Güneş'in Yapısı ve Özellikleri Akıllı Ödev - 1

Transkript

1 Güneş'in Yapısı ve Özellikleri Akıllı Ödev - 1 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 1 Öğretmeninin verdiği ödevde Güneş i modellemek isteyen Meltem, aşağıdakilerden hangisi ya da hangilerini kullanabilir? Uygun resme işareti koyarak belirtiniz. Etkinlik 2 Aşağıdaki kutucuklarda verilen ifadelerden doğru olanlara ait yolları sarıya boyayarak güneş ışınlarının Dünya ya ulaşmasını sağlayınız. Güneş ışık ve ısı yayan bir yıldızdır. Güneş, Dünya etrafında dönme hareketi yapar. Güneş te Dünya daki gibi katmanlar bulunmaz. Güneş, sıcak gazlardan oluşan bir gök cismidir. Güneş diğer yıldızlardan daha büyüktür. Güneş yıldızlardan farklı bir gök cismidir. Güneş, kendi etrafında dönme hareketi yapar. Güneş, Dünya dan daha büyüktür. Etkinlik 3 Aşağıda verilen cümleleri kutucuklarda verilen sözcüklerle tamamlayınız. küçük katmanlar dönme yakın büyük küre uzak 1. Güneş, Dünya mızın..... şeklindeki ısı ve ışık kaynağıdır. 2. Güneş, Dünya mıza diğer yıldızlardan daha... mesafede bulunur. 3. Güneş te de Dünya daki gibi farklı..... bulunur. 4. Gökyüzündeki yıldızlar..... olduğu için Güneş ten daha küçük görünürler. 5. Güneş kendi etrafında... hareketi yapar. 6. Güneş, Dünya mıza göre daha... boyuttadır. Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 1

2 Güneş'in Yapısı ve Özellikler i Etkinlik 4 Etkinlik 5 Etkinlik 6 2 Akıllı Ödev - 2 Aysel öğretmen, Ayşe den Güneş ve Dünya nın resimlerini çizmesini istemiştir. Ayşe nin çizdiği aşağıdaki resmi inceleyen öğretmen; Ayşe ye resimde bir hata olduğunu söylemiştir. Öğretmenin belirlediği hata nedir? Resmin yanında verilen kutucuğa yazınız. Erhan, yeni görev yeri olan Kars a gitmek için, eşi ve kızı Doğa ile birlikte havaalanına doğru yola koyuldu. İlk defa uçak gören Doğa; gökyüzünde uçarken parmağıyla kapatabildiği uçağın, gerçekte çok büyük olduğunu görünce çok şaşırdı. Heyecanla babasına uçağın gökyüzünde neden daha küçük göründüğünü sordu. Erhan ın, kızı Doğa ya verdiği cevap ne olabilir? Yazınız. Güneş ve Dünya nın büyüklüklerini karşılaştırmak için bir model hazırlamak isteyen Serdar, aşağıdakilerden hangilerini Dünya, hangilerini Güneş için kullanabilir? Altlarında verilen kutucuklara yazınız. Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

3 Ay'ın Yapısı ve Özellikleri Akıllı Ödev - 3 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 1 Selen hazırlayacağı ödevinde Güneş, Dünya ve Ay ı modelleyecektir. Selen in Güneş, Dünya ve Ay için kullanması gereken malzemeleri uygun biçimde eşleştiriniz. Güneş Dünya Ay Etkinlik 2 Aşağıda verilen cümleleri kutucuklarda verilen sözcüklerle tamamlayınız. Güneş küre Dünya büyük Ay krater küçük 1. Gezegenlerin etrafında dönen gök cisimlerine uydu denir. Buna göre..... Dünya nın uydusudur. 2. Ay Dünya mızdan daha.. boyuttadır. 3. Ay Dünya mıza yakın olduğu için ile aynı büyüklükteymiş gibi görünebilir. 4. Ay üzerinde bulunan çukurlara... adı verilir. 5. Ay da gibi... şeklindedir. Etkinlik 3 Ay üzerine düşen bazı gök cisimleri, Ay üzerinde derin çukurlar oluşturur. Aynı gök cisimleri Dünya üzerine de düşmesine rağmen bu çukurların sayısı Ay dakinden azdır. Bu durumun nedeni nedir? Açıklayınız. Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 3

4 Ay'ın Hareketleri ve Evreleri Akıllı Ödev - 4 Etkinlik 1 Aşağıda resmi verilen gök cisimlerinin isimlerini belirtiniz ve Ay ın hareketlerini resmin altında verilen kutucukta açıklayınız. Etkinlik 2 Geçmiş zamanlarda insanlar, Ay ın gökyüzündeki farklı görünümlerinden yararlanarak hayatlarını kolaylaştırmışlardır. Ay ın gökyüzünde farklı biçimde görünmesinin insanlığa nasıl bir yararı olabilir? Açıklayınız. Etkinlik 3 Aşağıdaki resim üzerine Güneş, Dünya ve Ay ı çizerek gösteriniz ve Ay ın yaptığı hareketleri resim üzerinde verilen kutucuklara yazınız. 4 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

5 Ay'ın Hareket ler i ve Evreler i Akıllı Ödev - 5 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 4 Aşağıdaki bulmacayı verilen bilgilerden yararlanarak doldurunuz A Y I N E V 5 R E L E R İ Ay ın Dünya etrafında dönmesiyle oluşur. 2. Bir ayın yaklaşık 29 gün olduğu takvimdir. 3. Ay'ın Dünya ile Güneş arasında kaldığı evredir. 4. Ay'ın her iki ana evresi arasında geçen yaklaşık süredir. 5. Ay'ın sağ yarısının aydınlık görüldüğü evredir. 6. Ay'ın kendi etrafında yaptığı harekettir. 7. Yeni ay evresinden sonra görülen ara evrenin adıdır. 8. Dolunay evresinden sonra görülen ara evrenin adıdır. 9. Ay'ın Dünya etrafında yaptığı harekettir. 10. Ay'ın sol yarısının aydınlık görüldüğü evrenin adıdır. Etkinlik 5 Ay bazen ışık saçarak yeryüzünü aydınlatırken, bazen de yeryüzünü daha az aydınlatır ya da hiç aydınlatmaz. Bu durumun nedeni nedir? Açıklayınız. Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 5

6 Ay'ın Hareketleri ve Evreleri Akıllı Ödev - 6 Etkinlik 6 Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların başına D, yanlış olanların başına Y yazınız. 1. (...) Ay ın kendi etrafındaki hareketine dönme hareketi denir. 2. (...) Ay, ısı ve ışık saçan bir ışık kaynağıdır. 3. (...) Ay, sadece kendi etrafında ve Dünya etrafında hareket eder. 4. (...) Ay ın Dünya etrafındaki dönme süresi yaklaşık 28 gündür. 5. (...) Ay ın farklı biçimlerde görünmesinden yararlanarak takvimler hazırlanmıştır. 6. (...) Ay yılı, güneş yılına göre daha yavaş tamamlanır. 7. (...) Ay, Güneş ile aynı büyüklüktedir. 8. (...) Ay ın tamamının aydınlık görüldüğü evre dolunay evresidir. 9. (...) Ay ın toplam altı tane ana evresi vardır. 10. (...) Ay ın iki ana evresi arasında geçen süre yaklaşık bir haftadır. Etkinlik 7 Aşağıdaki resimlerde, Dünya dan Ay bakan gözlemciye göre Ay nasıl görünür? Kutucuklar içerisine çiziniz ve evrelerin ismini yazınız. 6 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

