Şəffaflığın artırılması və korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Milli Strategiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı ci illər üçün Fəaliyyət Planı

Transkript

1 «Şəffaflığın artırılması və korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Milli Strategiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı ci illər üçün Fəaliyyət Planı»nın icrasına dair Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətinin HESABATI 1. Fəaliyyət Planının 1-ci bəndinin icrasına dair: BMT-nin Korrupsiyaya qarşı Konvensiyasının 14-cü maddəsində, «Transmilli mütəşəkkil cinayətkarlığa qarşı» Konvensiyasında, Avropa Şurasının «Cinayət fəaliyyətindən əldə edilən gəlirlərin leqallaşdırılması, aşkar olunması, götürülməsi və müsadirə edilməsi haqqında» və «Korrupsiya ilə Əlaqədar Cinayət Məsuliyyəti haqqında» konvensiyalarında ölkələr tərəfindən pulların leqallaşdırılmasına qarşı mübarizə sisteminin formalaşdırılması istiqamətində tədbirlərin görülməsi öhdəlikləri müəyyən edilmişdir cu ildən etibarən Azərbaycan Respublikasında beynəlxalq standartlara uyğun cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə (PL/TMM) sisteminin formalaşdırılması və inkişaf etdirilməsi istiqamətində kompleks islahatlar həyata keçirilmişdir (bax: Fəaliyyət Planının 2-ci, 43-cü və 44-cü bəndlərinin icrasına dair məlumat). 2. Fəaliyyət Planının 2-ci bəndinin icrasına dair: Hüquqi şəxslərin cinayət məsuliyyətinin müəyyən edilməsi Cinayət Məcəlləsinin təkmilləşdirilməsi üzrə işçi qrupu tərəfindən hazırlanmış layihədə öz əksini tapmışdır. Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidməti (MMX) milli qanunvericiliyin beynəlxalq standartlar əsasında təkmilləşdirilməsi təşəbbüslərinə qoşularaq layihənin hüquqi şəxslərin cinayət məsuliyyəti və xüsusi müsadirə institutları ilə bağlı aidiyyəti hissələrinə dair öz təkliflərini Prezident Administrasiyasına təqdim etmişdir. Təkliflər PL/TMM sahəsində ən yüksək beynəlxalq standart hesab olunan «Cinayət fəaliyyətindən əldə edilən gəlirlərin leqallaşdırılmasına, axtarışına, həbsinə və müsadirəsinə, o cümlədən terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə dair» Avropa Şurası Konvensiyasına uyğunlaşdırılması istiqamətində olmuşdur. Qeyri-qanuni yolla əldə olunmuş pulların və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarsı mübarizə haqqında qanunun layihəsinə dair təkliflərin hazırlanması ilə əlaqədar bildiririk ki, 2009-cu ildən etibarən ölkəmizdə bu sahədə kompleks şəkildə islahatlar həyata keçirilmişdir. «Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında» Azərbaycan Respublikasının cu il tarixli, 767-IIIQ nömrəli Qanununun (preventiv Qanun) qəbul olunması ilə qabaqcıl dünya təcrübəsinə əsaslanan qanunvericilik bazası formalaşdırılmışdır. Milli qanunvericiliyin preventiv Qanuna uyğunlaşdırılması məqsədilə «Cinayət

