UYUŞTURUCU MADDE BİLGİLERİ

Transkript

1 UYUŞTURUCU MADDE BİLGİLERİ

2 1- UYUŞTURUCU MADDELERİN TANIMI Belirli dozda alındığı zaman; Kişinin sinir sistemi üzerinde etki ederek, Akli, fiziki ve psikolojik dengesini bozan, Fert ve toplum içerisinde iktisadi ve sosyal çöküntü meydana getiren, Alışkanlık ve bağımlılık yapan, Kanunların kullanılmasını, bulundurulmasını ve satışını yasakladığı narkotik ve psikotrop sözcükleriyle de tanımlanan maddelere "UYUŞTURUCU MADDE" denir. 2- UYUŞTURUCU MADDELERİN SUİSTİMALİNİN TARİHÇESİ a- Dünyadaki Gelişimi : İnsanlık tarihinin başlangıcından itibaren uyuşturucu maddelerin keyif verici, ağrı giderici, hastalıkları iyileştirici olarak kullanıldığı bilinmektedir. İlkel toplumlarda, kabile ayinlerinde ve erkekliğe geçiş törenlerinde değiştirilmiş bilinç durumları denilen, gündelik bilinç düzeylerinden daha farklı alanlara ulaşabilmek için kullanılan açlık, susuzluk, uyku yoksunluğu, sosyal ve duygusal yalıtım, ağrılı uyaranlar, dans, meditasyon, dua, işitsel uyaranlar, hipnotik telkinler gibi yöntemlere ek olarak, halusinojen bitkiler, afyon türevleri, koka yaprakları, esrar gibi psiko-aktif maddeler büyük rol oynamaktaydı. Halusinojendik maddeler içeren mantarlar Aztek ve Maya uygarlıklarında, psiko-aktif bir madde olan Amanita Muscaria mantarları ise Asya kıtasındaki şaman törenlerinde kullanılmakta idi. Kokain, Güney Amerika yerlileri tarafından, sert doğa koşullarına karşı, uzun yaya yolculuklarında açlığa ve yorgunluklara karşı bugün bile kullanılmaktadır yıllık geçmişe sahip Hindu metinlerinde esrar kutsal bir yere oturtulmaktaydı. Eski Roma ve Yunan uygarlıklarında afyon, bir çok hastalığın tedavisinde ve sorunların giderilmesinde kullanılmıştır. Bu maddeler Mısır, Pers ve Hint uygarlıklarında yaygın olarak kullanılmaktaydı. Mezopotamya bölgesinde yaşamış olan Asur ve Sümerler ile ilgili kayıtlarda ve Orta Asya da bulunan Moğol, Türk ve Sibirya bölgelerinde de bu maddelerin dinsel törenlerde kullanıldığına ilişkin bilgiler bulunmaktadır. Çin'de 7. yüzyıldan beri ilaç olarak bilinen afyon, 17. yüzyılda tütünün Amerika'dan, önce Avrupa'ya, oradan da Asya'ya yayılması ve tütün içiminin yaygınlaşmasıyla yeni bir boyut kazanmıştır. Afyonun tütünle karıştırılarak ve yavaş yakılarak kullanılışının, ağız yoluyla ölüm tehlikeleri olmaksızın keyif verebilmesi, içimini yaygınlaştırmıştır. Çin imparatorları da, ülkelerinde hızla gelişmekte olan bu alışkanlığın ekonomik sonuçlarını fark etmekte gecikmemişler ve daha 1729'da İmparator Yuang-Çeng, satış ve içimini yasaklamıştır. 1773'te İngilizlerin de bu ticaretin önemini keşfetmesi sonrasında British East India Company, Bengal'de afyon yetiştirilmesi ve Çin'e ihracını tekeline almıştır. Yuang-Çeng'in 1729'da koyduğu yasağa karşın, her yıl Çin'e ulaşan 200 sandık afyon sakızı, 1767'de 1000 sandığa varmıştır. 1796'da İmparator Çia-Çing afyonun ithali ve tarımını kesin olarak yasaklamış ise de yıllarında Çin'e giren yıllık afyon miktarı sandığa ulaşmıştır. Bu satım 1838 yılında sandığı geçmiş ve böylece Çin e

3 yönelik olarak gerçekleştirilen ticaret İngiltere'nin lehine dönmüştür. O zamana kadar, Çin porselen ve ipeğini alabilmek için altın ve gümüş ödemek zorunda kalan İngiltere, artık yalnızca afyon vermeye başlamıştır Şubat ayında İngiliz Hükümeti Çin'e bir sefer yapılmasına karar vermiş ve İngiliz birlikleri 1841 Mayıs ında Kanton'a saldırarak altı milyon dolar yükünde bir fidye almaları üzerine birinci afyon savaşı başlamıştır. Daha sonra 1842 yılında ikinci bir savaş daha çıkmış, bunun sonucunda Nanking Anlaşması imzalanarak Hong- Kong İngiltere'ye verilmiştir. Tıbbi amaçla kullanılmak üzere yapılan araştırmalar sonucu, 1817'de Hannover'li farmakolog Friedrich Helm Sertusner'in morfini bulmasından sonra bu madde tıp alanında yaygın bir kullanım alanı bulmuştur. Özellikle 1865 Amerikan İç Savaşı'nda, 1860 Prusya-Avusturya Savaşı'nda, Fransa-Almanya Savaşı'nda yaralı askerlerin ağrılarını dindirmek amacıyla morfin kullanılmış, askerlerin tedavileri sonunda yoksunluk krizine girmeleri üzerine bu durum asker hastalığı olarak adlandırılmıştır. Ancak 1879 yılında yapılan araştırma sonucu bu durum morfinmanı sendromu olarak tanımlanmıştır. Askerlerin terhislerinden sonra sivil hayatta morfinden övgüyle bahsetmeleri üzerine Avrupa'nın büyük şehirlerinde zengin tabakaya mensup olan kişiler arasında yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. 21 Ağustos 1897 tarihinde, Almanya'da Bayer fabrikasında çalışan kimyager Felix HOFFMAN, ağrıları kesen bir ilaç üretmek için bir karışım geliştirmiştir. Firma bu maddenin üzerinde çalışarak denemeye karar vermiştir. İçinde ağırlıklı olarak morfin olan ilaç, ağrıları kısa sürede kesmekteydi. Uzun süren denemelerinin ardından Bayer, ilacı eroin adıyla piyasaya sürmeye karar vermiştir. Olumlu tepki alan ve 25 gr'lık paketler halinde satılan "Eroin" eczanelere geldiği gün tükeniyordu. Henüz kimse zarar görmemişti. Bilahare Bayer'in en iyi müşterisi Amerika ise, herkesin "Eroin"den bahsetmesi üzerine ilacı araştırmaya başladığında, aşırı dozda alındığında ölüme yol açtığını ve bağımlılık yaptığını saptamıştır. Klinikler, eroinmanlarla dolup taşmaya başladığında, ABD'de ilacın bağımlılık yaptığına dair bir rapor yayınlanmış ve devamında gerekli önlemler alınarak eczanelerden kaldırılmıştır. Bunun üzerine ilaç karaborsaya düşerek, fiyatı artmış ve 1931'de tamamen yasaklanmıştır. Uyuşturucu madde suiistimali olaylarına tarihte sıklıkla rastlanılmakta ise de yukarıda belirtilen olaylarda uyuşturucu madde bağımlılığının zararlarının tam olarak bilinmemesi nedeniyle, başlangıçta uyuşturucu maddelerin yasaklanması yönünde ulusal ve uluslararası düzeyde girişimler olmamıştır. Daha sonra, terörizmin uyuşturucu madde kaçakçılığını bir finans kaynağı olarak görmeye başlamasının da etkisiyle, uluslararası tedbirlerin arttırılması gereği kabul görmüş, imzalanan çeşitli uluslararası sözleşmeler ile uyuşturucu maddelerin kullanımının kontrol altına alınması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda ilk olarak 1909 yılında Shanghai (Şangay)'da Uluslararası Afyon Kongresi yapılmış, burada imzalanan "1909 Shanghai Afyon Anlaşması" ile tavsiye mahiyetinde çeşitli kararlar alınmıştır tarihli Lahey Afyon Anlaşması'nda ise, uyuşturucu maddeler sınıflandırılarak ayrı ayrı tarif edilmiş, uyuşturucuların imal, ithal ve ihracını kontrol etmeye yönelik kararlar alınmıştır yılında imzalanan Cenevre Afyon Anlaşması ile; Lahey Anlaşması'nın esasları ve tarifleri aynen kabul edilmekle birlikte, uyuşturucu maddelerin uluslararası ticaretini kontrol altında bulunduracak etkili bir sisteminin kurulması sağlanmıştır. Daha sonra imzalanan 1931 tarihli Cenevre Afyon Anlaşması, Zararlı İlaçların Meşru Olmayan Ticaretinin Yasaklanması Hakkında 1936 tarihli Cenevre Anlaşması,

