Ortaklık - S&P 500 Göreli Performans. Ortaklığın Hisse başına düşen Pazar Değerindeki (1)

Transkript

1 Mart 2018 Ortaklara : Ortaklık - S&P 500 Göreli Performans Ortaklığın Hisse başına düşen Pazar Değerindeki (1) YILLIK YÜZDE DEĞİŞİM* Temettüler dahil S&P 500 deki (2) Yıl *dolar bazında, Göreli Sonuçlar (1)-(2) Yıllık Bileşik Kazanç : 12.3 Toplam Kazanç: 78.6 (TL bazında: %31.0 bileşik; %286.1 toplam) 1. Ve Yılın Balonu: Bitcoin! Geçen senenin mektubunu Nintendo nun Pokemongo balonu ile açmıştık. Bu sene herhalde en çok konuşulan (ve Buffet kampından olan bizler gibilerce bir mega balon olan) Bitcoin oldu. Bitcoin Pokemongo dan daha illet bir balon. Zira işi iyi anlamak ve öngörü yürütebilmek için sadece finansta değil teknoloji alanında 1 da epey bilgi sahibi olmanız gerekiyor. Bitcoin aleyhinde yazdığımız yazıdan (bknz. Facebook sitemiz) birkaç gün sonra tesadüfen 20,000 dolarlardan 6,500 dolarlara kadar çekildi 2. Tezimiz basit: Bitcoin geleceğin para birimi olamaz çünkü: (1) Bitcoin diğer para birimlerine, bilhassa da dolara rakiptir; (2) Blockchain teknolojisi hantal bir teknolojidir, ve belki de en önemlisi geçen sene de altını çizdiğimiz gibi; (3) Eğer paranın bir iki günde ikiye katlanabileceğine inanıyorsanız uçan süpürgeli cadılara (ya da yağmur dualarına) da inanıyor olmalısınız! Emin olun böyle bir şey olabilseydi sizden çok önce Goldman Sachs, Merrill Lynch, ya da Citibank taki analistler paralarını iki günde bir ikiye katlarlardı. 1 Bknz. Kaspersky tarafından yayınlanan Bitcoin ve Blockchain Teknolojisinin 6 Önemli Dezavantajı isimli makale. 2 Önce Güney Kore Bitcoin e ticaret yasağı koydu. Sonrasında JP Morgan, Citibank, Bank of America gibi bankalar kredi kartlarıyla Bitcoin alımını durdurdu. 1

2 Maalesef para böyle kazanılmıyor Aldığınız şeyin ve piyasasının davranışlarını çok iyi seviyede anlamadan sadece komşunuz (ya da herkes) bir şeyler alıyor diye gidip o şeyi almayın! Aslında bu işi detaylarını bilmeden kendi kendine yapmak, detaylarını bilmeden apandisit ameliyatı yapmaktan farksız. Ne olacak ki kesiyoruz, apandisiti alıyoruz, dikiyoruz diye düşünenleriniz olabilir. Bizim tavsiyemiz, kendi ameliyatlarınızı kendiniz nasıl yapmıyor ve sağlığınızı konusunda uzman hekimlere teslim ediyorsanız, paranızı da kendi kendinize, bu işe hayatını adamış insanların yardımı olmadan, asla yönetmeyin. Bu senenin bize sunduğu fırsatlara gelirsek: Online satışların hızla büyümesi üzerine (hala dünyadaki toplam perakende satışlarının %3-4 ünün online olmasına rağmen) hisse senedi sahiplerinin ellerindeki perakende hisselerini satmalarıyla yaşanan büyük perakende kıyameti, Amerika daki insanların kredi skorlarını tutmaktan sorumlu Equifax firmasındaki (neredeyse 150 milyon kişinin Amerikan nüfusunun kabaca yarısı- verisinin çalındığı) veri çalınma skandalı, biyoteknoloji firmalarının hala düşük seyreden fiyatları (iyi ki-bu sayede ETF lerin Usain Bolt u IBB yi düşükken alabiliyoruz), dedikodular