IX. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ EGE ÜNİVERSİTESİ İZMİR DEMOKRASİ ÜNİVERSİTESİ. Mimarlık Fakültesi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "IX. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ EGE ÜNİVERSİTESİ İZMİR DEMOKRASİ ÜNİVERSİTESİ. Mimarlık Fakültesi"

Aysu Özdemir
5 yıl önce
İzleme sayısı:

EGE ÜNİVERSİTESİ Güzel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi KASTAMONU

ÜNİVERSİTESİ Mimarlık Fakültesi Ege ART SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Türk El

ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ IX.

1 EGE ÜNİVERSİTESİ Güzel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi KASTAMONU ÜNİVERSİTESİ Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi İZMİR DEMOKRASİ ÜNİVERSİTESİ Mimarlık Fakültesi Ege ART SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Türk El Sanatları Arş. ve Uyg. Merkezi IX. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ IX. INTERNATIONAL TURKIC ART, HISTORY AND FOLKLORE CONGRESS / ART ACTIVITIES Editör: Ahmet AYTAÇ Eylül (September) 2017-Bayındır/İzmir

2 Tüm hakları saklıdır. Copyright sahibinin izni olmaksızın, kitabın tümünün veya bir kısmının, elektronik, mekanik ya da fotokopi ile basımı, yayımı, çoğaltılması ve dağıtımı yapılamaz. Sayfa Tasarımı Ahmet AYTAÇ Kapak Tasarımı Ahmet AYTAÇ Dizgi ve Baskı Anka Basım Yayın Ltd. Şti. Basım Tarihi: Kitapta Yer alan metinler, fotoğraf, resim, şekil ve çizimler, alıntı ile kaynakça sorumlulukları yazarlarına aittir.

3 BAYINDIR KÖYLERİNDEKİ OSMANLI DÖNEMİ CAMİ VE ÇEŞME KİTABELERİ (EPIGRAPHS OF MOSQUE AND FOUNTAIN OF OTTOMAN EMPIRE PERIOD IN BAYINDIR VILLAGES) Necat ÇETİN Epigraphs contribute to history, and this science is called as epigraphy. There have been epigraphs, written in Ottoman Turkish, in many works, built in Period of Ottoman Empire, in villages of Bayındır. 44 villages of Bayındır have been scanned with field research, epigraphs of mosques and fountains have been recorded. In this study, it has been determined epigraphs of 4 mosques, 10 fountains and 1 minaret. Because these epigraphs are either disappearing or being destroyed day by day. The oldest epigraph of mosque dated 1083AH (1672/3AD) is epigraph of the Hacı Ibrahim Mosque in Fırınlı Village. The most recent epigraph of mosque dated 1904 belongs to Çırpı Central Mosque. The oldest epigraph of fountain dated 1089AH (1678/9AD) is epigraph of the Hacı Ibrahim Fountain in Fırınlı Village. The most recent epigraph of fountain dated 1880/1 is Ergenli village fountain. Some epigraphs like Dedeler Fountain in Çıplak village have feature of foundation register. Some epigraphs like epigraph of Fırınlı Hacı Ibrahim Fountain are today lost. Epigraphs in villages should be put under protection as culture inventory. Key Words: Bayındır, epigraph, mosque, fountain. Kitabeler, tarihe yardımcı unsurlardan biri olup; kitabe bilimine epigrafya denir. İnşa edilen yapıya adeta imza atılmış gibidir. Bayındır ilçesinin köylerinde Osmanlı döneminden kalan pek çok eserde Osmanlıca kitabeler bulunmaktadır. Bu çalışmada Bayındır ilçesinin 44 köyü taranmış köylerde bulunan cami, çeşme kitabeleri kayıt altına alınmıştır. Yapılan çalışmada 4 camii, 10 çeşme ve 1 minare kitabesi tespit edilmiştir. Çünkü bu kitabeler her geçen gün ya kaybolmakta ya da bozulmaktadır. Cami kitabelerinden en eskisi H.1083 tarihili (Miladi 1672/3) Fırınlı Köyü Hacı İbrahimCamii kitabesidir. En yakın tarihli cami kitabesi Çırpı Merkez Camii kitabesi olup 1904 tarihlidir. Çeşme kitabelerinin en eskisi ise H.1089 (Miladi 1678/9) tarihli Fırınlı Köyü Hacı İbrahim Camii çeşme kitabesidir. En yakın tarihli çeşme kitabesi 1880/1 tarihli Ergenli köy çeşmesidir. Çıplak köyü dedeler çeşme kitabesi gibi bazı kitabeler vakıf kaydı özelliği taşımaktadır. Fırınlı Hacı İbrahim Camii çeşme kitabesi gibi bazı kitabeler bugün kaybolmuş durumdadır. A-CAMİ KİTABELERİ: Çırpı Merkez Camii: İnnes salavat-ı kanant alel- müminine kitaben mevkutan Saye-yi diyanet.(okunamadı) hazret-i padişaide iş bu cami-i şeri Sahihib ülhayrat vel- hasenat ragıb ül-hateb ve-d derecat Hacı Süleyman Ağazade Hacı Ahmed Ağanın gayretiyle inşa olunmuştur. 10 r (rebi ül- ahir) sene: Uzman öğretmen Bayındır Ülfet Onart Anadolu Lisesi, İzmir. 1 Miladi 24 Haziran

