Tüm yönleriyle ADSL Cumartesi, 09 Eylül :35 - Son Güncelleme Cumartesi, 09 Eylül :36

Transkript

1 Ülkemizde İnternet in son kullanıcıya ulaşması yıllarında gerçekleşti. Bürokrasinin duyarsızlığı ve bilgisizliği, alt yapı eksikliği, sermaye yetersizliği Ne derseniz deyin İnternet le buluşmamız hayli geç oldu, geç olsun ama güç olmasın diye atasözümüz vardır, ama bizde işler hem geç hem de güç bela yürüyor çoğu zaman. Son kullanıcıya sunulan ilk bağlantı seçeneği, telefon hatları üzerinden modem ile dial-up bağlantı şeklindeydi. Zaman içinde İnternet e bağlantı seçeneklerimiz çeşitlendi, ancak belki de en uygun seçenek olan ADSL oldukça geç ve zahmetli şekilde kullanıma sunuldu. Bugün itibariyle gerek Türk Telekom gerekse özel sektör ADSL hizmeti vermeye başladı, önümüzdeki dönemde hem hizmet kalitesi, hem de fiyatlar açısından daha güzel gelişmeler bekleyebiliriz. ADSL binlerce kişinin tercih ettiği bağlantı türü olunca, bu teknoloji hakkında kapsamlı yazı hazırlamak gereği ortaya çıktı. Karşınızda oldukça kapsamlı ADSL yazısı var, ister ADSL almayı düşünüyor olun, ister halihazırda kullanıyor olun bu yazıda faydalı şeyler bulacağınıza inanıyorum. İsterseniz, ADSL i anlatmaya başlamadan önce İnternet e bağlanabilmek olan diğer seçenekleri kısaca inceleyelim: için elimizde Kiralık hat Bu seçenek sadece kurumsal kullanıcılar için geçerli. İş yerinizle servis sağlayıcı arasında Telekom un data hatları üzerinden sabit bağlantı sağlanıyor. Servis sağlayıcıya İnternet bağlantısı için ücret öderken, Telekom a da data hattı için ayrı ücret ödeniyor. Maliyetleri topladığınızda en düşük hızdaki bağlantılar için dahi 1 / 53

2 aylık yüzlerce dolar para ödenmesi gerekiyor, ayrıca bağlantı için alınacak özel modemler/yönlendiriciler de yine yüzlerce dolara mal oluyor. Kurumsal kullanıcılar için uzun süre bu tip bağlantı tek seçenek olarak görülüyordu ancak ADSL bu durumu değiştirebilir. Kiralık hatların ADSL e göre avantajı senkron olması, yani 128 kbps hat aldığınızda bu 128 kpbs gönderim ve alım yapabileceğiniz anlamına geliyor (oysa ADSL de indirim hızı yüksek ama gönderim hızları düşük 2048 / 512 gibi). Ayrıca kritik uygulamalarda kiralık hatlar daha güvenli, kere kolay kolay sorun yaşamıyorsunuz. çalışır hale gelince, 2 / 53

3 Uydu Uydu üzerinden İnternet çok yüksek hızları vaadetmesine rağmen bazı dezavantajları nedeniyle yeterli ilgiyi göremedi. Yakın zamana kadar uydu bağlantısı için kurulacak ekipman pahalıydı ve tek yönlü veri aktarımına izin veriyordu. Yani uydu üzerinden sadece veri indirebiliyordunuz. Veri gönderimi için yine telefon hattından ikinci bağlantınızın olması gerekiyordu. Ancak şu anda karasal hatlardan bağımsız, veri alıp gönderebilen uydu seçenekleri mevcut ( ). Ayrıca son dönemde rekabet ve yaygınlaşma sonucu fiyatlarda da önemli düşüşler meydana geldi. 3 / 53

4 Yüksek maliyetler ve uygulama zorluklarını yanı sıra uydunun kendine has bazı dezavantajları var. Gecikme bunlardan isidir. Size ulaşacak bilgi önce servis sağlayıcıdan uzaydaki uyduya, oradan da sizin çanak anteninize kadar uzun mesafe kat etmek zorunda. Bu durumda bazı uygulamalarda (on-line oyunlar gibi) problemler söz konusu olabiliyor. Ancak uydu bağlantısı size uydu ile haberleşme imkanı verdiği için takım ekstralara sahip. Örnek olarak, tüm uydu yayınlarını izleyebilme, kendi uydu yayınınızı yapabilme böylece sizin kanalınızı izleyenlere on-line eğitim ve benzeri hizmetleri sunabilme sayılabilir. 4 / 53

5 Ancak ortalama İnternet kullanıcısı için en ideal çözüm olmadığını görüyoruz. Bu en azından ülkemiz için şu anda böyle, ancak yurtdışında daha uygun fiyatlı uydu çözümleri mevcut. Uydu üzerinden çok yüksek hızlarda indirme (download) yapılabildiği için gelecekte yine uydu İnternet öne çıkabilir. Bu arada uydudan veri indirmekle ilgili noktayı açıklamak lazım. Uydu İnternet kullanmak için dijital uydu kartına (bilgisayara takılacak PCI kart), çanak anten ve LNB'ye ihtiyacınız var. Daha sonra bu hizmeti veren firmalara başvurup, parasını ödeyip abone olmanız gerekiyor. Bundan sonra normal olarak İnterneti kullanabilirsiniz. Ancak eğer dijital uydu kartınız ve uydu/lnb setiniz varsa, çeşitli programlar kullanarak, uydu İnternet servisini parasını vererek kullanmakta olan kullanıcıların indirdikleri dosyaları sizde kendi bilgisayarınıza kaydedebiliyorsunuz. Uydunun doğası gereği kullanıcıya gönderilen veri aslında o bölgedeki tüm uydu antenlere ulaşıyor. Siz de, sizin çanağınıza da gelen bu veriyi kendi bilgisayarınıza kaydedebiliyorsunuz. Ancak bunu İnternet bağlantısı olarak tanımlamak mümkün değil. Çünkü belli web sayfasını veya dosyayı seçip indirmeniz mümkün değil, sadece diğer kullanıcıların o anda indirmekte olduğu dosyaları sizde kendi bilgisayarınıza kaydedebiliyorsunuz. Bu konuya ilgi duyuyorsanız bakabilirsiniz. adresine Kablonet Türkiye'de Kablo TV yayınları 1991 yılında PTT tarafından dokuz büyük ilde başlatılmış (İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Bursa, Konya, Antalya, Gaziantep, Kayseri) ve kısa sürede yoğun ilgi görmüştür. Önceleri 22 televizyon kanalı, 4 radyo istasyonu ile yayınına başlayan Kablo TV, kısa sürede televizyon kanalı sayısını 35'e çıkarmıştır. Bu gün 45 televizyon kanalı Kablo TV sistemi üzerinden yayınlanmaktadır yılında mevcut 9 bölgeye ilave olarak 21 yeni yayın bölgesinde Kablo TV Hizmetlerinin verilebilmesi için Türk Telekom Gelir Paylaşımı esasına göre ihaleye çıkmış, Kablo İletişim firmaları da bu bölgelerdeki yatırımlarını tamamlayarak Kablo TV hizmeti vermeye başlamışlardır. 5 / 53

6 Kablo İletişimcileri Derneği'nin web sitesinde ( ) Türkiye de kablotv şebekesinin tarihçesi böyle anlatılmış. Kablo TV, bölgede her binaya koaksiyel kablo çekilmesi ve TV yayınının bu kablo üzerinden verilmesidir. Yurt dışında, özellikle de ABD de çok geniş kablo tv şebekleri mevcuttur ve milyonlarca abonesi vardır. Tek kablo üzerinden yüzlerce tv kanalı çok net görüntüyle (antendeki gibi parazit olmaksızın) izlenebilir. Daha sonraları, Madem her eve kablo çekmişiz, niye aynı hat üzerinden İnternet erişimi de vermiyoruz? denilerek kablo tv şebekesinden İnternet bağlantısı sağlanmaya başlamıştır. Ülkemizde kablonet olarak adlandırılan bu hizmet bulunmaktadır (kablonet aynı zamanda bu işi yapan firmalardan isinin ismidir, ben genel manada kullanıyorum). Ancak öncelikle bölgenizde kablolu tv şebekesinin bulunması ve şebekeyi işleten firmanın İnternet hizmeti vermesi gerekmektedir. Yani evinizde kablo tv olması, kablonet kullanabileceğinizi garanti etmez. Kablonet için şebeke üzerinde takım değişiklikler yapılması gerektiği için yeterli abone olmayan yerlerde kablotv olsa bile kablonet olmayabiliyor. Kablonet için kablo modem denilen cihaz kullanılır. Kablonet in telefon hatlarıyla hiç ilgisi yoktur. 7/24 İnternet e bağlı kalabilirsiniz ve aylık sabit ücret ödersiniz. 6 / 53