ve kötü senelik ciro açıklamalarından sonra Footlocker firmasının fiyatındaki düşüş, oyun endüstrisindeki Hasbro, Mattel gibi firmaların ciroları ve hisse fiyatlarındaki amansız sıkıntılar, (tezimizi kanıtlarcasına) yükselmek bilmeyen petrol hisseleri 3 ve batan onlarca petrol şirketi, British Telekom un yaşadığı sıkıntılar, Takata nın hatalı hava yastıkları üretimi yüzünden başına açtığı bela, ve Samsung un tepesindeki yolsuzluk iddiaları sayılabilir. Biz yine tüm bu krizler içinden yine Eğer bir savaş çıksa hangi şirketin sahibi kalmaya devam etmek isterdik, 30 sene tutmakta sıkıntı çekmeyeceğimiz hisseler neler?, Bu işi Çin de başka bir firma daha ucuza yapıyor mu? gibi sorular sorarak sadece Visa ya ve biyoteknoloji endeksine ek yatırımlar yapmayı seçtik. Hisse senedi işinde de, birçok işte olduğu gibi, az hareket etmek ya da işleri olduğu gibi sürdürmek en karlı hareket olabiliyor. Biraz da bu sene medyayı epeyce kurcalayan sorulara ve onların cevaplarına yer ayıralım: (1) Amerikan borsası çok mu yükseldi?; (2) Online satışlar perakendeye bir tehdit mi?; (3) Dolar mı Euro mu?; (4) UPI ve Blockchain gibi teknolojiler kredi kartı şirketlerini batırır mı? Bu başlıkların hemen ardından, mektubun 2. bölümünde, bizi tanımayanlar için operasyon metodumuzu tekrar anlatıyorum. 3. ve son bölümde ise, her zamanki gibi, bu sene ne alıp ne sattığımızı, tuttuğumuz şirketlerin sene içinde yaptıkları kar/ciro değişimlerini, ve realize edilmiş/edilmemiş karlarımızı sunuyorum. Amerikan borsası çok mu yükseldi? Bu sene Amerikan borsasının çok yükseldiği haberleri de gazetelere düşen haberler arasındaydı. Mart ayı itibariyle S&P 500, 25 F/K oranına ulaşmış durumda (tarihi ortalama olan 15 in epeyce üstünde, fakat 2000 lerdeki borsa balonu sayesinde rekor seviyelere ulaşan 65 lerin epeyce altında). Peki S&P 500 bu kadar yüksekken acaba borsadan uzak durmalı mıyız? Kesinlikle hayır! Unutmayın ki S&P 500 sadece bir 3 Petrol fiyatlarının, dünyadaki üretime Amerika nın da dahil olmak istemesiyle, bir daha uzun seneler baskılanacağını daha önceki mektuplarımızda dile getirmiştik. 2

3 ortalama. Ortalamada borsa ne kadar pahalı olursa olsun, biz 4,000 adetlik hisse havuzumuzda her zaman değerinden ucuza satın alınabilecek (ya da kendi geçici krizlerini yaşayan) muhteşem şirketler bulabiliyoruz. Onun için bu özel krizleri oynamayı hiç bırakmayacağız. Borsanın endeks olarak yukarı çıkışları ya da aşağı düşüşleri de sırf bu yüzden bizi pek etkilemiyor. Çünkü biz oyun alanımızı ucuz şirketlerle sınırlandırmış durumdayız. Online satışlar perakendeye bir tehdit mi? Perakende kıyamet günü, her ne kadar biraz abartılı yaşanmış olsa da, haklı sebepleri yok değil. Online alışveriş yapanların da bildiği gibi, bir ürünü internet üzerinden aramak (online search), ve sipariş etmek müşterinin işlem maliyetlerini (zaman, para) inanılmaz şekilde azaltıyor. Online aramayı hiçbir arama metodu verimlilik yönünden geçemez. Bu