Pegem Pegem. Pegem Pegem. Pegem. Pegem. Pegem

Transkript

1 Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem

2 Komisyon KPSS A-Grubu Hukuk-İktisat-Maliye-Muhasebe-İşletme Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumlulukları yazarlarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır. 3. Baskı Dizgi-Grafik Tasarım: Sibel Yatarkalkmaz Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Tuna Matbaacılık A. Ş. (Ankara ) Yayınevi Sertifika No: Matbaa Sertifika No: 16102

3 ÖNSÖZ Değerli KPSS Adaylarımız, Diğer bütün sınavlarda olduğu gibi KPSS A grubu adayları da geçmiş yıllarda yapılan sınav sorularını incelemekte, bu soruları çözmekte ve eksik oldukları konulara yönelik çalışmalarını hızlandırmaktadırlar. Elinizdeki bu kaynak KPSS A grubunun tüm branş sorularını içermektedir. Geçmiş yıllarda yapılan sınav sorularına çeşitli kaynaklardan ulaşılabilmektedir. Ancak 2001 yılından itibaren yapılmaya başlanan bu sınavlarda sorulan sorular ve çözümlerinin tamamının bulunduğu ve konularına göre düzenlendiği bir kaynak bugüne kadar yayımlanmamıştır. Önceki yıllarda çıkmış soruların konularına göre ayrılmış olması adaylara çalışma kolaylığı sağlamanın yanında, sınavın mantığını çözmelerinde de yardımcı olacaktır. Sorular, Hukuk, İktisat, Maliye, Muhasebe ve İşletme olmak üzere yedi branş halinde gruplandırılmış ve her bir sorunun altına açıklamalı çözümü verilmiştir. Bu anlamda KPSS Konu Konu Düzenlenmiş Tamamı Çözümlü A-Grubu Çıkmış Sorular kitabımız hem adaylarımız hem de bu sınavlara dönük kurs ve dershanelerde görev yapan öğretmenlerimiz için önemli bir rehber kitap niteliğindedir. Kitabımızın hepinize faydalı olacağını umuyor, Pegem Akademi Yayıncılık olarak başarılar diliyoruz. Pegem Akademi Yayıncılık iii

4 İÇİNDEKİLER HUKUK (ss: 1/174) Anayasa Hukuku...1 İdare Hukuku...27 Ceza Hukuku...56 Medeni Hukuk...87 Borçlar Hukuku Ticaret Hukuku İcra ve İflas Hukuku İKTİSAT (ss: 199/402) Fayda Teorisi, Farksızlık Eğrileri, Bütçe Doğrusu ve Tüketici Dengesi Arz ve Talep Esneklik Üretim Analizi Üretim Maliyetleri Piyasalar Faktör Piyasaları Genel Denge ve Etkinlik Analizi Milli Gelir Hesapları Basit Keynesyen Model Tüketim Kuramları Yatırım Kuramları Çarpanlar IS LM Analizi Toplam Arz Toplam Talep Açık Ekonomide IS LM Enflasyon Döviz Kuru Faiz Haddi İşsizlik Para Teorisi Para Arzı Tanımlar iv

5 Para Talebi Para Arzı Para Çoğaltanı Para Politikası Araç ve Amaçları Finansal Ekonomi Uluslararası İktisat Büyüme ve Kalkınma Doktrinler Tarihi Türkiye Ekonomisi MALİYE (ss: 413/574) Maliye Teorisi Kamu Maliyesiyle İlgili Yaklaşımlar Genel Ekonomi İçinde Kamu Kesiminin Gelişimi Farklı İktisadi Yaklaşımlara Göre Kamu Kesimi Devletin Görevleri Kamu Ekonomisinde Üretilen Mal ve Hizmetler Kamu Ekonomisinde Karar Alma ve Oylama Yöntemleri Kamu Harcamalarının Tanımı ve Özellikleri Kamu Harcamalarının Artış Nedenleri Kamu Harcamalarının Sınıflandırılması Kamu Gelirlerinin Tanımı, Sınıflandırılması ve Türleri Verginin Tanımı, Özellikleri, Amaçları ve Tarihi Gelişimi Vergileme İlkeleri Vergileme ile İlgili Temel Kavramlar Vergilerin Sınıflandırılması Bütçenin Tanımı, Nitelikleri ve Fonksiyonları Bütçe İlkeleri ve Bütçe Denkliği Bütçede Birlik İlkesinden Sapmalar Bütçe Sistemleri Bütçenin Hazırlanması ve Yasama Organında Onaylanması Bütçenin Uygulanması ve Hazine İşlemleri Mali Yılın Sona Ermesi ve Hesapların Kapatılması Devlet Muhasebe Sistemleri v

