ANADOLU NUN SANATLARI SERGİSİ ANADOLU NUN SANATLARI SERGİSİ

Transkript

1 Lale - Ebru Abdülvahap Ertekin - Ebat 23 x 44 cm 1

2

3 Sergi Koordinatörleri Pınar Kürkçü Zeynep Ertürk Grafik Tasarım ddf Baskı-Cilt Ege Reklam Basım Sanatları San. Ve Tic. LTD.ŞTİ Matbaa Sertifika Numarası: Baskı Tarihi ve Yeri: Mayıs 2018, İstanbul ISBN no: Beyoğlu Belediyesi Yayınıdır. Yayınevi Sertifika Numarası: 35491

4 ÖNSÖZ Anadolu nun Sanatları... Ramazan etkinlikleri, tarihin derinliklerinden günümüze kadar gelen eşsiz güzelliklerin bilinmesi ve tanınmasına büyük katkılar sağlayan bir vesiledir. Beyoğlu stratejik konumu ve tabii güzelliği yanında tarihi zenginliği ve kültürel birikimiyle de her zaman dillerde ve gönüllerdeki yerini her zaman adeta yeniden güncellemektedir. Ana yurdumuz Orta Asya da var olan birçok sanatımız, Anadolu ya ulaşana kadar farklı kültür ve medeniyetlerin sanatlarıyla etkileşimde bulunarak tekâmülünü sürdürmüş, çeşitli inanç sistemlerine dayalı formların eklenmesiyle gelişerek farklı boyutlar kazanmıştır. İstanbul un fethinden sonra saray tarafından özenle desteklenen sanatlarımız üsluplaşmış ve 16. yüzyılda zirveye çıkmıştır. Günümüzde ise sanatlarımız, gelişen teknolojilerden faydalanılmasına rağmen, farklı akımlardan etkilenmeden, İstanbul merkezli olarak halen yakaladığı zirveyi muhafaza etmektedir. Klasik Sanatlar Derneği olarak; Hüsn-i Hat, Tezhib, Ebrû, Minyatür, Katı, Cild, Kalem İşi, Çini, Oyma ve Kakma, Edirnekârî ve Kündekârî gibi klasik sanatlarımızı tanıtmak, nitelikli üretimini sağlamak, geliştirmek, yaygınlaştırmak, desteklemek ve kamuoyunda bu sanatlarımıza olan ilgiyi artırıp gelecek nesillere doğru bir şekilde aktarılmasını sağlamak amacıyla 2018 yılı Ramazan etkinliklerinde Beyoğlu nda 50 değerli sanatkarın katılımı ile bir sergi organize ettik. Anadolu nun Sanatları adlı koleksiyonu, 2018 Ramazan etkinlikleri programı kapsamda sanatseverlerimizin beğenisine sunmaktayız. Sergilenen eserlerin katalogda bir araya getirilmesini sağlayan, sanata ve sanatkara daima destek olan Beyoğlu Belediyesi ne teşekkür eder, bu desteğinin daim olmasını temenni ederiz. Ahmet Zeki Yavaş Klasik Sanatlar Derneği Başkanı Bir Sanat Eseri Olarak Anadolu Dünya dediğimiz büyük, bereketli ve güzel bahçenin en güzel çiçeği hiç şüphesiz bin yıldır üzerinde yaşadığımız Anadolu topraklarıdır. Anadolu, büyük medeniyetlerin ellerinde yükselmiş bir değer; eşsiz kültürlerin narin ellerinde işlenmiş bir mücevher gibi dünyanın orta yerinde ışıldamaya devam ediyor. Bu kadim topraklar; bin yılları aşan tarihiyle kültürün, sanatın ve irfanın hüküm sürdüğü emin bir beldedir. Tarihin imbiğinden süzülüp gelen medeniyetimiz Anadolu nun bereketli topraklarında serpilmiş, bugünlere kadar gelmeyi başarmıştır. Sosyolojisinden tarihine, sanatından kültürüne, müziğinden el işçiliğine kadar dünya sahnesinde müstesna bir yeri olan Anadolu, başlı başına bir sanat eseridir. Bu bereketli topraklar, sinesinde eşsiz yapıtlar, değerler; bilim insanları ve düşünürler yetiştirdiği gibi çok müstesna sanatçılar da yetiştirmiştir. Birbirinden özel sanatçılar tezhipten ebruya, kalem işinden çini oymaya, edirnekâriden kündekâriye kadar birçok farklı türde eser ortaya koymuştur. Ortaya koydukları eserlerin yanı sıra bir kültür, bir gelenek inşa eden kıymetli ustalar bunları bizlere teslim ve emanet etmişlerdir. Varisi olduğumuz bu mirasa karşı en büyük sorumluluğumuz onu korumak ve dünya çapında bilinirliğini sağlamaktadır. Bu inançla Beyoğlu Belediyesi olarak sanata ve sanatçıya karşı sorumluluklarımızın her daim bilincinde olduk. Hem belediyecilik anlayışımız hem de Beyoğlu nun bizlere yüklediği misyonla her türlü sanatsal faaliyeti destekleyerek, sanata ve sanatçılarımıza elimizden gelen bütün imkânları sunduk. Klasik Sanatlar Derneği ile işbirliği içerisinde yürüttüğümüz Anadolu nun Sanatları isimli sergi de bu kapsamda yürüttüğümüz faaliyetlerden bir tanesi. Hepsi birbirinden değerli 50 sanatçımızın katılımıyla meydana gelen bu sergi 2018 yılı Ramazan etkinliklerinde sanatseverlerle buluşuyor. Gönül iklimlerimizin yumuşadığı mübarek Ramazan ayında siz sanatseverlerle bu eşsiz sanat eserlerini buluşturmaktan mutluluk duyuyoruz. Başta bu çok özel sanat eserlerini ortaya koyan değerli sanatçılarımız olmak üzere, bu serginin gerçekleşmesinde emeği olan herkese teşekkürlerimi sunuyorum. Rabbim her bir sanatçımızın emeklerini bereketlendirsin ve daim kılsın inşallah. Ahmet Misbah Demircan Beyoğlu Belediye Başkanı 2 3

