef müteahhit firmaların faaliyet ve teslimleri. n) İkili veya çok taraflı uluslararası anlaşmalar kapsamında Türkiye'de gerçekleştirilen projeleri üstlenen kurum, kuruluş veya şirketler (bunlar tarafından yurt içinde projenin yürütülmesi amacıyla kurulan veya ortaklık gerçekleştirilen şirketler dâhil) tarafından proje kapsamında verilen yapım ve teslim işlerini yüklenen firmaların (alt yükleniciler hariç); i) Tam mükellef olması halinde, bunların yapacakları teslim ve hizmetleri ile tam mükellef imalatçı firmaların bu firmalara üreterek yapacakları satış ve teslimleri, ii) Tam ve dar mükellef firmaların ortaklığı şeklinde olması hâlinde, tam mükellef firmanın ortaklığı oranında gerçekleştireceği teslim ve hizmetleri ile tam mükellef imalatçı firmaların bu firmalara üreterek yapacakları satış ve teslimleri. o) Kamu özel iş birliği kapsamında tesis yapımı ve yenilenmesi işlerini üstlenen tam mükellef firmaların yapacakları hizmet ve faaliyetleri. C- VERGİ, RESİM, HARÇ İSTİSNASI BELGESİ ALMAK AMACIYLA PROJE FORMU EKİNDE VERİLECEK TAAHHÜTNAMELER İLE BU MADDENİN (2) NUMARALI FIKRASININ (A), (B), (D), (E), (G), (J), (L) VE (O) BENTLERİNDE SAYILAN İŞLEM VE FAALİYETLERE İLİŞKİN SÖZLEŞME SAFHASINDAN ÖNCEKİ TEMİNATLAR VE İHALE KARARLARI İÇİN DAMGA VERGİSİ İSTİSNASI UYGULANIR. Belge sahibi firmaların belge konusu işe ilişkin mal, malzeme veya hizmet temin ettiği kişi ve kurumlarla yapacağı işlemler nedeniyle düzenlenen kâğıtlara damga vergisi istisnası uygulanması için, her iki işlem tarafının da o işle ilgili olarak düzenlenmiş belgeye sahip olması şarttır. (2) numaralı fıkranın (a), (b), (d), (e), (g), (j), (l) ve (o) bentlerinde sayılan işlem ve faaliyetler: a) Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan cari yıl yatırım programında yer alan yatırımlardan ve Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının bu programda yer almayan kamu yatırımlarından uluslararası ihaleye çıkarılanların ihalesini kazanan veya yabancı para ile finanse edilenlerin yapımını üstlenen ana yüklenici firmaların (alt yükleniciler hariç); i) Tam mükellef olması hâlinde, uluslararası ihalelerde tamamı üzerinden, yabancı para ile finanse edilenlerde ise yabancı paraya isabet eden oranda yapacakları teslim, hizmet ve faaliyetler ile tam mükellef imalatçı firmaların, bahse konu işte kullanılmak üzere bu işin yapımını yüklenen firmaya üreterek yapacakları mal ve malzeme ile hizmet satış ve teslimleri, ii) Dar mükellef olması hâlinde, söz konusu firmanın bu işte kullanacağı mal ve malzemeyi üreten tam mükellef imalatçı firmaların (işi taahhüt eden firmalar dâhil) yapacakları satış ve teslimleri, iii) Tam ve dar mükellef firmaların ortaklığı hâlinde, tam mükellef firmaya kendi faaliyeti oranında, diğer firmaya ise (ii) alt bendi çerçevesinde tam mükellef firmaların üreterek yapacakları satış ve teslimleri,

9 9 iv) Yukarıda belirtilen (i), (ii) ve (iii) alt bentleri çerçevesinde proje sahibi kamu kurumları ile bu projeleri üstlenen firmalara proje süresince yapılacak teknik müşavirlik, mühendislik ve benzeri hizmet satışları. b) i) Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili projeleri üstlenmiş tam mükellef imalatçı firmalar ile savunma, güvenlik veya istihbarat alanlarında yapılacak araştırma ve geliştirme projelerini üstlenen tam mükellef imalatçı firmaların yapacakları satış ve teslimler ile bu satış ve teslimler sonrası doğan bakım ve onarım hizmetleri, ii) Savunma Sanayii Müsteşarlığınca savunma, güvenlik veya istihbarat alanları açısından önem arz ettiği