Soyut Örüntüden Somut Varoluşa Ego Analizi

Transkript

1 Soyut Örüntüden Somut Varoluşa Ego Analizi Rölatif Bütüncül Psikoterapi 13. Dönem Serisi Tahir ÖZAKKAŞ Ahmet ÇORAK OCAK 2015 i

2 Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları: 247 Soyut Örüntüden Somut Varoluşa Ego Analizi ISBN Copyright Psikoterapi Enstitüsü Tüm hakları saklıdır. Yayıncının izni olmaksızın tümüyle veya kısmen yayımlanamaz, kısmen de olsa çoğaltılamaz ve elektronik ortamlarda yayımlanamaz. Birinci Baskı: Ocak 2018 Editör: Tahir Özakkaş Katkıda Bulunanlar: Halenur Alkoçlar, Gökhan Sönmez Baskı: Acar Matbaacılık Prom. ve Yayın. San. ve Tic. Ltd. Şti. Osmangazi Mahallesi Mehmet Deniz Kopuz Caddesi No: 20/1 Esenyurt - İSTANBUL PSİKOTERAPİ ENSTİTÜSÜ EĞİTİM ARAŞTIRMA SAĞLIK ORG. VE DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ. Eğitim ve Kongre Merkezi: Fatih Sultan Mehmet Caddesi No:285 Darıca / KOCAELİ Tel: PSİKOTERAPİ ENSTİTÜSÜ LTD. ŞTİ. BEYOĞLU ŞUBESİ Asmalı Mescit Mah. İstiklal Cad. No:120 Galatasaray İşhanı Kat: 5 Beyoğlu / İSTANBUL Tel: ii

3 SUNUŞ İnsanlık tarihi boyunca, her toplumda psikolojik rahatsızlıkları tedavi etmeye yönelik girişimler olmuştur. Bu alanda yapılan girişimler sonucu ortaya çıkan pek çok farklı ekolün savunucuları, kendi ekollerini yüceltme ve diğer ekolleri küçümseyerek ötekileştirme yoluna gitmiştir. Ancak buna rağmen farklı yaklaşımlardan bilgiler edinerek kuramını zenginleştirmeye ve bu alanda çalış-malar yapmaya başlayan öncü terapistler, psikoterapide bütünleşmeyi sağlayarak alandaki bölünmeleri büyük oranda azaltmıştır. Bütüncül psikoterapi, hastanın bilişlerinin, davranışlarının, kişiliğinin ve duygusal süreçlerinin yeniden düzenlemesine yardımcı olmak için pek çok farklı ekolden faydalanarak daha gerçekçi, uyumlu ve esnek bir çalışma alanı sunar. Eğitimini verdiğimiz bütüncül psikoterapi, zaman zaman eklektik ve asimilatif, genellikle de entegratif ve ortak faktörler üzerine kurulmuş bütüncül bir yaklaşımı içerir. Bireye, teori odaklı değil danışan odaklı bakmaya çalışan bütüncül psikoterapiler, farklı yaklaşımların bileşenlerini bir araya getirerek terapisti geniş bir vizyona ulaştırır. Bu amaçtan yola çıkarak, çeşitli bilimsel etkinlik, araştırma, eğitim ve yayın çalışmalarıyla, ülkemizde bütüncül psikoterapi uygulamalarının gelişimine öncülük etmekten gurur duyuyoruz. Elinizdeki bu ders notları, ruhsal bozuklukların tedavisinde tek bir psikoterapi yaklaşımına bağlı kalmaktansa elindeki veriyi kullanarak uygulanabilecek en iyi tekniği ve teoriyi arayan bütüncül yaklaşımlı terapistler iii

4 yetiştirme adına verilen Bütüncül Psikoterapi Teorik Eğitimi 13. Grubunun Ocak ayı deşifrelerini sunmaktadır. Bu ders notları, eğitim deşifresinin derlemesi olma özelliğiyle dünyada eşi benzeri görülmemiş bir yayın niteliği de taşımaktadır. Bu ders notlarında ego psikolojisine giriş, ego psikologları, egonun savunmaları, ego analizi, gözleyen ben, ruhsal yapıların incelenmesinde analitik yöntemin kullanılması, somutlaştırma, aktarım, obsesyonu farklı kuramcılar açısından değerlendirme, aktarım direnci, topografik kuram ve yapısal kuram konuları ele alınmaktadır. Bütüncül psikoterapiler de insanın ruhsal yapısının gelişiminde olduğu gibi zamanla özerkleşecek, bireyselleşecek ve ayrışarak psikoterapi ruhunu ayakta tutacaktır. Psikoterapi uygulayıcıları için önemli olduğunu düşündüğümüz bu eğitim ders notlarını, sizlerin ilgisine sunmaktan kıvanç duymaktayız. Keyifli okumalar dileriz Tahir ÖZAKKAŞ Psikoterapi Enstitüsü Başkanı iv

5 İÇİNDEKİLER I. GÜN I. DERS Ego Psikolojisine Giriş / Ego Psikologları Kimlerdir?...1 Dürtü Çatışma Kuramı- Ego...17 Ego nun Savunmaları - Analiz...22 EGO...31 Ego Analizi - İçgörü...37 II. DERS Ben ve Savunma Mekanizmaları / Üst Ben Gözlemleyen Ben...41 Egodistonik - Egosintonik...46 Egonun Analizi...48 Gözleyen Ben...57 Ruhsal Yapıların İncelenmesinde Analitik Yöntemin Kullanılması 66 III. DERS Somutlaştırma...73 Atlamalar - Karşıtına Çevirmeler - Anlam Yer Değiştirmeler...95 Yalıtılmış Malzemenin Bağlama Oturtulması Aktarım - Örüntü - Tekrarlama Zorlantısı IV. DERS Savunma Aktarımı Karakter Zırhı Kas Zırhı Eyleme Vurma Obsesyon Bulaşma Obsesyonu Kirlenme / Özel Sembolik Somutlaştırma v

