ENERJİ BÜLTENİ HAZİRAN SAYI 53

Transkript

1 ENERJİ BÜLTENİ HAZİRAN SAYI 53

2 syf.1 Piyasalar Elektrik Tüketimi ve Analizi Kaynaklara Göre Elektrik Üretimi DGP Talimatları ve Doğalgaz Tüketimi Hava Durumu ve Rüzgar Tahmini Kurulu Güç ENERJİ BÜLTENİ Uzun ve Kısa Dönemlerde Gerçekleşen PTF Değerleri Dönem PTF (TL/MWh) Değişim % PTF ($/MWh) Değişim % Haziran ,3-72,0 - Haziran ,7-18% 46,2-36% Haziran ,7 14% 48,5 5% Haziran ,5 5% 42,2-13% Haziran ,6 25% 40,2-5% Mayıs ,4-40,8 - Nisan ,6-47,8 - Mart ,6-40, * Haziran ayında SGÖF ortalaması 185,62 TL/MWh oldu. * Türkiye'de toplam elektrik tüketimi 23,00 TWh oldu. * Gerçekleşen rüzgar üretimi MWh oldu. * Hidroelektrik kaynaklı üretim MWh oldu. * Termik kaynaklı üretim MWh oldu. * Toplam doğalgaz tüketimi 2.692,79 milyon sm3 oldu. * Doğalgaz ve Elektrik tarifesine zam gelmedi. Piyasalar - Haziran 2018 Haziran ayında Gün Öncesi aylık fiyat ortalaması 185,62 TL olarak gerçekleşti. En yüksek çıkan aylık gün ortalaması fiyatı 205,81 TL ile Cuma günü,en düşük çıkan gün ortalaması ise 150,00 TL ile Cuma gününde oluştu.saatlik olarak inceledeğimizde ise ;en yüksek oluşan saatlik piyasa takas fiyatı 228,07 TL ile saat 16:00-17:00 arası,en düşük ise 1,03 TL ile saat 07:00-08:00 işlem gördü.haziran ayında birinci 7 günlük dilimde ortalama fiyat 184,00 TL,ikinci 7 günlük dilimde 185,87 TL,üçüncü 7 günlük dilimde 182,34 TL,dördüncü 9 günlük dilimde 189,23 TL oluştu. Blok alışlara baktığımızda ise günlük olarak en yüksek blok alış miktar toplamı MWh ile Pazar,en düşük blok alış miktar toplamı MWh ile Cumartesi günü gerçekleşti.en yüksek toplam alış miktarındaki gün ortalaması fiyatı 179 TL,en düşük toplam alış miktarındaki gün ortalaması fiyatı ise 194 TL oluştu. Fiyattan Bağımsız Satış Teklifi miktarlarına baktığımızda ise günlük olarak en yüksek satış miktar toplamı MWh ile Cuma,en yüksek fiyattan bağımsız alış miktar toplamı MWh ile Çarşamba günü gerçekleşti.fiyattan Bağımsız satış toplamının en yüksek miktarda olduğu gün ortalaması fiyatı 178 TL,alış toplamında en yüksek miktarda olduğu gün ortalaması fiyatı ise 193 TL oluştu. Yönetici Özeti- Haziran 2018 Q318 Dönemi başında beklenen Doğalgaz ve Elektrik tarifesine zam gelmedi. Doğalgaz için zam oranı, Brent petroldeki yüksek artıştan dolayı %15-%20 arasında tahmin ediliyordu. Doğal Gaz a zam geleceği o kadar çok kabul edildi ki, Pazar günü için oluşan PTF fiyatı, normal bir Pazar PTF