7 Ancak evinizde/mahallenizde uygun Sadece de şebekesinin hızınızı indirme bağlananların Kazaa dan kablotv kendi şebekenin belli çıkışı en içinde çok fiyatına Kablonet in şebekesinin sonuna yapabilirsiniz. büyük anda 1 eleştiri Mbit İnternet 10sayısı indirebileceği rağmen şehirlerin Megabit olsun, kadar alan kaç çıkışı indirme İnternet ortak Böylece kullanıp, yönü eğer kablo çeşitli gibi bazı tüm dezavantajından yaptığında, sadece veri yüksek çıkışı tv arttıkça nedenlerle kullanıcılara İnternet semtlerinde 4-5 şebekesinin örneğin miktarı) arttırılarak kişi siz hızlarda ise performans çıkışı aynı hattı her 256 paylaşımlı kablo oldukça kablo söz bulunmaktadır. döşenmiş kbit kullanıyorsanız çözülebilir. kullanıcının tv etmek bağlantınız şebekesi düşmeye düşecektir. paylaştırılır. anda veri gerekiyor. sistem olması tvtransferi İnternet i bant şebekesi başlar. Örneğin satın olmasıdır. Tabii gerekiyor. genişliği Öncelikle Esasen aldığınız mümkündür. Mahallede çok sorunsuzca varsa mahalledeki bulunuyor. yaygınlaşamamıştır. Mahallenizdeki (yani kablotv 30kbit/sn ki bu aynı İnternet ten kullanabilir. Ancak Kablonet in problem, Ülkemizde şebekenin şebekesinin anda bağlantı hızında kablotv 100Ama belki kişi 7 / 53

8 Ayrıca duyuyoruz, Diğer durum. ADSL varsa kablotv husus ancak fiyatlarını şebekesi dabu fiyat durum karşılaştırıp elbette. üzerinde teknolojiyle Eğer çeşitli ona bulunduğunuz göre nedenlerle değil, karar uygulama vermeniz çok bölgede sık arıza hemve kablonet hizmet gerekiyor. olduğunu kalitesiyle sık hem ilgili sıkde Çevirmeli Ağ (Dial-Up) Ülkemizde hala en çok kullanılan bağlantı şekli çevirmeli ağdır. Hepimizin evinde telefon hattımız var. Modemler ise 10 dolara kadar düşen fiyatlarıyla adeta her PC nin vazgeçilmez parçası haline geldi. Aslına bakarsanız, ADSL veya kablonet kullansanız bile, zaman zaman dial-up bağlanmak isteyebileceğiniz durumlar olacaktır. Tabii ki çevirmeli ağ İnternet in nimetlerinden tam olarak faydalanmak için yeterli çözüm değil. En önemli problem hız; çevirmeli bağlantı ile ulaşabileceğiniz 8 / 53

9 maksimum hız bit/saniyedir. Bu ise, saniyede (yaklaşık olarak) 7 Kilobayt la download yapabilirsiniz demektir. Ancak bu en iyi koşullarda geçerli hesaplamadır. Ortalama İnternet kullanıcısı Bit/Saniye arası hızla bağlanır ve download lar 5 K yı geçmez. Böyle bağlantı üzerinden radyo dinlenebilir ancak canlı tv yayınlarının kesintisiz izlenmesi pek mümkün olmaz. Girdiğiniz sitelerde html versiyon üzerine tıklamak, flash versiyon üzerine tıklamaktan daha akıllıca hareket olur, çünkü 500k lık flash dosyasının yüklenmesi dakikalar alacaktır. İnternetin sunduğu onlarca özellik, dial-up la anlamsızlaşmaktadır. Örneğin ben sürekli bağlı değilsem ICQ kullanmanın ne mantığı var? Eğer ikide de bağlantım kopacaksa dosya indirmenin, hele film veya mp3 indirmenin neresi zevkli diye düşünebilirsiniz ve bence haklısınız. Dial-up ın böyle dezavantajları olsa da hala en yaygın kullanılan süre daha bu böyle sürecek diyebiliriz. bağlantı şekli ve GPRS Cep telefonunuz üzerinden İnternet e bağlanmak ister misiniz? Doğrusu ben isterim. Alırım laptop ımı, çıkarım dağlara tepelere, yandan manzara, yandan da chat yaparım 9 / 53

10 göndermeye yaptıktan Telsim olan anda göre belli GPRS zamanda seçenekleri Ancak, dolaşıp bağlantısı durumunda Bilgi için bu ücretlendiriyorlar. tüm veya özelliği ortalama GPRS in fiyat ücret, : sonra dial-up tan cep dönem ve çıkabilir, olabiliyor. General veren, yarayan genellikle telefonu olan ücret 7/24 tam çok GPRS telefonunuzu ev/ofis sipariş fiyat bile Packet İnternet e kişiyi ödüyorsunuz. teknolojinin şebekesi Yani, web kurtarıcı bağlantısını daha olarak kullanıcısı alan dial-up tabanlı Radio yavaş. plasiyer işletmecileri bilgisayarınıza olduğu ismidir. yerine Service, gene aylık için Ancak bağlısınız. tipi uygulamalar ADSL GPRS uygun GSM sabit 7/24 elamanlar cep ileride uygulama ve hattınızı bağlısınız, telefonu kullanmaya benzeri ücretle çözüm GPRS dagprs e bağlıyorsunuz. yok şebekesi üzerinden çözümlere veriyordu, değil. ancak daha hizmetini değil. için,yüksek veri üzerinden veri sevk yaklaşması indirdikçe, indirilen Pocket Gerekli girişi Pahalı açtırdıktan hızlarda etmişti. Örneğin oldukça en pc, veri ayarlamaları ve kilobayt kolay ise GPRS Ancak bağlantı miktarına aynı bayileri sonra, zor. veri düşük çözüm şu başına alıp ISDN Integrated Services Digital Network ün kısaltması olan ISDN aslında salt İnternet bağlantısından veya veri aktarımından daha fazlasını sunan teknolojidir. ADSL başlığı altında daha ayrıntılı inceleyeceğimiz gibi, evimiz/ofisimiz ile telefon santrali arasında kalan bakır kablo çifti (local loop, last mile) telefon şebekesinin en zayıf ama aynı zamanda en yaygın ve kısa zamanda değişmesi (bakırın fiberle değiştirilmesi gibi) mümkün gözükmeyen kısmıdır. Kullanıcı ile telefon santrali arasında haberleşme analog olarak gerçekleşmektedir ve bunun ileride anlatacağımız gibi çok kısıtlayıcı yönü bulunmaktadır. İşte ISDN ile, veri, daha henüz kullanıcı tarafında iken dijitale çevrilmektedir. Bunun sonucu olarak eğer ISDN hattınız varsa; 8 taneye kadar farklı cihazı (telefon, faks, bilgisayar) tek ISDN hattına bağlayabilirsiniz ve aynı bakır hatta bağlı olmalarına rağmen bu cihazların farklı telefon numaraları olabilir. Aynı anda bu cihazlardan 2 tanesi veri alışverişi yapabilir (Basic Rate denilen ve ev/işyeri tipi kullanıcılar için önerilen ISDN tipi için). 10 / 53