6 Bütçenin Denetimi Devlet Borçlarının Tanımı, Özellikleri ve Sınıflandırılması Borç Yönetimi İşlemleri Devlet Borçlanmasında Alacaklılara Sağlanan Menfaatler Devlet Borçlarında Garanti Devlet Borçlarının Ödenmesi Borçlanmanın Ekonomik ve Sosyal Etkileri Vergi Hukukunun Kaynakları Vergi Usul Hukuku Vergi Ceza Hukuku Vergi İcra Hukuku Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Çözüm Yolları ve Vergi Yargısı Gelir Üzerinden Alınan Vergiler Harcamalar Üzerinden Alınan Vergiler Servet Üzerinden Alınan Vergiler Maliye Politikasının Amaçları ve Araçları Maliye Politikasının Etkinliği Gelir Dağılımının Sağlanmasında Maliye Politikası İktisadi Büyüme ve Kalkınmanın Sağlanmasında Maliye Politikası Bütçe Açıklarında Maliye Politikası MUHASEBE (ss: 577/771) Muhasebenin Temel Kavramları ve İlkeleri Muhasebe Araçları Türkiye Muhasebe Standartları Tek Düzen Hesap Planı Hazır Değerler - Menkul Kıymetler a) Kasa Hesabı (TL) b) Kasa Hesabı (Yabancı Paralar) c) Bankalar Hesabı d) Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hesabı e) Diğer Hazır Değerler Hesabı Menkul Kıymetler vi

7 Ticari Alacaklar Stoklar KDV Hesapları Duran Varlıklar Yabancı Kaynaklar Öz Kaynaklar Gelir Tablosu ve Bilanço Hesapları Maliyet Hesapları Maliyet Muhasebesi Şirketler Muhasebesi Mali Analiz Ticari Aritmetik İŞLETME (ss: 775/942) Kavramlar İşletmenin Amaçları İşletmenin Sınıflandırılması İşletmenin Kuruluş Çalışmaları İşletmede Kapasite Seçimi ve Türleri İşletmenin Anlaşmaları İşletmenin Maliyetleri İşletmenin Gelirleri İşletmenin Verimliliği ve İlişkili Kavramlar Yönetimin Anlamı Yönetim Düşüncesinin Tarihsel Gelişimi Yönetim İşlevleri Planlama Örgütleme Yöneltme, Yürütme, Yönlendirme Kontrol (Denetim) İnsan Kaynakları Yönetimi Temel Kavramlar Üretim Sistemleri vii

8 Talep Tahminleri İş Tasarımları Stok Yönetimi İşyeri Düzenleme Pazarlama Yönetimi Pazarlama Planlaması Pazarlama Araştırması ve Bilgi Sistemi Tüketici Pazarları ve Uluslararası Pazarlar Endüstriyel Pazarlar ve Uluslararası Pazarlar Pazarlama Analizi, Tahmini, Pazar Bölümlendirme, Hedefleme ve Konumlandırma Pazarlama Karması Fiyatlama ve Fiyat Yönetimi Dağıtım Kanalları ve Fiziksel Dağıtım Tutundurma Kararları ve Politikaları Hizmet Pazarlaması Finansal Yönetim ve Fonksiyonları Paranın Zaman Değeri Finansal Sistem ve Piyasalar Finansal Analiz Başabaş ve Kaldıraç Analizi Finansal Planlama ve Kontrol Çalışma Sermaye Yönetimi Nakit ve Nakit Benzerleri Yönetimi viii