6 İÇİNDEKİLER Obsesyonu Farklı Kuramcılar Açısından Değerlendirme Psikoterapi Enstitüsü Olarak Üzerinde Durulan Kuramlar ve Terapiler V. DERS Aktarım ve Direnç Ego Analiziyle İd Analizi Arasındaki İlişki Dürtüye Karşı, Direnç Olarak Ortaya Çıkan Savunma Duygulanımlara Karşı Savunma Obsesif Kompulsif Bozukluk Aktarımdaki Direnci Açıklayabilmek Biz Kimiz ve Eylemlerimizden Sorumlu Muyuz? II. GÜN I. ve II. DERS Ego Psikolojisi Kuram ve Tarihçe III. DERS Ego State Terapi IV. DERS Yeni Bir Video Film İzleme ve Yorumlar vi

7 İÇİNDEKİLER III. GÜN I. DERS Kendilik Kimlik Kişilik Nesne Tasarımları Anksiyete ve Anksiyete Türleri Ego Durumları Gözleyen Ben Gizli Gözlemci Çift Enerji Teorisi Enerjiler ve Kişiliğin İşlevi Vakalarla İlgili Video İzlenerek Üzerinde Açıklamalar ve Yorumlar Yapılması II. DERS Bilinç Bilinçsizlik / Mentalizasyon Özne Nesne III. DERS Vaka İle İlgili Video Gösterimi ve Yorumlar IV. DERS Merkezi (Çekirdek) Ego Ego Kateksi Nesne Kateksi İntroject İçselleştirme Ütü Basma Etki Köprüsü - Somatik Brıdge (Beden Köprüsü)...519

8

9 I. GÜN I. DERS OCAK 2015 Ego Psikolojisine Giriş / Ego Psikologları Kimlerdir?

10

11 Ego Psikolojisine Giriş / Ego Psikologları Kimlerdir? Tahir Özakkaş: A.. Nasılsın? Kursiyer A: İyiyim hocam. Tahir Özakkaş: Ben de iyiyim teşekkürler. Hoca yoklama yapar.. Tahir Özakkaş: Bu ay ne konuşacağız arkadaşlar? Kursiyerler: Ego Psikolojisi. Tahir Özakkaş: Okudunuz mu arkadaşlar. Ego durumları kitabını bitiren kaç kişi var? Kursiyerler: Ne dediniz hocam duymadık. Tahir Özakkaş: Ego durumlarının yarısını okuyan? 8 kişi var yeter. Fatihe demişler bu kadar medreseleri niye açıyorsun? Demiş aralarından belki bir fatih çıkar. O yeter bana demiş. Tahir Özakkaş: Anna Freud u okuyan? Kursiyerler: Ders notlarını okuduk hocam. Tahir Özakkaş: (Anna Freud un kitabını eline alarak ne kadar ince olduğunu gösterir) Bu kadar bak görüyor musunuz.. Sınıfta gülüşmeler Tahir Özakkaş: (kitabını EGO PSİKOLOGLARI 3

12 göstererek) Heinz Hartman ı okuyan? 1, 2 peki. Aferin size S arı gibi valla. Kursiyer L: Ben Winnicott u okudum. Tahir Özakkaş: Winnicott u okudun. Winnicott iyi, 2 ay sonra nesne ilişkileri var ona hazırlık olur. Hani orada oyun, çocukluk filan var.. Kursiyerler: Listede vardı hocam biz ondan okuduk. Tahir Özakkaş: Hazırlık, hazırlık. Bir tarafı ile ego psikolojisi, bir tarafı ile nesne ilişkileri ara alan, pekii. Aslında bu ay biliyorsunuz 3-4 konu birden var. Bir; Ego psikologları kimlerdir? Erik Homburger Erikson. Bunu gördük daha önce hatırlıyorsunuz; Psikoseksüel ve psikososyal. Ama kısaca tekrar gözden geçirebiliriz en başından. İkinci olarak Anna Freud, Ego Psikolojisinin kurucusu. Ardından Hartman, Rapaport, Chris gibi birtakım isimler var ama onlarla fazla ben de haşır neşir olmadım. Vaktim olursa onları biraz okuyorum şöyle.. Onlarla ilgili kafamda bir şeyler olursa şöyle size de bir şeyler aktarmaya çalışacağım. En çok bizim yine ilgilendiğimiz alanlardan birisi Ego durumları Ego State Terapi John Watkins in getirmiş olduğu kuram. Daha çok hipnoz eğitiminde verdiğim bir şey. Ama bu Ego Psikolojisinin içinde kısmen Ego Durumlarından da bahsediyorum BPT OCAK DERS NOTLARI