2 yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına əlavələr və dəyişikliklər edilməsi barədə» Azərbaycan Respublikasının cu il tarixli, 856-IIIQD nömrəli Qanunu qəbul edilmişdir. Ümumilikdə 4 məcəllə, 15 qanun və 6 fərmana 150-dən çox əlavə və dəyişikliklər edilmişdir. PL/TMM sahəsində milli qanunvericiliyin beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması istiqamətində tədbirlər 2010-cu ildə də davam etdirilmişdir. «Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizənin gücləndirilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi haqqında» Azərbaycan Respublikasının cu il tarixli, 973-IIIQD nömrəli Qanunu qəbul edilmişdir. Ötən dövr ərzində PL/TM ilə mübarizə sahəsində normativ hüquqi bazanın da formalaşdırılması üçün zəruri tədbirlər görülmüşdür. Preventiv Qanunla müəyyən edilmiş müddəaların tətbiqi mexanizmlərinin yaradılması məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin aşağıdakı qərarları qəbul edilmişdir: «Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətinə Azərbaycan Respublikasına gətirilən və ya Azərbaycan Respublikasından çıxarılan valyuta sərvətlərinə dair təqdim edilən məlumatların tərtib olunma forması»nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2009-cu il 28 iyul tarixli 112 nömrəli Qərarı; Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2000-ci il 11 sentyabr tarixli 167 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş «Azərbaycan Respublikasında notariat hərəkətlərinin aparılması qaydaları haqqında Təlimat»a əlavələr və dəyişikliklər edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2009-cu il 01 oktyabr tarixli 160 nömrəli Qərarı; «Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasında, terrorçuluğun maliyyələşdirilməsində, transmilli mütəşəkkil cinayətkarlığı, habelə silahlı separatizmi, ekstremizmi və muzdluluğu dəstəkləməsində, narkotik vasitələrin və ya psixotrop maddələrin qanunsuz dövriyyəsində iştirakı ehtimal olunan, maliyyə əməliyyatlarının aparılması zamanı eyniləşdirmə məlumatlarının açıqlanması tələb olunmayan dövlətlərin (ərazilərin) siyahısının müəyyən edilməsi Qaydası»nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2010-cu il 25 iyun tarixli 123 nömrəli qərarı; «Terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə çərçivəsində Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə və tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrə, habelə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının aidiyyəti qətnamələrinə əsasən barələrində sanksiyalar tətbiq edilməli olan fiziki və ya hüquqi şəxslərin Ümumi Siyahısının təsdiq olunması Qaydası»nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2010-cu il 25 iyun tarixli 124 nömrəli qərarı. Eyni zamanda, MMX tərəfindən qəbul edilən aşağıdakı normativ xarakterli 2

3 aktlar da Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyində dövlət qeydiyyatına alınmışdır: Monitorinq iştirakçıları və monitorinqdə iştirak edən digər şəxslər tərəfindən məlumatların Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətinə təqdim olunması Qaydaları; Hüquqi şəxs olan monitorinq iştirakçıları və monitorinqdə iştirak edən digər şəxslər tərəfindən yaradılan daxili nəzarət sisteminin təşkil olunması üzrə məsul şəxslərin peşə ixtisasına və təcrübəsinə dair Tələblər; Lombardlar və daşınmaz əmlakın alqı-satqısı üzrə vasitəçilik xidmətləri göstərən fiziki və hüquqi şəxslər tərəfindən preventiv Qanunun tələblərinə əməl edilməsinə nəzarətin həyata keçirilməsi Qaydaları; Hüquqi şəxs olan monitorinq iştirakçıları və monitorinqdə iştirak edən digər şəxslər tərəfindən cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı fəaliyyət üzrə daxili nəzarət sistemlərinin hazırlanmasına dair Tələblər; Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılması və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsi ilə bağlı hüquqpozmalar barədə statistik məlumatların MMX-ya təqdim olunma Forması. 