YAZILIM TASARIMININ ÖNEMİ

Transkript

1 1 YAZILIM TASARIMI

2 YAZILIM TASARIMININ ÖNEMİ Tasarım(Design); bir ürünün tamamının veya bir parçasının çizgi, şekil, renk, biçim, doku, malzemenin esnekliği veya süslemesi gibi insan duyuları ile algılanabilen çeşitli unsur ve özelliklerin oluşturduğu görünümdür. 2

3 TASARIM(DESIGN) Tasarım, ekonomik olarak öneme sahip olup, yaşam kalitemizi doğrudan etkilemektedir. Kullandığımız bardak, bilgisayar, kalem, sandalye asansör gibi bir çok ürün farklı tasarımlarla hayatımızın içerisindedir. 3

4 YAZILIM TASARIMININ ÖNEMİ Yazılımlar da, yaşamımızı her geçen gün daha fazla etkileyen tasarım ürünleridir. Bu gerçek, yazılım kalitesinin ve kalite ile ilgili sonuçların da önemini ortaya koymakta, diğer mühendislik disiplinlerinde olduğu gibi yazılım tasarımının da bir disiplin olarak ele alınmasını gerektirmektedir. 4

5 YAZILIM TASARIMININ ÖNEMİ Yazılım endüstrisindeki unvanlardan örnekler: Yazılım tasarım uzmanı, Görsel tasarım uzmanı, Yazılım mimarı, Analist yazılım uzmanı, İş analisti vb. 5

6 YAZILIM ÜRÜNLERİ Bir yazılım ürünü; müşterinin gereksinim ve isteklerini karşılayan bir veya daha fazla programdan, verilerden ve destekleyici materyal ve hizmetlerden oluşan bir varlıktır. Bu ürün, tek başına bir ürün olabileceği gibi başka bir ürünün temel bileşeni de olabilir. 6

7 YAZILIM ÜRÜNLERİ Yazılım tasarımı; Yazılım ürününün doğasını ve bileşimini belirleme etkinliğidir. Yazılım tasarımcıları da temelde diğer disiplinlerdeki tasarımcıların yaptığı işi yapar. Tasarlanan şey bir yazılım ürünüdür. 7

8 YAZILIM ÜRÜNLERİ Tasarımı bir problem çözme etkinliği olarak düşünmek oldukça yararlı ve verimli bir yoldur. Avantajları: Neyin problemin neyin de çözümün bir parçası olduğunun anlaşılmasına yardımcı olur. Birden çok iyi çözümün(tasarımın) olabileceğini vurgular. Problemi değiştirme, deneme-yanılma, beyin fırtınası gibi çözüm yöntemlerinin kullanılabilmesine olanak tanır. 8

9 SOYUTLAMA (ABSTRACTION) Özellikle yazılım tasarımında Soyutlama son derece önemli bir problem çözme tekniğidir. Soyutlama; problemin anlaşılmasını ve çözümünü kolaylaştırmak üzere nesnelerin, olayların veya durumların bazı özelliklerinin bilinçli ve kasıtlı olarak görmezden gelinmesidir. 9

10 SOYUTLAMANIN ÖNEMİ Problemin basitleştirilmesi: Soyutlama, problemi (kısmen) çözerken problemin en önemli yönlerine odaklanma olanağı sağlar. Problem çözmenin yapısallaştırılması: Yukarıdan-aşağıya (Top-down) stratejisi: Problemin soyut bir versiyonunun çözülüp, ayrıntıların daha sonra eklenmesi(ayrıntılandırma/refinement) Aşağıdan-yukarıya (Bottom-up) stratejisi: Problemin parçalar halinde çözülmesi ve tam bir çözüm için bu parçaların birleştirilmesi 10

11 MODELLEME (MODELING) Modelleme; insan zekâsının ve duyularının yeterince algılayamadığı olguları, olayları anlaşılabilir hale getirebilmek için uygulanan bir problem çözme tekniğidir. 11

