ÇAĞDAŞ SİYASET DÜŞÜNCESİ (SBK204)

Transkript

1 T.C. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü ÇAĞDAŞ SİYASET DÜŞÜNCESİ (SBK204) 2. Hafta Ders Notları 13-14/02/2018 Yrd. Doç. Dr. Görkem Altınörs 1

2 Başlarken Ders notları OBS ve Kırtasiye İletişim Ofis: A106 Ofis Saatleri: Çarşamba 16:00-17:00 (Başka hiçbir zaman diliminde ofise öğrenci kabulü yapılmayacaktır) Web-sitesi: E-posta: Yukarıdaki e-posta adresi dışındaki herhangi bir yere gönderilen mesajlar kesinlikle dikkate alınmayacak ve okunmadansilinecektir. Cep telefonu, WhatsApp - kesinlikle hayır! Sosyal medya: Facebook ve Instagram kesinlikle hayır! #ÇSD DM - kesinlikle hayır! 2

3 Başlarken Sınavlar Vize (%40) ve Final (%60) 25 çoktan seçmeli soru her soru 4 puan, 30 dakika Vize Mazeret ve Bütünleme 5 klasik soru her soru 20 puan, 30 dakika Final sınavında puanı 48 olanların ve iki sınav ortalaması un altında kalanların notlarına hiçbir ilave yapılmayacak olup, bu öğrencilerin bütünleme sınavına finale hazırlandıklarından daha iyi hazırlanmaları beklenmektedir. 3

4 Başlarken Sınavlar Vize konuları (1-7 Hafta) Ders programı, tüm ders notları ve okumalar Tüm konulardan eşit sayıda soru sorulacaktır Final konuları (1-14 Hafta) Ders programı, tüm ders notları ve okumalar Tüm konulardan eşit sayıda soru sorulacaktır 4

5 Başlarken Ders Materyalleri 1. Ders programı 2. Zorunlu okumalar Ahu Tunçel ve Kurtul Gülenç (der.) (2014) Siyaset Felsefesi Tarihi Platon dan Zizek e, 2. Basım, Ankara: Doğu Batı Yayınları. 5

6 Ders Programı 1. Hafta Giriş 2. Hafta Gramsci 3. Hafta Althusser 4. Hafta Adorno & Horkheimer 5. Hafta Laclau & Mouffe 6. Hafta Arendt 7. Hafta Bourdieu 8. Hafta Vizeler 9. Hafta Foucault 10. Hafta Derrida 11. Hafta Spivak & Butler 12. Hafta Žižek 13. Hafta Harvey 14. Hafta Wallerstein 6

7 Özbek, S. (2011) İdeoloji Kuramları, İstanbul: Notos Kitap. (sayfalar ). 7

8 Antonio Gramsci (46 yaşında) İtalyan Komünist Partisi nin kurucu üyesi ve lideri 1926 da İtalyan faşist lider Benito Mussolini tarafından hapse atılmıştır. Hayatının geri kalan 11 yılınıhapishanede geçirecektir. Savcı mahkemede bu beynin çalışmasını durdurmak zorundayız demiştir. Ancak beynini ne hapishanenin zorlu koşulları, ne de sağlıksız bedeni durdurabilmiştir. Hapishanede yazacağı yaklaşık 3000 sayfalık ve 30 ciltlik notlar onu siyaset teorisi alanında 20. yüzyılın en üretken ve en orijinalisimlerinden biri yapacaktır. 8

9 Marx ın altyapı-üstyapı modeli Ekonomik indirgemecilik Üstyapının düşünürüdür. İdeoloji kavramını Marksist düşünce içerisine yedirmiştir. Neden devrim Marx ın öngördüğü gibi İngiltere de değil de Rusya da oldu? Neden Almanya ve İtalya da faşizm yükselişte? Marx a göre altyapı-üstyapı modeli 9

10 ALTYAPI (EKONOMİ) Üretim Araçları Fabrikalar, tarlalar, araçlar, hammaddeler, makineler vs. Üretim İlişkileri Emek, sermaye ÜSTYAPI (İDEOLOJİ) Siyaset, Kültür, Hukuk, Dil, Din, Felsefe, Eğitim, Bilim, Medya, Aile, Sanat vs. 10

11 İlkel toplum (çatışma yok, devlet yok, özel mülkiyet yok) Feodal toplum (imparatorluklar var, en üstte toprak ağaları var, kölelik var, çatışma burjuvazi ile toprak sahipleri arasında) Sanayi toplumu (ulus devletler var, en üstte burjuvazi var, çatışma emek ve sermaye arasında) Sosyalist toplum (işçiler burjuvaziyi ortadan kaldırmıştır) 11

