Tabakları Ayırdık Çocuklar Bencilleşti Pazar, 18 Ağustos :42

Transkript

1 Zamanımız insanı gittikçe bireyselleşiyor. Bireyselleştikçe de bencilleşiyor. Bencilleştikçe de sadece kendini düşünüyor. Kendini düşündükçe de yalnızlaşıyor. Yalnızlaşınca da psikolojik sorunlarla uğraşıyor. Yaradılış gereği insanoğlu sosyal bir varlıktır. Bu amaçla temel ihtiyaçları ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için insanlarla etkileşim ve paylaşım içinde olmak zorundadırlar. Sosyal ilişkilerinde paylaşım yerine kendi çıkarını düşünen insanlar, mutsuzlaşmaktadır. Mutsuzlaşan insan, mutluluğu dünya malına sahip olmakta aramaktadır. Mutluluğu dünya malı ve teknolojinin getirdiği yeniliklerde de bulamayan insan, bencilleşip mutsuzlaşırken gelecek neslin devamı olan çocukları da bencil ve mutsuzlaştıracaktır. Bizim yerine; Benim arabam, benim telefonum, benim bilgisayarım, benim ile büyüyen çocuklar, anne babalarını model alacaklarından egosantrik duygularının pekiştirilmesine bağlı olarak bencilleşecektir. Egosantrik duyguların (Çocuk, kendini dünyanın merkezi gibi görür ve her şeyin kendi istekleri doğrultusunda olmasını ister.) baskın olduğu 3-6 yaşları ile ergenlik dönemi, ben merkezci duyguların ön plana çıktığı bir dönemdir. Egosantrik duygulara bağlı olarak 3-6 yaşlarındaki çocuklar; Benim annem, benim babam, benim oyuncağım derken, ergenlik dönemimde ise Benim fikrim, benim düşüncem, benim görüşüm diye kendini göstermektedir. Özellikle bu 1 / 8

2 dönemlerdeki çocukların egosantrik duygularının pekiştirilmesi, ileri yaşlarda bencil bir kişi olmasına neden olacaktır. Şimdiki çocuklar neden daha bencil oluyor diye düşündüğümüzde anne babaların; bencillik konusunda çocuklara model olmaları, her istediklerini ikiletmeden yapmaları ve kibrit kutusu gibi evlerde sosyal çevreden uzak olarak büyütmelerini söyleyebiliriz. Model Olma Çocuklar, anne babalarını model aldıkları için bencil anne babaların çocukları da bencil olacaktır. Kendi dünyalarında sadece kendisi için yaşayan, çocuklarıyla en küçük şeyleri paylaşmayan ve paylaşma duygusu tattırılmayan çocuklar da ister istemez bencil olacaklardır. Çocukların isteklerini göz ardı edip söz ve davranışlarında Ben istiyorum, böyle istiyorum diye direkt emirler verip, sorgusuz sualsiz uygulanması isteyen anne babaların çocukları da zamanla ben istiyorum diyen bencil kişiler olacaktır. Yine küçüklüğünde bu yana yok yoklarla büyüyen çocuklar, yetişkinlik çağlarında her ne kadar zenginde olsalar psikolojik olarak kendilerini fakir olarak algılayacaklarından bencil olacaklardır. Köyümüzde, konu komşunun yardımıyla geçinen bir aile vardı. Bu ailenin Hatice adında birde kızları vardı. Hatice büyüdü, evlendi ve şehre yerleşti. Zamanla durumlarını düzeltip ev ve 2 / 8