12 MODELLEME (MODELING) İnsan yetenekleri, çevresindeki tüm detayları algılayıp çözümleyebilecek kapasiteye sahip değildir. Bu noktada modelleme tekniği başvurulan kullanışlı bir tekniktir. 12

13 MODELLEME (MODELING) Birçok bilimsel alanda olduğu gibi Yazılım Mühendisliği alanında da sıkça başvurulmaktadır. Özellikle Nesne Yönelimli Programlama yaklaşımının benimsenmesi ve yaygınlaşması ile birlikte, yazılım geliştirme süreçlerinin çeşitli aşamalarında modelleme sıkça başvurulan bir teknik haline gelmiştir. 13

14 TASARIMDA MODELLEME Modelleme şu amaçlarla kullanılır: Problemi anlama Tasarım oluşturma Tasarım inceleme Dokümantasyon Modeller hedefin ayrıntılarını soyutlamada işe yarar. Eğer önemli ve konuyla ilgili ayrıntılar göz ardı edilirse modeller başarısız olabilirler. 14

15 STATİK VE DİNAMİK MODELLER Statik model; programın çalışması sırasında değişmeyen yönlerini temsil eder. UML şemalarındaki sınıf ve nesne modelleri (class and object models) statik modele örnek verilebilir. Dinamik model; programın çalışması sırasında olanları temsil eder. Dinamik modellere örnek olarak durum diyagramları ve sıra diyagramları (state diagrams and sequence diagrams) verilebilir. 15

16 ÜRÜN TASARIMI VE MÜHENDİSLİK TASARIMI Ürün tasarımcıları; tarz ve estetik, işlev ve kullanılabilirlik, üretilebilirlik ve yönetilebilirlik gibi özelliklerle ilgilenirler. Endüstriyel tasarımcılar, (bina)mimarları, içmimarlar, grafik tasarımcılar vb. Tasarım ekipleri genellikle hem ürün hem de mühendislik tasarımcılarından oluşur. 16

17 ÜRÜN TASARIMI VE MÜHENDİSLİK TASARIMI Mühendislik tasarımcıları; teknik mekanizma ve çalışma şekilleriyle ilgilenirler. Yapı, inşaat, makine, kimya ve elektrik mühendisleri vb. Tasarım ekipleri genellikle hem ürün hem de mühendislik tasarımcılarından oluşur. 17

18 YAZILIM ÜRÜN TASARIMI Yazılım Ürün Tasarımı, müşterinin gereksinim ve isteklerini karşılamak üzere yazılım ürününün özellikleri (feature), yetenekleri ve ara yüzlerinin belirlenmesi etkinliğidir. Kullanıcı ara yüzü, Etkileşim tasarımı, İletişim, Endüstriyel tasarım ve Pazarlama gibi beceriler gerektirir. 18

19 ÖRNEK-YAZILIM ÜRÜN TASARIMI: 19

20 YAZILIM MÜHENDİSLİK TASARIMI Yazılım Mühendislik Tasarımı; yazılım ürün şartnamesini karşılamak üzere programların, alt sistemlerin ve bunları oluşturan parçaların ve çalışma biçimlerinin belirlenmesi etkinliğidir. Programlama, Algoritmalar, Veri Yapıları, Yazılım Tasarım Prensipleri, uygulamaları, süreçleri, teknikleri, Yazılım Mimarileri Tasarım Kalıpları konularında bilgi ve beceri gerektirir. 20

21 ÖRNEK: YAZILIM MÜHENDİSLİK TASARIMI Sistem açılır açılmaz 2 dakika içinde öğrenci sisteme girip Ders Seçmeye başladı. Sistem açıldıktan 15 dakika sonra toplam adet ders seçildi. Sistem, yazılımdan kaynaklı olarak hiç yavaşlamadı. Sistem içerisinde, yönetmelikte olan ve kombinasyonları ile birlikte 200 ün üzerinde kural doğru işletildi (MinAKTS, 1.8, 3.0, havuz, seçmeli ders, tekrar dersi,). 21

