TEST FEN BİLİMLERİ GÜNEŞ SISTEMI

Transkript

1 FEN BİLİMLERİ ÜNEŞ SISTEMI Çeşitli gözlemler ve araştırmalar yapmak üzere bir uzay aracı hazırlanıyor. Uzay aracının gitmesi gereken gökcismi ile ilgili olarak bilim insanları çeşitli ip uçları veriyor. Bir dış gezegendir. Prof. r. Efe TUĞRUL Uydusu ve halkası vardır. oç. r. Fulya AIN üneş sistemindeki üçüncü büyük gezegendir. Prof. r. Eren ASIM Buna göre bu uzay aracının gönderilmesi planlanan gezegen aşağıdakilerden hangisidir? A) Uranüs B) Satürn C) Jüpiter ) Neptün 3. Mars ünya Venüs Neptün Merkür Uranüs Satürn Jüpiter üneş sistemindeki gezegenler yukarıda renklerle gösterilmiştir. Buna göre bu gezegenlerin güneşe yakınlık sırası aşağıdakilerden hangisinde gösterilmiştir? A) B) C) ) 4. ezegen Özellik Halkalı gezegenlerin en büyüğü 2. üneş Sistemi ndeki asteroitlerin büyük bölümü X ve arasındaki Asteroit Kuşağı olarak isimlendirilen bölgede bulunuyor. Asteroitlerin büyüklükleri birbirinden çok farklıdır. Asteroit Kuşağı nın en büyük üyesi ve bir cüce gezegen olan Ceres in çapı yaklaşık 950 kilometredir. Buna göre X ve gezegenleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? X A) Merkür Venüs B) ünya Mars C) Mars Jüpiter ) Jüpiter Satürn ezegen ezegen Özellik Halkalı gezegenlerin en küçüğü Özellik Uydusu olan gezegenlerin en küçüğü Özellikleri verilen K, L ve M gezegenleri aşağıdakilerden hangisidir? K L M A) Satürn Neptün Mars B) Jüpiter Neptün Mars C) Satürn Uranüs ünya ) Jüpiter Mars Merkür 1

2 FEN BİLİMLERİ üneş Sistemi 1 7. (...) Mars ın uydusu ve halkası vardır Bilgi : üneş sisteminde.x..tane gezegen vardır. 2. Bilgi : Mars bir.. gezegendir. (...) Neptün ün uydusu vardır ancak halkası yoktur. 3. Bilgi : Z üneş sisteminde uydusu olmayan gezegenlerin en büyüğüdür. (...) ünya nın uydusu vardır ancak halkası yoktur. Bilgilerin doğru olabilmesi için X, ve z yerine aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır? (...) Venüs ün uydusu ve halkası yoktur. A) B) C) ) X İç ış İç İç ukarıda verilen yorumlardan doğru olanların önüne () yanlış olanların önüne () yazılması gerekmektedir. Z Jüpiter Jüpiter Venüs Venüs Buna göre aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru olur? A) T U _ F I X 95 Q H l c3 { ' ( 0 / A B C E F H öktürk I öktürk II B) C) ) A M A OKUL 8. xx xx Barış Orhan Mars tan yola çıkan öktürk I uzay aracı üneşe doğru, öktürk II ise üneşe zıt yönde ilerliyor. Zeki Buna göre öktürk I ve öktürk II'nin ilk karşılaşması gereken gezegenler aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) B) C) ) öktürk I ünya Venüs ünya Jüpiter Venüs ün uydusu ve atmosferi yoktur. Bu yüzden ortalama sıcaklığı ünyadan küçüktür. Satürn üneş sistemindeki ikinci büyük gezegendir. üneş sisteminde canlı yaşamı olduğu bilinen tek gezegen ünyadır. üneş sistemi ile ilgili yorum yapan bireylerden hangisi ya da hangilerinin yaptığı yorum doğrudur? A) Barış ve Orhan B) Orhan ve Zeki C) Zeki ) Barış, Orhan ve Zeki öktürk II Satürn Satürn Jüpiter ünya 2

3 ÜNEŞ SISTEMI 2 1. üneş sistemindeki gezegenler İç gezegen (Karasal) ve ış gezegen (azsal) olarak ayırılmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi ış gezegenler üneşe yakınlıklarına göre sıralanmıştır? A) Mars Jüpiter Satürn Uranüs B) Jüpiter Satürn Uranüs Neptün C) Satürn Jüpiter Uranüs Neptün ) Neptün Uranüs Satürn Jüpiter 3. ezegen Tanıtım Kartı ezegen Adı ezegenin erin ezegen Sınıfı Bazı Özellikleri X üneş Sistemi İç ezegen Uydusu var Halkası yok üneş sistemindeki ikinci küçük gezegen Tanıtım kartında verilen X gezegeni aşağıdakilerden hangisidir? A) ünya B) Merkür C) Mars ) Venüs 2. Aşağıda bazı gezegenlere ait özellikler verilmiştir. ezegen Özellik üneş sisteminin en küçük gezeni ezegen ezegen Özellik üneş sistemindeki üneşe en uzak gezegen Özellik üneşe yakınlık bakımından beşinci gezegen Buna göre K, L ve M gezegenleri aşağıdakilerden hangisidir? K L M A) Mars Uranüs Jüpiter B) Merkür Neptün Jüpiter C) Merkür Uranüs Satürn ) Merkür Neptün Satürn 4. üneş sistemindeki en büyük gezegen Jüpiter dir Kızıl gezegen olarak bilinen gezegen Mars tır. 1.Çıkış 2.Çıkış Venüs ün uydusu yoktur. 3.Çıkış 4.Çıkış Kutucuklar içindeki bilgiler incelenip doğru olanlar için (), yanlış olanlar için () yönde ilerlenirse hangi çıkışa ulaşılır? A) 1. Çıkış B) 2. Çıkış C) 3. Çıkış ) 4. Çıkış 3

4 2 üneş Sistemi 5. İç gezegenlerden kütlesi en büyük olan gezegen hangisidir? Efe İç gezegenlerden kütlesi en küçük olan hangisidir? 7. üneş ile asteroid kuşağı arasında yer alan gezegenleri üneşe yakınlık sırasına göre sıralayınız. ama Ece İç gezegenlerden bir tane uyduya sahip olan gezegen hangisidir? Mete üneş sistemi ile ilgili olarak Efe, Ece ve Mete yukarıdaki soruları soruyorlar. Bu soruların cevapları aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? Efe nin cevabı Ece nin cevabı Mete nin cevabı A) Venüs Merkür ünya B) ünya Mars ünya C) ünya Merkür ünya ) Mars Venüs Merkür Ali Öğretmen in tahtaya yazdığı sorunun cevabı aşağıdakilerden hangisidir? A) Merkür» Venüs» ünya» Mars» Jüpiter B) Mars» ünya» Venüs» Merkür C) Merkür» Venüs» ünya» Mars ) Merkür» ünya» Venüs» Jüpiter» Mars 6. (...) Uranüs halkası olan bir gezegendir (...) Jüpiter ve Neptün uydusu ve halkası olan gezegenler arasında yer alır. (...) Satürn güneş sistemindeki ikinci büyük gezegendir. ukarıda verilen yorumlardan doğru olanların önüne () yanlış olanların önüne () yazılması gerekmektedir. Buna göre aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru olur? A) B) C) ) 8. Ece üneş sistemi ile ilgili model çalışması yapıyor. Farklı renklerdeki oyun hamurlarını kullanarak aşağıdaki gibi küreler oluşturuyor. Buna göre kürelerle sembolize edilmesi gereken gezegenler aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir? eşil Kırmızı Mavi Turuncu A) Venüs Mars ünya Merkür B) Venüs Merkür ünya Mars C) Uranüs Mars ünya Merkür ) Jüpiter Satürn Uranüs Neptün 4

5 ÜNEŞ VE A TUTULMALARI 3 1. üneş ve Ay tutulmalarını sınıfta anlatabilmek için Efe, Mete ve Ece bir etkinlik hazırlıyor. Etkinlikte Efe üneş i, Mete Ay ı ve Ece de ünya yı temsil ediyor. Efe Buna göre : A B Mete I. üneş tutulmasını temsil etmek için Ece A noktasına geçmelidir. II. üneş tutulmasını temsil etmek için Ece C noktasına geçmelidir. III. Ay tutulmasını temsil etmek için Ece A noktasına geçmelidir. IV. Ay tutulmasını temsil etmek için Ece C noktasına geçmelidir. yorumlarından hangileri yapılabilir A) I ve III B) II ve IV C) II ve III ) I ve IV C 3. üneş tutulması olurken ünya yüzeyinin her tarafından gözlemlenebilir. Ay tutulmasında Ay, üneş ile ünya arasına girer. 1.Çıkış 2.Çıkış Ay tutulmasında ünya, üneş ile Ay arasına girer. 3.Çıkış 4.Çıkış Kutucuklar içindeki bilgiler incelenip doğru olanlar için (), yanlış olanlar için () yönde ilerlenirse hangi çıkışa ulaşılır? A) 1. Çıkış B) 2. Çıkış C) 3. Çıkış ) 4. Çıkış 4. Tutulmaların gerçekleşmesinin temel sebebi ünya nın Ay çevresinde dönmesi sonucu oluşan gölgelenmelerdir. Nehir üneş tutulması olayında üneş, ünya ile Ay arasına girer. amla 2. üneş ve ay tutulmaları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlış bir yorum olur? A) Her ay üneş tutulması olur. B) Her ay Ay tutulması olmaz. C) üneş tutulmasında Ay ın gölgesi ünya nın üzerine düşer. ) üneş ve ay tutulması bir gölge olayıdır. 5 Ay tutulması yeryüzünün gece olan bölgelerinde gözlemlenebilir Irmak Tutulmalar ile ilgili yorum yapan öğrencilerden hangisi ya da hangilerinin söylediği doğru değildir? A) amla ve Irmak B) Nehir ve Irmak C) amla ve Nehir ) Irmak

6 3 üneş ve Ay Tutulmaları 5. Tutulma Özellik Ay ın gölgesininin ünya nın üzerine düşmesiyle gerçekleşen tutulmadır. 7. Çeşitli malzemeler kullanılarak bir modelleme çalışması yapılmıştır. ezegen Özellik ünya nın gölgesin Ay ın üzerine düşmesiyle gerçekleşen tutulmadır. Özellikleri verilen K ve L tutulmaları ile ilgili olarak ; I. K tutulması Ay tutulmasıdır. II. L tutulması üneş tutulmasıdır. III. K tutulması üneş tutulmasıdır. IV. L tutulması Ay tutulmasıdır. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) I ve II B) I ve IV C) alnız III ) III ve IV Bu modelleme ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) ünya modelinin bir bölümü ışık kaynağından ışık alamamıştır. B) Ay tutulması modellenmiştir. C) Modelde ışık kaynağı olarak kullanılan lamba üneşi temsil etmektedir. ) Bu modelleme ile üneş tutulması gösterilmek istenmiştir. 6. I. ündüz gözlenebilir. II. ece gözlenebilir. III. Ay ın bir bölümü ışık alamaz. IV. üneş in bir bölümü ışık alamaz. V. Her ay gerçekleşir. VI. ünya nın bir bölümü ışık almaz. ukarıdakilerden Ay tutulması için geçerli olanları Efe, üneş tutulması için geçerli olanları Ece seçecektir. Buna göre Efe nin seçmesi gerekenler ve Ece nin seçmesi gerekenler aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? Efe nin seçtikleri Ece nin seçtikleri A) I ve III II,III ve V B) I, IV ve V II, V ve VI C) II ve III I ve VI ) II, III ve V I, V ve VI 8. üneş, ünya ve Ay ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) ünya, üneş çevresinde belirli yörüngede dolanır. B) Ay, ünya çevresinde belirli yörüngede dolanır. C) Ay ın ünya çevresindeki hareketi güneş tutulmasına neden olur. ) Sıralama Ay - ünya - üneş olacak şekilde yörüngeler çakışırsa üneş tutulması olur. 6

