SUI 437 ELEŞTİREL TEORİ

Transkript

1 Pazartesi: (295) Perşembe: (297) SUI 437 ELEŞTİREL TEORİ Güz Dönemi Hakan Övünç Ongur Dersin Amacı Bu ders, siyaset teorisine ilgi duyan lisans öğrencilerini Eleştirel Teori literatürünün üç temel kaynağı olan Antonio Gramsci, Frankfurt Okulu ve Jürgen Habermas ile tanıştırmayı amaçlamaktadır. Dönemin ilk haftalarında Eleştirel Teorinin anlamı, amacı ve kaynakları ile tanıştırılacak olan öğrenciler, dönemin geri kalan haftalarında yukarıda adı geçen düşünürlerin siyasal yaklaşımları üzerine tartışmalara katılacaktır. Birincil kaynak okumalar dışında, yakın tarihli makalelerin de kullanılacağı bu ders, öğrencilerin merak ettikleri konuları teorik bir çerçeveye oturtabilmelerine ve günlük olayları eleştirel bir gözle yenidenyorumlayabilmelerine yardımcı olmayı hedeflemektedir. Değerlendirme 1. Derse katılım (%15) 2. Vize (%25) 3. Final (%30) 4. Dönem ödevi (%30) Öğrencilerin Yükümlülükleri TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi yönetmelikleri uyarınca, tüm öğrencilerin derslere devamlılığı zorunlu kılınmıştır. Bu ders özelinde, öğrencilerin sınıf-içi tartışmalara katılmaları ve fikirlerini özgürce dile getirmeleri ayrıca beklenmektedir. Tüm öğrencilerin okuma listesinde (+) işareti ile belirlenmiş zorunlu okumaları yapmaları gerekmektedir. Okuma listesinde ya da ders akışındaki değişikliklerden haberdar olunması amacıyla, tüm öğrencilerin dersin internet sayfasına üye olmaları beklenmektedir. Herhangi bir fiziki mecburiyet veya öğretim üyesinin özel izni dışında, derste kamera ya da ses kaydı yapılması kesinlikle yasaktır. Aksi bir durum tespit edildiğinde, bu eylemde bulunan öğrenci notlamaya dâhil edilmeyecektir. 1

2 1. Hafta Eleştirel Teori Nedir? Max Horkheimer, "Traditional and Critical Theory," Critical Theory: Selected Essays içinde, M. J. O'Connell (çev.), New York: Continuum, 1937/2002, ss (+) Kurtul Gülenç, Frankfurt Okulu: Eleştiri, Toplum ve Bilim, İstanbul: Ayrıntı, 2015, ss Michèle Barret, "Ideology, Politics, Hegemony: From Gramsci to Laclau and Mouffe," Mapping Ideology içinde, S. Žižek (der.), Londra: Verso, 2012, ss Andrew Linklater, "The Achievements of Critical Theory," International Theory: Positivism and Beyond içinde, Steve Smith vd. (der.), Cambridge: Cambridge University Press, 1996, ss Ina Kerner, Postcolonial Theories As Global Critical Theories, Constellations, 2018, ss o Film: Twelve Angry Men (Yön. Sidney Lumet, 1957) 2. Hafta Eleştirel Teorinin Düşünsel Temelleri Karl Marx, Kapital Cilt I, M. Selik ve N. Satılgan (çev.), İstanbul: Yordam, 1867/2013, ss (+) Sigmund Freud, Bir Yanılsamanın Geleceği - Uygarlık ve Hoşnutsuzlukları, A. Yardımlı (çev.), İstanbul: İdea, /2000, ss (+) Jon Simons (der.) From Kant to Lévi-Strauss: The Background to Contemporary Critical Theory, Edinburgh: Edinburgh University Press, Tom Rockmore, Marksizmden Sonra Marx, H. Türker (çev.), İstanbul: Ayrıntı, 2002/2014. Friedrich Nietzsche, Putların Alacakaranlığı: Ya Da Çekiçle Felsefe Yapmanın Yolları, İ. Z. Eyüboğlu (çev.), İstanbul: Say, 1888/2009. Tom Bottomore, Frankfurt Okulu ve Eleştirisi, Ü. H. Yolsal (çev.), İstanbul: Say, 1984/2016. Itay Snir, Not Just One Common Sense : Gramsci s Common Sense and Laclau and Mouffe s Radical Democratic Politics, Constellations, 23(2), 2016, ss Mehmet A. Okur ve H. Övünç Ongur, "Uluslararası İlişkilerde Eleştirel Teori," Uluslararası İlişkiler Teorileri içinde, R. Gözen (der.), İstanbul: İletişim, 2014, ss o Film: Fight Club (Yön. David Fincher, 1999) 2