22 YAZILIM TASARIMI Hangisi daha önemli? Yazılım Ürün Tasarımı Yazılım Mühendislik Tasarımı İkisi birlikte Kalite için yeterli mi? 22

23 ÇAĞLAYAN (WATERFALL) MODELİ Çağlayan (waterfall) modeli; yazılım geliştirme etkinlikleri arasındaki mantıksal ilişkiyi ortaya koyar. 23

24 ÇAĞLAYAN (WATERFALL) MODELİ Ürün tasarımı(product design) Mühendislik tasarımı(engineering design) Ürün yeniden tasarımı ve Mühendislik yeniden tasarımı (product/engineering!!!redesign!!!) 24

25 Ne ye Karşı Nasıl Gereksinim ve tasarım etkinliklerini ayırt etmenin geleneksel yolu yeterli değil. Çünkü; Çoğu ne söylemi tasarım kararına dönüşmekte Çoğu nasıl söylemi de müşterinin gereksinimi ya da isteği olabiliyor. Gereksinimleri tasarımdan ayırmanın en temel yolu problem çözme yaklaşımıdır. Gereksinimler tasarım ile çözülebilecek problemleri ortaya koyarlar. 25

26 YAZILIM TASARIM METODU Bir yazılım tasarım metodu, müşterinin gereksinim ve isteklerini (ve kısıtlamaları) karşılamak üzere kesin ve tam bir yazılım tasarım çözümünü oluşturmak için kullanılan bir prosedürdür. 26

27 TASARIM METODU BİLEŞENLERİ Tasarım Süreci(Process): Bir girdi kümesini bir çıktı kümesine dönüştüren ilişkili görevler bütünüdür. Tasarım Notasyonu (Notations): Bir sembolik temsil sistemidir. Sezgisel Yaklaşımlar (Design Heuristics): Bir amaca ulaşmak üzere yol gösterici kurallardır, garantisi yoktur. Tasarım metotları ayrıca tasarımı daha iyi ve daha kötü yapan karakteristikleri belirten tasarım prensipleri ve tasarım kalıplarından da yararlanırlar. 27

28 ÖZET Yazılım tasarımı önemlidir. Yazılım tasarımını problem çözme olarak düşünmek çok yararlıdır. Soyutlama temel bir tasarım tekniğidir. Modelleme temel tasarım aracıdır. Yazılım tasarımı, ürün ve mühendislik tasarımından oluşur. Ürün tasarımı esas olarak gereksinim analizi aşamasında gerçekleşir; mühendislik tasarımı ise genel olarak tasarım ve kodlama aşamalarında gerçekleşir. Günümüzde OO analiz ve tasarım metotları çok yaygındır. 28

29 Tasarım Prensipleri ve Tasarım Kalıplarına Giriş 29

30 TASARIM KALIPLARI NEDİR? "Eğer inşaatçılar, binalarını programcıların programlarını yazdıkları gibi dikselerdi, ilk gelen ağaçkakan medeniyeti yerle bir ederdi. Gerald Weinberg 30

31 TASARIM KALIPLARI NEDİR? Eğer bir ağaç ev inşa etmek isteseydiniz, nasıl yapardınız? 31

32 TASARIM KALIPLARI NEDİR? 1. Dayanıklı bir ağaç bulurum. 2. Birkaç tahta, çekiç ve çivi bulurum. 3. Yapabildiğim en güzel(?) evi yapmaya çalışır ve en iyisi (?)için umut ederim 32

33 TASARIM KALIPLARI NEDİR? Bu yaklaşımı deneyen kişiler bu işlemin sonunun hüsran olabileceğini bilmektedirler. Ya da eninde sonunda öğreneceklerdir. Bazı durumlarda bu işlem ağaç eve zarar vermesinin yanı sıra, ağaca da zarar vermektedir. 33