7 FEN BİLİMLERİ 4 ESTEK VE HAREKET SISTEMI 1. Aşağıdaki şekilde insan iskeletinin bazı kısımları numaralandırılarak verilmiştir. 3. Aşağıda K kasının yapısı ve bulunduğu bir yapının şekli verilmiştir. I. II. III. IV. Buna göre, K kasıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) İskeletimizi oluşturan kasların yapısında bulunur. B) İsteğimizle çalışır. C) Hareketleri yavaş ve uzun sürelidir. Çabuk yorulmazlar. ) üçlü kasılır. ukarıdaki şekilde insan iskeleti üzerinde bazı kemikler numaralandırılmıştır. Öğretmeni Ece den uzun kemiklerin gösterildiği numaraları, Eren den yassı kemiklerin gösterildiği numaraları söylemelerini istiyor. Buna göre Ece ve Eren aşağıdaki numaralardan hangilerini söylemiştir? A Eren nin Ece nin M A söyledikleri söyledikleri OKUL A) B) C) ) I. I. ve IV. IV. I. II. ve III. II. ve III. III. II. 2. (...) öğüs kafesi içinde bulunan akciğer kalp ve mideyi korur. (...) Kafatası oynamaz eklemlerden oluşmuştur. (...) Kafatası beynimizi darbelere karşı korur. (...) Kollarımızda oynar eklemler vardır. ukarıda yazılan bilgiler verilmiştir. 4. Kas çeşitlerinin yapıları aşağıda gösterilmiştir. düz kas Bu bilgilerde doğru olanlarının önüne (), yanlış olanlarının önüne () yazılırsa aşağıdakilerden hangisi elde edilir? A) B) C) ) çizgili kas Buna göre, üç farklı kas çeşidinin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? kalp kası A) B) C) ) 7 İsteğimizle çalışma İstemsiz çalışma Hareketleri yavaş ve uzun süreli olma Enerji harcama

8 FEN BİLİMLERİ estek ve Hareket Sistemi 4 5. Efe bir konuyu anlatmak için aşağıdaki görselleri sınıfa getiriyor. 7. Kaslar kemiklerle ve eklemlerle beraber hareketimizi sağlar. Aynı zamanda iç organların çalışmasında da kaslar görevlidir. Kaslar yapı ve çalışmasına göre üç çeşittir. Bu kas çeşitleri ile ilgili olarak ; I. Kasılıp gevşeyebilmeleri Mide II. İsteğimizle kasılmaları Kalp III. Kasılma hızları Bu görsellerdeki organlarla ilgili olarak; hangilerinin ortak özellikler olduğu söylenebilir? I. apılarında düz kas vardır. A) alnız I C) alnız III II. Hızlı kasılıp çabuk yorulurlar. III. İsteğimiz dışında çalışırlar B) I ve III ) I, II ve III yorumlarından hangileri yapılabilir? A) I ve II C) alnız III B) I ve III ) I, II ve III A M A OKUL 8. M ide, ince bağırsak gibi organların yak bulunur. pısında 6. Eklemler hareket yeteneklerine göre aşağıdaki gibi gruplanmıştır. 1. rup 2. rup 3. rup Hareketleri kısıtlı eklemlerimiz; Hareketsiz eklemlerimiz; Hareketli eklemlerimiz; Kollarımızdaki kaslar M çalışır. ukarıdaki cümlelerde K, L ve M ile gösterilen alanlara aşağıdakilerden hangileri yazılmalıdır? Buna göre, 1. gruba aşağıdaki örneklerden hangisi yazılabilir? A) B) C) ) L B acaklarımızda bulunan kaslar örnektir. K Kafatası kemikleri öğüs kemikleri Kol kemikleri Kuyruk sokumu kemikleri A) üz kas B) Çizgili kas C) üz kas ) Kalp kası 8 L M Çizgili kas üz kas Çizgili kas Çizgili kas İstemli İstemsiz İstemsiz İstemli

9 SINIRIM SISTEMI 5 1. Aşağıda sindirim olayı ile ilgili bilgiler verilmiştir. I. Sin di ri min başladığı organdır. II. Pro te in li be sin le rin kimyasal sin di ri minin başladığı or gan dır. III. Karbonhidrat, protein ve yağların kimyasal sindiriminin tamamlandığı organdır. IV. Besinlerin içerisindeki vitamin, su ve minerallerin sindirime uğramadan emilerek kana geçtiği organdır. Buna göre, olayların gerçekleştiği organlar aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Ağız Mide İnce bağırsak Kalın bağırsak A) II I III IV B) I II III IV C) I III IV II ) III IV II I 2. İnsanlardaki sindirim sistemine ait şekil aşağıda verilmiştir. L K Buna göre K, L, M ve N ile gösterilen organlar ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? A) K ile gösterilen organda karbonhidratların kimyasal sindirimi gerçekleşir. B) L ile gösterilen organdan salgılanan safra sıvısı yağları fiziksel olarak sindirir. C) M ile gösterilen organda tüm besinlerin kimyasal sindirimi tamamlanır. ) N ile gösterilen organda sindirilen besinlerin emilimi gerçekleşir. N M 9 3. Aşağıdaki şemada sindirim sistemi organlarında;, ve sembolleriyle gösterilen besinlerin kimyasal sindirimlerinin gerçekleştirme durumları gösterilmiştir. Ağız İnce bağırsak Mide Şemadaki sembollerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) sembolü ile gösterilen besin proteindir. B) sembolü ile gösterilen besin karbonhidrattır. C) sembolü ile gösterilen besin yağdır. ), ve besinlerinin emilimi kalın bağırsakta gerçekleşir. 4. Safra Kesesi karaciğerden salgılanan günlük yaklaşık bir litre safranın toplandığı, küçük, kese biçiminde bir organdır. Karaciğerin alt yüzünde, karaciğerle temas edecek biçimde bulunur. örevi; safra sıvısını depolamak, konsantre etmek ve yemekler mideden incebağırsağa geçtiğinde kasılarak içinde biriktirdiği safrayı barsağa akıtmaktır. Böylece yediklerimizin sindirilmesine yardımcı olur. Safra sıvısı ve Safra kesesi ile ilgili olarak ; I. Safra salgısı yağaların kimyasal sindiriminde görev alır. II. Safra kesesi ameliyatla alınan bireyler yağlı besinleri yerlerse sindirimde zorlanır. III. Safra kesesi safra sıvısını üreterek incebağırsağa gönderir. yorumlarından hangileri yapılamaz? A) I ve II B) I ve III C) II ve III ) I, II ve III

10 5 Sindirim Sistemi 5. Bir X organla ilgili bazı veriler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Özellik organda görülüyorsa ilgili sütuna ( ), görünmüyorsa ilgili sütuna ( ) yazılmıştır. Özellik Fiziksel sindirim Kimyasal sindirim Emilim Safra üretimi erçekleşir ( ) erçekleşmez ( ) Buna göre X organı aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Ağız B) Mide C) İnce bağırsak ) Kalın bağırsak 6. Bazı besinlerin sindirim sistemi organlarındaki kimyasal sindirimleri ile ilgili bir tablo aşağıda verilmiştir. Kimyasal sindirim gerçekleşiyorsa ilgili sütuna ( ), gerçekleşmiyorsa ilgili sütuna ( ) yazılmıştır. Besin Zeytinyağı Makarna umurta Organlar X Z K Buna göre X,, Z ve K ile gösterilen organlar aşağıdakilerden hangisidir? A) Ağız B) Ağız X Z K emek borusu emek borusu C) Mide Ağız ) emek borusu utak Mide İnce bağırsak Kalın bağırsak Mide İnce bağırsak Mide İnce bağırsak İnce bağırsak Sindirim sistemi ile ilgili bazı öğrenciler aşağıdaki yorumları yapıyorlar. utak, yemek borusu ve kalın bağırsakta kimyasal sindirim gerçekleşmez. Selim Kalın bağırsakta karbonhidrat, protein ve yağların emilimi gerçekleşir. Selin Ağızda besinlerin fiziksel sindirimi ve karbonhidratların kimyasal sindirimi başlar. Semih Buna göre hangi öğrenciler doğru yorum yapmıştır? A) Selim ve Semih B) Selin ve Semih C) Selin ve Selim ) Selim, Selin ve Semih 8. Bazı besinlerin, suyun ve salgıların içinde bulunduğu kaplar aşağıda verilmiştir. Et Mide özsuyu Tükürük Su Tereyağı Tükürük Mide Özsuyu Su Ekmek Tükürük Pankreas Özsuyu Su 1. Kap 2. Kap Zeytinyağı Safra salgısı Mide özsuyu Su 3. Kap 4. Kap Bu kaplar içerisinde en hızlı sindirim hangi kapta gerçekleşir? A) 1. Kap B) 2. Kap C) 3. Kap ) 4. Kap

11 FEN BİLİMLERİ OLAŞIM SISTEMI 6 1. olaşım sisteminde yer alan damarların bazı özellikleri aşağıda verilmiştir. Kan basıncının en düşük olduğu, kanın en yavaş aktığı damardır. X damarları enellikle oksijence zengin kan taşırlar. damarları Kan basıncının en fazla olduğu, yapısal olarak en dayanıklı damarlardır. Z damarları Buna göre X, ve Z ile gösterilen damarlar aşağıdakilerden hangisi olabilir? X Z 3. (...) Atardamarlar kalbe kan getiren damarlardır. (...) Kan pulcukları kanın pıhtılaşmasını sağlar. (...) Toplardamarlarda kanın akış yönü vücuttan kalbe doğrudur. ukarıda verilen yorumların önüne doğru olanlar için (), yanlış olanlar için () yazılacaktır. Buna göre sıralı olarak aşağıdakilerden hangisi doğru gösterim olur? A) B) C) ) A) Kılcaldamar Atardamar Toplardamar B) Kılcaldamar Atardamar Atardamar C) Toplardamar Atardamar Kılcaldamar ) Kılcaldamar Toplardamar Kılcaldamar 2. Bu damarlar insan vücudunda bulunan kan damarlarının en küçüğü olan damarlardır. Oldukça ince bir yapıya sahip olan bu damarlar besin, oksijen ve su gibi moleküllere karşı geçirgendir. Bu maddeler kılcal damarlardan geçip dokulara ulaşabilir. Kılcal damarlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Kılcal damarlar vücudumuzun her yerini sarar. B) Kılcal damarlar ince bir yapıya sahiptir. C) Kılcal damarlar çok küçük damarlardır. ) Kılcal damarlardan sadece besin geçişi olur olaşım ile ilgili olarak bazı öğrenciler aşağıdaki yorumları yapıyor. İnsan kalbi dört odacıklıdır. Bir pompa gibi sürekli çalışarak ömür boyu kan dolaşımını sağlar. Ece Atardamarların içindeki kan basıncına tansiyon denir. Selin Alyuvarlar vücuda giren mikroplarla savaşır. Selim Buna göre hangi öğrencilerin yaptığı yorumlar doğrudur? A) Ece ve Selim B) Selin ve Selim C) Ece ve Selin ) Ece, Selin ve Selim