12 İlkel Toplum Ortak Mülkiyet Hakim Sınıf: Yok Üretim Tarzı: Avcı-toplayıcı birimler Köleci Devlet Özel Mülkiyet Hakim Sınıf: Devletlûlar Üretim Tarzı: Tamamen mülksüzleştirilmiş üreticilerin zor gücüne sahip özel mülkiyet sahipleri tarafından sömürülmesi Feodalizm - Özel Mülkiyet Hakim Sınıf: Aristokrasi Devlet Biçimi: İmparatorluklar Üretim Tarzı: Belli biçimlerde topraklandırılmış üreticilerin hukuki erkle donatılmış özel mülkiyet sahipleri tarafından sömürülmesi Kapitalizm - Özel Mülkiyet Hakim Sınıf: Burjuvazi Devlet Biçimi: Ulus Devletler Üretim Tarzı: Üretim araçları sahipliğinden soyutlanmış üreticilerin ile hukuki-siyasal erkten soyutlanmış sermaye sahipleri tarafından sömürülmesi Sosyalizm Devlet Var Hakim Sınıf: Proletarya Komünizm Devlet Yok Karasabanın keşfi ile ortaya çıkan tarım devrimi Buhar makinesinin keşfi ile ortaya çıkan sanayi devrimi 12

13 Neden sanayi toplumundan sosyalist topluma geçiş teoride öngörüldüğü gibiolmadı? Neden devrim Rusya da oldu, İngiltere de olmadı? Hegemonya (Rıza) Zor Doğu politik toplum Batı sivil toplum Politik toplum + Sivil toplum = Bütüncül (İntegral) Devlet Zor tarafından korunan hegemonya Modern Prens Bütüncül Devlet 13

14 Devlet yada politik toplum Diktatörlük Zor araçları (asker, polis, kamu yönetimi, mahkemeler, bürokrasi) Hükümet (dar anlamıyla devlet) Güç aracı olarakdevlet Hakimiyet (nüfuz) Sivil toplum Hegemonya Hegemonya araçları (kültürel, ekonomik, politik) Bütüncül anlamıyla devlet Rızanın organizatörü olarak devlet Liderlik 14

15 ALTYAPI (EKONOMİ) Üretim Araçları Fabrikalar, tarlalar, araçlar, hammaddeler, makineler vs. Üretim İlişkileri Emek, sermaye ÜSTYAPI (İDEOLOJİ) Siyaset, Kültür, Hukuk, Dil, Din, Felsefe, Eğitim, Bilim, Medya, Aile, Sanat vs. 15

16 Tarihsel Blok Altyapı + Üstyapı Gramsci sosyo-ekonomik altyapı ile karmaşık ve çelişkili politiko-ideolojik üstyapının birlikteliğini organik bütünlük olarak nitelendirir. Gerçek bir diyalektik süreç Devlet ve Toplum İlişkileri Bütüncül devlet Politik toplum Sivil toplum Ne altyapı ile üstyapı arasında ne de devlet ile toplum arasında ontolojik bir ayrım vardır. 16

17 Hegemonya Zor-Rıza Rıza üretimi Sadece baskı mekanizmasına dayanan devlet? Toplumun tüm dokularına nüfuz edecek birsistem Kılcaldamarlara kadar Ortak akıl Pasif Devrim Gramsci tarih kavramını praksis üzerinde okur Gramsci için felsefe ve tarih birdir, herkesde filozoftur Avro-komünizm 17

18 Tüm bu tartışmalar ideoloji kavramı için ne ifade ediyor? Marx için ideoloji ne ifade ederken, Gramsci için ne ifade ediyor? İdeoloji edilgen mi, etken mi? Zorunlu, tarihsel, organik ideolojiler Gelişigüzel ideolojiler İdeolojilerin maddi yapısı? 18

19 Gramsci İdeolojileri Maddi Yapısı Mimari olduğu kadar, sokakların planından isimlerine, kütüphanelerin, okulların, yayınevlerinin, gazetelerin, dergilerin, yerel gazetelerin sosyal fonksiyonlarına kadar her şey ideolojiktir. Mimari Andreas Bieler ve Adam David Morton Paris - Zafer Takı 19

20 Gramsci Mexico City Devrim Anıtı Roma Viale Gramsci 20

21 İstanbul - Taksim Cumhuriyet Anıtı İdeolojilerin maddi yapısı bize başka bir kavram üstünde düşünme fırsatıverecektir. Mekan Henri Lefebvre David Harvey 21

22 Teşekkür Ederim. 22