34 TASARIM KALIPLARI NEDİR? Daha iyi bir öneri 34

35 TASARIM KALIPLARI NEDİR? İyi bir mimar bulunup, evin ayrıntılı planını geliştirmek için yardımına başvurulabilir. Mimar nasıl karar vermektedir? Yıllar süren tecrübeden ders almak ve bunu yeni bir evi yaratırken uygulamak ne kadar mümkündür? Kesin olan şey ise, bir bilgi temeli, tecrübe ve belki bir az önsezinin mimarı başarılı kıldığıdır. 35

36 TASARIM KALIPLARI NEDİR? Evin inşası ve tasarımı hakkındaki bu sorularla, bizim yazılım geliştirme esnasında karşılaştığımız soruların bir farkı yoktur. İyi bir yazılımı etkili bir şekilde nasıl tasarlayabiliriz? Kazanılan tecrübeyi gelecekteki projelerimize nasıl uygulayabiliriz? Yazılımın tasarımı esnasında, esneklik, genişletilebilirlik veya verimlilik gibi iyi özelliklere sahip olması için nasıl karar verebiliriz? İşte bu noktada, Tasarım Kalıplarına başvurulur. 36

37 TASARIM KALIPLARI NEDİR? Tasarım kalıpları; uzmanların yeni sorunları çözmek için geçmişte çalıştıkları çözümlerin uygulamalarının iyi belgelenmiş halidir. Tasarım kalıplarının arkasındaki düşünce, yazılım geliştirilirken sıklıkla karşılaşılan problemler için sunulan genel çözümler için standartlaşmış bir yol geliştirmektir. 37

38 TASARIM KALIPLARI UYGULANMA ADIMLARI Uzmanlar, problemlerinin parçalarını önceden karşılaştıkları problemler gibi tanımlarlar. Sonrasında, önceki problemlerinin çözümlerine geri dönüp onları genellerler. Son olarak da genel çözümü o anki problemlerinin içeriğine adapte ederler. 38

39 TASARIM KALIPLARI AVANTAJLARI 1. Zamanla, kalıpların kataloglarını yapabilir. Bu sayede, yazılım geliştirmeye yeni başlayanların yıllar geçtikçe kazanılan tecrübeden daha etkili bir şekilde yararlanması sağlanır. 2. Kalıpların standartlaştırılması, tüm geliştiricilerin (profesyoneller, yeni başlayanlar veya uzmanların) kararlarını daha kolay vermesini sağlamaktadır. 3. Tasarım kalıpları ortak bir kelime haznesi sağlar. Bu, geliştiriciler arasındaki iletişimi daha da kolay hale getirir. Bir tasarımı detaylıca açıklamaktansa, planları açıklamak için kalıp adını kullanabilir. 4. Kalıplar birbirleri ile ilişkilendirilebilir, böylece geliştiriciler projelerinde hangi kalıpların birlikte bulunması gerektiğini kolayca anlayabilir. 5. Tasarım Kalıpları nesneye yönelik programlama topluluğu aracılıyla tecrübe paylaşımı için etkili bir yöntem sunmaktadır. Örneğin; C++, Smalltalk, C# yada Java programlama dillerinde kazanılan bilgiler, Web projelerinde ortaya çıkan uzmanlık gibi öğrenilen bilgiler biriktirebilir ve bunlar diğer geliştiricilerle paylaşılabilir. 39

40 TASARIM KALIPLARININ TARİHÇESİ Kalıp kavramının kullanımı 1970 li yıllarda Christopher Alexander isimli bir mimar tarafından tanıtıldı. Alexander, kalıpların belgelenmesi için temel kabul edilen örnekler ile ilgili iki kitap yazdı. Christopher Alexander 40

41 TASARIM KALIPLARININ TARİHÇESİ 1987 yılında, Ward Cunningham ve Kent Beck Smalltalk programcılarına yol göstermesi amacıyla Alexander'ın fikirlerinden yararlanılarak beş küçük tasarım kalıbı geliştirdi. Böylece tasarım kalıpları yazılım dünyasına girmiş oldu. 41