12 FEN BİLİMLERİ 6 olaşım Sistemi 5. Küçük kan dolaşımı ve büyük kan dolaşımı ile ilgili olarak ; I. Küçük kan dolaşımı kalp ile akciğerler arasında gerçekleşir. II. Küçük kan dolaşımının amacı kanın oksijen bakımından zenginleştirilmesidir. III. Büyük kan dolaşımı akciğerler ile vücut arasında gerçekleşir. IV. Büyük kan dolaşımı vücut dokularına ihtiyaçları olan maddeleri ulaştırmakta görev alır. yorumlarından hangileri doğrudur? A) I, II ve III B) II, III ve IV C) I, III ve IV ) I, II ve IV 7. Kanın yapısında bulunan hücreler ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlış bir yorum olur? A) Alyuvarlar oksijen taşımakla görevlidir. B) Kan pulcukları yaralanmalarda kanın pıhtılaşmasını sağlar. C) Kanda sayısı en fazla olan kan hücresi akyuvarlardır. ) Vücuda mikrop girdiğinde akyuvarların sayısı artar. 8. Kan damarları ile ilgili aşağıdaki tablo hazırlanmıştır. amarlar Özellikleri Atardamar Toplardamar Kılcal damar 6. Bir trafik kazası sonrası acil A Rh (-) kan ihtiyacının olduğu radyoda anons edildi. Buna göre aşağıdaki kişilerden hangisi kan vermek için hastaneye gidebilir? A) Can 0 Rh (-) C) Mert A Rh (-) B) Aylin A Rh (+) ) Selin AB Rh (-) 12 örevleri Ortak özellikleri Buna göre, tablodaki kutucuklara aşağıdakilerden hangisi yazılamaz? A) Kalpten kan çıkışını sağlar. B) Kalbe kan getirmekle görevlidir. C) Kılcal damarlar en ince damarlar; atardamarlar ise çeperi (duvarı) en kalın olan damarlardır. ) Kan ile dokular arasındaki madde alışverişini sağlar.

13 SOLUNUM SISTEMI 7 1. Bütün canlılar, vücut yapılarına uygun şekilde nefes alır. Vücudunuz milyarlarca hücreden oluşur. Bu hücrelerin her biri, havadaki oksijene ihtiyaç duyar. Bu durumda vücut dışındaki havanın, hücrelere ulaştırılması gerekir. Ayrıca bu hücrelerde oluşan atık, karbondioksit gazının dışarı atılması gerekir. Bu görevi solunum sistemi yerine getirir. Solunum sistemi ile ilgili olarak; I. Solunum sistemini oluşturan yapılar akciğerler, burun, bronşlar, bronşçuklar ve alveollerdir. II. iyafram ve kaburgalar arasındaki kaslar da nefes alıp vermede önemli göreve sahiptir. III. Akciğerler göğüs kafesinin içinde yer alır. yorumlardan hangisi doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III ) I, II ve III 3. Akciğerlerin yapısında aşağıdakilerden hangileri bulunur? A) ırtlak ve bronş B) Bronş ve bronşçuk C) Bronş ve alveol ) Bronşçuk ve alveol 2. K L M anda solunum sistemine ait yapılar harflerle gösterilmiş ve bu yapıların görevleri karışık olarak verilmiştir. 1. Alınan havanın sol ve sağ akciğerlere ulaşmasını sağlar. 2. Soluk alıp-verme yoluyla temiz havanın kana geçmesini ve kirli havanın vücut dışına verilmesini sağlar. 3. Havayı nemlendirir, ısıtır ve temizlenmesini sağlar. Akciğerlerin yapısında çoğunlukla aşağıdakilerden hangileri bulunur? K L M A) B) C) ) Kaburgalar arası kaslar Soluk alma iyafram Soluk alma sırasında diyafram, kaburgalar arası kaslar ve akciğerlerdeki değişimler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? iyafram Akciğer hacmi Kaburgalar arası kaslar A) Kasılır Artar Kasılır B) Kasılır Azalır Kasılır C) evşer Artar Kasılır ) evşer Artar evşer 13

14 7 Solunum Sistemi 5. Solunum sistemine ait bir organın görseli aşağıda verilmiştir. 7. Solunum sistemi ile ilgili model çalışması yapan Selim aşağıdaki modeli oluşturuyor. A 1 B 2 Bu organla ilgili olarak ; I. apısında alveolleri bulundurur. II. Sağ akciğer sol akciğerden daha büyüktür. III. az alış verişi bu organın içindeki çok küçük yapılarda gerçekleşir. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III ) I, II ve III 6. emek borusu ile soluk borusunu ayırarak besinlerin soluk borusuna kaçmasını önleyen yapı utak Ucunda hava değişiminin gerçekleştiği keseleri bulunduran çok ince borucuk. ırtlak ırtlaktan gelen havanın akciğere iletilmesini sağlayan ve bir tane olan yapı 4 3 Model ile ilgili olarak bazı öğrenciler aşağıdaki yorumları yapıyor. Efe : 1 ile gösterilen yapıyla bronş modellenmiştir. Mete : 2 ile gösterilen yapıyla akciğer modellenmiştir. Ece : 3 ile gösterilen yapıyla göğüs kafesi modellenmiştir. Elif : 4 ile gösterilen yapıyla diyafram modellenmiştir. Buna göre hangi öğrencilerin yaptığı yorum doğrudur? A) Efe, Mete ve Ece B) Efe, Ece ve Elif C) Ece, Mete ve Elif ) Efe, Mete, Ece ve Elif Bronşcuk Alveol Soluk Borusu Bronş ukarıdaki etkinlikte doğru kelimeler üzerinden ilerlenirse hangi çıkışa ulaşılır? A) Bronşcuk B) Alveol C) Soluk Borusu ) Bronş 14

15 FEN BİLİMLERİ BOŞALTIM SISTEMI 8 1. Boşaltımı sağlayan yapı ve organlar ile ilgili sorulan sorulara verilen cevaplar aşağıdaki gibidir. Sorular Kanı süzerek idrarı oluşturan organ hangisidir? İdrarı, idrar kesesine taşıyan yapı hangisidir? İdrarın bir süreliğine depolandığı yapı hangisidir? İdrarın vücuttan uzaklaştıran yapı hangisidir? Cevaplar Böbrek Üretra Üreter İdrar kesesi Buna göre, tablodaki cevaplardan kaç tanesi hatalıdır? A) 1 B) 2 C) 3 ) 4 3. Aşağıda atık maddeleri vücuttan uzaklaştıran bazı organlar verilmiştir. Organ eri Akciğer Böbrek Boşaltım maddesi ve tuz ve, tuz ve Buna göre yukarıdaki tabloda, ve yerine aşağıdakilerden hangileri gelmelidir? A) Karbondioksit Su Tuz B) Su Besin atığı Karbondioksit C) Üre Mide Karbondioksit ) Su Karbondioksit Üre 4. Aşağıdaki şekilde boşaltımda görevli organlar ve yapılar numaralarla verilmiştir. 2. andaki resimde boşaltımda görevli organın resmi gösterilmiştir Bu organla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Belin sağ ve sol tarafında bulunan ve fasulye biçimindeki organdır. B) Bu organda bulunan yapılar kandaki atık maddeleri süzer. C) Süzme işleminden sonra yararlı maddeleri kana geri verir. ) Süzmeden sonra kalan tuzun ve karbondioksitin fazlası ile üreyi birleştirerek idrarı oluşturur. 15 Bu organ ve yapılarla ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) 1 numaralı yapı böbrektir. örevi idrarı vücut dışına atılıncaya kadar depolamaktır. B) 2 numaralı yapı üreterdir. İdrarı, böbreklerden idrar kesesine taşıyan borudur. C) 3 numaralı yapı üretradır. İdrarın toplandığı yerdir. ) 4 numaralı yapı üretradır. Kanın süzüldüğü yapıdır.

16 FEN BİLİMLERİ 8 Boşaltım Sistemi 5. Böbrekler kanı süzerek idrar oluşturur. 7. İdrarı taşımakla görevlidir. İnsan vücudunda iki tane vardır İdrar torbası Böbrekte oluşan idrar, üretra ile idrar kesesine taşınır. 1.Çıkış 2.Çıkış eri terleme ile su ve tuz atar. 3.Çıkış 4.Çıkış Kutucuklar içindeki bilgiler incelenip doğru olanlar için (), yanlış olanlar için () yönde ilerlenirse hangi çıkışa ulaşılır? A) 1. Çıkış B) 2. Çıkış C) 3. Çıkış ) 4. Çıkış İdrarın vücut dışına atılıncaya kadar depolandığı kaslı yapıdır İnsan vücudunda bir tane vardır. İdrarı taşımakla görevlidir Üretra Üreter Boşaltım sistemine ait yapılar ve görevleri yukarıdaki kutucuklar içinde verilmiştir. Buna göre yapılar ile görevlerinin doğru eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisindeki gibi olmalıdır? A) B) C) ) 6. Vücutta iki tanedir. Kanı süzerek idrar oluşturdukları idrarı üretere verirler. Efe Kandaki su ve tuz oranını ayarlar. Kandaki su miktarı artarsa idrar miktarı da artar. Ece Çok gelişmiş organlardır. Vücutta oluşan tüm zararlı ve atık maddeleri süzerek atabilirler. Mete Böbreklerle ilgili olarak yukarıda bazı öğrenciler yorum yapmıştır. Bu öğrencilerden hangilerinin yaptığı yorum doğrudur? A) Efe ve Mete B) Ece ve Mete C) Efe ve Ece ) Efe, Ece ve Mete Aşağıdaki tabloda bazı maddeler verilmiştir. I. Su II. Karbondioksit III. Tuz IV. Üre V. Sindirim atıkları VI. Şeker (likoz ) Buna göre sağlıklı bir insanda yukarıdaki maddelerden hangileri aşağıdaki organlardan hangileri tarafından atılır? Böbrek Akciğer eri Kalın bağırsak A) I-III-IV I - II I- III I-V B) I-III-IV-VI I - II I- III I-V C) I-III-IV I II-III I- III I-V-VI ) I-III I II I- III V-VI

