TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI 3.YAPI DENETİMİ SEMPOZYUMU 5-6 EKİM 2013 DİYARBAKIR SEMPOZYUM KİTABI

Transkript

1 TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI 3.YAPI DENETİMİ SEMPOZYUMU 5-6 EKİM 2013 DİYARBAKIR SEMPOZYUM KİTABI TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI ANKARA ŞUBESİ TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI DİYARBAKIR ŞUBESİ Bandrol Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrası çerçevesinde bandrol taşıması zorunlu değildir.

2 3.Yapı Denetimi Sempozyumu Sempozyum Kitabı 5-6 Ekim 2013 Diyarbakır TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Necatibey Cad. No:57 Kızılay/ANKARA Tel : imoankara@imo.org.tr web : TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Diyarbakır Şubesi Ali Emiri 5.Sok. Yılmaz 2000 Ap. No:5 Yenişehir/DİYARBAKIR Tel : imodiyarbakır@imo.org.tr web : ISBN : İMO : Oda Yayın No: E/14/01 Tasarım - Baskı Ses Reklam ve Matbaacılık Ltd. Şti. Ayten Sk. 28/7 Tandoğan - ANKARA Tel: Fax: ses@sesreklam.net -

3 SEMPOZYUM PROGRAMI 1.GÜN 5 EKİM CUMARTESİ: : Kayıt : Açılış Konuşmaları : Sunumlar Erhan KARAESMEN Altok KURŞUN : Çay - Kahve Arası : PANEL OTURUM Yapı Denetim Sürecine Yönelik Sistematik Yaklaşım Önerileri Hüseyin KAYA (Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Gen.Bşk.) Murat Akın BİNGÖL (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) Ali Rıza YÜCEL (Hukukçu-İnş.Müh.) Şükrü ERDEM (İMO 2.Başkanı) Mustafa BAYGELDİ (TMMOB Yapı Den.Çalışma Grubu Bşk.) Ahmet AKKOL (İl Özel İdaresi) Mustafa TEMEL (Diyarbakır Çevre ve Şehircilik İl Md.) Abdullah SEVİNÇ (Diyarbakır Büy.Bel.Gn.Sek.Yrd.) Nimet TAŞ (Bağlar Belediyesi Bşk.Yrd.) Recep KARAHAN (Diyarbakır YDK Temsilcisi) : Yemek Arası : 1. OTURUM Oturum Başkanı: Canan TAŞDEMİR (İTÜ) Çağrılı Bildiri: Çelik Yapılarda Kalite Kontrol ve Denetim Mustafa ÇOBANOĞLU Davranış Düzensizliğinin Van Depremindeki Yansımaları ve Güçlendirmede Yapı Davranışının Düzeltilmesi Hüseyin TEKEL Mevcut Yapı Stoğunun Deprem Performansının Belirlenmesi Üzerine Genel Bir Değerlendirme Hamide TEKELİ - K.Tuğçe ERKAN - Hakan DİLMAÇ - Fuat DEMİR Yapı Denetim Sürecine Yönelik Sistematik Yaklaşım Önerileri A.Cumhur KOCALAR Bakanlık-Belediye-Müteahhit Üçgeninde Yapı Denetim Sorunsalı Erdoğan BALCIOĞLU

4 : Çay-Kahve Arası : 2.OTURUM Üyesi) Oturum Başkanı: Mustafa SELMANPAKOĞLU (İMO Onur Kurulu Çağrılı Bildiri - Yapılarda Laboratuvar Uygulamaları Murat DOĞAN Yapı Denetim Kanununda Meslek Etiği İhlallleri Osman KARA - Fatih SAKA - Hikmet KAPLAN - Turgay YULU Yapı Denetim Kuruluşlarının İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Açısından Sorumlulukları Hilal MEYDANLI ATALAY - Serkan ENGİN 2.GÜN- 6 EKİM PAZAR: Türkiye de Yapı Denetimin Denetimi Osman KARA : 3.OTURUM Oturum Başkanı: Özgür DEĞERTEKİN (Dicle Ünv.) Çağrılı Bildiri: Normal ve Lifli Beton Karışımlarının Performansa Dayalı Tasarımı Mehmet Ali TAŞDEMİR (İTÜ) Yapı Denetim Kuruluşlarının İstihdama Katkısı Hilal MEYDANLI ATALAY - Serkan ENGİN Prefabrike Betonarme Yapılarda Denetim ve TSEK 118 Yaklaşımının Değerlendirilmesi Ahmet BAL - Huzur DEVECİ Yapı Denetiminde Betonun Yeri Seray KAYA - Hüseyin KAYA - İsmail Özgür YAMAN Beton Kalitesinin Yapı Denetimi Kapsamında Denetlenmesi İdris BEDİRHANOĞLU - Sultan ERDEMLİ GÜNASLAN : Çay - Kahve Arası : 4.OTURUM Oturum Başkanı: A.Halim KARAŞİN (Dicle Ünv.) Çağrılı Bildiri: Kentsel Dönüşüm Kapsamında Binaların Bölgesel Risk Dağılımının Belirlemesi Pera Yöntemi