4 Kızılcaova Köyü Camii: Cami bina edenin rahmet ola ecdadına / Boş mu kor bar-i teali kor anı cenanına / Sahib-ül- hayrat vel hasenat Hacı Abdullah/ Oğlu Hacı İdris Sene Şevval Ergenli Köyü Camii: Sahib -ül -hayrat /Vel hasenat El- hac Mustafa/ Oğlu El-hac Mahmud Mah Sene (m) Fırınlı Hacı İbrahim Camii Kitabesi 4 Salata kim kıyam eyler makamın eyle illiyyin Rahıma bunda kim eyler ibadetler tilavetler Reva kıl hakk-ı izzetin ya mucibü s sailin Ya İlahi bu makamda kim dilerse hacetin Şefi i ola fi l-mahşer şefi ül-müznibin Habib in kıl ana rehber Hüda didarını göster Hacı İbrahim rica eder kabulün ya mu in Bu cami i etdi bina ibn-i Efridun Ağa Bin seksen üçünde 5 yapıldı darü l-metin Lahzen ve ma nen hatif itmamına dedi tarih Kıl cehennemden reha ya amanü l-haifin Sahibü l-hayra dua her kim ider ya Rabbena Fırınlı Hacı İbrahim Camii Minare Kitabesi 6 Maşa-Allah Böyle bir ali minare layıku l-lah ola Banisi Çeşmi Mehmed her iki cihanda şad ola Sa yini meşkur zenbini mağfur ide Rabbi Celil Hemnişini Cennet içre hur ile gılman ola Eylemiş ihlas ile sarf eylemiş himmetini Ruz-ı mahşerde muin hazret-i Kur an ola Oldu itmam bin üçyüz yirmi ikide İşde tarih budur ruhı Çetmi Mehmed şad ola B-ÇEŞME KİTABELERİ Çıplak (Yeşilova) Köy Dedeler çeşmesi: Sahib ül- Haytrat vel- Hasenat Halil oğlu zade Deli Hasan oğlu Hacı Muhammed in zeytunudur. Yüz ağaç vakıf koymuştur. Sene: Elifli Köyü cami çeşmesi:- Sahib-ül Hayrat - vel- Hasenat Alaybeyizade Cabbar Muhammed hayratı. Sene: Nisan-Mayıs / İlk defa Şakir Çakmak yayınlamıştır. Şakir Çakmak, Eski Furunlu Köyü Hacı İbrahim Camii, Sanat Tarihi Dergisi VIII, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, İzmir, / İlk defa Şakir Çakmak yayınlamıştır. Şakir Çakmak, Eski Furunlu Köyü Hacı İbrahim Camii, Sanat Tarihi Dergisi VIII, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, İzmir, /