17 FEN BİLİMLERİ BILEŞKE KUVVET 9 1. Eşit bölmelendirilmiş yatay düzlem içerisinde kuvvetin gösterimi şekildeki gibidir. 1 br 1 br Batı Kuzey üney oğu 4. Sürtünmelerin önemsiz olduğu yatay düzlemde duran özdeş K, L, M ve N cisimlerine şekildeki kuvvetler etki etmektedir. Buna göre, hangi cisme etki eden bileşke kuvvet diğerlerinden farklıdır? A) B) 3 N K 5 N 2 N 1 N L 9 N Bu kuvvetle ilgili, I. Kuvvetin yönü batıdır. II. Kuvvetin büyüklüğü 6 N dur. C) ) 3 N 15 N M 6 N N 4 N 12 N III. Kuvvet batı doğu doğrultusundadır. ifadelerinden hangileri doğrudur? (Her birim 2 N dur.) A) alnız III B) I ve II C) I ve III ) I, II ve III 2. Bir K cismine şekildeki gibi kuvvetler uygulanıyor. 3 N K 9 N Batı Kuzey üney oğu Buna göre, bu cisme uygulanacak dengeleyici kuvvet hangi yönde kaç Newton olmalıdır? A) Batı yönünde 6 N B) oğu yönünde 6 N C) Batı yönünde 12 N ) oğu yönünde 12 N 3. Bir cisme etki eden 3 N, 4 N ve 5 N luk üç kuvvetin bileşkesinin büyüklüğü en fazla kaç N olabilir? A) 2 B) 7 C) 9 ) K cismine etki eden 9 N şiddetindeki bölmelendirilmiş kuvvet şekilde gösterilmiştir. K 9 N Buna göre, L cismine etki eden bileşke kuvvetin büyüklüğü kaç N dur? A) 3 B) 6 C) 9 ) Aşağıda verilen olaylardan hangisi dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir? A) Haltercinin kaldırdığı ağırlığı havada sabit tutması B) Otobüsün durağa yaklaşması C) Futbolcunun topa vurması ) Helikopterin kalkış yapması L

18 9 Bileşke Kuvvet 7. Kuvvet ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Bir cisme birden fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapan kuvvet bileşke kuvvettir. B) Kuvvetin temel bileşenleri yön, doğrultu ve büyüklüktür. C) Sabit süratle hareket eden cisimler dengelenmemiş kuvvetlerin etkisi altındadır. ) oğrultuları aynı yönleri farklı kuvvetler zıt yönlü kuvvetlerdir N? 70N 30N 40N 50N Halat çekme yarışması ile ilgili yukarıda bir görsel verilmiştir. iğer öğrencilerin kuvvet büyüklüğü verilirken Efe nin kuvvet büyüklüğü? ile gösterilmiştir. Buna göre : 8. Bir cisme doğrultuları aynı yönleri zıt olan 5 N ve 8 N luk kuvvetler uygulandığında, net kuvvet kaç N olur? A) 13 B) 3 C) 8 ) 13 I. arışmayı Efe nin bulunduğu takımın kazanması için Efe nin 20 Newton veya 20 Newton daha büyük kuvvet uygulaması gerekir. II. arışmanın berabere bitmesi için net kuvvetin sıfır olması gerekir. III. Efe, 48 Newton kuvvet uygularsa yarışmayı Efe nin bulunduğu takım kazanır. yorumlarından hangisi ya da hangileri doğru olur? A) I ve II B) II ve III C) I ve III ) I, II ve III 9. Birden fazla kuvvetin etkisinde olan bir cisim için: I. avaşlamaktadır. II. urmaktadır. III. Hızlanmaktadır. IV. Net kuvvet etkisindedir. yorumlarından hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur? A) III ve IV B) I ve IV C) alnız IV ) II ve IV Aşağıda bazı hareketlere ait resimler verilmiştir. I Ay ın ünya etrafında dönmesi II Akrebin dönmesi III Hızlanan araba Bu hareketlerden hangilerinde dengelenmiş kuvvetler vardır? A) alnız III B) I ve II C) II ve III ) I, II ve III

19 BILEŞKE KUVVET Öğrenciler Aslanlar ve Timsahlar adında iki takım oluşturarak bir dakika süreli halat çekme yarışması düzenleniyor. 40 N 60 N 80 N 50 N 85 N Efe 3. Bir cisme etki eden net kuvvetin özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Batı Kuzey oğu üney Aslanlar oğrultu ön Kuzey üney Kuzey arışma ile ilgili olarak oluşabilecek sonuçlar; I. Sonuç : arışmayı Aslanlar takımı kazanır. II. Sonuç : arışmayı Timsahlar takımı kazanır. III. Sonuç : Beraberlik. Buna göre I, II ve III. sonuçların ortaya çıkması için Efe nin uygulaması kuvvetler gereken aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? I. Sonuç II. Sonuç III. Sonuç A) 40N 40N 45N B) 30N 50N 45N C) 40N 42N 0 N ) 50N 40N 55N Büyüklük 16N Buna göre tabloda özellikleri verilen kuvvet aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) B) 16 N 36 N 42 N C) 10 N 26 N ) 20 N 8 N 8 N 2. Bir cisme aynı doğrultulu, zıt yönlü kuvvetler etki etmektedir. oğrultu ön Büyüklük 1. Kuvvet oğu -Batı Batı I 2. Kuvvet oğu -Batı II 42N Net Kuvvet III oğu 16N Tablo verileri ve yukarıdaki bilgi dikkate alınarak I, II ve III yerine aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır? I II III A) 26N Batı oğu -Batı B) 16N oğu Kuzey- oğu C) 26N oğu oğu -Batı ) 58N oğu üney- Batı engeleyeci kuvvet ile bileşke kuvvet aynı doğrultudadır. engeleyici kuvvet ile bileşke kuvvet aynı yöndedir. 1.Çıkış 2.Çıkış engeleyici kuvvet ile bileşke kuvvet aynı büyüklüktedir. 3.Çıkış 4.Çıkış Kutucuklar içindeki bilgiler incelenip doğru olanlar için (), yanlış olanlar için () yönde ilerlenirse hangi çıkışa ulaşılır? A) 1. Çıkış B) 2. Çıkış C) 3. Çıkış ) 4. Çıkış

20 10 Bileşke Kuvvet 5. Bir cisme etki eden kuvvetler ve bu kuvvetlerin özellikleri aşağıda verilmiştir. oğrultu ön Büyüklük 1. oğu-batı oğu 8N Kuvvet 2. Kuzey-üney Kuzey 12N Kuvvet 3. oğu-batı Batı 22N Kuvvet 4. Kuzey-üney üney 12N Kuvvet Buna göre bu cisme etki eden net kuvveti dengeleyebilmek için uygulanması gereken kuvvetin özellikleri aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? oğrultu ön Büyüklük A) oğu - Batı Batı 30N B) Kuzey - üney Kuzey 14N C) oğu - Batı oğu 14N ) oğu - Batı oğu 34N 6. Kuvvet duran bir cismi hareket ettirebilir. Kuvvet etki eden her cisim hareket eder. Ece Kuvvet hareket eden bir cismi durdurabilir. Esin Kuvvet hareketli bir cismin hızını değiştirebilir. Selin 7. (...) Hareket eden bir cisim her zaman dengelenmemiş kuvvetlerin etkisindedir. (...) Aynı doğrultulu ve zıt yönlü iki kuvvetin bileşkesi, büyük kuvvetle aynı yöndedir. (...) Aynı doğrultulu ve zıt yönlü iki kuvvetin bileşkesi büyük kuvvetten daha büyük olamaz. ukarıda verilen yorumlardan doğru olanların önüne () yanlış olanların önüne () yazılması gerekmektedir. Buna göre aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru olur? A) B) C) Kuvvet ile ilgili yorum yapan öğrencilerden hangisi ya da hangilerinin yaptığı yorum doğrudur? A) Ece ve Esin B) Esin ve Selin C) Ece ve Selin ) Ece, Esin ve Selin 20 )

21 SABIT SÜRATLI HAREKET Cenk ve Selim arasında bayrak kapmaca yarışı oynanıyor. Cenk Selim 3. Bir hareketliye ait yol zaman grafiği aşağıda verilmiştir. ol (km) 20 m 20 m Aynı anda yarışa başlamalarına rağmen bayrağı her se fe rin de Cenk kaptığı na gö re, aşa ğı da ki ifadelerden hangi si doğrudur? A) Selim, Cenk ten erken koşmaya başlamıştır. B) Cenk ve Selim in süratleri aynıdır. C) Cenk, Selim den sü rat li koş mak ta dır. ) Cenk bayrağa daha yakındır. 2. Aşağıdaki tabloda bazı hareketlilerin aldığı yollar ve bu sırada geçen süreler verilmiştir. ol (m) K L M 36 9 Tablo verilerine göre : Zaman (sn) I. L hareketlisinin hızı, K hareketlisinin hızından büyüktür. II. M hareketlisinin hızı, L hareketlisinin hızından büyüktür. III. K ve L hareketlilerinden aynı yolu K hareketlisi daha kısa zamanda alır. yorumlarından hangisi ya da hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III ) I, II ve III Zaman (sa) rafik ilgili olarak bazı öğrenciler yorum yapıyor. Eşit zaman aralığında eşit yollar almıştır. Efe Hareketlinin sürati 4 m/sn dir. izem engelenmiş kuvvetler etkisindedir. Ece Buna göre hangi öğrencilerin yaptığı yorumlar doğrudur? A) Efe ve Ece B) Efe ve izem C) Ece ve izem ) Efe, Ece ve izem 4. K hareketlisi Zaman(sa) ol(km) X Bir hareketli hiç durmadan aynı süratle hareket ediyor. Bu hareketliye ait yol ve zaman bilgileri yukarıdaki tabloda verilmiştir. Tablo verilerine göre aşağıdakilerden hangisi yanlış bir yorum olur? A) Hareketlinin sürati 45 km/sa dır. B) Hareketli aynı süratle 8 saatte 360 km yol alır. C) Hareketli dengelenmemiş kuvvetler etkisindedir. ) X değeri yerine 135 yazılabilir.