13 Bu ay da 3 tane temel isim üzerinden konuşacağız. Aslında 4 isim diyebiliriz; Anna Freud, Heinz Hartmann, John Watkins ve Erik Homburger Erikson. Erik Homburger Eriksonu daha önce konuştuğumuz için onu yok sayacağız, kısaca belki bir özet vereceğiz. Bu 3 isim üzerinden Ego psikolojini anlamaya çalışacağız. Sizler buraya terapist olmak ve terapi yapabilmek için geldiniz. Terapiyi yapabilmek için de gerçekten terapinin etkin olduğunu, terapi denen şeyin insanları daha iyi hissettirdiğini deneyimlemek için burdasınız. İlk ayda da söyledim. Bilgi; önce ilmel yakin olunur, bilgi; ardından aynel yakin olunur, bilgi; ardından hakkal yakin olunur. Söylemiş miydim bunu? Hatırlıyorsunuz.. Pekiii.. Şimdi birinci yıl ilmen yakin olma yılı fakat zaman zaman zaman aynel yakin ve hakkal yakin gibi süreçleri de içerecek. Eğer psikoterapi denen bir şey varsa bunun ilmine vakıf olmak, detaylarına vakıf olmak, okumak. Bu kenarda duran eğreti bir bilgi. Hepsini ezberleseniz de kitapların, anlattıklarımı su gibi içseniz de ilmel yakin olursunuz zaten. Bu bilgiye sahip olursunuz. Bu bilgiyi kavramanız anlamına gelmez arkadaşlar. Türkiyedeki ilim genellikle, bazı hocalarımız istisna tutalım, ilmel yakin ilmidir. Ezberlerler, öğrenirler, soru sorduğunda cevap verirler, aktarırlar. Fakat ilmel yakin bir bilginin gerçek bir bilgi olabilmesi için onun müşahade edilmesi, gözlemlenmesi, o olayın nasıl olduğunun izlenmesi, duyularımızla, beş duyumuzla o olaya şahit olmamız lazım. O zaman aynel yakin olursunuz; gözle gören, (ayn göz demek) göz vasıtası ile onun içselleştirilmesi, içsel tasarım haline getirilmesi. Kitapta yazılanın aynısını adam yaptı yaaa.. demeniz lazım. Tabii böyle kabaca söylemeyin. Yani kitaplarda yazılan bilimsel gerçekliği deneme yanılma yoluyla belirli süreçleri işlediğimizde birtakım bilim insanları ve bilim insanları ve terapistler bunun uygulanabilir olduğunu bize gösterdiler. Kursiyer E: O kadar kaba değil, gördüğümüz zaman bunu kabaca söylüyoruz. EGO PSİKOLOGLARI 5

14 Tahir Özakkaş: Kabaca söyleyin, tamam kabaca söyleyin. Herkes meşrebince söyler. Siz de öyle kabaca söyleyin. Burada da zaman zaman vaka örnekleri gösteriyoruz. Arkadaşlardan bir kısmını buraya gönüllü olarak çıkarıyoruz. İçsel sistemimizin en iyi laboratuvarı kendimiz. Burada aynel yakin oluyoruz. Daha sonra hakkel yakin olma kısmı üçüncü yılda bizim daha çok verdiğimiz eğitim oluyor. Diyoruz ki! Bunu uygulayın arkadaşlar bizzat. Bu anlatılanları, teorik anlatılanları, 1 yıl boyunca formülasyonda 100 ün üzerinde vakayı size izletip, terapist nasıl duruyor? Hasta nerede duruyor? terapist nerede hata yapıyor? Hasta nerede buna uyum gösteriyor veya göstermiyor. Öğrettiğimiz teorik bilginin bizzat uygulanmasını gözle mükerrer defalar göreceksiniz. Her ay size böyle sayfa civarında bir 2 yıllık, 3 yıllık, 5 yıllık tedavi prosedürünü izleyen seanslar verilecek. Deşifre metinleri; tane cilt. Bu formülasyon döneminden sonra şeyde de devam edecek.. O bir aylığına emanet size verilecek, onu okuyacaksınız. Seanslarda adam 3 yıl gelmiş gitmiş her hafta buraya, belli problemle başlamış, öğrendiğiniz teorik bilgi etap etap etap nasıl değişmiş? Terapi bittiğinde ne olmuş? Hasta ne kadar değişmiş? Değişmemiş mi? Tersine mi gitmiş? Öğrendiğimiz bilgileri terapist nasıl hunharca katletmiş? Bu ben oluyorum. Anlatabildim mi? Bunları göreceksiniz. Bu da aynel yakin olma İsteyen arkadaşlara enstitü de 24 saat açık olacak. Bu arkadaşlarımızın seans kasetlerini bir odada, yan tarafta amfiyi arkadaşlar genelde veriyorlar, orada izleyebilecekler. Bu 27. Seans çok ilginç. Böyle virajın alındığı seans. kavşağın döndüğü seans, makasın atıldığı seans, gibi bazı ilginç seans Vaktimiz yok ama en azından bazı ilginç seansları Seansları izleyelim diyeceksiniz. Buraya geleceksiniz. Enstitü size hizmete amade. Yeter ki öğrenin, yeter ki izleyin. Elinizdeki kitaptan deşifre metinlerini elinizdeki kitaptan Hasta ne dedi? onu takip edeceksiniz. Ne olduk şu anda? Aynel yakin olduk BPT OCAK DERS NOTLARI