5 Alper İLKİ (İTÜ) Kentsel Dönüşüm Sürecinde Riskli Yapı Stoğunun Yenilenmesi ve Yapı Denetimin Bu Süreçteki Önemi: Aksaray Örneği Sema ALTUNTEPE - Esma H. TAŞPINAR - Fatih Kürşat FIRAT Ankara da Kentsel Dönüşüm Uygulamaları (6306 sayılı kanun ve yönetmelik uygulamaları Kapsamında yapılan iş ve işlemler) Kasım KAYIHAN - Mustafa Tahsin BADEM İstanbul Üniversitesi Çapa Yerleşkesi Hızlı Durum Tespit Çalışması Rasim TEMUR - Barış YILDIZLAR - Erdem DAMCI - Namık Kemal ÖZTORUN Kamuya Ait Taşınmazlarda Tarihi Yapıların Restorasyonu ve Yeni Yapı Uygulamalarında Yapı Denetim Sistemi Üzerine Bir Değerlendirme Enis AKOVA Yapı Denetim Kuruluşlarının Çalışmalarının İstatiksel Değerlendirilmesi- F.M.KILINÇKALE - S.M.NİĞDELİ - A.ÇİÇEK : Yemek Arası : FORUM DEĞERLENDİRME Taner YÜZGEÇ - Moderatör - İMO Yön.Kur.Bşk. Cemal GÖKÇE - İMO İstanbul Şube Bşk. Selim TULUMTAŞ - İMO Ankara Şube Bşk. Turan KAPAN - İMO Diyarbakır Şube Bşk. Erhan KARAESMEN - ODTÜ Baki ÖZTÜRK - Hacettepe Ünv. İdris BEDİRHANOĞLU - Dicle Ünv.

6 SEMPOZYUM KURULLARI BİLİM KURULU Prof.Dr. Ali İhsan ÜNAY - Gazi Ünv. Prof.Dr. Ali Sayil ERDOĞAN- Bi ngöl Ünv. Prof.Dr. Alper İLKİ - İTÜ Prof.Dr. Erhan KARAESMEN - ODTÜ Prof.Dr. Hulusi ÖZKUL - İTÜ Prof.Dr. İ.Özgür YAMAN - ODTÜ Prof.Dr. M.Sedat HAYALİOĞLU - Dicle Ünv. Prof.Dr. Mehmet Ali TAŞDEMİR - İTÜ Prof.Dr. Ömer CİVALEK - Akdeni z Ünv. Prof.Dr. Murat BALAMİR - ODTÜ Prof.Dr. Zekai CELEP - İTÜ Doç.Dr. Ali Murat TANYER - ODTÜ Doç.Dr. Baki ÖZTÜRK - Hacettepe Ünv. Doç.Dr. Bekir ESKİCİ - Gazi Ünv. Doç.Dr. Kübra Cihangir ÇAMUR - Gazi Ünv. Doç.Dr. Nuray ERTÜRK KESKİN - 19 Mayıs Ünv. Doç.Dr. Ömer ARIÖZ - İMO Doç.Dr. S.Özgür DEĞERTEKİN - Dicle Ünv. Doç.Dr. Taha TAŞKIRAN - Dicle Ünv. Yrd.Doç.Dr. A.Halim KARAŞİN - Dicle Ünv. Yrd.Doç.Dr. Altuğ YAVAŞ - Balıkesir Ünv. Yrd.Doç.Dr. Beliz ÖZORHON - Boğaziçi Ünv. Yrd.Doç.Dr. İdris BEDİRHANOĞLU - Dicle Ünv. Yrd.Doç.Dr. M.Emin ÖNCÜ - Dicle Ünv. Yrd.Doç.Dr. Salih KESKİN - Dicle Ünv. Yrd.Doç.Dr. Ali Akın AKYOL - BAŞKENT MYO Dr. Hüseyin TEKEL - İMO Ankara İnş.Y.Müh. Metin ARKÜN - İMO Ankara Arş.Gör. Esra DİK - Ankara Ünv. Kamil KARATEPE - YAYED Müfi t BAYRAM - YAYED

7 DANIŞMA KURULU Taner YÜZGEÇ - İMO Y.K.Başkanı Prof.Dr. İ.Özgür YAMAN - ODTÜ Prof.Dr. M.Sedat HAYALİOĞLU - Dicle Ünv. Prof.Dr. Polat GÜLKAN - Çankaya Ünv. Doç.Dr. Baki ÖZTÜRK - Hacettepe Ünv. Yrd.Doç.Dr. H.Cenan MERTOL - Atılım Ünv. Yrd.Doç.Dr. Sabahattin AYKAÇ - Gazi Ünv. Buğra KÜÇÜKKAYALAR - Prefabrik Yap. Birliği Y.K.Başkanı Hüseyin BİLMAÇ - İmsad Y.K.Başkanı Ertuğrul ŞEN - İzoder Y.K. Başkan Yrd. Hülya EKSERT - TMMMB Mahmut KÜÇÜK - İNTES Sonay ÖZUĞURLU - Yerel Yönetim Araştırma ve Eğitim Der. Tekin SARAÇOĞLU - Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Ahmet AKYOL - Diyarbakır İl Özel İdaresi Celalettin BİRTANE - Diyarbakır İş Adamları ve Yapı Derneği Fahrettin ÇAĞDAŞ - Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi İsmail DOĞAN - Güneydoğu Anadolu Belediyeler Birliği Eyüp ÜNAL - Mimar Hüseyin TABAK - İnşaat Mühendisi Murat DOĞAN - İnşaat Mühendisi Nejla SAYLAN - Jeoloji Mühendisi Niyazi ÇOPUR - Elektrik Mühendisi Sadettin ÖZKALANDER - Makina Mühendisi

