Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 66, Mart 2018, s

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 66, Mart 2018, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Yrd. Doç. Dr. Gonca KARAVAR Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Geleneksel Türk Sanatları gonca.karavar@deu.edu.tr Hasret AKBULUT Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Geleneksel Türk Sanatları Anasanat Dalı Yüksek Lisans Öğrencisi hasretakbulut@hotmail.com İSTANBUL RESTORASYON VE KONSERVASYON MERKEZ VE BÖLGE LABORATUVARI ÖRNEĞİNDE GELENEKSEL TEKSTİLLERİN KORUMA VE SAKLAMA UYGULAMALARI Öz İnsanlık tarihi boyunca birçok kültürel ve sanatsal eser toplanıp saklanmıştır. Bu toplama ve saklama merakı zaman içinde koleksiyonculuğun gelişimine, koleksiyonculuk da müzeciliğin gelişimine olanak sağlamıştır. Ülkemizde özellikle 19.yüzyılda, Osmanlı imparatorluğu zamanında gelişmeye başlayan müzeciliğin, günümüzde çok farklı noktalara geldiği aşikârdır. Ancak yurtdışı örnekleriyle karşılaştırıldığında daha yapılacak çok işin olduğu da bir gerçektir. Müzeleşen her ürünün, sahip olduğu değerlerin yanı sıra, üretildikleri hammadde de dikkate alındığında, geleneksel tekstil ürünlerinin gelecek kuşaklara doğru bir şekilde aktarılması için, sahip oldukları ve ihtiyaç duydukları özel koşullara göre değerlendirilmeleri gereği ortaya çıkmaktadır. Bu değerlendirme ise ancak, doğru bilgilere dayalı, nitelikli bir belgeleme ve koruma çalışması ile mümkündür. Bu düşünceden hareketle, yapılan çalışmada amaç; geleneksel tekstil ürünlerinin koruma sürecinde, müzelerde hâlihazırda uygulanan koruma sürecini planlayan ve aynı zamanda uygulayan İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı nın yaptığı çalışmaları tanıtarak farkındalık oluşturmaktır. Çalışma literatür taraması

2 ile birlikte İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı nda yapılan inceleme ve birebir görüşme yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. Anahtar kelimeler: İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı, Halı, Kilim, Koruma CONSERVATION AND STORAGE PRACTICES OF TRADITIONAL TEXTILES IN THE CASE OF ISTANBUL RESTORATION AND CONSERVATION CENTER AND REGIONAL LABORATORY Abstract Countless number of cultural and artistic artifacts have been collected and stored during man s long history. This collection and storage curiosity first led to the development of private collections and in time this collecting activity formed the basis for the development of museums. The closing stages of the 19th Century saw the first museum developments in The Ottoman Empire. Today museology in our country has progressed very far indeed. But when compared to many museums in the US and Europe, there is still a lot to be done in this field. Each artifact in a museum ows it s value first and foremost to the raw material it is made of. This has to be taken into account when transferring traditional textile artifacts to the next generations. In this respect, special conditions of these artifacts must be taken into consideration when evaluating and analysing these kinds of artifacts. This sort of assessment is only possible with the qualified documentation process which leans on the correct information and conservation techniques.from this point of view, the purpose of this work is to create some awareness by introducing the work of The Istanbul Restoration and Conservation Centre and Regional Laboratory that currently plans and implements the correct methods and processes of conservation. Our study has been conducted with a literature research, face to face interviews and detailed studies in The Istanbul Restoration and Conservation Centre and Regional Laboratory. 215 Keywords: Istanbul Restoration and Conservation Centre and Regional Laboratory, Carpet, Rug, Protection Giriş Toplumlarda kültürel devamlılığı sağlayan, el emeği yoğun üretilen ve bir zamanlar günlük yaşamda yer alan ürünlerin pek çoğu artık kullanılmamaktadır. Bu ürünlerin yerini çoğunlukla seri üretimler almıştır. Bu nedenle, özellikle 19. yüzyıl ve öncesinde, genellikle kullanım amaçlı üretilen geleneksel tekstil ürünlerinden halı ve düz dokumalar gibi, ait oldukları dönem hakkında bilgi üretimine yardımcı olan, o yöre ve dönemin kültürünü yansıtan ürünlerin korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması günümüzde en çok üzerinde durmamız gereken konulardan biri haline gelmiştir. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de korumacılık günden güne gelişme gösteren bir alandır. Sivil toplum örgütleri, belediyeler, devleti yönetenler, çevreyi korumaya, mimari dokunun koruma altına alınmasına, yeni müzeler kurulmasına özenle yaklaşmaktadırlar. Yok olup giden tarihi geri getirmeye imkan yoktur. Bu nedenle kültür varlıklarının araştırılması, tanıtılması,