15 Bütün okuduğunuz vaka örneklerinin her birinden vakamız var. Psikozundan nevrozuna kadar, yeme bozukluklarından, intiharına kadar. Üçüncü senede uygulamayı bizzat siz getiriyorsunuz. Üçüncü yıl terasa çıkıyoruz. Ben izliyorum şimdi keyifle Haa haa haaaa (diye hoca güler) Bunu anlatmıştıııımm. Bunu seansta izlemiştiniz.. Niye böyle yaptın demiyorum. Olabilir acemilik diyorum. Kapatıyoruz, kuşatıyoruz, yardımcı oluyoruz, hafif hafif 3 tekerlekli bisiklete biner gibi sürmeye çalışıyoruz. Ardından yavaş yavaş sürmeye başladı mı tekerin birini söküyoruz. Tutuyoruz, aa iyi gidiyorsun falan diyoruz. Hafif tutuyoruz arkadan ama kendi gidiyor falan zannediyor. Biz çekiyoruz sürüyor. Bu geçiş etaplarından değerli arkadaşlar. Ondan sonra terapist oluyoruz. Fakat Terapist olmak için kişinin önce kendi içine doğru yönelmesi lazım. İlk günden itibaren buradaki eğitim modeli; Ben kimim? Ben neyim? Bu anlatılanlar benim ruhumda var. Yoksa tekmeyi basın gitsin. Hiçbirine inanmayın. Burada; psikolojiyle ilgili, psikoloji, psikopatoloji, gerçekten var mıdır? Yok mudur? Varsa nasıl bir bilim dalıdır? Bununla ilgili hala tartışmalar var. Bilim dediğimizde aklımıza aslında temel bilimler gelir. Fizik, kimya gibi Fizik nasıl çalışıyor? Kimya nasıl çalışıyor? Öğrendiğimiz ana bilim fizik ve kimyanın nasıl çalıştığına dair bilgi.. Bunun doğada karşılığı vardır. Diğer bilim dallarında karşılığı vardır. Diğer bilim dalları çoğu kez bu fizik ve kimyanın çeşitli şekillerde uygulama şekilleridir. Tıp da bu fizik ve kimyanın organizma üzerinde, vücudumuz üzerinde uygulanma şeklidir. İşte kalp yetmezliğinden tutunda böbrek yetmezliğine, akciğer enfeksiyonuna kadar bu fiziksel bir yapıyla, kimyasal bir reaksiyon karşısında, elektriksel sistemler, nöronal aktivite, filtre sistemleri.. Bunlar hepsi tamamen fizik ve kimya ile izah edilebilen oradaki determinal ilişkinin bozulduğu yere de biz hastalık deriz. O hastalık da fizik ve kimyadan yararlanarak, cerrahi müdahale, ilaçlar ve birtakım yöntemlerle fayda etmeye çalışırız. EGO PSİKOLOGLARI 7

16 Enfeksiyon hastalıkları, kanserler bu şekilde izah edilir. Fakat insanın zihinsel yapısı dediğimiz yapı beyin vasıtasıyla birtakım işlemler yürütür. Algı; hangi teraziye koyacaksın? Düşünce; neyle ölçeceksin? Hallusinasyon; nasıl değerlendireceksin? Öfke, nefret, sevgi, aşk, muhabbet; bunlar hepsi ele avuca sığmayan kavramlar. Fizikte ışık her yerde aynı hareket eder. Kimya redoksları, kimyasal kombinasyonlar her yerde aynı hareket eder. Su; her yerde sudur. Ama bir insanın gördüğü şey nedir acaba? Tahir Özakkaş: Ne görüyorsunuz? Ne bu? Kursiyerler: Kitap. Tahir Özakkaş: Her birinizin gördüğü kitap diğerinin gördüğü kitapla aynı mı acaba? Bunu nasıl ölçeriz? Bu mümkün mü? Bir kitapta hepimiz aynı sesi çıkarıyoruz. Bu sesi her birimiz nasıl duyuyor acaba? Her birimiz. Burada insanın öznelliği dediğimiz bir şey devreye giriyor. Ve bunu bilimsel olarak ölçmemiz mümkün değil. Fizik ve kimyada birtakım şeyleri ölçebiliyorsunuz ama, algı olarak algıladığınız şeyi beyninizde değerlendirmeniz mümkün değil. İşte burada iş çatallıyor. Acaba biz beşeri bilimleri veyahut insanın beyni dediğimiz beyindeki birtakım algısal prosesleri yürüten mekanizmaların bozulduğunu genel bir şablona sokarak; evet kategorik olarak bunlar, şunlar hastalıktır. Şu şu kriterleri getirince şu şu hastalık olur dediğimiz zaman bilimsel bir şey yapmış oluyor muyuz? Kursiyer E: Öznel olmuyor bilimsel oluyor belki ama öznel olmuyor. Tahir Özakkaş: Evet öznel olmuyor ama bilimsel oluyor diyoruz. Psikiyatri bilim olma iddiasında olan, veyahut bilmi tıpta beyin hastalıklarına uygulama iddiasında olan bir alan. Psikoloji de bilim olma iddiasında olan bir diğer alan. Psikiyatri diyor ki; aynı kalp yetmezliği gibi, böbrek yetmezliği gibi, enfeksiyon gibi diyor ben diyor hastalık BPT OCAK DERS NOTLARI