ortalamasından 12 TL daha yüksek gerçekleşip 192 TL den oluştu. Nedeni ise; Doğalgaz santrallerinin bir gün önceden attıkları tekliflere gelmesi beklenen zam oranını yansıtmaları oldu. Büyük ihtimal Pazar günü PTT si TL/MWh bandında kalacaktır. Haziran ayında hava sıcaklıkları mevsim normallerinin altında, yağışlar ise mevsim normallerinin üzerinde gerçekleşti. Saatlikte MWh tüketim bandı ve üzerini son 4 günde gördük. Geçen sene ise Haziran ayında MWh, Mayıs 2018 döneminde ise saatlikte maksimum MWh i görmüştük. Tüketim Haziran 2017 dönemine göre %3 büyüme ile gerçekleşti, geçen sene 22,3 TWh tüketim varken, bu sene 23 TWh oluştu. Geçen sene toplam tüketimin 22,3 TWh olmasının nedeni serin geçmesiydi. Haziran ayında 4 günlük bayram tatilinin olması ile 2018 yılındaki en düşük saatlik MWh ile gerçekleşti. 4 günlük tatildeki PTF ortalaması 169 TL geldi, eğer normal günlük değerler oluşsaydı PTF ay sonu ortalaması 189 TL değerine gelebilirdi. Haziran ayındaki PTF fiyatının Mayıs ayına oranla düşük gelmesinin diğer ana nedeni ise Eren Kömür Santralinin ve Atlasın tüm ünitelerinin bakım sonrası sisteme katılmasıydı. Eren 1400 ve Atlas 700 MW gelerek, ekstra MW ithal kömür üretimi getirdi. Bildiğimiz üzere bu seneki ilk 6 aylık periyot geçen seneki sezondan daha kurak geçti. Fakat Haziran 2018 döneminde gelen yağışlar ile baraj havzaları ve akarsu yataklarında ciddi olarak su miktarında artışlar oluştu. Geçen sene Haziran ayında barajlara gelen su miktarında %8 lik bir artış oldu. Rüzgar analizine baktığımızda ise geçen sene 0,97 TWh lik üretim varken, bu sene haziran ayında 1,24 TWh lik üretim geldi. Büyük nedeni ise alçak basınç sistemin Haziran ayı boyunca Türkiye üzerinde etkili oluşu diyebiliriz. Arz-Talep grafiğinde ise, arz bölümünde bulunan TL arasında bulunan saatlik MW arz teklifi, TL bandına geldi. Olası bir yük artışında 249 TL li fiyatları görebiliriz. Temmuz ayına baktığımız da ise ilk 17 gün Kuzey yönlü Rüzgar üretimi MW bandında devam edecek, Alçak basınç sistemi balkanlar üzerinden gelip Marmara ve Kuzey Ege üzerinde etkili olacak, bu yüzden 17 Temmuz a kadar görülecek maksimum saatlik çekişin MW ı geçebileceğini beklemiyorum. Türkiye üzerinde yüksek basıncın etkili olmasından dolayı uzun bir süre yağış oluşması da beklenmiyor. Bu yüzden, hızlı bir şekilde Kanal tipi HES üretiminde saatlikte MW üretim seviyesinin altına gelinmesi olasıdır. $80 $60 $40 $20 $0 PTF $/MWh