5 KLASİK SANATLARIMIZ HÜSN-İ HAT İslamiyet in gelişi ile Arapların kullandıkları harfler estetik boyut kazanarak sanat haline gelmiştir. Bu harfler, Kur an-ı Kerimi ve hadisleri daha güzel ifade etmek amacıyla; ölçülü olarak şekillenmiştir. Yazı sanatının tarifi olarak; Hat, cismani aletlerle meydana getirilen ruhani bir hendesedir yani hat sanatı ruhani bir mühendislik harikasıdır. Cümlesiyle tarif edilmiş ve bu tarife uygun bir anlayış çerçevesinde de asırlardır süregelmiştir. TEZHİP Arapça bir kelime olan tezhip; altınla süsleme manasındadır. Yazılan güzel sözleri daha güzel göstermek amacıyla; ferman, berat, veya değerli evrakların değerlerini ve önemini arttırmak amacıyla bu yazıların etrafında yapılan bir süsleme sanatıdır. MİNYATÜR Bir metni açıklamak amacıyla tek yaprak halinde suluboya, altın ve gümüş yaldızla yapılan, ışık-gölge oyunlarıyla derinlik duygusu kazandırılmayan küçük boyutlu resimlerdir. ÇİNİ Kelimenin aslı çini (Çin e ait, Çin iş) olup porselen sanatını dünyaya tanıtan Çinliler e izafetle Çin isminden türetilmiştir. Çeşitli biçimlerdeki levhaların renklendirilip sırlanarak fırınlanması sonucu eriyen sırın çini hamurundan yapılmış levha üzerinde meydana getirdiği koruyucu saydam tabaka çini sanatının esası olmuş ve kullanıldığı mimari süslemeye solmayan bir renklilik sağlamıştır. EBRU Türk kağıdı veya Türk mermer kağıdı diye adlandırılan Ebru; Buntpaper (alacalı kağıt) isimli eserin girişinde, Ebru nun Türkistan dan çıkmış olduğu belirtilmektedir. Kağıt üstünde buluta benzeyen renk kümeleri meydana gelmesi nedeniyle bulutumsu, bulut manasına gelen Farsça Ebri adını alan kağıtlar, yüzyıllar boyunca böyle anılmıştır. Günümüzde de Ebru adı ile bu sanat yapılmaktadır. KATI Arapça kesmek manasına gelir. Kâğıt veya deri üzerindeki herhangi bir motifin oyularak çıkartılmasıdır. Bu işlem küçük, sivri bir kalemtıraş ile yapılır. Kesilen kısım kâğıt, deri veya cam üzerine yapıştırılır. CİLT Arapça kökenli olan cilt kelimesi deri, kap, kitap ve meşin manalarına gelir. Genellikle deriden yapıldıkları için cilt ismini alır. Bir kitabın yapraklarını dağılmadan korumak ve bir arada tutmak için tahta, deri, bez gibi şeylerle yapılan kaplara denir. Esere ve kapağa cilt, ciltleme işine teclit, cilt ustalarına da mücellit denilmektedir. KALEMİŞİ Kökeni Orta Asya ya dayanan kalemişi, Uygur sanatı ile başlar. Türklerin Anadolu ya gelmeleri ile devam eder. Yüzyıllar boyunca Türk klâsik sanatlarının bir kolunu oluşturan kalemişi, iç-dış mekân süsleme unsuru olarak dinî, sivil ve askerî yapılarda uygulanmıştır.. KAKMA Ahşap ve kazınabilecek nitelikteki herhangi bir madde üzerinde bazı kısımlar oyularak desenler oluşturulur. Bu alanlara sedef, mermer, altın, fildişi, kemik, metal ve seramik gibi malzemelerle oyulan şeklin aynısından kesilmiş parçalar gömülerek yerleştirilir. Bu işleme kakma, yapan kişiye kakmacı, işlemin kendisine de kakmacılık denmektedir. NAHT Arapça yontmak, oymak manasına gelen naht kelimesi, ahşabın yontulmasıyla kabartma ve kalıp şekiller meydana getiren sanat dalının adıdır. Türk sanatkârlar ekseriya ceviz, meşe, ıhlamur ve şimşir ağaçlarıyla eserler vücuda getirmişlerdir. Osmanlı Döneminde Naht ın minber, mihrap, hat ve çeşitli gündelik eşyalar üzerinde uygulandığı görülmektedir. EDİRNEKÂRİ Türk sanat tarihine önemli örnekler kazandıran Edirne de kendine has yeni bir üslup ortaya çıkar. Bu üslup şehrin adıyla edirnekâri olarak isimlendirilir. Bu teknik daha sonra İstanbul, Bursa, Diyarbakır ve Erzurum başta olmak üzere Anadolu nun birçok yerinde yaygın biçimde uygulanmıştır. KÜNDEKÂRÎ Farsça kendekârî olup Osmanlıca da daha çok kalemkârî anlamı verilirmiştir. Farsça künde (tomruk, masif ağaç kütlesi) kelimesinden etkilenilerek bir kündekârî terimi ortaya çıkarılmış ve genelde ince marangozluk kapsamına giren ahşap sanatları için kullanılmıştır. 4 5