4 Sentetik Uyuşturucu Maddeler Hakkında 1948 Paris Protokolü ve 1953 tarihli New York Afyon Protokolü ile de uyuşturucu maddelerle mücadele yönünde kararlar alınmıştır. Ancak uyuşturucu maddelerin üretim ve kaçakçılığının önlenmesi amacıyla uluslararası düzeyde imzalanan en önemli sözleşmeler, 1961 tarihli Uyuşturucu Maddelere Dair Birleşmiş Milletler Tek Sözleşmesi, 1971 tarihli Birleşmiş Milletler Psikotrop Maddeler Hakkındaki Sözleşme ve 1988 tarihli Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesidir. Türkiye'nin de taraf olduğu bu üç sözleşmeden, 1961 tarihli Birleşmiş Milletler Tek Sözleşmesi ile; uyuşturucu maddelerin tıbbi ve bilimsel amaçlar dışında kullanılmasının yasaklanması, yasa dışı haşhaş ve uyuşturucu madde yapımında kullanılan diğer bitkilerin ekiminin kontrol altına alınması, uyuşturucu maddelerin imal, ithal, ihraç ve dağıtımının ruhsata bağlanması ve denetim yapılması gibi konularda düzenlemeler getirilerek Uluslararası Uyuşturucu Kontrol İdaresi (INCB) kurulmuştur tarihli Birleşmiş Milletler Psikotrop Maddeler Hakkındaki Sözleşmesi ile; suiistimali yapılan ve insan psikolojisini etkileyen ilaçların kontrol altına alınması, uyuşturucu etkisi bulunan ilaçların ancak doktor reçetesi ile kullanılmasının sağlanması, bu sözleşmede belirtilen hususların tarafların kendi iç hukuklarında suç sayılması yönünde gerekli yasal düzenlemelerin yapılmasının sağlanması gibi kararlar alınmış, ayrıca bu sözleşmenin yorumlanması ve uygulanmasından kaynaklanan anlaşmazlıkların diğer yollarla çözümlenememesi halinde Uluslararası Adalet Divanı'na başvurulması şeklinde ilk ciddi uluslararası yaptırım uygulaması getirilmiştir tarihli Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ile de; uyuşturucu ve Psikotrop maddelerin imalinde kullanılan kimyasal maddelerin kontrol altına alınması ve uyuşturucu madde kaçakçılığı ile mücadelede kara para aklanmasının önlenmesi, kontrollü teslimat uygulamasının mümkün kılınması gibi kararlar alınarak, bu suçlarla mücadelede etkinliği arttırmak için uluslararası alanda operasyonel faaliyetlerin gerçekleştirilmesi, adli yardımlaşma, bilgi alış-verişi ve iletişimin arttırılmasının sağlanması amaçlanmıştır. b- Türkiye'deki Gelişimi : Anadolu'da afyon, M.Ö yıllarından beri yetiştirilmektedir. M.Ö yıllarında Sümerler tarafından Aşağı Mezopotamya'da yetiştirilen haşhaş ve kenevir tedavi amaçlı olarak kullanılmaktaydı. Ülkemizde haşhaş ekimi, afyon üretimi ve bu maddeleri kullananlar ile bunları sağlayanlara ilişkin ilk düzenleme Fatih Sultan Mehmet döneminde gerçekleştirilmiştir. IV Murat döneminde afyon, tütün ve kahve kullanımı yasaklanmıştır. Ülkemiz, 18 Temmuz 1932'de Milletler Cemiyetine üye olmasının ardından, 3 Nisan 1933'de haşhaş tarımının sınırlandırılması ve afyon satım işlemlerinin, İktisat Vekaleti'ne bağlı olan "Uyuşturucu Maddeler İnhisarı"na verilmesine ilişkin yasa ve 1931 Cenevre Afyon Sözleşmesi kabul edilmiş, 1938 yılında da tekel Toprak Mahsulleri Ofisi'ne devredilmiştir yılları arasında ülkemiz, dünya yasal afyon pazarının %50-55'ine sahip olmuştur. 1970'li yıllarda bütün dünya ülkemizi yasal olmayan afyon trafiğinden sorumlu tutmaya ve suçlamaya başlamış ve 1971 yılında afyon üretimi, hükümet tarafından tamamen yasaklanmıştır. Bu yasak, afyon üretimi tek geçim kaynağı olan 1,5 milyon insanı etkilemiş ve topraklarında afyondan başka herhangi bir mahsulün

5 yetişemeyecek olması bu insanları yoksulluğa sürüklemiştir yılında ise bu yasak kaldırılmıştır. Haşhaş ekimi, kontrole tabi tutularak, ekim alanları Bakanlar Kurulu tarafından belirlenmiştir. Daha önceleri haşhaş kapsülünün çizilmesi yöntemiyle yapılan hasat tamamen yasaklanmış, haşhaş kapsülleri çizilmeden TMO tarafından satın alınarak, Bolvadin'de 1981 yılında kurulan Alkaloid Fabrikasına işlenmek üzere gönderilmeye başlanmıştır. Fabrika üretiminin %90-95'i ihraç edilmektedir. 3- UYUŞTURUCU MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI 1- Afyon ve Türevleri 2- Kokain ve Türevleri 3- Kenevir ve Türevleri 4- Sentetik Uyuşturucular 1- Afyon ve Türevleri : Afyon, haşhaş kozasının çentiklenmek (çizilmek) suretiyle akan süt gibi beyaz usaresinden (özsu) elde edilmektedir. Hava ile temas ettikçe koyulaşır ve kahverengi bir renk alır. Haşhaş; dallı-budaklı, her sene tohumdan yetişen, beyaz, pembe, kırmızı ve mor renkte çiçek açan (temel renk beyazdır) bir bitkidir. Yapraklar geniş düz ve gümüşi parlaklıkta yeşildir. Olgunlaşan haşhaş bitkisinde, fındık ve küçük portakal büyüklüğünde bir kapsül (koza) oluşur. Kozanın kendisi bir uyuşturucu madde değildir. Afyon ve türevlerinin elde edildiği bir kaynaktır. Koza afyon ve türevlerini ihtiva etmesi yanında, pasta ve çöreklerde kullanılan, yağı çıkarılabilen, tohumları da ihtiva etmektedir. Afyonun keskin hoş olmayan kokusu ve acı bir tadı vardır. Taze iken yumuşak ve elastiki olup, kurudukça renk ve sertlik durumu değişmektedir. Bileşiminde, takriben % 10 morfin, % 0,5 Kodein, % 6 narkotik bulunabilmektedir. Afyonun en önemli ve başlıca alkaloiti morfindir. Günümüzde, yasadışı haşhaş ekimi önemli ölçüde Güneydoğu (Burma-Laos- Tayland) ve Güneybatı Asya (Afganistan-Pakistan-İran) ülkelerinde yapılmaktadır. Son dönemde, yasadışı üretimin önemli ölçüde azaldığı "BEKAA VADİSİ" de bir dönemin en önemli yasadışı haşhaş ekim merkezlerinden biri idi. Afganistan da gerçekleştirilen yasadışı afyon bitkisinin üretimi, daha önceleri belirli bölgelerde gerçekleştirilirken ülkenin diğer kısımlarına da yayılmıştır. Ancak 2000 yılında küçük de olsa bir azalma meydana gelmiştir yılındaki hektarlık ekili alan %10 azalarak hektara düşmüştür. Afganistan daki afyon üretiminin %76 sı Helmant ve Nangarhar illerinde gerçekleştirilmektedir. Aynı zamanda, dünya afyon üretiminin %75 ini karşılayan Afganistan da 1999 yılında 4600 ton afyon üretilirken, 2000 yılında ise 3275 ton üretilmiştir. Bu azalma, iklim koşullarından kaynaklansa da Afganistan, hala dünyanın bir numaralı eroin üreticisi olmaya devam etmektedir. Geleneksel bir haşhaş yetiştiricisi olan ülkemizde, yasal olarak haşhaş ekimi yapılmakta ve üretim bölgelerinde hasat, kapsüller çizilmeden gerçekleştirilmektedir. Kontrollü olarak üretimi gerçekleştirilen haşhaş kapsülleri, Afyon Bolvadin'de bulunan Alkaloid Fabrikasında işlenmektedir. Ekim alanları, her sene Bakanlar Kurulu kararıyla tespit edilmektedir.

