Son Gelişmelerle TÜRKĠYE EKONOMĠSĠ

Transkript

1 1 Son Gelişmelerle TÜRKĠYE EKONOMĠSĠ Ocak 2010 Deniz Gökçe

2 DÜNYA YILLIK GSYĠH BÜYÜMESĠ IMF TAHMĠNĠ 26 OCAK 2010

3 3 DÜNYA SANAYĠ ÜRETĠMĠ 12% Dünya sanayi üretimi, bir önceki çeyreğe göre değişim Dünya sanayi üretimi, yıllık değişim 8% 4% 0% -4% -8% -12% Oca.99 Nis.00 Tem.01 Eki.02 Oca.04 Nis.05 Tem.06 Eki.07 Oca.09 Kaynak: CPB Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis

4 4 DÜNYA TĠCARET HACMĠ Dünya ticaret hacmi, bir önceki çeyreğe göre değişim 20% Dünya ticaret hacmi, yıllık değişim 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% Oca.99 Nis.00 Tem.01 Eki.02 Oca.04 Nis.05 Tem.06 Eki.07 Oca.09 Kaynak: CPB Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis

5 DÜNYA SANAYĠ ÜRETĠMĠ VE MAL ĠHRACATI 26 Ocak 2010 IMF

6 DÜNYA GENEL ENFLASYONU VE ÇEKĠRDEK ENFLASYON IMF TAHMĠNĠ 26 OCAK 2010

7 Dünya Bütçe Açığı ve Kamu Borcu Son IMF Tahmini 1 Ekim 2009

8 Krizden ÇıkıĢ Neden ABD den BaĢlamak Zorunda? 14 Trilyon Dolar GSYĠH - DÜNYA ÜRETĠMĠNĠN YÜZDE 20 SĠ

9 ISM ABD ĠMALAT SANAYĠ ENDEKSĠ ARALIK 2009

10 CASE-SHILLER KONUT FĠYAT ENDEKSĠ EYLÜL 2009

11 CASE SHILLER KONUT FĠYAT ENDEKSĠ Kasım 2009

12 Toplam Mevcut Konut SatıĢı Kasım 2009

13 BORSALARI NE ÇÖKERTTĠ? MEVCUT KONUT SATIġLARI BĠRDEN % 16 DARALDI

14 BĠR TEZ ABD konut satıģı çöküģü ve Obama bankacılık reformu borsaları çökertti ama, 29 Ocak günü ilan edilecek olan ABD dördüncü çeyrek reel büyümesi yüzde 4 üstünde çıkacak gibi gözüküyor, piyasa yeniden toparlanır

15 2009 Üçüncü Çeyrek ABD Reel Revize Büyüme Yüzde 2.2

16 FED ABD % Büyüme Tahminleri Kasım Çeyrekler Yıllık 2009 Q4 % Q1 % Q2 % Q3 % Q4 % % % % % 3.3

17 ABD Üçüncü Çeyrek 2009 GSYĠH Büyümesine Katkılar % 08-Ç4 09-Ç1 09-Ç2 09-Ç3 Tüketim Eksi Eksi ġirket Yatırımları Konut Yatırımları Eksi 2.5 Eksi 5.3 Eksi 1.0 Eksi 0.6 Eksi 0.8 Eksi 1.3 Eksi Stok Üretimi Eksi 0.6 Eksi 2.4 Eksi Kamu Harcamaları 0.2 Eksi Net Ġhracat Eksi 0.8

18 ABD Aralık 2009 ĠĢsizlik Oranı % 10

19 ABD Kasım 2009 ĠĢsizlik Ödemesi Müracaat Sayısı Bin KiĢi

20 Bloomberg Finansal Sektör Endeksi Aralık Durumu

21 IMF 1Ekim OCAK 2010 % REEL BÜYÜME GELĠġMĠġ ÜLKELER TAHMĠNĠ 2009 eski 2009 yeni 2010 eski 2010 yeni Dünya Eksi 1.1 Eksi ,9 GeliĢmiĢ Ülkeler Eksi 3.4 Eksi ABD Eksi 2.7 Eksi Euro Bölgesi Eksi 4.2 Eksi Almanya Eksi 5.3 Eksi Ġngiltere Eksi 4.4 Eksi Japonya Eksi 5.4 Eksi

