TERAKKİ VAKFI ÖZEL ŞİŞLİ TERAKKİ ANAOKULU EĞİTİM YILI

Transkript

1 TERAKKİ VAKFI ÖZEL ŞİŞLİ TERAKKİ ANAOKULU EĞİTİM YILI Bilgi Bülteni Sayı:3 ÇOCUKLARDA YEMEK YEME ALIŞKANLIKLARI Yemeğini yiyen çocuklar çok güçlü/akıllı olurlar. Yemek bizi çok büyütür. Peki, o zaman ne yemek istiyorsun? Yersen televizyon izleyebilirsin! Ne olur yer misin, lütfen? Hadi ama artık yeee yemeğini Yeter artık bu yemek bitecek! Yemek bitmeden sana hiçbir şey yok! Bu cümleler birçok anne baba için tanıdık gelmektedir. Sabırla başlayıp çoğu anne babanın gittikçe gerildiği ve sabrının taştığı bir süreç. Yemek yeme alışkanlığı ebeveyn olarak çok önem verdiğimiz bir konudur. Çünkü beslenme canlının gelişimi için gerekli olan doğal bir ihtiyaçtır. Doğum ile başlar ve anne babanın gözetiminde de devam eder.

2 Yemek yeme alışkanlığı çocuğun duygu durumuna, bağımsızlığına, bireyselleşmesine, motor gelişimine ve anne babası ile uzun dönem ilişkisine etki eden önemli bir süreçtir. Çocuk bağımsızlığını ilan etme yolunda ilk çabasını yemek seçerek veya yemeğini reddederek ortaya koymaya başlar. Anneler telaşlanır, doymayacak, büyümeyecek veya hastalanacakmış hissine kapılır. Anneler bazen çocuk yemediği zaman suçluluk hissetmeye başlarlar ve bu hissi kızgınlık olarak çocuğa yansıtırlar. Böylelikle çocuk ve anne arasında bir mücadele başlar. Her öğünde bu gerginlik hissedilmeye ve hatta gittikçe şiddetlenmeye başlar. Kısa sürede bir kısırdöngü oluşur ve gittikçe içinden çıkılamaz bir hal alır. Yemek saatleri bu süreçte iki taraf içinde gergin ve huzursuz saatlere dönüşür. İnatlaşmalar (yemeğin bitmeden masadan kalkmak yok), tehditler (yemek yenmeden bahçeye çıkamazsın), ödüller (yemekten sonra çok güzel bir sürpriz seni bekliyor) ve cezalar (yemeğin bitmediği için IPad oynayamazsın) gibi durumlar her öğünde masada gerginlik yaşanmasına neden olur. Bu karşı koyma ve çatışma çocuğun diğer davranışlarına da yansırken, aynı inatlaşmalar diğer zamanlarda da görülmeye başlar. Huzursuz, öfkeli ve mutsuz bir iletişim tarzı ortaya çıkar. Oysaki yemek yemek doğal bir süreçtir. Doğal akış içinde bırakıldığında, inatlaşılmadığında çocuğun reddetmeleri zamanla azalacaktır. Çocukta yemek yemenin bir sorun olarak ortaya çıkmasının nedenleri; Yavaş yiyen çocuğa hadi, çabuk ol vb. uyarların sık sık tekrarlanması. Yemek kurallarında çok katı olunması. Çocuğu annenin veya bir yetişkinin yedirmesi. Tabağındakini bitirmesi konusunda baskıcı katı bir tutumda bulunulması. Tehditle veya ödül ile yemek yedirilmesi. Anne babanın çocuğun üzerine aşırı düşmeleri.