sene akıllı telefonların daha da yaygınlaşması da küresel online alışveriş miktarlarını (ve FedEx ve UPS gibi şirketlerin cirolarını) epeyce arttırdı 4. Bizce Çin in kıyafet tekstil işlerine girmesi o alandaki perakende işini online alışverişten daha çok vuruyor. Okuduğumuz birçok işini iyi bilen yazara göre de, tekstil perakendesi pazarındaki fiyat düşüşleri hiç de geçici değil. Yine de pazarın en iyi firmalarından biri olan TJX gibi şirketler hala karlılar, ve hala büyüyorlar. Eğer bir gün online satış elimizde tuttuğumuz tekstil perkande hisselerinin satışlarını çok olumsuz etkilemeye başlarsa (ya da sahip olduğumuz şirketler online alışveriş hizmetlerini sunmakta tembellik yaparlarsa ki şu anda yapmıyorlar-) o şirketleri satıp çıkacağız. Çünkü hiçbir işe o kadar da aşık değiliz. Dolar mı Euro mu? Daha önce belirli yerlerde Euro nun Dolar karşısında son 10 hatta 15 senenin diplerinde olduğunu söylemiştim. Brexit ten beri (belki de Brexit in yanlış bir hamle olmasından dolayı) hem Euro hem Sterlin, dolar karşısında inanılmaz şekilde cezalandırıldı. Bu sene Euro diplerden kalkıp biraz, Hey ben Avrupa Birliği olarak varım, şirketlerim var ve hala üretiyor, biz bir yere gitmiyoruz. der gibi oldu ve 2017 başında yaptığı dip seviyelerden sonra yaklaşık %20 yükseldi. Önümüzdeki senelerde ne olur gerçekten bilmiyorum. Ama Euro 2008 de Dolar a karşı yaptığı 1.6 lık tepeden (şu anki 1.2 pariteyle kıyaslandığında) hala epey aşağıdalarda. Kredi kartı işi yakın zamanda biter mi? Buffett ve Munger gibi biz de sermayenin fazla şirketlere dağıtılması işine (overdiversification) karşıyız. Eğer ortalamadan daha iyi performans istiyorsanız, paranızı bir sürü şirkete değil en fazla 4-5 sağlamlığından emin olduğunuz fikire dağıtmalısınız. Ve bu yumurtaları da iyi takip etmelisiniz. Biz de, paramızın hemen hemen %30 unu yatırdığımız Visa yı gözümüz gibi takip ediyoruz. Visa bu sene (fiyat olarak) %45.6 prim yaptı. Ama hemen sevinmeyin çünkü bu Visa nın net karını %45 arttırdığından değil, pazarın Visa nın ne kadar iyi bir şirket olduğunu yeni yeni görüp hisse senedine 4 Bu arada Amazon da otomobil yedek parça işinden tutun da, neredeyse batık olan Whole Foods Market ı alarak süpermarket işine kadar aklınıza gelebilecek her işe girme kararı aldı. 3

4 saldırmasından kaynaklandı. Visa şu anda 45 F/K oranıyla tarihi değerinin çok da üstünde satılıyor (Ama henüz Coca Cola nın 2000 lerdeki rekoru olan 80 F/K oranının yanında bile değil). Peki pazar Visa nın değerlemesini neden bu kadar arttırdı? Bilmiyor ve umursamıyoruz! Çünkü Buffett ın da dediği gibi Mr. Market manik depresif bir kişilik, ve biz de pazarın (hormonal sıkıntılar yaşayan birçok ergende olduğu gibi) bir sonraki hamlesinin ne olacağını tahmin etmeye çalışmanın anlamsız bir uğraş olduğunu düşünüyoruz. Onun yerine ne mi yapıyoruz? Muhteşem şirketleri ucuzken alıp, pazarın bir gün o şirketlere çılgınca çullanmasını bekliyoruz. Visa da gerçekleşen gelişmeleri