7 Güneş, Dünya ve Ay Akıllı Ödev - 7 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 1 Aşağıdaki resimde Güneş, Dünya ve Ay ın yörüngeleri gösterilmiştir. Resim üzerinde, Ay ın Dünya etrafındaki ve Dünya nın Güneş etrafındaki dönüş yönlerini çizerek gösteriniz. Etkinlik 2 Dünya üzerinde bir noktadan bakıldığında Ay ın sürekli olarak aynı yüzü görülür. Bu durumun nedeni nedir? Açıklayınız. Etkinlik 3 Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların başına D, yanlış olanların başına Y yazınız. 1. (...) Dünya, Güneş etrafında saat dönüş yönünün tersine doğru döner. 2. (...) Ay, Dünya ile birlikte Güneş etrafında hareket eder. 3. (...) Ay ın Dünya etrafındaki dönüş yönü saatin dönüş yönü ile aynıdır. 4. (...) Dünya nın kendi ekseni etrafında dönmesi sonucu gece ve gündüz oluşur. 5. (...) Ay ın Dünya etrafındaki yörüngesi elips şeklindedir. 6. (...) Ay kendi etrafında Dünya etrafındaki dönüşünden daha hızlı döner. 7. (...) Dünya nın Güneş etrafındaki hareketi sonucu gelgit olayı oluşur. 8. (...) Dünya nın Güneş etrafındaki dönüş süresi 365 gün 6 saattir. 9. (...) Ay ın Güneş etrafındaki hareketi sonucu mevsimler oluşur. 10. (...) Ay ın Dünya etrafındaki dönüş yönü, Dünya nın Güneş etrafındaki dönüş yönüyle aynıdır. Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 7

8 Akıllı Ödev - 8 Güneş, Dünya ve Ay Etkinlik 4 Öğretmenin verdiği ödev için aşağıdaki modeli hazırlayan Esma; hazırladığı modelde Dünya, Güneş ve Ay ı aynı hizaya getirmiştir. Esma nın hazırladığı ödevden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1. Güneş, Dünya ve Ay ın büyükten küçüğe doğru sıralaması nasıl olur? Modellenen gök cisimlerinden hangileri hareket eder? Ay ın Dünya etrafındaki hareketinin yönü nasıldır? Dünya nın Güneş etrafındaki hareketinin yönü nasıldır? Model şekildeki konumdayken, Ay hangi evrede görülür? Modellenen gök cisimlerinden hangisi ya da hangileri ışık saçar? Modellenen gök cisimlerinden hangisi ya da hangilerinin şekli küreseldir? Modellenen gök cisimlerinden hangisi ya da hangilerinin üzerinde çok sayıda krater bulunur? Modellenen gök cisimlerinden hangisi ya da hangileri esas alınarak takvimler oluşturulmuştur? Modellenen gök cisimlerinden hangisi ya da hangileri gelgit olayına sebep olur Etkinlik 5 Aşağıdaki resimde Dünya nın Güneş etrafındaki ve Ay ın Dünya etrafındaki hareket yönünü çizerek gösteriniz ve belirtilen konumlarda Ay ın hangi evrelerde olduğunu yazınız Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

9 Yıkıcı Doğa Olayları Akıllı Ödev - 9 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 1 Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun kavramlarla tamamlayınız. volkanik patlamalar kasırga heyelan sel deprem tsunami 1. Fay hatlarında açığa çıkan enerjinin yeryüzünde oluşturduğu sarsıntıya.... denir. 2. Aşırı yağış sonucu nehirlerin taşmasıyla.... felaketi oluşur. 3. Okyanus tabanında oluşan depremlerin oluşturduğu dev dalgalara.... denir. 4. Toprağın büyük kütleler halinde kayarak yer değiştirmesine.... denir magmanın yer kabuğundaki çatlaklardan sızarak yeryüzüne fışkırması ile oluşur. 6. Sıcak ve soğuk havanın aniden yer değiştirmesiyle oluşan dönel rüzgarın en kuvvetlisi.... dır. Etkinlik 2 Resimde görülen doğa olaylarından korunmak için yapılması gerekenleri, resimlerin yanında verilen kutucuklara yazınız. Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 9

10 Akıllı Ödev Canlıları Tanıyalım Etkinlik 1 Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların başına D, yanlış olanların başına Y yazınız. 1. (...) Mikroskobik canlılar mikroskop kullanılarak incelenebilir. 2. (...) Amip, öglena, paramesyum ve bakteriler mikroskobik canlılara örnektir. 3. (...) Bakterilerin tamamı vücudumuzda hastalık oluşmasına neden olur. 4. (...) Mikroskobik canlıların zararlarından korunmak için temizliğe özen gösterilmelidir. 5. (...) Mikroskobik canlıların tamamı kendi besinlerini kendileri üretir. Etkinlik 2 Aşağıda verilen resimlerde bulunan mantar çeşitlerinin isimlerini ve özelliklerini, resimlerin yanında verilen kutucuklar içine yazınız. Etkinlik 3 Aşağıdaki tabloda mikroskobik canlıların yararlı ve zararlı özellikleri bir arada verilmiştir. Tabloyu inceleyerek uygun kutucuğa işareti koyunuz. Özellikler Sütten yoğurt ve peynir oluşumunu sağlar. Yararlı Zararlı Kolera, tifo, dizanteri, tetanos gibi hastalıklara neden olur. Besinlerimizin bozulmasına neden olur. Üzümden sirke yapılmasında kullanılır. Bağırsaklarda yaşayan bazı bakteriler vitamin üretirler. Dişlerimizin çürümesine neden olur. Sonbaharda dökülen yaprakları çürütür. Hamurdan ekmek yapılmasını sağlar. 10 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

11 Canlıları Tanıyalım Akıllı Ödev - 11 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 4 Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların başına D, yanlış olanların başına Y yazınız. 1. (...) Çıplak gözle görülemeyen canlılar mikroskop kullanılarak incelenebilir. 2. (...) Mikroskopta görülebilen canlıların hepsi zararlıdır. 3. (...) Mikroskopla inceleme yaparken güvenlik tedbirleri almak gerekir. 4. (...) Sınıflandırma ile canlılarla ilgili bilgilerin öğrenilmesi kolaylaşır. 5. (...) Canlılar sınıflandırılırken sadece beslenme şekillerine bakılır. 6. (...) Canlılar bitkiler, hayvanlar ve mikroskobik canlılar olarak sınıflandırılır. 7. (...) Bitkiler çiçekli bitkiler, çiçeksiz bitkiler ve mantarlar olarak üçe ayrılırlar. 8. (...) Eğrelti otu, kara yosunu ve kibrit otu çiçeksiz bitkilere örnektir. 9. (...) Çiçekli bitkiler çiçeksiz bitkilere göre daha gelişmiştir. 10. (...) Çiçeksiz bitkilerin tamamında gelişmiş bir kök, gövde ve yapraklar bulunur. Etkinlik 5 Aşağıdaki resimde çiçekli bir bitkiyi oluşturan kısımlar numaralanmıştır. Numaralı kısımların adlarını ve görevlerini, resmin yanındaki kutucuklar içerisine yazınız Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 11