3 Çocuğun zorla aşırı beslenmesi. Yemek yemediği zamanlarda cezalar uygulanması. Ayakta dolaşarak, oyunla veya televizyon ile yemek yedirilmesi. Okul öncesi dönemde yemek yeme davranışının düzenlenmesi için; Çocuğun sağlıklı gelişimi için kendi kendine yemek yeme alışkanlığı kazandırılmalıdır. Kaşık tutmaya başlamasıyla birlikte çocuğun kendisinin yemesi için fırsatlar verilmelidir. Çocuğun yemekle ilgili olumlu alışkanlıklar kazanması çok önemlidir. Yemek saatleri günün sohbetinin yapıldığı, keyifli saatler olmalıdır. Sevmediği yemeklerden yemeleri konusunda teşvik edilmeli ancak zorlayıcı olunmamalıdır. Yemek yemenin belli bir düzeni olmalı, tüm aile birlikte ve masada yemek yemelidir. Büyük porsiyonlar çocuğu yemekten uzaklaştırabilir. Küçük porsiyonlarda vermek ve çocuğun tekrar istemesini sağlamak daha faydalı olacaktır. Kendisinin tabağına istediği kadar koymasına fırsat verilebilir. Çocuğunuz mutfak işlerinde size yardımcı olabilir. Masa hazırlayabilir, dolaptan malzemeleri getirebilir, meyve yıkayabilir.

4 Öğün öncesinde abur cubur diye tabir ettiğimiz çikolata, aromalı içecekler, bisküviler yemelerine izin verilmemelidir. Çocukların özgüvenlerinin gelişmesini desteklemek için kendi kendilerine servis yapmaları teşvik edilmeli, neyi yiyeceğine kendisi karar vermelidir. İlk başlarda sınırlı şeyleri seçip yiyecektir ancak sonraları yavaş yavaş çeşitlilik artacaktır. Yemek konusunda pazarlıktan (örneğin; sebzeni yersen çikolata vereceğim) ve ısrardan (örneğin; hadi oğlum bir kaşık daha) uzak durmak gerekir. Bu teknikler geri tepmekte çocuğun daha az yemek yemesine neden olmaktadır. Çocuklarınıza yemek yeme davranışlarıyla ilgili olarak ödüllendirme (örneğin; yemeğini çok güzel yedin, güzel bir sürprizi hak ettin) veya cezalandırma (örneğin; yemeğini yemediğin için bu akşam sana televizyon falan yok, doğru yatağa) sadece sağlıksız alışkanlıklar kazanmalarına neden olmaktadır. Ayrıca çocuğu sık sık, acıkmadan beslemek, açlık hissinin kazanılmasını geciktirir. Her an önüne yenmesi için bir şeyler konulan çocuklar, açlık hissini öğrenemedikleri için yemek yemeye karşı isteksizlik geliştirirler. Bebeklik çağını aşmış çocuklarda, anne baba artık yemek yemenin doğal bir ihtiyaç olduğu bilinciyle, yemek yeme saatlerini olağan üstü bir durum haline getirmemeye dikkat etmelidirler. Düzenli saatlerde sakin, keyifli, stressiz bir ortamda ve olabildiğince tüm aile üyeleri birlikte sofraya oturarak yemek yenmelidir. Yemek yeme saatleri eziyet olmaktan çıkarılmalıdır.

5 Çocuğunuzun yemek yeme davranışını belli bir düzene koymak istiyorsanız; 1. Çocuğunuzun yemek saatine 1-2 saat kala atıştırmalarına izin vermeyin. 2. Çocuğunuzu masaya çağırın, yemek servis yapıldıktan sonra bir kereden fazla yemek yeme konusunda ısrar etmeyin. Onun tabağı ile ilgilenmemeye hatta bakmamaya özen gösterin. Öğünün süresi için önceden bir zaman belirleyin. Sizin için çok zor olsa da bu süre bitince masayı kaldırın. (Bu metotla çocuğunuzun birkaç öğün yeterli beslenmeyebilir ancak sonraki zamanlarda daha düzenli bir yemek alışkanlığına sahip olacaktır.) 3. Yemek yeme konusunda onunla çok fazla konuşmayın. Unutmayın ki; yemek yeme çocuğun sıra dışı yapması gereken bir olay değil, onun fizyolojik bir ihtiyacıdır. Bu yaşamsal ve zevkle yapılması gereken bir ihtiyacı eziyet haline getirmeden kararlılıkla çözebilirsiniz. Terakki Vakfı Okulları Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisi Kaynakça: Bluestein, Jane. Ana Babaların Yapması ve Yapmaması Gerekenler, hyb yayıncılık, Ankara 2000 Öz,İlkim. Çocukta Uyum Ve Davranış Bozuklukları, Kök Yayıncılık, Ankara