çok yakından takip ediyoruz. En büyük tehlike iş modelimizin, KODAK ya da Nokia da olduğu gibi, kullanım dışı kalması. Dolayısıyla blockchain ya da UPI (United Payment Interface) gibi teknolojik gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Visa nın muhteşem müdür ve şefleri ise bizden çok daha yakından takip ediyor. Bu sene her ne kadar UPI teknolojisi üzerine birçok tartışma çıkmış olsa da, biz kredi kartı işinin (plastik kartın değil genel anlamda iş modelinin) bitmeyen bir ihtiyaç olduğundan, ve bu ihtiyacı karşılamada Visa ve az sayıda rakibinin yaptığı işi daha ucuza, daha iyi bir şekilde bir başkasının sıfırdan yapmasının mümkün olmadığından hemen hemen eminiz. Buffett ın 80 lerde Cola yı almadan önce sorduğu sorulara benzer soruları biz Visa için soralım. Visa yı (ya da şu anki uluslararası kredi kartı sistemini) bitirmek kaç paraya mal olur? Bu miktardaki parayı hangi hükümet(ler) ne için karşılamayı göze alırlar? Bu para harcandığında dahi oluşturulacak sistem şu anki uluslararası kredi kartı sistemi kadar hızlı ve ucuza çalışır mı? 5 Bu tür soruların arkasından dünyanın şu anki kredi kartı sisteminden daha iyi çalışacak ve bittiğinde kullanıcılar başına maliyeti daha ucuz olacak bir sisteme geçemeyeceğinden hemen hemen emin olduğumuzu söylemek isteriz. 2. Operasyon Metodumuz 6 Biz kendimize yatırım hedefi olarak "%100 e yakın sermaye güvenliği ile, akla uygun getiriler" hedefini seçtik. Buna paralel olarak değer yatırımcılığı felsefesine göre çalışıyoruz (bknz. The Intelligent Investor; Benjamin Graham, Security Analysis; Benjamin Graham, Common Stocks and Uncommon Profits; Philip Fisher, Annual Letters Berkshire Hathaway ; Warren Buffett). Kısaca, kaliteli ve güvenli firmaların hisselerini eğer yapabilirsek, bu hisseler ucuzken alıyor ve uzun dönem tutuyoruz. Yatırım işine mükemmel bir işin küçük bir ortağı olma felsefesi ile bakıyoruz. Borsa oynamıyoruz, iyi ya da çok iyi şirketlere hisselerini çok uzun vadeli tutmak üzere ortak oluyoruz. Yatırım yaptığımız şirketlerde üç temel kritere bakıyoruz: (1) sistemli büyüme, (2) hendekli/kalıcı olma durumu, (3) ucuz ya da makul bir fiyat. (1) Sistemli büyüme: Biz her işin sistemli büyümediğini biliyoruz. Yatırım yapmak üzere seçtiğimiz firmalarda ilk olarak bu kriteri arıyoruz. Bu işlerin satış ve karlarının, örneğin abonelik bazlı işlerde olduğu gibi, her sene bir önceki seneye göre tercihen çift basamaklı sayılarla artıyor olmasını istiyoruz. Bu tür 5 Bitcoin şu anda saniyede 7 işleme izin verirken, Visa muhteşem altyapısı saniyede 2000 ila işlem yapabiliyor. 6 Mektubun bu kısımı geçmiş mektuplardan alıntı yapılarak yinelenmiştir. 4