3 belgelenmesi ve koruma altına alınması günümüzde bu alanda çalışanların amacı olmalıdır. (Işıkhan, S., 2018; s.45.) Cumhuriyetin ilk yıllarında ülke yeniden kurulurken, imparatorluktan cumhuriyete geçiş sürecinde, eski kurumlarını çağdaşlaştırma ve toplumun gereksinmesi olan yeni kurumları oluşturmaya çalışan bir kuşağın çabaları sonucu, Türkiye de 20.yüzyıldaki hızlı gelişmelere koşut bir ortam hemen yaratılamamıştır. Uzun süre var olanla yetinme, dış dünyaya kapalı kalma ve diğer ülkelerin ürettiklerini satın alma sonucunda ülkemizde, geleneksel anlamda üretilip kullanılan günlük kullanım eşyaları, dışarıdan satın alınan yeni ürünlerle yer değiştirmeye başlamıştır. Bir yandan geleneksel kullanım eşyalarının bir bölümü ortadan kalkarken, bir bölümü de işlev değiştirerek yeni görünümler kazanmıştır. Daha da ileri gidilerek kişilikli bir ortam oluşturmak adına, Türk el sanatları olarak nitelenen bu eşyaların korunması, yozlaşmalarının önüne geçilmesi gibi girişimlerden söz edilmeye başlanmış, eskiye öykünen yaklaşımları egemen kılmaya yönelik atılımlar gündeme getirilmeye çalışılmıştır. (Öztürk, İ., 2007; s.20-21) Böylece, daha önceleri sadece fonksiyonel amaçla üretilen halı, kilim, cicim, zili, sumak, kumaş gibi tekstil ürünlerinin müzelerde yer alması gerektiği fikri doğmuştur. Bununla birlikte bu tip ürünlere sahip olan kişiler, müze küratörleri ve koleksiyoncular tekstil ürünlerinin restore edilip edilmemesi gerektiği sorunu ile karşı karşıya kalmışlar ve bu tartışmayı günümüze kadar getirmişlerdir li yıllara girerken de bu durumun hâlâ tartışılmasının nedenlerinden biri tekstil ürünleri için kesin ve tek bir konservasyon veya restorasyon metodunun olmaması, konservasyon veya restorasyona karar vermeden önce tekstil ürününün tek başına değerlendirilmesi ve daha sonra karar verilmesi gerekliliğidir. (Anmaç, E., 1999; s.9) 216 Kültür tarihimizin aydınlanmasında ve geçmişte yaşamış toplumlar hakkında bilgi sahibi olabilmemizde el sanatı ürünler büyük önem taşımaktadır. Bu da konservasyon çalışmalarının uygulanması ile mümkün olmaktadır. Konservasyon; aracılığıyla her türlü korumanın başarılabildiği bir teknolojidir. Yani konservasyon, kendisi bir bilim dalı olmayıp alana yönelik yapılan bilimsel araştırmalar sonucu ortaya çıkarılan gerçekleri ve üretilen teknolojiyi kullanan bir disiplindir. Ancak müzecilik alanında kullanılan konservasyon sözcüğü, eserin bozulmadan korunması ve restorasyonu işlemlerinin her ikisini birden kapsar. (Karavar, G., 1999; s.134) Ülkemizde konu, günümüzde iki yönüyle dikkat çekmektedir. Birincisi, çağdaş dünya koşullarında oluşan yeni eğilimlerin belirlediği yaşam gereği, geleneksel değerlerin değişime uğraması, kimilerinin ortadan kalkması; ikincisi ise kültür tarihimiz açısından çok önemli olan, değişen, kaybolan bu değerlerin sonraki kuşaklara aktarılması sorunudur. (Öztürk, İ., 2007; s.20) Kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze gelen geleneksel tekstil ürünlerimiz, Türk halkının sanat zevkini ve yaratıcılık özelliğini bünyesinde barındıran örnekler olması ve unutulmaya yüz tutmuş olması bakımından önem taşımaktadır. Dolayısıyla, bu dokuma türlerinin unutulup yok olmasının engellenmesi açısından (Demiral, B. ve Oyman, N.R., 2016; s.459) geleneksel sanatlarımızın ve genelde kültürümüzün maddi ürünlerinin, işlevleri ile birlikte, koruma altına alınmasının gerekliliği gün geçtikçe önem kazanmaktadır