8 DÜZENLEME KURULU Yrd. Doç.Dr. İdris BEDİRHANOĞLU - Dicle Ünv. Şükrü ERDEM - İMO Yön.Kur. II. Başkanı Tansel ÖNAL - İMO Yön.Kur. Üyesi Selim TULUMTAŞ - İMO Ankara Şube Bşk. Turan KAPAN - İMO Diyarbakır Şube Bşk. Hüseyin KAYA - Yapı Den.Kur. Birliği Bşk. Ahmet KAŞAN - İMO Diyarbakır Şube Erdoğan BALCIOĞLU - İMO Ankara Şube Esergül ÖZDEMİR - İMO Ankara Şube Ferhat DEMİR - İMO Diyarbakır Şube Hıdır ÜNAL - İMO Ankara Şube M.Emin POLAT - İMO Diyarbakır Şube Mustafa BAYGELDİ - İMO Ankara Şube Nazan TEKEL - İMO Ankara Şube Remzi KIVRAK - İMO Ankara Şube Sinan TARI - İMO Diyarbakır Şube Sultan ERDEMLİ - İMO Diyarbakır Şube Şahin KAYA - İMO Diyarbakır Şube Umut Yılmaz DEVECİ - İMO Ankara Şube Yusuf AKKAYA - İMO Diyarbakır Şube Yunus ALPTEKİN - İMO Ankara Şube Yusuf YEŞİL - İMO Diyarbakır Şube Arş.Gör. Seray KAYA - ODTÜ SEKRETERYA Murat KARACAOĞLU TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Necatibey Caddesi No: 57 Kızılay ANKARA Tel: Fax: Gsm: E-Posta: yds@imo.org.tr, murat1957@gmail.com Barış ÇETİNKAYA TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Diyarbakır Şubesi Ali Emri 5 Sokak Yılmaz 2000 Apt.No 5 Yenişehir DİYARBAKIR Tel: Fax: Gsm: E-Posta: yds@imo.org.tr, cetinkayabaris@hotmail.com

9 İÇİNDEKİLER SUNUŞ A. KONUŞMALAR 1. AÇILIŞ KONUŞMALARI Turan KAPAN Selim TULUMTAŞ Taner YÜZGEÇ Kasım KAYIHAN Osman BAYDEMİR Altan TAN SUNUM KONUŞMALARI Erhan KARAESMEN Altok KURŞUN Ahmet GÖKSOY PANEL OTURUMU KONUŞMALARI Hüseyin KAYA Mustafa TEMEL Şükrü ERDEM Abdullah SEVİNÇ Mustafa BAYGELDİ Nimet TAŞ Recep KARAHAN Murat Akın BİNGÖL Soru - Cevap Bölümü ÇAĞRILI BİLDİRİ KONUŞMALARI Mustafa ÇOBANOĞLU Murat DOĞAN Mehmet Ali TAŞDEMİR Alper İLKİ B. GÖRSEL SUNUMLAR Erhan KARAESMEN Altok KURŞUN Mustafa TEMEL Mustafa ÇOBANOĞLU Murat DOĞAN Mehmet Ali TAŞDEMİR, Özkan ŞENGÜL A.İLKİ, M.CÖMERT, C.DEMİR, K.ORAKÇAL, M.TAPAN

10 C. BİLDİRİLER 1. OTURUM BİLDİRİLER Hüseyin TEKEL Hamide TEKELİ, K. Tuğçe ERKAN, Hakan DİLMAÇ, Fuat DEMİR Aziz Cumhur KOCALAR Erdoğan BALCIOĞLU Soru - Cevap Bölümü OTURUM BİLDİRİLER Osman KARA, Fatih SAKA, Hikmet KAPLAN, Turgay YULU Ayça BOZKURT, Hilmi COŞKUN, Ercan ERDİŞ Hilal MEYDANLI ATALAY, Serkan ENGİN Osman KARA OTURUM BİLDİRİLER Mehmet Ali TAŞDEMİR, Özkan ŞENGÜL Hilal MEYDANLI ATALAY, Serkan ENGİN Ahmet BAL, Huzur DEVECİ Seray KAYA, Hüseyin KAYA, İsmail Özgür YAMAN İdris BEDİRHANOĞLU,Sultan ERDEMLİ GÜNASLAN Soru - Cevap Bölümü OTURUM BİLDİRİLER Sema ALTUNTEPE, Fatih Kürşat FIRAT Kasım KAYIHAN, Mustafa Tahsin BADEM Rasim TEMÜR, Barış YILDIZLAR, Erdem DAMCI, Namık Kemal ÖZTORUN Enis AKOVA F.M.KILINÇKALE, S.M.NİĞDELİ, A. ÇİÇEK D. FORUM - DEĞERLENDİRME KONUŞMALARI Taner YÜZGEÇ Selim TULUMTAŞ İdris BEDİRHANOĞLU Cemal GÖKÇE Baki ÖZTÜRK Turan KAPAN Erhan KARAESMEN Forum Değerlendirme Soru-Cevap Bölümü E. SONUÇ BİLDİRGESİ