11 ISDN üzerinden 128/128 Kbps veri aktarımı yapılabilir. Aynı anda üzerinden konuşma yapmanız da mümkündür. da telefon hattınız ISDN hattınıza özel ISDN cihazları bağlayabileceğiniz gibi aparatla normal analog telefonunuzu ve hatta analog modeminizi bağlayabilirsiniz. ISDN hattında normal hat gibi karşı tarafın telefon numarasını çevirir ve konuşur/nete bağlanırsınız. Bağlı kaldığınız süre için para ödersiniz. ISDN de iki kanal mevcuttur. Her kanal 64 Kbps hızındadır. Sizin hız talebinize göre önce ilk kanal, sonra da otomatik olarak ikinci kanal devreye girer. İkinci kanalın devreye girmesiyle 2 katı kontör atmaya başlayacaktır. 11 / 53

12 Gördüğünüz gibi ISDN evimizdeki telefon hattının dijitale çevrilmesiyle ilgili İnternet i aşan çerçeveye sahip. İnternet bağlantısı açısından bakılırsa, ADSL in olmadığı ve kontör ücretlerinin kabul edilebilir olduğu durumlarda uygun seçenek olabilir. Ancak 128 Kbps gibi çok düşük hız sağlaması (ADSL in 2 Mbit e kadar alınabildiği göz önüne alınırsa) ISDN i ADSL karşısında zayıf bırakıyor. Bu arada bizim bahsettiğimiz ISDN BRI denilen ev/işyeri için önerilen ISDN tipi. ISDN PRI denilen ve yaklaşık ADSL hızında İnternet hızı sunabilen diğer ISDN çeşidi daha var. ISDN PRI ancak yüzlerce telefon hattına den ihtiyaç duyan büyük şirketler, ISS ler, üniversiteler vb. gibi yerler için, İnternet bağlantısının ötesinde, çok hatlı telefon hizmeti almak için tercih edilebilecek seçenek durumunda. Bilgi için ADSL Ayrıntısıyla inceleyeceğimiz ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line / Asimetrik Sayısal Abone Hattı) teknolojisi aslında xdsl diye adlandırılan iletişim teknolojisi ailesinin üyesidir. xdsl ailesi uzak mesafeler arasında sıradan bakır kablolar (telefon hatları) üzerinden yüksek miktarda veri aktarımı yapmayı mümkün kılan teknolojiye verilen genel isimdir. Farklı türleri vardır ve baştaki x harfi bunu ifade eder (ADSL, VDSL vb.). 12 / 53

13 Yukarıda kısaca değişik bağlantı şekillerini inceledik. Olayı kısaca orada İnternet var uzakta ve bizim ona bağlanmamız lazım... şeklinde özetleyebiliriz. Mesele evimiz/işyerimizle bize İnternet hizmeti veren (kendisi çok hızlı hatlarla genel İnternet ağına bağlı) İnternet servis sağlayıcı (ISS) arasındaki veri aktarımının nasıl yapılacağıdır. Bunun için uydu, kablotv veya telefon hatlarını kullanabiliyoruz. Telefon hatları her yerde olması sebebiyle aslında en uygun seçenek. Herkesin evinde çift telefon teli var, yolları kazıp yeni kablo döşemek (kablotv- çok pahalı ve zahmetli) veya uydu gibi pahalı yöntem yerine bu telefon hatlarını kullanmak en uygun seçenek gibi gözüküyor. Ancak ufak problem var. POTS (Plain Old Telephone Service Düz Eski Telefon Hizmeti) denilen ve şu anda kullanmakta olduğumuz telefon şebekesi en başta sadecesesimizi taşımak üzere tasarlanmıştır. Şimdi bunu az daha açıklayalım. Telefonla konuşurken telefon ahizesindeki mikrofon sesimizi elektrik sinyaline çevirir (amanın çok derin girdik, buradan İnternete nasıl geleceğiz bakalım). Bu elektrik sinyali analog sinyaldir, yani konuşurken yükselip alçalan, değişik tonlar alan sesimiz e elektrik sinyaline çevrilir. Bu sinyal telefon cihazından telefon hattına, oradan da bağlı olduğumuz telefon santraline kadar ulaşır. Şimdi, eğer aynı santrale bağlı diğer abone ile konuşuyorsak sesimiz hemen diğer abonenin hattına aktarılır, eğer diğer santrale bağlı abone ile görüşüyorsak, sesimizin diğer santrale aktarılması gerekir. 13 / 53

14 Windows taki Dijitale formatta bağlı zaman insan görülmüş bahsettiğimiz (dijitale, olmaktadır kaydetmek Dial-up bulunmaktadır. duyduğumuz modem taraftaki Ses çevirir. santralde maksimum tüm Yok, yani fazla Bir dosyanın açık aktarımında, gönderip/almaya indirilirken, çıktığını sıkıştırabilmesi Günümüzde (pratikte sıkıştırma Neyse Evimize yaptığı Hemen hani? a) b) c) Telefon hat bağlanıyor. gidip buraya ben word çok haline modem sinyalleri yaklaşık da veri olduğu sesinin sorusu bizim iyi çevrilen fiber da bps modemler, aklımıza, elinizi olsa etkili tarafından santralinde sistemi hattımız yani gelen görebilirsiniz, modem sağlanan dosyasını aktarımı anlatamadım, boyutu ve direkt kadar teknikleri, getirilip, işte (Windows tamamen veri hızındaki optik üreticileri asıl telefon satılan olabilir. 1 modeminiz yok 3 sesler) 4000 ses analogdan bu yüzünüzü gelebilir, bakır bu ve Kilobayt'dır, ve ses, tasarlanırken dosya filtrelenmekte merkez okuduklarınızı ise adsl e konumuz 4 yüksek daha şaka ama 40 a mümkün toplamda bağlantı kaydedici khz lik ses işte önce Herzt gibi). KHz lik sesimiz tüm bu kablo sistemi gönderilen bundan Zaten kablo) karşı tekst bağlantı çevrilmektedir), ucu aslında gönderirken, tabii küçük sinyaline bu bit/saniye dir. santral gelmiyorsa; vıyyjjj, açılırsa, santrale başka yıkayın, dial-up normal, kapasiteli dijitale Santral frekansında çalışır. aralık eski 4 aslında taraftaki bölümün sıkışıtırılmış hızları ki, olmuştur. aynı ancak (analog buna KHz gönderilen/alınan olduğu ile sadece ses dosyayı yani üzerinde, cıvvvj, olan yalan evet tarafında sisteme anlamadınız, her çevrim modemler içinde mikrofondan (analog) anda gönderilir. Ancak sonrada çay aktarılan tarafında aralıkta santral göre kaynaktan kaydedici daha çok sonradan veri yok DSL modemle şey fiziki veriyi elektrik söylemektedir, üstündeki için sonra, için, ses çok binlerce indirdiğinizde daha olmak tasarlanmıştır. olmaktadır. hatlarıyla işlemi modeminizin gönderilen düşük teknolojileri, 4sınır tarafında daha ses çevrilir, belli iletimi tv zipleyip fazla KHz in veriyi zip Bu diğer sinyali seyredin, de, yüksek Khz geliştirilen tekrar haberleşirler.bilgisayardaki sinyalleri Bunun fışşşş zorundadır, bu olsa hızlı dosyası yöntemle telefon web kayba (POTS), örnekleme göz sıkıştırma daha diğer frekansın üstündeki telefon oranda üstündeki binlerce göndermeyi bps evimizden halindeydi) dosya da). okuyun, gittiğini modemlerini şeklindeki frekanslarda sitesinde hızın önüne üstünde konuyu bps sesimizi 4000 sonra fazla uğramadan santrale hızında veri göndererek 3 frekanslarda sıkıştırma İşte diğer tek Kilobayt/saniye (bit çünkü türüne telefon teknikleriyle üstünde miktarının ayarını 4 alındığından, frekansları veri Hz frekanslar modemler tekrar dağıtmayalım açık KHz lik per gelen veri gezerken, Bu ucu kaydetmek sesleri denerseniz, görüşmesi çalışabilmektedir veya veya kablo göndermek alıp göre hatlarından veri second-bit/saniye) sıkıştırarak sebeple, aktarımı görüşmesiyle den ise 4000 görürsünüz. kalan veri 4 bu tekst kafalarına tekrar den bu DSLAM KHz yokeden dijitale sıkıştırarak aralıkta çok kısacası Hertz üstündeki aktarımı sıkıştırma yapılmaktadır. tüm teknikleriyle gibi dosyayı yaptığını aktarılabileceği az deneyin. (modem ile hat mümkün dijital santralin artmasıdır. gönderilir, gönderdiği taşıyabilir. üzerinden önce çevrilir. düşünülebilir. örneklenmektedir sinyaller adı filtreleniyordu getirip içindeki KB/Sn'ye vurabilirsiniz beraber gönderilebilecek Siz her dijital hızında normal yapmaktır. bilgi verilen ayırıcı çok frekanslar zip'li filtre az zip'lide iddia bağlanırken türlü olmaktadır. Bu sesimizi daha haline yada bilgi iyi iptal karşı dijital için DSL in (çoğu işlem eden ile cihaza veri olsa, iki Böylece bunun xdsl ulaşıyor. buna manyak önüne download a daha ev kullanıcısının üstündeki alan azdır ilk bahane iletim 4mühendisler, daha (mail KHz lik teknolojileri gibi bulamam, frekanslar fazla göndermek, İnternet ve mp3, frekans sesimizi 4divx ailesidir khz nin oise sebepten vs. aralığı web bize taşıyan indiririz. üstünde demiştik, sitesi DSL kullanım bırakmışlar teknik frekans bağlantısını yapıyorsak Buna kalan ADSL alışkanlığı bandı karşın alanı buupload ayrıntıya ailenin eski asimetrik İnternete daha vetelefon etmek ADSL sağlayan çok girelim doğru download vb.). doğmuş. haşarı daha DSLAM veri olarak sistemine gönderimimiz iyi. eğilimlidir. çocuğudur Şimdi cihazına bölmüşler, Bunugiderken, ortalama göz Yani desem biz 14 / 53