4 İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü 1 Fotoğraf 1: İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü Girişi Kaynak: İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı arşivi. (Makale bütünlüğünde yer alan tüm fotoğraflar İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü nün izni ile kullanılmıştır.) Çok çeşitli etkenlerin tehdidi altında olan kültür varlıklarını koruma, insanlığın ortak sorumluluğudur. Türkiye, son yıllarda gerek ulusal düzeyde yasal ve idari düzenlemeler, gerekse uluslararası anlaşmalara onayı ve UNESCO, ICCROM, ICOMOS gibi kuruluşlara katılımıyla, özellikle 2000 li yıllardan bu yana kültür mirasının korunması konusunu yoğun olarak gündemde tutmaktadır. İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü bünyesinde yılında kurulmuş, 1985 yılında faaliyete başlamış, bu alandaki ilk merkezdir. Belirlenen amaç ve hedefler doğrultusunda, bakanlık tarafından ülke genelinde yapılan taşınır taşınmaz eserlerle ilgili koruma onarım uygulamalarını, koruma bilimi kriterlerine uygun olarak gerçekleştirmek ve diğer ilgili kurumların gerçekleştirdiği koruma onarım uygulamalarında evrensel ölçütlere uygun restorasyon (onarım) birlikteliği oluşturmaya çalışmak kurumun ana amacıdır. Tarihi eser envanteri bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biri olarak, İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarını dünyanın en önde gelen laboratuvarlarından biri yapmak ve konservasyon bilimi camiasında milli bir Türkiye Ekolü oluşturmak ise ana hedeftir. Laboratuvarda; metal, cam, seramik, taş, ahşap, mozaik, duvar resmi, yağlı boya, tablo, tekstil, kâğıt, deri, çini, kemik, fildişi gibi çeşitli malzemelerden üretilmiş arkeolojik ya da etnografik eserlerin koruma ve onarım çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Koruma onarım çalış İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü ile ilgili bilgiler müdürlüğün kayıtlarından alınmıştır.

5 malarının amacı, tarihi eseri oluşturan malzemenin bozulmasının önüne geçmek ve uzun süreli koruma sağlanmasıdır. Çalışmalarda ayrıca, eserin geniş bir perspektif ile değerlendirilmesine ve malzemede bilgi kaybına yol açmadan tüm verilerin ortaya çıkartılmasına dikkat edilerek ileri analiz teknikleri de uygulanmaktadır. Bunun için; taşınmaz kültür varlıklarının üretim malzemelerini (taş, sıva, harç vb.) ve koruma yöntemlerini belirlemek üzere kimya ve petrografi analizleri, taşınabilir eserlerin sergilendiği ve depolandığı mekânlarda ve mozaik, duvar resmi, çini gibi yüzey bezemelerinin bulunduğu tarihi yapılarda ise iklim araştırmaları (nem/ısı) ve ölçümleri yapılmaktadır. İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez Laboratuvarı, 1985 ten bu yana, ulusal düzeyde çok sayıda araştırma merkezi ve üniversite ile işbirliği içinde çalışmaktadır ve uluslararası düzeyde (UNESCO, ICCROM gibi) çeşitli kuruluşlarla ilişkilerini geliştirmiştir. Ayrıca kültür varlıklarının korunması kapsamında, güncel eğitim sağlamak üzere UNESCO ICCROM desteği ile kurum elemanlarına ve Kültür Bakanlığı birimlerindeki ilgili elemanlara kurslar düzenlediği gibi, sağlanan burslarla ICCROM un uzmanlık kurslarından da yararlanılmasına öncülük etmiştir. İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez Laboratuvarında; Konservasyon, Analiz, Arşiv-Yayın-Teknik Kitaplık, Etik Kurulu, Koordinasyon, Fotoğraf ve İdari Birimler olmak üzere yedi birim bulunmaktadır. Laboratuvar; müdür, müdür yardımcısı, restoratör, mühendis, arkeolog, heykeltraş ile idari, güvenlik ve temizlik personeli olmak üzere toplam 100 personel ile hizmet vermektedir. Çoğunluğu lisans ve lisansüstü düzeyde akademik eğitim almış, koruma onarım uzmanları tarafından, gerek İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarında, gerek müzelerde ve gerekse taşınmaz eserlerde koruma ve onarım çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Günümüzde halen konunun uzmanı olmayan, ya da bilinçsizce yapılan koruma ve onarım çalışmaları yüzünden sorunlar yaşanmaktadır. (Işıkhan, S., 2012; s.20) Bu noktada alanında uzman kişiler ile ürettiği hizmet açısından laboratuvarın ülkemiz ve kültür tarihimiz açısından önemi daha çok ortaya çıkmaktadır. 218 Şema 1: İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü Yönetim Şeması Kaynak: İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı arşivi