belirtilen savunma, güvenlik ve istihbarata yönelik her türlü platform, sistem, yazılım, araç ve gereçlerini üreten tam mükellef imalatçı firmalar ile savunma, güvenlik veya istihbarat alanlarında yapılacak araştırma ve geliştirme projelerini üstlenen tam mükellef imalatçı firmaların ülkenin savunma, güvenlik veya istihbaratı ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına yapacakları satış ve teslimler ile bu satış ve teslimler sonrası doğan bakım ve onarım hizmetleri, iii) Bu bendin (i) ve (ii) alt bentlerinde belirtilen firmalara, tam mükellef imalatçı firmaların üreterek yapacakları satış ve teslimleri, iv) Bu bendin (i) ve (ii) alt bentlerinde belirtilen işleri yüklenen firmanın dar mükellef firma olması hâlinde, tam mükellef imalatçı firmaların bu firmaya üreterek yapacakları satış ve teslimleri. d) Yap-İşlet Modeli çerçevesinde yapılacak yatırım projelerini üstlenen tam mükellef firmaların yapacakları hizmet ve faaliyetleri. e) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından uluslararası ihaleye çıkarılmış yurt içi veya yurt dışı münhasıran yük taşıma işlerini yüklenen tam mükellef firmaların bu faaliyetleri. g) Yurt dışına yönelik olarak gerçekleştirilecek müteahhitlik, müşavirlik, yazılım ve mühendislik hizmetleri. j) Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihaleye çıkarılan maden havzalarından rödövans karşılığında maden çıkarımı ve işletmesiyle ilgili üretim faaliyetleri. l) Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihaleye çıkarılan ve Ekonomi Bakanlığı tarafından belirlenen yatırım malları, sınai mamuller ve yazılım hizmetlerine yönelik ihaleleri kazanan tam mükellef imalatçı firmaların üreterek yapacakları satış ve teslimleri. o) Kamu özel iş birliği kapsamında tesis yapımı ve yenilenmesi işlerini üstlenen tam mükellef firmaların yapacakları hizmet ve faaliyetleri. Maddenin 3 üncü fıkrasının ikinci paragrafındaki düzenlemeye göre, iki taraflı işlemlerde, o işlem için alınması ve ibrazı gereken kağıtların damga vergisinden müstesna olabilmesi için, işlemin tek tarafının istisna belgesine sahip olması da yeterli değildir. Bunun için, her iki tarafında istisna belgesine sahip olması gereklidir. Görüldüğü üzere; değişiklik, döviz kazandırıcı işlemler dolayısıyla düzenlenen kağıtlara tanınan damga vergisi istisnasından yararlanabilmeyi, bu kağıdın düzenlendiği işlemin ilişkin olduğu faaliyetin döviz kazandırıcı faaliyet olmasını yeterli görmüyor; ayrıca, Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi ne (kısaca, istisna belgesi) bağlanmış olması koşulunu da arıyor. Hatta; faaliyetin istisna belgesine bağlanmış olması, damga vergisi istisnasından yararlanabilmenin ön koşulu olarak aranıyor. Dahası, değişiklikte, döviz kazandırıcı bir faaliyet dolayısıyla yararlanılabilecek istisnanın belgede yazılı tutarla sınırlı olacağının söylenmesi suretiyle, istisnanın üst sınırını; istisna belgesine geçerlik süresi öngörülmek suretiyle de, istisnanın zaman bakımından sınırını belirleme yetkisi, istisna belgesi vermeye yetkili idari makama tanınıyor. ( D- MADDEDEKİ TANIMLAR: Bu maddenin uygulamasında istisna belgesinin tanımı;