5 yapısal avantaja sahip işler az. Çoğu iş ya rekabetten, ya pazarın yeterince büyük olmaması, ya da şirketlerin satış yapılan müşterilerden tekrar tekrar gelir elde edebilecek bir iş modeli üzerine kurulmamış olması yüzünden bu kritere uymuyor. Bu bağlamda basit bir iş modeline oturtulmamış; karmaşık işlerden uzak duruyoruz (Örneğin proje bazlı işler). (2) Hendekli/kalıcı: Yatırım yaptığımız şirketlerde değer yatırımcılarının hendek diye tabir ettiği rekabet üstünlüğünü arıyoruz. Satın aldığımız şirketlerin hepsi kar marjı yüksek işler, ve çoğu da bu anlamda rakipleri ile aralarında olan farkı her sene arttırıyorlar. Şirketlerin hendekli olması, onlara fiyat yükseltme esnekliği veriyor. Bir şirketin sattığı ürünün fiyatını pazar belirliyorsa; ya da birçok emtialaşmış işlerde olduğu gibi bir şirket çok düşük kar marjlarına çalışıyorsa, bu tür şirketlere, fiyatları ne kadar ucuz olursa olsun, yatırım yapmıyoruz 7. Aynı zamanda satın alacağımız işlerde kalıcılık ve süreklilik istiyoruz. Bundan dolayı Amerika'daki demiryolu, içecek, kredi hizmetleri, boru hattı işleri gibi süreklilik arz eden, konsolide olmuş sektörlerdeki işlere yatırım yapmayı moda olan işlere yatırım yapmaya tercih ediyoruz. (3) Ucuz/makul fiyatlı: Aradığımız son kriter (ve belki de en önemlisi) satın alacağımız işin fiyatının büyüme hızına kıyasla makul, ya da ucuz olması. Biz en çok hızlı büyüyen firmaları geçici kriz durumlarına düştüklerinde almaktan hoşlanıyoruz. Bir şirket ne kadar mükemmel olursa olsun, asla çok yüksek fiyat ödemiyoruz. Burada sabır devreye giriyor. Örneğin Starbucks gibi sevdiğimiz bir şirketi senelik karının 100 katına satıldığı senelerde değil, senelik karının katına satıldığı kriz senelerinde almayı tercih ediyoruz. Yatırım işinde hız rekoru kırmak gibi bir hedefimiz yok. İş dünyasında bilinebilecek her şeyi bildiğimizi de iddia etmiyoruz. Bildiğimiz ve iyi yaptığımız tek şey var: Nakit akışı olan şirketlerin küçük ve öngörülebilir bir kısmının "değerini" yeterli kesinlikle tahmin edebildiğimiz, ve pazarın bunlara haddinden az ya da fazla fiyat biçtiğini söyleyebildiğimiz. Her ne kadar senelik %20 gibi bir performansı hedeflesek de biz, eğer paramızı sene sonunda her sene bileşik olarak (ve dolar bazında) %10-%15 civarında büyütebilirsek, kendimizi iyi performans göstermiş kabul edeceğiz. Bir diğer yaptığımız şey aldığımız hisselerle evlenmek. 10 sene tutmayacağımız hisseyi 10 dakika bile tutmuyoruz. Bunu yapanlara bir çift sözümüz bile var: Karınız hastalanınca onu bırakmıyorsunuz. Peki ortak olduğunuz şirket geçici bir kriz yaşadığında onu niye bırakıyorsunuz? Bu yatırım felsefesi bizi ülke olarak nereye getirecek? Bazılarına göre yaptığımız iş (sermayeyi dünyanın neresinde olursa olsun iyi çalışan şirketlere kaydırma işi) ülkemize zarar veriyor. Aynı zamanda bir üretim söz konusu değil ve paradan para kazanmak yanlış. Bu tarz eleştirilere şöyle cevap veriyorum: Varlıklı olmanın en iyi yolu işe yatırım yapmaktır. Eğer kendi işinizi kuramıyorsanız en mantıklı diğer seçenek bu tarz işleri bulup onlara yatırım yapmaktır. Bu tezle 7 Bizim için iyi iş Hosta gibi çok rekabetli bir alanda her birinden %1 kazandığımız binlerce döner satmak değil. Bizim için iyi iş Rumeli Çobacısı gibi 2 liraya üretip 20 liraya satabildiğimiz, fiyat yükseltme esnekliği olan, yıllardır var olan ve muhtemelen yıllar sonra da var olacak işler. 5