6 Bakanlar Kurulunun tarih ve 00/24130 sayılı kararı ile Afyon, Amasya, Burdur, Çorum, Denizli, Isparta, Karaman, Kütahya, Tokat, Uşak İllerinin tamamı ile Ankara'nın Nallıhan İlçesi, Balıkesir'in Balya, Bigadiç, Dursunbey, İvrindi, Kepsut, Savaştepe ve Sındırgı İlçeleri, Eskişehir'in Alpu, Beylikova, Çifteler, Günyüzü, Han, Mahmudiye, Mihalıççık, Seyidgazi, Sivrihisar İlçeleri, Konya'nın Ahırlı, Akören, Akşehir, Beyşehir, Derbent, Doğanhisar, Hüyük, Ilgın, Kadınhanı, Karatay, Meram, Selçuklu, Seydişehir, Tuzlukçu ve Yalıhüyük İlçeleri, Manisa'nın Merkez, Demirci, Gördes, Köprübaşı, Kula, Sarıgöl ve Selendi İlçelerinde izne bağlı olarak haşhaş ekimi ve çizilmemiş haşhaş kapsülü üretimine müsaade edilmiştir. Ülkemizde yasal, olarak yapılan haşhaş ekiminde kontrol sistemi şu şekilde işlemektedir: 1-Her yıl Bakanlar Kurulunun belirlediği ekim yapılacak bölgeler Resmi Gazete'de yayımlanarak duyurulur. 2-Haşhaş ekimi ve ürünün işlenmesi gibi konular Toprak Mahsulleri Ofisince (TMO) düzenlenir. 3-Ekim izni belgeleri Temmuz ayından itibaren TMO'nce muhtarlıklara gönderilir, bu belgeler kışlık ekim için Ekim ayı sonu, yazlık ekim için 15 Mart tarihine kadar dilekçelerle birlikte TMO'ya verilir. 4-Mart ayı sonunda TMO ekipleri haşhaş tarlalarının ekim alanlarını ölçer ve tarlanın durumunu kontrol eder. Ekim yapılan alan, izin belgesinde belirtilenden fazla olamaz. 5-Güzlük haşhaş Ekim ayında, yazlık haşhaş ise Şubat-Mart aylarında olgunlaşır. Bu dönemde TMO ekipleri tarlalar dolaşarak çizim kontrolü yaparlar, uygun gördükleri takdirde köy bazında "Kırım Belgesi" verirler. 6-Haşhaşlar koza başlarından kırılır ve tohumları alınarak TMO'ne teslim edilir. Kurulan bu kontrol sistemine tam ve düzenli olarak işlerlik kazandırılması sonucunda, ülkemizde yetiştirilen haşhaş bitkisinden yasadışı amaçlı uyuşturucu madde üretimi sona erdirilmiştir. Afyonun türevleri morfin, kodein ve eroindir. a) Morfin: Afyonun kimyasal yollardan ayrılmasından elde edilir. Afyon içerisindeki en önemli alkaloiddir. Toz veya plaka halinde (tablet) bulunabilir. Baz morfinin asetik anhidrit maddesi ile kimyasal işlemlere tabi tutulması neticesinde eroin elde edilir. Morfinin maddesi tıpta geniş bir kullanım alanına sahiptir. Beyaz renkli, kokusuz ve çok acı tatta olup, suda erir. b) Kodein: Haşhaş kozası ve afyonda mevcuttur. Tıp alanında kullanılan kodein genellikle morfinden kimyasal süreçlerle elde edilir. Bu madde afyonda 0.5 oranında bulunur. c) Eroin: Eroin, baz morfinin asetik anhidrit maddesiyle çeşitli kimyasal işlem ve süreçlerden geçmesi sonucu elde edilen bir uyuşturucudur. Beyazdan açık kahverengiye kadar değişik renklerde bulunabilen, kokusuz, acı, kristal, toz bir

7 maddedir. Kapsül veya tablet haline de getirilebilir. Merkezi sinir sistemi üzerinde yatıştırıcı bir etkiye sahip bir uyuşturucu maddedir. Kullanıldığında eroin vücudumuz tarafından morfine dönüştürülür. Günümüzde yasadışı afyon ekiminin gerçekleştirildiği Güneybatı ve Güneydoğu Asya ülkelerinde üretilen eroin maddesi, geniş kullanıcı kitlesine sahip olan Avrupa ve ABD ülkelerine gönderilmektedir. 2- Kokain ve Türevleri : Kokain, Güney Amerika Kıtası'nın Kuzey ve Kuzeybatısı boyunca uzanan yüksek And Dağlarındaki ılık iklim koşullarında yetişen ve Eıythroxylou Coca olarak adlandırılan bitkinin yapraklarından elde edilen bir alkaloiddir. Bolivya ve Peru'da değişik oranlarda kokain içeren fiziki görünümleri birbirinden farklı iki tür koka yaprağı bulunur. Ekiminden ancak 4 yıl sonra bitkinin yaprak hasadı yapılabilir. İki bin yıldan fazla bir süredir, bölgede geleneksel olarak yetiştirilen koka bitkisinin yaprakları ilk defa 1850 yılında kimyager Gaedecke tarafından kristal hale getirilerek erythroxyline adı verilmiştir. Yedi yıl kadar sonra sentetik organik kimyanın babası Frederich Wohler'in asistanı Albert Nieman kokaini saflaştırmıştır. Kokain, merkezi sinir sistemi üzerinde uyarıcı etkiye sahip bir uyuşturucu maddedir. Baz kokain beyaz kristalize bir tozdur. Yetiştiği coğrafi bölge itibariyle ilk etapta Kuzey ve Güney Amerika'da yaygın bir kullanım alanı bulmuş, daha sonra dünyanın diğer yörelerine yayılmıştır. Ancak, koka bitkisinin anılan bölge dışında yetiştirildiğine dair herhangi bir bilgiye rastlanmamıştır. Bu bakımdan Güney Amerika ülkelerinin bir kısmı kokain üretim alanları olarak gösterilmektedir. Kokainin hammaddesi, Kolombiya'da yerleşik kokain kartelleri tarafından Peru- Kolombiya sınırında işlenerek, Kolombiya'da üretilen kokainle birlikte Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerine sevk edilmektedir. İkinci büyük koka yaprağı üreticisi olan Bolivya'nın Chapare Vadisi'nde geniş koka üretim alanları bulunduğu, elde edilen hammaddenin komşu ülkelerden temin edilen kimyasal maddelerle burada kimyasal işlemlere tabi tutulduğu bilinmekte ise de, son zamanlarda Kolombiya kokain kartellerinin bu ülkedeki uyuşturucu pazarında söz sahibi oldukları anlaşılmıştır. Kısaca Kolombiya kokain kartellerinin dünyadaki kokain piyasasının büyük bir bölümünü ellerinde tuttukları söylenebilir. Anılan üç ülke dışında, Venezuella, Panama, Brezilya, Arjantin ve Ekvator'da da az miktarda kokain üretimi olduğu bilinmektedir. a) Crack; Kokainin tehlikeli bir türevidir. Kokainin çeşitli kimyasal işlemlerle saflaştırılması neticesinde elde edilir. Beyaz veya krem renginde, kokainden daha etkili bir uyuşturucudur. 3- Kenevir ve Türevleri : Esrar, dünyanın hemen hemen tüm coğrafi kesimlerinde yetişebilen kenevir bitkisinden elde edilmektedir. Bitkinin özsuyunda bulunan uyuşturucu aktif maddesi Tetraa Hydru Cauuabiuol'ü, haşhaş bitkisinde olduğu gibi kolayca elde etmek mümkün değildir, ancak bitkinin kendisinin çeşitli yollarla işlenmesi sonucunda içindeki özsuyunu muhafaza etmesi sağlanarak kullanımı mümkün olmaktadır. Bir de bitkinin gövde ve yaprak bölümlerinde bulunan aktif maddenin değişik oranlarda olması nedeniyle, bitkinin değişik bölümlerinden ayrı ayrı esrar üretimi yapılması, esrar maddesinin çeşitlerini daha da arttırmaktadır.