22 11 Sabit Süratli Hareket 5. A şehrinden yola çıkan bir araç 4 saat boyunca hareket ederek B şehrine ulaşıyor. Sürat (km/sa) Zaman (sa) Bu hareketli ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) 4 saatte 320 kilometre yol almıştır. B) Sabit süratle hareket etmiştir. C) engelenmiş kuvvet etkisinde hareket etmiştir. ) Süratini değiştirmeden 8 saat hareket etseydi 560 kilometre yol alırdı. 6. Aşağıdaki tabloda X, ve Z araçlarına ait alınan yol, geçen zaman ve sürat değerleri bazı boşluklar bırakılarak verilmiştir. Araç Alınan yol (km) eçen zaman (h) Sürat (km/h) X Z Buna göre X, ve Z araç la rıy la il gi li veri len ifadeler den han gi si yan lış tır? A) Z ara cı nın sü ra ti 15 km/h tir. B) X ve araç la rı nın sü rat le ri ay nı dır. C) ara cı nın sü ra ti Z ara cın dan kü çüktür. ) ara cının al dı ğı yol en fazladır Bir aracı hareketi sırasında kaydedilen değerler aşağıdaki tablodaki gibidir. ol (km) Zaman (sa) Tablo verilerine göre öğrenciler aşağıdaki grafikleri çiziyor. ol (km) Zaman (sa) Efe nin çizdiği grafik Sürat (km/sa) Selin in çizdiği grafik Sürat (km) Ece nin çizdiği grafik Zaman (sa) Zaman (sa) Hangi öğrencilerin çizdiği grafikler doğrudur? A) Efe ve Selin B) Efe ve Ece C) Selin ve Ece ) Selin, Efe ve Ece 8. Aşağıdaki tabloda Kerem, Elif, Murat ve ilek in koştukları mesafeler ve geçen zaman değerleri tabloda verilmiştir. Öğrenciler Alınan yol (m) eçen zaman (s) Kerem Elif 30 6 Murat 28 7 ilek 24 4 Buna göre, hangi öğrenci aynı sürede daha fazla yol alır? A) Kerem B) Elif C) Murat ) ilek

23 SABIT SÜRATLI HAREKET K,L ve M hareketlilerine ilişkin yol zaman grafiği aşağıda verilmiştir. 3. Sürat (km/sa) ol (km) 6 x 32 K 24 L Zaman (sa) 16 8 M Zaman (sa) ukarıda bir X hareketlisine ilişkin sürat zaman grafiği verilmiştir. Bu grafik aşağıdaki tablolardan hangisine göre çizilmiş olabilir? rafik verilerine göre ; I. M hareketlisinin sürati 2 m/sa dir. II. En süratli K hareketlisidir. III. L hareketlisinin sürati 3 km/sa dir. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) I ve II B) II ve III C) I ve III ) I, II ve III A) B) C) ) ol Zaman ol Zaman ol Zaman ol Zaman Aynı başlangıç noktasından harekete başlayan K, L ve M hareketlilerine ilişkin sürat zaman grafiği aşağıda verilmiştir. 4. Ali 90 Sürat (km/sa) K Can L M Zaman (sa) rafik verilerine göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Sürat büyüklükleri arasındaki büyüklük ilişkisi, M<L<K şeklindedir. B) L hareketlisi 4 saatte 280 kilometre yol alır. C) Başlangıç noktasından en uzakta olan K hareketlisidir. ) ört saat sonunda L ile M arasındaki mesafe, L ile K arasındaki mesafeden daha küçüktür. 23 Nuri 500 m Aynı anda yarışa başlayan üç koşucu 500 metrelik parkuru koşarak bitiş noktasına ulaşıyor. Bu durum ile ilgili: I. Eğer yarışmayı Ali kazanmış ise en uzun zaman da Ali ye aittir. II. Nuri koşuyu daha kısa sürede tamamlamışsa en süratli Nuri olur. III. Bitiş noktasına en kısa zamanda ulaşan en süratlidir. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) I ve II B) II ve III C) I ve III ) I, II ve III

24 12 Sabit Süratli Hareket 5. oğrusal bir yolda ilerleyen arabanın zamana göre aldığı yoldaki değişim çizelgede verilmiştir. eçen zaman (sa) A B noktaları arası 360 km, C- B noktaları arası 120 km dir. L aracı B noktasından C noktasına 2 saatte ulaşmıştır. K ve L araçları C noktasında karşılaşıyorlar. Alınan yol (km/sa) Bu araçla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Araba sabit süratli hareket yapmıştır. B) Arabanın sürati 30 km/sa dir. C) Araba 5 saat sonra 150 km yol almıştır. ) Arabanın sürati sürekli artmıştır. K aracı A L aracı Buna göre K aracının ve L aracının süratleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? K aracının sürati ( km/sa) C B L aracının sürati ( km/sa) A) B) C) ) K, L, M ve N araçları belli zaman aralıklarındaki süratleri aşağıdaki gibi verilmiştir. K L Bir koşu pistinde Ece ve Efe aynı başlangıç noktasından zıt yönlere doğru koşmaya başlıyor. 20 saniye sonra aralarındaki mesafe 90 metre olduğuna kaç Efe ve Ece nin süratleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? Sürat (km/h) M Sürat (km/h) N Efe nin sürati (m/sn) Ece nin sürati (m/sn) A) 2 2 B) 2,5 2 C) 1,5 2,5 ) 2 3 Sürat (km/h) Sürat (km/h) Buna göre, hangi araç dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir? A) K B) L C) M ) N 24

25 MAENIN TANECIKLI APISI Şekildeki şırıngaya hava dolduran öğretmen kuvvet uygulayarak şırıngadaki havayı sıkıştırıyor. Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Hava tanecikleri arasındaki boşluk fazladır. B) Hava sıkıştırıldığında tanecikler arasındaki boşluk azalır. C) Hava bulunduğu kapalı kabı tamamen doldurur. ) Hava sıkıştırıldığında tanecik sayısı artar. 3. K,L ve M maddeleri ile ilgili olarak bazı özellikler aşağıda verilmiştir. I. K maddesi öteleme hareketi yapmakta ancak sıkıştırılamamaktadır. II. L maddesi sadece titreşim hareketi yapmaktadır. II. M maddelesi öteleme hareketi yapabilmektedir. Ayrıca M maddesi kuvvet etkisi ile sıkıştırılabilmektedir. Buna göre K,L ve M maddelerinin fiziksel halleri aşağıdakilerden hangisidir? K L M A) Katı Sıvı az B) Sıvı Katı az C) az Katı Sıvı ) az Katı az 2. Fiziksel hâli bilinmeyen bir maddenin tanecikleri aşağıdaki hareketlerden hangisini kesinlikle yapmaktadır? A) önme B) Öteleme C) Uzanma ) Titreşim Tüm maddeler taneciklerden oluşmuştur. Tanecikler arasında az ya da çok boşluk vardır. Eren Katı maddelerin tanecikleri bir birlerine çok yakındır. Aralarında boşluk yoktur. Ceren Sıvı maddelerin tanecikleri arasında boşluk katı maddelere göre daha fazladır. Selin Bazı öğrencilerin yorumları yukarıda verilmiştir. Buna göre hangi öğrencilerin yaptığı yorumlar doğrudur? A) Eren ve Ceren B) Eren ve Selin C) Ceren ve Selin ) Eren, Ceren ve Selin

26 13 Maddenin Tanecikli apısı 5. Aşağıdaki şemada katı, sıvı ve gaz maddelerin ortak özellikleri X,, Z ve T gösterilmiştir. Sıvı X T Şema verilerine göre : Katı az I. X yerine tanecikleri titreşim hareketi yapar yazılabilir. II. yerine belirli hacmi vardır yazılabilir. III. T yerine öteleme hareketi yapar yazılabilir. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III ) I,II ve III 7. (...) azların tanecikleri arasındaki boşluk çok fazladır. Bu yüzden sıkıştırılabilir. (...) Sıvı ve gazların belirli hacimleri vardır. (...) Katıların belirli hacmi ve belirli şekli vardır. ukarıda verilen yorumlardan doğru olanların önüne (), yanlış olanların önüne () yazılması gerekmektedir. Buna göre aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru olur? A) B) C) ) 6. emir sıkıştırılamaz. Çünkü demir katı bir maddedir. 8. Bir maddede gerçekleşen değişimler aşağıda gösterilmiştir. Katılar, sıvılar ve gazlar öteleme hareketi yapar. 1.Çıkış 2.Çıkış Tüm maddelerin tanecikleri titreşim hareketi yapar. 3.Çıkış 4.Çıkış Kutucuklar içindeki bilgiler incelenip doğru olanlar için (), yanlış olanlar için () yönde ilerlenirse hangi çıkışa ulaşılır? A) 1. Çıkış B) 2. Çıkış C) 3. Çıkış ) 4. Çıkış 26 Buna göre, I. Madde taneciklerinin yaptığı hareket çeşitleri aynı kalır. II. Madde teneciklerini hızında değişim olur. III. Maddenin tanecikleri arasındaki boşluklarda değişim olur. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) alnız II B) I ve III C) II ve III ) I, II ve III

27 FEN BİLİMLERİ MAENIN TANECIKLI APISI Taneciklerim sadece titreşim hareketi yapıyor. X Madde ısı Taneciklerim titreşim ve öteleme hareketi yapıyor. ukarıda X hal değişimi sonucu madde taneciklerinde görülen değişim gösterilmiştir. Bu X olayının gerçekleşmesi için maddenin ısı alması ya da vermesi gerekir. Buna göre X ve ile gösterilenler aşağıdakilerden hangisi olabilir? 3. I. Erime II. III. IV. onma Buharlaşma oğuşma ukarıda bazı hal değişimleri verilmiştir. Bu hal değişimlerinden madde tanecikleri arasındaki mesafeyi arttıranlar yeşil, azaltanlar turuncu renge boyanırsa aşağıdakilerden hangisi elde edilir? A) B) C) ) X A) Erime Verir B) Erime Alır C) onma Verir ) onma Alır 2. oğuşma olayında madde taneciklerinin hızı azalır. 4. X Hâli Hâli Sadece ısı alarak hal değiştirebilirim. Sadece ısı vererek hal değiştirebilirim. Erime olayında madde tanecikleri arasındaki mesafe azalır. 1.Çıkış 2.Çıkış Erime olayı ısı alarak gerçekleşir. 3.Çıkış 4.Çıkış Z Hâli Hem ısı alınca hem de ısı verince hal değiştirebilirim. ukarıdaki kutucuklarda bazı madde halleri ve özellikleri verilmiştir. Buna göre X, ve Z halleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? Kutucuklar içindeki bilgiler incelenip doğru olanlar için (), yanlış olanlar için () yönünde ilerlenirse hangi çıkışa ulaşılır? A) 1. Çıkış B) 2. Çıkış C) 3. Çıkış ) 4. Çıkış 27 X Hâli Hâli Z Hâli A) Katı Sıvı az B) Katı az Sıvı C) Sıvı Katı az ) az Sıvı Katı