3 arabalarını aldılar. Hatice yi bir gün bizim apartmanda bir şeyler satarken gördüm. Hoş beşten sonra dost kazansın diyerek hatır içinde olsa, sattığı şeylerden biraz fazlaca aldık. Tam giderken Hatice bacı; şu dairede ilahiyatta okuyan bizim köylü fakir bir kız öğrenci var; ona bir ben alayım birde sen hayrına verebilir misin dedim. O bana versin o fakirse ben de fakirim. dedi. Bir şey diyemedim, çünkü hep almaya alışmıştı, vermeye değil. İstekleri İkiletilmeyen Çocuklar Çocukların 3-6 yaşlarındaki egosantrik duyguları, yerini yavaş yavaş paylaşmaya bırakması gerekir. Bu yaşlarda çocuklara sınır koymamak, paylaşım davranışları pekiştirmemek ve çocukların her istediklerini yapmak ben merkezci davranışlarını devam etmesine neden olacaktır. Görev yaptığım okulun birinde, bir öğrenciden sürekli şikâyet gelmesi üzerine çocukla bir görüşme yaptım. Öğretmeni, ailesi ve çocukla yaptığım görüşmede şu sonuçlara ulaştım. Çocuk çok zeki olmasına rağmen, şımartılarak ve bencil büyütüldüğü için herkesi illallah ettirmiştir. Çocuğun babasıyla yaptığım görüşmede babanın söylediği şu cümle her şeyi anlatmaya yetiyordu: Hocam, ben bu çocuk istedi diye gecenin ikisinde çarşıdan tavuk alıp getirdim. 3 / 8

4 Paylaşımı Olmayan Sosyal Çevreden Uzak Olmaları Geçmişle ve günümüzü söyle bir kıyasladığımızda bu durumu daha iyi anlaşılmaktadır: Eskiden ortak paylaşım alanları ev ve ev dışında da vardı. Bu da çocukların paylaşımcı olarak yetişmelerini sağlıyordu. Günümüzde çocuklar bencil olarak yetişiyorlarsa ortak paylaşım alanlarının yetersiz olmasından kaynaklanmaktadır. Eskiden yemekler yer sofrasında ve aynı tabaklarda yenirdi. Aile bireyleri kendi aralarında sohbet imkânı buluyorlardı. Toplumsal kurallardan tutunda sofra adabına kadar her şeyi burada öğrenilirdi. Sabah kahvaltıları birlikte yapılır okuluna giden okuluna, işine giden işine giderdi. Okul harçlıkları sabahları babadan alınırdı. Şimdilerde ise yemekler masada ve herkes kendi tabağında yemektedir. Tabaklar ayrılınca çocuklar daha küçüklükten itibaren ailede paylaşmayı değil de ayrışmayı öğrenmektedirler. Çocuklar akşam yemeklerini okuldan gelince yiyor ve odalarına çekiliyorlar. Baba işten ne zaman gelirse o zaman yiyor. Evlerde sabah kahvaltısı kalktı. Baba işyerinde, çocuklar okulda kahvaltı yapmaktadır. Kahvaltı yapmak için geriye hafta sonları kalıyor onda da çocuklar dershaneye gitmektedirler. 4 / 8

5 Eskiden çocuk odası diye bir oda yoktu. Oturma odaları vardı. Yemeklerin yenmesi, misafirlerin ağırlanması, derslerin çalışılması oturma odasında yapılırdı. Çocukların hepsi aynı odayı paylaşırlardı. Akşamları da aynı odada yatarlardı. Günümüzde ise neredeyse her çocuğun bir odası bulunmaktadır. Eskiden bireysel oyunlar yoktu. Grup oyunları vardı. Okuldan gelen çocuklar sokağa çıkar ve oyunlarını akranlarıyla oynardı. Şimdi ise bireysel ve sanal âlemde oynan oyunları var. Çocuklar okuldan geldiklerinde ya internete girmekte ya da sanal âlemde oyun oynamaktadırlar. Eskiden çocukların bir arkadaş grubu vardı. Şimdi de ise çocuğun sadece kankası var. Eskiden evlerde tek televizyon vardı. Herkes aynı televizyonun başında aynı şeyleri seyrederlerdi. Birlikte olan aile üyeleri, bir şeyleri paylaşmak için fırsatı bulurlardı. Şimdi ise her oda da bir televizyon ve herkesin seyredeceği bir programı vardır. Eskiden evlerde tek telefon vardı ve buna bizim ev telefonu denirdi. Herkes aynı telefonla iletişim kurar ve eşe dosta aynı numarayı verirlerdi. Şimdi ise herkesin bir cep telefonu var ve bu benim numaram diye verilmektedir. 5 / 8