15 Bunun ve Yukarıdaki khz lik az aralığı, burada bağlantımız görüşmesi 2048/512 boşluk aralığı alan, sonucu az görüyoruz. Şimdi yaptığımız grafikte telefon söz dediğimiz bırakılmış gibi de olarak, konusu. download/upload ADSL in Çünkü bakır konuşması boşluk frekans ADSL gibi, telefon İnternet e ses avantaj POTS ve bağlantısı aralığı ve ve için diğerlerinden telinin veri ve UPSTREAM olarak hızları ayrılan bağlıyken İnternet dezavantajlarını iletimi taşıdığı seçenekleri yani farklı alana farklı daha dahi frekans yani hiç frekanslarda telefon geniş 128/32, veri girmiyor, için özetleyelim: ses aralığını olarak gönderimi ayrılandan görüşmesi iletimi 256/64, DOWNSTREAM karşımıza yapılıyor. içiniçin kullanılıyor. farklı. yapabildiğimizi aynı kullanılan görüyorsunuz. çıkmaktadır. şekilde, 512/128, yaniinternet Daha frekans veri telefon 1024/256 indirimi sonra İlk 4 Avantajlar - Yüksek hızda İnternet bağlantısı. 7/24 kesintisiz bağlantı. Daha düşük ping süreleri (On-line oyunlarda daha iyi sonuç). Telefon hattından bağlanmasına rağmen, İnternet i kullandığınız anda dahi telefonunuz meşgul gözükmez, hem İnternet i hem de telefonu aynı anda kullanabilirsiniz. İlk yatırım maliyeti diğer hızlı İnternet seçeneklerine göre düşüktür (Uydu v.b). Ülke genelinde ve dünyada en yaygın ve en basit seçenektir. Dezavantajları Dial-up a göre pahalıdır, ancak her gün belli saatin üstünde bağlandığınız zaman kara geçebilirsiniz. Telefon hatları üzerinden sağlanan hizmettir ve takım sınırlamaları vardır. Eğer eviniz/iş yeriniz telefon santraline belli mesafeden daha uzaksa (dolayısı ile aranızdaki telefon teli daha uzunsa), telefon teli düşük kalitede veya bazı noktalarında hasar görmüşse bağlantı sağlanamaz veya sık sık problem yaşanır. Halen bazı bölgelerde Telekom bu hizmeti verememektedir. 15 / 53

16 ADSL e Nasıl Bağlanılır Adsl bağlantısına sahip olabilmek için öncelikle telefon hattımızın olması gerekiyor. Daha sonra telefon hattımızın bağlı olduğu telekom santralinde ADSL hizmetinin veriliyor olması gerekiyor. bu adrese girip, telefon numaranızı yazarsanız, bağlı olduğunuz santralde ADSL hizmetinin verilip verilmediğini görebilirsiniz. Bu sayfada olumsuz yanıt alsanız bile, bağlı olduğunuz santrale gidip sormakta fayda var. Daha sonra hangi hızda bağlantı istediğinize karar veriyorsunuz. Tabii herkes en hızlı bağlantıyı ister ancak siz yine de aşağıdaki tablodan bütçenize uygun seçenek bulsanız iyi olur. Normal ev kullanıcısı için 256/64 bağlantı seçeneği oldukça yeterli görünüyor. Aslında yakın zamana kadar 49 milyona yalnızca 128/32 bağlantı alabiliyorsunuz. Ancak Telekom 128/32 seçeneğini iptal edip, aynı fiyata 256/64 Kbps hızını vermeye başladı. 16 / 53

17 Dial-up kullanıcısı iseniz ve ADSL i düşünüyorsanız, şu an ödemekte olduğunuz ortalama telefon faturasından İnternet bölümünü çıkarıp (telefon faturasında, ayrıntı bölümünde, yurtdışı, GSM, İnternet gibi bölümler var), 49 milyonu eklerseniz, her ay ödeyeceğiniz toplam ücreti bulabilirsiniz. Demek istediğim, bu 49 milyon sadece ADSL için vereceğiniz ücret, telefon görüşmeleriniz için ayrıca ücret ödemeye devam edeceksiniz. Sadece daha önce dial-up için ödediğiniz ücreti artık ödemenize gerek kalmayacak. İlk bağlantıda sitede belirtilen bağlantı ücretini seferlik ödüyorsunuz. Eğer komşularınızı ikna edebilirseniz, 2-3 hatta daha fazla komşu araya gelip, daha yüksek hızda seçeneğe abone olabilir ve ADSL i ortak kullanabilirsiniz. Örneğin üç komşunuz daha ADSL kullanmak istiyor, siz kendi adınıza, 512/128 kbps seçeneğine abone olursunuz. Bina içinde ağ kurarsınız. Sizin daireden diğer üç komşunuza ağ kablosu çekip, de harici router görevi gören ADSL modem alırsınız. Böylece siz dahil 4 kişi istediği an İnternet i kullanabilir. Aylık faturayı da 4 e bölerseniz, daire başı çok daha düşük ücret ödersiniz. Çoğu zaman hepiniz aynı anda kullanmayacağınız için, daha ucuza üstelik daha yüksek hızda İnternet bağlantınız olmuş olur. 17 / 53

18 Başvurudan sonra hattınız ADSL e açılınca, ADSL modem almanız gerekiyor. Alacağınız modem fiyat, üstündeki özellikler, marka ve buna benzer daha çok farklı yönden incelenebilir. Şimdi modem tiplerini, artı ve eksileriyle inceleyelim ve buna göre kararınızı verin. Modemler ADSL hizmeti ilk verilmeye başlandığında sadece tek markanın kaç modeli bulunabiliyor ve çok pahalıya satılıyordu. Ancak şimdi çok marka ve model seçeneği var ve fiyatlar da makul seviyelere indi. Modem seçiminizi belirleyecek iki kriter söz konusu, nasıl kullanacağınız ve bütçeniz. Şimdi seçenekleri avantaj ve dezavantajlarıyla inceleyelim. PCI ADSL Modem En ucuz, en basit, çoğu zamanda en sorunsuz modem tipi budur diyebiliriz. Bu tip modemler bilgisayarın PCI slotuna takılır, driver yüklendikten sonra çevirmeli bağlantı olarak kurulumu yapılır. Bir PCI kart olduğu için kasanın içinde durur, ele ayağa takılmaz, harici güç beslemesi istemez. Bu kart sizi sadece nete bağlar, firewall, paylaşım gibi olayları kendi bilgisayarınız üzerinde yazılımlarla halletmeniz gerekir. Dolayısı ile, kendi kendinize en ucuz ve sorunsuzca, tek pc yi ADSL e bağlamak istiyorsanız bu seçenek sizin için uygun olabilir. 18 / 53