12 Canlıları Tanıyalım Akıllı Ödev - 12 Etkinlik 6 Aşağıdaki kavram haritasında boş bırakılan yerleri öğrendiklerinizden yola çıkarak doldurunuz. bulunur Kemikten ya da kıkırdaktan yapılmış bir iskelet bulunmaz ayrılır ayrılır yaşar yaşar örnektir örnektir ayrılır Deniz anası Etkinlik 7 Aşağıda canlılar ile ilgili olarak verilen cümlelerdeki boşlukları uygun kavramlarla tamamlayınız. akciğer kurbağalar sürüngenler kuşlar memeliler doğurarak balina solungaç 1. Kertenkele, kaplumbağa, yılan gibi canlılar.... sınıfında yer alır. 2. Balıklar.... solunumu yaparlar çoğalan ve yavrularını sütle besleyen canlılar memeliler sınıfında yer alır yumurtlayarak çoğalırlar ve tüylü vücuda sahiptirler yaşamlarının bir kısmını suda bir kısmını karada geçirdikleri için iki yaşamlılar olarak bilinir balık görünümlü olmasına rağmen memeliler sınıfında yer alır. 7. Deniz kaplumbağaları.... solunumu yaparlar. 8. Yarasalar.... sınıfındaki canlılara örnek olarak verilebilir. 12 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

13 Canlıları Tanıyalım Akıllı Ödev - 13 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 8 Aşağıdaki bazı canlıların resimleri verilmiştir. Resimlerin numaralarını kullanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız Kutucuklardan hangisi ya da hangilerinde bitkiler bulunur? 2. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerinde çiçekli bitkiler bulunur? 3. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerinde hayvanlar bulunur? 4. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerindeki hayvanlar omurgasızdır? 5. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerindeki hayvanlar yavrularını sütle besler? 6. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerindeki hayvanlar solungaç solunumu yapar? 7. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerindeki canlılar sürüngenler sınıfındadır? 8. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerindeki canlılar kuşlar sınıfındadır? 9. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerindeki canlılar hem karada hem de suda yaşar? 10. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerindeki canlılar çıplak gözle görülemez? 11. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerindeki canlılar mantarlara örnektir? 12. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerindeki canlılar uçabilir? Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 13

14 Kuvvetin Ölçülmesi Akıllı Ödev - 14 Etkinlik 1 Aşağıdaki özdeş dinamometrelere farklı ağırlıktaki cisimler takılmıştır. Dinamometrelerin her bir bölmesi 5 N u gösterdiğine göre dinamometrelerde okunan değerler kaç N dur? Yazınız. K L M N Etkinlik 2 Aşağıdaki özdeş dinamometrelere farklı ağırlıktaki cisimler asılmıştır. A dinamometresinde okunan değer 6 N olduğuna göre; B, C ve D dinamometrelerinde okunan değerler kaçar N olur? Yazınız. A B C D 6N Etkinlik 3 Aşağıdaki dinamometre, ucunda K cismi asılıyken 8 N u göstermektedir. Dinamometreye K cismi ile birlikte L cismi de asıldığında, Şekil 2 deki konuma geldiğine göre; L cisminin ağırlığı kaç N dur? Etkinlik 4 Aşağıdaki dinamometre 5 bölmeli olup N arasındaki kuvvet değerlerini ölçebilmektedir. Buna göre dinamometre ucuna asılı cismin ağırlığı kaç N dur? 14 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

15 Kuvvetin Ölçülmesi Akıllı Ödev - 15 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 5 Aşağıdaki şekilde görülen dinamometrelere takılı cisimlerin ağırlıkları eşittir. Dinamometrelerdeki uzama miktarlarının farklı olmasının nedeni ne olabilir? Hassas bir ölçüm yapmak için hangi dinamometre kullanılmalıdır? Yazınız. Etkinlik 6 Aşağıdaki dinamometre N aralığında ölçüm yapabilmektedir ve 5 bölmelidir. K cismi, N aralığında ölçüm yapabilen 10 bölmeli bir dinamometreye asılırsa, dinamometre kaç bölme uzar? K Etkinlik 7 Aşağıdaki dinamometrelerin ölçebildiği en büyük değerler üzerlerinde yazılıdır. Dinamometreler 10 ar bölmeli olduğuna göre, cisimlerin ağırlıkları kaç N dur? Yazınız. K L M N 100 N 150 N 500 N 10 N Etkinlik 8 Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların başına D, yanlış olanların başına Y yazınız. 1. (...) Kuvvetin birimi Newton dur. 2. (...) Küçük kuvvetleri ölçmek için kalın yaylı dinamometreler kullanılır. 3. (...) Kuvvet dinamometre adı verilen araçla ölçülür. 4. (...) Dinamometreye uygulanan kuvvet azaldıkça yaydaki uzama miktarı artar. 5. (...) Dinamometreler yayların esneklik özelliğinden yararlanılarak yapılmıştır. Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 15

16 Sür tünme Kuvveti Akıllı Ödev - 16 Etkinlik 1 Aşağıdaki kutucuklarda verilen ifadelerden doğru olanlara ait yolları boyayarak yavru zürafayı annesine ulaştırınız. Sürtünme kuvveti cismin hareketine zıt yöndedir. Sürtünme kuvveti, cam yüzeyde beton yüzeye göre daha fazla olur. Pürüzlü yüzeylerde sürtünme fazla olur. Sürtünme kuvveti, halı yüzeyde beton yüzeye göre daha fazla olur. Cisme etki eden sürtünme kuvveti ağırlık arttıkça azalır. Sürtünme kuvveti temas gerektirmeyen bir kuvvettir. Sürtünme kuvveti buz yüzeyde kumlu yüzeye göre daha az olur. Sürtünme kuvveti yüzeyin cinsine bağlı değildir. Etkinlik 2 Aşağıdaki resimde özdeş oyuncak arabalar, özdeş eğik düzlemler üzerinde aynı yükseklikten serbest bırakılıyor. Oyuncak arabaların mermer, beton ve halı yüzeyler üzerinde aldıkları yolu büyükten küçüğe doğru sıralayınız ve nedenini açıklayınız. Mermer Beton Halı Etkinlik 3 Aşağıdaki tabloda sürtünme kuvvetinin olumlu ve olumsuz etkileri bir arada verilmiştir. Tabloyu inceleyerek uygun kutucuğa işareti koyunuz. Olaylar Olumlu Olumsuz Kapıların gıcırdaması Defterimize yazı yazabilmemiz Hareketli makine parçalarının aşınması Frene basarak aracın durdurulması Düşmeden yürüyebilmemiz Eklem sıvısının azalmasıyla kemiklerin aşınması 16 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

17 Sür tünme Kuvveti Akıllı Ödev - 17 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 4 Aşağıdaki resimlerden hangilerinde sürtünmeyi artırmak, hangilerinde sürtünmeyi azaltmak amaçlanmıştır? Resimlerin altına yazınız. Sürtünmeyi azaltmak Etkinlik 5 Aşağıda yapılan deneylerde cisimlerin yere düşme sürelerini karşılaştırınız ve yanıtlarınızı yorumlayarak deneylerin sonucunu yazınız. 1 2 Buruşturulmuş A4 kağıdı A4 kağıdı Etkinlik 6 Resimde görülen işçi, metal çekici üzerindeki ağır kasayı hareket ettirmekte zorlanıyor. İşçinin kasayı daha kolay hareket ettirebilmesi için neler yapılabilir? Yazınız Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 17