17 lara teşhis koyacağım, tedavi edeceğim, bir patoloji izah edeceğim. Şimdi biliyorsunuz tansiyonu e çıkarsa beyin kanaması oluyor, damarı patlatıyor, öldürüyor, böbrekleri felç ediyor. Bir enfeksiyon girdiği zaman yıllarca koleradan insanlar öldüler, kitleler halinde. Vebadan toplumlar öldü. Basit bir mikroorganizmadan. Onun fiziğini, kimyasını öğrenince, veba mikrobunun gelişmesini durdurduk. Pat düzeldik. Peki; beynimizdeki rahatsızlıkları bu şekilde anlayabiliyor muyuz? Öyle bir kategorik teşhis kriteri psikiyatride yok. Yani işte biz adamın beyninden veya kanından bir numune alalım. O numuneyi laboratuvara sokalım. Pat diye sekanslarını veren sonuçlardan; Bu arkadaşımız %72 derecede Şizofreniye sahiptir. Bu arkadaş % 35 derecede anksiyeteye sahiptir, bu arkadaşımız % 22 derecesinde yeme bozukluğuna sahiptir. Test sonuçlarını alabiliyor muyuz? Peki kime göre karar vereceğiz? Kime göre, neye göre karar veriyor bu psikiyatri. Kime hasta? Kime sağlam diyor? Burada tarihsel süreç esnasında Psikiyatri hatta Psikoloji toplumsal genel kabulleri kendine baz almıştır. Yani ellerinde diğer fiziksel hastalıklarda olduğu gibi bir marker, bir belirleyici, bir işaret, teşhis koyucu bir kriter yoktur. Kriter nedir? Bugün en büyük kriterimiz; Fonksiyonellik, iş yapabilme kapasitesi, eğitimle ilgili işlevselliğini yapıp yapmadığıdır. Eğer para kazanabiliyorsa, eğitimle ilgili işlevselliğini yapıyorsa ne yaparsa yapsın başımızın tacıdır. Ama görüyoruz ki tarihsel süreç içerisinde psikoloji veyahut psikiyatri toplumsal değer yargılarına uyan insanları; Normal, toplumsal değer yargılarına uymayan insanları; Anormal nitelemiştir. Normallik ve anormallikle ilgili belki de birtakım biyokimyasal süreçler görülmüştür. Bunlar sebep mi, sonuç mu belirsizdir. Bir yargıda bulunmuşuzdur. Bunlar hasta. Neye göre? Çan eğrisine göre. Bu çan eğrisi 300 yıl sonra, 500 yıl sonra, 1000 yıl sonra nasıl seyredecek bilmiyoruz yıl önce nasıldı? Onu da bilmiyoruz. EGO PSİKOLOGLARI 9

18 Bu hafta bir hasta geldi bana. 5-6 yıldır hallusinasyonları var. Çok değerli hocalarımıza gitmiş. 10 yıldır var. Hatta 14 yıldır falan.. Kız birileri tarafından esir ediliyor. Birileri onu kontrol ediyor. Onlar içine girmişler; cinler, periler. Onlarla sabah akşam bir şekilde hareket etme durumunda. O da yetmiyormuş gibi sağını, solunu bıçaklıyorlar. O da yetmiyorsa sağına, soluna sigara bastırıyorlar. Hasta geldi dedim ki: D. dedim ; bircinler tayfası tarafından esir esir edilmişsiniz. Yıllardır da bunun mücadelesini veriyorsunuz. Nasıl çıkış bulacağınızı da bilmiyorsunuz. Onlarca hocaya gittiniz, onlarca doktora gittiniz. Ne hacılar hocalar size yar oldu. Ne doktorlar yar oldu size. Şimdi geçen hafta gittiği değerli bir hocamızdan reçete yazılmış. Norodol, Akineton verilmiş. 12 yıldır veriliyor. Ne yapacağız şimdi biz bunu? Hasta hallusinasyon görüyor. Hallusinasyon Kursiyer S: Sadece görsel mi? Tahir Özakkaş: Görsel, işitsel.. Kursiyer S: Dokunsal.. Tahir Özakkaş: Dokunsal, dokunsal.. Kursiyer S: Düşünce bozukluğu var mı? Tahir Özakkaş: Yok. Kursiyer S: O halde sadece varsanılarla.. Düşünce bozukluğu yoksa. Antipsikotikler niye? Tahir Özakkaş: Ben de onu soruyorum fakat doktor arkadaşlarımızın elinde başka çare yok. Şimdi hasta 12 yıldır size geliyor. Değerli hocalarımızdan, profesörlerimizden birisiniz. Hasta diyor ki.. hasta bir de seni yokluyor. Ne kadar inançlı, ne kadar cinlere inanıyor. Ne kadar inanıyor? Ona göre bir kısmını açıyor, bir kısmını açmıyor. Anlatabildim mi? Ben bodozlama cinlere, perilere, hıdırlara hepsine inanırım. Bir iki ayet de söylerim, bir iki hadis de söylerim. Hasta kendinden bi BPT OCAK DERS NOTLARI

19 risini görür karşısında. Köye gittiğinde onu nasıl dışlamıyorlarsa; aaa sana da mı geldi, bana da mı geldi, ters ayaklıydı. Aman nereye işedin. Banyoda mı işedin, tuvaletin olduğu yere mi işedin. Dışarı çıktın mı? Sakın bulaşık sularınızı olur olmaz karanlıklara atmayın. Ben orada cinler gezer, üzerine saldırır gibi rivayetleri binlerce kez dinleyen birisiyim. Anlatabildim mi. Aynel yakin, hakkal yakin bir şekilde bunu her yere döktüğüm halde beni kimse çarpmadı. Kursiyer: Destur da dediniz mi? Tahir Özakkaş: Destur da dedim. Destur da demedim. Denedim ama olmadı. Şimdi hepimizin elinde ilaç yazmaktan başka çaresi yok. Ben çok iyi biliyorum ki o ilacı yazan hocamız bunun hiçbir işe yaramayacağını biliyor. Bu hastanın psikoz hastası olmadığını da biliyor. Ama ne yapabilir ki başka? Bunun tek çözüm yolu var psikoterapi. Hastanın mevcut dünyasında cinlere perilere ihtiyaç var. Cinler, periler nedeniyle kendisini iyi hissediyor hasta. Egosunu tatmin edebilmek için, fark edilmek, önemsenmek, merkez olmak, etrafı kontrol altına almak, kayınvalideyi dışlamak, imkansız bir hastalığın getirmiş olduğu tedaviyle bütün Türkiyeyi silindir gibi ezip, bütün hocaları, hacıları, doktorları, profesörleri çaresiz bırakmak gibi inanılmaz onurlandırıcı bir hastalığa sahip. Arkada ona keyif eren bir yapı var. hocam kimse iyileştiremedi beniiii. Yüzü gülüyor. Çünkü 12 yıldır acı çekiyorsunuz. her gün diyor bıçaklanıyorum hocam diyor. Bir gösterir misin? İçeriden derinin altından bıçaklıyor. Etlerim liğme liğme kesik diyor. Kocası da o kadar çok iman etmiş ki.. hocam çok acıyorum buna diyor. Artık ben işe gitmiyorum diyor. Bir çocuğumuz var. Çocuğa ben bakıyorum diyor. 4 kardeşiz. Bir mağazamız var. Diğer 3 kardeşim mağazayı yürüterek bizim ihtiyacımızı, ev ihtiyacımızı karşılıyor diyor. kardeşleri, kardeşim sen gelme karına bak. O kadın mağdur durumda, ona hizmet et diyor. Kadın sabah kalkıyor cinler beni bıçakladı diyor oturuyor. Evin temizliğini, bulaşığını kim EGO PSİKOLOGLARI 11

