TABLOLARLA 4842 SAYILI KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

Transkript

1 TABLOLARLA 4842 SAYILI KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER A.Murat YILDIZ Yeminli Mali Müşavir Ankara, NİSAN

2 4842 SAYILI KANUNLA VERGİ MEVZUATINDA YAPILAN DÜZENLEMELER Maliye Bakanlığınca hazırlanarak, Bakanlar Kurulunca tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve tarihinde TBMM Genel Kurulunca kabul edilen 4842 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Adı geçen Kanun yürürlük ve yetki maddeleri dahil olmak üzere toplam 40 maddeden oluşmaktadır. Söz konusu Kanunla yapılan değişiklikleri kısaca aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun İle ; I- GELİR VERGİSİ KANUNUNDA YAPILAN BAŞLICA DEĞİŞİKLİKLER: 1- Yatırım indirimi uygulamasında kapsamlı değişikliklere gidiliyor. Bu kapsamda; Yatırım teşvik belgesi alma zorunluluğu kalkıyor. Öngörülen yatırım indirimi uygulaması son buluyor. Yatırım indiriminde stopaj kalkıyor. Yatırım indirimi oranı tüm yatırımlar ve bölgeler için %40 olarak belirleniyor. 2- Gerçek kişilerin hem elde ettiği kar paylarının yarısı G.V. den istisna edilerek, hem de kar paylarından kesilen stopajın tamamının mahsubu imkanı tanınarak kar payları üzerindeki vergi yükü önemli ölçüde hafifletiliyor. 3- Gelir ve Kurumlar vergisi üzerinden alınan fon payı kalkıyor. Gelir Vergisi tarifesindeki oranlar ( ücretler hariç ) 5 er puan yükseltiliyor.buna bağlı olarak geçici vergi oranı da % 20 ye çıkıyor. 4- G.V.K. nun beyanname verilmeyen haller başlıklı 86. maddesi yeniden kaleme alınarak köklü değişikliklere gidiliyor. 5- Bağışlamaya konu okul ve öğrenci yurtları inşası için yapılan giderlerin bağış ve yardımlar kapsamında gider yazılmasına imkan tanınıyor. 6- Kira gelirleri için ocak ayında beyanname verilmesi uygulamasına son verilerek basit usul dışında tüm gelirler için mart ayında beyanname verilmesi getiriliyor. 7- Hisse Senedi satış kazançlarının vergilendirilmesinde; borsada kayıtlı olmayan hisse senetlerinin bir yıl süreyle elde tutulduktan sonra elden çıkarılması halinde, elde edilen kazancın, üç aydan fazla elde tutulan borsaya kayıtlı hisse senetlerinin satış kazançlarında olduğu gibi vergiden muaf tutulması sağlanıyor. 2

3 8- Eğitim ve sağlık harcamalarının, gelirin % 5'i ile sınırlı olmak üzere, gelir vergisi matrahından indirilebilmesine imkan tanınıyor. 9- Altın alım ve satımı ile uğraşanlara mallarını sürekli değerleme imkanının tanınarak enflasyondan kaynaklanan fiktif kazançların vergilendirilmesinin önüne geçilmiş oluyor. 10- Özel gider indirimi ve özel indirim birleştirilip, "ücretlilerde vergi indirimi" başlığı altında yeniden düzenlenerek, vergi iadesinde azalan oranlı bir tarifeye yer veriliyor. 11- Gelir vergisinin Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte alınması uygulamasına geçiliyor. 12- Sakatlık İndirimi uygulaması yeniden düzenlenerek özel indirim tutarından bağımsız bir hale getirilmiştir. II- KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNDA YAPILAN BAŞLICA DEĞİŞİKLİKLER: 1- % 30' luk kurumlar vergisi oranı değiştirilmeden, % 10 oranında ayrıca hesaplanan fon payının kaldırılarak bu suretle kurumlar vergisi uygulamasında % 10 oranında bir indirim sağlanmış oluyor. 2- Geçici vergi oranının kurumlar vergisi oranı ile eşitlenmesi bağlı olarak üç taksitte ödeme anlamını yitirdiğinden kurumlar vergisinin beyanname verme süresi içinde defaten ödenmesi uygulamasına geçiliyor. 3- Kurumlarda istisna kazanç - normal kazanç ayrımına son verilerek, istisna olsun olmasın kar dağıtımı aşamasında GVK nun 94/6-b maddesine göre tevkifat uygulamasına geçiliyor. Ayrıca halka açık A.Ş. ler ve diğer kurumlar vergisi mükellefleri için farklı oranda stopaj uygulamasından vazgeçiliyor. Bu kapsamda kar dağıtımı yapılmaması durumunda kurumlardaki stopaj yükü sıfırlamış oluyor. 4- Yurtdışı müteahhitlik kazançlarıyla ilgili olan ve 2003 yılı sonunda bitecek istisna, basitleştirilerek KVK nun 8. maddesine alınmak suretiyle sürekli hale getiriliyor. 3

4 III- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUNDA YAPILAN BAŞLICA DEĞİŞİKLİKLER: 1- Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin mal ve hizmet teslimleri KDV den istisna edilmek suretiyle bir taraftan bu gruba dahil 800 bine yakın küçük esnaf tarafından yapılan teslim ve hizmetlerinin Katma Değer Vergisinden müstesna tutulması, diğer taraftan ise yüklenilen Katma Değer Vergilerinin gider veya maliyet unsuru olarak kabul edilmesi sağlanıyor. 2- K.D.V Kanuna eklenen geçici bir madde ile aynı kurumun 13/d bendi kapsamında yatırım teşvik belgesi sahibi olan ancak mükellef olamayanlara yapılan teslimler için geçmişe dönük istisna getiriliyor. 3- K.D.V iade alacaklarının SSK prim borçlarından mahsubunda, mükelleflere 1 ay ilave süre geliyor. 4- Katma değer vergisi beyannamesi ile muhtasar beyanname birleştirilerek yeni beyanname için beyan ve ödeme süresi izleyen ayın 23 ü olarak belirleniyor. IV- DİĞER VERGİ KANUNLARINDA YAPILAN BAŞLICA DEĞİŞİKLİKLER: Ayrıca 4842 sayılı Kanunla Diğer vergi kanunlarında yapılan düzenlemelerle özetle; 1- Sürücü kurslarınca ödenen harç tutarlarının benzer kurumların ödediği tutarlara indirilmesi, 2- Finansal kiralama konusunda uluslararası muhasebe standartlarına uygun düzenlemelerin yapılması, 3- Emeklilere vergi iadesi ile ilgili olarak üç aylık dönemler itibariyle avans ödenebilmesine imkan sağlanmasına yönelik yasal düzenlemeler yapılmıştır. 4