10 10 Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi: Döviz kazandırıcı faaliyetleri teşvik etmek amacıyla damga vergisi istisnası uygulanabilmesi için alınması ve ibraz edilmesi gereken, vergiye tabi kâğıdın düzenlendiği tarihte geçerli Ekonomi Bakanlığınca düzenlenen belgeyi, fade eder, şeklinde yapılmıştır. Bu maddede geçen tam ve dar mükellefiyetin kapsamı Gelir Vergisi Kanununa ve Kurumlar Vergisi Kanununa göre tayin ve tespit edilir. Belgenin verilme koşullarıyla ilgili olarak, maddede, herhangi bir açıklık bulunmamaktadır. Yalnızca; 3 üncü fıkrada, istisna belgesi almak amacıyla proje formu ekinde verilecek taahhütnamelerin belge aranmaksızın re sen damga vergisinden istisna edileceği söylenmek suretiyle, istisna belgesi alabilmek için, bir proje formu ve içeriği henüz bilinmeyen bir taahhütname verilmesi gerektiği ortaya konulmuş olmaktadır. Böylece; istisna belgesi verilebilmesi için aranacak diğer koşullar ile verilmesi gereken taahhütnamenin içeriğinin, idarelerin yapacağı düzenlemelerle belirleneceği anlaşılmaktadır.( Turgut CANDAN, kendisine ait inter sitesinde; döviz artırıcı faaliyetler dolayısıyla düzenlenen kağıtlara tanınan damga vergisi istisnasından yararlanılabilmesini idarenin istisna belgesi şeklindeki ön iznine tabi kılınmasının ve bir faaliyetin döviz kazandırıcı faaliyet olarak tespiti ve istisnanın zaman ve tutar bakımından sınırlarının belirlenmesi konularında idareye yetkiler verilmesinin Anayasaya uygun olup olmadığını tartışmıştır..( Uluslararası ihale: Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yerli ve yabancı firmaların ayrı ayrı veya birlikte iştirakine açık olarak çıkılan ve yabancı firmalarca da teklif verilen ihaleyi, Transit Ticaret; Alış ve satış bedelleri arasında lehte fark esas olmak üzere gerçek veya tüzel kişi Transit Tacirince satın alınan, yabancı menşeli veya Türk menşeli olup da yurt dışına satılmış (serbest bölgelere yapılan satışlar dahil) malların Transit olarak veya doğrudan doğruya, başka bir ülkeye (serbest bölgeler dahil) satılmasını ifade eder. Transit Ticarete konu olan malların satın alınması ithalat, satılması da ihracat sayılmadığından, -malın satın alınmasına ilişkin işlemler, İthalat Rejim Kararı ve Yönetmeliği hükümlerine, -malın satılmasına ilişkin işlemler, İhracat Rejimi Kararı ve İhracat Yönetmeliği hükümlerine tabi tutulmaz. (archive.ismmmo.org.tr/docs/malicozum/.../23-63%20ilhan%20güven.doc) Örneğin, Türkiye de ki bir tacirin Almanya da ki bir malı alması ve hemen Suudi Arabistan'a satması. satıcı malı bile görmeden ticaretini yapar. burada görevi malın kalitesi, standartları ile ilgili sorumluluğu aracı kurum olan bankalar, akreditifler ile ya da benzer şeyler ile belirlenir, ticaret taraflar arasından güvenceye alınır. Yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmadan ya da antrepodan satın alınan malın, ülkemiz üzerinden transit olarak veya doğrudan doğruya yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmaya ya da antrepoya satılması da transit ticarettir. (muhasebe tr.com.) Uluslararası anlaşmalarla ticareti yasaklanmış mallar ile Müsteşarlığın madde politikası itibariyle transit ticaretinin yapılmasını uygun görmediği mallar transit ticarete konu olamaz. İthalat ve ihracat yapılması yasaklanmış ülkelerle transit ticaret yapılamaz. Söz konusu mallar ve ülkeler dışında kalan mallar ve ülkelere transit ticaret yapılmak istenilmesi halinde işlemlerin transit ticaret formu aranmaksızın transit rejimi çerçevesinde sonuçlandırılması gerekmektedir. Transit Ticarete İlişkin Tebliğ in yürürlükten kaldırılması nedeniyle, bu Tebliğ gereğince doldurulması gereken transit ticaret formu uygulamasının da kaldırıldığı, transit ticaret işlemlerinin gümrük mevzuatında yer alan transit rejimi çerçevesinde yürütülmesi gerekmektedir. Transit ticarete konu olan mallarla ilgili olarak, ithalata ve ihracata ilişkin vergi, resim, harç ve fon tahsil edilmez.