28 14 Maddenin Tanecikli apısı 5. Buz dolabından çıkarılan buz...i... sıvı hale geçti. Bu olay sırasında taneciklerin hızı...ii... Tekrar buz dolabına konulduğunda ise donarak...iii... hale dönüştü. Taneciklerinin hızı...iv... Verilen metindeki I, II, III ve IV ile gösterilen alanlara aşağıdakilerden hangileri yazılmalıdır? I II III IV A) Eriyerek Arttı Katı Azaldı B) onarak Arttı Katı Azaldı C) Eriyerek Azaldı Sıvı Arttı ) oğuşarak Arttı Katı Azaldı 7. Hâl değişimlerinin özellikleri ile aşağıda bir şema verilmiştir. Erime X T Buharlaşma onma Şema verileri dikkate alınarak: I. X yerine hâl değişimi yazılabilir. II. yerine ısı alarak gerçekleşir yazılabilir. III. T yerine katı ve sıvı hal arasında gerçekleşir yazılabilir. yorumlarından hangisi ya da hangileri yapılabilir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III ) I, II ve III 6. Hal değişimleri ve madde taneciklerinde görülen değişimler ile ilgili olarak bazı öğrenciler aşağıdaki yorumları yapıyor. Madde buharlaşırken çevreden ısı alır. Tanecikleri arasındaki mesafe artar. Efe Madde yoğunlaşırken çevreye ısı verir. Tanecik hızı artar. Ece Erime ve donma olaylarında madde taneciklerinin hızı artar. Tanecikler arasındaki mesafe azalır. Mete Buna göre hangi öğrenci ya da öğrencilerin yaptığı yorum doğrudur? A) Efe ve Mete B) Efe ve Ece C) Mete ve Ece ) Efe Tanecik hızını arttıran hal değişimleri Selin Tanecik hızını azaltan hal değişimleri.. Tahsin Hâl değişimleri ile ilgili olarak öğrencilerin kurduğu cümleler aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanabilir? Selin in cümlesi için A) Erime, buharlaşma B) onma, yoğuşma C) Erime, yoğuşma ) Erime, donma Tahsin in cümlesi için onma, yoğuşma Erime, buharlaşma onma, buharlaşma oğuşma, buharlaşma

29 OĞUNLUK Bazı maddelere ait kütle, hacim ve yoğunluk verileri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Madde Kütle (g) Hacim (cm 3 ) oğunluk (g/cm 3 ) K X L M Z Buna göre X, ve Z değerleri arasındaki büyüklük ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) X< < Z B) Z< < X C) < X < Z ) X< Z < 2. X, ve Z maddelerinin yoğunluk kütle grafiği aşağıda verilmiştir. oğunluk (g/cm 3 ) 3 2 X 3. Aşağıdaki grafikte K,L ve M maddelerine ait kütle hacim grafiği verilmiştir. Kütle (g) rafiğe bakılarak : 10 Hacim (cm³) I. K maddesinin yoğunluğu en büyüktür. II. L maddesinin yoğunluğu 2 g/cm 3 tür. III. 40 gram kütleli, M maddesinin hacmi 80 cm 3 tür. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) I ve II B) alnız I C) I ve III ) I, II ve III K L M 1 Z 4. Madde ve yoğunluk konusu ile ilgili olarak öğrenciler aşağıdaki yorumları yapıyor rafik verilerine göre : 8 Kütle (g) Selin : Madde miktarı arttıkça yoğunluk değişmez. Murat : oğunluk madde miktarına bağlı değildir. Nehir : 8 gram maddesinin hacmi 4 cm 3 tür. yorumlardan hangisi ya da hangileri doğrudur? A) Selin ve Murat B) Selin ve Nehir C) Murat ve Selin ) Murat, Selin ve Nehir 29 Efe Kütlesi 240 gram, hacmi 120 cm 3 olan maddenin yoğunluğu 2 g/cm 3 tür. Eren oğunluğu 3 g/cm 3 olan 30 gram kütleli maddenin hacmi 90 cm 3 tür. Ceren oğunluğu 4 g/cm 3 olan 60 cm 3 hacimli maddenin kütlesi 240 gramdır. Buna göre hangi öğrencilerin yaptığı yorumlar doğrudur? A) Eren ve Ceren B) Efe ve Eren C) Efe ve Ceren ) Efe, Eren ve Ceren

30 15 oğunluk 5. Birbirine karışmayan sıvılar aynı kaba konuluyor. 7. Aynı maddenin X, ve Z hâllerindeki tanecik yapısı aşağıda verişmiştir. K L M Buna göre: I. M nin yoğunluğu L nin yoğunluğundan daha büyüktür. II. M nin yoğunluğu K nin yoğunluğundan daha büyüktür. III. K nin yoğunluğu M nin yoğunluğundan daha büyüktür. IV. K nin yoğunluğu L nin yoğunluğundan daha büyüktür. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) I ve II B) II ve III C) I ve IV ) II ve IV X Z Buna göre X, ve Z hâllerinin yoğunlukları aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? X (g/cm 3 ) (g/cm 3 ) Z (g/cm 3 ) A) 0,001 1,1 2,5 B) 1,1 2,5 0,001 C) 2,5 1,1 0,001 ) 2,5 0,001 1,1 6. Birbirine karışmayan sıvılara ait kütle ve hacim verileri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Sıvı Kütle (g) Hacim (cm 3 ) X Z Buna göre bu sıvılar aynı kap içerisine konulursa konumları aşağıdakilerden hangisi gibi olur? 8. (...) oğunluk kütlenin, hacme bölünmesi ile bulunur (...) oğunluk madde için ayırt edici bir özelliktir. (...) Maddenin hacmi arttıkça yoğunluğu da artar. ukarıda verilen yorumlardan doğru olanların önüne (), yanlış olanların önüne () yazılması gerekmektedir. Buna göre aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru olur? A) Z B) Z C) X ) Z A) B) C) ) X X X Z 30

31 MAE VE ISI K, L ve M çubuklarının uçlarına mum parçalarıyardımıyla çiviler yerleştirildikten sonra özdeş ısıtıcılarla aynı anda ısıtılıyor K L M Çivi Mum Çivi Mum Çivi Mum Bu çubuklardan ısıyı en iyi ileten L çubuğu, en az ileten M çubuğudur. Buna göre mumların erime süreleri aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? K L M A) 8 dakika 18 dakika 2 dakika B) 8 dakika 2 dakika 18 dakika C) 2 dakika 4 dakika 6 dakika ) 10 dakika 8 dakika 2 dakika 3. Şekildeki çaydanlığın kulpları plastikten, gövdesi ise çelikten yapılmıştır. Buna göre; I. Kulp ve tabanın ısı iletkenliği farklıdır. II. övde plastikten yapılsaydı bu malzeme çay demlemek için uygun olmazdı. III. övde yapılırken ısıyı iyi ilettiği için çelik tercih edilmiştir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) alnız III B) I ve II C) II ve III ) I, II ve III 4. Aşağıda üç farklı maddeden yapılmış ve diğer özellikleri tümüyle özdeş olan fincanların içerisine konulan 100 ºC deki çayların sıcaklık değişimleri grafikte gösterilmiştir Sıcaklık ( o C) 2. apılan bir uygulama sonucunda madde taneciklerinin hızı azalmıştır. Bu uygulama ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlış bir yorum olur? A) Buzdolabına konulan su olabilir. B) Madde dışarıya ısı vermiştir. C) Çaydanlıkta kaynatılan su olabilir. ) Tanecikler arasındaki mesafe azalmıştır Madde K L M Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) L maddesinde çayın sıcaklığı daha çok düşmüştür. B) Termos yapımına en uygun M maddesidir. C) L maddesi ısıyı daha iyi iletmiştir. ) K maddesinin ısı iletkenliği, L maddesinin ısı iletkenliğinden fazladır.

32 FEN BİLİMLERİ 16 Madde ve Isı 5. Sıcak ve soğuk madde arasında gerçekleşen ısı alışverişi aşağıda gösterilmiştir. 7. Aşağıdaki kaplara aynı sıcaklıkta çay konuluyor. sıcak 2 1 soğuk Buna göre, hangi bardağa dokunduğumuzda daha sıcak hissederiz? A) Plastik bardak B) Cam bardak C) Metal bardak ) Köpük bardak Buna göre, I. Isının akış yönü 2 yönündedir. II. Isı alışverişinde sıcak olan madde soğurken soğuk olan madde ise ısınır. III. Isı alışverişi maddelerin sıcaklıkları eşit oluncaya kadar devam eder. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) alnız I B) I ve II C) I ve III ) II ve III 8. K, L ve M katı maddelerinin ısı iletimi, grafikteki gibidir. Isı iletkeni 6. Ahmet boyutları aynı olan dört farklı çubuğun uçlarına mum yerleştirip sıcak suyun içinde bekletiyor. mum sıcak su Buna göre Ahmet in bu deneyi yapma amacı aşağıdakilerden hangisi olamaz? A) Isı iletkeni olan maddeyi seçmek için B) Isı yalıtkanı olan maddeyi seçmek için C) ayanıklı maddeyi seçmek için ) Isı yalıtımı maddesini seçmek için K L M Madde Bu maddelerin günlük yaşamdaki kullanımlarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Kışlık ayakkabı yapımında M maddesi tercih edilmelidir. B) Tost makinesi tabanı yapılırken K maddesi kullanılmalıdır. C) Binaların dış cephe kaplamasında M maddesi tercih edilmelidir. ) emek pişirirken karıştırmada kullanılacak kaşık yapımı için en uygun, L maddesidir. 32

33 FEN BİLİMLERİ AKITLAR akıtlar ile ilgili aşağıdaki tablo hazırlanmıştır yakıtlar yakıtlar yakıtlar oğal gaz Kömür Benzin Biyogaz Odun Motorin Hava gazı azyağı Fuel oil Buna göre tablodaki boşluklara aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır? A) Katı Sıvı az B) az Sıvı Katı C) Sıvı Katı az ) az Katı Sıvı Resimdeki enerji türlerinin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) Bitkisel ve hayvansal atıklardan elde edilmeleri B) enilenebilir enerji kaynağı olmaları C) Sadece elektrik elde etme amacıyla kullanılmaları ) Rüzgârdan elde edilmeleri 2. Fen bilimleri öğretmeni, elektrik üretimi sağlayan bir enerji tesisinin özelliklerini tahtaya yazıyor. Akan suyun enerjisi kullanılır. apımında yerli imkânlar kullanılır. Uzun ömürlüdür ve yakıt giderleri yoktur. Buna göre, bilgisi verilen enerji kaynağının resmi aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) ) 4. Öğretmen, öğrencilerine bazı cümleler söyleyerek bu cümlelerin doğru olması hâlinde (), yanlış olması hâlinde ise () şeklinde boşluklara yazmasını istiyor. (...) akıtlar katı, sıvı ve gaz hâlinde bulunur. (...) oğal gaz çevreyi en az kirleten fosil yakıttır. (...) Fosil yakıtlar yenilenebilir enerji kaynaklarıdır. (...) Sera etkisini oluşturan gazların miktarının artması sonucu ünya mızın sıcaklığı artar. Bu olaya küresel ısınma denir. Aşağıdakilerden hangisinde cümleler sırasıyla doğru bir şekilde cevaplandırılmıştır? A) B) C) ) 33