5 I - GELİR VERGİSİ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER : 5

6 Yatırım İndirimi EK MADDE 1- (4369 sayılı Kanunun 30'uncu maddesiyle değişen madde Yürürlük; ) Dar mükellefiyete tabi olanlar dahil, ticarî veya ziraî kazançları üzerinden vergiye tabi mükelleflerin (adi ortaklıklar, kollektif ve adi komandit şirketler ile kurumlar vergisi mükellefleri dahil), yatırım indiriminden faydalanması kabul edilmiş bulunan yatırımları kapsamında yaptıkları ve müteakip vergilendirme döneminde yapmayı öngördükleri yatırım harcamaları bu bölümde yazılı şartlar dahilinde ilgili kazançlarından indirilir. Yatırım Teşvik Belgesi aranmaksızın yapılan yatırımlarda yatırım indirimi, harcamanın yapıldığı yıl kazancından başlayarak uygulanır. EK MADDE 2- (3946 sayılı Kanunun 7'nci maddesiyle değişen madde Yürürlük; ) Yatırım indiriminin uygulanmasında aşağıda yazılı şartlar topluca aranır: 1. İndirimin uygulanacağı ticarî ve ziraî kazanç bilanço esasına göre tespit edilmiş olmalıdır. 2. Yatırımlar, kalkınma planları ve yıllık programlarda belirtilenlerden Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı (4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin C fıkrasının 14 numaralı bendi ile değişen ibare Yürürlük; ) tarafından müştereken seçilen sektörler veya konularda yapılmalıdır. 3. (4369 sayılı Kanunun 30'uncu maddesiyle değişen bent Yürürlük; ) Yapılan yatırım ticari ve sınai yatırımlar için en az elli milyar ( tarihinden itibaren 280 MADDE 1 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun yürürlükten kaldırılmış olan 19 uncu maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir. Ticari ve zirai kazançlarda yatırım indirimi istisnası: Madde Dar mükellefiyete tabi olanlar dahil, ticari veya zirai kazançları bilanço esasına göre tespit edilen vergiye tabi mükellefler (adi ortaklıklar, kollektif ve adi komandit şirketler ile kurumlar vergisi mükellefleri dahil) faaliyetlerinde kullanmak üzere satın aldıkları veya imal ettikleri amortismana tabi iktisadi kıymetlerin maliyet bedellerinin % 40 ını vergi matrahlarının tespitinde ilgili kazançlarından yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yaparlar. Petrol Kanunu ve Maden Kanununa göre yürütülen arama ve sondaj faaliyetleri için yapılan ve aktifleştirilen harcamalar yatırım indirimi istisnası uygulamasından yararlanır. 2. Yatırım indirimi istisnası tutarının hesaplanmasında amortismana tabi iktisadi kıymetin maliyet bedeli esas alınır. 3. Yatırım indirimi istisnası uygulamasına, istisnaya konu iktisadi kıymete ilişkin harcamaların yapıldığı yılda başlanır ve indirilecek tutara ulaşılıncaya kadar devam olunur. Yatırım harcamalarının yapıldığı yıla ilişkin vergi matrahının tespitinde, kazancın yetersiz olması nedeniyle dikkate alınamayan istisna tutarı, izleyen yıllarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır. Daha önce Gelir Vergisi Kanununun Ek 1 - Ek 6 maddelerinde düzenlenmiş olan yatırım indirimi istisnası yeni bir anlayışla bu madde de düzenlenmektedir. Yeni düzenlemede temel değişikliklerden birisi, daha önceki uygulamalarda yatırım indirimi istisnasından yararlanmak için gerekli olan yatırım teşvik belgesi alma zorunluluğunun kaldırılmasıdır. Bu düzenleme çerçevesinde ticari veya zirai kazançları üzerinden gelir vergisine tabi olan mükellefler, satın aldıkları amortismana tabi iktisadi kıymetlerinin maliyet bedellerinin belirli bir oranını, vergiye tabi matrahlarının tespitinde indirim konusu yapabileceklerdir. İstisna tutarının hesaplanmasında esas alınacak bedel amortismana tabi iktisadi kıymetin maliyet bedeli olacaktır. Yatırım indirimi istisnasının uygulanmasına, istisnaya konu iktisadi kıymete ilişkin harcamaların yapıldığı yılda başlanmakta, istisna tutarının ilk dönemde indirim konusu yapılamaması halinde, istisna tutarı izleyen dönemlerde endekslenmek suretiyle kullanılabilmektedir. Yatırım indirimi istisnasından genel olarak amortismana tabi iktisadi kıymetler ile ilgili olarak yararlanılabilmekle beraber, yatırım indirimi istisnasına konu olamayacak amortismana tabi iktisadi kıymetlerle ilgili bir belirleme de yeni düzenlemede yer almaktadır. Yatırım indirimi istisnasının uygulanabilmesi için istisnadan yararlanan kıymetin iki tam yıl süreyle elden çıkarılmaması 6