11 SUNUŞ Yapı Denetim Sistemi bireysel ve toplu kullanımlı her türlü yapının hizmet süreci boyunca güvenli hizmet vermesini sağlayacak temel bir düzenlemedir. Kapsamı sadece konut yapılarıyla sınırlı olmayıp toplu sosyal hizmet veren idari kamu binaları, eğitim tesisleri, sağlık yapıları,özel ortak kullanımlı iş ve işyeri binaları dahil olmak kaydıyla tüm bina türlerini içine almaktadır. İnşaat Mühendisliği, meslek odalarını da kapsayan kurumsal yapılanması çerçevesinde yapı denetimi olayının gerçekleşmesindeki mesleki yetkinlik ve başarı mertebesini belirleyen en önemli unsurlardan biridir. Bu açıdan bakıldığında doğru işleyen bir yapı denetim sistemi kurulabilmesi yapı denetiminin bütünlüklü bir bakış açısıyla ele alınmasını ve tüm boyutlarıyla incelenmesini gerektirmektedir. Bu doğrultuda ilgili kişi ve kurumların bir araya getirilerek mevcut durumun, sorunların ve çözüm önerilerinin tartışılması ve geleceğe yönelik belirlemelerin ve saptamaların paylaşılması amacıyla TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası tarafından birincisi Kasım 2009 tarihinde, ikincisi Kasım 2011 tarihinde İstanbul da gerçekleştirilen yapı denetimi sempozyumu nun üçüncüsü Ankara ve Diyarbakır Şubelerimizin ortak düzenleme ve yürütücülüğünde 5-6 Ekim 2013 Tarihinde Diyarbakır da gerçekleştirilmiştir. Sempozyumun gerçekleştirilmesi konusunda büyük bir özveriyle çalışan Düzenleme, Danışma ve Bilim Kurulumuza, büyük bir gayretle çalışan personelimize teşekkür ederiz. Sempozyumda dile getirilen her konu ve düşüncenin, yapılan tartışma ve çözümlemelerin yapı denetim sistemine ilişkin birikime yapacağı katkı göz önüne alınarak hazırlanan sempozyum kitabı, sunulan bildirilerin yanı sıra, sempozyum süresince tutulan bant kayıtlarının çözümlemelerini ve sempozyum sonrasında yayınlanan sonuç bildirgesini de içermektedir. Sempozyumumuzda dile getirilen ve üzerinde değerlendirmeler yapılan tüm konuların ilgili kurum ve kuruluşlarca dikkate alınarak gereklerinin yerine getirilmesi sempozyumumuzun amacına ulaşmasına büyük katkı sağlayacaktır. Selim TULUMTAŞ İMO Ankara Şube Yönetim Kurulu Başkanı Turan KAPAN İMO Diyarbakır Şube Yönetim Kurulu Başkanı 3. Yapı Denetimi Sempozyumu 11

12

13 A. KONUŞMALAR

14

15 1. AÇILIŞ KONUŞMALARI - Turan KAPAN - İMO Diyarbakır Şube Başkanı - Selim TULUMTAŞ - İMO Ankara Şube Başkanı - Taner YÜZGEÇ - İMO Başkanı - Kasım KAYIHAN - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürü - Osman BAYDEMİR - Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı - Altan TAN - Diyarbakır Milletvekili

16 Turan KAPAN İMO Diyarbakır Şube YK Başkanı Saygıdeğer Büyükşehir Belediye Başkanım, ilçe belediyelerimizin değerli başkanları, yöneticileri; Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın Yapı İşleri Genel Müdürü ve temsilcileri; Sempozyumun kentimizde düzenlenmesinde desteğini esirgemeyen çok değerli Oda Başkanım, Merkez Yönetim Kurulu üyelerimiz, Oda kurullarımızda görev alan Danışma ve Onur Kurulu üyelerimiz; kentimize gelerek bizi onurlandıran İMO ve TMMOB ye bağlı oda başkanları, oda temsilcileri; mesleğimizin gereklerini yerine getirirken, her geçen gün gelişen bilim ve teknolojiyi bizlere aktaran saygıdeğer bilim insanları, değerli hocalarım, saygıdeğer meslektaşlarım; meslek odalarımızın, sivil toplum örgütlerimizin değerli temsilcileri ve siz saygıdeğer basın mensupları, İnşaat Mühendisleri Odası Diyarbakır ve Ankara şubelerinin ortak düzenlediği 3. Yapı Denetimi Sempozyumuna teşrif eden saygıdeğer konuklar; hepinizi Diyarbakır Şube Yönetim Kurulu adına saygıyla, sevgiyle selamlıyorum. Hoş geldiniz, şeref verdiniz. Hûn bi xêr hatin; ser serî u ser çavan hatin. Değerli konuklar; yapı denetiminin önemi, ülkemizde, maalesef, her depremden sonra yaşanan can ve mal kayıplarından sonra anlaşılmaktadır. Can ve mal kaybına yol açan bu acı tablo, yıllarca, yerelden merkezi hükümete, merkezi hükümetten yerele kadar, yapı denetim sürecinde etkili ve yetkili olan kurumlarımızın üzerine düşen sorumluluğu (bizce kamu hizmetini) yerine getirmemesi nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Bugün burada iki gün sürecek Sempozyuma ev sahipliği yaparken, istedik ki, yapı üretiminden başlayarak, proje aşamasından mühendislik hizmetlerine, yapı malzemeleri üretiminden denetimine, yapı denetim hizmeti verenlerin bağımsız olmasına, yönetmelikler ve uygulamalara kadar, bu sürecin sıkıntı ve sorun oluşturan tüm ayaklarını masaya yatıralım, hep birlikte tartışalım. Türkiye nin dört bir yanından katılan çok sayıda bilim insanımızın dört oturumda sunacakları bildirilerin, sağlıklı kentler ve yapıların oluşturulması için yıllarca emek veren meslektaşlarımızın forumda yürütecekleri tartışmaların, kentimiz, bölgemiz, ülkemiz için, yapı denetiminde, yapı üretiminde uygulanacak yöntemler konusunda zihniyet değişikliği yaratmasını umuyoruz. Yıllarca eğri cetvelle doğru çizgi çizilmeye çalışıldı. Ancak, eğri cetvelle doğru çizgi çizmenin mümkün olmadığını yaşanan depremlerde hep birlikte gördük. Eksik yapı denetim sistemiyle sağlıklı ve güvenli yapılar üretmek elbette mümkün değil, bunun hepimiz farkındayız. Ama böyle diyerek, tüm bu sorumluluğu üzerimizden atmamız da yanlıştır. Hepimiz, topluma karşı, mesleğimize karşı görevlerimizi elbirliğiyle yerine getirirsek; depremin değil, mühendislik hizmeti almamış, denetimi yapılmamış yapıların öldürdüğünü bilince çıkarıp, ona göre yerelde hizmet yürütülmesini sağlarsak, acı tablonun oluşmasını da engelleyebiliriz. 16 TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası

17 Bu düşüncelerle hepinizi yeniden saygıyla selamlıyorum, Sempozyumun başarılı geçmesini diliyorum. Sempozyumun Diyarbakır da yapılması için karar alan Merkez Yönetim Kuruluna, Düzenleme Kuruluna, bilim ve danışma kurullarına; Sempozyumumuzu destekleyen Çevre ve Şehircilik Bakanlığına, Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığına, Dicle Üniversitesine, Güneydoğu Anadolu Belediyeler Birliğine, Yapı Denetim Kuruluşları Birliğine, Türkiye Hazır Beton Birliğine, Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliğine, Türkiye Prefabrik Birliğine; Sempozyuma sponsor olan Gündoğdu İnşaat, Metropol İnşaat ve Doğa Evleri Konut Yapı Kooperatifine teşekkürü bir borç biliriz. 3. Yapı Denetimi Sempozyumu 17

18 Selim TULUMTAŞ İMO Ankara Şube YK Başkanı Sayın Başkanım, Büyükşehir Belediye Başkanım, Genel Müdürüm, kamu kurumlarının değerli temsilcileri, demokratik kitle örgütlerinden katılan değerli temsilciler, değerli meslektaşlarım, değerli katılımcılar; mühendislik alanı, Odamız, Birliğimiz ve ülkemiz açısından önemi yadsınamaz bir konuyla ilgili olarak, İnşaat Mühendisleri Odamızca düzenlenen ve yürütücülüğünü Ankara ve Diyarbakır şubelerimizin yaptığı Yapı Denetim Sempozyumunda birlikte olmanın mutluluğunu ve gururunu sizlerle paylaşıyor, İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Yönetim Kurulu ve şahsım adına sizleri saygı ve sevgi ile selamlıyorum. (Alkışlar) Değerli meslektaşlarım; yapı denetim sistemini oluşturan asli unsurun mühendisler ve mimarlar olduğuna ilişkin hiçbirimizin aklında bir tereddüt yoktur. Ancak, bu gerçek açık bir biçimde ortadayken, bu konuda ülkemizde yaşanan bazı gelişmeleri anlamlandırmak, bizler açısından mümkün olmamaktadır. Bir buçuk yıl önce bir yapı denetim panelinde söylediklerimi burada tekrarlamaktan ne kadar rahatsızlık duysam da, tekrarlamanın gerekliliğine inanıyorum. Sistem bütünlüğüyle bakıldığında, yapı üretim süreçlerinin tümü içerisinde, hem alanın uzmanlık birikimi, hem de örgütlülüğüyle asli bir unsur olarak değerlendirilmesi gereken ve bugüne kadar alanında bu işlevlerini başarıyla gerçekleştirmiş olan Birliğimiz, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve bağlı odalarımızın işlevsizleştirilmesi, itibarsızlaştırılması ve yetkilerinin azaltılması yönünde yapılan çalışmalar ile sağlıklı bir yapı denetim sisteminin kurulmasının gerekliliği üzerinden yürütülen çalışmalar birbiriyle çelişmektedir. Bu durumu en iyi niyetli tahlilimizle, sistem bütünlüğünü anlayamama olarak değerlendiriyoruz. Bununla birlikte, mevcut ve oluşabilecek her tür olumsuz koşula karşın, ülkemiz için iyiden ve güzelden yana çalışma irade ve kararlılığımızın devam ettiğini ve edeceğini belirtmek isterim. Değerli meslektaşlarım; bugün bu irade ve kararlılığımızı sadece bu salonda dillendirmiyoruz. Bugün web sitemiz üzerinden yaptığımız canlı yayınımızla ülkemizin bilgisayar olan her noktasındayız. Bunu sağlayan, başta Yönetim Kurulu Başkanımız Sayın Taner Yüzgeç olmak üzere, Merkez Yönetim Kurulumuza şükranlarımızı sunuyorum. Bu projenin gerçekleştirilmesi ve ilerletilmesi yönünde hepimize görevler düştüğüne inanıyorum. Sempozyumumuzun dün olduğu gibi, bugün de ülkemiz için iyiden ve güzelden yana olan tavrımızın nişanesi olacağına olan inancımla, başta Düzenleme Kurulumuz olmak üzere, bilim ve danışma kurullarımıza, düşüncelerini sunu ve bildiri olarak bizlerle paylaşan hocalarımıza ve meslektaşlarımıza, bu ruhu bizimle yaşayan ve emeklerini gönüllülük ötesi bir özveriyle yürüten çalışanlarımıza ve bu Sempozyumumuza desteklerini sunan kurum ve kuruluşlara huzurlarınızda teşekkür ediyor ve tekrar sizleri saygıyla selamlıyorum. 18 TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası

19 Taner YÜZGEÇ İMO YK Başkanı Sayın Büyükşehir Belediye Başkanım, Sayın Genel Müdürüm, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının değerli temsilcileri, Diyarbakır ve Ankara şubelerimizin değerli yönetici ve üyeleri, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Yüksek Onur Kurulunun değerli üyeleri, değerli katılımcılar, değerli meslektaşlarım, basınımızın değerli temsilcileri; Diyarbakır ve Ankara şubelerimiz tarafından ortaklaşa düzenlenen 3. Yapı Denetimi Sempozyumuna hoş geldiniz. Yönetim Kurulumuz adına başarılar diliyor, saygılar sunuyorum. Hem mesleki alanımızın, hem de yapı üretim sürecinin en önemli konularından biri olan yapı denetimiyle ilgili görüş ve düşüncelerimizi sizlerle paylaşmadan önce, Diyarbakır ve Ankara şubelerimize Yönetim Kurulumuz adına teşekkür borcumuz olduğunu ifade etmek istiyorum. Bu vesileyle, Sempozyum Düzenleme Kuruluna, Bilim Kuruluna ve Danışma Kuruluna; katkı ve desteklerini bizlerden esirgemeyen bilim insanlarına, akademisyenlere, meslektaşlarıma ve şubelerimizin çalışanlarına teşekkürlerimi iletiyorum. Bilimin ışığı, bilim insanlarının öncülüğü, İnşaat Mühendisleri Odasının rehberi olmuştur, bundan sonra da olmaya devam edecektir. Değerli konuklar; bu yıl Yapı Denetimi Sempozyumunun üçüncüsünü düzenliyoruz. İlk Sempozyum Kasım 2009 da İstanbul da, ikincisi Kasım 2011 de yine İstanbul da gerçekleştirildi. Sanıyorum yerel bazda gerçekleştirilmiş olması nedeniyle dikkate alınmamış, ama İnşaat Mühendisleri Odasının ilk Yapı Denetimi Sempozyumunu 1974 yılında İzmir de düzenlendiğini belirtmem gerekiyor. Yapı denetimi konusunu bir süredir ulusal bazda düzenlenen sempozyumlarla ele almak, arz ettiği önemden kaynaklanıyor şüphesiz. Ancak, hemen belirtmeliyim ki, yapı denetimi konusu, daha doğrusu, sorunu on yıllardır Odamızın ilgi alanında bulunuyor. Denebilir ki, İnşaat Mühendisleri Odasının tarihi ile yapı denetimi tartışmasının tarihi örtüşüyor, birbirini tamamlıyor. Kuruluşundan bu güne, yapı üretimi başta olmak üzere, mesleki konuları gündeminin ilk sırasına alan İnşaat Mühendisleri Odası, yapı denetimiyle ilgili sayısız etkinlik düzenlemiş, konunun muhataplarını bir araya getirmiş, değerli çalışmalar gerçekleştirmiş, siyasi iktidarlar üzerinde etkili olmaya çalışmış; sadece eleştiren olmamış, aynı zamanda çözüm önerileri geliştirmiş ve malumunuz, bunları kamuoyuyla da paylaşmıştır. Açıkça belirtmek gerekmektedir ki, İnşaat Mühendisleri Odası, yapı denetimi konusunda kayda değer bir ısrar sergilemiştir. Elbette bu ısrarın nedenleri üzerinde ayrıntılı şekilde durulacak, Sempozyumumuzda neden-sonuç ilişkisi görünür kılınacaktır. Kaldı ki, Diyarbakır için 3. Yapı Denetimi Sempozyumu 19

20 uzun söze gerek dahi bulunmuyor yılında Lice de meydana gelen deprem, 1983 te Hicret Apartmanının herhangi bir yer sarsıntısı olmadan yıkılması, yapı denetiminin önemini kendiliğinden ortaya çıkarmaktadır. Yapı denetimi üzerinde hassasiyetle durmak, bir kez daha Lice, bir kez daha Hicret Apartmanı faciası yaşanmaması için elzemdir; ertelenemez, göz ardı edilemez toplumsal ve insani bir sorumluluktur. Değerli meslektaşlarım, değerli katılımcılar; İnşaat Mühendisleri Odası, bu sorumluluğu yerine getirmiş bir kurumdur. İMO, kuruluşundan bu yana yapı denetim tartışmalarının asli unsuru olmuş, konunun taşıdığı önemin yitirilmemesi için yoğun çaba harcamış, yapı üretim sürecinin tüm aşamalarının kesintisiz ve etkin olarak denetlenmesi gerektiğini ısrarla savunmuştur yılından sonra toplanan hemen her Genel Kurulda yapı denetimi konusu gündeme alınmış; örneğin 1961 yılında yapı denetimi bağlamında geliştirilen ve sistemin öncülü sayılan yapı polisi önerisiyle kamuoyunun karşısına çıkılmış, dönem dönem mevzuat sınırları zorlanarak proje denetimi uygulaması gerçekleştirilmiştir yılında İstanbul, 1962 yılında ise Ankara ve İzmir belediyeleri ile yapılan protokoller çerçevesinde proje denetimi uygulaması başlamış, daha sonra uygulama ülke geneline yayılmıştır. TMMOB nin 1973 yılında yapılan 18. Genel Kurulunda kabul edilip uygulamaya alınan Ortak Mesleki Denetim Yönetmeliğinin 12 Eylül 1980 askeri darbe döneminde İmar ve İskân Bakanlığı tarafından durdurulduğunu da hatırlamamız gerekiyor. O tarihten 1999 depremlerine kadar geçen sürede, özellikle 1980 lerde yapı denetimi ve mesleki denetim, mevzuat boşluğu ile karşı karşıya kalmış, dolayısıyla da yapı üretim süreci denetimsizliğe, keyfiliğe, başıbozukluğa teslim edilmiştir. Yapı stoku ile ilgili tartışma Sempozyum programında bulunmaktadır. Yapıların mühendislik hizmeti almadan, kaçak, sağlıksız ve güvenlikten yoksun bir şekilde üretilme süreci ivme kazanmış ve bugünkü yapı stoku karşımıza çıkmıştır. Değeri konuklar, değerli meslektaşlarım; ülkemizin asli sorunları arasında, kaçak ve sağlıksız yapılaşma ve çarpık kentleşmenin doğurduğu sonuçlar yer almaktadır. Kentlerimiz rahat ve yaşanılabilir olmaktan uzaktır ve deprem gibi doğal afetler karşısında insanımız korunaksızdır. Doğal afet riskinin az düzeyde olduğu, köyden kente göç, kaçak yapılaşma gibi sosyoekonomik sorunların olmadığı Avrupa ülkelerinde bile dikkatli ve disiplinli bir yapı denetim sistemi bulunuyorken, ülkemizde yapı üretim sürecinin denetimsizliği ya da denetim zafiyeti geleceğe dönük kaygıları artırmaktadır. 20 TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası

21 Yapı denetimi bugünün sorunlarının giderilmesinden ziyade gelecekle ilgilidir; önemi, güvenli yapıları üretmekle açığa çıkmaktadır. Dolayısıyla, yapı denetimi üzerinde yapılan çalışmalara, çıkartılan yasalara, değiştirilen mevzuata geleceğin penceresinden bakmak gerekmektedir; gelecek tasavvurunuzun genel çerçevesi, felsefesi ve ekonomi-politiği, bugünkü kararların da belirleyicisi olmaktadır. Kadim yıllarda yaşanan depremleri bir kenara bırakalım depremlerinden 2011 Van depremine kadar geçen süreyi baz alalım; makus talihimizin değişmediği, güvenli yapı üretiminin sağlanamadığı, mühendislik hizmeti almadan yapı üretimin devam ettiği görülecektir. Değerli konuklar, değerli meslektaşlarım; malumunuzdur ki, ülkemizde mevzuat hazırlama süreci biraz sorunludur; katılımcılıktan uzaktır, süreç şeffaf değildir ve konunun muhataplarının söz hakkı yoktur. Dönemin hükümeti tarafından 29 Haziran 2001 de yayımlanan ve 19 pilot ilde uygulamaya alınan 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun da, kanunla ilintili yönetmelikler de siyasi iktidarın tek taraflı inisiyatifiyle hayat geçmiş, dolayısıyla da içerdiği eksiklikler, yanlışlıklar ve taşıdığı zaaflar nedeniyle ihtiyacı karşılayamamıştır. Yaklaşık 10 yıl boyunca 19 ilde uygulana gelen bu kanun, 2010 yılında tüm zaaflarıyla birlikte, hatta taşıdığı sorunları daha da derinleşmiş bir şekilde ülke geneline yaygınlaştırılmıştır. Yönetmeliklerde sorunların özüne dokunmayan bazı değişikliklerden sonra, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kamuoyuna sunulan bazı kanun taslakları hazırlanmış; ancak, ne yazık ki, uygulamanın muhatapları tarafından yapılan hiçbir uyarı ve değerlendirme hazırlanan taslaklara yansımamıştır. Korkarız ki, ben yaptım oldu anlayışıyla yapılan her uygulamanın sonucu gibi, yürürlüğe sokulacak kanun değişikliklerinin bedelini toplumumuz gelecekte ağır bir şekilde ödeyecektir. Değerli meslektaşlarım, değerli konuklar; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerine göre, ülkemizde 1644 yapı denetimi kuruluşu bulunmakta, bu kuruluşlarda ise denetçi ve kontrol elemanı olmak üzere 53 bin mühendis ve mimarın istihdam edildiği görülmektedir. Ancak, hemen belirtmeliyim ki, Bakanlığın web sayfasında yer alan mühendis ve mimar sayıları, mevcut durumu yansıtmaktan ziyade, seneler içinde sisteme bir biçimde dahil olanların, yani belge alanların toplamını vermektedir. Odamız kayıtlarına göre üyemiz olan yaklaşık 12 bin inşaat mühendisi, yapı denetim firmalarında çalışmak için Odamızdan belge almıştır. Ancak, bunlardan 10 bin civarında olan meslektaşımızın belirli dönemlerde veya hâlihazırda faal olarak çalıştığını söyleyebiliriz. Bu sayıları göz önünden ayırmadan, şimdi de başka sayılara bakmakta fayda görüyorum. 3. Yapı Denetimi Sempozyumu 21