34 17 akıtlar 5. Aşağıdaki tabloda 2010 yılında atmosfere salınan karbondioksitin enerji kaynaklarına göre dağılımı verilmiştir. Enerji kaynakları Karbondioksit salınımı Kömür %43 Petrol %36 7. Şekildeki grafik 2010 yılında dünya genelinde enerji kaynaklarının kullanımını göstermektedir. Hidroelektrik %6 Nükleer %6 Rüzgar, üneş, Jeotermal %1 6. oğal gaz %20 iğer %1 Tabloya göre, I. Kömür çevreyi daha çok kirletir. II. Atmosferi sadece %1 oranında kirleten yenilenemez enerji kaynaklarıdır. III. Küresel ısınmayı yavaşlatmak için yenilenebilir enerji kaynaklarına önem verilmelidir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) alnız II B) I ve II C) I ve III ) II ve III A ve B apartmanlarının bir yaz günündeki sıcaklıkları yanda gösterilmiştir. Buna göre, Kömür %30 Petrol %33 oğal gaz %24 I. ünya genelinde yenilenemez enerji kaynağı olan fosil yakıtlar tercih edilmektedir. II. enilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı %93 dir. III. ünya genelinde %33 oranında sıvı yakıt kullanılmaktadır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) alnız II B) I ve II C) I ve III ) II ve III A B Bu apartmanlarla ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) A apartmanı yalıtımlı, B apartmanı yalıtımsızdır. B) A apartmanında ısınma için tüketilen yakıt miktarı daha azdır. C) A apartmanı havayı daha az kirletir. ) B apartmanı kış ayında da aynı şekilde sıcak olur ünümüzde en yaygın kullanılan katı fosil yakıttır. Termik santrallerde elektrik enerjisi elde etmek amacıyla kullanılır. Kullanıldıktan sonra çevreye atık madde bırakır. ukarıdaki bilgiler hangi yakıt türü için verilmiştir? A) Benzin B) Kömür C) oğal gaz ) LP

35 SES VE ÖZELLIKLERI I. Hava IV. Boşluk II. Su III. Tahta V. emir VI. Plastik ukarıdaki tabloda bazı ortamlar verilmiştir. Bu ortamların hangilerinde ses yayılabilir? A) I, II, III, V, VI B) I, II, III, IV, VI C) I, II, III, IV, V ) II, III, IV, V 3. Sesin yayılma hızı K L Ortam Bazı maddelerde 20 C de sesin yayılma hızına ilişkin grafik yukarıda verilmiştir. Buna göre K, L ve M maddeleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? M 2. Ses kaynağında meydana gelen titreşimler su taneciklerine aktarılır. Titreşen su tanecikleri titreşimi birbirlerine aktarır. Bu sayede ses su içinde yayılır. Efe K L M A) Hava Su Tahta B) Su Tuzlu su emir C) Su Hava Tahta ) emir Su Tahta Ses kaynağının oluşturduğu titreşimler havada da dalgalar halinde her yönde yayılır. Ses dalgalarını göremediğimiz halde her yönden gelen sesi duyarak anlayabiliriz. Ece Tanecikler arasındaki boşluk arttıkça ses iletim hızı da artar. Mete 4. Ses, sıcak demirde soğuk demire göre daha hızlıdır. Ses en hızlı katılada yayılır. Ses, soğuk havada sıcak havaya göre daha yavaştır. ukarıda ses ile ilgili bazı yorumlar verilmiştir. orum yapan öğrencilerden hangilerinin yaptığı yorum doğrudur? A) Efe ve Ece B) Mete ve Efe C) Ece ve Mete ) Efe, Ece ve Mete 35 1.Çıkış 2.Çıkış 3.Çıkış 4.Çıkış Kutucuklar içindeki bilgiler incelenip doğru olanlar için (), yanlış olanlar için () yönünde ilerlenirse hangi çıkışa ulaşılır? A) 1. Çıkış B) 2. Çıkış C) 3. Çıkış ) 4. Çıkış

36 FEN BİLİMLERİ Ses ve Özellikleri Efe elindeki plastik cetvelle önce masaya, sonra plastik su şişesine ve duvara vurdu. Çıkan seslerin bir birinden farklı olduğunu işitti. 5. Bu olayla ilgili olarak ; I. Ses kaynağı değişirse oluşan ses de değişir. II. Ses farklı ortamlarda farklı işitilir. III. Ses en yavaş gazlarda yayılır. Tren sesini önce raylardan duyan Efe Bey kulağını raylardan çektikten bir süre sonra tren sesini hava ortamında duyuyor. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) I ve II C) alnız II Bu durum ile ilgili olarak ; B) alnız I ) I ve III I. Ses katılarda, sıvılara göre daha hızlı yayılır. II. Ses katılarda, gazlara göre daha hızlı yayılır. III. Sıcaklık arttıkça ses iletim hızı artar. sonuçlarından hangileri çıkarılabilir? A) I ve II C) alnız II B) II ve III ) I ve III A M A OKUL 8. Sesin işitilme süresi 6. (...) Tanecikler arası mesafe azaldıkça ses iletim hızı artar. X (...) Ses boşlukta yayılmaz. Çünkü boşlukta tanecik yoktur. Buna göre aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru olur? B) C) ) Ortam Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlış bir yorum olur? A) Z maddesi hava ise maddesi tahta olabilir. B) X maddesi su ise Z maddesi bakır olabilir. C) maddesi su ise Z maddesi demir olabilir. ) X maddesi tuzlu su ise maddesi oksijen, Z maddesi çelik olabilir. ukarıda verilen yorumlardan doğru olanların önüne () yanlış olanların önüne () yazılması gerekmektedir. Z Aynı mesafe için sesin işitilme sürelerine ilişkin grafik yukarıda verilmiştir. (...) Ses farklı ortamlarda farklı işitilir. A) 36

37 FEN BİLİMLERİ SES VE ÖZELLIKLERI Sesin bir ortamdaki yayılma hızı nelere bağlıdır? Öğretmenin sorduğu soru ile ilgili olarak; Efe : Ortamın cinsine bağlıdır. Eren : Ortamın sıcaklığına bağlıdır Selin : Ortamın büyüklüğüne bağlıdır. öğrenci cevaplarından hangileri doğrudur? A) Efe ve Eren B) Eren ve Selin C) Efe ve Selin ) Efe, Eren ve Selin ama 3. (...) Ses yansıması pürüzsüz yüzeylerde fazla pürüzlü yüzeylerde azdır. (...) Sesin yansıma özelliğinden yararlanılarak okyanusların derinliği ölçülebilir. (...) ankılanma sesin soğurulması ile oluşur. ukarıda verilen yorumlardan doğru olanların önüne (), yanlış olanların önüne () yazılması gerekmektedir. Buna göre aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru olur? A) B) C) ) Bir engele çarpan ses dalgalarının geri dönerek kulağınıza ulaşmasına yankılama denir. Ses yansıması ile ilgili olarak; Tiyatro salonunda yansıma engelleyici pürüzlü kaplamalar kullanılır. Sinema salonunda yansıma engelleyici düz ve pürüzsüz duvarlar kullanılır. I. Engelin cinsine bağlı olarak şekli ve şiddeti değişir. 1.Çıkış 2.Çıkış 3.Çıkış 4.Çıkış II. Ses her ortamdan yansıyabilir. III. Sesi sert ve pürüzsüz yüzeyler daha iyi yansıtır. yorumlarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III C) I ve III ) I,II ve III Kutucuklar içindeki bilgiler incelenip doğru olanlar için (), yanlış olanlar için () yönünde ilerlenirse hangi çıkışa ulaşılır? A) 1. Çıkış B) 2. Çıkış C) 3. Çıkış ) 4. Çıkış 37

38 FEN BİLİMLERİ 19 Ses ve Özellikleri 5. Boşluklu, pürüzlü yüzeyler sesi daha iyi soğurur. 7. Arası boşluklu Çift cam Mermer Sünger Mete Pamuk Cam yünü Halı Sesin yansıması kullanılarak park sensörü, tıbbi ultrason ve sonar gibi araçlar yapılmıştır. Alüminyum Plastik köpük ün Merve Ses bilimine akustik denir. Modern ve kültürel mimaride akustik ilkelerine uygun yapı örnekleri vardır. Elif Ses ve özellikleri ile ilgili yorum yapan öğrencilerden hangilerinin yaptığı yorumlar doğrudur? ukarıdaki tabloda bazı maddeler verilmiştir. Tablodaki maddelerden hangilerini ses yalıtımında kullanmak uygun olmaz? A) Alüminyum - Arası boşluklu Çift cam B) Alüminyum - Mermer C) Pamuk- Halı ) Sünger- Pamuk A) Mete ve Merve B) Merve ve Elif C) Mete ve Merve ) Mete, Merve ve Elif Örnek Jet uçaklarının alçaktan geçişi sırasında camların titreşmesi 2. Örnek Şiddetli bir patlama esnasında camların kırılması 8. Trafiğin yoğun olduğu bir caddede bulunan bina sakinleri gürültünün etkisini azaltmak için toplantı yapıyorlar. 3. Örnek Bazı opera sanatçılarının sesleri ile bardağı kırabilmesi ukarıda bazı örnekler verilmiştir. Bu örnekler ses ile ilgili hangi özelliğin örnekleri olabilir? A) Sesin yayılabildiği ortamlar. B) Ses bir enerjidir. C) Sesin soğurulması. ) Farklı kaynaklar farklı sesler çıkarır. Buna göre, yapılan toplantıda aşağıdaki önlemlerden hangisi alınmamıştır? A) Pencere camlarının çift cam yaptırılmasını tavsiye etmek B) Binanın dış cephesine yalıtım yaptırmak C) Binanın caddeye bakan bahçesine sıra sıra çam ağaçları dikmek ) Binanın dışını beyaza boyatmak 38

39 VÜCUUMUZAKI SISTEMLER VE SAĞLIĞI Merkezi sinir sisteminin bazı kısımları aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. 2 Bu kısımlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) 1 numaralı kısımda istemli davranışlar kontrol edilir. B) 2 numaralı kısımda denge sağlanır. C) 3 numaralı kısımda boşaltım olayları düzenlenir. ) 4 numaralı kısımda solunum olayları düzenlenir Aşağıda vücudumuz tarafından gerçekleştirilen bazı olaylar verilmiştir. 1. üzme 2. üksek sesten irkilmek 4. Nefes alma 7. Hapşırma 3. Susama 5. Konuşma 6. utkunma 8. Vücut sıcaklığını düzenleme 9. Öksürme Bu olaylardan hangileri beynin kontrolünde gerçekleşir? A) 1, 4 ve 7 B) 2, 3 ve 6 C) 3, 5 ve 8 ) 5, 7 ve 9 2. Trafik kazası sonucu bitkisel hayata girmiş olan bir insanın beyin ölümü gerçekleşmiş oluyor. Ancak hasta bir süre daha yaşamını sürdürebilmektedir. Beyin ölümü gerçekleşmesine rağmen hastanın yaşamasının sebebi hangi organın çalışıyor olmasındandır? A) Beyincik B) Omurilik soğanı C) Omurilik ) Kalp 5. El yanan bir muma değdiğinde aniden çekilir. Bu bir refleks hareketidir. 3. ilek in yaşadığı bir olay sonucunda dıştan gelen uyarıyı omurilik değerlendirip tepki gösterdiğine göre, bu uyarı çeşidi aşağıdakilerden hangisi olamaz? A) Limon görünce ağzı sulanmış olabilir. B) Ayağına iğne batmış olabilir. C) Eski arkadaşını görünce heyecanlanmış olabilir. ) Elini yanlışlıkla kızgın sobaya değince çekmiş olabilir. Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi bu refleks hareketinin özelliği değildir? A) Kalıtsal olması B) Her insanda görülmesi C) Sonradan öğrenilmesi ) Omurilik tarafından kontrol edilmesi 39