6 yürüyen (dünyanın en iyi yatırımlarını yapan) her birey daha varlıklı hale getirir. Eğer 10 sene sonra ben daha varlıklı olursam, komşum daha varlıklı olursa, taksi şoförüm daha varlıklı olursa, ülkece daha varlıklı olmuş oluruz. Unutmayınız ki biz bu paraları dışarıdaki şirketlere hediye etmiyoruz. Biz bu paralarla o şirketleri satın alıyoruz. Diyelim aramızdan bir babayiğit 80 milyar dolar parayı çıkartıp Starbucks ı aldı; daha sonra bu şirketin merkezini Türkiye ye getirdi, yönetimine Türk gençlerini koydu, ve vergisini bu ülkeye ödemeye başladı. Bu durumda kim kazanır? Tabi ki Türkiye. Bir diğer eleştiri de parayla para kazandığımız ve hiçbir şey üretmediğimiz yönünde. Bu eleştiri de elbette bir önceki kadar yersiz ve bilgisizce yapılmış bir eleştiri. Biz parayı parayla kazanmıyoruz. Biz üretim yapan şirketleri satın alıyoruz. Ve bunu yaparken de çok dikkatli davranıyoruz. Kullandığımız şey ne? Seçim zekası. Seçim zekası bu kadar mı mühim bir şey? Seçim zekası, şu anda (ve belki de ezelden beri) dünyamızda bizi daha iyi bir yaşama kavuşturacak, geliştirilebilir en önemli şey. Iphone u ortaya çıkaran şey de, drone ları üreten de seçim zekası. O yüzden bizi (yersiz) eleştirmeyin, gelin hep beraber dünyanın değerli şirketlerine yatırım yapalım. Emin olun herkes kazanacak :) 3. Sonuçlar 2017 senesini (fiyatta) %20.8 lik artış ile kapattık. Bu sonuçla beraber 5 senede dolar bazında %78.6; TL bazında ise %286.1 kazanç sağlamış olduk. Fiyat bazında senenin rekortmenleri Mix Telematics (%107.1), ve Lumber Liquidators (%94.7) oldu. Visa hisselerimizin %45.6 yaptığını söylemiştik. Bu sene fiyatı düşen tek hissemiz Biyoteknoloji oldu (-%3.8); UHAL (%2.4) ve TJX (%1.5) ise seneyi en az primle kapatan bazı diğer hisseler oldular. Bilhassa TJX in fiyatı, perakende kıyametiyle birlikte, epeyce düştü. Fakat kısa zamanda akıllı para TJX e ve diğer tüm fiyatı düşen iyi perakende şirketlerinin hisselerine hücum etti, ve perakendedeki fiyat düşüşü kendini sene sonuna doğru toparladı. Bu sırada biz ne mi yaptık? Hiçbir şey. Her seferinde söylediğim gibi ortaklık performansını doğru değerlendirmek için fiyattaki artıştan çok asıl bakmamız gereken defter değerimizdeki, satışlarımızdaki, ya da net karımızdaki artış. Bunlar yükseldikçe, fiyat ne yaparsa yapsın, mutlu olmaya devam edebiliriz. Onun için bir sonraki tablo bu sene ne yaptığımızı daha iyi özetliyor. 6