3. Fəaliyyət Planının 12-ci bəndinin icrasına dair: MMX-nın 2010-cu il üzrə fəaliyyətinə dair azərbaycan və ingilis dillərində olmaqla illik hesabat hazırlanaraq nəşr olunmuşdur. İllik hesabat MMX-nın rəsmi internet səhifəsi vasitəsilə geniş ictimaiyyətə açıqlanmaqla bərabər, nəşr şəklində aidiyyəti dövlət orqanlarına da təqdim edilmişdir. 4. Fəaliyyət Planının 14-cü bəndinin icrasına dair: MMX-nın PL/TMM sahəsində fəaliyyəti barədə ictimaiyyətin daim məlumatlandırılması və ictimaiyyətlə şəffaf şəkildə əlaqələrin qurulması məqsədilə ictimaiyyətlə informasiya mübadiləsinin mühüm vasitəsi kimi rəsmi internet səhifə ( hazırlanmış və istifadəyə təqdim edilmişdir. İnternet səhifənin müvafiq bölmələri mütəmadi şəkildə yenilənir. 5. Fəaliyyət Planının 15-ci bəndinin icrasına dair: MMX-nın maliyyə idarəetməsində şəffalığın artırılmasının mühüm vasitələrindən biri kimi müvafiq ödənişlərdə plastik kartlar tətbiq edilir. Bununla bağlı «Korporativ debit plastik kartların istifadəsi üzrə Qaydalar» və digər qaydalarla müvafiq prosedurlar yaradılmışdır. Hazırda bütün əməkdaşların maaşları, pensiyaları və digər sosial ödənişləri, habelə ezamiyyə xərcləri və təsərrüfat mallarının alışı üzrə ödənişlər plastik kartlar vasitəsilə təmin edilir. 3

4 6. Fəaliyyət Planının 16-cı bəndinin icrasına dair: Azərbaycan Respublikasında hər bir dövlət orqanının ictimaiyyətlə şəffaf şəkildə və davamlı olaraq əlaqələr qurması və müvafiq istiqamətlər üzrə dövlət siyasətinə dair düzgün ictimai rəyin formalaşdırılması tələblərinə uyğun olaraq MMX-nın «İctimaiyyətlə əlaqələr üzrə Strategiya»sı qəbul edilmişdir. Strategiya müəyyən edir ki, MMX PL/TMM sahəsində fəaliyyəti ilə bağlı ictimaiyyətin məlumatlılığının təmin edilməsi missiyasını üzərinə götürür. Bu missiyanın səmərəli şəkildə həyata keçirilməsi məqsədilə ci illər ərzində ictimaiyyətlə əlaqələr üzrə fəaliyyət tədbirlərindən ibarət icra qrafiki də müəyyən edilmişdir. Ötən dövr ərzində ictimaiyyətə PL/TMM sahəsində dövlət siyasəti, o cümlədən də MMX-nın fəaliyyəti ilə bağlı 86 məlumat açıqlanmışdır. İctimaiyyətlə əlaqələrin operativliyini təmin etmək üçün MMX-da «Qaynar xətt» yaradılmış, bununla bağlı internet səhifədə müvafiq məlumat yerləşdirilmişdir. 7. Fəaliyyət Planının 19-cu bəndinin icrasına dair: cu il tarixində «Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidməti əməkdaşlarının Etik Davranış Qaydaları» təsdiq edilmişdir. Bu sənəd xidməti fəaliyyətin və xidmətdənkənar davranışın əsaslandığı aşağıdakı başlıca prinsipləri bəyan etmişdir: i) insanların hüquq və azadlıqlarının, qanuni maraqlarının və işgüzar nüfuzunun qorunması, heç bir ayrı-seçkiliyə yol verilməməsi; ii) maraqların münaqişəsi və korrupsiya hallarına yol verilməməsi; iii) ümumqəbul olunmuş ictimai davranış normalarına əməl edilməsi; iv) fəaliyyət səmərəliliyinin təmin olunması; v) bank və kommersiya sirrinin qorunması üçün informasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi. Etik Davranış Qaydaları MMX-da qəbul edilən korporativ standartları müəyyən etməklə, səmərəli və şəffaf fəaliyyətin təmin edilməsi və ictimai etimadın yüksəldilməsi