7 milyar) lira, zirai yatırımlar için en az on milyar ( tarihinden itibaren 57 milyar) lira olmalıdır. Kalkınmada öncelikli yörelerde bu tutarların yarısı dikkate alınır. 4. (4108 sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle değişen bent Yürürlük; ) Yatırıma başlamadan önce Hazine Müsteşarlığına başvurularak gerekli bilgi ve belgelerin tevdi edilmiş ve yukarıda belirtilen şartların mevcudiyeti tasdik edilerek Yatırım Teşvik Belgesi verilmiş olmalıdır. şu kadar ki, Yatırım Teşvik Belgesi aranmaksızın yatırım indirimi uygulanacak yatırım türü veya miktarlarını (bu fıkranın 3 numaralı bendinde yer alan miktarları aşmamak ve bu miktarların yarısından aşağı olmamak üzere) yöreler veya sektörler itibariyle ayrı ayrı belirlemeye ve bu hükmün uygulamasına ilişkin usul ve esasları tespite Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı müştereken yetkilidir. Araştırma, plan ve proje masrafları ile arazi temini için yapılan giderler hariç olmak üzere, yatırımla ilgili her türlü harcamalar yatırıma başlandığını gösterir. 5. Yatırım, tasdik edilmiş bulunan şartlar ve süreler dahilinde yapılmış olmalıdır. Tasdik edilen şartlarda meydana gelecek değişikliklerin ve sürelerde doğabilecek gecikmelerin vukuundan itibaren üç ay içinde(4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin C fıkrasının 14 numaralı bendi ile değişen ibare Yürürlük; ) Hazine Müsteşarlığına bildirilmesi ve onayının alınması şarttır. Müracaatın zamanında yapılmaması veya değişikliklerin kabul edilmemesi halinde, evvelce yapılan tasdik hükümsüz addolunur ve yatırım indiriminden yararlanma hakkı ortadan kalkar. (4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin C fıkrasının 14 numaralı bendi ile değişen 4. Aşağıda belirtilen iktisadi kıymetler ile ilgili olarak yatırım indirimi hesaplanmaz. - Bedeli 5 milyar liradan az olan iktisadi kıymetler (iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz eden iktisadi kıymetler haddin aşılıp aşılmadığının tespitinde bir bütün olarak dikkate alınır.) - Yurt içinde veya dışında daha önce kullanılmış olan iktisadi kıymetler (yüzer havuzlar ile 12 yaşından küçük gemiler hariç) - Gayri maddi haklar (Yatırım indiriminden yararlanan iktisadi kıymetlerin kullanılabilmesi için gerekli olan bilgisayar programları hariç) - Mal ve hizmet üretimi ile doğrudan ilgili olmayan; alet, edevat, mefruşat ve büro demirbaşları. - Bedelsiz olarak iktisap edilen iktisadi kıymetler - Satın alma suretiyle iktisap edilen veya inşa edilen binalar (mal ve hizmet üretim yeri olarak kullanılmak üzere inşa edilenler hariç) - Arazi veya arsalar - Binek otomobili ve benzeri kara taşıtları, yat, kotra, tekne, ve benzeri motorlu deniz araçları ile uçak ve helikopter gibi hava taşıtları (İşletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olanlar hariç) - Yurt dışındaki yatırımlarda kullanılmak üzere alınan iktisadi kıymetler gerekmektedir. Bu şarta uyulmadığı takdirde, daha önce yararlanılan istisna tutarı nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler açısından her hangi bir işlem yapılmayacak, ancak daha önce yararlanılamayan istisna tutarının kullanım imkanı kalmayacaktır. Öte yandan, yatırım indiriminden kısmen faydalanmış veya hiç faydalanmamış aktif değerleri devir alan kimselerin, kalan yatırım indiriminden yararlanmalarını sağlayacak her hangi bir düzenleme yapılmamıştır. Dolayısıyla aktif değerleri devralanların istisnadan yararlanmaları hiçbir durumda mümkün değildir. Söz konusu madde hükmü kanunun yürürlük tarihi olan tarihinden itibaren geçerlidir. 7

8 ibare Yürürlük; )Hazine Müsteşarlığı yukarıdaki şartlar çerçevesinde vereceği Yatırım Teşvik Belgesinin bir örneğini Maliye Bakanlığı'na gönderir. Belgedeki vize ve iptaller de ayrıca bildirilir. Yatırım indiriminden yararlanma şartları ve uygulama esasları ile diğer hususlar Maliye Bakanlığı ile (4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin C fıkrasının 14 numaralı bendi ile değişen ibare Yürürlük; ) Hazine Müsteşarlığı'nca müştereken belirlenir. EK MADDE 3- (4108 sayılı Kanunun 17'nci maddesiyle değişen madde Geçerlilik; ) Yatırım indirimine, kaynağı ne olursa olsun, ek 2' nci maddede yazılı şartları haiz bulunan yatırımlarla ilgili harcamalardan; bina, makina, tesisat, araç (sadece işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olanlar) ve benzeri amortismana tabi aktif değerlerin yeni olanlarının maliyet bedelleri esas teşkil eder. Aktif değerlerin yeni olmasından maksat, bunların yurt içinde veya dışında daha önce hiçbir şekilde kullanılmamış bulunmasıdır. Yurt dışında kullanılmış olsa dahi Hazine Müsteşarlığı'nca uygun görülen makina ve tesislerin ithali halinde, bu aktif kıymetler yatırım indirimi uygulaması bakımından yeni addolunur. Personel lojmanları inşası (kalkınmada öncelikli yörelerde yapılanlar hariç) ve tefrişi, arazi veya arsa tedariki, yedek parça temini, esas proje dışında münferit tesisat, makina, araç mübayaası için yapılan harcamalara yatırım indirimi uygulanmaz. İnşa edilmiş olarak veya inşa halinde satın alınan binaların satın alma bedeli üzerinden yatırım indirimi yapılmaz. Petrol Kanunu'na göre yürütülen arama ve sondaj faaliyetleri için yapılan ve aktifleştirilen 5. Yatırım indirimi istisnasına konu iktisadi kıymetleri aktife alındıkları tarihten itibaren iki yıl içinde elden çıkaran mükellefler, bu iktisadi kıymetlerle ilgili olarak yatırım indirimi istisnası uygulama haklarını kaybederler. Bu durumda daha önce yararlanılan yatırım indirimi istisnası için her hangi bir işlem yapılmaz. 6. Mükellefler kayıtlarını, hesaplanan ve yararlanılan yatırım indirimi istisnası tutarlarının yıllar itibariyle takibini yapacak şekilde tutarlar. 7. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. 8

9 harcamalardan, ilgili bakanlığın görüşü alınmak suretiyle, Maliye Bakanlığı'nca belirlenenler, yatırım indirimi uygulaması bakımından yatırım harcaması sayılır. EK MADDE 4- (4369 sayılı Kanunun 30'uncu maddesiyle değişen fıkra Yürürlük; ) Yatırım indirimi oranı, yatırım tutarının % 40'ıdır. Bakanlar Kurulu bu oranı kalkınma planı ve yıllık programlarda özel önem taşıdığı belirtilen sektörlerde yapılan yatırımlar için % 100'e, 250 milyon ABD Doları karşılığı Türk Lirasını aşan sınai yatırımlarda % 200'e kadar artırmaya veya kanuni orandan az olmamak üzere yeniden tespit etmeye yetkilidir. Bu oran, organize sanayi bölgelerinde ve kalkınmada öncelikli yörelerde % 100 olarak uygulanır. Bakanlar Kurulu'nca tespit edilen yeni oranlar, Bakanlar Kurulu Kararı'nın Resmî Gazete'de yayımlandığı tarihten itibaren yapılan harcamalara uygulanır. (4369 sayılı Kanunun 30'uncu maddesiyle değişen madde Yürürlük; ) Yatırım indiriminin uygulanmasına, yatırım teşvik belgesinin alındığı tarihte beyanname verme süresi geçmemiş hesap döneminden itibaren başlanır ve indirimden yararlanılacak miktara ulaşıncaya kadar devam olunur. (4369 sayılı Kanunun 30'uncu maddesiyle değişen fıkra Yürürlük; tarihinden itibaren alınan yatırım teşvik belgeleri kapsamında yapılan yatırım harcamaları için geçerli olmak üzere ) Yapılan yatırım harcamalarının ilgili yıl kazancından indirilemeyen kısmı, izleyen yıllarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır (Teşvik belgesiz yatırımlar bu maddedeki yeniden değerleme hükümlerinden yararlanamaz). 9