42 TASARIM KALIPLARININ TARİHÇESİ Erich Gamma, Richard Helm, Ralph Johnson JohnVlissides 1995 te "DesignPatterns: Elements of Reusable Object-Oriented Software" kitabını çıkardılar. Bu dörtlü "Gang of Four" olarak da bilinir. 42

43 TASARIM KALIPLARININ TARİHÇESİ Bu dörtlü kitaplarında 3 farklı kategoride toplam 23 tane kalıba yer vermişlerdir: Yaratımsal(Creational): nesneleri yaratmakla ilgili olan tasarımlardan 5 adet Yapısal(Structural): nesneler arasındaki yapısal ilişkileri ifade eden tasarımlardan 7 adet Davranışsal(Behavioral): nesnelerin çalışma zamanı davranışlarını değiştirmek için oluşturulan tasarımlardan 11 adet kalıp bulunmaktadır. 43

44 Tasarım Prensipleri 44

45 KÖTÜ TASARIMIN BELİRTİLERİ Her yazılımcı bir şekilde bekleneni verebilen ve çalışabilir bir kod yazıp ortaya bir yazılım ürünü çıkarabilir. Ancak bu yaptığı işin her zaman kaliteli olduğu anlamına gelmez. Bir yazılımın kalitesi ölçülürken çoğu zaman yanlış bir yaklaşımla performansı, hatta sadece görsel olarak ne kadar alımlı olduğu dikkate alınmaktadır. Oysa bu iki faktör kaliteyi ölçmek için yeterli değildir. Yazılım Kalitesi Performans + Görsellik 45

46 KALİTE NEDİR? Kalite, ihtiyaçları karşılama yeteneğidir. Deming, 1968 okalite, şartlara uygunluktur. Crosby, 1979 okalite, bir ürün yada hizmetin önceden belirlenen yada sonradan ortaya çıkabilecek gereksinimleri karşılama yeteneğine dayanan özelliklerin toplamıdır. ISO

47 KALİTE NEDİR? Kalite, ürün ya da hizmeti en az maliyetle üreten ve tüketici isteklerine cevap veren bir üretim sistemidir. JIS Japon Standartlar Enstitüsü Kalite, mükemmeli arayışın sistematik bir yaklaşımıdır. ASQC Amerikan Topluluğu Kalite Kontrol 47

48 KALİTE NASIL SAĞLANIR? Kalite Kontrol Kısa Tanım: Hata ayıklama odaklı geleneksel yaklaşım Kalite Kontrol ; Bir ürün ya da hizmetin, tanımlanmış gereksinimleri karşılayıp karşılamadığını kontrol etmek için kullanılan uygulama teknikleri ve faaliyetleridir. 48

49 KALİTE NASIL SAĞLANIR? Kalite Güvence Kısa Tanım: Hata önleme odaklı modern yaklaşım Kalite Güvence Bir ürün ya da hizmetin tanımlanmış gereksinimleri karşılamak amacıyla yeterli güveni sağlamak için gereken planlı ve sistematik faaliyetlerin bütünüdür. 49

50 YAZILIM KALİTESİ Yazılım kalitesi; yazılımın çözmeye çalıştığı problemlerin başarı derecesidir. 50

51 YAZILIM KALİTESİ Yazılım kalitesi; kullanım amaçlarına göre açıkça tanımlanmış işlev ve gereksinimlere uyum, kullanıcı isterlerine yanıt verebilme, açıkça belgelendirilmiş yazılım geliştirme standartlarına sadık kalma, yüksek güvenilirlik sağlama, üretilen yazılımda çeşitli teknik özelliklere sahip olma ve teslim sonrası destek olarak tanımlanabilir. 51

52 YAZILIM KALİTESİ NASIL SAĞLANIR? 52

53 YAZILIM KALİTESİ NASIL SAĞLANIR? Hata Ayıklama (Geleneksel) Doğrulama (Verification)ve Geçerleme (Validation) Hata Önleme Kalite Güvence( Quality Assurance) Test Güdümlü Geliştirme(TDD) 53