9 HUKUK Çıkmış Sorular

10 Anayasa Hukuku 1 ANAYASA HUKUKU Anayasası na göre, Cumhurbaşkanının kanunları yayımlaması ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? (2001) A) Cumhurbaşkanı, yayımlaması için kendisine gönderilen bir kanunun Anayasaya aykırı bulduğu maddelerini TBMM ye geri gönderip diğer maddelerini en geç 10 gün içerisinde Resmi Gazetede yayımlamalıdır. B) Cumhurbaşkanı, yayımlaması için kendisine gönderilen bir kanunu sadece Anayasaya aykırı bulduğu takdirde en geç 20 gün için de TBMM'ye geri gönderebilir. C) Cumhurbaşkanının, TBMM tarafından kabul edilen bir kanunu yayımlaması için Anayasada herhangi bir süre öngörülmemiştir. Bu husus, Cumhurbaşkanının takdirine bırakılmıştır. D) Cumhurbaşkanı, yayımlaması için kendisine gönderilen bir kanunun bazı maddelerini uygun bulmasa bile tümünü TBMM'ye geri gönderir. Bu yetkisini 15 gün içinde kullanabilir. E) Cumhurbaşkanı, sadece sıradan kanunları bir kez daha görüşülmesi için TBMM'ye geri gönderebilir. Anayasa değişiklikleri üzerinde böyle bir yetkisi yoktur. Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisince kabul edilen kanunları on beş gün içinde yayımlar. Cumhurbaşkanı kendisine gelen her kanunu yayımlamak zorunda değildir. Anayasanın 89 uncu maddesine göre, Cumhurbaşkanı, yayımlanmasını uygun bulmadığı kanunları, bir daha görüşülmek üzere, bu hususta gösterdiği gerekçe ile birlikte aynı süre (on beş gün) içinde, Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderir. Bütçe kanunları bu hükme tâbi değildir. Cumhurbaşkanı, yayımlaması için kendisine gönderilen bir kanunun bazı maddelerini uygun bulmaz ise, sadece bu maddeleri TBMM ye geri gönderme hakkı yoktur, kanun önerisinin tümünü TBMM'ye geri göndermek durumundadır. Cumhurbaşkanınca kısmen uygun bulunmama durumunda, Türkiye Büyük Millet Meclisi sadece uygun bulunmayan maddeleri görüşebilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi, geri gönderilen kanunu aynen kabul ederse, kanun Cumhurbaşkanınca yayımlanır; Meclis, geri gönderilen kanunda yeni bir değişiklik yaparsa, Cumhurbaşkanı değiştirilen kanunu tekrar Meclise geri gönderebilir.