19 USB ADSL Modem Bilgisayarın USB portundan bağlanan bu tip modemler bilgisayarın kasasının dışında bulunurlar. Bazı modeller güç beslemesi gerektirirken, bazıları usb portundan aldığı elektrikle yetinirler. 19 / 53

20 en ucuz usb zamanda Bu için yöntemlerle noktaya tasarlanmış teknolojisi Bu harici entip kadar bu sık ADSL modemler, uzun bağlatıyı modellerdir. arıza incelediğimiz süreli modem yapan paylaşmak yani veri Ancak modemler tipini aktarımlarına sadece modem oluştururlar. yine dausb mümkündür. tipleri de,portundan aynı uygun esasen Kurulumları olarak dial-up bilgisayara tek tecrübe da olmadığı bilgisayarı nispeten edilmiştir. bağlantısı bağlanan için bumodemler gibi tip modemler yazılımsal nete kolaydır. çıkarmak Ancak aynı USB+Ethernet Modem Bu tip modemlerde usb bağlantı yanı sıra, Ethernet üzerinden bağlantı imkanı da 20 / 53

21 vardır. Eğer harici modemim olsun, tek bilgisayara bağlıyacağım Ethernet bağlantısı kullanmak istiyorum derseniz seçeceğiniz ve USB yerine modem tipi budur. Bu tip modemlerde, modemi isterseniz USB porttan bilgisayara bağlayabileceğiniz eğer Ethernet kartınız varsa, Ethernet portundan da bağlayabilirsiniz. Bu tip modemi varolan yerel ağınızdaki hub/sviçe takıp, bu hub'a bilgisayarların da nete çıkmasını sağlayabilirsiniz. gibi, bağlı tüm Ethernet Switch Çıkışlı ADSL Modemler Birden fazla bilgisayarın ADSL modem üzerinden zahmetsizce nete çıkmasını 21 / 53

22 istiyorsanız, tercih etmeniz gereken modem tipi budur. Bu tip modemlerde arka tarafta aynı hub gibi 4-5 tane Ethernet portu bulunur. Bu portlara bağladığınız bilgisayarlar nete çıkabilirler. Bu tip modeller ADSL modemler arasında en fazla seçeneği sunan, dolayısı ile de en pahalı modellerdir. Birden fazla bilgisayarın bu cihaz üzerinden nete çıkacağı düşünülürse, firewall, routing, port forwarding ve bunun gibi ekstra özelliklerin bu tip modemlerde bulunması gerekir. Bu şekilde modeme bağlı bilgisayarlar aynı ağın üyesi olurlar, yani zamanda hub/sviç olarak görev yapar. modem aynı Kablosuz ADSL Modemler 22 / 53

23 Evinizde yatağa uzanmış veya mutfakta kahvenizi yudumlarken, İnternet te sörf yapmak ister misiniz? Kablosuz ağ kartı olan notebook/pc ve kablosuz destekli ADSL modem ile bu reklam sahnesini sizin de yaşamanız mümkün olabilir. Bu tip ADSL modemler üzerinde kablosuz bağlantıyı sağlayan antenlerin kablolu ethernete bağlanmak için Ethernet portu da bulunur. yanı sıra 23 / 53

24 Kablosuz teknoloji her geçen gün gelişiyor ve daha yüksek hızları desteklemeye başlıyor. Ancak ilk yatırım maliyeti, yani kablosuz cihazların fiyatları hala oldukça yüksek. Kablosuz destekli ADSL modemlerde bu aile içinde en yüksek fiyata sahip olan ürünlerdir. Bağlantı şekilleri ADSL modem tiplerini inceledikten sonra sıra geldi kaç bağlantı senaryosunu incelemek, böylece kafanızdaki olası soru işaretlerini tamamen ortadan kaldırabiliriz. Evimde/işyerimde tek bilgisayarı bağlamak istiyorum Bu durumda en ucuz seçeneği, yani PCI adsl modemi tercih edebilirsiniz. 24 / 53

25 Ama kullanmasın sık Bu de geliyor, harcamanız elektrik duymamış Ethernet durumda modemin eğer adaptörü ancak harici çıkışı gerekebilir. diyorsanız, da yerini olursunuz. Ethernet sadece olan değiştireceğim cihaz kartınız usb Sadece boş olsun, gerektirmezler, model üzerinden PCIolmayabilir çok slotum alabilirsiniz. diyorsanız, çokbağlanan kalmadı, az usb böylece dahi üzerinden Usbolsa kasayı elektrik bugün ve model bilgisayarın harici 8-10 bağlanan açmak prizinde veya dolar da model üzerinde tüm modeller ekstra Ethernet bilgisayarlarda tercih istemiyorum CPU sunu genellikle yuvaya edebilirsiniz. kartıhem için ihtiyaç standart harici veya usbsık hem Ama benimyapacaksanız, indirmeler etmenizdir. size tavsiyem,ethernet özellikleüzerinden de uzun süre de bilgisayarı bağlanabilen açık bırakacak modeli tercih ve büyük 25 / 53

26 Evimde/işyerimde den fazla bilgisayarı bağlamak istiyorum Bu durumda seçim yapmak az zorlaşıyor. Birden fazla bilgisayarın olduğu ortam genellikle ofis ortamı demek oluyor ve güvenlik, İnternet servisleri sağlamak (kendi web/mail sunucunuza sahip olmak gibi) vb. konuları da hesaba katmak gerekiyor. Ama öncelikle en basit seçeneği inceleyelim. Yukarıda bahsettiğimiz tek kullanıcı için olan modem tiplerini kullanarak da den fazla bilgisayarı nete çıkarabilirsiniz. Eğer PCI veya USB bağlantıyı kullanıyorsanız, İnternet e bağlanan bilgisayar üzerinde paylaşım programı kullanarak (ICS, Winroute, ISA vb.) sizinle aynı ağa bağlı diğer bilgisayarların sizin üzerinizden nete çıkmasını sağlayabilirsiniz. İkinci seçenek olarak da, eğer tek Ethernet çıkışı olan modem almışsanız, bu Ethernet çıkışından bilgisayarın Ethernet portuna değil de, ağınızdaki bilgisayarların bağlı olduğu hub a bağlantı yaparsanız bu hub a bağlı tüm bilgisayarlar nete çıkabilirler. 26 / 53

27 Eğerbağlarsanız, almak den aynı lerini zamanda daha istiyorsanız, fazla de önceden Ethernet görürler. sadece kikurulu böyle portu İnternet e hub olan ağınız olarak bağlantı bağlanmakla yoksa kullanabilirsiniz. için ADSL en ve iyi az modemlerden kalmazlar, daha Yaniseçenek üst 3 aynı bilgisayarı isiniz model zamanda budur, seçmelisiniz. buocihazın zaman ADSL ağ arkasına arkasında Buüzerinde modem cihazları Eğer kablosuz cihazlarınız varsa, kablosuz modemi de düşünebilirsiniz. 27 / 53

28 Splitter/Ayırıcı/Micro-Filtre Yukarıda grafiklerde splitter/ayırıcı (sprinter değil, o mutant fareydi ) olarak geçen cihaz basit kutudan ibarettir. Yaptığı görev ise, ses için kullanılan frekans aralığı ile, ADSL bağlantısında kullanılan frekans aralığını inden ayırt etmektir. Genellikle adsl modemle likte verilir (eğer vermiyorlarsa ısrarla isteyin), ama tüm ısrarlarınıza rağmen gene alamazsanız üzülmeyin, 2-3 dolara satın alabilirsiniz. 28 / 53