7 Yatırım yaptığımız şirketlerden bazılarının ciro, net kar, ve defter değerlerindeki geçtiğimiz 1 ve 3 yıllık değişimleri 8 Visa Değişim 1 yıl Değişim 3 yıl Ciro ($) 15,082 18,358 %21.72 %44.53 Net Kar 5,991 6,699 %11.82 %23.19 Defter /hisse %0.27 %2.17 CTSH Değişim 1 yıl Değişim 3 yıl Ciro ($) 13,487 24,903 %9.81 %44.3 Net Kar 1,553 1,504 %-3.16 %4.52 Defter /hisse %9.98 %53.76 LL Değişim 1 yıl Değişim 3 yıl Ciro ($) 961 1,029 %7.08 %69.5 Net Kar % % Defter /hisse % % SBUX Değişim 1 yıl Değişim 3 yıl Ciro ($) 21,316 22,386 %5.02 %36.11 Net Kar 2,817 2,884 %2.38 %39.46 Defter /hisse %3.59 % senesinde dolar bazında fiyatları yükselen ve düşen hisselerimiz ile realize edilmiş ve edilmemiş kar/zararlarımızdan kayda değer bazıları ise aşağıda sunulmaktadır. 8 Son raporlama tarihi itibariyle, milyon dolar. 9 Lumber Liquidators bir dönüş oyunu. Firma skandal sonrası ödediği cezalardan dolayı şu anda negatif karda. Fakat kara geçmesi çok yakın. Ve bu olduğunda pazar bizi ödüllendirecektir. 7

8 Hisse (Ocak 2017) (Ocak 2018) Notlar Visa Visa bize göre dünyanın en iyi şirketi. Her elimize para geçtiğinde eğer daha iyi bir fikrimiz yoksa, ve eğer Visa çok pahalı değilse birazını daha satın alıyoruz. Bu sene yine pazarın elverdiği noktalarda alımlar yaptık. Biyoteknoloji Biyoteknoloji endeksi Obamacare in verdiği hasardan bir türlü kurtulamadı. Biz ise üzülmek yerine seviniyoruz. Çünkü hayatımız boyunca tutmaktan hiç çekinmeyeceğimiz bu endeksi fiyatı hazır düşükken tekrar tekrar alabiliyoruz. Lumber Liquidators Lumber Liquidators fiyatını 100 dolarlardan 15 dolarlara kadar düşüren zararlı kimyasal skandalından hızla çıkıyor. İşin komiği, her ne kadar pazar bu hisseyi cezalandırmış olsa da, satışlarımız geçen yıllara oranla hızla artmaya devam ediyor. Pazarın uyanacağı gün bizce yakın. UHAUL UHAUL (Amerco) yu ucuzken almıştı. Bu sene satışlarımız marjinal artarken, net karımız %10 lar seviyesinde büyüyecek gibi görünüyor. Fiyat hala düşük ama net kardaki yükselişle beraber o da yükselecektir. 5. yıla girerken rakip analizi de yapmak isteriz. Değer, son 5 senede ( ) Türkiye deki tüm halka açık fonlarla kıyaslandığında, Türkiye'nin en çok kazandıran yatırım fonu oldu 10. %286,1 performansımızla 2013'te fona yatırılan 100 lirayı, 2018 itibariyle lira yapmış olduk. Bu performansa pasif yatırımla imza attığımızın altını çizmek isterim. Bu işi yapmanın kolay olduğunu düşünüyorsanız tekrar düşünün. Bahsi geçen 5 senelik dönem içinde Türkiye'de alınabilecek 208 fondan sadece 34 tanesi (%16'sı) 5 senelik mevduat faizinden fazla getiri kazandırdı. 5 senede %100 ve üzeri kazanç sağlayan (yatırımınızı amorti eden yani 2'ye ve üstüne katlayan) fon sayısı ise 208'de sadece 19 oldu (%9.1). Başarımız sadece Türkiye değil, dünya çapındaki fonların performanslarına bakıldığında da, önemli bir başarı 11. Elbette bu performansa ulaşmamızda halka açık bir fon değil de, sadece nitelikli yatırımcılara açık özel bir risk fonu olmamızın epey önemi var. Zira, halka açık fonlar tüm paralarını %3-4 lük kısımlara bölerek yatırım yapmak zorundayken, biz yatırımlarımızı 3-4 iyi fikire dağıtabiliyoruz. Yine de sonuçlar gösteriyor ki galiba bu işi biliyoruz ;) Değerli kalmanız dileğiyle. E. Olmez 10 Bknz. Takasbank verileri. 11 Buna geçen senenin mektubunda, dünyanın büyük yatırım ustalarının performanslarıyla kendi performansımızı kıyaslayarak, değinmiştik. 8