18 Akıllı Ödev - 18 Maddenin Hâl Değişimi Etkinlik 1 Aşağıdaki resimlerde gerçekleşen hâl değişimlerinin isimlerini, resimlerin altında verilen kutucuklara yazınız. Etkinlik 2 Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların başına D, yanlış olanların başına Y yazınız. 1. (...) 2. (...) 3. (...) 4. (...) 5. (...) 6. (...) 7. (...) 8. (...) 9. (...) 10. (...) Maddenin ısı vererek katı hâlden sıvı hâle geçmesine erime denir. Buzdolabından odaya getirilen sürahi üzerinde su damlacıkları oluşması yoğuşmaya örnektir. Maddeler donarken çevresine ısı verir. Kaynama ile buharlaşma aynı olaylardır. Denizden çıktığımızda oluşan üşüme hissinin nedeni buharlaşmadır. Katı maddenin ısı alarak doğrudan gaz hâle geçmesine süblimleşme denir. Çaya atılan şekerin kaybolması erimeye örnektir. Hâl değişimi esnasında sıcaklık sabit kalır. Banyo aynasının buğulanması buharlaşmaya örnek olarak verilebilir. Buharlaşma ve yoğuşma olayların birbirinin tersidir. Etkinlik 3 Aşağıdaki sütun grafiklerinde saf maddelerin ısıtılması sırasında gerçekleşen sıcaklık değişimleri gösterilmiştir. Grafikleri inceleyerek hâl değişimlerinin gerçekleştiği sütunları tarayınız. Sıcaklık (0C) Sıcaklık (0C) Zaman 18 Sıcaklık (0C) Zaman Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! Zaman

19 Maddenin Hâl Değişimi Akıllı Ödev - 19 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 4 Aşağıda buharlaşma ve kaynama ile ilgili özellikler numaralandırılmıştır. Buharlaşma ile ilgili ifadelerin numaralarını buharlaşma sepetine, kaynama ile ilgili ifadelerin numaralarını kaynama sepetine yazınız. Kaynama Buharlaşma 1 Sıvının yüzeyinde olur. 4 Her sıcaklıkta gerçekleşir. 2 Madde çevresinden ısı alır. 5 Sıvının her yerinden kabarcıklar çıkar. 3 Belirli bir sıcaklıkta gerçekleşir. 6 Sıvının her tarafında olur. Etkinlik 5 Aşağıdaki kutucuklarda hâl değişimlerinin isimleri verilmiştir. Tablodaki numaraları kullanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1 Erime 3 Buharlaşma 5 Süblimleşme 2 Donma 4 Yoğuşma 6 Kırağılaşma 1. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerinde madde çevresinden ısı alır? 2. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerinde madde çevresine ısı verir? 3. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerinde madde hâl değiştirirken sıvı hâlde bulunmaz? 4. Kutucuklardan hangisi ya da hangileri ortamın soğumasına neden olur? 5. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerinde madde katı hâle geçer? 6. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerinde madde sıvı hâle geçer? 7. Kutucuklardan hangisi ya da hangilerinde madde gaz hâle geçer? 8. Kutucuklardan hangisi ya da hangileri yağmurun oluşumunda rol alır? Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 19

20 Maddenin Ayır t Edici Özellikleri Akıllı Ödev - 20 Etkinlik 1 Aşağıda A, B ve C maddelerine ait sıcaklık-zaman tabloları verilmiştir. Tabloları inceleyerek maddelerin erime noktası (E.N.) ve kaynama noktası (K.N) değerlerini tabloda belirtilen yerlere yazınız. A katısı E.N. K.N. Zaman (dk) Sıcaklık (ºC) B sıvısı E.N. K.N. Zaman (dk) Sıcaklık (ºC) C katısı E.N. K.N. Zaman (dk) Sıcaklık (ºC) Etkinlik 2 Gizem, elindeki kaplardaki sıvının aynı olup olmadığını merak ediyor. Renkleri aynı olan sıvılar tehlikeli olabileceğinden, sıvıların tadına ve kokusuna bakamıyor. Gizem, kaplardaki sıvıların aynı ya da farklı olduğunu anlamak için sıvıların hangi özelliğine bakmalıdır? Etkinlik 3 Aşağıda, ve sıvılarına ait sıcaklık zaman grafikleri verilmiştir. Grafikleri inceleyerek hangi iki sıvı birbirleriyle aynı tür olabilir? Nedeniyle birlikte yazınız. Sıcaklık (ºC) Sıcaklık (ºC) Sıcaklık (ºC) Zaman Zaman Zaman 20 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

21 Maddenin Ayır t Edici Özellikler i Akıllı Ödev - 21 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 4 Volkan, resimdeki saf X katısını ispirto ocağı üzerine koyarak ısıtıyor. Belirli zaman aralıklarında kap içerisindeki sıcaklığı termometre ile ölçerek not eden Volkan, elde ettiği verilerle aşağıdaki grafiği çiziyor. Sıcaklık (ºC) zaman (dak) Volkan ın yaptığı deneyin sonuçlarından yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız Madde kaç kez hâl değiştirmiştir? Maddenin erime noktası kaç derecedir? Maddenin kaynama noktası kaç derecedir? Madde kaynamaya başlayıncaya kadar ne kadar süre geçmiştir?.. Madde 8. dakikada hangi hâldedir? Etkinlik 5 Aşağıdaki tablolardaki verileri kullanarak, maddelere ait sıcaklık-zaman grafiğini sütun grafiği olarak çiziniz ve maddelerin erime noktası (E.N.), donma noktası (D.N.) ve kaynama noktası (K.N.) değerlerini yazınız. 100 Sıcaklık (ºC) Zaman (dk) Sıcaklık (ºC) E.N. D.N Zaman (dk) 0 1 Sıcaklık (ºC) E.N. D.N Sıcaklık (ºC) Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! Zaman K.N. 2 Zaman K.N

22 Isı ve Sıcaklık Akıllı Ödev - 22 Etkinlik 1 Aşağıda ısı ve sıcaklık ile ilgili bazı bilgiler verilmiştir. Isı ile ilgili bilgilerin numaralarını ısı trenine, sıcaklık ile ilgili bilgilerin numaralarını sıcaklık trenine yazınız. Isı Treni... Sıcaklık Treni... 1 Maddeler arasında aktarılan enerjidir. 5 Termometre ile ölçülür. 2 Birimi selsiyus derecedir. (ºC) 6 Madde miktarına bağlı değildir. 3 Madde miktarına bağlıdır. 7 Birimi kalori (cal) ya da Joule dür. (J) 4 Enerji türü değildir. 8 Kalorimetre kabı ile ölçülür. Etkinlik 2 Bebeği için hazırladığı sıcak sütü biberona dolduran Aylin, biberonu bebeğine vermeden önce sıcaklığını kontrol etmiş ve sütün bebeği için çok sıcak olduğunu fark etmiştir. Sütün uygun sıcaklığa gelmesini isteyen Aylin; biberonu içerisinde ılık su bulunan kâsenin içinde bir süre bekletmiştir. Aylin in sütü uygun sıcaklığa getirmek için yaptığı uygulamada, süt ile su arasındaki ısı alışverişi ile ilgili aşağıda verilen soruları cevaplayınız. 1. Isının akış yönü hangi yöndedir? Yazınız Sütün sıcaklığındaki değişim nasıldır? Yazınız Kâse içindeki suyun sıcaklığındaki değişim nasıldır? Yazınız Kâse içinde yeterli süre bekleyen süt ile suyun son sıcaklıkları nasıl olur? Karşılaştırınız Biberon kâsenin içine değil de yanına konulsaydı, süt ile su arasında ısı alışverişi gerçekleşir miydi? Nedeniyle birlikte yazınız Süt ile suyun başlangıçtaki sıcaklıkları birbirine eşit olsaydı, süt ile su arasında ısı alışverişi gerçekleşir miydi? Nedeniyle birlikte yazınız Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