29 Bu cihaz gidecek Burada manası doğrudur Telekom dan telefon, Telefon cihaz takarız. olarak karıştırırsanız, Eğer konuşması planda faks Bazı modemlerde Bizim bulunmaktadır. ADSL mikro-filtre hiç takılmadan her kullandığımız ADSL klavye da Mikro-filtre telefon taraf) mikro-filtre evinize/işyerinize çıkışından diye gene ayırıcı dır. yaparken modemlerde, cihazı olduğu modemin gelen ve olarak düşünüyorum. tıkırtısına telefon santrali doğru Tel/Telefon önce ne üzerindeki kullanıyorsanız, telefon kavram takmazsanız, mikro-filtrenin gibi, gelen ise (aynı cihazınız Bu şekilde takılır. LINE, vb.) (faks, LINE mikro-filtre yabancı gelen hattını, zamanda mikro-filtre nin kargaşası (telefon, etiketlenmiş ADSL Splitter DSL takılmazsa telefon girişi çalışmaya benzer ve her terim diğer kabloyu çıkışı ADSL veya ADSL e ve modemin benzeride üzerinde veya yaşanıyor, Tel sesler yerine hiç ise, DSL çıkışlar ne hattınızda LINE devam çıkışı daha telefon açılmış başka olur? ADSL şey fax cihaza olarak üzerinde duyarsınız. gerçek Telekom önce splitter bulunur. veya eder, normal Eğer santralinin ile hiç telefon kopmalar takmadan bu İnternet i LINE telefon olabilir, DSL girişine İngilizce modem telefon hat gözükmekle Ayrıca hattına (hat), ve işaretlenmiş üzerinde dış ismi santralinin olabilir. yani de takarız. önce ama Telefon üzerinde hiç hattı cihaza ADSL kullanıyorken) olan mikro-filtre ADSL e beraber, olarak) kullanmakta Mikro-filtre mikro-filtre santralinde veya uğramadan, dış hat olabilir. diğer aynı kelimedir hat bağlanamazsınız. (paralel girişine odsl telefon takmazsanız çıkışlarını herhangi girişine eskiden ahizede üzerindeki demek olduğunuz (modeme takılır. direkt vecihaza 56k arka daha ve Eğer bu telefon hattını sadece ADSL için kullanıyorsanız mikro-filtre yoktur. kullanmanıza gerek 29 / 53

30 Duvar prizinden telefon hattı çıkıyor. Daha sonra basit Bu örnekte telefon hattı duvar prizinden direkt modeme giriyor, hat çoklayıcıya giriyor. Çoklayıcını modemin çıkışından sonra m 30 / 53

31 Evet, modemin üzerinde mikro-filtre var, modemin telefon çıkışından telefona giriş yapılmış. Eğer hattı Santralin telefon uğramadan İşte en santralde iş çıkışını yerinizde sık dışkullanılan direkt hat kullanmaya santralin girişinden telefon ADSL bağlantı dış modemin santralinize devam hattı hattına şekli. çıkarın, edebilirsiniz. takın, Mikro giren mikro-filtrenin filtre dış LINE hatlardan telefon girişine ADSL girişine isini takın. çıkışını isehattına başka takın, ADSL'e (duvar hiç mikro-filtrenin açtırırsanız yere prizine) girdikten bu sonra, Bağlantı ayarları Yazıyı buraya kadar sıkılmadan okuduğunuza göre ADSL işini ciddi düşündüğünüzü varsayıyorum. ADSL e abone olmak için ilk yapmanız ciddi gereken, bu 31 / 53

32 adrese girip adsl hizmeti almak istediğiniz telefon numarasını girmek ve bu numaranın bağlı olduğu santralde adsl verilip verilmediğini kontrol etmektir. Buradan olumlu yanıt aldıktan sonra, aynı sitede yer alan açıklamalara göre adsl başvurunuzu yapıyorsunuz. Başvuru esnasında size kullanıcı adı ve şifre verilecektir, buna dikkat edin. Kullanıcı adı ve şifre konusu TT nin adsl kullanıcılarına çektirdiği çilenin büyük bölümünü oluşturuyor. Kullanıcı adı ve şifre yapısındaki belirsizlikler, sizden habersiz değişen şifreler (bağlanamayınca, destek hattını arıyorsunuz ve Aaa, ee, sizin şifreniz o değil ki!!! diyebiliyorlar) ve hatta sizin şifrenizle başka adsl kullanıcısının sisteme girmesi ve sizin girememeniz Demek ki kullanıcı adınıza ve şifrenize dikkat ediyorsunuz, ayrıca size de hat numarası verilecek 18 veya 19 ile başlayan numara bu, o numarayı da kaybetmeyin. Bunun yanında Türk Telekom un yanı sıra büyük İSS lerde ADSL hizmeti vermeye başladılar, örneğin Superonline. adresinden bilgi alabilirsiniz. Başvuru yapılıp, hattınız açılınca modem almanın sırası geliyor. Yukarıda ayrıntılı olarak modem seçiminde dikkate almanız gereken noktaları sıraladık, ancak marka 32 / 53

33 konusunda şey söylemedik. Bu konuda da çeşitli donanım inceleme sitelerine ve bilgisayar dergilerine başvurmanız gerekiyor. Buradan da fiyat/performans oranı en uygun ve sizin ihtiyaçlarınıza cevap verecek modemi tercih etmelisiniz. Bu arada, performans deyince şöyle nokta aklıma geldi, hiç markanın hiç modeli sizi İnternet e daha hızlı veya daha yavaş bağlamaz. Bağlantı hızı olarak ne satın almışsanız, modeminizin marka/modeli ne olursa olsun o hızda bağlanırsınız. Sadece ping sürelerinde çok küçük farklar olabilir, ancak bu fark ortalama ev/ofis kullanıcısı için önemli değildir. ADSL modem alırken dikkat etmeniz esas konu, sizin ihtiyaçlarınıza uygun model olması, fiyatı, ayarlarının, firewall v.b. gibi özelliklerinin yeterli olması, paket içinden çıkan parçaların kaliteli ve yeterli olması ve belki de en önemlisi donanımsal problem yaşadığınızda sizi süründürmeyecek, kısa sürede tamir veya değişimi yapacak yerden almanızdır. Modemi aldınız, eve/ofise geldiniz, peki şimdi? Her modemin ayrı ayar yöntemi olduğu için size her işe yarar İngiliz anahtarı çözüm sunamıyorum, ama okumanız yazmanız varsa, ürünle beraber gelen kitapçıkta anlatılan kısa 1-2 adımı tamamlamanız yeterli olacaktır. Ancak genel olarak şunlar söylenebilir: 33 / 53

34 Eğer modeminizi USB üzerinden bilgisayarınıza kuracaksanız, diğer USB cihazlardan farkı yok, cihazı takın, CD den driver ı yükleyin. Çevirmeli ağ ayarlarını yaptığınız gibi bu bağlantının da ayarlarını (kullanıcı adı vs.) yapın ve bağlanın. Eğer Ethernet üzerinden bağlanıyorsanız veya genel olarak harici modem almışsanız, öncelikle kitapçığından cihazın sahip olduğu varsayılan ip adresini öğrenip, kendi ağ kartı ayarlarınızda uygun ip adresi tanımlanmanız gerekebilir. Ancak çoğu zaman otomatik ip al diye ayarlanmış ağ kartınızı modemin Ethernet portuna bağlamanız yeterli olacaktır. Sizin kartınız otomatik olarak ip adresi alacaktır. Daha sonra İnternet explorer dan modemin ip adresini girip enter a basacaksınız. Hemen hemen tüm modemlerde cihazın içine gömülü web sayfası mevcuttur. Cihazla ilgili ayarlar ve durumunun gözlenmesi bu web sayfaları üzerinden yapılır. 34 / 53