3 Haziran Sayı 53 syf.2 Haziran 2018 Döneminde Günlük PTF Değişimi 220,00 200,00 180,00 160,00 140,00 120,00 100,00 80,00 Dönemsel Saat Tipinde PTF Değişimi Haziran-2017 Mayıs-2018 Haziran DÖNEMSEL GÜN T İPİNDE PTF DEĞİŞİMİ Haziran-2017 Mayıs-2018 Haziran-2018 P A Z A R T E S İ S A L I Ç A R Ş A M B A P E R Ş E M B E C U M A C U M A R T E S İ P A Z A R

4 Haziran Sayı 53 syf.3 Elektrik Tüketimi ve Analizi Haziran 2018 Haziran ayında Türkiye genelinde toplam 23,00 TWh elektrik tüketimi gerçekleşti.tüketimin günlük ortalaması ise MWh oldu. Haziran ayında Türkiye genelinde termik kaynaklardan 15,57 TWh, hidroelektrik kaynaklardan 5,66 TWh,rüzgar santrallerinden 1,25 TWh,jeotermal kaynaklardan ise 0,54 TWh üretim sağlandı.toplam elektrik üretimi 23,01 TWh olurken,ithalat ile birllikte net elektrik arzı 23,24 TWh olarak belirlendi.kaynaklar bazında üretime bakıldığında Haziran ayında kömür santrallerinden elektrik üretimi toplamı MWh oldu.aynı rakam ise Mayıs ayında MWh seviyesinde gerçekleşip,geçen ay ile oluşan fark MWh artış olarak gerçekleşti.doğalgazdan elektrik üretimine baktığımızda bu ay MWh elektrik üretimi gerçekleşti.geçen aya göre MWh artış gözlemlendi.rüzgar üretimine baktığımızda ise Mayıs ayından Haziran ayına geçişte MWh'lik bir düşüş hesaplanmıştır.kuruluşlara göre elektrik üretimine baktığımızda EÜAŞ santrallerinden toplam MWh,Serbest Üretim Santrallerinden toplam MWh,Yap-İşlet Santrallerinden ise toplam MWh üretim gerçekleşmiştir. Haziran ayı boyunca Türkiye genelinde toplam olarak birinci 7 günlük bölümde : 5,33 TWh,ikinci 7 günlük bölümde : 5,42 TWh,üçüncü 7 günlük bölümde : 4,84 TWh,dördüncü 9 günlük bölümde : 7,42 TWh çekiş oluşmuştur.toplam tüketimlere baktığımızda Mayıs 2018 dönemine oranla -%0,81 azalış, Haziran 2017 dönemine göre yani geçen yıla oranla %3,15 artış oluşmuştur. Haziran ayında çekişlere baktığımızda, Maksimum Türkiye günlük toplam çekişi MWh ile Perşembe günü,minimum Türkiye günlük çekişi ise MWh ile Cumartesi günü elde edilmiştir. Saatlik olarak baktığımızda maksimum çekiş MWh ile Çarşamba 14:00-15:00 arası olup, minimum çekişe baktığımızda ise MWh ile Cumartesi 06:00-07:00 arasında olduğunu görmekteyiz.mayıs ayında maksimum saatlik çekiş MWh, minimum çekiş de MWh oluşmuştu. Aylar Arasında Türkiye Çekişleri ( GWh ) vs 2018 Aylar Çekiş Aylar Çekiş Değişim Ocak Ocak ,30% Şubat Şubat ,74% Mart Mart ,39% Nisan Nisan ,87% Mayıs Mayıs ,49% Haziran Haziran ,15% Temmuz Temmuz Ağustos Ağustos Eylül Eylül Ekim Ekim Kasım Kasım Aralık Aralık Toplam Toplam ,66% Haziran 2018 Dönemine ait Günlük Türkiye Çekişi (MWh)

5 Haziran Sayı 53 syf.4 Kaynaklara Göre Üretim - Haziran 2018 Hidroelektrik Santraller ile Üretim & Barajlara Gelen Su Haziran ayında toplam barajlara gelen su miktarı 4,79 milyar m3 oldu.geçen sene bu miktar, 4,42 milyar m3 olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz yıla göre %8,17 üzerinde oluştu.haziran 2018 dönemi için planlanan su miktarı 5,64 milyar m3 kadardı.gerçekleşen değer, planlanan su gelişinin yaklaşık -%15,11 altında gerçekleşti.hidrolik santrallerden üretim miktarı ise MWh gerçekleşirken,ortalama günlük üretim ise MWh oldu.günlük olarak en fazla üretim MWh ile tarihinde,en düşük üretim ise MWh ile tarihinde gerçekleşti. Saatlik olarak baktığımızda maksimum üretim MWh ile Cumartesi 22:00-23:00 arası olup, minimum üretime baktığımızda ise MWh ile Pazartesi 07:00-08:00 arasında oluşmuştur. Dönemsel Gün Tipinde HES Üretimi (MWh) Haziran-2017 Haziran Haziran 02.Haziran 03.Haziran 04.Haziran 05.Haziran 06.Haziran 07.Haziran 08.Haziran 09.Haziran 10.Haziran 11.Haziran 12.Haziran 13.Haziran 14.Haziran 15.Haziran 16.Haziran 17.Haziran 18.Haziran 19.Haziran 20.Haziran 21.Haziran 22.Haziran 23.Haziran 24.Haziran 25.Haziran 26.Haziran 27.Haziran 28.Haziran 29.Haziran 30.Haziran - Aylık Barajlara Gelen Su Karşılaştırması (10 3 m 3 ) AYL OCA ŞUB MA NİS MAY HAZİ TEMM AĞUS EYL EK KAS ARA TOPL Haziran Ayında Barajlara Gelen Günlük Su Durumu (103 m3)