54 YAZILIM KALİTESİNİ BELİRLEYEN ÖZELLİKLER Yazılım kalitesini belirleyen özellikleri 3 ana başlık altında toplayabiliriz; Yazılımın çalışmasına ilişkin özellikler, Yazılımın gelişmesine ilişkin özellikler, Yazılımın uyumluluğuna ilişkin özellikler 54

55 YAZILIMIN ÇALIŞMASINA İLİŞKİN ÖZELLİKLER Doğruluk (Correctness):Yazılımın öngörülen tüm işlevleri istenilen şekilde, doğru ve yeterli hassaslıkla yerine getirebilmesidir. Güvenilirlik (Reliability): Sistemin işlevlerinde bir kesintiye uğramadan çalışmaya devam edebilme özelliğidir. Verimlilik (Efficiency):Yazılım, işlevlerini yerine getirirken sistem donanımını uygun şekilde kullanmalıdır. Korunmuşluk (Immunity): Yazılım, yetkisiz kişilerin yapabilecekleri değişikliklere ve verebilecekleri zararlara karşı sistemi koruma altına alabilmelidir. Kullanılabilirlik (Usability): Üretilen yazılımda kullanıcıların rahatlıkla kullanabilmesi için gerekli kolaylıklar sağlanmalı, özellikle kullanıcı ara yüzü düzenli, estetik ve kullanımı kolay olmalıdır. 55

56 YAZILIMIN GELİŞMESİNE İLİŞKİN ÖZELLİKLER Bakım Kolaylığı(Maintainability):Başka bir yazılım geliştirici kişi yada grup tarafından yazılımın bakımının yapılabilmesi için kaynak kodun anlaşılabilir şekilde yazılmış olması, iyi belgelendirilmesi, sorun çözümlemesinin ve testinin kolay olması gerekir. Esneklik (Flexibility): Bir yazılım her zaman için kullanıcı isterlerine göre yeniden uyarlanabilir özelliğe sahip olmalıdır. Sistemde gerekli değişiklikler uygun bir şekilde ve kolayca yapabilmelidir. Sınanabilirlik (Testability): Geliştirici için doğrudan önem taşıyan bu özellik, sistemin veya bir bölümün test edilebilir olma özelliğini açıklar. 56

57 YAZILIMIN UYUMLULUĞUNA İLİŞKİN ÖZELLİKLER Taşınabilirlik (Portability): Yazılımın bir yazılım/donanım ortamından diğerine kolay taşınabilir olması özelliğidir. Tekrar kullanılabilirlik (Reusability): Geliştirici açısından giderek büyük önem taşıyan bu özellik, bazı yazılım parçalarının başka sistemlerde ne ölçüde kullanılabilir olduğunu gösterir. Uyumluluk (Congeniality): Bir yazılım ürünü daha önce üretilmiş olan veya beraber çalışan diğer ürünlerle tam uyumlu olmalıdır. Birbiriyle etkileşen sistemler ortak özelliklere sahip olarak yaratılmalıdır. 57

58 YAZILIMDA KALİTE ÖLÇÜMÜ Geri Bildirim Yazılımın kalitesini ölçmenin en basit yöntemi geri bildirimlerdir. Kod Kalitesi İncelenmesi ile Kod Metriklerine bakılması Kod Yeniden İncelenmesi Birim Testlerinin yapılması 58

59 YAZILIMDA KALİTE ÖLÇÜMÜ Kötü tasarımlar kalitesiz yazılımların ortaya çıkmasındaki en büyük etmenlerdendir. Kötü Tasarım belirtilerini genel olarak şöyle gruplandırabiliriz: Esnemezlik(Rigidity) Kırılganlık(Fragility) Taşınamazlık, tekrar kullanılamama (Immobility) Akışkanlığın az olması(viscosity) 59

60 ESNEMEZLİK-RIGIDITY Genel olarak esnemezlik; bir sistemin değişime karşı gösterdiği direnç olarak tanımlanabilir. Esnemezliğin ölçütü regresyon olarak adlandırılır. 60