8 Kenevir bitkisinin yapraklarının üzerindeki reçinenin çıkarılması ile Reçine esrar, kurutularak elekten geçirilmesiyle toz esrar, çeşitli şekillerde preslenmesi ile pres veya takoz esrar, aktif maddenin fazlaca bulunduğu üst yapraklardan elde edilen esrara gonca esrar, esrarın alkol, kloroform, hexane veya petrol eteri ile damıtılmasıyla likit esrar ismi verilen esrar çeşitleri elde edilir. Dünyada, çok eski tarihlerden bu yana yaygın olarak kullanılan bir uyuşturucu madde olan esrar maddesi toplumların kültürleri içinde yer aldığından, her toplumda değişik adlarla anılan değişik fiziksel özellikte bir çok çeşitlerinin bulunduğu görülmektedir. Günümüzde yasadışı kenevir bitkisi ekimi ve esrar üretim alanlarını belirleyebilmek kolay değildir. Hemen her ülkede, en azından ülkedeki ihtiyacın bir kısmını karşılayabilmek için esrar üretimi yapılmaktadır. Ancak, uluslararası ticari boyutları olan esrar üretimi ele alındığında, ilk etapta yasadışı haşhaş ekim alanları olan Güneydoğu ve Güneybatı Asya Bölgeleri akla gelmektedir. Fas'ın Rif Vadisi ndeki esrar üretiminin, Avrupa esrar piyasasına yöneldiği ve halen bu piyasada önemli bir paya sahip olduğu bilinmektedir. Ülkemiz, kenevir ekiminde de haşhaşta olduğu gibi geleneksel bir ekicidir. Ekim alanları 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkındaki Kanun ile düzenlenmektedir. 4- Sentetik Uyuşturucular : İnsanların, çok eski çağlarda bazı bitkileri uyuşturucu ve uyarıcı etkisinden yararlanmak amacıyla kullandıkları bilinmektedir. Bu kullanım günümüzde de sürmektedir, ancak son yüzyılda sentetik, organik kimyadaki hızlı gelişmeden dolayı bu durum değişik bir boyut kazanmıştır. Sentetik olarak üretilen uyuşturucular nedeniyle, uyuşturucu kullanımı açısından günümüzde insanlık tarihinde, önceden olduğundan çok daha ciddi sorunlar ortaya çıkmıştır. Bu da ulusal ve uluslararası kurumsal etkinliklerin; uyuşturucuların kötüye kullanılmalarını durdurmak ya da en azından kısıtlamak ve böylece bireyler üzerindeki dolayısıyla toplumun büyük kesimlerindeki zararlı etkilerini önlemek için çalışmalara yol açmıştır. Sentetik uyuşturucular doğal uyuşturucuların karşılığı olarak, çeşitli kimyasal yollarla üretilmiş olan suni uyuşturuculardır. Sentetik uyuşturucular insanların sinir sisteminde yapmış oldukları etkilere göre; Depresantlar, Stimulantlar, Halüsinojenler gibi sınıflandırmaya tabi tutulmuştur. Günümüzde, en az tabii narkotikler kadar tehlikeli olan bu maddelerin suiistimali, kullanımındaki kolaylık nedeniyle gün geçtikçe tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır. a) Sentetik eczalar içinde depresantlar olarak bilinenler; - Barbituratlar - Trankilizanlar - Sedatifler olarak tasnif edilmektedir. Tıbbi amaçlar için imal edilen sentetik uyuşturucuların mutlak surette hekim kontrolünde kullanılması gerekmektedir. Bu konu, 1971 Psikotrop Maddeler Sözleşmesi'nde özellikli olarak yer almış, sentetik psikotropik maddeler uluslararası kontrol sistemine girmiştir. Ülkemizde, Sağlık Bakanlığı ile yürütülen yeşil ve kırmızı reçete tatbikatı, bu tür ilaçlar için başarılı bir şekilde uygulanmaktadır yılından itibaren uyuşturucu

9 madde ve müstahzarları için kırmızı, 1986 yılından itibaren psikotrop madde ve müstahzarları için yeşil reçete sistemi uygulamasına başlanılmış ve bu uygulama halen devam etmektedir. Sentetik eczalar içinde stimülanlar olarak bilinenler amfetamin ve türevini içeren sentetiklerdir. Bunlardan, dünya üzerinde en çok kaçakçılığı yapılanların ticari isimleri extacy ve captagon dur. Sentetik eczalar içinde halusinojenler olarak bilinen sentetikler içinde en yaygın olarak LSD nin kaçakçılığı yapılmaktadır. Ancak bu uyuşturuculardan suistimali yapılanlardan, belirli isimlerle yaygın olarak kullanılan ve tanınanların ele alınmasının daha uygun olacağı değerlendirilmektedir. b) Captagon : Sentetik bir uyuşturucu türüdür. Önceleri Almanya'da yasal olarak üretilen bu maddenin üretimi, suiistimalinin artması üzerine durdurulmuştur. Üretiminin durdurulmuş olması ile birlikte yasal olmayan yollardan, yüksek kazanç elde etmek için çeşitli ülkelerde kaçak olarak üretilmeye başlanmıştır. Piyasaya captagon ticari adı ile sürülen ve etken madde olarak fenetylline içeren bu uyuşturucunun özellikle Arap ülkelerinde kullanımı yaygındır. Captagon üretiminde tespit edilen iki aşama vardır. Birincisi fenetylline maddesinin imali edildiği kimyasal aşama, ikincisi ise elde edilen etkin maddenin tablete dönüştürülmesi olan fiziksel aşamadır. Yapılan araştırmalar göstermiştir ki; yasadışı yollardan captagon üretimi yapan şahıslar, daha fazla uzmanlık, zaman ve laboratuar malzemesi gerektirdiğinden, fenetylline maddesini doğrudan temin edip, ikinci aşama olan ve çok uzmanlık gerektirmeyen fiziksel aşama devresinden itibaren üretime geçmektedirler. Önceleri etkin maddesi fenetyllin olarak üretilen ve satılan captagonun, üretiminin yasaklanması neticesinde yasadışı yollardan gizli laboratuarlarda üretilmeye başlanması ile etkin maddesi ve içerisinde ne olduğu tam olarak bilinmeyen, ancak hapların üzerlerinde ki captagon logolarından dolayı captagon adı ile satışı yapılan, farklı özelliğe sahip haplarda tespit edilmiştir. c) Extacy : Merkezi sinir sistemini uyaran amfetamin türevi, halusinasyonlara da sebep olabilen sentetik bir uyuşturucudur. Tablet, kapsül, toz veya sıvı şeklindedir. İlk olarak Çeçe sineği gibi böcekler soktuğunda insanları uyku halinden kurtarmak için 1912 yılında üretildiği bilinen extacy; uyuşturucu olarak ilk defa 1985 yılında Hollanda'da rapor edilmiştir. Kullanımı, 1980'li yıllarda kısmen genç insanlar arasında ev müzik kültürünün yaygınlaşması ile birlikte hızlı bir yükselişe geçmiştir. Bu tip maddelerin suiistimalinin riziko bilinci gayet düşüktür. Ağızdan kullanımı tehlikesiz görülmektedir. Ancak sağlık uzmanları, bu maddelerin merkezi sinir sistemine ve vücuda olan zararlarını sürekli olarak bildirmektedirler. Riziko bilincinin düşük olmasından kastedilen, hastalanıldığında kullanılan haplar gibi kullanımının kolay ve risksiz görülmesidir. Diğer bütün uyuşturucu maddelerde olduğu gibi extacynin sağlık riski sadece bu maddenin farmakolojik özelliklerine değil, kullanan grubun doğasına ve kullanılma şartlarına da bağlıdır.