22 Çevre ve Şehircilik Bakanlığının, mevzuata uygun denetim yapmadığını tespit ederek ceza verdiği ve Odamızca da soruşturulmasını istediği meslektaşlarımızın sayısı, yapı denetimi kuruluşlarının ve yapı denetim sisteminin ne düzeyde olduğunu resmetmektedir. Son 3.5 yılın rakamlarına göre, yani sadece 2010 yılından bu yana Bakanlık tarafından Odamıza işlem yapılması için gönderilen dosyalara göre 1873 inşaat mühendisinin soruşturulması talep edilmektedir. Kısaca sadece son 3.5 yıllık toplamda sistem içerisinde yer almış yüzde 20 ye yakın inşaat mühendisinin meslek kurallarına aykırı davrandığı iddia edilmiştir. Eğer 2001 yılından bu yana, yani Yapı Denetim Kanunu çıktığından bu yana Bakanlığın cezai işlem yaptığı düşünülecek olursa, rakamların yüzde 50 lere ulaşacağını söylemek çok da yanlış olmayacaktır. Kaldı ki, benzeri verileri Çevre ve Şehircilik Bakanı Sayın Erdoğan Bayraktar da ifade etmektedir. Bakanın, Meclise verilen bir soru önergesine verdiği yanıta göre, 2011 Aralık ayında sisteme kayıtlı bulunan yapı denetimi kuruluşu sayısı 1423 tür ile 2011 yılları arasında yasaya aykırı faaliyette bulunan 704 kuruluşla ilgili işlem yapılmıştır. Yani oran yaklaşık yüzde 50 dir. Değerli katılımcılar, değerli meslektaşlarım; bu oranlar, kabullenilemeyecek düzeyde yüksek oranlardır. Ceza alan kuruluş ile mühendis ve mimarların böylesi yüksek miktarda olması, meslek mensuplarının sorgulanmasından ziyade, sistemin kökten sorgulanmasını gerektirmektedir. Siz bir sistem kuracaksınız, kurduğunuz sistemin bileşenlerinin yarısını cezalandıracaksınız, sonra da kalkıp dünyaya benim sistemim işliyor diyeceksiniz Üstüne üstlük, yapı üretim ve denetim süreçlerinde yer sahibi olan odalar tarafından yürütülen mesleki denetimi de, yine aynı gerekçeyle, «benim zaten işleyen bir sistemim var» diye kaldıracaksınız Bu durum, rasyonel düşünebilen hiç kimse için anlaşılabilir ve anlamlandırabilir bir durum değildir. Değerli katılımcılar; gözümüzü yapı denetim sisteminin bir başka noktasına çevirdiğimizde karşımıza çıkan temel sorunlardan biri de, yapı denetim hizmet bedeli oranlarında gerçekleştirilen düşüşlerdir. Başlangıçta yapı yaklaşık maliyetinin yüzde 4 ü ile yüzde 8 i arasında tespit edilen hizmet bedeli önce yüzde 3 e, ardından da yüzde 1,5 a düşürülmüştür. Yapı denetim hizmet bedellerinin bugün bir emlakçılıktan bile aşağıya çekilmesi, nitelikli yapı denetimine siyasiler tarafından verilen önemi göstermektedir. Bu yaklaşımın özü, ticaretin kamu güvenliğinden daha önemli olduğudur. Düşük bedelin karşılığı düşük maliyet ve düşük ücretler olarak sektörün belirleyicisi olmaktadır. 22 TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası

23 Bugün yapı denetim kuruluşlarında çalışan meslektaşlarımızın ücret ve özlük hakları konusunda ciddi sorunlar yaşadığı, başta siyasiler olmak üzere herkesin bilgisi dâhilindedir. Yapı üretim sürecinde mühendislik hizmet bedelinin aşağılara çekilmesi, açıkçası, meslek alanlarımıza dönük itibarsızlaştırma sürecinin bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. İşin doğrusu, sadece imza atarak ve hatta sözleşme yaptıktan sonra yerine imza atılarak yapı üretim sürecine dâhil olan meslektaşlarımız bulunmaktadır. İmzacılık yaygınlaştırılmakta ve meşrulaştırılmaktadır. Promosyon olarak projelerin yapılması, hatta yüzde 1,5 oranından bile indirimler yapılması karşılaşılan örnekler arasındadır. Bu, hem mesleğimizin, hem de yapı denetim sisteminin kanayan yarasıdır. Sonuç olarak, devlet tarafından yönlendirilen düşük ücret politikası, niteliksiz bir yapı denetim sürecini teşvik etmektedir. Değerli meslektaşlarım, değerli konuklar; İnşaat Mühendisleri Odası olarak defalarca tekrarladığımız bir konuyu burada altını çizerek tekrar vurgulamak istiyorum. Bütün dünyada olduğu gibi, yapı denetimi bir kamu hizmetidir. Bir kamu hizmetinin illa bir kamu kuruluşu veya kamu görevlileri aracılığı yapılması gerekmeyebilir. Fakat bu hizmet asla ve asla piyasa dengelerine, vahşi rekabetçi serbest piyasa koşullarına terk edilemez. Bizdeki yapı denetim sisteminin temel sorunu budur. Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Denetim Kanununa yönelik değişiklik taslakları bu sorunu gidermekten ziyade derinleştirmeye sebep olacaktır. Türkiye deki yapı üretim sürecinde mal sahibi ile müteahhit büyük oranda aynılaşmaktadır. Müteahhit ile yapı denetim kuruluşunun bağı mutlaka ayrıştırılmalıdır. Özet olarak; Siz eğer yapı denetiminin kamusal özelliğini yok eder ve denetimi piyasa ilişkilerinin insafına bırakırsanız, Siz eğer TOKİ, KİPTAŞ gibi kurumları ve bağlı müteahhitlerini denetim dışı bırakırsanız, Siz eğer yapı denetim kuruluşunu ücret ilişkisi kurduğu müteahhidi denetlemekle görevli kılarsanız, yapı denetim kuruluşunu müteahhide hizmet verir pozisyonda bırakırsanız, yapı üretim süreci unsurlarını birbirlerinden bağımsızlaştıramazsanız, Siz eğer yapı denetiminde tekelleşme yaratacak düzenlemeler yaparsanız, Siz eğer büyük sermaye sahiplerine yapı denetim kuruluşu açma hakkı tanırsanız, 3. Yapı Denetimi Sempozyumu 23