6 Eskiden misafirliğe gidip gelmeler eksik olmazdı. Çocuklar hem akrabalarını tanıma fırsatı hem de onların çocuklarıyla paylaşma adına oyun oynama fırsatı bulurlardı. Şimdi ise ev pislenecek ya da eşyalar zarar görecek diye ne misafirliğe gidiliyor ne de misafir çağrılmaktadır. Bunun sonucunda da çocuklar ne akrabalarını tanıyor ne de oynayacak arkadaş bulabilmektedirler. Çocukların ellerinden çıkan paylaşım alanları, çocukların Benim dediği şeylerin (benim televizyonum, benim telefonum, benim bilgisayarım ) sayısının artması çocukları bencil ve narsist (bencilliği ilerlemiş kişiler) yaptı. Benim ile başlayan cümleler arttıkça paylaşımcı çocuklar da azalmaktadır. Örnekleri çoğaltabiliriz. Fakat şu bir gerçek ki eskiden egosantrik duygular dediğimiz ben merkezli düşünceler 3-6 yaşları ile ergenlik döneminde geçici olarak görülürken şimdi ise hayatın her alanında bulunmaktadır. Narsizm (Normalden uzaklaşmış ve bencilliğin ilerlemiş hali) dediğimiz duygu, düşünce ve istekleri merkeze alma hızla yaygınlaşmaktadır. Bencil dediğimiz sadece kendini düşünen insanlar karşımıza daha fazla çıkmaya başlamaktadır. Çocukların Paylaşımcı Olabilmeleri için Neler Yapmalı? 6 / 8

7 1. Öncelikle anne babalar Ben ve benim kelimesini hayatların çıkararak, paylaşım ifade eden Bizim kelimesini getirmelidirler. 2. Çocuklara paylaşma duygusu kazandırma adına onlara örnek olunmalıdır. Çocuklara kazandırılmak istenen davranışları öncelikle anne babalar kendileri uyguluyor olmalıdırlar. 3. Çocuklarda paylaşım adına görülmesi istenen davranışlar teşvik edilmedir. Gerekirse Şu parayı da al, arkadaşına bir şeyler ısmarla diyebilinmelidir. 4. Ben göremedim, ben yiyemedim, ben giyemedim diyerek çocukların her istekleri anında karşılanmamalıdır. Bu, çocuklarda doyumsuzluğa neden olabileceği gibi istekleri zamanında karşılanmayan çocuklar zamanla narsistleşecektir. 5. Çocuğun kendi odasında saatlerce kapalı kalmasına müsaade edilmemelidir. En azında yemek yerken ve çay içerken birlikte olamaya özen gösterilmelidir. Yine paylaşma ve birlikte olma adına gerekirse anne baba kitabını, gazetesini çocuğun odasında okumalıdır. 7 / 8

8 6. Çocukları sanal oyunlar yerine akranlarıyla oynamaları teşvik edilmelidir. 7. Başta anne baba olmak üzere, çocuklarla birlikte giymedikleri ve kullanmadıkları eşyalarını paylaşım adına ihtiyaç sahibi kimselere vererek paylaşma davranışı kazandırılmalıdır. 8. Aile bireyleri en azında akşam yemeklerinde de olsa televizyon ve interneti kapatarak birlikte yemek yenme adına sohbet etmelidir. 9. Haftada bir de olsa akraba ziyaretleri yapılmalı ki hem sılayı rahim yapılmış olsun hem de çocuğun paylaşım adına sosyalleşmesi sağlanmalıdır. 8 / 8