məqsədini daşıyır. Bu səpkidə MMX əməkdaşlarının və beynəlxalq təşkilatların ekspertlərinin iştirakı ilə geniş təqdimat keçirilmişdir. Etik Davranış Qaydaları ilə bağlı ildə iki dəfə olmaqla bütün əməkdaşlar üçün treninqlər keçirilir. Azərbaycan Respublikasının Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Komissiyasının dəstəyi ilə Azərbaycan Hüquqşünasları Konfederasiyası tərəfindən hazırlanmış etika.az portalında və MMX-nın rəsmi internet səhifəsində Etik Davranış Qaydaları yerləşdirilmişdir. 8. Fəaliyyət Planının 23-cü bəndinin icrasına dair: Mövcud qanunvericiliyə uyğun olaraq əməkdaşların nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi və motivasiyasına dair ədalətli və şəffaf prosedurların yaradılması məqsədilə «Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətində əməkdaşların fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi sistemi haqqında Qaydalar» və «Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətində Motivasiya sistemi haqqında Qaydalar» hazırlanaraq qəbul edilmişdir. 4

5 Eyni zamanda, MMX-nın aidiyyəti struktur bölmələrinin funksiyaları əsasında hər bir ştat vahidi üzrə müəyyən edilən vəzifə öhdəliklərini və peşəkarlıq tələblərini sistemli və aydın şəkildə əhatə edən vəzifə təlimatları hazırlanaraq tətbiq olunmuşdur. 9. Fəaliyyət Planının 40-cı bəndinin icrasına dair: Mal və xidmətlərin alınması prosesinin mövcud qanunvericiliyə uyğun və şəffaf şəkildə keçirilməsi üçün müvafiq hüquqi və təşkilati məsələlərin həlli məqsədilə MMX-nın Satınalmalar Komissiyası yaradılmışdır. Komissiya satınalmalar zamanı maliyyə vəsaitlərindən səmərəli və qənaətlə istifadə edilməsini və bütün malgöndərənlərə müsabiqə və aşkarlıq şərtləri əsasında bərabər rəqabət mühitinin yaradılmasını təmin edir. Bu məqsədlə bütün tender və satınalma elanları rəsmi dövlət orqanlarının nəşrləri ilə yanaşı, MMX-nın rəsmi internet səhifəsində də yerləşdirilmişdir. MMX-nın müvafiq mal və xidmətlərə olan ehtiyacını təmin etmək məqsədi ilə Satınalmalar Komissiyası tərəfindən ci illər ərzində, mövcud qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq bütün malgöndərənlərə bərabər rəqabət mühiti yaradılmaqla, 2 tender və 18 satınalma həyata keçirilmişdir. 10. Fəaliyyət Planının 43-cü bəndinin icrasına dair: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin cu il tarixli, 66 nömrəli Fərmanına əsasən PL/TMM sahəsində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsi, o cümlədən aidiyyəti dövlət orqanlarının fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi və beynəlxalq əməkdaşlığın həyata keçirilməsi funksiyalarının icrası məqsədilə yeni institut Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidməti yaradılmışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin cu il tarixli, 122 nömrəli Fərmanı ilə «Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidməti haqqında Əsasnamə» təsdiq edilmişdir. Preventiv Qanuna və cu il tarixli Fərmana əsasən PL/TM ilə mübarizədə iştirak edən digər aidiyyəti dövlət orqanları da müəyyən edilmişdir: Mərkəzi Bank, Ədliyyə Nazirliyi, Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi, Maliyyə Nazirliyi, Vergilər Nazirliyi, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi, Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi, Dövlət Gömrük