20 yapıyor, çocuğa kim bakıyor? Koca yapıyor. 3 tane de adam çalışıyor mağazada, para da geliyor. Aman diyor altındaki arabasını değiştirelim, evin imkanlarını verelim. Şu gıdalar iyi geliyormuş. Komşular söyledi uzak doğudan getirilen, neydi onlar, egzotik meyveler yararlı olabiliyormuş. Kursiyer S: Bi de gezdiriyorlar. Tahir Özakkaş: Gezdiriyorlar, dolandırıyorlar, Edirne deki hocaya gidiyorlar, Hakkari deki hocaya gidiyorlar, Şam daki hocaya artık gidemiyorlar. Neyse artık sağa sola gidiyorlar. En uzak yerdeki hocaların tükürükleri ve üfürükleri en güçlü olur. Burada anlatacağım konu şu; Tıp bazen o kadar çaresiz kalır ki! Kimse kral çıplak diyemez arkadaşlar. Bunların en başında da psikiyatri gelir. O zaman bizim görevimiz nedir? Bunu samimi olarak söylüyorum. Bizim görevimiz; 21. yüzyılda, 20. Ve 21. yüzyılda, hatta 18. yüzyılda, toplumsal realiteye ters düşen sapmış olan insanları derdest ederek onları toplumun genel kabulleri içine sokmaktır. Terapistlerin görevi budur. Mesela; kardeşi ile cinsel ilişkiye giren, ensest yapan, annesiyle babasıyla cinsel ilişkiye giren birisini biz ne yaparız? Sapkın deriz. Neye göre? Kursiyer M: Çoğunluğa göre. Kursiyer S: Kültüre göre. Tahir Özakkaş: Kültürel normlara göre. Kursiyer N: Genel ahlak yasalarına göre. Tahir Özakkaş: Kim uydurmuş o genel ahlak yasasını? Ahlak yasası nerden gelmiş? Nerde yazıyor? Fizik her yerde fizik. Kimya her yerde kimya. Gidiyorsunuz eski Mısıra. Neydi burnu şey olan ka BPT OCAK DERS NOTLARI

21 dının adı, güzel olan? Kleopatra. Kleopatra kardeşi ile evleniyor ve toplumsal yasalar buna uygun oluyor. Ona sapkın demiyordu o dönemlerde kimse. Hatta kültürümüzde Hz.Adem in çocukları birbiri ile evleniyordu. Kimse ona sapkın demiyordu. Ha burada şunu anlıyoruz ki, baktığımızda, olayın gerisine baktığımızda, böyle sorularınıza bir felsefe ekliyorsunuz. Felsefede de bir kabule gidiyorsunuz. Uğraştığımız şey; terapi dediğimiz şey, psikoloji dediğimiz şey, toplumsal çerçeveye aykırı düşen insanları derdest edip içeri tıkmaktır. Eski Rusya da komünist rejimine farklı düşünen kişiler, dünyanın tek bilimsel gerçeği var; komünist olmak ve komünizm. Sınıflar savaşından dolayı, işçi, sınıfının hegemonyasında dünyada sınıfsız bir cennet yaratılmaktır. Ve bu sınıfsız dünyaya karşı gelen herkes nedir? Delidir. Eğer siz komünist değilseniz delisiniz. Akıl hastaneleri komünizme karşı gelen bir sürü fikirdaşlarla doluydu. Faşizmde tam tersi. Eğer siz faşist nasyonel sosyal partiye inanmıyorsanız psikiyatristler eliyle deli diye, kafayı yemiş diye, normal düşünmüyor diye. Hakikat burada yaa. Fizik kadar hakikat. Nasyonel sosyalist olmaktan başka yolunuz mu var? Eğer siz bundan farklı düşünüyorsanız kimsiniz siz? Delisiniz... Eğer komünist dönemde yaşıyorsanız, Stalin döneminde yaşıyorsanız psikiyatristlere talimat verelim onunla ilgili inanılmaz araştırmalar var, bilgiler var, inceleyebilirsiniz. Komünist değilseniz, hemen normal çalışmıyor kafası, delisiniz. Nerede tedavi edeceksiniz bunu? Akıl hastanelerinde. Düşüncesi bozuk. Düşünemiyor, normal düşünemiyor. Komünizm kadar dünyada çok reel olan sınıflar savaşını getirmiş olan Marksizmin temel bilgisinden farklı bir bilgi olabilir mi? Adam farklı diyor. Hayır diyor, demokrasiye inanıyorum ben diyor. Belli, egemen sınıfların ülkemizdeki gizli ajanısın sen. Troşkeye kadar öldürüyorlar bundan sonra. No ldu? Günün birinde şimdi kapitalist sistem dünyaya egemen, DSM de diyor ki: İşlevselliğinde bir bozukluk varsa, çalışamıyorsa hastadır. EGO PSİKOLOGLARI 13