23 Isı ve Sıcaklık Akıllı Ödev - 23 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 3 Aşağıdaki kaplarda eşit miktarlarda aynı tür sıvılar bulunmaktadır. Kaplardaki sıvılar büyük bir kapta karıştırıldığında son sıcaklıkları ne olur? 40 ºC 90 ºC 25 ºC 75 ºC 55 ºC 65 ºC 42 ºC 56 ºC Etkinlik 4 Resimdeki kaplarda farklı sıcaklıklarda aynı tür sıvılar bulunmaktadır. Kaplardaki sıvılar büyük bir kapta karıştırıldığında, son sıcaklıkları ne olabilir? Tahmininizi nedeniyle birlikte yazınız. 80 ºC 40 ºC A B Etkinlik 5 Aşağıda sıcaklıkları verilen maddeler birbirlerine temas etmektedir. Resimleri inceleyerek maddeler arasında ısı alışverişi olup olmadığını yazınız. Isı alışverişi varsa ısının akış yönünü çizerek gösteriniz. 80 ºC 40 ºC 30 ºC 50 ºC 75 ºC 25 ºC 10 ºC 10 ºC Isı alışverişi Isı alışverişi Isı alışverişi Isı alışverişi Isının akış yönü Isının akış yönü Isının akış yönü Isının akış yönü Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 23

24 Isı Maddeleri Etkiler Akıllı Ödev - 24 Etkinlik 1 Aşağıdaki resimleri inceleyerek, resimlerde gerçekleşen olayların nedenini, resimlerin altında verilen kutucuklara yazınız. Beton zeminde bekleyen lastiğin havasının inmesi Yaz aylarında rayların eğilip bükülmesi Buzdolabında bekleyen konservenin kapağının zor açılması Sıcaklık arttıkça termometredeki sıvı seviyesinin yükselmesi İçine sıcak su dökülen soğuk bardağın çatlaması Yazın çok sıcak havalarda gözlük camlarının düşmesi Etkinlik 2 Termostatlar maddelerin farklı miktarlarda genleşmelerinden yararlanarak yapılır. Termostat içindeki birbirlerinden farklı oranlarda genleşen metallerden oluşan metal çifti, eğilerek devreyi açar ya da kapatır. Günlük yaşamda kullandığımız birçok elektrikli araçta, devrenin otomatik olarak açılıp kapanması termostatlarla sağlanır. Termostatlar günlük yaşamda kullandığımız hangi elektrikli araçların yapısında bulunur? İşaretleyiniz. Yangın alarmı Buzdolabı Çamaşır makinesi Mikser Otomobil radyatörü Elektrikli soba Fırın Televizyon Fön makinesi Su ısıtıcısı Ütü Ampul 24 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

25 Isı Maddeleri Etkiler Akıllı Ödev - 25 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 3 Yandaki resimde görülen ahşap saplı metal kazıyıcı, U şeklindeki metal levha içerisine yerleştirilebiliyor. Arabasını boyamaya hazırlamak için araba üzerindeki eski boyayı kazıyan Mehmet Usta, uzun süre kullandığı metal kazıyıcının U şeklindeki metal levhanın içerisine sığmadığını fark ediyor. Kazıyıcının bir süre kullanıldıktan sonra metal levha içerisine sığmamasının nedeni nedir? Açıklayınız. Etkinlik 4 Aşağıda kutucuklarda yer alan bilgilerden doğru olana (D) yanlış olana (Y) yönünde ilerleyerek doğru çıkışa ulaşınız. D Isı etkisiyle maddelerin hacimlerinde artış olur. Y Bütün maddeler aynı oranda genleşirler. Maddeler soğuduğunda hacimleri küçülür. D Y D Y Termometrelerde sıvıların genleşmesinden yararlanılır. Genleşme maddeler için ayırt edici bir özelliktir. Genleşme ve büzülme birbirinin tersi olaylardır. Sadece katı hâldeki maddeler genleşir. D Y D Y D Y D Y Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 25

26 Isı Maddeleri Etkiler Akıllı Ödev - 26 Etkinlik 5 Uygar ve Gizem, cam şişenin ağzına lastik balon geçiriyorlar. Uygar, ağzına balon geçirilmiş cam şişeyi içerisinde sıcak su bulunan kaba yerleştiriyor. Gizem ise şişenin ağzındaki balonun çevresini belirli aralıklarla ölçerek not ediyor. Uygar ve Gizem in yaptıkları deneyde, balonun çevre uzunluğunda değişim olur mu? Nedeniyle birlikte yazınız. Etkinlik 6 Aşağıdaki tabloda günlük yaşamda karşılaştığımız genleşme, büzülme ve hâl değişimi örnekleri verilmiştir. Tabloyu inceleyerek verilen örnek olayın, ısının maddeler üzerindeki etkilerinden hangisine örnek olduğunu yazınız. Masada unutulan külah dondurmanın masanın üzerine yayılması Balkonda soğuk beton üzerine bırakılan plastik topun küçülmesi Metal kalorifer peteklerinin ısınırken ses çıkarması Metal çerçeve içerisine konulan gözlük camının bir süre sonra yerinden oynamaması Sıcak hava balonlarının şişmesi Kışın çok soğuk havalarda araba kapılarının çok zor açılması Güneş ışığı altında bırakılan gazlı çakmakların patlaması Lavabolara koku giderici olarak koyulan naftalinin bir süre sonra kaybolması Termometredeki sıvı seviyesinin azalması Kaynayan sütün taşması 26 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

27 Işığın Yayılması Akıllı Ödev - 27 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 1 Aşağıdaki ışık kaynaklarından çevreye yayılan ışık ışınlarını çizerek gösteriniz. Etkinlik 2 Aşağıdaki düzeneklerden fareye bakan kedi, hangisinden baktığında fareyi görebilir? Çizimlerin karşısındaki boşluklara açıklamanızı yazınız. Işığın izleyeceği yolu çizerek gösteriniz. Etkinlik 3 Aşağıdaki düzeneklerden muma bakan Buse, şekil I de mumun ışığını görüyor fakat şekil II deki düzenekten baktığında göremiyor. Buse nin şekil -II de ışığı görememesinin nedeni nedir? Açıklayınız. Şekil I Şekil II Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 27

28 Işığın Yansıması 1 Akıllı Ödev - 28 Etkinlik 1 Aşağıda düzgün yansıma ve dağınık yansıma şekilleri verilmiştir. Gelen ışınlar N N Yansıyan ışınlar Gelen ışınlar Yansıyan ışın N N Yansıyan ışın Düzgün yansıma Dağınık yansıma Buna göre, aşağıdaki cümlelerin doğru olabilmesi için altı çizili kelimelerden hangilerinin seçilmesi gerekir? 1. Cisimlerin bir yüzeyde net görüntüsünün oluşabilmesi için düzgün / dağınık yansıma olması gerekir Ayna ve parlak pürüzsüz metal yüzeylerde düzgün / dağınık yansıma olur Buruşuk alüminyum folyoda düzgün / dağınık yansıma gerçekleşir Dalgalanmanın olduğu su yüzeyinde düzgün / dağınık yansıma gerçekleşir Dalgalanmanın olmadığı su yüzeyinde düzgün / dağınık yansıma gerçekleşir Seçilen kelimeler Etkinlik 2 Işığın düzgün yansımasını gösteren aşağıdaki şekildeki boşlukları uygun kavramlar ile doldurunuz. b.... a.... b c.... a c d e f f.... d.... e Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