Komitəsi, Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi, Vəkillər Kollegiyası, Auditorlar Palatası və prokurorluq orqanları. «Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizənin gücləndirilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası Prezidentinin bəzi fərmanlarına əlavələr və dəyişikliklər edilməsi haqqında» Azərbaycan Respublikası Prezidentinin cu il tarixli, 320 nömrəli Fərmanı imzalanmışdır. Bu Fərmanla PL/TMM sahəsində nəzarət orqanları kimi müəyyən edilmiş aidiyyəti dövlət qurumlarına 5

6 inzibati xətalar haqqında işlərə baxmaq səlahiyyəti verilmiş, habelə Vergilər Nazirliyi hüquqi xidmət göstərən digər şəxslər tərəfindən PL/TMM qanunvericiliyinin tələblərinə əməl edilməsinə nəzarət edən dövlət orqanı kimi müəyyən edilmişdir. Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına qarşı mübarizə aparan orqanların əməkdaşlıq və məlumat mübadiləsinin təmin edilməsi Ölkədaxili əməkdaşlıq. Ölkədə effektiv PL/TMM sisteminin formalaşdırılmasının vacib şərtlərindən biri kimi müxtəlif sahələri əhatə edən fəaliyyətlərin əlaqələndirilməsi və aidiyyəti dövlət orqanları arasında qarşılıqlı və səmərəli əməkdaşlığın təmin edilməsi çıxış edir. PL/TMM sahəsində fəaliyyət göstərən dövlət orqanları arasında əməkdaşlığın praktik mexanizmlərinin formalaşdırılması məqsədilə MMX ilə aidiyyəti dövlət orqanları arasında ikitərəfli əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumları imzalanmış və əsas istiqamətləri kimi (i) qarşılıqlı informasiya mübadiləsi; (ii) məlumat bazalarından birgə istifadənin təmin edilməsi; (iii) hüquqi yardım sorğularının cavablandırılması; (iv) birgə tədqiqatların aparılması, analitik və metodiki materialların hazırlanması; (v) normativ xarakterli aktların birgə hazırlanması; (vi) konfransların, seminarların və təlimlərin təşkili üzrə tədbirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Ötən dövr ərzində PL/TM ilə mübarizə tədbirləri ilə əlaqədar olaraq Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi, Ədliyyə Nazirliyi, Daxili İşlər Nazirliyi, Vergilər Nazirliyi, Baş prokuror yanında Korrupsiyaya qarşı mübarizə İdarəsi, Dövlət Sərhəd Xidməti və Daşınmaz Əmlakın Dövlət Reyestri Xidməti ilə səmərəli məlumat mübadiləsi həyata keçirilmişdir ci illər ərzində MMX ilə müvafiq orqanlar arasında aparılan qarşılıqlı məlumat mübadiəsinin sayı 424-ə bərabər olmuşdur. Qanunvericiliklə MMX-ya həvalə edilmiş vəzifə və funksiyaların icrasının sistemli şəkildə və konkret planlar əsasında həyata keçirilməsi məqsədilə PL/TMM sahəsində görülməli olan işlərin orta müddətli dövr üçün planlaşdırılması aparılmış və bu sahənin inkişafı ilə bağlı strateji hədəflər müəyyənləşdirilmişdir cu ilin dekabr ayında aidiyyəti orqanlarla müvafiq müzakirələr keçirilməklə təsdiq edilmiş MMX-nın cü illəri əhatə edən Strateji Planında i) PL/TMM sahəsində milli qanunvericiliyin beynəlxalq standartlarla tam harmonizasiyasının təmin edilməsi, ii) institusional və funksional potensialın gücləndirilməsi, iii) monitorinq subyektlərinin PL/TMM sahəsində potensiallarının inkişaf etdirilməsi və iv) PL/TMM sahəsində ölkədaxili və beynəlxalq əməkdaşlığın genişləndirilməsi əsas strateji məqsədlər kimi qəbul olunmuşdur. Beynəlxalq əməkdaşlıq. Azərbaycan Respublikasında PL/TMM sisteminin beynəlxalq standartlara uyğun inkişaf etdirilməsi və bu sahədə ölkənin beynəlxalq imicinin davamlı olaraq yüksəldilməsi baxımından prioritet məsələlərdən biri də beynəlxalq əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsidir. Ötən dövr ərzində qanunvericiliklə müəyyən edilmiş səlahiyyətləri çərçivəsində MMX çoxtərəfli və ikitərəfli əməkdaşlığın təmin edilməsi istiqamətində zəruri tədbirlər həyata keçirilmişdir. 6