3 3.-6. Haftalar Antonio Gramsci ve Eleştirel Teori Antonio Gramsci, Hapishane Defterleri I-II-III-IV, J.A. Buttigieg (der.), E. Ekici (çev.), İstanbul: Kalkedon, 1930/2014. Antonio Gramsci, Seçme Yazılar , D. Forgacs (der.), İ. Yıldız (çev.), Ankara: Dipnot, 2010, ss ; ; ve (+) Walter L. Adamsom, "Gramsci's Interpretation of Fascism," Journal of the History of Ideas, 41(4), 1980, ss (+) Robert W. Cox, "Social Forces, States and World Orders: Beyond International Relations Theory," Millennium: Journal of International Studies, 10(2), 1981, ss (+) Kees van der Pijl, "Capital and the State System: A Class Act," Cambridge Review of International Affairs, 20(4), 2007, ss Antonio Gramsci, Modern Prens: Machiavelli, Siyaset ve Modern Devlet Üzerine, P. Esin (çev.), Ankara: Dipnot, 1971/2014. Andreas Bieler ve Adam D. Morton, "The Gordion Knot of Agency Structure in International Relations: A Neo-Gramscian Perspective," European Journal of International Relations, 7(1), 2001, s Daniel Egan, "Rethinking War of Maneuver/War of Position: Gramsci and the Military Metaphor," Critical Sociology, 40(4), 2014, ss Henry Giroux ve Debatiya Bhattacharya, "Anti-Politics and the Scourge of Authoritarianism," Social Identities, 2016, ss Stephen Gill, Power and Resistance in the New World Order, Londra: Palgrave MacMillan, 2002/2008, ss Cihan Tuğal, Pasif Devrim: İslami Muhalefetin Düzenle Bütünleşmesi, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, o Film: A Clockwork Orange (Yön. Stanley Kubrick, 1971) 3

4 7.-9. Haftalar Frankfurt Okulu ve Eleştirel Teori Thedor W. Adorno ve Max Horkheimer, Aydınlanmanın Diyalektiği: Felsefi Fragmanlar, N. Ülner ve E. Ö. Karadoğan (çev.), İstanbul: Kabalcı, 1944/2010, ss (+) Theodor W. Adorno, Otoritaryen Kişilik Üstüne: Niteliksel İdeoloji İncelemeleri, D. Şahiner (çev.), İstanbul: Say, 1950/2011, ss ve Herbert Marcuse, Tek-Boyutlu İnsan: İleri İşleyim Toplumun İdeolojisi Üzerine İncelemeler, A. Yardımlı (çev.), İstanbul: İdea Yayınevi, 1964/2010, ss (+) Herbert Marcuse, Eros ve Uygarlık: Freud Üzerine Felsefi Bir İnceleme, A. Yardımlı (çev.), İstanbul: İdea, 1955/1985, ss Walter Benjamin, Tarih Kavramı Üzerine, Walter Benjamin Kitabı: Seçme Yazılar içinde, (der.) Tunç Tayanç (çev.), Ankara: Dipnot, 1940/2018, ss (+) Anthony Elliott, Çağdaş Sosyal Teoriye Giriş, M. Furat (çev.), Ankara: Dipnot, 2014/2016, ss (+) Friedrich Pollock, "State Capitalism: Its Possibilities and Limitations," The Essential Frankfurt School Reader içinde, A. Arato & E. Gebhardt (der.), New York: Lexington, 1941/1990, ss Franz Neumann, Behemoth: The Structure and Practice of National Socialism, , Chicago: Rowman & Littlefield, 1942/2009, ss ve Wilhelm Reich, The Mass Psychology of Fascism, T. Wolfe (çev.), New York: Orgone, 1933/1946, ss Otto Kirchheimer, "The Legal Order of National Socialism," Studies in Philosophy and Social Science, 9(1), 1941, ss Jürgen Haacke, "The Frankfurt School and International Relations On the Centrality of Recognition," Review of International Studies, 31(1), 2005, ss William Scheuerman, "Recent Frankfurt Critical Theory: Down on Law?," Constellations, 2016, ss Eli Zaretsky, Freudianism and Anti-Freudianism in Recent US Culture, Constellations, 25(1), 2018, ss o Film: Requiem For A Dream (Yön. Darren Aranofsky, 2000) 4