22 IMF 1 Ekim Ocak 2010 GELĠġEN ÜLKELER REEL BÜYÜME TAHMĠNĠ (%) 2009 eski 2009 yeni 2010 eski 2010 yeni GeliĢen Ülkeler GeliĢen Avrupa Eksi 5.2 Eksi Türkiye Eksi Çin Rusya Eksi 7.5 Eksi Hindistan Brezilya Eksi 0.7 Eksi

23 2009 Üçüncü Çeyrek ÇeĢitli AB Ülkeleri Büyüme Hızları (çeyreklik reel yüzde artıģ) 2008 Ç Ç Ç Ç3 AB AB Almanya Ġspanya Fransa Ġtalya Hollanda Yunanistan Ġngiltere ABD

24 Ġngiltere Sonunda 2009 Dördüncü Çeyrek, 27 Ocak 2010 T Resesyondan Çıktı Çeyreklik % ArtıĢ 0.1,Yıllık ÇöküĢ % 4.8

25 Almanya GSYĠH Reel Büyümesi 2009 Aralık Tahmini % (ĠFO)

26 Euro Bölgesi GSYĠH Reel Büyüme % (Aralık 2009 T - ĠFO)

27 Almanya ZEW Gelecek Beklenti Anketi Ocak 2010 ( GeçmiĢ Ortalama Değer 26.7) ZEW Indicator of Economic Sentiment - Recovery Slows Down Somewhat The ZEW Indicator of Economic Sentiment for Germany

28 IFO Ġmalat Sanayi GidiĢat Endeksi Ocak 2009 Almanya

29 Türkiye O.V.Program Büyüme % ĠĢsizlik % Cari açık Mil. Dolar Tüketici Enflasyonu % Bütçe Açığı Milyar TL B.Açığı /GSYĠH % Faiz DıĢı Açık / GSYĠH % Kamu Borcu/ GSYĠH %

30 TOPLAM NÜFUS VE KENT-KIR AYRIMI Kent nüfusu (m ilyon kiģi, sol eksen) Chart 4. Population and its breakdow n, Kır nüfusu (milyon kiģi, sol eksen) KentleĢm e oranı (%, sağ eksen) % 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

31 EKONOMĠK BÜYÜME % 15% Yıllık reel büyüme 5-yıl har.ort. 10% 5% 0% -5% -10% -15%

32 ÇEYREKLER İTİBARIYLA REEL BÜYÜME uzun dönem büyüme trendi reel yıllık büyüme

33 SEKTÖRLERĠN ÜRETĠM PAYLARI 33 İnşaat Hizmetler Tarım Sanayi

34 SEKTÖRLERĠN ĠSTĠHDAM PAYLARI 34 60% 50% Tarım İnşaat Sanayi Hizmetler 40% 30% 20% 10% 0%

35 35 ĠSTĠHDAM (million persons) DeğiĢim (son 12 ay) Kurumsal olmayan nüfus % YetiĢkin nüfus % Toplam iģgücü % Ġstihdam % -Tarım % -Sanayi % -İnşaat % -Hizmetler % ĠĢsiz nüfus % Ücretli/yevmiyeli istihdam % ĠĢgücüne katılma oranı (%) p ĠĢsizlik oranı (%) p -Tarım dıģı iģsizlik oranı (%) p - Genç nüfusta iģsizlik oranı (%) p