35 Yapmanız VPI olarak Cihazınızın takıp gelen hattınızı yanmaya Link açık yanlış Yukarıdaki böyle. =olduğunu ışığının açtığınızda durumda 8yazarsanız ayarlamak, VCI Encapsulation=PPoE Password=Şifreniz taktığınızda gereken ayarları üzerinde =yanması 35 ve olacaktır. bu modemin devam link kaydedip, tamamlamışsanız ayarlar, ışık mutlaka İnternet e ışığı sarı edecektir. Daha yanmasına bunu modemin veya ışık LLC sonra bağlı link tespit kırmızı (Bu Tabii süre ışığı olduğunuz explorer ı kendini bazı ettiğini renkler yanıp yani olacaktır. bölgelerde cihazın resetlemesini gösterir. rağmen sönecek açıp, manasına modelden Cihaza sörfe arkasına ADSL i PPoA IPen alamaz başlayabilirsiniz. gelmez, sadece modele sonunda beklemekten LLC tespit ADSL e Eğer, ve olabilir!) değişebilir edemiyorum nete da örneğin açılmış yeşile çıkamazsınız. elektrik hattınızın kullanıcı ama dönüp olan manasına ibarettir. kablosunu sistem telefon sabit ADSL e adınızı DNS meselesi DNS benim için mesele değil, tahminimce sizin içinde değil, ama böyle derdiniz olabilir. ADSL e bağlanınca yazdınız enter a bastınız, bilgisayarınız öncelikle DNS server a gidip bana un IP adresini ver der ve bu ip adresi ile a bağlanırsınız. 35 / 53

36 DNS server dediğimiz çoğunlukla size İnternet servisi veren sağlayıcının sunduğu hizmettir. Ancak Türk Telekom un DNS server ları ya çok yavaştır ya da düzgün çalışmaz. Varolduğunu bildiğiniz (başka yerlerden sorunsuz girdiğiniz) web sitelerine web sitesi bulunamadı mesajı sonrasında ulaşamazsınız. Bu ADSL in ilk günlerinden beri çok karşılaşılan durum. Eğer siz ilk ayarlarla böyle problem yaşamadan normal çalışıyorsanız, problem yok demektir, aynen devam edin. Ancak bu gibi sorunlar yaşıyorsanız, Türk Telekom un dns server larını kullanmak zorunda değilsiniz. Modem ayarlarınızda çalıştığını bildiğiniz diğer DNS server adreslerini girebilirsiniz. Sabit IP (Almalı mı, almamalı mı?) İnternet e bağlandığınızda dünyada eşi olmayan IP adresi bilgisayarınıza atanır. Böylece sizin bilgisayarınız İnternet üzerindeki diğer bilgisayarlarla haberleşebilir. Hangi yöntemle bağlanırsanız bağlanın bu geçerlidir. Dial-up olarak bağlandığınızda bağlı kaldınız süre size ait olan ip numaranız olur, düşüp tekrar bağlandığınızda ise farklı ip alırsınız. Servis sağlayıcıların sahip oldukları belli ip aralıkları vardır. alan müşterilerine bu ip aralığında ip dağıtırlar. Kendisi üzerinden hizmet ADSL e başvurduğunuzda isterseniz ücretsiz olarak (en azından şu an için böyle) sabit ip ye sahip olabilirsiniz. Bu şu anlama gelir, ADSL bağlantısını her yaptığınızda gibi sabit ip adresi bilgisayarınıza atanacak, bağlantıyı kesip tekrar kursanız da aynı ip adresini alacaksınız. Peki bunun avantajı veya dezavantajı nedir? Dışarıdan başka İnternet kullanıcılarının 36 / 53

37 sizin bilgisayarınız üzerindeki servise (mesela kendi makineniz üzerinde tuttuğunuz web sitesine) ulaşmalarını istiyorsanız sabit ip ye sahip olmak daha kullanışlıdır. Ip adresinizi arkadaşlarınıza veya her kim kullanmak istiyorsa onlara verirsiniz ve diğer İnternet kullanıcıları web gezginlerini açıp sizin ip adresinizi yazdıklarında, karşılarına sizin bilgisayar üzerinde çalışan web sitesi gelir. Sabit ip niz olmasa da kendi makinenizde web sitesi sunabilirsiniz, ancak ADSL bağlantınız kesip, tekrar bağlandığınızda farklı ip adresi alacağınızdan yeni ip adresinizi arkadaşlarınıza şekilde iletmeniz gerekir. Hatta sabit ip niz varsa, domain ismi alıp (benimsitem.com gibi), sonra da sabit ip nizi bu adrese tanımlarsanız, ip adresiyle değil, benimsitem.com yazarak da sizin bilgisayarınıza ulaşabilirler. Hımm, güzel şey bu sabit ip, hem de bedavaymış neden almayalım ki, diye düşünebilirsiniz. Ancak İnternet üzerinde sabit ip ye sahip olmak, kötü niyetli kişilerin de sizi her zaman aynı adreste bulabilmesi manasına gelir. Ayrıca, şekilde bu ip adresi bazı sitelere girmekten engellenirse yani banlenirse, eliniz ayağınız bağlı kalır. Sonuç olarak, öyle web sitesi, mail server la falan işim olmaz, ben doğru düzgün İnternet e gireyim bana yeter diyorsanız, sabit ip almanın size getireceği avantaj bulunmuyor. Ancak özellikle işyerleri için, kendi mail server larına sahip olacak, web sitesini kendi bilgisayarı üzerinden dünyaya açacak yerler için sabit ip alınabilir. 37 / 53

38 Aslında sabit ip almasanız da, sabit ip nin sunduğu imkanlardan faydalanmanızı sağlayan sistem mevcut, şimdi bunu inceleyelim. Dinamik DNS bu adres size şey ifade ediyor mu? Etmiyorsa devam edin, pişman olmayacaksınız. bile okumaya Az önce sabit ip nin ne olduğunu, avantaj ve dezavantajlarını anlatmaya çalıştık. Sabit ip meselesi aslında ADSL özelinde konu değil, dial-up da bağlansanız, kablonet de kullansanız sonuç değişmiyor. Bir çok kişi kendi bilgisayarı üzerinde bazı İnternet servisleri kullanmak veya en azından dışarıdan evindeki bilgisayarına ulaşmak istiyor. Ancak sabit ip niz yoksa, dışarıdan bağlanmak zorlaşıyor, çünkü siz en son baktığınızda gördüğünüz ve not ettiğiniz ip adresiniz, bağlantınız ara kopup tekrar geldiğinde değişmiş olabilir. İşte sabit ip ye sahip olmayanların, sabit ip ye sahip olmanın rahatlığını yaşaması için sunulan servis var: dinamik dns. Sistem basitçe şöyle işliyor: Bu servisi sunan web sitelerinden isine gidiyorsunuz (noip.com mesela), kayıt olup kullanıcı adı-şifre alıyorsunuz. Kayıt esnasında size subdomain veriyorlar (benimismim.noip.com gibi). Bu subdomain sizin bilgisayarınıza (o an geçerli olan ip adresinize) yönlendiriliyor. Sonra da web sitesinden ufak program indiriyorsunuz. Programı bilgisayarınıza kurup, sitede tanımladığınız kullanıcı ve şifrenizi girince ayarlamalar bitmiş oluyor. 38 / 53

39 Sizin bilgisayarınızda çalışan bu program sürekli olarak sizin ip adresinizi kontrol ediyor. IP adresiniz değişince noip.com a bildiriyor, noip.com da sizin subdomain e bağlı ip yi değiştiriyor. Sonuçta benimismim.noip.com sürekli sizin bilgisayarınızın ip sini veriyor. Dinamik DNS güzel imkan olsa da, eğer kendi bilgisayarınız üzerinde takım servisler vermeyi düşünüyorsanız, en başta sabit IP almak en akıllıcası gibi gözüküyor. Güvenlik/Firewall Güvenlik ve kullanılabilirlik aslında ine zıt kavramlardır. En güvenli sistem dışarıyla hiç bağlantısı olmayan sistemdir. Ancak o zaman da, kullanılabilirliği sıfıra iner. O zaman güvenlik ve kullanılabilirlik dengeli şekilde ayarlanmalı ve hem yapmak istediğimiz işi yaparken, hem de güvenliğimizi mümkün olan en üst düzeyde tutmalıyız. 7/24, üstelikte yüksek hızda İnternet e bağlı sistem sürekli tehdit altındadır. Oturup güvenlik loglarına baktığımızda aşağı yukarı her on dakika da ilerinin port taraması veya benzeri yöntemlerle sistemimize ulaşmaya çalıştığını görürüz. ADSL bağlantısına karar veren kullanıcı, hele ki iş ortamında den fazla 39 / 53