10 Her yatırım için faydalanılacak indirim tutarı, o yatırım içerisinde yer alan indirimden yararlanabilecek aktif kıymetlerin değerleri toplamına, Yatırım Teşvik Belgesi'nde yer alan indirim oranının uygulanması suretiyle hesaplanır. Birden fazla Yatırım Teşvik Belgesi almış mükelleflerin safi kazancının yetersizliği nedeniyle yararlanılamayan indirim tutarının bulunması halinde, öncelikle önceki yıllarda tamamen uygulanmamış olan eski yatırımlarla ilgili devreden indirimler, daha sonra yeni yatırımlara ilişkin indirimler, önceki dönemlerde yapılan ve indirilemeyen tutarın bulunmaması halinde ise bir yıl sonra yapılacak yatırımlarla ilgili indirimler uygulanır. Teşvik belgeli yatırımlarda, yapılması öngörülen ve önceki hesap dönemi kazancına ilişkin olarak yatırım indirimine konu edilen yatırım harcamalarının öngörülen tutarın yüzde onunu geçen bir oranda düşük olması halinde, eksik yapılan yatırım harcaması dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 48 inci maddesine göre belirlenen tecil faizi ile birlikte cezasız tahsil olunur. EK MADDE 5- Yatırım indirimine mevzu aktif değerlerin satış veya devri halinde aşağıdaki şekilde muamele yapılır: a) Satan veya devreden yönünden: Komple tesislerde yatırım tamamlandıktan, diğerlerinde istimal ve istihsale başlandıktan sonra yatırıma mevzu aktif değerlerin topluca satış veya devri halinde, satıcı yönünden bir muamele uygulanmaz. Komple tesislerde yatırım tamamlanmadan, diğerlerinde istimal ve istihsale başlanmadan yatırıma mevzu aktif değerlerin topluca satış veya devri halinde, yatırım indirimi dolayısıyla 10

11 zamanında tahakkuk ettirilmemiş olan vergiler tahakkuk ettirilerek tahsil olunur. b) Satın veya devir alan yönünden: Yatırım indiriminden kısmen faydalanmış veya hiç faydalanmamış aktif değerleri kısmen veya tamamen satın veya devir alan kimse (Yatırım indiriminden faydalanma şartları mevcut olmak kaydiyle) işbu indirimden faydalanır. Daha önce indirimden hiç faydalanılmamış olması halinde, faydalanılacak miktar, satan veya devir edene tanınan yatırım indiriminin miktarına ve satın ve devir alanın faydalanabileceği indirim nisbetlerine göre hesaplanır. Bahis konusu aktif değerler için daha önce yatırım indiriminden istifade edilmiş ise, satın veya devir alan, aynı değer üzerinden hesaplanacak bakiye indirim kısmından faydalanır. Ancak bu bakiye kısım, bahis konusu aktif değerleri için daha önce istifade edilmiş indirimlerin satın veya devir alanın istifade edebileceği nispete göre hesaplanacak indirimden tenzili suretiyle bulunacak miktarı aşamaz. c) şartların ihlali halinde yapılacak muamele: Yatırım indirimine mevzu aktif değerlerin (Yatırımın hangi safhasında olursa olsun) yatırımla güdülen gaye dışında parça parça satılması veya ek 2'nci maddedeki şartlardan herhangi birinin ihlali halinde, yatırım indirimi dolayısiyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler yönünden vergi ziyaı hadis olmuş sayılır. Bu maddeye göre zamanında alınamayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun husule geldiği tarihi takip eden yılın başından itibaren başlar. EK MADDE 6- Mükellefler muhasebelerini, yatırım indiriminden istifade ettikleri miktarların seneler itibariyle takibini temin edecek tarzda 11

12 tanzim ederler. Her yıl istifade edilen yatırım indirimi miktarı yıllık beyannamelerde ayrıca gösterilir. MÜKERRER MADDE 21- (4697 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle eklenen madde Yürürlük; ) Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin % 25'i, Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan diğer sigorta şirketlerinden on yıl süreyle prim ödeyenler ile vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin % 10'u ve tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemeler gelir vergisinden müstesnadır. İstisna edilen tutar üzerinden 94 üncü maddenin birinci fıkrasının (15) numaralı bendine göre tevkifat yapılmaz. MADDE sayılı Gelir Vergisi Kanununun yürürlükten kaldırılmış olan 22 nci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir. Menkul sermaye iratlarında: Madde Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin % 25'i, Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan diğer sigorta şirketlerinden on yıl süreyle prim ödeyenler ile vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin % 10'u ve tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemelerin tamamı gelir vergisinden müstesnadır. İstisna edilen tutar üzerinden 94 üncü maddenin birinci fıkrasının (15) numaralı bendine göre tevkifat yapılmaz. Mükerrer 21 inci maddede yer alan düzenleme, bu maddenin 1 numaralı fıkrası ile 22 nci maddeye taşınmakta ve mükerrer 21 inci maddenin kaldırılarak kanun sistematiğinin daha düzenli olmasına imkan sağlanmaktadır. Maddenin 3 numaralı fıkrasında yapılan düzenleme ile gerçek kişilerce elde edilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna edilmektedir. Halen uygulanmakta olan vergilendirme sisteminde kurum kazançları üzerindeki vergi yükü % 65 e yaklaşmaktadır. Bu tasarı ile vergi yükünün gelir vergisi tarifesinde yer alan en yüksek orana yaklaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla yapılan düzenlemede, kar paylarının yarısı vergiden istisna edilirken, elde edilen gelirin beyan edilmesi halinde bu kar payları üzerinden yapılan vergi tevkifatının tamamının yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsubu öngörülmektedir. İndirim hadleri 2. Tam mükellef kurumlardan elde edilen, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kar paylarının yarısı gelir vergisinden müstesnadır. İstisna edilen tutar üzerinden 94 üncü madde uyarınca tevkifat yapılır ve tevkif edilen verginin tamamı, kar payının yıllık beyanname ile beyan edilmesi durumunda yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilir. MADDE sayılı Kanunun 31 inci Söz konusu madde hükmü 2003 yılı gelirlerine uygulanmak üzere yayımı tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Bu madde ile sakatlık indirimi yeniden 12