11 11 Dahilde İşleme İzni Nedir: Dahilde İşleme Rejimi kapsamında işlem yapabilmek, teşviklerden yararlanabilmek için Dahilde İşleme İzin Belgesi alınması zorunludur. Söz konusu olan bu Dahilde İşleme İzin Belgesi, Gümrük muafiyetli ithalat ya da yurtiçi alımlara olanak sağlayan Dış Ticaret Müsteşarlığı nca düzenlenen bir belgedir. Dahilde İşleme Rejimi : İhracata yönelik önemli mevzuatlardan biri olan Dahilde İşleme Rejimi ihraç ürünleri üretmek için gerekli olan ve dışarıdan ithal edilen, bu yüzden de ithali gümrük vergisine tabi ara mallara ya da girdilere gümrük muafiyeti getiren bir ihracatı teşvik sistemidir. İhracat yapmayı düşünen işletmeler, ihraç edilmesi planlanan malların üretiminde kullanılacak olan hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul, ara malı ve ambalaj malzemelerinin başta değişik vergisel yüklerden muaf olmak üzere ve devlete ihracat taahhüdünde bulunmak şartıyla, (Örneğin; kumaş ithal edilerek işlenip gömlek olarak ihraç edilmesi) çeşitli kolaylıklar ve teşviklerden yararlanabilirler. Teşviklerden yararlanabilmek için Dahilde İşleme İzin Belgesi alınması zorunludur. Söz konusu olan bu Dahilde İşleme İzin Belgesi, Gümrük muafiyetli ithalat ya da yurtiçi alımlara olanak sağlayan Dış Ticaret Müsteşarlığı nca düzenlenen bir belgedir. Dahilde İşleme Rejimi ; Dünya piyasa fiyatlarından hammadde temin etmek suretiyle ihracatı artırmak, İhraç ürünlerine uluslararası piyasalarda rekabet gücü kazandırmak, İhraç pazarlarını geliştirmek, İhraç ürünlerini çeşitlendirmek amacıyla uygulanmaktadır E- CEZİA MÜEYYİDELER: Bu maddede sayılan işlem veya faaliyetlerin kısmen veya tamamen gerçekleştirilmemesi hâlinde, gerçekleşmeyen kısma ait alınmayan damga vergisi, mükelleflerden, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ceza ve gecikme faizi ile birlikte geri alınır. Bu madde kapsamında, damga vergisi istisnası uygulamak suretiyle işlem yapan kuruluşlar, istisnaya konu işlemin mahiyeti ile alınmayan vergi tutarını, işlemin yapıldığı tarihi takip eden otuz gün içinde ilgililerin gelir veya kurumlar vergisi bakımından bağlı bulunduğu vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar. Bu maddede sayılan işlem veya faaliyetlerin gerçekleşmediğinin tespit edildiği tarihi takip eden otuz gün içinde, bu durumu vergi dairesine bildirmeyen kuruluşlar damga vergisi, ceza ve gecikme faizinin ödenmesinden ilgililerle birlikte müteselsilen sorumludurlar. F-MADDENİN UYGULANMASINDAKİ YETKİ: Bu maddenin uygulanması bakımından; birinci ve ikinci fıkralarda yer alan döviz kazandırıcı faaliyetlere ilave olarak döviz kazandırıcı diğer faaliyetleri, belge kapsamında istisna uygulanacak işlem ve faaliyetlerin aşamaları ile diğer usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı ile Ekonomi Bakanlığı birlikte yetkilidir. G-MADDE İLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİKTEN ÖNCE YAYINLANMIŞ OLAN ÖZELGELER: Ek Madde 2 nin (e) fıkrasında belirtildiği gibi, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 131 inci maddesine istinaden ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi ambalaj malzemesi ithali ile kati ihraç edilen mallara ait ambalaj malzemesinin geçici ihracı ve ithali ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna edilmiştir. 1-Konu ile ilgili olarak, Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Genel Müdürlüğünün tarih ve B.02.1.GÜM sayılı yazısı ile Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğüne gönderdiği yazısında, aşağıdaki şekilde istisna uygulanması gerektiği ifade edilmiştir. İlgi: tarih ve sayılı yazımız.