5 Haftalar Jürgen Habermas ve Eleştirel Teori Jürgen Habermas, Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, M. Sancar ve T. Bora (çev.), İstanbul: İletişim, 1962/2015, ss ve (+) Jürgen Habermas, İletişimsel Eylem Kuramı, M. Tüzel (çev.), İstanbul: Kabalcı, 1981/2001, ss (+) Taner Timur, Habermas ı Okumak, İstanbul: Yordam, 2012, ss (+) Hannah Arendt, İnsanlık Durumu, B. S. Şener (çev.), İstanbul: İletişim, 1958/2006, ss Andrew Linklater, The Problem of Harm in World Politics: Implications For the Sociology of States-Systems, International Affairs, 78(2), 2002, s Andrew Linklater, The Evolving Spheres of International Justice, International Affairs, 75(3), 1999, s Andrew Linklater, Critical Theory and World Politics: Citizenship, Sovereignty and Humanity, Londra: Routledge, 2007, s Salvador S. F. Regilme, Habermasian Thinking On Civil Society and the Public Sphere in the Age of Globalization, Perspectives On Political Science, 2016, ss Davide Schmid, The Poverty of Critical Theory in International Relations: Habermas, Linklater and the Failings of Cosmopolitan Critique, European Journal of International Relations, 24(1), 2018, ss Marit Hammond, Deliberative Democracy As A Critical Theory, Critical Review of International Social and Political Philosophy, 2018, ss o Film: Mad Max Fury Road (Yön. George Miller, 2015) 5