13 MADDE 31- (3239 sayılı Kanunun 45 inci maddesiyle değişen madde) Gerçek ücretlerin vergilendirilmesinde aşağıdaki indirimler uygulanır. 1. Özel indirim: 2003 takvim yılı gelirlerine uygulanmak üzere)günde ( ), ayda ( ), yılda ( ) liradır. Özel indirim tutarları; Adıyaman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Hakkari, Mardin, Muş, Siirt, Şırnak, Tunceli ve Van illerinde günde ( ), ayda ( ), yılda ( ) lira olarak uygulanır.) (3824 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile değişen alt bent. Yürürlük; ) Bakanlar Kurulu, özel indirim tutarlarını, sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücret tutarına kadar artırmaya yetkilidir. Bu yetki, sürekli olarak fiilen, kalkınmada birinci ve ikinci derecede öncelikli yörelerde çalışanlar ile bu yörelerdeki il ve ilçelerde çalışanlar ve kalkınmada birinci ve ikinci derecede öncelikli yöreler veya diğer yörelerde çalışan asgarî ücretlilere farklı özel indirim tutarları tespit edilmek suretiyle de kullanılabilir. 2. Sakatlık indirimi: Çalışma gücünün asgari % 80 ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece sakat asgari % 60 ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece sakat, asgari % 40 ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece sakat sayılır ve aşağıda belirtilen sakatlık indiriminden faydalanırlar. Sakatlık indirimi, özel indirim tutarının; - Birinci derece sakatlar için sekiz katı, maddesi madde başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Sakatlık İndirimi Madde 31 Çalışma gücünün asgari % 80 ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece sakat, asgari % 60 ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece sakat, asgari % 40 ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece sakat sayılır ve aşağıda sakatlık dereceleri itibariyle belirlenen aylık tutarlar, hizmet erbabının ücretinden indirilir. Sakatlık indirimi; - Birinci derece sakatlar için lira, - İkinci derece sakatlar için lira, - Üçüncü derece sakatlar için liradır. Sakatlık derecelerinin tespit şekli ile uygulamaya ilişkin esas ve usuller Maliye, Sağlık ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıklarınca bu konuda müştereken hazırlanacak bir yönetmelik ile belirlenir. düzenlenmektedir. Mükerrer 121 inci madde ile özel indirim ve özel gider indiriminin değişik bir anlayışla düzenlenmesine paralel olarak, sakatlık indirimi tutarları özel indirim tutarlarından bağımsız olarak belirlenmekte, buna ek olarak maddede bazı ifade düzeltmelerine de yer verilmektedir. Söz konusu kanuni düzenleme tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. 13

14 - İkinci derece sakatlar için dört katı, - Üçüncü derece sakatlar için iki katıdır. Sakatlık derecelerine göre tespit edilecek indirimler, özel indirime eklenerek hizmet erbabının ücretinden indirilir. Sakatlık derecelerinin tespit şekli ile uygulamaya ilişkin esas ve usuller Maliye ve Gümrük, Sağlık ve Sosyal Yardım ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıklarınca bu konuda müştereken hazırlanacak bir yönetmelik ile tespit edilir.aile reisinin, eşinin ve çocuklarının her birinin gerçek usulde tespit edilen ücret gelirine bu maddede yer alan özel indirim ve sakatlık indirimi uygulanır. MADDE sayılı Kanunun 37 nci maddesinin ikinci fıkrasına aşağıdaki (7) numaralı bent eklenmiştir. Bu madde ile yapılan düzenlemeyle diş protezciliğinden elde edilen kazançlar ticari kazanç olarak tanımlanmaktadır. 7. Diş protezciliğinden elde edilen kazançlar MADDE sayılı Kanunun 38 inci maddesinin sonuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir. Diş protezciliği faaliyeti esas olarak şahsi mesai, ilmi veya mesleki bilgiye dayanan ve uzmanlık gerektiren bir faaliyet olmayıp, daha çok sermaye unsuruna dayanmakta, yapılan işte kullanılan ham ve yardımcı maddeler, el emeği ile diş protezine dönüştürülmektedir. Dolayısıyla yapılan faaliyet esas olarak imalat faaliyeti niteliğinde olduğundan, ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilmesi gerekmektedir. Yapılan düzenleme ile bu durum sağlanmakta, bu kazançların niteliğine uygun bir vergileme sistemi getirilmektedir. Söz konusu kanuni düzenleme tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. Altın ticareti ile iştigal edenlerin has altın değerindeki farkların vergiye tabi olması, sermaye 14

15 Sürekli olarak işlenmiş altın alım - satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler, altın satış tarihindeki İstanbul Altın Borsası nda oluşan has altın değeri ile satılan mamülün has altın maliyet bedeli arasında oluşan farkı, maliyet bedeline ilave ederler. Söz konusu fark, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında izlenir. Bu fon, sermayeye ilave dışında her hangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, o yılın kazancına dahil edilerek vergiye tabi tutulur. Bu mükelleflerin kullandıkları yabancı kaynaklara ait gider ve maliyet unsurlarının sadece ilgili dönemde ayrılan fonu aşan kısmı gider kabul edilir. ile finanse edilen has altın miktarının erimesine yol açmakta ve özellikle uluslararası rekabette altın ihracatının gelişmesini engellediği gibi sistemin kurumsallaştırılmasını da güçleştirmektedir. Bu açıdan söz konusu değer artışlarının özel fon hesabına alınması suretiyle vergi dışında bırakılması, buna karşılık gerçek katma değerin de vergilenmesi amaçlanmıştır. Vergi Barışı Kanunu ile kıymetli maden ve ziynet eşyasının kayıtlara alınmasının sağlanması bakımından da has altınla ilgili fiktif kazançların vergi dışında tutulması önem taşımaktadır. Söz konusu madde hükmü kanunun yürürlük tarihi olan tarihinden itibaren geçerlidir. Serbest meslek erbabı MADDE (4369 sayılı Kanunun 36 ncı maddesiyle eklenen bent. Yürürlük; ) Dava vekilleri, müşavirler, diş protezcileri, kurumlar ve tüccarlarla serbest meslek erbabının ticari ve mesleki işlerini takip edenler ve konser veren müzik sanatçıları; MADDE sayılı Kanunun 66 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 4. Dava vekilleri, müşavirler, kurumlar ve tüccarlarla serbest meslek erbabının ticari ve mesleki işlerini takip edenler ve konser veren müzik sanatçıları; Bu madde ile 4 üncü maddede yapılan düzenlemeye paralel bir düzenleme yapılmaktadır. Söz konusu kanuni düzenleme tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. 15