6 İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarında Yapılan Belgeleme Çalışmaları ve Teknik Analiz Kurumda yapılan tüm çalışmalara öncelikle belgeleme çalışması ile başlanmaktadır. Yapılan belgeleme çalışması, eserin mevcut durumunun fotoğraf ve videolarla tespit edilmesini kapsamaktadır. Ardından yapılacak teknik analizdir. Teknik analiz; ürünü tanımlamaya, çözümlemeye ve değerlendirmeye yönelik değişik ölçek ve nitelikte bilgilerin derlenmesinden oluşan incelemelerdir. Teknik analiz işlemleri, aletli ve/veya dijital analiz olmak üzere iki şekilde yapılabilmektedir. Teknik analiz işlemlerinde özellikle tekstil ürünlerinde eğer onarım yapılacaksa, işlem aşamalarını şu şekilde sıralayabiliriz; Çözgü, atkı ve ilme ipliklerinin hammadde tespiti Hasar durumunun tespiti Daha önce onarım görüp görmediğinin tespiti Eserlere ait bilgilerin tekstil eser durumu raporuna aktarılması. Koruma sürecinde değerlendirilen eserin teknik analiz işleminde genellikle dijital analiz uygulanmaktadır. Bu yöntemle, dijital mikroskop yardımıyla eserin kirlilik durumu ve eser üzerinde hasar durum tespiti yapılmaktadır. Hasar durum tespitinden sonra ise; koruma sürecindeki eserin, müzelerin sergileme alnında mı yoksa depolarında mı olacağına göre koruma süreci ve koruma yöntemi belirlenmektedir. 219 (Kullanım için Müdürlükten izin alınmıştır.) İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı Koruma ve Saklama Uygulamaları