11 2 KPSS Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular/Hukuk 2. Aşağıdakilerden hangisi, yasama yetkisinin genelliği ilkesini ifade eder? (2001) A) Yasama organının, Anayasada sayılan koşulları taşımak şartıyla dilediğini Cumhurbaşkanı seçebilmesi B) Yasama organının, gerekli durumlarda yasama dokunulmazlığını kaldırabilmesi C) Yasama organının, genel nitelikte kanunlar yapabilmesi D) Yasama organının, Bakanlar Kurulunu denetleme yetkisinin bulunması E) Yasama organının, dilediği konuda ve istediği kadar ayrıntıya girerek düzenleme yapabilmesi Yasama yetkisinin genelliğinin üç anlamı vardır: 1. Kanunla düzenleme alanının konu itibarıyla sınırlandırılmamış olduğu anlamına gelir. 2. Yürütme organına bırakılmış bir mahfuz alanın olmadığı anlamına gelir. 3. Yasama organının bir konuyu dilediği ölçüde ayrıntılı olarak düzenleyebileceği anlamına gelir. 3. Aşağıdakilerden hangisi olağan kanun hükmünde kararnamenin konusu olabilir? (2001) A) Konut dokunulmazlığının sınırlanması B) Kıyılardan yararlanmanın düzenlenmesi C) Bütçe kanununda değişiklik yapılması D) Haberleşme özgürlüğünün sınırlanması E) Seçme hakkının düzenlenmesi Olağan dönem kanun hükmünde kararnameleri ile Anayasanın ikinci kısmının ikinci bölümünde yer alan temel haklar ve ödevler ile dördüncü bölümde yer alan siyasî haklar ve ödevler düzenlenemez. Bu noktada Kanun Hükmünde Kararname ile Sosyal ve Ekonomik Haklar ın düzenlenebileceğinin altını çizmekte fayda vardır. Kıyılardan Yararlanma Hakkı sosyal ve ekonomik haklar arasında yer aldığı için, Kanun Hükmünde Kararname ile düzenlenebilmektedir. Konut dokunulmazlığı ve Haberleşme Hürriyeti Kişi Hak ve Ödevleri Başlığı altında; Seçme Hakkı ise Siyasi Hak ve Ödevler arasında yer almaktadır. Bu haklar ancak Kanun ya da Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamesi ile düzenlenebilmektedir. Anayasasının Bütçe Kanunu nu düzenleyen 163. maddesine göre Bakanlar Kurulu na Kanun Hükmünde Kararname ile bütçede değişiklik yapmak yetkisi verilemez Anayasası na göre, Danıştay'ın imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerine ilişkin yetkisi aşağıdakilerden hangisidir? (2001) A) İnceleme B) Denetleme C) Görüş bildirme D) Veto etme E) İptal etme Anayasanın 155. maddesinde 1999 yılında yapılan değişiklikle birlikte Danıştay, ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında iki ay içinde düşüncesini bildirmek ile görevlendirilmiştir. Değişiklik öncesinde, Danıştay imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri üzerinde inceleme ve denetleme yetkisine sahipti.

12 Anayasası na göre, milletvekili dokunulmazlığı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? (2002) A) Milletvekilinin meclis çalışmalarında sarf ettiği bir sözden ötürü yargılanabilmesi için önce dokunulamazlığının kaldırılması gerekir. B) Milletvekilinin dokunulmazlığı, ancak üye tamsayısının salt çoğunluğu ile kaldırılabilir. C) Milletvekilinin görevi ile ilgili bir suçtan ötürü dokunulmazlığı, hakkında açılan meclis soruşturmasından sonra kaldırılabilir. D) Milletvekilinin ağır cezayı gerektiren suçüstü halinde, dokunulmazlığının kaldırılmasına gerek olmadan yargılanması mümkündür. E) Milletvekiline karşı açılacak ceza davalarında da, hukuk davalarında da önce dokunulmazlığının kaldırılması gerekir. Yasama dokunulmazlığı, milletvekilleri hakkında, suç işlediklerinden bahisle, Meclisin kararı olmadan cezaî takibata maruz kalmamaları anlamına gelir. Yasama dokunulmazlığının amacı, milletvekillerinin iktidar tarafından tahrik edilebilecek keyfi, zamansız ve esassız ceza kovuşturmalarıyla, geçici bir süre için de olsa, yasama çalışmalarından alıkonulmasını önlemektir. Yasama dokunulmazlığı mutlak değildir. Yasama dokunulmazlığının istisnaları bizzat Anayasa tarafından öngörülmüştür. Bunlar, ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlardır. a) Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali b) Seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar. Anayasa Hukuku 3 Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali dokunulmazlığın bir istisnası olduğuna göre, milletvekilinin dokunulmazlığının kaldırılmasına gerek olmadan yargılanması mümkündür. 6. Cumhurbaşkanının, TBMM'ye bir yasayı bir kez daha görüşülmek üzere geri göndermesinden sonra söz konusu yasanın TBMM tarafından aynen kabul edilmesi durumunda, Cumhurbaşkanının ne yapması gerekir? (2002) A) Yasayı yayımlaması gerekir. B) Yasayı yayımlamadan önce Anayasa Mahkemesine götürmesi gerekir. C) Yasanın uygun bulmadığı maddelerini yeniden TBMM'ye geri göndermesi, uygun bulduğu maddelerini yayımlaması gerekir. D) Yasanın uygun bulmadığı maddelerini yeniden TBMM'ye geri göndermesi, uygun bulduğu maddeleri Meclis söz konusu maddeleri görüşüp bir karara varıncaya kadar elinde tutması gerekir. E) Yasayı halkoyuna sunması gerekir. Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisince kabul edilen kanunları on beş gün içinde yayımlar ya da yayımlanmasını uygun bulmadığı kanunları, bir daha görüşülmek üzere, bu hususta gösterdiği gerekçe ile birlikte aynı süre içinde, Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderir. Türkiye Büyük Millet Meclisi, geri gönderilen kanunu aynen kabul ederse, kanun Cumhurbaşkanınca yayımlanır. Meclis, geri gönderilen kanunda yeni bir değişiklik yaparsa, Cumhurbaşkanı değiştirilen kanunu tekrar Meclise geri gönderebilir.