16 Menkul Sermaye İradı MADDE 75 - (2361 sayılı Kanunun 52 nci maddesiyle değişen madde) 4. (4369 sayılı Kanunun 39 uncu maddesiyle, 1999 hesap dönemi kurum kazançlarından başlamak üzere değişen bent. Yürürlük; ) Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların, indirim ve istisnalar (Kurumlar Vergisi Kanunu nun 8 inci maddesinin 1 numaralı bendinde yazılı kazançlar hariç) düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi ve fon payı düşüldükten sonra kalan kısım, Değer Artış Kazançları MÜKERRER MADDE 80 - Aşağıda yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazançlarıdır. 1. İvazsız olarak iktisap edilenler ile üç ay süreyle elde tutulan ve Türkiye de kurulu menkul kıymet borsalarında işlem gören hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar. MADDE sayılı Kanunun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 4. Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısmı, MADDE sayılı Kanunun mükerrer 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 1. İvazsız olarak iktisap edilenler, Türkiye de kurulu menkul kıymet borsalarında işlem gören ve üç aydan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri ile tam mükellef kurumlara ait olan ve bir yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar (Üç aylık süreyi bir yıla kadar çıkartmaya veya tekrar kanuni süreye kadar indirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.) Bu madde ile kar payı vergilemesinde yapılan değişikliklere paralel düzenleme yapılmakta, fon payının kaldırılması nedeniyle de bu kavram maddeden çıkartılmaktadır. Söz konusu madde hükmü kanunun yürürlük tarihi olan tarihinden itibaren geçerlidir. Bu madde ile yapılan düzenlemeyle, borsada işlem görmeyen Türkiye de kurulmuş şirketlerin hisse senetlerinin bir yıl süreyle elde tutulduktan sonra elden çıkarılması halinde, elde edilen kazancın diğer kazanç ve irat olarak vergilendirilmemesi sağlanmaktadır. Söz konusu madde hükmü 2003 yılı gelirlerine uygulanmak üzere yayımı tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Beyanname verilmeyen haller MADDE 86 - (4369 sayılı Kanunun 45'inci maddesiyle, başlığı ile birlikte 1998 yılı gelirlerine de uygulanmak üzere değişen madde. Yürürlük; ) Aşağıda yazılı hallerde yıllık beyanname verilmez : 1. Tam mükellefiyette vergiye tabi gelir MADDE sayılı Kanunun 86 ncı maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Toplama yapılmayan haller MADDE 86 - Aşağıda belirtilen gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler Gelir vergisine tabi gelirlerin yıllık beyanname ile beyan edilip edilmeyeceğine ilişkin 86 ncı madde hükmü farklı bir anlayışla yeniden düzenlenmektedir. Yapılan düzenlemeyi aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür. Tam mükellefiyette; 16

17 (yabancı memleketlerde elde edilenler hariç) sadece: a) (4444 sayılı Kanunun 1'inci maddesiyle değişen bent. Geçerlilik; ; Yürürlük; ) Tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretlerden; b) (4444 sayılı Kanunun 1'inci maddesiyle yürürlükten kaldırılan bent Geçerlilik ; Yürürlük; ) c) (4697 sayılı Kanunun 6 ıncı maddesiyle değişen bent Yürürlük; ) 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (15) numaralı bendinde yer alan menkul sermaye iratları ile tevkif yoluyla vergilendirilmiş bulunan ve gayrisafi tutarları toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin birinci ve ikinci gelir dilimleri toplamının yarısını aşmayan menkul sermaye iratlarından ve vergi alacağı dahil kurumlardan elde edilen kâr paylarından; d) Tevkif yoluyla vergilendirilmiş bulunan ve gayri safi tutarları toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin birinci ve ikinci gelir dilimleri toplamının yarısını aşmayan gayrimenkul sermaye iratlarından; beyannameye dahil edilmez. 1. Tam mükellefiyette; a) Gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar, bu Kanununun 75 inci maddesinin (15) numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratları, kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı, b) Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler (birden fazla işverenden ücret almakla beraber ücret dışındaki gelirleri için beyanname vermek zorunda olmayan ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı, 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dahil), c) Vergiye tabi gelir toplamının ((a) ve (b) bentlerinde belirtilenler hariç) 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması koşuluyla, Türkiye de tevkifata tabi tutulmuş olan; birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları, - Gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar, tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler, 75 inci maddenin 15 numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratları, kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecek gelirler olarak belirlenmektedir. - Beyan edilmeyecek gelirler dışında kalan vergiye tabi gelirin belirli bir tutarı aşması halinde tevkifata tabi tutulmuş olsun olmasın bütün kaynaklardan elde edilen vergiye tabi gelirler yıllık beyanname ile beyan edilecektir. - Beyan edilmeyecek gelirler dışında kalan vergiye tabi gelirin belirli bir tutarı aşmaması halinde ise Türkiye de tevkifata tabi tutulmuş olan, birden fazla işverenden elde edilen ücretler, gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir. - Beyana tabi gelirin sadece ücretlerden oluştuğu durumda, toplam ücret tutarı beyan sınırını geçse dahi, birinci işverenden sonraki işverenlerden alınan ücret tutarının belli bir tutarı geçmemesi halinde beyanname verilmeyecektir. e) Gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlardan; f) Kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısımlarından; g) Yukarıda sayılan kazanç ve iratların birkaçı veya tamamından; İbaret ise. d) Bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı 600 milyon lirayı aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları. 2. Dar mükellefiyette, tamamı Türkiye de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan; ücretler, serbest meslek kazançları, menkul ve gayrimenkul - Stopaja tabi olmayan ve tutarı ne olursa olsun beyan edilmesi gereken menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarının beyanı, belirli bir tutarı geçmesi koşuluna bağlanmaktadır. Bu düzenlemeyle, çok küçük gelirler için beyanname verilmesi zorunluluğu kaldırılmakta, mükellef ve vergi dairesi gereksiz ve verimsiz işlerden kurtarılmaktadır. Dar mükellefiyette, tamamı Türkiye de 17

18 2. Dar mükellefiyette vergiye tabi gelir sadece; a) Tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler, serbest meslek kazançları, menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile kurumlardan elde edilen kâr paylarından; b) Diğer kazanç ve iratlardan; c) Yukarıda sayılan kazanç ve iratların birkaçı veya tamamından; ibaret ise. Diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de 1 ve 2 numaralı bentlerde belirtilen gelirler beyannameye ithal edilmez. sermaye iratları ile diğer kazanç ve iratlar. tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücretler, serbest meslek kazançları, menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile diğer kazanç ve iratlar yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir. Söz konusu madde hükmü 2003 yılı gelirlerine uygulanmak üzere yayımı tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Sigorta primi, teberru ve diğer indirimler MADDE (4369 sayılı Kanunun 46'ncı maddesiyle değişen bent Yürürlük; ) Genel bütçeye dahil dairelere, katma bütçeli idarelere, il özel idareleri ve belediyelere, köylere ve kamu menfaatine yararlı derneklere, Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara, müzelere, sinema, tiyatro, opera, bale, klasik müzik, klasik Türk müziği ve plastik sanatlar alanındaki üretim ve etkinlikler ile bu alanlarda kurulacak özel araştırma, eğitim ve uygulama merkezlerine, Kültür Bakanlığı'nca da desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen uluslararası sanatsal organizasyonlara özel ve tüzel kişiler tarafından makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar. (Bir takvim yılı içinde yapılan bağış ve yardımların toplamı o yıla ait beyan edilecek gelirin % 5'ini, kalkınmada öncelikli yöreler için % 10'unu MADDE sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendine birinci alt bentten sonra gelmek üzere aşağıdaki alt bent ile (3) numaralı bentten sonra gelmek üzere aşağıdaki (4) numaralı bent eklenmiştir. 2. Yukarıda sayılan kamu idare ve müesseselerine bağışlanan okul ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu inşaası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşaası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirilir. 4. Beyan edilen gelirin % 5 ini aşmaması, Türkiye de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, Madde ile yapılan düzenlemeyle, kamu idare ve müesseselerine bağışlanan okul ile öğrenci yurtlarının inşaası dolayısıyla yapılan harcamalar, bu tesislerin inşaası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamının, yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirilmesi öngörülmektedir. Öte yandan madde ile yapılan bir başka düzenleme ile mükelleflerin, kendilerine, eş ve çocuklarına ilişkin olarak yaptıkları sağlık ve eğitim giderlerinin beyan ettikleri gelirin belirli bir kısmını geçmemek koşuluyla, vergi matrahlarından indirimine imkan sağlanmaktadır. Söz konusu madde hükmü kanunun yürürlük tarihi olan tarihinden itibaren geçerlidir. 18