6 Hat - Ahmet Zeki Yavaş Vav Kafaları 138 x 50 cm Hat - Ahmet Zeki Yavaş, Tezhip Ayşe Koç Kulhuvellahu Ehad De Ki Allah Birdir 50 x 55 cm 6 7

7 Hat - Ahmet Zeki Yavaş, Tezhip Hatice Koş Serlevha 75 x 50 cm Tezhip - Sema Onat Klasik Tezhip 37 x 37 cm 8 9

8 Hat - Ahmet Zeki Yavaş, Tezhip - Mamure Öz Hilye-i Şerife 60 x 80 cm Katı - Ebru - Kamuran İşcan Selçuklu Yıldızı 50 x 35 cm 10 11

9 Katı - Ebru - Kamuran İşcan Dostluk Vazoları 35 x 50 cm Tezhip - Sema Onat Klasik Tezhip 60 x 60 cm 12 13

10 Ebru - Asiye Çinemre Demet Karanfil 29 x 43,5 cm Ebru - Asiye Çinemre Stilize İstanbul Lalesi 25 x 46 cm 14 15

11 Katı - Ayşe Kiraz, Halime Subaşı, Hat - Arif Efendiler Âl-i İmrân Suresi 19. Ayetten 85 x 65 cm Katı - Ayşe Kiraz Ağaç Çalışması 75 x 55 cm 16 17

12 Katı - Ayşe Kiraz, Hat - Fuad Başar Medh-i İstanbul da Erguvan zamanı 60 x 130 cm Katı - Tezhip Ayşe Kiraz, Halime Subaşı, Hat - Arif Efendiler Besmele-i Şerife 60 x 35 cm 18 19

13 Tezhip - Ayşe Gülcan Özbalak Tuğra Besmele-i Şerife 50 x 60 cm Tezhip - Derya Soyyiğit, Hüsn-i Hat - Ali Rıza Özcan Peygamber Efendimizin Dua Hadisi Şerifi 65 x 55 cm 20 21