29 Işığın Yansıması 2 Akıllı Ödev - 29 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 3 Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun kavramlarla tamamlayınız. gelen ışın yansıma normal yansıyan ışın yansıma gelme dik düzgün yüzeyin normali dağınık yansıtıcı yüzey 1. Işık ışınlarının bir yüzeye çarparak geldiği ortama geri dönmesine.. denir. 2., ve aynı düzlemdedir. 3. Yansıma olayında... açısı,.. açısına eşittir. 4. Bir yansıtıcı yüzeye.. olarak gelen ışın, kendi üzerinden geri yansır. 5. Işığın yansıdığı yüzeylerde cisimlerin net görüntüsü oluşabilir. 6. Gelen ışının yansıtıcı yüzeye değdiği noktada yüzeye dik olarak çizilen hayali çizgiye denir. 7. Gelme açısının 60 0 olduğu bir durumda yansıma açısı. derecedir. 8. Buruşturulmuş alüminyum folyo, ışığı olarak yansıtır. 9. Maddeler ışığın yönünü ve doğrultusunu değiştirerek..ya uğratabilirler. 10.Işığın yansımaya uğramasına neden olan yüzeye.. denir. Etkinlik 4 Düzgün yansımanın olduğu bir yüzeye gelen ışının gelme açısı 40 dir. Bu yansımaya ait şekli çizerek, şekil üzerinde gelen ışın, yansıyan ışın ve yansıma açısını gösteriniz. Gelme açısı: 40 Yansıma açısı:... Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 29

30 Işığın Maddeyle Karşılaşması - 1 Akıllı Ödev - 30 Etkinlik 1 Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun kavramlarla tamamlayınız. cinsine iyi hiç kalınlığına saydam olmayan opak saydam net biraz yarı saydam bulanık 1. Işık her maddeden geçemez. Bazı maddeler ışığı. geçirir, bazıları. geçirir, bazıları ise... geçirmez. 2. Işığı iyi geçiren maddelere maddeler denir. 3. Üzerine gelen ışığın bir miktarının geçmesine izin veren maddelere. maddeler denir. 4. Üzerine gelen ışığın geçmesine izin vermeyen maddelere maddeler denir. 5. Saydam maddelerin arkasındaki cisimler görünür. 6. Yarı saydam maddelerin arkasındaki cisimler. görünür. 7. Saydam olmayan maddelere. madde denir. 8. Cisimlerin ışığı geçirme durumları ve yapıldığı maddenin.. bağlıdır. Etkinlik 2 Aşağıda Kemal'in üç farklı madde ile yaptığı deneyler verilmiştir. Buna göre Kemal in deneyinde kullandığı K, L ve M maddelerinin neler olabileceği ile ilgili üçer tane tahminde bulununuz. K maddesi L maddesi M maddesi Kemal Kemal Kemal K maddesi L maddesi M maddesi Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

31 Işığın Maddeyle Karşılaşması - 2 Akıllı Ödev - 31 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 3 Aşağıda verilen kavram haritasını uygun kavramlar ile doldurunuz. Işık geçirgenliğine göre maddeler Örnektir Örnektir Örnektir Etkinlik 4 Aşağıda verilen doğru / yanlış etkinliğinde uygun çıkışı işaretleyiniz. D Işığın geçmesine engel olan maddelere opak maddeler denir. Y Hava çok aşırı sisli olduğunda saydam olmayan (opak) ortam oluşur. Bulutlar yarı saydam hava olayıdır. D Y D Y 1. çıkış 2. çıkış 3. çıkış 4. çıkış Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 31

32 Tam Gölge - 1 Akıllı Ödev - 32 Etkinlik 1 Barış, tam gölgenin nelere bağlı olduğunu araştırmak için şekildeki gibi bir deney düzeneği kuruyor. Perde Fener Top Buna göre; Barış ın deneyde yaptığı aşamalar ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1. Top ve perdeyi yerinde tutarken, feneri toptan uzaklaştırırsa gölgenin büyüklüğü nasıl değişir? 2. Top ve perdeyi yerinde tutarken, feneri topa yaklaştırırsa gölgenin büyüklüğü nasıl değişir? 3. Fener ve perdeyi yerinde tutarken, topu fenere yaklaştırırsa gölgenin büyüklüğü nasıl değişir? 4. Fener ve perdeyi yerinde tutarken topu, fenerden uzaklaştırırsa gölgenin büyüklüğü nasıl değişir? 5. Fener ve topu yerinde tutarken, perdeyi topa yaklaştırırsa gölgenin büyüklüğü nasıl değişir? 6. Fener ve topu yerinde tutarken, perdeyi toptan uzaklaştırırsa gölgenin büyüklüğü nasıl değişir? Etkinlik 2 Aşağıdaki fenerin önüne konulan cismin perde üzerindeki görüntüsünü çiziniz. Perde Fener 32 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

33 Tam Gölge - 2 Akıllı Ödev - 33 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 3 Aşağıdaki şekilde bir futbolcunun resmi verilmiştir. Futbolcunun 4 tane gölgesi olduğuna göre; futbol sahasını aydınlatan kaç tane ışık kaynağı vardır? Yerlerini şekil üzerinde çiziniz. Işık kaynağı sayısı:... Etkinlik 4 Aşağıda verilen zamanlarda oluşan çubuğun gölgesini resim üzerine çizip, çubuğun gölge boyu-zaman grafiğini tamamlayınız. Sabah Öğle Akşam Gölge boyu Sabah Öğle Akşam Zaman Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 33

34 Biyoçeşitlilik - 1 Akıllı Ödev - 34 Etkinlik 1 Yaşadığınız çevrede görülen çevre kirliliğine sebep olan faktörler nelerdir? Ankara azdır Sivas biyoçeşitlilik Van azaltır ekonomisine deprem fazladır Kelaynak erozyon sel kardelen mamut dinozor 1. Bir bölgede yaşayan canlı türlerinin sayıca zenginliğine..... denir. 2. Çöllerde ve kutuplarda biyoçeşitlilik keçisi,.. kedisi ve kangalı ülkemizin biyoçeşitliliğine örnektir. 4. Çevre kirliliği yaşam alanlarının doğal yapısını bozar ve biyoçeşitliliği.. 5. Biyoçeşitliliğin artması ülke.de katkı sağlar. 6.,.. ve.lerin olduğu bölgelerde biyoçeşitlilik azdır. 7. Ülkemizde kuşlarının ve.. bitkisinin nesli tükenme tehdidi altındadır. 8. Dünyada ve.. ların nesli tükenmiştir. Etkinlik 2 Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların yanına (D), yanlış olanların yanına (Y) yazınız. Canlıların nesillerinin tükenmesi biyoçeşitliliği azaltır. Çevre kirliliği biyoçeşitliliği artırır. Dünyada biyoçeşitlilik her geçen gün artmakta ve yeni türler oluşmaktadır. Deniz kaplumbağaları ve kelaynaklar nesli tükenmekte olan canlılardır. Bir bölgedeki bitki ve hayvan çeşitliliği o bölgenin biyoçeşitliliğinin fazla olduğunu gösterir. Doğal yaşamın korunması biyoçeşitliliği azaltır. Bir bölgedeki iklim şartları biyoçeşitliliği etkiler. Deve nesli tükenmiş hayvanlardan biridir. Ülkemizde kardelen bitkisinin nesli tükenme tehdidi altındadır. Dünyada mamutların nesli tükenmiştir. 34 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