5 Elifli Köyü Hacı Süleyman Çeşmesi: Sahib ül- Hayrat El-Hac Süleyman Sene: Diğer yüzü: Sene: Bu bir levha değildir Şükür ve sala (gerisi okunamadı) Elifli Köyü Yolüstü Çeşmesi: Yol yapım çalışmasında çeşme yıkılmış, kitabesi kayıptır. Sahib ül- Hayrat vel- Hasenat Tekeli Hacı Hüseyin oğlu El-Hac Muhammed Sene: Ergenli Köyü köy çeşmesi: Sahib ül- Hatrat vel- Hasenat Kuyucaklı El- Hacı Muhammed ibn-i Musa ve Halil e El- Hacı Ali Ağa.. (okunamadı).. bir hayır ider bu sahibin çoşa..(okunamadı).. bir hayrattır. Bu cereyan edn çeşme Allah zül- celal dergahında kabul eyleye. Sene: Ergenli Köyü Hacı Mustafa Çeşmesi: Sahib ül- Hayrat vel- Hasenat Hacı Mustafa ruhu içün el Fatiha. Sene: Karahalil Köyü Pehlivan İbrahim Ağa Köy çeşmesi: Şerefyâb eyledi Pehlivan İbrahim Ağa, karyesinde / Bina kıldı müzeyyen bağ(h)çesi kurbinde mâ-yi câri. Safa ile geçirsün ömrünü ashab-ı hayratın Anın içün cennet içre kâse tutar gılmana. Yaptı bin yüz seksen dokuz(da) İbrahim Ağa Karyesinde bu çeşme atşana salâ Sene Pınarlı Kitabe: Köye girişte bir evin bacasının üstünde Sahib ül hayrat vel Hasenat Mecid Bölük taşı Sene: Sarıyurt Köyü Koyunpınarı çeşme kitabesi: Sahib ül- Hayrat vel Hasenat Belezoğlu Muhammed hayratıdır Sene: Yakacık Köyü Koca çeşme 18 :S Sene Bu ab-ı züzlal-i çeşme /Senadan selsebil oldu Cenab-ı Hak Tealiden / Taleb-i ecr-i cezil oldu, Yapup Abdüllatif / Bin yüz doksan birde hem icra Bina kıldı atıyyi-şana / Yerinde hoş sebil oldu, İlahi sen tebevvül eyle / Günahı dahi afv eyle Bu fanide kamu alem / Bütün ebna-i sebil oldu Sahibü l-hayrat Ala iyyeli / Abdüllatif ibn Mustafa / / / / / / / / Kitabe Prof.Dr.Akif Erdoğru tarafından okunmuştur. Teşekkür ederim

Fırınlı Hacı İbrahim Camii Cami çeşmesi: 20 Bena(?

Fotoğrafları: Çırpı Merkez Cami kitabesi (Necat

arşivi) Ergenli Köyü Camii (Necat Çetin arşivi)

Yakacık Köy Koca çeşme (Necat Çetin arşivi)

Şakir Çakmak, Eski Furunlu Köyü Hacı İbrahim Camii,

6 Fırınlı Hacı İbrahim Camii Cami çeşmesi: 20 Bena(?) el-hacı İbrahim fi sene Kitabeleri Fotoğrafları: Çırpı Merkez Cami kitabesi (Necat Çetin arşivi) Kızılcaova Köyü Camii (Necat Çetin arşivi) Ergenli Köyü Camii (Necat Çetin arşivi) Fırınlı Hacı İbrahim Camii (Necat Çetin arşivi) Yakacık Köy Koca çeşme (Necat Çetin arşivi) Sarıyurt Köyü Koyunpınarı çeşme kitabesi (Necat Çetin arşivi) 20 İlk defa Şakir Çakmak yayınlamıştır. Ancak kitabesi bu gün kayıptır. Şakir Çakmak, Eski Furunlu Köyü Hacı İbrahim Camii, Sanat Tarihi Dergisi VIII, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, İzmir, /

7 Pınarlı Kitabe (Necat Çetin arşivi) Karahalil Köyü Pehlivan İbrahim Ağa Köy çeşmesi (Necat Çetin arşivi) Ergenli Köyü Hacı Mustafa Çeşmesi (Necat Çetin arşivi) Elifli Köyü cami çeşmesi(necat Çetin arşivi) Elifli Köyü Hacı Süleyman Çeşmesi(Necat Çetin arşivi) Elifli Köyü Yolüstü Çeşmesi (Necat Çetin arşivi 191

çeşme kitabeleri özet tablo KAYNAKLAR Necat

Hacı İbrahim Camii, Sanat Tarihi Dergisi

8 Ergenli Köyü köy çeşmesi (Necat Çetin arşivi) Fırınlı Hacı İbrahim Camii Minare Kitabesi (Necat Çetin arşivi) Çıplak (Yeşilova) köyü Dedeler çeşmesi Çami ve çeşme kitabeleri özet tablo KAYNAKLAR Necat Çetin arşivi Şakir Çakmak, Eski Furunlu Köyü Hacı İbrahim Camii, Sanat Tarihi Dergisi VIII, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, İzmir,

Benzer belgeler

TORBALI BÖLGESİNDE BULUNAN OSMANLICA ÇEŞME KİTABELERİ İLE İLGİLİ BİR ALAN ARAŞTIRMASI

TORBALI BÖLGESİNDE BULUNAN OSMANLICA ÇEŞME KİTABELERİ İLE İLGİLİ BİR ALAN ARAŞTIRMASI A FIELDWORK ABOUT FOUNTAIN INSCRIPTIONS IN OTTOMAN LANGUAGE IN TORBALI AND ENVIRONS Necat ÇETİN* Özet Torbalı bölgesinde