12 12 Bilindiği üzere; 4458 sayılı Gümrük Kanunun 131. maddesine istinaden ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi ambalaj maddelerinin ithalatı tarihli, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında (1) Seri No lu Tebliğ in maddesi uyarınca damga vergisinden istisnadır. Ancak, 5300 rejim kodu ile ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithali yapılan tüm geçici ithalat eşyasının 3153 rejim kodu ile yeniden ihracatının damga vergisine tabi olması nedeniyle BİLGE sisteminde, 5300 rejim kodundan girişi yapılan ambalaj maddelerinin ihraç yükü ile doldurulduktan sonra 3153 rejim kodu ile çıkışında, beyannamenin rejimi yükümlüsünce 3153 olarak beyan edilmekte ve ihracat eşyasına ilişkin kalemlerde KIHR-Kati İhracat muafiyet kodu seçildiğinde sistemin söz konusu kalemlere ilişkin rejim kodunu beyanname dökümleri üzerine 1000 olarak yazdırması nedeniyle bu işleme ilişkin üretilen beyannamelerde, ana rejim kodunun 3153 olması nedeniyle sistem tarafından damga vergisi hesaplanmaktadır. 2-Yine aynı konu ile ilgili olarak Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı ndan alınan tarih ve sayılı yazıda; tarihli ve mükerrer sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 28 inci ve 33 üncü maddeleriyle 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu na eklenen Ek 2 ve 492 sayılı Harçlar Kanunu na eklenen Ek 1 inci madde hükümleriyle döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemler ve bu işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisi ve harçtan istisna edilmiştir. Bu maddelerin uygulanmasına ilişkin olarak tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan (1) Seri No.lu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğin Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerle İlgili İstisnanın Kapsamı başlıklı bölümünde; 3.1 İHRACAT İŞLEMLERİ İhracat karşılığı yapılacak ödemeler (Katma değer vergisi iadesi ile bu iadenin mükellefin veya mükellefçe ihraç edilen malı teslim edenlerin vergi ve Sosyal Sigortalar Kurumu prim borçları ile genel ve katma bütçeli idarelere olan borçlarına mahsubu dahil) İhracattan doğan alacağın ihracatçı tarafından temliki, İhracat bağlantıları için düzenlenecek anlaşmalar, Transit ticarete konu malın satın alınması ve satılması, Tedarik edildikleri şekliyle ihraç edilmek üzere mal alımı, sayılı Gümrük Kanunu nun 131 inci maddesine istinaden ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi ambalaj maddeleri ithali, Dahilde İşleme İzni kapsamında yapılan ithalat, Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında yapılan ithalat veya yurt içi alımlar, ile ilgili işlemler ve bu işlemler sebebiyle düzenlenen kağıtlara (gümrük idarelerine verilen beyannameler dahil) ihracata ilişkin olduğunun tevsik edilmesi kaydıyla, işlem yapan kuruluşlarca re sen damga vergisi ve harç istisnası tatbik edilecektir denilmiştir. Buna göre, 4458 sayılı Gümrük Kanunu nun 131 inci maddesine istinaden ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi ambalaj maddelerinin, ithalinden sonra ihracat yükü ile doldurulup yeniden ihracında düzenlenen beyannamelerin damga vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir. Denilmektedir. Bu itibarla, ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithali yapılan ambalaj maddelerinin ihracat yükü ile doldurulduktan sonra çıkışında, 3153 rejim kodunun 1000 rejim kodu ile birlikte beyan edildiği durumlarda, söz konusu Tebliğ uyarınca ambalaj maddelerinden damga vergisi alınmaması için ilgide kayıtlı yazımızda belirtildiği üzere DMGV (Damga Vergisi Muafiyeti) muafiyet kodu seçilerek işlem yapılması gerekmektedir. Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim. 3-Vergi Resim Harç İstisnası Belgesi sahibi firma ile yapılan sözleşmenin damga vergisinden istisna olup olmadığı :