6 Haziran Sayı 53 syf.5 Rüzgar Santralleri ile Elektrik Üretimi Haziran ayında Rüzgar santralleri ile elektrik üretim miktarı MWh oldu.mayıs ayında bu rakam, MWh olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz aya göre miktarda MWh düşüş oluştu.ortalama günlük üretime baktığımızda MWh oldu.günlük olarak en fazla toplam üretim MWh ile tarihinde,en düşük toplam üretim ise MWh ile tarihinde gerçekleşti. Saatlik olarak baktığımızda maksimum üretim MWh ile Pazartesi 18:00-19:00 arası olup, minimum üretime baktığımızda ise 228 MWh ile Çarşamba 09:00-10:00 arasında olduğunu görmekteyiz. Dönemsel Gün Tipinde RES Üretimi(MWh) Haziran-2017 Haziran Haziran 02.Haziran 03.Haziran 04.Haziran 05.Haziran 06.Haziran 07.Haziran 08.Haziran 09.Haziran 10.Haziran 11.Haziran 12.Haziran 13.Haziran 14.Haziran 15.Haziran 16.Haziran 17.Haziran 18.Haziran 19.Haziran 20.Haziran 21.Haziran 22.Haziran 23.Haziran 24.Haziran 25.Haziran 26.Haziran 27.Haziran 28.Haziran 29.Haziran 30.Haziran Termik Santraller ile Üretim Haziran ayında Termik santralleri ile elektrik üretim miktarı MWh oldu.mayıs ayında bu rakam, MWh olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz aya göre miktarda MWh artış oluştu.ortalama günlük üretime baktığımızda MWh oldu.günlük olarak en fazla toplam üretim MWh ile tarihinde,en düşük toplam üretim ise MWh ile tarihinde gerçekleşti. Saatlik olarak baktığımızda maksimum üretim MWh ile Çarşamba 14:00-15:00 arası olup, minimum üretime baktığımızda ise MWh ile Cumartesi 06:00-07:00 arasında olduğunu görmekteyiz. Haziran 2018 Günlük Gerçekleşen Termik Üretimi (MWh) Kömür Doğalgaz

7 syf.6 Kaynaklara Göre Üretim Tipi Dağılımı Haziran ayında kaynaklara bakıldığında arz miktar ve dağılımları aşağıdaki gibi oluşmuştur.arz kaynakları incelendiğinde en fazla üretim Doğalgaz ve LNG santralleri ile olmuştur.lisanssız üretimlerin okuması geç açıklandığı için analize dahil değildir. ÜRETİM KAYNAKLARI BİRİM(MWh) Yüzdesel % Doğalgaz ve LNG ,63% Hidroelektrik ,35% İthal Kömür ,36% Taş Kömürü ve Linyit ,89% Rüzgar ,37% Jeotermal ,30% Fuel-oil+Motorin+ Asfaltit+Lpg+Nafta ,27% Dış Enerji Ticareti ,98% Biogaz ve Diğerleri ,84% Güneş ,02% Toplam Üretim % 100% 90% Dönemsel Aylık Kuruluşlara Göre Toplam Üretim (MWh) % 70% 60% 50% 40% % 20% 10% 0% Haziran-2017 Mayıs-2018 Haziran-2018 EÜAŞ Serbest Üretim Şirketleri TETAŞ