6 DÖNEM ÖDEVLERİ HAKKINDA Dersin içeriği dâhilinde tüm öğrencilerden, ikili gruplar halinde ve bu derste tartışılan herhangi iki kavram ya da teori çerçevesinde, okuma listesinde verilen filmlerden bir tanesi hakkında aşağıdaki şemaya uygun bir eleştirel makale yazması beklenmektedir. - Kısaca, seçilen film ne hakkındadır? Filmin bu meselesi, neden siyasetle ile ilgili bir olay sayılmalıdır? - Filmde öne çıkan hangi sahneler, seçtiğiniz kavram/teori ile açıklanabilir? Nasıl? - Seçilen kavramın/teorinin ve kavramın/teorinin sahibi olan düşünürün hangi varsayımları ve argümanları, filmin söz konusu sahnelerine uygulanabilir veya bu sahnelerin teorik bir çerçevede ele alınabilmesini sağlar? - Seçtiğiniz kavram/teori neden filmi açıklamak için en uygun kavramdır? - Ödevleri değiş tokuş yaptıktan sonra - grup arkadaşınızın seçtiği kavram/teori ve film arasında kurduğu ilişki hangi noktalarda eleştirilebilir/yanlışlanabilir? Sizin seçmiş olduğunuz kavram, bu filmi açıklamaya neden daha uygundur? Tüm ödevler için uyulması gereken kurallar şu şekildedir: - Seçtiğiniz filmi, seçtiğiniz kavramı/teoriyi ve grup arkadaşınızı, en geç 4. haftanın sonuna kadar bildirmiş olmanız gerekmektedir. - Seçmiş olduğunuz kuram ile filmi açıkladığınız kısım için 1,000-1,800 kelime arasında bir makale yazmanız; yazmış olduğunuz bu makaleyi grup arkadaşınıza göndermeniz; ve kendisinden aldığınız ödev için kelime arasında bir eleştiri yazısı yazmanız gerekmektedir. - Yanıt dosyanızı, grup arkadaşınızla ortak olarak, Microsoft@Word formatında, Times New Roman, 12 punto, çift satır aralıklı ve her iki yana dayalı şekilde hazırlayınız. Word dosyanızın başlığı (İsim 1, İsim 2, Film Adı) biçiminde yazılmış olmalıdır. - Her bir öğrencinin, seçtiği kavram ile ilgili en az 5 tane referans kaynak kullanması ZORUNLUDUR. Referanslar için aşağıdaki formatı kullanabilirsiniz: o Kitap için: Yazarın Adı, Kitap Adı, Basım Yeri: Yayıncı Adı, Yayım Yılı, s. sayfa numarası. o Editörlü Kitap için: Yazarın Adı, "Kitaptaki Bölümün Adı", Kitap Adı içinde, Editörün Adı (der.), Basım Yeri: Yayıncı Adı, Yayım Yılı, s. sayfa numarası. o Dergi için: Yazarın Adı, "Makalenin Adı", Derginin Adı, cilt(sayı), Yayım Yılı, s. sayfa numarası. o Gazete için: Yazarın Adı, "Gazete Haberinin/Makalesinin Adı", Gazete Adı'nda o yayımlanan makale, Yayım Tarihi. Internet Kaynakları için: Yazarın Adı, "Haberin/Makalenin/Yazının Adı", - Seçtiğiniz film ve kavram hangisi olursa olsun, verdiğiniz yanıtın "doğruluğu"ndan çok, sizin soruya getirdiğiniz "yorum/eleştiri/fikir" değerlendirilecektir. Ödevlerinizin her aşamasında grup arkadaşları olarak birbirinizden sorumlu olduğunuzu belirtmek isterim. Doğrudan internetten veya başka kaynaklardan kopyala-yapıştır şeklinde verilen ödevlerin bu biçimde olduğunu önce arkadaşınıza, sonra da bana bildirmeniz ZORUNLUDUR. Böyle bir durumla daha sonra karşılaşılırsa, söz konusu problemden arkadaşınız kadar sizin de sorumlu olacağınızı söylemek durumundayım. 6

7 Dönem Ödevi Taslağı 1) Giriş ( kelime) Hangi film seçildi? Seçilen film hangi teori ya da kavram ile açıklanacak? Neden bu teori ya da kavram seçildi? 2) Filmin kısa bir özeti ( kelime) Konusu, ana teması, mesajı Ana karakterleri 3) Teori Bölümü ( kelime) Seçilen teorinin ortaya çıktığı zaman dilimi hakkında kısa bir bilgi Seçilen teorinin amacı Seçilen teorinin temel varsayımları, kavramları, argümanları Seçilen teoriye yönelik temel eleştiriler 4) Film - Teori Karşılaştırması ( kelime) Filmden seçilen sahne 1: Seçilen teorinin hangi kavramı ile uyumlu, neden? Filmden seçilen sahne 2: Seçilen teorinin hangi kavramı ile uyumlu, neden? Filmden seçilen sahne 3: Seçilen teorinin hangi kavramı ile uyumlu, neden? 5) Grup arkadaşına eleştiri ( kelime) Grup arkadaşı aynı filmi hangi farklı teori ile ya da kavramla açıklamış, bunu yapma sebebi nedir? Grup arkadaşının seçtiği üç sahne ile eşleştirdiği teoride hatalı yaklaşımlar, doğrular ve mümkünse olası düzeltmeler nelerdir? Genel olarak grup arkadaşı hangi kavramlar ya da konular konusunda problem yaşamıştır? 6) Referanslar - Bibliografya 7