7 MMX-nın çoxtərəfli əməkdaşlıq əlaqələrini iki istiqamətə ayırmaq olar: i) PL/TMM sahəsində ixtisaslaşmış beynəlxalq təşkilatlara əməkdaşlıq: hazırda bu qrupdan olan aşağıdakı ixtisaslaşmış təşkilatlarla əməkdaşlıq edir MONEYVAL, FATF və maliyyə kəşfiyyatı orqanlarının ixtisaslaşmış qurumu (Eqmont Qrupu); ii) PL/TMM-ə dəstək verən beynəlxalq təşkilatlara əməkdaşlıq: hazırda bu qrupdan olan aşağıdakı beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq edir BMT-nin Narkotik vasitələr və Cinayətkarlıq İdarəsi (UNODC), Beynəlxalq Valyuta Fondu, Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı (ATƏT), ABŞ-ın Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi (USAID) və s. Azərbaycan Respublikasının PL/TMM sisteminin, o cümlədən milli qanunvericiliyin və MMX-nın fəaliyyətinin beynəlxalq standartlara uyğunluğu nəzərə alınaraq, Eqmont Qrupun 2011-ci ilin iyul ayında keçirilmiş plenar iclasında MMX bu quruma tamhüquqlu üzv qəbul edilmişdir. Bu üzvlük ölkəmizin PL/TM ilə mübarizə üzrə qlobal sistemə sürətlə inteqrasiya olunması, bu sistemin fəal üzvü kimi öz mövqeyini möhkəmləndirməsi və effektiv və təhlükəsiz məlumat mübadiləsinin təmin olunması baxımından baxımından mühüm nailiyyətdir. MMX-nın digər dövlətlərin aidiyyəti orqanları ilə qarşılıqlı əməkdaşlıq təcrübəsi də artıq formalaşdırılmışdır. Belə ki, ci illər ərzində Kanada, Pakistan, Moldova, Çexiya, Ukrayna, Lüksemburq, ABŞ, Türkiyə, Rusiya və Böyük Britaniya kimi ölkələrin maliyyə monitorinqi orqanları ilə 33 məlumat mübadiləsi həyata keçirilmişdir. MMX-nın Eqmont Qrupuna üzv olması ilə əlaqədar bu təşkilatın «Egmont Secure Web» sistemi vasitəsilə həyata keçirilən məlumat mübadiləsi sisteminə qoşulması hesabına PL/TMM sahəsində beynəlxalq məlumat mübadiləsi daha da intensivləşəcək. Maliyyə əməliyyatlarının qeydiyyatı və uçotu mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi Funksiyalarının icrasına başladığı vaxtdan etibarən MMX-da monitorinq subyektləri tərəfindən təqdim edilən məlumatların qəbulu, emalı və təhlili sisteminin formalaşdırılmasına başlanılmışdır. İlk dövrlər monitorinq subyektləri tərəfindən təqdim edilən məlumatlar yalnız kağız daşıyıcıları vasitəsilə həyata keçirilirdisə, artıq 2010-cu ilin III rübündən etibarən məlumatların elektron şəkildə ötürülməsi və qəbulu sistemi tətbiq edilməyə başlamışdır. Hazırda monitorinq subyektləri tərəfindən MMX-ya təqdim edilən məlumatların qəbulu, emalı və təhlili üzrə UNODC-nin məhsulu olan «goaml» analitik sistemi tətbiq olunur cu ilin dekabr ayından 2012-ci ilin yanvar ayının 1-nə qədər olan dövr ərzində MMX-ya monitorinq subyektləri tərəfindən 289,4 min əməliyyat barədə məlumat daxil olmuşdur. Təqdim edilmiş məlumatların 263,1 mini (88%) cari əməliyyatlar, 26,3 mini (12%) şübhəli əməliyyatlar üzrədir. Hesabat dövründə MMX-ya daxil olan məlumatların araşdırılması nəticəsində cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin leqallaşdırılması şübhəsi olan 4 hal barədə Baş prokuror yanında Korrupsiyaya qarşı mübarizə idarəsinə və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsi şübhəsi olan 16 hal barədə isə Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinə məlumat verilmişdir. 7