35 Biyoçeşitlilik - 2 Akıllı Ödev - 35 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 3 Biyoçeşitliliği tehdit eden çevresel faktörler nelerdir? Araştırıp, açıklayınız. Etkinlik 4 Plansız kentleşmenin biyoçeşitliliğe etkileri nelerdir? Araştırıp, açıklayınız. Etkinlik 5 Toprak kirliliğinin sebepleri nelerdir? Araştırıp, açıklayınız. Etkinlik 6 Ülkemizde nesli tükenmiş veya tükenme tehdidi altında olan canlıları araştırarak resimlerini aşağıdaki tabloya yapıştırınız. Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 35

36 İnsan ve Çevre İlişkisi - 1 Akıllı Ödev - 36 Etkinlik 1 Aşağıda verilen paragraftaki boşlukları uygun kavramlarla tamamlayınız. canlı cansız çevre toprak hava su beslenme su ısınma barınma havanın suyun toprağın insanlar Canlı ve cansız varlıkların bir arada denge içinde bulunduğu, canlıların içerisinde yaşadıkları ortama. denir. Bir çevrenin yaşanabilir olması için.. ve. varlıklar bir arada bulunmak zorundadır. Cansız varlıklar olmadan canlı varlıklar da yaşayamaz. Çevremizdeki canlı ve cansız varlıklar, her zaman birbirleriyle ilişki hâlindedir. Örneğin,, ve.. cansız varlıklardandır. Biz insanlar ve diğer canlıların yaşaması toprak, su ve havaya bağlıdır. İnsanlar yaşamsal faaliyetlerini yerine getirebilmek için çevreden yararlanır. İnsanlar..,..,,. gibi ihtiyaçlarını giderebilmek için çevrede birtakım değişiklikler yaparlar. Bu nedenle doğal kaynaklar azalır, küresel ısınma oluşur, ve çevre kirlenir...,. ve. kirli olması, biz insanlar başta olmak üzere diğer tüm canlıların zarar görmesi demektir. Çevrenin kirlenmesine en büyük etkiyi. yapmaktadır. Etkinlik 2 Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların yanına (D), yanlış olanların yanına (Y) yazınız. Çevrenin korunması için vatandaşlar bilgilendirilmelidir. Canlılar içinde çevreye en fazla zarar veren insanlardır. Katı atıklar sadece toprağı kirletir. Hava kirliliğinde havadaki zehirli gazların miktarı azalır. Kömür, petrol gibi yakıtlar havadaki karbondioksit miktarını artırır. Tarım ilaçlarının kullanılması toprağı kirletmez. Atık piller toprağın kirlenmesine sebep olur. Toprak, su ve hava kirliliği sadece insanları etkiler. Suların kirlenmesi salgın hastalıklara sebep olur. Toprak kirlenmesi bitkilerin verimini artırır. 36 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

37 İnsan ve Çevre İlişkisi - 2 Akıllı Ödev - 37 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 3 Ülkemizdeki çevre sorunlarından bir tanesi de, Tarım alanlarının kimyasal maddeler ile kirlenmesidir. Bu sorunun çözümü için önerilerinizi aşağıya yazınız. Etkinlik 4 Yaşadığınız bölgedeki veya ülkemizdeki bir çevre sorununu belirleyerek, bu soruna ilişkin çözüm önerilerinizi yazınız. Etkinlik 5 Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların yanına (D), yanlış olanların yanına (Y) yazınız. Çölleşme erozyonun bir sonucudur. Tarım ilaçları ve kimyasal gübreler toprak kirliliğine yol açabilir. Atık yağlar su kirliliğine sebep olmaz. Küresel ısınma hava kirliliğinin bir sonucudur. Gürültü insan sağlığı için zararlıdır. Toprak tüm canlıların besin ve hayat kaynağıdır. Motorlu araçların egzozlarından çıkan gazlar hava kirliliğine neden olur. Hızlı nüfus artışının çevre kirliliğine etkisi yoktur. Su kaynaklarının azalması canlı yaşamını tehlikeye sokabilir. Sera etkisi dünyamızda sıcaklığın azalmasına neden olur. Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 37

38 İnsan ve Çevre İlişkisi - 3 Akıllı Ödev - 38 Etkinlik 6 İnsanların yaşam faaliyetleri sonucu oluşan çevre kirliliğine örnek olarak bir gazete haberi aşağıda verilmiştir. Bafa gölü, Söke ilçesi ile Milas ilçesi karayolunun kenarındadır. Göl üzerinde bir süre önce oluşmaya başlayan yeşilimsi örtü ve balık ölümlerinden sonra, son zamanlarda göl üzerinde köpürmeler de görülmeye başlandı. Uzmanlar, göl üzerinde yıllar önce başlayan zehirli alg çoğalması ile günümüzde kirliliği en üst seviyeye çıktığını ve gölün yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldığını belirtiyorlar. Bu habere göre, Bafa gölünün yok olmaması için neler yapılmalıdır? Etkinlik 7 Yaşadığınız bölgede veya ülkemizde, insan faaliyetleri sonucunda gelecekte oluşabilecek bir çevre sorununu belirleyerek, bu soruna ilişkin çözüm önerilerinizi yazınız. 38 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

39 İnsan ve Çevre İlişkisi - 4 Akıllı Ödev - 39 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 8 İnsanlar yaşadıkları çevrelerde yaşamlarını devam ettirebilmek için çeşitli değişiklikler yaparlar. Örneğin; şehirlerin su ihtiyaçlarını gidermek için büyük barajlar yaparlar. Bu barajlar yapıldıkları bölgenin iklim şartlarında da değişiklik oluşmasına sebep olur. Yapılan bu barajların insan ve çevre etkileşimi için yararları ve zararlarını araştırarak yazınız. Yararları Zararları Etkinlik 9 Yaşadığınız bölgede veya ülkemizde, insanlar tarafından çevrede yapılan değişiklikleri araştırarak, bunların yararlarını ve zararlarını yazınız. Yapılan değişiklik :.... Yararları Zararları Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 39

40 Devre Elemanlarının Sembollerle Gösterimi ve Devre Şemaları - 1 Akıllı Ödev - 40 Etkinlik 1 Elektrik devrelerinde kullanılan malzemelere devre elamanları denir. Dünyanın her yerinde devre elemanları aynı sembollerle gösterilir. Dünyanın her yerinde devre elemanlarının aynı sembollerle gösterilmesinin nedeni nedir? Açıklayınız. Etkinlik 2 Aşağıda verilen devre elemanlarının resimlerini sembolleri ile eşleştiriniz. Etkinlik 3 Aşağıda verilen devre elemanları ile basit bir elektrik devresi şeması çiziniz. 40 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