7 İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü nce, daha çok müzelerin sergileme ve depolama alanlarında bulunan geleneksel tekstillerin koruma süreci planlanmakta ve koruma işlemleri uygulanmaktadır. Müzelerin depolama sistemlerinde, tekstil ürünleri daha çok rulo ve paket saklama yöntemi ile korunmaktadır. İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü nde görev yapan konservatörler Seda Sancaklı, Ebru Ören ve Yasemin Çetiner tarafından eserleri rulo yaparak depolama sistemi üzerine örnek çalışma hazırlanmıştır ve hazırlanan bu örnek çalışma müdürlüğün izni ile aşağıda verilmiştir. Eserleri Rulo Yaparak Depolama Sistemi Üzerine Örnek Çalışma Uygulama İlk olarak eserin rulo yapılacağı düzenek hazırlanır. Bunun için eserin boyutlarına uygun ölçülerde asitsiz karton rulo seçilir. Rulo eserden çok uzun olmamalıdır. Kenarlardan 10 ar cm. uzun olması yeterlidir. Asitsiz karton rulo bulunmaması halinde normal karton rulo folyo ile kaplanarak esere gaz geçişi önlenir. Folyo ile kaplanan rulonun üzeri asitsiz kâğıt ile kaplanır. Asitsiz kâğıt rulo ile aynı boyda olmalıdır. Eser eğer çok yıpranmış ve kırılgan ise hazırlanmış rulo sisteminin yumuşatılması gerekir. Bu sebeple rulonun üzerine elyaf ped ile destek yapılıp üzerine asitsiz kâğıt sarılarak rulo tamamlanır. İkinci aşamada, eser asitsiz kâğıt üzerine düzgün bir şekilde serilir. Eğer eserin uçlarında saçak varsa, eserin altına serilmiş asitsiz kâğıt ile saçaklar arada kalacak şekilde kapatılır. Eser üzerinde metal tel işlemeler mevcutsa öncelikli olarak abaca 2 ile kapatılması eğer yoksa eserin üzerine tekrar asitsiz kâğıt serilerek rulo yapmaya başlanır. Eserin genel durumu iyi ise tekrar asitsiz kâğıt kullanılmasına gerek yoktur. 220 Rulo hazırlanırken, eserin bir kenarından başlamak üzere dikkatli bir şekilde sarılma işlemi yapılır. Rulo yapılırken çok yavaş ve dikkatli çalışmak gerekir. Eser tek bir çizgi üzerinden rulo yapılmalı, kenarların bir tarafında taşma bir tarafında içe kayma olmamalıdır. Rulo yapımı tamamlanan eserin üzerinden rulonun uzunluğuna göre 3 ya da 4 adet pamuklu şerit bant ile bağlama yapılır. Bağlama yapılırken eserin üzerinden çok sıkmadan yapılması gerekir. Eserin üzerinden değil de kenarlarından yapılacak olan bağlamada kâğıdın kırışarak esere zarar vermesi ve eserin aradan kayması gibi sonuçlar ortaya çıkarır. Rulo yaptıktan sonra pamuklu şerit bant ile bağlamada bantların rulonun altına düz bir şekilde serilmesi ve kıvrılmaması gerekir. Rulo yapımı tamamlanan eserin üzerindeki şerit bantların bir köşesine; beyaz kağıt üzerine kurşun kalem ile yazılmış envanter numarası ve hangi müzeye ait olduğunu belirten bilgi fişi asılır. Kullanım Amacı: Rulo yöntemi ile eserlerin hem depolamada yer bulma sorunu çözülmüş olur hem de eserlerin koruma durumu artırılır. Gerekli malzemeler: Asitsiz kâğıt 2 Abaca; muz yaprağı olarak da bilinen, özellikle metal işlemeli tekstil ürünlerinde, katlandığında metallerin tekstil yüzeye temasını önlemek amacıyla kullanılan tampon bir malzemedir. İşlemeli tekstiller rulo yönteminden ziyade daha çok çekmecelerde saklanarak korunurlar.

8 Asitsiz karton rulo Pamuklu şerit bant (1 cm 2 cm. kalınlığında) Elyaf Folyo Kurşun kalem Beyaz kâğıt 221 Fotoğraf 2: Karton rulodan esere gaz geçişini engellemek için alüminyum folyo sarılması. Aşama 1 Fotoğraf 3: Karton rulodan esere gaz geçişini engellemek için alüminyum folyo sarılması. Aşama 2

9 Fotoğraf 4: Alüminyum folyonun eserle temas etmemesi için asitsiz kâğıt ile sarılır 222 Fotoğraf 5: Kırılgan tekstiller rulo yapılırken arada elyaf ped ve asitsiz kâğıt kullanımı. Aşama 1 Fotoğraf 6: Kırılgan tekstiller rulo yapılırken arada elyaf ped ve asitsiz kâğıt kullanımı. Aşama 2

10 Fotoğraf 7: Kırılgan tekstiller rulo yapılırken arada elyaf ped ve asitsiz kâğıt kullanımı. Aşama Fotoğraf 8: Tekstil üzerine asitsiz kâğıt serilerek rulo yapımı

11 Fotoğraf 9: Tekstil üzerine asitsiz kâğıt serilerek rulo yapımı 224 Fotoğraf 10: Eserin düz bir hat üzerinde dikkatlice rulo yapılması

12 Fotoğraf 11: Eserin düz bir hat üzerinde dikkatlice rulo yapılması 225 Fotoğraf 12: Pamuklu şerit bantların belirli uzunluklarda kesilmesi

13 Fotoğraf 13: Pamuklu şerit bantların belirli uzunluklarda kesilmesi 226 Fotoğraf 14: Pamuklu şerit bantların bağlanır.