61 ESNEMEZLİK-RIGIDITY Bir yazılım sistemi zaman içinde değişen ve yeni gündeme gelen gereksinimleri karşılayabilmelidir. Yazılım üzerinde küçük bir eklentinin yapılması sırasında bile bir çok problem çıkar. Çoğu değişiklik veya eklenti birçok modülde zincirleme değişikliklerin yapılmasını zorunlu kılar. Böyle bir yazılımda yapılacak değişiklikler için gereken süreyi hesaplamak zordur. Bu problemin esas sebebi de birbirinden yeterince ayrıştırılmamış modüllerdir. Eğer bir sistem, değişim ve gelişime karşı aşırı direnç gösteriyorsa ve hatta değişime izin vermiyorsa bu esnemez bir sistemdir. 61

62 ESNEMEZLİK-RIGIDITY İyi bir tasarımda regresyonun düşük olması beklenir. Düşük regresyonlu sistemlerde olası değişimler büyük sorunlara neden olmadan yapılabilmektedir. Bir sistem ne kadar esnemez ise o kadar kırılgandır. 62

63 KIRILGANLIK -FRAGILITY Kırılganlık, genişlemeye kapalı olma problemi ile iç içedir. Küçük bir değişiklik, bir çok zincirleme değişiklikleri gerektirir. Bu zincirleme değişikliklerinin gerekliliği yazılım geliştiricilerin yazılım üzerindeki kontrollerinin kaybolmasına yol açar. Yazılım sistemleri muhtemel değişikliklere daha az direnç gösteren, yani daha az kırılgan tasarlanmalıdır. Aksi takdirde yapılacak bir değişiklik, sistemde domino etkisi yaratıp, zincirleme bir şekilde birden çok şeyin değişmesini gerektirebilir. Değişimler yönetilemez hale gelir ve sistemi çökmeye götürebilir. 63

64 TAŞINAMAZLIK, TEKRAR KULLANILAMAMA-IMMOBILITY Taşınamazlık(immobility); Yazılım ürünlerinin tekrar kullanılamayacak biçimde tasarlanması problemidir. Birbirlerine çok benzeyen modüllerin bile tekrar yazılması gerekir. Kopyala-yapıştır işlemi çok sık kullanılır. Bu problemin ortaya çıkmasındaki ana sebep, hazırlanmış olan bir modülün aslında birden fazla küçük modüller şeklinde hazırlanmış olması gerekliliğidir. 64

65 TAŞINAMAZLIK, TEKRAR KULLANILAMAMA-IMMOBILITY Yazılım sistemleri modüler bir şekilde tasarlanmalıdır. Bir projede kullanılmış olan herhangi bir bileşenin farklı bir projeye taşınıp orada da kullanılabilmesi "yeniden kullanılabilirlik (reusability) olarak bilinir. Pratikte çok kolay ve sorunsuz olabiliyorken, bazı durumlarda ya çok zor ya da imkansız olmaktadır. Taşınamazlık diye bilinen bu durumun sebebi; genelde bağımlılıkların sayısı ve derinliğiyle yakından ilgilidir. 65

66 AKIŞKANLIĞIN AZ OLMASI -VISCOSITY Bir değişiklik isteğinin karşılanması için birden fazla çözüm yöntemi ortaya çıkabilir. Bazı yöntemler tasarımın, bazıları ise önceden yazılmış olan kaynak kodun değişmesini önerir. İyi tasarlanmış yazılım ürünlerinde değişikliklerin orijinal tasarımı değiştirmeden yapılabilmesi daha kolaydır. 66

67 YARARLANILAN KAYNAKLAR Taşdelen Aykut, C++, Java ve C# ile UML ve Dizayn Paternleri Freeman Eric, Head First Design Patterns Stelting Stephen & Maassen Olav, Applied Java Patterns Kılınç Deniz, Yazılım Mühendisliği ders notları 67