40 bilgisayarı bağlayacaksa güvenlik konusunu iyice düşünmelidir. Güvenlik çok boyutlu konu olduğu için burada ayrıntılı olarak incelememiz mümkün değil. Ancak en azından alacağınız ADSL modemde kolay ayarlanabilir firewall olmasına dikkat edin ve modemi kurarken bu firewall ı inceleyin, varsayılan ayarlarının sizin için yeterli olup olmadığına dikkat edin. Mümkünse, firewall içinde önce tüm iletişimi kısıtlayıp, sonra adım adım kullandığınız servisler için gereken portları (ama sadece gerekenler) açın. Sadece modem üzerindeki firewall a güvenmeyin, bilgisayarınıza da mutlaka iyi firewall ve sürekli güncellenen antivirus kurun. Windows XP kullanıyorsanız Servis Paketi 2 yi yüklemenizi şiddetle tavsiye ediyorum. İşletim sistemi güncellemelerini otomatiğe alın ve sürekli güncel kaldığınızdan emin olun. Her modemin firewall ayarı farklı farklı olduğu için size standart ayar vermem mümkün değil, ancak altta örnek olması için Alcatel Speed Touch ADSL modemin firewall ayarlarını veriyorum. Tabii ki bu benim ihtiyaçlarıma göre ayarlanmış, sizin ki farklı olabilir. 40 / 53

41 Firewall inceler Yukarıdaki isine aşağıya İnternet e ilk Aşağıda HTTP HHTPS FTP SMTP POP3 NNTP Uzak İlk izin İkinci paketlerinin servisin bağlanıyoruz. rastgele yönlü sunucunun geri oluştururlar. ADSL yapmak Server yapmanız Örneğin iki kuralı kural; ver dönüş 20 kuralı Masaüstü kurala kural olarak 80 modeminiz ve gibi) diyor. uyuyorsa ve Şimdi 443 portundan eğer istiyorsanız, doğru sık inceleyelim: yerel yerel bağlı sizin mümkün 21 bağlantılarını ise, listede, tanımlamışım. içerideki porttan çalışan yerel kullanılan Biz bakalım: Packet Ancak bu ağ dan ağı hiç oluşturduğunuz incinin makineların (Terminal burada izin noktada ağa üzerindeki İnternet te Lan Wan kurallar bağlanıyoruz. bağlantı makinelere kurala izin yerel aslında veriliyor, Firewall gelen, geçmesine bazı bilgisayar (yerel bunu (İnternet) ya tersi vermeliyiz. Source ufak Servisleri) Çünkü ağınızla üstten protokollerin temel olabilir. hiç kuruyor. internete firewall web 80 ağ) da gibi, en özelliğine kontrol kurallara doğru numaralı tanımlamışız. Örneğin bu izin alttaki sunucu aşağıya (paketin servisleri bilgi İnternet ten ADSL uymayan sizin servisler 3389 ver doğru erişimini etmezler verelim, kural sahipse, diyor. koyup, arasına da için porta web doğru geldiği (http, bizim Firewall, paketi yetersizse sunuculara de açmak portlarını onun taranıyor. göre ftp, sisteme bilgisayar tanımlamalıyız. yer) Wan Lan arası siliyor. mail drop/iptal izin her arası üzerinde için veya (yerel veya (İnternet) https portlara paketi üzerinde verir veriyorum: giren aynı bilgisayarımıza Ip Destination üzerindeki paketi arası kuralı daha ağ) veya çok etl incelediği 80 portları Firewall/Proxy daha kendisi portlardan komutu vermez. numaralı vb.) zamanda (paketin ve ayrıntılı giden Bazı için kullanıyorlar. çıkan otomatik ayrıntılı kullanabilmesi bu ilebağlantıya gelen porttan ile kurallardan firewall lar servislere tcp gittiği her ayarlamalar web yazılımı yukarıdan ayarlamalar paketlerine tcp ip arası paketini yer) çift ilgili bu (ISA için Protocol arası portla Nat/Pat Yok, yok yazım hatası söz konusu değil, bu bölümün başlığı gerçekten nat/pat. Hayır, size saçma Japon çizgi filminden bahsedecek değilim, nat ve pat bizim işimize yarayan ağ teknolojilerinin isimleri ve azdan kısaca tanıyacağız. Nat, Network Address Translation kelimelerinin kısaltması. Bunu "ağ adresi çevrimi" gibi Türkçeleştirebiliriz. Nat şöyle ortaya çıkmış, 90'lı yılların sonlarına doğru, ip adres blokları hızla tükenmeye başlamış. Yani A, B ve C sınıfı gerçek ip 41 / 53

42 adresleri İnternet'in çok hızlı büyümesiyle, isteyen kurum ve kuruluşlara dağıtıldıkça bu gidişle dağıtılacak ip adresi kalmayacağı farkedilmiş Pc'den oluşan bilgisayar ağının İnternete çıkabilmesi için her Pc'ye ayrı ve gerçek IP adresi vermek yerine, İnternet ile yerel ağ arasında aracılık görevi gören yönlendiricinin gerçek IP adresine sahip olması ile tüm yerel ağın İnternet'e çıkabileceği nat sistemi geliştirilmiş. Yerel ağdaki bilgisayarlar Nat yapan bilgisayarı/yönlendiriciyi varsayılan ağ geçidi olarak görürler. Böylece İnternet'e doğru her paketi bu cihaza yollarlar. Nat yapan makina, kendine gelen bu IP paketlerinin "kaynak IP adresi" bölümünü değiştirip, kendisinin gerçek IP adresini yazar ve İnternet'e gönderir. Bu paketin cevabı İnternet'ten geldiğinde de, en başta bu paketi gönderen yerel ağdaki PC'ye bu paketi iletir. Böylece yerel ağdaki bilgisayarlar kendileri gerçek İnternet IP adresine sahip olmasalar da, İnternet'e çıkabilmiş olurlar. 42 / 53

43 Pat, "Port Adress Translation" ise Nat yapan yönlendiricilerin yapabildikleri diğer iştir. Eğer İnternet üzerinden iç ağa doğru beklenmeyen (yani iç ağdan yapılmış isteğin cevabı olarak değil) talep gelirse, Pat yapan yönlendirici önceden ayarlandığı gibi bu isteği içerideki bilgisayara iletir. Örneğin, sizin iç ağda gibi IP adresine sahip web sunucunuz varsa ve İnternet'ten bu bilgisayarın üzerindeki web sitesine ulaşılabilmesini istiyorsanız, aradaki yönlendirici cihazda (ADSL router mesela) Pat ayarlarını yaparsınız. "Dışarıdan (İnternet'ten) 80 numaralı porta gelen istekleri, iç ağdaki IP adresine sahip bilgisayarın 80 numaralı portuna yolla" dersiniz. 43 / 53

44 İçeride Pat'ladıktan Eğer 3389 bu Kendi TCP portu portlarını uzak TCP makinanıza çalışan firewall'da masaüstünü portunu sonra, aynı servisin FTP içerdeki firewall açmalısınız. şekilde kulladığı server kullanarak üzerinden ayarlamalısınız. Pc'nin kurmak port yerel bilgisayarınıza veya de veip ilgili dışarıdan portları adresine dışarıdan bu bağlantıya ( portların şekildebağlanmak iç izin ağa vermek doğru yönlendirici gibi) açılması Pat istiyorsanız, üzerinde için yapmalı gerekir. 20 veve 21 Gerçek hızımız nedir? ADSL e bağlandık, hemen sık sık girdiğimiz kaç web sitesini gezdik, vay bee, baya hızlıymış hani diye söylendik, şimdi de broadband yani genişbant internetin nimetlerini tanıma vakti geldi. Öncelikle normal sörf hızınızda belirgin artış hissedeceksiniz ayrıca önceden, yani dial-up olarak bağlandığınızda hiç kullanamadığınız on-line video v.b. hizmetleri kullanabilir hale geleceksiniz. 44 / 53