13 13 Vergi Resim Harç İstisnası Belgesi sahibi firma ile yapılan sözleşmenin damga vergisinden istisna olup olmadığı ile ilgili olarak Gelir İdaresi Başkanlığı Balıkesir Vergi Dairesi Başkanlığı nın 26/08/2011 tarih ve B.07.1.GİB DVK-468/-89 sayılı özelgesinde aşağıdaki şekilde görüş ifade edilmiştir. İlgi :... tarihli özelge talep formunuz. İlgide kayıtlı özelge talep formunun ve eklerinin incelenmesinden, şirketiniz tarafından...ltd.şti. İş Ortaklığına dağıtım transformatör satışı yapılacağı, söz konusu satış için düzenlenecek sözleşmeden doğacak damga vergisinin alıcı firma ile yapılan sözlü anlaşma gereği alıcı firma tarafından ödeneceği, ancak şirketinize alıcı firma adına düzenlenen tarih ve 569 nolu "Vergi Resim ve Harç İstisna Belgesi"nin ibraz edildiği belirtilerek, düzenlenecek söz konusu sözleşmenin damga vergisinden istisna olup olmadığı hususunda görüş talep edildiği anlaşılmaktadır. 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu; Ek 2 nci maddesinde, döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kağıtların damga vergisinden müstesna olduğu; bu maddenin uygulanması bakımından döviz kazandırıcı faaliyetlerin neler olduğu ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların Maliye Bakanlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından birlikte tespit edileceği hükme bağlanmıştır. Damga Vergisi Kanununun Ek 2 nci maddesinin verdiği yetkiye istinaden Bakanlığımızca yayımlanan 1 Seri No.lu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkındaki Tebliğin "4. Uygulamaya îlişkin Esaslar" başlıklı bölümünde; "4.1. (3.L8)'de belirtilen faaliyetler için bu konuda düzenlenmiş "Dahilde îşleme îzin Belgesi"; (3.2.)de belirtilen diğer döviz kazandırıcı faaliyetler için bu konuda düzenlenmiş "Vergi Resim Harç İstisnası Belgesi"nin ibrazı üzerine, ilgili kuruluşlarca, aşağıda açıklanan usul ve esaslar çerçevesinde başka bir belge aranmaksızın re'sen damga vergisi ve harç istisnası uygulanacaktır. Ancak, damga vergisi ve harç istisnasının uygulanabilmesi için, vergi ve harca konu işlemin, sözü edilen belgelerin geçerlilik süresi içerisinde yapılması şarttır. Belgenin alınmasından önce veya belgenin geçerlilik süresinin dolmasından sonra, belgeye bağlanan iş ile ilgili olarak yapılan işlemlere, damga vergisi ve harç istisnası tatbik edilmeyecektir. Vergi Resim Harç İstisnası Belgesi almak amacıyla proje formu ekinde verilecek 4. l.diğer döviz kazandırıcı faaliyetlerde, belgeye bağlı olarak uygulanan damga vergisi ve harç istisnasının; belge sahibi yatırımcı, ihracatçı veya üstlenicinin belge kapsamındaki iş nedeniyle ihale makamı dışında kalan ve belge sahibi olmayan diğer kişi ve kuruluşlarla (taşeron, malzeme müteahhidi v.b)yapacağı muamelelere tatbiki mümkün değildir. Ancak, belge kapsamındaki döviz kazandırıcı faaliyetlerde kullanılmak şartıyla, belge sahibi kişi veya kuruluşlardan temin edilecek mal, malzeme veya hizmet alımları damga vergisi ve harç istisnasından faydalandırılacaktır. Bu durumda, döviz kazandırıcı faaliyetlerde, ihale makamı dışında kalan diğer işlem tarafları arasındaki muamelelere; her iki işlem tarafının da o işle ilgili olarak düzenlenmiş belgeye sahip olmasına bağlı olarak damga vergisi ve harç istisnası tatbik edilecektir." şeklinde açıklamalara yer verilmiştir. Bu itibarla, Damga Vergisi Kanununun Ek 2 nci maddesinde tanınan damga vergisi istisnasının uygulanabilmesi için şirketiniz adına söz konusu iş için Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından düzenlenmiş Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesinin bulunması ve söz konusu sözleşmenin Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesinin geçerlilik süresi içinde imzalanması gerekmektedir. Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, şirketiniz adına düzenlenmiş bir vergi resim harç istisnası belgesi bulunmadığı dikkate alındığında,...ltd. Şti. İş Ortaklığı ile aranızda düzenlenecek dağıtım transformatör üretimi ve satışı sözleşmesinin damga vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmamakta olup, sözleşmeye ait damga vergisinin şirketiniz tarafından ödenmesi gerekmektedir.