14 Tezhip - Derya Soyyiğit Cennet Kapısı 42 x 35 cm Sedef Kakma - Enis Türk Hat Abdullah Aydemir 34 x 29 cm 22 23

15 Sedef Kakma - Enis Türk Rokoko Desenli Çerçeve 29,5 x 38 cm Tezhip - Esra Alkan, Hat - Ali Hüsrevoğlu Hiç 30 x 45 cm 24 25

16 Tezhip - Esra Alkan, Hat - Osman Çiçek Hilye-i Şerife ve Enbiya Suresi 107. Ayet 50 x 50 cm Hat - Tezhip - Faruk Taskale Yansıma 55 x 75 cm 26 27

17 Tezhip - Faruk Taskale, Hat - Hüseyin Gündüz Aşk Herşeye Kâdir dir. 55 x 75 cm Tezhip - Faruk Taskale Gül-i Faruk 40 x 60 cm 28 29

18 Katı - Tezhip - Halime Subaşı Gönlümün Aks-ı 20 x 30 cm Katı - Halime Subaşı, Hat - Hüsrev Subaşı Maşaallah 47 x 64 cm 30 31

19 Katı - Halime Subaşı Süleymaniye de Bahar 60 x 100 cm Tezhip - Hatice Algün, Hat - Ali Hüsrevoğlu Elif 15 x 30 cm 32 33

20 Tezhip - Hatice Algün, Hat - Mehmet Memiş Hilye-i Şerife 30 x 40 cm Hat - İbrahim Halil İslam Men Cedde, Arayan Bulur 39 x 35 cm 34 35

21 Hat - İbrahim Halil İslam Ve Aşk 52 x 40 cm Çini - Kanae Akkuş Naturalist Uslub 40 cm 36 37

22 Çini - Kanae Akkuş Babanakkaş Uslubu 40 cm Naht - Mesut Dikel Endülis Cordoba Cami Duvar Deseni 15 x 40 cm 38 39

23 Naht - Mesut Dikel Selçuklu Hendesi 26 x 26 cm Ebru - Neşe Orman, Hat - Ali Toy Kumlu Ebru Üzerine Yaldız Kelime-i Tevhid 50 x 70 cm 40 41

24 Ebru - Neşe Orman Lale 60 x 90 cm Hat - Ömer Faruk Dere Maşaallah 45 x 100 cm 42 43

25 Kaligrafi - Ömer Faruk Dere Hadis-i Şerif 60 x 40 cm Hat - Ömer Faruk Özoğul, Tezhip - Gülsüm Gügercin Anlamı: Şanlı Tarihin Her Saniyesinde Hayatın Beni Aydınlattı 132 x 76 cm 44 45

26 Hat - Ömer Faruk Özoğul, Tezhip - Şeyma Okur Anlamı: İnsanoğlunda Kardeşlik Ruhunu Yayan Ey Muhammed (Sav) Seni Andım 99 x 87 cm Tezhip - Sabriye Şeker, Hat - Ayşe Onat Esma-i Hüsna 38 x 87 cm 46 47

27 Tezhip - Sibel Ak, Hat - Ahmet Farisi Serlevha 54 x 45 cm Tezhip - Sibel Ak Zahriye 45 x 45 cm 48 49

28 Hat - Songül Yalçın Esselatu Hayrun Minen Nevm (Namaz Uykudan Hayırlıdır.) 38 x 18 cm Hat - Songül Yalçın Besmele-i Şerife 41 x 19 cm 50 51

29 Hat - Tahsin Kurt Ve Huve Bikulli Halkin (O Her Şeyin Yaratıcısı ve En İyi Bilendir.) 100 x 60 cm Tezhip - Tuba Asiltürk, Hat - Hanife Alpaydın Fetih Suresi Ayet 120 x 40 cm 52 53

30 Tezhip - Tuba Asiltürk, Hat - Davut Bektaş Müsenna Hu 60 x 50 cm Ebru - Tuba Ruhengiz Azaklı Yapraklar 34 x 48 cm 54 55

31 Ebru - Akkase Yılmaz Eneş, Hat - Gürkan Pehlivan Kelime-İ Tevhid ( Allah ın Şehadeti Yetmez Mi? ) 50 x 80 cm Ebru - Akkase Yılmaz Eneş, Hat - Ali Toy Ol 45 x 65 cm 56 57