8 11. Fəaliyyət Planının 44-cü bəndinin icrasına dair: Azərbaycan Respublikasında PL/TMM sisteminin beynəlxalq standartlar əsasında inkişaf etdirilməsi məqsədilə həyata keçirilən tədbirlərin bir istiqamətini də aidiyyəti dövlət orqanlarının və maliyyə institutlarının əməkdaşlarının bu sahədə maarifləndirilməsi və təlimlərə cəlb edilməsi təşkil edir. dövlət orqanlarında aidiyyəti işçilərin cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına qarşı tədbirlər üzrə təlimatlandırılması PL/TMM sahəsində dövlət siyasətini həyata keçirən orqan olaraq MMX əməkdaşlarının peşəkarlıq səviyyəsinin artırılması ilə bağlı tədbirlərə xüsusi önəm verilmişdir ci illər ərzində əməkdaşlar üçün beynəlxalq ekspertlər cəlb etməklə ölkə daxilində 10 təlim təşkil edilmişdir. Bu dövr ərzində əməkdaşlar Dünya Bankı, ATƏT, UNODC, MONEYVAL və digər beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən xarici ölkələrdə PL/TM ilə mübarizənin aktual məsələlərinə dair keçirilən 32 təlim və seminarda iştirak etmişlər. Ötən dövr ərzində MMX-nın 4 nəfər əməkdaşı Pulların Yuyulmasına Qarşı Mübarizə Sahəsində Sertifikatlaşdırılmış Mütəxəssislər Assosiasiyası (ACAMS) tərəfindən keçirilən imtahanı uğurla verərək, PL/TMM sahəsində beynəlxalq səviyyədə qəbul edilən sertifikatlı mütəxəssis statusu əldə etmişdir. Eyni zamanda, 5 nəfər əməkdaş isə MONEYVAL Komitəsinin «Qiymətləndirici» sertfikatına malikdir. Hazırda MMX-nın əməkdaşları beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən yaradılan işçi qruplarının işində, keçirilən təlimlərdə və digər ölkələrin qiymətləndirilməsində ekspert kimi dəvət edilirlər. maliyyə institutlarının və aidiyyəti dövlət orqanlarının beynəlxalq standartlar barədə məlumatlandırılması və treninqlərə cəlb edilməsi Monitorinq subyektlərinin, habelə aidiyyəti dövlət orqanlarının PL/TMM sahəsində potensiallarının gücləndirilməsi məqsədilə MMX tərəfindən təlim, seminar və dəyirmi masalar təşkil edilmişdir cu ildə müvafiq nəzarət orqanları, Baş Prokurorluğun Elm-Tədris Mərkəzi, «Azərpoçt» MMC və Bank Tədris Mərkəzi ilə birlikdə 4 Tədris Planı təsdiq edilmiş və bu Tədris Planlarının icrası nəticəsində ümumilikdə 53 təlim və seminarlar təşkil edilmişdir. O cümlədən, bu təlim və seminarların 4-ü regionlarda, 15-i isə beynəlxalq ekspertlərin iştirakı ilə keçirilmişdir. Keçirilmiş təlim və seminarlara 3000 nəfərdən çox yerli mütəxəssislər cəlb edilmişdir. Monitorinq subyektlərinin PL/TMM ilə bağlı hesabatlılıq baxımından peşəkar potensiallarının artırılması istiqamətində tədbirlər 2011-ci ildə davam etdirilmişdir. «Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətinin 2011-ci il üçün Tədris Planı»nın icrası çərçivəsində monitorinq subyektlərinin məsul şəxslərinə, nəzarət və hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşlarına PL/TM hallarının aşkar edilməsinin üsul və metodları mövzusunda 8