19 aşarsa fazlası indirilmez.) Bağış ve yardımın nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın varsa mukayyet değeri, yoksa Vergi Usul Kanunu hükümleri dairesinde Takdir Komisyonu'nca tespit edilecek değer esas alınır. Mükelleflerin, yılı içinde yaptıkları kendi araştırma ve geliştirme harcamaları tutarını geçmemek üzere ilgili dönemde ödemeleri gereken yıllık gelir vergisinin % 20'sinin kanuni süresinde tahsilinden vazgeçilerek, bu orana isabet eden vergi üç yıl süre ile faizsiz olarak ertelenebilir. Ertelenen bu vergi üç yıl içinde gelir vergisinin ödenme taksitleri ile birlikte eşit taksitler halinde ödenir. Bu uygulamanın esas ve usulleri Maliye Bakanlığı'nca tayin ve tespit olunur. Yıllık beyannamenin verilmesi MADDE 92 - (4369 sayılı Kanunun 47 nci maddesiyle, 'dan itibaren verilen beyannamelere uygulanmak üzere değişen fıkra. Yürürlük; ) Bir takvim yılına ait beyanname: 1- Gelirin sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olması halinde izleyen yılın Ocak ayı içinde, 2- Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde izleyen yılın Şubat ayı içinde, 3- Diğer hallerde izleyen yılın Mart ayı içinde, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamaları (mükerrer 121 inci madde çerçevesinde eğitim ve sağlık harcamaları nedeniyle vergi indiriminden yararlanan ücretliler, aynı harcamalarını bu hükümden yararlanarak matrahlarından indiremezler). MADDE sayılı Kanunun 92 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Bir takvim yılına ait beyanname izleyen yılın Mart ayı içinde, gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde izleyen yılın Şubat ayı içinde, tam mükellefiyette vergiyi tarha yetkili vergi dairesine, dar mükellefiyette Türkiye de vergi muhatabı mevcutsa onun Türkiye de oturduğu yerin, Türkiye de vergi muhatabı yoksa işyerinin, işyeri birden fazla ise bu işyerlerinden herhangi birisinin bulunduğu yer vergi dairesine verilir veya taahhütlü olarak posta ile gönderilir. Halen yürürlükte olan düzenlemeye göre, mükellefler sadece kira gelirlerinin olması halinde bu gelire ilişkin beyannamelerini Ocak ayı içinde, kira gelirinin yanı sıra başkaca gelirlerinin olması halinde ise Mart ayı içinde vermektedirler. Beyan edilecek gelirin sadece kira geliri olup olmayacağı hususunda mükelleflerin daha fazla zamana ihtiyaç duymaları dikkate alınarak, beyana tabi gelirin sadece kira gelirlerinden oluşması halinde de beyannamenin Mart ayında verilmesine ilişkin düzenleme yapılmaktadır. Söz konusu madde hükmü 2003 yılı gelirlerine uygulanmak üzere tarihinde itibariyle yürürlüğe girecektir. Vergi tevkifatı MADDE sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin Tasarının 2 inci maddesiyle, Gelir Vergisi Kanununun 22 nci maddesinde yapılması 19

20 MADDE 94 6/ b)(4369 sayılı Kanunun 48 inci maddesiyle, 1999 hesap dönemi kurum kazançlarından başlamak üzere değişen bent. Yürürlük; ) i) Kurumlar vergisinden istisna kazançlara isabet eden kısım düşüldükten sonra, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının 1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından (karın sermayeye ilavesi kar dağıtımı sayılmaz) (kurumlar ile gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve muaf olanlara ödenenler dahil), 1) Halka açık anonim şirketlerde, (99/13230 sayılı BKK ile %5. Geçerlilik; , Yürürlük; ) 2) Diğerlerinde, (99/13230 sayılı BKK ile %5. Geçerlilik; , Yürürlük; ) (95/7593 sayılı BKK ile yatırım indirimi tutarı için %15) ii) (4605 sayılı Kanunun 4. maddesiyle değişen bent. Yürürlük; ) Kurumlar Vergisi Kanunun 8 inci maddesinin (1) numaralı bendinde yer alan iştirak kazançları istisnasından yararlanan kazançlar hariç, yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançlar dahil olmak üzere; dağıtılsın dağıtılmasın, kurumlar vergisine tabi kurumların, kurumlar vergisinden müstesna kazanç ve iratlarından (İstisna uygulamasının zarar doğurması halinde bu zarara isabet eden tevkifat, istisnadan kaynaklanan zararın indirildiği dönemde yapılır. Tevkifat uygulamasında mahsup edilen zarar tutarının öncelikle istisna uygulamasından kaynaklandığı kabul edilir.) (2000/1689 sayılı BKK ile %18, Yürürlük; ) (b) alt bendi ile dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. b) i) Tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve bu vergilerden muaf olanlara dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından (Karın sermayeye eklenmesi kar dağıtımı sayılmaz), ii) Tam mükellef kurumlar tarafından; dar mükellef gerçek kişilere, dar mükellef kurumlara (Türkiye de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kar payı elde edenler hariç) ve gelir ve kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından (Karın sermayeye eklenmesi kar dağıtımı sayılmaz), iii) 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iradının ana merkeze aktarılan tutarı üzerinden, Bu maddenin (6) numaralı bendinin (a) alt bendine göre üzerinden vergi tevkifatı yapılan kurum kazancından kâr payı alanlara, tevkif suretiyle alınan vergi red ve iade olunmaz. öngörülen düzenlemeyle, tam mükellef kurumlardan kar payı elde eden gerçek kişilerin bu kar paylarını beyan etmeleri sırasında, elde edilen kar payının yarısı vergi dışı bırakılmakta ve elde edilen kar payının beyan edilmesi halinde, istisna edilen kısım dahil bu kar payları üzerinden yapılan vergi tevkifatının tam mahsubuna da imkan sağlanmak suretiyle, kar payı üzerindeki vergi yükünün % 50 nin altına düşürülmesi hedeflenmektedir. Kar paylarının vergilendirilmesine yönelik olarak yapılan düzenlemeler kapsamında, Gelir Vergisi Kanununun kar paylarının dağıtımı sırasında tevkifat yapılmasını öngören 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendinin (b) alt bendi de yeniden düzenlenmektedir. Tasarının bu maddesinde yapılan düzenlemede, tam mükellef kurumlardan kar payı alan tam ve dar mükellef gerçek kişilere bu karın dağıtılması sırasında kurum bünyesinde tevkifat yapılması öngörülmektedir. Kar payı elde edenin kurumlar vergisi mükellefi olmaması veya bu vergiden muaf olmasının tevkifat açısından bir önemi bulunmamaktadır. Bilindiği üzere, mevcut düzenlemede Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 6-b bendine göre yapılan tevkifat; - Kar payı üzerinden yapılan tevkifatlar, - İstisna kazançlar üzerinden yapılan tevkifatlar, - Dar mükellef kurumların dağıtılabilir kazançları üzerinden dağıtılsın dağıtılmasın yapılan tevkifatlar, olmak üzere üç grup halinde 20