10 Moda uyuşturucular olarak bilinen bu tip sentetik maddelerin üretilmesi, genelde var olan etkin maddenin özel muameleler ve kimyasal yöntemlerle moleküler anlamda değişiklik yapılması neticesinde birtakım ara maddelerinde katılmasıyla yapılmaktadır. Extacy, 3.4 Metilendioksimetamfetamin'in (MDMA) yaygın ismidir. Extacy, feniletilaminler sınıfına dahildir ve amfetaminler ve halüsinojenik meskalin maddesinin yapısı ile benzerlik gösteren bir kimyasaldır. MDMA tableti alındıktan sonra uyarıcı etkiler hissedilir. Uyuşturucu üreticileri, var olan uyuşturucuların moleküler yapılarını değiştirerek yeni uyuşturucular üretmek ve pazara yeni maddeler sürmek amacını güderler. Fakat, yeni üretilen bu maddeler de yasak kapsamındadır. Amfetamin kelimesi çok kalabalık uyarıcılar grubu için kullanılan bir kelimedir. SPEED (hız sürat) olarak bilinirler. Değişik çeşitteki amfetaminlerin çok benzeşen kimyevi yapıları ve etkileri vardır. Tecrübeli kullanıcılar dahi hangisini kullanmış olduklarını anlamayabilirler. Dextroamfetaminler ve Methamfetaminler en çok karşılaşılan iki çeşididir. Bunlara örnek olarak şu maddeler gösterilebilir: MDEA: MDMA'dan daha hızlı (2-3 saat) fakat etkisi daha kısa süreli bir maddedir. MDA: MDMA'dan daha uzun süren (8-12 saat) ve daha güçlü etkileri olan bir maddedir. DOB: Güçlü ve saat gibi çok uzun süreli hayal gösterici etkileri olan bir maddedir. MDOH: MDA ile benzer etkilere sahip bir maddedir. Fakat etki süresi daha kısadır (3-6 saat). Etkiler geçtiğinde şiddetli bitkinlik ve uyuşukluk hali görülebilir. d) Methamfetamin: Amfetaminin çok aşırı bağımlılık yapan ve oldukça yüksek toksik (zehirleyici) özelliği bulunan şeklidir. Kısaca METH olarak bilindiği gibi şeffaf kaya gibi görüntüsü nedeniyle ICE (buz) olarak da bilinir. Etkisi ne kadar kullanıldığına bağlı olarak 2-24 saat arasındadır. Methamfetamin bağımlılık yapan bir sentetik maddedir. Methamfetamin kullanıcıları genelde takıntılı şekilde ciltlerini kaşıyarak, hayali böceklerden kurtulmaya çalışırlar. LSD (Lysergic Asid Diethylamid): Mürekkeple yazı yazıldığında fazla mürekkebi emen kağıt gibi renkli, parlak, çıkartma gibi, veya emici kağıt tabakalarında emdirilmiş olarak satılabilir. Renkli tabletler veya emici kağıt şeklinde, su gibi renksiz sıvı ve ince jelatin kareleri seklinde

11 satılır. Ağızdan alınmanın yani sıra, emici, parlak vs kağıttan, çocukların çok hoşuna gidebilecek renkli çıkartmalardan, puldan vs yalanarak kullanıldığı bilinmektedir. GHB-(Gamma Hydroxybutyrate): Önceleri vücut çalışması yapanlarda kas büyümesini uyarmak için kullanılırken, son yıllarda eğlence partilerinde suiistimal edilmeye başlandığı görülmektedir. Elektrik panellerini temizlemeye yarayan bir kimyeviden sentez edilmiş olup, sıvı ve toz halindedir. Çoğunlukla extacy ile birlikte kullanıldığı bilinmektedir. Kokusu ve tadı yoktur, etkisi 1,5-3 saat sürer. Kokusu ve tadı olmadığından, içki veya içilen herhangi bir şey içine kolayca karıştırılmaktadır Ketamin (ozel k): Hayvanların ameliyatlarında anestezide kullanılan Özel K denen madde, ketamine hydrochloride dir. Özel K denen bu uyuşturucu, ketaminin ocak üstünde sıvıdan toza dönüştürülmesi ile elde edilmektedir. Çok güçlü halusinasyona yol açar. Etkisi yarım ile iki saat arasındadır. Rave denilen çılgın partilerinde Özel K olarak gündeme gelmiştir. PCP-(Phencyclidine): Beyaz kristal toz seklinde olup, kanun dışı uyuşturucu dünyasında tabletler, kapsüller ve renkli tozlar seklinde görülür. PCP kullanan bir çok insan bilmeden kullanıyor olabilir, çünkü PCP katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. LSD ve metamfetaminlere ilave edildiği bilinmektedir. Etkisi 2-4 saat sürebilir. PCP 1959 da damar içine yapılan anestezi ilacı olarak geliştirilmiş, kuvvetli bir uyutucu olarak veterinerler tarafından kullanılmıştır. 4- UYUŞTURUCULARDAN BAZILARININ ETKİLERİ 1- ESRAR : * Mizacı, düşünceyi ve davranışları olumsuz etkiler * Beyinsel bağlantılarda kopukluk yapar * Reflekslerde bozukluk yapar * Dikkati dağıtır * Paranoya ve muhtemel psikoza yol açar * Unutkanlığa neden olur. * Yüksek dozda hayal görmeye neden olur * Bronşit ve Akciğer kanseri riskini arttırır * Uykulu hal yaratır * Hafıza kaybına neden olur * Kalp hastalığı olanlarda ciddi kalp rahatsızlıkları yaratır * Ağız ve boğazda kuruluk görülür * Kanlı gözler meydana gelir * Erkeklerde sperm sayısında azalma ve kısırlık yaratır

12 * Kadınlarda testosteron düzeyinde artış ve kısırlık riski yaratır * Unutkanlıklara yol açar, refleksleri ve koordinasyonu bozar * Eroin, kokain ve bunlar gibi tehlikeli uyuşturucu maddelere geçiş basamağıdır 2- EROİN : * Merkezi Sinir Sistemini direkt etkiler *Hareket ve konuşmada yavaşlama olur * Gevşeme ve sıcaklık hissi verir * Yüzde kırmızılık, göz bebeklerinin küçülmesi görülür * Beslenme yetersizliği çekme ve buna bağlı olarak kabızlık çekilir * Şiddetli yoksunluk belirtileri olur * Şiddetli kas ağrıları ve kramplar görülür * Uykusuzluk, gözde yaşarma, burun akıntısı ve ishal durumu yaşanır * Solunumun ve Görme kabiliyetinin yavaşlaması ve koma hali görülür * Yüksek dozda alındığında solunum yavaşlar, koma hali başlar ve kişiyi öldürür 3- KOKAİN : * Merkezi Sinir Sistemi üzerinde uyarıcı etki yapar * Yoksunluğun yanı sıra ruhsal çöküntü, * Halusinasyonlar görmeye neden olur. * Halsizlik,güçsüzlük, vücut ısısında azalma * Çok uyuma ve mutsuzluk hali verir * Nabız ve tansiyonda aşırı yükselme * Geçici olarak aşırı zindelik verir * Burun kanamaları görülür * Beyin damarlarında tıkanma olur * Beyin kanaması görülür * Cinsel iktidarsızlık oluşur * Migren tipi baş ağrıları görülür * Yüksek derecede bağımlılık yapar. 4- ECSTASY : * Enerji artışı, canlılık, karşı cinse yakınlık hissi ve algılamada artma olur * Uykusuzluk ve geçici paranoyaya neden olur * Aşırı kuşkuculuk yaratır * Aşırı hareketten dolayı su kaybına neden olur * Kalp rahatsızlığı, yüksek tansiyon * Sara hastalığı olanlara ciddi sorunlara neden olur * Böbrek ve karaciğer üzerine yan etkileri vardır * Ağız kuruluğu, terleme, iştah kaybı * Kalp hızında ve basıncında artış meydana gelir * Koordinasyon bozukluğu ve Solunum yetmezliğine neden olur 5- UÇUCULAR : (TİNER-BALİ-ÇAKMAK GAZI-BENZİN- TİPP,EX-UHU-OJE vb. MADDELER) * Neşe hali veya sakinlik duygusu verebilir