9 müvafiq təlimlər keçirilmişdir ci ildə keçirilən 28 təlim tədbiri təqribən 600 nəfəri əhatə etmişdir. Maliyyə Tədbirləri üzrə İşçi Qrupun (FATF) tövsiyələrinin tətbiqi üçün tədbirlərin görülməsi FATF-ın 40+9 Tövsiyələri əsasında Azərbaycanda PL/TMM sisteminin inkişafı ilə bağlı aparılan islahatlar, o cümlədən beynəlxalq standartlara uyğun milli qanunvericiliyin yaradılması və PL/TM ilə mübarizəyə dair dövlət siyasətini həyata keçirən dövlət institutu kimi MMX-nın fəaliyyətinin təmin edilməsi hesabına ölkəmizin bu sahədə beynəlxalq imici əsaslı şəkildə yüksəlmişdir. MONEYVAL Komitəsinin 2008-ci ilin dekabr ayında keçirilən 28-ci plenar iclasında PL/TMM sahəsində hüquqi və institutsional boşluqların olmasını əsas gətirilərək, MONEYVAL tərəfindən ölkəmizə qarşı monitorinq rejimi tətbiq olunmuşdu. Artıq MONEYVAL-ın 2009-cu ilin dekabr ayında keçirilmiş 31-ci plenar iclasında Azərbaycan Respublikasının illik tərəqqi hesabatı müzakirə olunmuş və bu müzakirələrin nəticəsi olaraq ölkəmiz MONEYVAL-ın monitorinq rejimindən tam çıxarılmışdır cu ilin 27 sentyabr ayında keçirilən MONEYVAL-ın 33-cü plenar iclasında bir sıra ölkələrin «xüsusi monitorinq rejiminə» cəlb edilməsi məsələsi müzakirə edilərkən Azərbaycanla da bağlı hesabat dinlənilmişdir. Nəticə olaraq plenar iclasda Azərbaycanın MONEYVAL-ın «xüsusi monitorinq rejiminə» cəlb edilməsinə zərurət olmadığı haqqında qərar qəbul edilmiş, habelə MONEYVALın Katibliyi tərəfindən Azərbaycanın PL/TMM sahəsində qanunvericilik sisteminin inkişaf modelinin digər dövlətlər tərəfindən nümunə kimi qəbul olunması barədə fikir səsləndirilmişdir. MONEYVAL-ın 2011-ci ilin dekabr ayında keçirilən 37-ci plenar iclasında Azərbaycan Respublikasının ikinci tərəqqi hesabatı müzakirə edilmiş, bu müzakirələr nəzticəsində isə bəyan edilmişdir ki, hesabat dövrünü əhatə edən son iki il ərzində Azərbaycanda PL/TMM sahəsində əhəmiyyətli tərəqqi əldə edilib, hüquqi və institusional mexanizmlərin beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması ilə bağlı islahatlar davam etdirilib. İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının Maliyyə Tədbirləri üzrə İşçi Qrupunun (FATF) 2010-cu ilin oktyabr ayında keçirilən 22-ci Plenar iclasında Azərbaycanın FATF-ın monitorinq rejimindən çıxarılması barədə qərar qəbul edilmişdir. Azərbaycan ümumilikdə 31 ölkənin daxil edildiyi FATF-ın bu siyahısından çıxarılan iki ölkədən biri olmuşdur. FATF tərəfindən belə bir qərar PL/TMM sahəsində Azərbaycan Respublikasının qısa müddət ərzində əldə etdiyi nailiyyətlər nəzərə alınaraq qəbul edilmişdir. 12. Fəaliyyət Planının 55-ci bəndinin icrasına dair: 2011-ci ilin fevral ayında beynəlxalq tərəfdaşlarla əməkdaşlıq şəraitində MMX tərəfindən «Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə sahəsində I Bakı Regional Konfrans»ı təşkil edilmişdir. Bu Konfrans 20 ölkənin maliyyə 9

10 monitorinqi orqanlarının rəhbər şəxslərindən ibarət nümayəndə heyətləri, habelə MONEYVAL-ın icraçı katibi, UNODC-nin baş müşaviri və Bazel İdarəetmə İnstitutunun icraçı direktoru ilə təmsil olunan, ümumilikdə 40-a yaxın xarici qonaqların iştirakı ilə keçirilmişdir. PL/TMM sahəsində ictimai maarifləndirmə tədbirlərinin tərkib hissəsi kimi «Maliyyə Monitorinqi» adlı informasiya bülleteninin nəşrinə başlanılmış, ötən dövr ərzində bülletenin 3 buraxılışı nəşr edilərək aidiyyəti dövlət orqanlarına və monitorinq subyektlərinə təqdim edilmiş, həmçinin MMX-nın rəsmi internet səhifəsində yerləşdirilmişdir. 10