8 syf.7 DGP Talimatları - Haziran 2018 Haziran ayında toplam gelen YAL Talimatı miktarı MWh oldu.geçen sene bu miktar, MWh olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz yıla göre -%35,47 azalış oluştu.toplam gelen YAT Talimatı miktarı ise MWh oldu.geçen sene bu miktar, MWh olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz yıla göre -%65,98 azalış oluştu Aylar YAL0 YAL1 YAL2 Toplam YAL0 YAL1 YAL2 Toplam Karşılaştırma Ocak ,2% Şubat ,6% Mart ,1% Nisan ,7% Mayıs ,5% Haziran ,5% Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam ,7% YAT0 YAT1 YAT2 Toplam YAT0 YAT1 YAT2 Toplam Karşılaştırma Ocak ,5% Şubat ,6% Mart ,4% Nisan ,5% Mayıs ,3% Haziran ,0% Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam ,9% YAL TALİMATLARI ÖZET 2017 Miktar Tarih DGP Fiyatı En Yüksek DGP YAL , ,08 En Yüksek DGP YAL , ,00 En Yüksek DGP YAL2 995, , Miktar Tarih DGP Fiyatı En Yüksek DGP YAL , ,48 En Yüksek DGP YAL , ,91 En Yüksek DGP YAL2 658, ,99 YAT TALİMATLARI ÖZET 2017 Miktar Tarih DGP Fiyatı En Yüksek DGP YAT , ,10 En Yüksek DGP YAT , ,00 En Yüksek DGP YAT , , Miktar Tarih DGP Fiyatı En Yüksek DGP YAT , ,00 En Yüksek DGP YAT1 603, ,12 En Yüksek DGP YAT , ,90 Haziran 2018 için Saatlik Talimat Özeti 38% 27% 35% Enerji Açığı Enerji Fazlası Dengede

9 Haziran Sayı 53 syf.8 Türkiye'de Doğalgaz Tüketimi - Haziran 2018 Haziran ayında toplam doğalgaz tüketim miktarı milyar sm3 oldu.geçen sene bu miktar, milyar sm3 olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz yıla göre -%29,63 altında bir tüketim oluştu.elektrik üretimi için harcanan doğalgaz miktarı ise 914 milyar sm3 oldu.geçen sene bu miktar, milyar sm3 olarak gerçekleşmişti.geçtiğimiz yıla göre -%31,65 altında tüketim oluştu.maksimum günlük toplam doğalgaz tüketimi olarak baktığımızda, 132 milyon sm3 ile Salı günü olup, minimum tüketime baktığımızda ise 73 milyon sm3 ile Pazar günü olmuştur.aylık ortalama günlük doğalgaz tüketimi ise 116 milyon sm3 olmuştur. Doğalgaz Tüketimi (milyon sm3) vs Aylar Toplam Tüketim Elektrik İçin Tüketim Toplam Tüketim Elektrik İçin Tüketim Toplam Tük. % Elek. Üret. İçin % Ocak 6.392, , , ,53-0,73% 22,28% Şubat 5.424, , , ,99-1,20% 1,23% Mart 4.993, , ,16 970,39-3,35% -26,04% Nisan 4.176, , ,82 980,58-18,86% -11,21% Mayıs 3.675, , ,15 869,45-23,65% -27,94% Haziran 3.490, , ,79 913,65-29,63% -31,65% Temmuz 4.005, , Ağustos 3.866, , Eylül 3.590, , Ekim 4.168, , Kasım 5.419, , Aralık 5.927, , Toplam , , , ,60-9,47% -8,88% Toplam Doğalgaz Tüketim Grafiği Elektrik Üretimi İçin Doğalgaz Tüketim vs. PTF Grafiği ,00 600,00 500,00 400,00 300,00 200,00 100,00 - Seri1 Seri2 Doğrusal (Seri1) Doğrusal (Seri2)

10 syf.9 Hava Durumu ve Rüzgar Tahmini - Haziran 2018 Hava Durumu Sibiryanın, Azor'a oranla daha kuvvetli olması ile balkanlardan gelen alçak basınç, Marmara bölgesini ve Kuzey Ege'yi etkisi altına aldı. Basınç sistemlerine baktığımızda ise önümüzdeki 15 günün özeti aşağıdaki gibi devam edecek. Sıcaklıklar, Marmara ve Kuzey Ege için mevsim normallerinin altında, Türkiye'nin geri kalan bölümü için ise sıcak ve kurak geçecek. Bu durumda MW saatlik elektrik tüketimini geçmek için Kuzey Afrika'dan gelecek olan ilk yüksek basınç atağını beklememiz gerekecek. Kısa vadeli modellerde 15 Temmuz sonrasında 1 haftalık kavurucu sıcaklar gelebilir. Alttaki resimde önümüzdeki 10 gün boyunca yağışların az olduğu,genelde Türkiye'nin Kuzeyinde gerçekleşeceği gözüküyor. Akarsu HES tipinde hızlı düşüş ile saatlikte üretim MW altına gelecektir.