21 iii) Dağıtılsın dağıtılmasın Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının 4 numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratlarından indirim ve istisnalar düşüldükten sonra kalan kısmından,(99/13230 sayılı BKK ile %15. Geçerlilik; , Yürürlük; ) Bu alt bendin (i) ve (ii) alt bentleri uyarınca yapılan tevkifat, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisine mahsup edilemez. düzenlenmiştir. Maddenin yeni önerilen şeklinde ise, kurumların istisna kazançları ile normal kazançları ayrımına son verilerek, istisna olsun olmasın kar dağıtımı aşamasında tevkifat yapılması öngörülmekte, ayrıca halka açık şirketlerle halka açık olmayan şirketler arasındaki ayrım kaldırılarak tevkifat oranının her iki tür şirket için aynı olması öngörülmektedir. Aynı şekilde dar mükellef kurumların kazançları üzerinden dağıtılsın dağıtılmasın yapılan tevkifat, önerilen maddede şube karının merkeze aktarılması aşamasına bırakılmaktadır. Kar payı vergilemesinde öngörülen yeni sistemin bir sonucu olarak vergi alacağı uygulamasına son verilmekte ve vergi tevkifatının tamamının mahsubu öngörülmektedir. Söz konusu madde hükmü kanunun yürürlük tarihi olan tarihinden itibaren geçerlidir. MADDE (4369 sayılı Kanunun 50 nci maddesiyle değişen fıkra. Yürürlük; ) Gelir vergisine tabi gelirler; liraya kadar % liranın lirası için lira, fazlası % liranın lirası için lira, fazlası % liranın lirası için lira, fazlası % 30 MADDE sayılı Kanunun 103 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Madde 103- Gelir vergisine tabi gelirler; liraya kadar % liranın lirası için lira, fazlası % liranın lirası için lira, fazlası % liranın lirası için lira, fazlası % 35 Fon payı uygulamasının kaldırılmasına paralel olarak gelir vergisi tarifesi yeniden düzenlenmektedir. Yeni tarifede gelir vergisi oranı % 20 den başlamakta ve % 45 e kadar artmaktadır. Maddede yapılan düzenlemeyle ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde, tarifede yer alan vergi oranlarının 5 puan indirilmek suretiyle uygulanması öngörülmektedir. Buna göre, yıllık beyannamede 12 milyar lirası ücret gelirinden olmak üzere toplam vergiye tabi geliri (matrahı) 24 milyar liradan oluşan bir mükellefin vergi tutarı şu 21

22 liranın lirası için lira, fazlası % liradan fazlasının lirası için lira, fazlası % 40 oranında vergilendirilir. GEÇİCİ MADDE 57- (4444 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle madde. Yürürlük; ) yılları gelirlerinin (ücretler hariç) vergilendirilmesinde bu Kanunun 103 üncü maddesindeki tarifenin mükerrer 123 üncü maddeye göre belirlenen gelir dilimlerine karşılık gelen vergi oranları beş puan artırılmak suretiyle uygulanır. Bu Kanunun mükerrer 120 nci maddesinin uygulanmasında bu hüküm dikkate alınmaz. MADDE 117- (4369 sayılı Kanunun 51 inci maddesiyle değişen fıkra. Yürürlük; 'dan itibaren verilen beyannamelere uygulanmak üzere ) 1- Ocak ayı içerisinde verilmesi gereken beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi Ocak, Nisan, Temmuz aylarında; 2- Şubat ayı içerisinde verilmesi gereken beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi Şubat, Mayıs, Ağustos aylarında; 3- Mart ayı içerisinde verilmesi gereken beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi Mart, Haziran, Eylül aylarında; Olmak üzere üç eşit taksitte ödenir. Maliye Bakanlığı, gelirlerin büyük bir kısmını zirai kazanç teşkil eden mükellefler hakkında lüzum liranın lirası için lira, fazlası % liradan fazlasının lirası için lira, fazlası % 45 oranında vergilendirilir. Ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde, yukarıdaki tarifede yer alan vergi oranları beş puan indirilmek suretiyle uygulanır. MADDE sayılı Kanunun 117 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE Şubat ayı içerisinde verilmesi gereken beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi Şubat ve Haziran aylarında; 2. Mart ayı içerisinde verilmesi gereken beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi Mart ve Temmuz aylarında; olmak üzere iki eşit taksitte ödenir. Maliye Bakanlığı, gelirlerinin büyük bir kısmı zirai kazançtan oluşan mükellefler hakkında gerekli görülen hallerde, iki taksitten fazla olmamak üzere, belli üretim bölgeleri ve ziraat ürünlerine göre, özel ödeme zamanları tayin edebilir. şekilde hesaplanacaktır. - Tarifeye göre 24 milyar liranın hesaplanan gelir vergisi TL milyar lira ücret geliri için 5 puan indirim tutarı TL. - Hesaplanan gelir vergisi tutarı TL Söz konusu madde hükmü 2003 yılı gelirlerine uygulanmak üzere yayımı tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Gelirin sadece kira gelirinden oluşması halinde Ocak ayında beyanname verilmesi uygulamasının kaldırılmasına yönelik değişiklik nedeniyle ödeme takvimi yeniden belirlenmekte, ayrıca yıllık beyanname üzerinden hesaplanan verginin üç taksit yerine iki taksitte ödenmesi esası getirilmektedir. Söz konusu madde hükmü 2003 yılı gelirlerine uygulanmak üzere tarihinde itibariyle yürürlüğe girecektir. 22