40 20 Vücudumuzdaki Sistemler ve Sağlığı 6. Merkezi sinir sisteminin bazı kısımları aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. 8. İç salgı bezleri salgılarını bir kanalla hedef organa ulaştırır. 1 Hipofiz bezi diğer iç salgı bezlerini yönetir. Pankreas sadece kan şekerinin düşürülmesini sağlar çıkış 2. çıkış 3. çıkış 4. çıkış Buna göre : I. 1 numaralı yapı öğrenmeyi sağlar. II. 2 numaralı yapı duyu organlarından gelen verileri değerlendirir. III. 3 numaralı yapı solunum sistemini yönetir. IV. 4 numaralı yapı hatırlamayı sağlar. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) I, II ve III B) II, II ve IV C) I ve III ) II ve IV Kutucuklar içindeki bilgiler incelenip doğru olanlar için (), yanlış olanlar için () yönünde ilerlenirse hangi çıkışa ulaşılır? A) 1. Çıkış B) 2. Çıkış C) 3. Çıkış ) 4. Çıkış 7. Serkan yediği şekerle ilgili; gibi ifadeler kullanıyor. Portakal, limon, karpuz, elma tadında Kokusu çok güzel Şekli yuvarlak umuşak değil, oldukça sert ve yapış yapış Buna göre Serkan ın şekerle ilgili söylediği sözler sinir sisteminin hangi organında değerlendirilmiştir? A) Beyin B) Beyincik C) Omurilik ) Omurilik soğanı Hormonlarla ilgili olarak; I. Kan yoluyla taşınırlar. II. Etkileri yavaş ve uzun zamanda olur. III. Bir hormon birden fazla organa etki eder. ifadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III C) I ve III ) I, II ve III

41 VÜCUUMUZAKI SISTEMLER VE SAĞLIĞI Aşağıda bazı iç salgı bezleri gösterilmiştir. 3. Öğretmen tahtaya, bazı iç salgı bezlerinin salgıladığı hormonun az ya da çok salgılanması durumunda meydana gelebilecek bozuklukları yazıyor. Erkeklerde sakal ve bıyığın geç çıkması ükselen kan şekerinin düşmemesi Bireyin normalden fazla olarak büyümesi Bu bezlerden salgılanan hormonların görevleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Hipofiz bezi, büyüme hormonu salgılayarak büyümeyi sağlar. B) Tiroid bezi, salgıladığı tiroksin hormonu ile büyüme ve gelişme gibi kimyasal olayları düzenler. C) Böbrek üstü bezinden salgılanan adrenalin hormonu kan şekerinin dengesini düzenler. ) Testislerde üretilen eşeysel hormonlar, erkeklerde cinsiyet karakterlerinin oluşmasını sağlar. 4. Sınıftaki öğrenciler tahtaya yazılan bilgilere bakarak iç salgı bezlerini tahmin etmek istiyor. Buna göre öğretmen tahtaya hangi iç salgı beziyle ilgili bilgi yazmamıştır? A) Hipofiz bezi B) Pankreas bezi C) Eşeysel bezler ) Böbrek üstü bezleri Efe Sınav sonuçları açıklanacağı zaman kalbimin çok hızlı attığını hissettim. 2. Aşağıda insanlarda bulunan bazı iç salgı bezleri ve salgıladıkları hormonlar verilmiştir. İç salgı bezleri Hormon Pankreas Adrenalin Ece edem şeker hastası. emeklerden sonra ilaç kullanıyor. Elif Böbrek üstü İnsülin ve glukagon Amcam az yemek yediği halde kilo alıyor. oktor tiroksin hormonu ile ilgili sorunu olduğunu söylemiş. Hipofiz Tiroksin Tiroit Büyüme Buna göre verilen iç salgı bezleri ve hormonların eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak gösterilmiştir? A) B) C) ) Buna göre öğrencilerin bahsettiği durumlar ile iç salgı bezlerinin eşleşmesi aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? Efe Ece Elif A) Pankreas Böbreküstü Tiroit B) Hipofiz Böbreküstü Tiroit C) Böbreküstü Pankreas Tiroit ) Böbreküstü Pankreas Hipofiz 41

42 FEN BİLİMLERİ 21 Vücudumuzdaki Sistemler ve Sağlığı 5. Ergenlik dönemi ile ilgili bazı değişimler aşağıdaki tabloda verilmiştir. I. Ses telleri gelişir ve ses kalınlaşır. II. Menstrüasyon döngüsü (Adet) başlar. III. Kilo artar. IV. Boy uzar. V. Sakal bıyık gelişimi görülür. VI. Sperm üretimi başlar. Buna göre ergenlik dönemine giren Efe de yukarıdaki değişimlerin hangisinin olması beklenir? A) I - II - III - IV - V - VI B) I - III - IV - V C) I - III - IV - V - VI ) I - IV - V - VI 7. I. arım daire kanalları II. Kulak kemikleri III. Östaki borusu IV. Salyangoz V. Kulak zarı VI. Kulak kepçesi VII. İşitme sinirleri VIII. Kulak yolu ukarıdaki tabloda kulaktaki bazı yapılar verilmiştir. Bu yapılardan işitmede görev alanlar aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) I - II - III - IV - V - VI - VII - VIII B) II - IV - V - VI - VII - VIII C) I - II - III - IV - V - VI - VII ) II - III - IV - V - VI - VII - VIII 6. Aşağıda gözü oluşturan bazı yapıların görevleri verilmiştir. özün renkl olan kısmıdır. öze gelen ışık m ktarını ayarlar. Işığı kırarak gözün ç ne g rmes n sağlar. İçerd ğ kan damarları sayes nde gözü besler. Işık görmeyen, bol damarlı bölümdür. Buna göre yapılardan hangisinin görevi yanlış verilmiştir? A) Sarı leke B) amar tabaka C) Kornea ) İris eriye ait bazı kavramlar ve bu kavramların açıklamaları aşağıdaki gibidir. Üst deri Alt deri uyu almaçlarý Kýl kökleri okunmaya, aðrýya, basýnca, sýcak ve soðuða karþý duyarlý çeþitleri vardýr. erinin alt bölümlerini dýþ etkenlerden korur. Ter bezleri, yað bezleri, kýl kökleri bu kýsýmda bulunur. Her bir kavram kendi açıklaması ile eşleştirildiğinde hangi kavram dışarıda kalır? A) Üst deri B) Alt deri C) uyu almaçları ) Kıl kökleri

43 FEN BİLİMLERİ VÜCUUMUZAKI SISTEMLER VE SAĞLIĞI okunma organımız deri ile ilgili olarak hangi bilgi yanlıştır? A) En büyük duyu organımızdır. B) uyu almaçları aldıkları uyartıların hepsini omuriliğe gönderir. C) uyu almaçları alt deride yer alır. ) Kıl kökleri, yağ bezleri, ter bezleri gibi yapılar alt deride bulunur. 3. (...) Uzağı iyi göremeyen göz kusuru miyopluktur. (...) Renk körlüğü doğuştan gelen bir göz kusurudur. (...) Uzağı iyi görüp, yakını iyi göremeyen göz kusuru hipermetroptur. ukarıda verilen yorumlardan doğru olanların önüne (), yanlış olanların önüne () yazılması gerekmektedir. Buna göre aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru olur? A) B) C) ) 2. anda çikolata yiyen bebeğin resmi gösterilmiştir. Çikolata tadının alınma olayının, 1. Tat reseptörleri uyarılır. 2. Sinirler uyartıyı beyindeki tat alma merkezine iletir. 3. Çikolata tükürükte çözünür. 4. İleti beyinde değerlendirilir ve tat olarak algılanır. gerçekleşme sırası aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) B) C) ) E Hamza nın resmi üzerindeki harflerle gösterilen duyu organlarına ilişkin verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) B organı hastalandığında C organı da çalışmayabilir. B) organı işitme ve dengede görevlidir. C) A organın ortasında bulunan bir yapı karanlık ortamda küçülür. ) E organı vücudumuzu örten yapıdır. A B C 43

44 22 Vücudumuzdaki Sistemler ve Sağlığı 5. İnsanlarda görülebilen bazı hastalıklar aşağıda verilmiştir. I. Cücelik II. iyabet 7. estek ve hareket sistemi Sindirim Sistemi Ülser Anemi 6. III. Kemik kırılmaları IV. İshal V. Romatizma VI. uatr Bu hastalıklardan destek ve hareket sisteminde görülenleri Efe, denetleyici ve düzenleyici sistemlerde görülenleri Ece seçmiştir. Buna göre Efe ve Ece nin seçtikleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? Efe nin seçtikleri Ece nin seçtikleri A) III IV V I II VI B) III V I II VI C) I II VI III IV V ) II III V III IV V Tıbbi literatürde pnömoni olarak isimlendirilen bu hastalık; virüs, bakteri ve parazitlerin akciğere yerleşmesi neticesinde gelişmeye başlar. Türkiye de ölüme sebep olan hastalıklar arasında beşinci sırada yer alırken enfeksiyona bağlı ölümler arasında birinci sıradadır. İnsan vücudunda görülebilen bir hastalığa ilişkin bilgiler yukarıda verilmiştir. Bu hastalık aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Anemi B) İshal C) Ülser ) Zatürre 44 olaşım Sistemi Romatizma ukarıda bazı hastalıklar ve bu hastalıkların görüldüğü sistemler verilmiştir. Hastalıklar ve görüldüğü sistemlerin doğru eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde gösterilmiştir? A) B) C) ) 8. Baş Ağrısı, Ateşlenme, Öksürük vb. gibi durumlarda herhangi bir tanı koydurmadan hemen kendi kendine ilaç kullanmak sağlığımızı tehdit eder. Hastalıktan kurtulacağım derken yeni hastalıklar çıkabilir ya da var olan hastalığınızı daha da tetikleyebilirsiniz. Bazı ilaçlar bir arada kullandığında etkileşim yaparlar. Bir ilaç, aynı anda kullanılan başka bir ilacın etkisini tamamen ortadan kaldırabilir. Hastanın yaşı, böbrek ve karaciğer fonksiyonlarının yeterli olup olmaması, kandaki protein düzeyi, diyetsel faktörler gibi nedenler bile ilaç etkileşiminde rol oynar. Bilinçsiz ilaç kullanımı ile ilgili olarak: I. İlaçlar birbirleriyle etkileşim yapabilir ve ölüme yol açabilir. II. Var olan hastalığını şiddetini arttırabilir. III. Bilinçsizce kullanılan antibiyotikler hızla iyileşmeyi sağlar. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) I ve II B) II ve III C) I ve III ) I,II ve III