22 Kursiyer S: Hocam bir hasta bir topluma mı insan kazandıracağız yani.. Tahir Özakkaş: Egemen paradigma neyse ona kazandıracağız. Hasta bir toplum diye bir toplum yok. Sağlam bir toplum diye de bir toplum yok. Sağlamlıkla hastalık görecelidir, diyor. Yani 1000 yıl önce de yaşasaydın o toplumun realitesine ve çan eğrisine uymadığın zaman, o toplumun içine getirilmeye töre denir, ahlak denir, eğitim denir, insanlık denir, bilmem ne denir. Annenizin babanızın eğittiği var ya, ayıp, günah, elalemin oğlu arayıp bulamıyoruz ya o elalemin oğlu kimse o elalem vasıtası ile o mahalleye uyar hale getirilirsiniz. Kursiyer S: İlişkiyi düzeltiyoruz, kişiyi değil. Tahir Özakkaş: Kesinlikle.. Buradan nereye geleceğim. Şuraya geleceğim. Bir beynin çalışma ve yapılanma prensipleri var. Bu beynin çalışma prensipleri içerisinde toplumsal uyuma yönelik olan davranış kipleri var, düşünce kipleri var, duygulanım kipleri var. Bunların hangi toplumda nasıl şekillendiği sanal bir şey. Ama beynimizin örgütlenme şekli gerçek bir şey. Beyin sadece bir et, bir protein, ne yöne gideceğine dair herhangi bir parametresi yok. Bütün canlılarda görmüş olduğumuz çok temel bir parametresi var. Yaşamda kalmak ve üremek. Yaşamda kalmak ne demektir. Canlılığının sürdürülmesi demektir. İnsanoğlunun canlılığını sürdürebilmesi için beyin merkezi kontrol komuta sistemi olarak onu yönlendiriyor. Nasıl yönlendiriyor? Dibine gitmeniz lazım. İnsan olarak biz neyiz? Biz kimiz? Nasıl bir varlığız? Taştan bizim farkımız ne? Bitkiden bizim farkımız ne? Hayvandan bizim farkımız ne?. Taşı anlamazsanız, bitkiyi anlamazsanız, hayvanı anlamazsanız insanı anlamanız mümkün değildir. Onun için bilim insanları son dönemlerde özellikle bu nörobiyolojik çalışmalarla birlikte bu toplumsal sanal birtakım teşhis küratörlerinin ötesinde beynin nasıl örgütlendiğini, nasıl network oluşturduğunu, bunun sisteminin ne olduğu açısından incelemeye tabi tutuldular. Ve gittikçe daha BPT OCAK DERS NOTLARI

23 bazal seviyede, daha gerçeğe yakın bilgilerle donanmaya başladık sistem itibarı ile. Biz bu beynin varoluş mücadelesinde, insanın varoluş mücadelesindeki süreçlerde insanın düşüncelerini, davranışlarını ve fizyolojik tepkilerini anlamlandıran çeşitli hipotetik, sanal iddialarla karşı karşıya kaldık. Bunların en başında geçen ay anlattığım İnsan Zihni Freud un klasik psikanalitik teorisi de ilk sistemli bir sanal metapsikolojik izaha dönüştürüldü. Hiç birisinin bir bilimsel temeli yok. En basiti buna kitap diyorsunuz. Her birinizin zihninde kitap nasıl bir şey? Bunu nasıl görüyorsunuz? Nasıl algılıyorsunuz? Rengini, boyutunu, cismini Benim sesimi nasıl duyuyorsunuz? Sizin iç dünyanıza girmeden ve siz olmadan bunu benim birebir anlamam mümkün değil. Konsensusunuzla buna kitap diyorsunuz ama her birinizin algıladığı ne acaba.. Şimdi siz algılarınız vasıtası ile kitap olarak algılıyorsunuz, beyninizde bir değerlendirme merkezi var, bunu değerlendiriyorsunuz, oradan buna kitap diyorsunuz. O değerlendirme merkezinde sizin içsel sistematiğiniz bunu nasıl algılıyor? Bunu değerlendirmek durumundayız. Bu ne demek? Bu şu demek arkadaşlar. Hipotetik olarak insan zihninin nasıl bir şey olduğuna dair araştırma Freud la başlayan gelenekte sanal bir zihinsel tasarım yaratılmış. Sanal.. İnsan ruhsal bir yapıdan ibarettir. Zihin dediğimiz bir aygıt vardır. Bedenden hariç bir zihin. Nerede bu? Dediler ki bir ruh var. Tanrıdan gelir, insanda bulunur, bu teolojinin konusudur. Burayı kestirip atıyoruz. Zaten bilinmeyen bir şeyi çözmemiz, anlamamız mümkün değildir. Vardır, yoktur o dini bir tartışma. İnsanlar dini bir ruhla, spiritle (İngilizce karşılığı olarak) psişeyi ayırırlar. Spirit; dinsel olarak, teolojik olarak bahsedilen hem hıristiyanlıkta, hem musevilikte, hem islamiyette ve diğer birçok dinde ruh denen bir kavram tanımlanır. Onu da dinler tarihi açısından inceleyebilirisiniz, ayrı bir şey. Buna bakmıyoruz. Fakat psikolojik dediğimiz beynimizin entelektüel yeteneklerine kasten; algı, değerlendirme ve cevap kısmını içeren, düşüncelerin, duyguların ve davranışların nasıl oluştuğunu inceleyen beynin fonksiyonel kısmı dediğimiz EGO PSİKOLOGLARI 15