14 Fotoğraf 15: Pamuklu şerit bantların bağlanır. 227 Fotoğraf 16: Envanter bilgilerinin yazılması

15 Fotoğraf 17: Rulo yapım işleminin son hali Sonuç Geçmişten günümüze kadar gelen geleneksel tekstil ürünlerini tamamen hayatımızdan kaldırmak bir çözüm değildir. Günlük hayatımızda yer alan bu ürünlerin tarihi sürecinin belgelenmesi ve koruma altına alınması ortak bir amaç olmalıdır. 228 Kültürel değerlerimizden geleneksel tekstil ürünlerimizin korunması ve belgelenmesi, yapılacak olan eserin koruma uygulamalarından önce, mevcut durum ve gerekli müdahalelerin sağlıklı ve aslına uygun şekilde gerçekleşmesi için doğru teknik araştırmalar ile mümkündür. Taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarımızın koruma onarım çalışmalarının başarısı için etkin denetim ve doğru müdahaleler büyük önem taşımaktadır. Kültür varlıkları ile ilgili yapılacak belgeleme çalışmalarının tümü devlete bağlı kurumlar tarafından yapılarak koruma sürecinde eşleştirilmelerine ve daha doğru bilgilerle donatılmış planlama sürecinin oluşmasına olanak sağlar. Bu doğrultuda, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü bünyesinde hizmet veren İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü nün çalışmaları çok büyük önem taşımaktadır. Ülke genelinde daha yaygın koruma hizmeti sunmak için Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü bünyesinde dokuz bölge laboratuvarı daha kurulmuştur. Çalışmada asıl hedefimiz, kültür varlıklarımızın korunması, yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılmasında gösterilecek çabaya, öncelikle bir vatandaş sorumluluğunda, sonrasında ise uzmanlık alanları özelinde devlet ve akademi işbirliğine örnek oluşturması yanı sıra, günümüzde kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel tekstillerimiz için bundan sonra nasıl mücadele edilmesi konusunda farkındalık oluşturmak olmuştur. Bu sebeple, öncelikle, bize kapılarını sonuna kadar açan ve her türlü yardım ve kolaylığı sağlayan İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı Müdürü sayın Ali Osman Avşar a, bilgi ve deneyimlerini bizimle paylaşan laboratuvarda görevli konservatörler sayın Seda Sancaklı, sayın Ebru Ören ve sayın Yasemin Çetiner e ayrıca teşekkürü bir borç biliriz.

16 KAYNAKLAR Anmaç, E. (1999); Tekstil Ürünlerinde Konservasyon Ve Restorasyon İşlemlerinde Karar Verme Ölçütleri li Yıllarda Türkiye de Geleneksel Türk El Sanatlarının Sanatsal, Tasarımsal ve Ekonomik Boyutu Sempozyumu Bildirileri Kasım 1998 içinde (s.9-13). Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. Demiral, B. ve Oyman, N.R.(2016). Isparta Müzesi ndeki Düz Dokuma Çuvallar. The Journal of Academic Social Science, 26/4, Işıkhan, S. (2018); İzmir Tarihi Akseki Han Çinileri Belgelenmesi ve Koruma Önerisi. Yedi, 19, Işıkhan, S. (2012); Tarihi Çinilerde Yapısal Özellikler ve Karşılaşılan Bozulmalar. Yedi, 7, Karavar, G. (1999); Halı Kilim Restorasyonunda Kullanılan Teknikler ve Bir Örnek Kuruluş li Yıllarda Türkiye de Geleneksel Türk El Sanatlarının Sanatsal, Tasarımsal ve Ekonomik Boyutu Sempozyumu Bildirileri Kasım 1998 içinde (s ). Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. Karavar, G. (2017); Halı ve Düz Dokumaların Koruma Uygulamalarında Belgelemenin Önemi ve Tasarımcının Rolü. Yedi, 17, Öztürk, İ. (2007); Koruma Kültürü ve Geleneksel Tekstillerin Korunması Onarımı. Ankara. 229