13 * Bazı hayaller görülmesine neden olur * Beyin üstüne doğrudan toksin etki yaptığından çok zararlıdır * Bağımlılık potansiyeli yüksektir * Ani ölümler sıklıkla meydana gelir * Saldırgan ve tehlikeli davranışlar sık olarak gözlenir * Ciddi sarhoşluk, denge bozukluğu ve yürümekte güçlüğe neden olur * Baş ağrısı, kusma, bulantı, tıkanma ve boğulma gibi sorunlar ortaya çıkar * Dikkat eksikliği, Öğrenme güçlüğü, Kavrama yeteneğinde bozulma * Okul başarısında düşme * Böbrek yetmezliği * Kalpte ritim bozukluklarına neden olur. 5- UYUŞTURUCU MADDELERİN KULLANICILAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 1- ÇOCUK VE GENÇLERDE UYUŞTURUCU MADDE KULLANIM KUŞKUSU YARATABİLECEK BELİRTİLER * Derslerdeki başarı oranı tamamen ve her derste birden düşmesi * Sık sık arkadaş değiştirme * Arkadaşlarına tamamen sırt çevirme * Çevreyle ilişkilerden kaçınma * Tamamen içine kapanma * Hiçbir şeye ilgi duymama ve her şeyden uzak kalma * Zaman zaman aşırı neşe ile öfke/saldırganlık arasında gidip dalgalanmalar * Evde odasına kapanma * Kendi bakım ve temizliğine dikkat etmez hale gelme * Fazla para harcama * Okulu yada iş eğitimini tamamen bırakma * Kendi geleceği için hiçbir yol görmeme * Geleceğe dönük hiçbir adım atmak istememe * Ellerde titreme * Aşırı derecede terleme * Uykusuzluk çekme 2- UYUŞTURUCU MADDE KULLANAN İNSANLARDA GÖRÜLEN DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI * Hastalıklara karşı direnci azalır ve sağlığı bozulur * Kullanılan madde fiziksel ve/veya ruhsal bağımlılık yapar * Maddenin etkileri nedeniyle kaza yapma riski artar, kişisel güvenliği tehlikeye girer *Uyuşturucu maddelerden aynı etkiyi elde etmek için kullanma dozunu giderek arttırmak zorunda kalır. Sonuçta aşırı doz ölüme yol açar * Maddenin parasını karşılamak için yasadışı yollarla para sağlamaya çalışır * Bazı maddeler başkalarına yönelik şiddet eğilimini arttırır

14 * Madde, arkadaşlıklardan öne geçer. Kişi olağan arkadaş çevresinden uzaklaşır ve dostlarını kaybeder. 6- UYUŞTURUCUNUN TOPLUM ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ A- TERÖR - PKK - HİZBULLAH - DİĞER ÖRGÜTLER B- HASTALIKLAR - AIDS - FELÇ - KALP KRİZİ - KANSER - BÖBREK YETMEZLİĞİ C- SUÇ ARTIŞI : - CİNAYET - GASP - FAHİŞELİK - HIRSIZLIK - SOYGUN D- EKONOMİ : - KARAPARA 7- UYUŞTURUCU İLE MÜCADELENİN YOLU 1- EĞİTİM Bütün kötülüklerin tedavisi,gerçek ve güvenilir bir eğitimle mümkündür.okulda öğretmende kutsiyetini bu görevden almaktadır. 2- UYUŞTURUCU İLE MÜCADELE AİLEDE BAŞLAR Tahsil ve terbiyesi mükemmel olan bir toplumun idare edilmesi kolay,fakat esir edilmesi imkansızdır.

15 8- TÜRKİYE NİN UYUŞTURUCU MADDE KAÇAKÇILIĞI İLE MÜCADELESİ 1- TÜRKİYE NİN UYUŞTURUCUYLA MÜCADELE PROFİLİ Uyuşturucu madde kaçakçılığı ve kaçakçılığa bağlı diğer suçlar din, ırk, cinsiyet, yaş farkı gözetmeden kriter dışı nitelikleri hasebiyle diğer suç türlerinden ayrılmakta, toplumlar için sosyal boyutlarda, toplumların yapı taşları bireyler için ise kişisel boyutlarda birçok problemi de beraberinde getirmektedir. Üretim, Kaçakçılık ve Tüketim safhaları ile karşımıza çıkan uyuşturucu madde suçları, hiçbir sınıra tabi kalmaksızın, şiddet olgusu ile kendisini bütünleşmiş ve şiddeti, psikofarmakojik, ekonomik ve/veya sistematik boyutlara taşınmıştır; uyuşturucu kullanımının etkisi altında insanlar kendilerine ve çevrelerine yönelik şiddet kullanımına, uyuşturucu ihtiyacının giderilmesi için maddi kaynağa ulaşma amacıyla diğer suçların işlenmesine, uyuşturucu kaçakçı grupları arasındaki anlaşmazlıkların veya bölge hakimiyeti gibi problemlerin çözümü için organize ve planlı şiddete başvurulmasına sebebiyet vermektedir. Uyuşturucu madde suçları aynı zamanda diğer suçların oluşumu için de tetikleyici durumlar yaratmakta ve toplum düzenine zararlar vermektedir. Uluslar arası boyutlarda değerlendirildiğinde, dünya genelinde yasadışı uyuşturucu kullanan yaklaşık kişiden kişinin esrar, kişinin amfetamin türü uyarıcılar, kişinin kokain, kişinin ecstacy, toplam afyon kullanıcısından kişinin eroin kullandığı tahmin edilmektedir. Bilindiği üzere ülkemiz, haşhaş ekim alanları olan Güneybatı Asya ülkeleri ile eroin maddesinin tüketildiği Avrupa ülkeleri arasında da yer almakta ve transit ülke konumu ile uyuşturucu madde trafiğinden olumsuz bir şekilde etkilenmektedir. Özellikle 90 lı yıllardan itibaren, uyuşturucu madde kaçakçılığı ve organize suçlarla mücadele alanında önemli başarılar göstermiş ve anılan suçlarla mücadelesini ulusal boyuta taşıyarak uluslar arası düzeyde yürütülebilmenin altyapısını oluşturmak için her türlü girişimi desteklemiştir. Türkiye nin ulusal ve uluslar arası düzeyde uyuşturucu ve psikotrop maddelerin yasadışı üretim, kullanım ve kaçakçılığına karşı süregelen kararalı mücadelesini eğitim sahasında da sürdürmektedir. Organize suç gruplarıyla mücadeleyi bilimsel veriler ışığında sürekli ve sağlıklı kılabilmek, Bölgesel ve Uluslararası işbirliğinin kurulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi için uygun bir zemin oluşturmak, değişik ülkelerden ve Ülkemizdeki farklı kurumlardan gelen kursiyerleri kaynaştırma yoluyla, anılan suçlarla mücadele alanında sosyal bir network kurmak, dolayısıyla uluslar arası işbirliğinin güçlenmesine katkıda bulunmak gibi amaçlara ulaşmak doğrultusunda; Türkiye Uluslararası ve Organize Suçlarla Mücadele Akademisi (TADOC) kurulmuştur. Uyuşturucu madde kaçakçılığı yapan organizasyonları deşifre etmek, uyuşturucu maddenin kaynak ve hedefini tespit etmek, yasa dışı para transferleri ve kara para akışını ayrıca varsa terör ile bağlantılarını tespit etmek amacıyla işbirliğine dayalı operasyonel çalışmalar yapılmaktadır.