41 Devre Elemanlarının Sembollerle Gösterimi ve Devre Şemaları - 2 Akıllı Ödev - 41 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 4 Aşağıda resmi verilen elektrik devresinin şemasını yanda verilen bölüme çiziniz. Etkinlik 5 İki pil, bir anahtar ve üç ampulden oluşan bir elektrik devresinin resmini ve şemasını çiziniz. Resmi Şeması + + Etkinlik 6 Aşağıda şeması verilen elektrik devresinin resmini yanda verilen bölüme çiziniz. Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 41

42 Basit Bir Elektrik Devresinde Lamba Parlaklığını Etkileyen Değişkenler - 1 Akıllı Ödev - 42 Etkinlik 1 Aşağıda şeması verilen elektrik devresi ile ilgili soruları cevaplandırınız Devrede kaç tane pil kullanılmıştır? 2. Devrede kaç tane ampul kullanılmıştır? 3. Devredeki anahtarın durumu nasıldır? 4. Devredeki ampuller ışık verir mi? 5. Devreye bir pil daha eklenirse lambaların parlaklığı nasıl değişir? 6. Devreden bir pil çıkartılırsa lambaların parlaklığı nasıl değişir? 7. Devreye bir ampul daha eklenirse lambaların parlaklığı nasıl değişir? 8. Devreden bir ampul çıkartılırsa lambaların parlaklığı nasıl değişir? Etkinlik 2 Efe, ampul parlaklığına etki eden değişkenleri görmek için altta verilen iki elektrik devresini kurmuş ve 2. devredeki ampullerin daha parlak yandığını görmüştür. 1. devre 2. devre Buna göre; Efe nin yaptığı deneyde, Bağımsız değişken Bağımlı değişken Kontrol edilen değişken :..., :..., : dır. 42 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

43 Basit Bir Elektrik Devresinde Lamba Parlaklığını Etkileyen Değişkenler - 2 Akıllı Ödev - 43 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 3 Aşağıda özdeş pil ve ampuller kullanarak kurulmuş iki elektrik devresi verilmiştir. Devrelerdeki ampullerin parlaklıkları arasındaki ilişkiyi yazınız. K L M... Etkinlik 4 Azra, ampul parlaklığına etki eden değişkenleri görmek için altta verilen iki elektrik devresini kurmuş ve 1. devredeki ampullerin daha parlak yandığını görmüştür. 1. devre 2. devre Buna göre; Azra'nın yaptığı deneyde, Bağımsız değişken Bağımlı değişken Kontrol edilen değişken :..., :..., : dır. Etkinlik 6 Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların yanına (D), yanlış olanların yanına (Y) yazınız. Bir elektrik devresinde pil sayısı arttıkça ampul parlaklığı artar. Bir elektrik devresinde ampul sayısı arttıkça ampul parlaklığı artar. Bir elektrik devresinde anahtar açık ise lambalar ışık verir. Bir elektrik devresinde pil devreye enerji verir. Bir elektrik devresinde ampul sayısının artması ampul parlaklığını etkilemez. Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 43

44 Basit Bir Elektrik Devresinde Lamba Parlaklığını Etkileyen Değişkenler - 3 Akıllı Ödev - 44 Etkinlik 6 Özlem, ampul parlaklığına etki eden değişkenleri görmek için altta verilen iki elektrik devresini kurmuştur. K L M N 1. devre 2. devre Buna göre; Devrelerde en fazla ışık veren ampul : , Bağımsız değişken Bağımlı değişken Kontrol edilen değişken :..., : , : dır. Etkinlik 7 Ampul parlaklığına etki eden değişkenleri göstermek amacı ile; Bağımsız değişken Bağımlı değişken Kontrol edilen değişken : Pil sayısı, : Ampul parlaklığı : Ampul sayısı olan elektrik devrelerinin şemasını çiziniz. 44 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

45 Uygulamalı Bilim - 1 Akıllı Ödev - 45 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 1 Yaşadığınız çevrede görülen çevre kirliliğine sebep olan faktörler nelerdir? Etkinlik 2 Tespit ettiğiniz bu faktörler içinden bir tanesi için sizden alternatif çözüm yolları bulmanız istenmektedir. Çözüm önerileriniz nelerdir? Etkinlik 3 Ürettiğiniz çözüm önerilerinizden uygulanması en uygun olan yöntemi seçip, bu yöntemin niçin uygulanması gerektiğinin gerekçelerini açıklayınız? Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 45

46 Uygulamalı Bilim - 2 Akıllı Ödev - 46 Etkinlik 4 Kuvveti ölçmek için kullanılan ölçme aletine dinamometre denir. Altta bir dinamometre resmi verilmiştir. Bir dinamometrenin nasıl yapıldığını araştırıp, gerekli malzemeleri aşağıya yazınız. Etkinlik 5 Kendinizin yapacağı dinamometrenin tasarımını çiziniz. Etkinlik 6 Yaptığınız dinamometrenin ucuna farklı ağırlıklar asarak dinamometrenizdeki uzama miktarlarını ölçüp alttaki tabloya not ediniz. Daha sonra alttaki grafiği (Uzama miktarı ağırlık) tamamlayınız. Uzatma miktarı (cm) Ağırlık (N) Uzatma Miktarı (cm) Ağırlık (N) 46 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!

47 Uygulamalı Bilim - 3 Akıllı Ödev - 47 Adı Soyadı:... Sınıfı:... No:... Etkinlik 7 İletken ve Yalıtkan oyun hamuru yapalım. İletken Oyun Hamuru malzeme listesi: yemek kaşığı un 2. 1,5 yemek kaşığı sıvıyağ 3. 3 yemek kaşığı tuz 4. 1,5 su bardağı su 5. 3 yemek kaşığı limon suyu Yalıtkan Oyun Hamuru malzeme listesi: yemek kaşığı un 2. 3 yemek kaşığı sıvıyağ 3. 5 yemek kaşığı şeker 4. 1,5 su bardağı su 5. 1 çay kaşığı şap Aşama 1: Hazırladığınız malzemeleri bir kap içerisinde karıştırarak hamur haline gelene kadar yoğurmanız gerekmektedir. Aşama 2: Aşağıda şeması verilen devrenin benzerinin kurunuz. Oyun hamuru Aşama 3: Yukardaki devre şemasında oyun hamuru kısmına iletken ve yalıtkan oyun hamurlarınızı ayrı ayrı takarak lambanın ışık verme durumunu karşılaştırınız. İletken oyun hamuru lambanın ışık durumu:. Yalıtkan oyun hamuru lambanın ışık durumu:. Aşama 4: Yaptığınız oyun hamurlarının iletken veya yalıtkan olmalarının sebeplerini malzeme listelerini karşılaştırarak açıklayınız. Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız! 47

48 Uygulamalı Bilim - 3 Akıllı Ödev - 48 Etkinlik 8 Sürtünme kuvvetini değiştirebiliyorum. Aşama 1: Sürtünme kuvveti nedir? Araştırınız. Aşama 2: Sürtünme kuvvetinin olumlu ve olumsuz yönlerini araştırıp aşağıdaki tabloya yazınız. Olumlu Yönleri Olumsuz Yönleri Aşama 3: Sizden sürtünme kuvvetini kendi isteğinize göre artırıp azaltabileceğiniz bir sistem tasarlayıp yapmanız istenmektedir. Tasarımınızı aşağıdaki boşluğa çiziniz. Aşama 4: Tasarımınızın nerelerde kullanılabileceğini açıklayınız. 48 Ar tık Fen Dersini Daha Rahat Anlayacaksınız!