13 4 KPSS Tamamı Çözümlü Çıkmış Sorular/Hukuk 7. Yasaların Anayasaya uygunluğunun itiraz yoluyla denetiminde, aşağıdakilerden hangisi varlığı gerekli olan bir unsurdur? (2002) A) İtirazın Cumhurbaşkanı veya 1/5 oranında milletvekili tarafından yapılması B) İtirazın yasa yayımlandıktan sonra 60 gün içinde yapılması C) İtirazın görülmekte olan bir davaya ilişkin olarak bir mahkemede yapılmış olması D) Hakkında Anayasaya aykırılık itirazında bulunulan yasaya ilişkin olarak geriye doğru 20 yıl içinde Anayasa Mahkemesinin karar vermemiş olması E) İtirazın bir kamu kurumu tarafından yapılmış olması Kanunun ya da Kanun Hükmünde Kararnamenin itiraz yoluyla denetimine (somut norm denetimi) konu olabilmesi için bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir: a) Bakılmakta olan bir dava olmalıdır: Dava sonuçlanmış ise Anayasa Mahkemesine denetim için gidilemez. b) Davaya bakmakta olan mercii Mahkeme olmalıdır: Sorgu hakimleri, hakemler, tahkim kurulları, vergi itiraz komisyonları, Yüksek Seçim Kurulu, Sayıştay mahkeme niteliği taşımazlar. c) İptali istenen kanun ya da kanun hükmünde kararname o davada uygulanacak norm olmalıdır: Mevcut dava ile ilişkisi bulunmayan bir normun denetimi için Anayasa Mahkemesine gidilemez. d) Mahkeme uygulanacak hükmü Anayasaya aykırı görmeli veya aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanaatine varmalıdır yılı değişikliği göz önüne alındığında, 1982 Anayasasında yer alan temel hak ve özgürlüklere ilişkin "genel sınırlama" sebepleriyle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? (2002) A) Genel sınırlama sebepleri tüm temel hak ve özgürlükler için geçerlidir. B) Genel sınırlama sebepleri sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler dışındaki temel hak ve özgürlükler için geçerlidir. C) Genel sınırlama sebepleri sadece olağanüstü hallerde uygulanır. D) Bir temel hak ve özgürlüğe ilişkin özel sınırlama sebebi varsa genel sınırlama sebebi uygulanmaz. E) 1982 Anayasasında genel sınırlama sebepleri kaldırılmıştır. Anayasamız olağan dönemlerde temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması sistemini 13 üncü maddesinde düzenlemiştir ve bu maddeyle temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması bazı şartlara bağlamıştır: 1. Sınırlama kanunla olmalıdır. 2. Sınırlama Anayasanın sözüne ve ruhuna uygun olmalıdır. 3. Sınırlama anayasanın ilgili maddesinde öngörülen özel sebeplere dayanmalıdır. (Anayasamıza 1971 değişiklikleri ile eklenen genel sınırlama sebepleri 2001 de Anayasadan çıkartılmıştır.) 4. Sınırlama demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olarak yapılmalıdır. 5. Sınırlama laik Cumhuriyetin gereklerine aykırı olmamalıdır. 6. Sınırlama Ölçülülük İlkesi esas olmalıdır. 6. Sınırlama hakkın özüne dokunmama ilkesine uygun olmalıdır. Bu durumda genel sınırlama sebeplerinin kaldırıldığına ilişkin E seçeneği sorunun doğru cevabıdır.