16 2- TÜRKİYE NİN UYUŞTURUCU MADDE KAÇAKÇILĞINDA COĞRAFİ KONUMU Türkiye, coğrafi konumu itibariyle, yüzyıllardır doğu ile batı arasında kullanılan bir ticaret ve kültür köprüsüdür. Bu yapısından dolayı, yasal olarak sürdürülen ipek ve baharat ticareti ile arz-talep yönünden aynı özelliklere sahip uyuşturucu madde kaçakçılığından da yoğun olarak etkilenmektedir. Halen Balkan Rotası olarak tanımlanan rota, geçmişten günümüze var olan bu tarihi yolların Avrupa ya çıkışı niteliğindedir. Türkiye nin Balkan Rotası üzerinde bulunan diğer ülkelere göre daha çok gündemde kalmasının sebebi, hem coğrafi hem de kültürel yönden Doğunun çıkışı, Batının ise giriş kapısı olma özelliğini taşımasıdır. Ayrıca Türkiye, yasadışı haşhaş ekimi ve buna bağlı olarak afyon üretiminin gerçekleştirildiği Güneybatı Asya ülkelerine yakın bir coğrafyada yer almaktadır. Üretim bölgelerine yakın bir coğrafi konumda bulunmanın yanı sıra Türkiye geniş bir uyuşturucu madde tüketim kitlesine sahip Batı Avrupa ülkeleri ile de komşu durumundadır. Bu konumu ile Türkiye üretim bölgelerinden tüketici ülkelere yönelik olarak gerçekleştirilen transit uyuşturucu madde kaçakçılığı güzergahında yer almaktadır. Eroin trafiği üzerinde bulunan her ülke, uyuşturucu ticareti ile ilgili kısmi sorunlarla mücadele ederken, Türkiye ise, doğudan batıya doğal uyuşturucuların yasadışı trafiğinden etkilenirken, batıdan doğuya da ters yönde kimyasal maddelerin ve sentetik uyuşturucuların trafiğinden etkilenmektedir. Kimyasal maddelerden özellikle eroin imalatında olmazsa almaz öneme sahip asetik anhidrit maddesinin yasadışı trafiğinden yoğun olarak etkilenen Türkiye, asetik anhidrit maddesinin kaçağa kaymasını önleme adına ön bildirim zorunluluğu gibi bazı tedbirler içeren bir paketin yapılması gerektiğini tüm uluslararası toplantılarda dile getirmektedir. Türkiye nin bulunduğu coğrafya üzerinde cerayan eden yasadışı uyuşturucu madde trafiği ana hatları ile çizildiğinde, uyuşturucu trafiğinin tek yönlü bir seyir izlemediği, uyuşturucu trafiği güzergahlarının bölgede yaşanan savaş ve iç karışıklıklardan, ülkelerin siyasi yapılarındaki değişmelerden etkilendiği görülmektedir. Bu bağlamda Türkiye nin doğrudan etkilendiği Avrasya uyuşturucu trafiği, kendi aralarında kollara ayrılan; Balkan rotası, Kuzey Karadeniz rotası ve Doğu Akdeniz rotası olarak şekillenmiştir. 4- Türkiye nin Uyuşturucu Madde Kaçakçılığı İle Mücadelede Devlet Politikası : 1- Uyuşturucu kaçakçılığı bir insanlık suçudur. 2- Terör ve organize suç örgütlerinin başlıca finans kaynağı uyuşturucudur. 3- Uyuşturucu suçları ile mücadele sırasında uluslar arası iş birliği yapılması gerekir. 4- Uyuşturucunun arz talep ve rehabilitasyonu sırasında eşit ve kurumlar arası koordineli bir şekilde mücadele edilmelidir. 5- Uyuşturucu ile mücadele sırasında teknolojinin tüm imkanlarından faydalanılmalı ve personel uzmanlaştırılmalıdır.

17 10- UYUŞTURUCU MADDE KAÇAKÇILIĞINI MOTİVE EDEN ETKENLER Dünyada uyuşturucu madde bağımlılığı, geçtiğimiz yüzyılın sonunda geniş kitleler arasında ortaya çıkmıştır. Özellikle I. Ve II. Dünya savaşında yaralıların tedavisinde kullanılan morfin ve türevlerinin bağımlılık yaptığının anlaşılmaması, morfin bağımlılığının sonuçları araştırılmadan eroin ile tedavi edilmeye gidilmesi, uyuşturucu bağımlılığının yaygınlaşmasına neden olmuştur. Günümüzde uyuşturucu madde bağımlılığı yaygınlığının daha ziyade uyuşturucunun üretildiği az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde veya ekonomik gelişmişliğe sahip Batı ülkelerinde yoğunluk kazandığı görülmektedir. Uyuşturucu madde üretimi olan ülkelerde, kullanımının olması akla yatkın gelmekte ise de, batı ülkelerindeki kullanımı, daha ziyade sosyo ekonomik ve kültürel nedenlere bağlamak gerekmektedir. Bu ülkelerin, uyuşturucu bağımlılığının nedenlerini kendi bünyelerinde değerlendirmek suretiyle, uyuşturucu maddeler ile mücadeleyi bu alana kaydırarak, öncelikle talebi azaltma çalışmalarının rasyonel bir yaklaşım olacağı düşünülmektedir. Zira, uyuşturucu maddelerin ülkeye girmesini önlemek için harcanan yoğun çabanın talebin azaltılmasına yönlendirilmesi halinde etkili ve başarılı sonuçlara ulaşılacağı muhakkaktır. Ancak, uyuşturucu madde bağımlılığının yoğun olduğu bazı ülkelerde, uyuşturucu madde kullanımının serbest bırakılmasına kadar varan bir takım yasal düzenlemelere gidilmesi, uyuşturucu madde organizasyonlarının belirlenerek çökertilmesine yönelik çalışmaları daha da zorlaştırmaktadır. uyuşturucu maddelere olan talebin önüne geçilmeden mevcut uyuşturucu madde kaçakçılığı organizasyonları çökertilse bile, kısa zamanda bunların yerini yenileri alacaktır. Uyuşturucu madde kaçakçılığını motive eden etkenler arasında en kuvvetlilerden biri, üretim bölgeleri ile tüketim bölgeleri arasındaki uyuşturucu fiyatlarındaki önemli farktır. Uyuşturucu madde fiyatları, üretim bölgelerinden, tüketim bölgelerine olan binlerce kilometrelik yolculuklarının sonunda katlanarak değer kazanmaktadır. Bu fiyat farklılığı, kolay ve bol kazanç elde etmek isteyen şahıs ve suç organizasyonları için cazip bir unsur olarak kabul edilmekte ve uyuşturucu madde kaçakçılığı faaliyetlerini körüklemektedir. Dünyada meydana gelen terör olayları ve buna bağlı olarak ortaya çıkan siyasi istikrarsızlıklar, uyuşturucu madde kaçakçılığı ve üretim için elverişli ortam yaratmaktadır. Terörizm, uluslar arası boyuta sahip organize bir suç olup, özünde sindirme, zor, şiddet ve ölüm gibi unsurları da taşıdığından, insanlık suçu olarak kabul edilir. Terörizm, kimi zaman güvenlik güçlerini meşgul ederek, kimi zamanda bizzat uyuşturucu madde üretimi ve kaçakçılığı faaliyetlerinin içinde yer alarak uyuşturucu madde kaçakçılığını yakından etkileyen bir unsur olarak kendini göstermektedir. Terör örgütleri finans kaynaklarını güçlendirmek için uyuşturucu maddelerin üretimi, sevkıyatı, dağıtımı, satışı, elde edilen kara paranın aklanması olmak üzere uyuşturucu madde kaçakçılığının her safhasında faaliyet göstermektedirler. Terör örgütlerinin güncelliğini korumak için finanssal kaynaklara ihtiyaç duydukları bir gerçektir. En kolay ve en çok paranın uyuşturucu madde ticaretinden geldiğinin farkında olan örgütler ya bizzat ya da perde arkasında uyuşturucu madde trafiğinin içerisinde yer almışlardır. PKK terör örgütünün uyuşturucu madde kaçakçılığı ile ilgili faaliyetleri ileride detaylı olarak ele alınacaktır.