11 syf.10 Rüzgar Tahmini Aşağıda 18 Temmuz 2018 tarihine kadar öngörülen Rüzgar tahminleri mevcuttur. Havzalara baktığımızda rüzgar seviyelerinin saatte km ile devam edeceğini, 18 Temmuz tarihine kadar bununda bize saatlikte MW RES üretimi getireceğini söyleyebiliriz. Modellere göre, Temmuz aralığında Kuzey Afrika yüksek basıncı gelmesi durumunda Rüzgar seviyesinde düşüş olabilir. Mevsimsel Rüzgar dönemine geldiğimiz için, RES üretimi kapasite faktörü Temmuz ayında %35 üzerine gelecektir. Çatalca Rüzgar Havzası Çanakkale Rüzgar Havzası Not : Diyagramlarda 20 adet model mevcuttur. Bu modellerin ağırlıklı ortalaması kırmızı eksen ile gösterilmiştir.ayrıca minimum ve maksimum olasılıklarda diyagramlarda gösterilmiştir.

12 syf.11 Çeşme Rüzgar Havzası Balıkesir Rüzgar Havzası Soma Rüzgar Havzası

13 syf.12 Türkiye Güncel Kurulu Güç- Haziran 2018 Türkiye'deki elektrik Santrallerine baktığımızda, tarihi itibari ile GW'lık Kurulu Güç Lisansı ile en fazla yatırım yapılmış santral tipi Doğalgaz'dır.2017 ve 2018 yılı arasında ise en fazla yatırım yapılan santral miktarı sırasıyla Lisanssız Santraller, İthal Kömür ve Akarsu HES santralleri olarak sıralanmaktadır.2018 yılında sırasıyla Lisanssızlara MW,İthal kömür Santrallerine 805 MW ve Kanal tipi HES santrallerin'e 349 MW kapasite yatırımı yapılmıştır. En fazla büyüme oranı %86,11 ile Lisanssız Santraller tipindedir. Lisanssız santrallerin yaklaşık %94'ü Güneş tipidir. Türkiye'deki santrallerin yenilebilinir sınıflandırılmasındaki kurulu gücü 47% oranına denk gelip, toplam olarak MW 'tır. Karbon salınımı gerçekleştiren sınıfın toplam kurulu gücü ise MW' tır. Türkiye Kurulu Gücü ( MW ) Santral Tipi Değişim% Doğalgaz Santrali , ,93-1,02% LNG 1,95 1,95 0,0% Linyit 9.267, ,12 0,00% Taş Kömürü 616,15 616,15 0,00% Asfaltit 405,00 405,00 0,0% İthal Kömür 8.133, ,85 9,90% Fuel-oil 690,39 718,71 4,10% Motorin 1,04 1,04 0,00% Nafta 4,74 4,74 0,00% LPG - - 0,0% Kojenerasyon 123,63 123,63 0,00% Biyokütle 427,83 491,55 14,89% Jeotermal 1.019, ,24 10,74% Barajlı HES , ,83 1,77% Akarsu HES 7.428, ,37 2,22% Güneş 13,90 22,90 64,75% Rüzgar 6.455, ,03 2,50% Lisanssız 2.633, ,03 86,11% Toplam , ,06 4,43% Türkiye Kurulu Gücü Sınıflandırma ( MW ) Sınıf Tipi Değişim% 2018 Oran Termik , ,12 0,30% 52,99% HES , ,20 1,89% 31,87% RES 6.455, ,03 2,50% 7,61% GES 13,90 22,90 64,75% 0,03% JES 1.019, ,24 10,74% 1,30% Lisanssız 2.633, ,03 86,11% 5,64% 0% 1% 6% 32% 8% 53% Termik HES RES GES JES Lisanssız