14 14 Diğer taraftan, söz konusu sözleşmeye ait damga vergisini kimin ödeyeceğine ilişkin olarak taraflar arasında yapılan anlaşmaların, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 8 inci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince vergi dairelerini bağlamayacağı tabiidir. Bilgi edinilmesini rica ederim. Vergi Dairesi Başkanı V. III-KONU İLE İLGİLİ ÖZELLİĞİ OLAN HUSUSLAR: 1-Vergi Resim Harç İstisnası belgesi sahibi turizm müessesesinin mal ve hizmet alımlarına ilişkin olarak düzenlediği sözleşmelerin döviz kazandırıcı faaliyet kapsamında damga vergisinden istisna olup olmadığı: Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracat Genel Müdürlüğünden alınmış bulunan ve 24 ay süreli olan Vergi Resim ve Harç İstisnası Belgesi bulunan bir mükellefin, emtea satıcıları ile yapımış olduğu mal ve hizmet alımına ilişkin sözleşmeler damga vergisinden istisna tutulamaz. 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; Ek 2 nci maddesinde, döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kağıtların damga vergisinden müstesna olduğu, döviz kazandırıcı faaliyetlerin neler olduğunun ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların Maliye Bakanlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı (Ekonomi Bakanlığı) tarafından birlikte tespit edileceği hüküm altına alınmıştır. Anılan Kanun hükmünün uygulama usul ve esaslarını düzenleyen (1) Seri No.lu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğin, (4) Seri No.lu Tebliğ ile değişik "3.2. Diğer Döviz Kazandırıcı Faaliyetler" başlıklı bölümünde döviz kazandırıcı faaliyetlerin neler olduğu belirtilmiş, (3.2.15) fıkrasında da, "Turizm müesseseleri ile seyahat acentelerinin yurt içindeki ve yurt dışındaki turizm faaliyetleri sırasında yaptıkları döviz karşılığı hizmet satışları" diğer döviz kazandırıcı faaliyetler arasında sayılmıştır. Buna göre, turizm müesseseleri ile seyahat acentelerinin yurt içindeki ve yurt dışındaki turizm faaliyetleri sırasında yaptıkları döviz karşılığı hizmet satışlarının döviz kazandırıcı faaliyet olarak sayıldığı dikkate alındığında, satıcılarla yapılmış bulunan mal ve hizmet alımlarına ilişkin kağıtlara 488 sayılı Kanunun Ek 2 nci maddesi ile (1) Seri No.lu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğ kapsamında damga vergisi istisnası uygulanması mümkün bulunmamaktadır. (Gelir İdaresi Başkanlığı Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı nın 22/04/2013 tarih ve [2013/1]-90 sayılı özelgesi.) 2-İhracat bedellerinin temlikine ilişkin olarak düzenlenen temliknamelere döviz kazandırıcı faaliyetler kapsamında re sen istisna uygulayan bankaların sorumluluğu: 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun Ek 2 nci maddesinde, döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin düzenlenen kağıtların damga vergisinden müstesna olduğu, döviz kazandırıcı faaliyetlerin neler olduğu ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların Maliye Bakanlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından birlikte tespit edileceği hüküm altına alınmıştır. Söz konusu Kanun hükmünün uygulama usul ve esaslarını düzenleyen (1) Seri No.lu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğin, "3.1. İhracat İşlemleri" başlıklı bölümünün (3.1.2) bendinde, ihracattan doğan alacağın ihracatçı tarafından temliki ile ilgili işlemler ve bu işlemler sebebiyle düzenlenen kağıtlara (gümrük idarelerine verilen beyannameler dahil) ihracata ilişkin olduğunun tevsik edilmesi kaydıyla, işlem yapan kuruluşlarca re'sen damga vergisi istisnası tatbik edileceği açıklanmıştır. Mezkur Tebliğin "5.1. İşlem Yapan Kuruluşların Sorumluluğu" başlıklı bölümünün (5.1.3.) bendinde gümrük, tapu ve notere gidilmeksizin ilgili kişi ve kuruluşlar arasında düzenlenen kağıtlara ilişkin olup istisna hükmü gereğince ödenmeyen damga vergisi tutarlarının, kağıdın düzenlenmesini takip eden 30 gün içinde işlem yapan taraflarca ilgili vergi dairesine bildirileceği; "6.3. İşlem Yapan Kuruluşlara Uygulanacak Yaptırımlar" başlıklı bölümünün (6.3.3.) bendinde ise istisnaya konu işlemi yaptığı halde gerekli bildirimde bulunmayan kuruluşların, döviz kazandırıcı faaliyetin gerçekleşmemesi