18 Dünyanın siyasal yapılanmasındaki gelişmeler, uyuşturucu madde üretimi ve kaçakçılık güzergahlarını yakından etkilemektedir. Özellikle, son yıllarda yaşanan önemli siyasi gelişmelere bağlı olarak uyuşturucu madde kaçakçılığında meydana gelen yeni eğilimler bunun doğruluğunu desteklemektedir. Afganistan da iç savaş görünümü veren silahlı çatışmalar ve tek bir otoritenin ülkenin tümüne hakim olmayışı nedeniyle, bu ülkedeki uyuşturucu madde üretim miktarı, tüm dünyadaki üretimin önemli bir bölümünü karşılar duruma gelmiştir. Bağımsızlığını yeni kazanan ülkelerde yaşanan siyasi ve ekonomik kaosun yanı sıra, bu ülkelerin bazılarında, idari yapının henüz tam olarak teşekkül etmemesi ve güvenlik güçlerinin uyuşturucu madde kaçakçılığını önlemeye yönelik olarak gerekli eğitim, araç-gereç ve donanımdan mahrum olmaları belirgin bir zafiyeti ortaya çıkarmıştır. Bunun sonucu olarak ise yeni rotalar ve buralarda faaliyeti gösteren organizasyonlar ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak, ülkemiz uyuşturucu ile mücadeleyi, üretim-tüketim ve yasadışı ticaret alanlarında topyekün yapılacak bir savaş olarak görmektedir. Bu doğrultuda mücadelesini her türlü siyasi kaygıdan uzak tutmaktadır. Uyuşturucu kaçakçılığı yapan ve kullanan insanların; dil, din, ırk özelliklerine bakılmaksızın mücadele etmektedir. Uyuşturucudan elde edilen gelirlerin hangi grup, bölge veya yasadışı örgütlere gittiğinin bilincinde olarak çalışmalarına aktivite kazandırmaktadır. 11- TAŞIMA METOTLARI : Uyuşturucu Madde kaçakçılığında önceleri TIR araçları yaygın olarak kullanılırken, bu araçlara yönelik kontrollerin artması, uluslar arası eşya taşımalarında kullanılan, C-2 yetki belgesi iptalleri, otomobillerin, aile gibi masum görüntüler altında daha az dikkat çekmesi, gibi nedenlerden dolayı, kaçakçılıkta küçük araçlar kullanılmaya başlanmıştır. a) Araçlarda saklama yerleri : Araçların gizli bölmelerinde saklanan, uyuşturucunun bulunması oldukça zordur, araç üzerinde yapılan değişiklikler ile de bu zorluk artmaktadır. Kaçakçılıkta kullanılan bazı araçların şu ana kadar tespit edilmiş gizleme yerlerine baktığımızda TIR araçlarında dorse, motor ve yakıt depoları, kamyonlarda yük içi, yakıt deposu, kasa, şoför mahalli, otomobillerde ise oto içi, bagaj, kaporta ve motor bölümünün sıkça kullanıldığı görülmüştür. Uluslar arası uyuşturucu kaçakçılığında, uyuşturucu maddenin küçük miktarlarda, kurye tabir edilen şahıslar üzerinde taşınması sık rastlanılan bir yöntemdir. Bu yöntem kokain ve bazı sentetik uyuşturucular gibi Ülkemizde birim fiyatı pahalı olan maddelerin yurtdışından ülkemize sokulmasında ve eroin gibi Avrupa ülkelerinde pahalı olan uyuşturucuların yurtdışına çıkarılmasında kullanılır. Kurye olarak genellikle başta olmak üzere Afrika kökenli şahıslar ile eski doğu bloğu ülke vatandaşları kullanılmaktadır. Gizleme ve taşıma yöntemi olarak ise sırt çantalarının tabanlarına yapılan zulalar, içinde uyuşturucu olan balon veya prezervatif yutulması, uyuşturucuların vücuda sarılarak hamile görünümü verilmesi gibi yöntemler sayılabilir.

19 b) Kaçakçılıkta Kullanılan Aracın Biçim ve Görünüşü İle İlgili Emareler : 1- Aracın kiralık olması. 2- Geçmiş dönemde kaçakçılıkta kullanıldığının bilinmesi. 3- Yeni boyanmış olması. 4- Araç üzerinde veya bagajında tozlu parmak izlerinin bulunması. 5- Kapı veya kapının iç tarafındaki kaplamanın gevşek olması. 6- Camının açılıp kapanmaz durumda olması. 7- Kelebek camının kırık olması. 8- Çamurluklara vurulduğunda tok ses gelmesi. 9- Yakıt deposunda; yakıt doldurma hortumu, conta veya lastik keçenin olmaması. 10- Göze çarpıcı parlak görünümlü cıvata, vida veya cıvata pulunun bulunması. 11- Gevşek cıvata, vida vs. görülmesi. 12- Zedelenmiş ve üzeri çizilmiş vidaların bulunması. 13- Yakıt deposunun yeni boyanmış olması. 14- Aracın alt kısmının çamurlu olması. 15- Yakıt deposunda sızıntı olması. 16- Tekerlerden üçünün çamurlu iken birinin temiz olması veya bir tekerin havasının daha az olması. 17- Aracın temiz fakat plakasının kirli olması. 18- Aracın kirli fakat plakasının temiz olması. 19- Geçici plaka olması. 20- Değiştirilmiş veya genişletilmiş akünün olması. 21- Taban döşemesinin kalın yaptırılmış olması. 22- Aracın arkasının önünden alçak olması. 23- Taşıtın tek tarafa doğru eğimli olması. 24- Bagaj kasa veya tavandaki boşlukların doldurulmuş olması. 25- Tekerlek contalarının yeni sökülmüş olması. 26- Araç kasasının orijinalinden kalın olması. c) Kaçakçılarla İlgisi Olan Yaya, Sürücü ve Yolcuların Davranışlarıyla İlgili Emareler : 1- Sürücü aracı yavaş kullanır. 2- Şerit değiştirmeye çalışır. 3- Yolcularla yer değiştirir. 4- Sıradaki belirli bir grubun arasına karışmaya çalışır. 5- Sırada iken arama görevlilerini izlemeye çalışır. 6- Yürüyüşünde topallama, hızlı yürüme gibi açık anormallikler görünür. 7- Eli ile dışarıdan ceplerini yoklar, kontrol eder. 8- Ellerini koltuğunun altına veya ön koltuğun arkasına uzatır. 9- Kadın ise çantasını, mantosunu vs. elinde sıkı tutar. 10- Elbisesini, süs takılarını vs. düzeltir veya onlarla oynar. 11- Sürücü arabanın etrafına veya sürekli olarak yolculara kısa ve kaçamak bakışlar atar. 12- Sürekli sigara içer. 13- Dik oturur. 14- Huzursuzdur ve yerinde duramaz.

20 15- Arama görevlisinden bakışlarını kaçırarak diğer yolcularla konuşmaya devam eder. 16- Çok konuşur ve samimi davranmaya çalışır. b- Arama görevlisine istekle sorular sorar. c- Aramadan çabuk çıkması gerektiği yolunda mazeretler sıralar. 17- Hiç konuşmaz, duygularını belli etmez. 18- Kaçamak cevaplar verir ve yalanlar söyler. 19- Sınırdaki şüpheli arabalar ve sürücüler ile ilgili bilgiler vermeye gönüllüdür. 20- Gereği yokken meşhur kişilerin adını verir. 21- Cezalarla ilgili sorular sorar. 22- Taşıtta birkaç kişi olduğu halde, grubun sözcülüğünü yapar. 23- Aşırı soğukkanlı, kibar ve yardımcı olmaya çalışır. 24- Çoğunlukla pahalı lüks otomobil kullanır. 25- Giysileri alışık olmayan tipte ve dekoltedir. 26- Güneş gözlüğü takar. 27- Özellikle sıcak bir günde uzun kollu elbise giymiştir. 28- Direksiyonu çok sıkı tuttuğundan parmaklarının eklem yerleri bembeyaz olmuştur. 29- Elleri ve kolları gergin bir haldedir. 30- Elleri titrer. 31- Ellerini ovuşturur. 32- Terler. 33- Boyun damarları belirgin bir şekilde atar. 34- Kalbi hızlı çarpar. 35- Sürekli olarak dudaklarını yalar. 36- Gözlerini bir noktaya dikmiştir veya sönük ifadelidir. 37- Gözbebeği ufalmıştır. 38- Gözü seğirir veya tikleri artar. 39- Göz göze gelmekten kaçınır. 40- Gözleri büyür,kanlanır, donuklaşır, göz kenarları kanlıdır. 41- Sesi yüksek ve sinirlidir. 42- Boğazı kurur, sürekli olarak zor yutkunur. 43- Nefesi kesilir. 44- Benzi sararır ve kızarır. 45- Elleri yağlı veya çok kirlidir. 46- Hasta numarası yaparak yüksek sesle şikayetlerde bulunur. 47- Kravatlı ve temiz giyimli olabilir. 48- Oyalama taktikleri kullanır. Örneğin ; a- Arama görevlileri veya yolcularla tartışır. b- Yanındaki çocuklar çığlık atar veya aşırı derecede terbiyeli davranır. c- Gözlerini yummuş uyur görünürler. d- Koltuğun, yedek lastiğin üzerine kaçak malı gizlemek için bilhassa konmuş eşyalar vardır. e- Yandaki şeritte bir olay olur. f- Yolcu yalandan hastalanır. 49- Kullanılan araç sürücüye ait değildir.(ruhsat başkasının üzerinedir.) 50- İkinci aramaya geçmesi söylendiğinde, tavrında değişmeler meydana gelir. 51- Araç plakası genellikle uyuşturucu trafiğinde geçiş bölgesi olmayan bölgelere aittir. 52- Araçta genellikle 2 kişi olurlar.