24 ama elle tutulması, gözle görülmesi mümkün olmayan daha çok yansımaları ile değerlendirdiğimiz bir aracı incelemeye başlıyor. İşte bu araç ilk defa Freud tarafından sanal bir dünya olarak değerlendirilmiş. Freud demiş ki ben bunun fizik ve kimya gibi kaynağına ineceğim kardeşim. Bunu çözeceğim, nörolojik olarak çözeceğim, nöropatolojik olarak çözeceğim. Girdi, duvara tosladı, vazgeçti. Bir bilimsel proje olarak psikoloji makalesini yazdı. Dedi ki bugünkü mevcut bilimsel kaynaklarla, bilimsel araçlarla, bilimin gelişmişliği ile insan beyninde psikolojik bir yapının kaynaklarını, mekaniğini bulmak mümkün değildir. O zaman ben metapsikolojik olarak gerçek olmayan sanal bir zihin aygıtı inşa edeceğim ve bu sanal aygıt üzerinde bütün bu yaptıklarımı; düşüncelerimizin, duygularımızın, davranışlarımızın ve fizyolojik tepkilerimizin nasıl şekillendiğini size ikna edeceğim. O kadar muhteşem bir dizayn yaptı ki, sonuçlarla ilgili, yani duygumuz, düşüncemiz, davranışımız ve fizyolojik tepkilerimizi incelediğimizde, geriye doğru basamak basamak gittiğimizde bu incelemeden determinal sonuçlar çıktı. Evet yaa çok mantıklı. Bu kendi içinde fazla çelişmeyen, kendi içinde bir bütün olan ve yapılan düşüncelerin ve davranışların her birini izah etme potansiyeli taşıyan bu genel izaha biz muhteşem bir şekilde hayran hayran baktık be bu gerçek bizi cezbetti. Peki bu bilimsel mi? Bilimsel olabilmesi için maddi bir temele dayanması lazım. Bu Freudun deha şeklindeki zihninden üretmiş olduğu insanı tanımlama soyut, metapsikolojik kavramından başka bir şey değil. Freuddan önce tarih boyunca yüzlerce felsefeci insanı çok çeşitli şekillerde izah etmişlerdir. Zamanında her biri kutsanmış, mübarek denmiş, inanılmaz, muhteşem denmiş. İşte bunlardan bir tanesi Marifetname. Erzurumlu İbrahim Akın ın kitabını okuyun. İnsanı inanılmaz izah eder. Niye şaşısın? Çünkü banyoda işedin onun için şaşı oldun der. Zamanında çok ciddi bir bilimsel gerçeklikti. Çünkü şaşılığı izah etmek durumundasın. Nervus abdusens felciyle ilgili değil o, bilmiyorsunuz. Şaşılığı izah ettiği için, kalça çıkığını izah ettiği BPT OCAK DERS NOTLARI

25 için, izah edilemeyeni izah ettiği için, işte alnı çok açık olanlar ahmak olur, boyu kısa olanlar 2 metre de yerin dibindedir. Şey olur, ne olur, fesat olur gibi; boydan, yüzden, ifadeden bir kısmı da genel jenerasyondan baktığın zaman doğru bilgilerden yola çıkan inanılmaz dizayn veriyor. Dürtü Çatışma Kuramı - Ego Ama ondan sonra Freud çıkıyor, Freud da bir başka izah getiriyor. Freudun getirmiş olduğu izahtan, id ego superego diye tanımlamış olduğu ilk zihinsel aygıtın diyor ki; İnsanlar dürtülerden ibarettir. Dürtüler bir nesne ararlar. İçindeki gerilimi boşaltmak için yaşamın tek nedeni bu dürtülerin tahliyesidir. Gerçeklik buna izin ermez. Gerçeklikle dürtüler savaşırlar. Buna Dürtü Çatışma Kuramı denir. Gerçekliğin temsilcisi yavaş yavaş idin bir parçası dış dünyaya temas ettikçe egolaşır. Egolaşan yapı derki; dürtülere biraz bekle, erteleyelim, daha sonra tatmin edelim, veya alternatif tahliye yolları bulalım. Egoyla idin arasındaki savaştan dürtü çatışma kuramı çıkar. Eğer idimizin dürtüleri ve bunlar libidinal ve agressif olarak tanımlar. Bu libidinal ve agressif dürtüleri siz hayata taşırsanız cennettesiniz, hiçbir problem olmaz. Yani libidinal ve agressif dürtüleri direk olarak tatmin edecek bir yol ve yolak bulmuşsanız sizde problem olmaz diye inanıyor. Ama hayatın gerçekliği ve diğer kardeşlerinizle beraber aynı dünyayı, aynı mekanı, aynı zamanı paylaşmak durumunda kaldığınızda, sizin dürtülerinizin tahliye yeri, öbürünün dürtüleri ile çatıştığı yerde biter. O zaman gerçeklik dediğiniz bir şeyle yüz yüzesiniz. Bu gerçeklik sizin birtakım dürtülerinizi ertelemeyi, birtakım dürtülerinizi bastırmayı, birtakım dürtülerinizi şekil değiştirme şeklindeki çeşitli kılıklar halinde boşaltmaya neden olur. İşte burdan insan zihninin, insan beyninin yaratıcılığı ile alternatif çözüm yolları bulunabilir. Geçen ay buna inandık değil mi. İnsan dürtülerden ibarettir dürtüler tatmin yolu bulacaktır. Dürtüler tatmin yolu bulunca insanlar rahatlayacaktır. EGO PSİKOLOGLARI 17