36 ĠSTĠHDAM (yeni seri) (milyon kisi) Değişim (son 12 ay) Kurumsal olmayan nüfus 68,1 68,9 69,6 % 2,2 Yetişkin nüfus 48,5 49,2 49,9 % 1,5 Toplam işgücü 23,2 23,5 24,0 % 4,7 İstihdam 21,0 21,2 21,5 % 2,2 -Tarım 5,7 5,6 5,6 % 5,4 -Sanayi 4,1 4,2 4,3 -% 1,8 -İnşaat 1,2 1,2 1,2 -% 1,1 -Hizmetler 9,9 10,2 10,4 % 2,6 İşsiz nüfus 2,3 2,3 2,5 % 27,4 Ücretli/yevmiyeli istihdam 11,3 11,9 12,2 % 0,8 İşgücüne katılma oranı (%) 48,0% 47,8% 48,1% 1.4 pps İşsizlik oranı (%) 9,9% 9,9% 10,4% 2.1 pps -Tarım dışı işsizlik oranı (%) 12,5% 12,2% 12,8% 2.4 pps -Genç nüfusta işsizlik oranı (%) 21,5% 21,8% 22,1% 3.9 pps

37 SEKTÖRLER VE ĠSTĠHDAM (Bir önceki yılın aynı dönemine göre istihdam artışı) (%) Hizmetler Sanayi ĠnĢaat Tarım Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç

38 y/y (%) 38 EKONOMĠK BÜYÜME VE ĠSTĠHDAM (Bir önceki yılın aynı dönemine göre istihdam ve GSYH artışı) 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% Ç101 Ç102 Ç103 Ç104 Ç105 Ç106 Ç107 Ç108 Ç109 GSYH Tarım istihdamı Tarım dışı istihdam

39 39 GSMH VE KĠġĠ BAġINA GSMH Toplam GSMH (milyar dolar, sol eksen) Kişi başına GSMH (dolar, sağ eksen)

40 KRİZLER VE BÜYÜME 40 (3 aylık büyüme oranları,%)

41 (Üç aylık,%) 41 GSYİH BİLEŞENLERİ 18 Tarım Sanayi Hizmetler I 2002-II 2004-III 2006-IV 2009-I

42 42 GSYĠH BĠLEġENLERĠ ÜRETİM Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) 2009-I Büyüme (%) Pay (%) 2009-II Büyüme (%) Pay (%) 2009-III Büyüme (%) Tarım 9,4 7,2 8,3 1,4 7,6-6,7 7,6 3,5 4,0 0,3 6,9 6,4 13,7 2,8 Sanayi 20,3 8,6 20,1 8,3 20,0 5,8 19,7 1,1 19,1-20,6 19,5-10,9 18,0-4,0 İnşaat 4,4 9,3 4,7 18,5 4,9 5,7 4,7-8,2 4,5-18,9 4,2-21,4 3,3-18,1 Ticaret 14,6 8,2 14,8 5,8 14,5 5,3 14,5-0,9 12,4-23,6 13,0-13,8 14,2-4,8 Ulaştırma-Haberleşme 13,7 11,7 13,7 6,8 13,9 7,1 14,2 1,3 12,8-17,7 13,2-12,2 12,5-6,9 Finansal hizmetler 2,8 13,6 2,9 14,0 3,2 9,8 3,5 9,1 5,1 10,8 4,8 7,5 4,2 7,8 Konut sahipligi 9,3 3,6 9,8 2,7 10,8 2,1 11,2 2,3 14,0 4,5 13,2 4,8 11,5 3,8 Hizmetler (toplam) 65,9 8,5 66,9 7,2 67,5 6,0 68,0 0,4 72,4-12,6 69,4-6,7 65,1-3,2 GSYİH 100,0 8,4 100,0 6,9 100,0 4,7 100,0 0,9 100,0-14,7 100,0-7,9 100,0-3,3

43 43 GSYĠH BĠLEġENLERĠ ÜRETİM Pay (%) 2008-I 2008-II 2008-III 2008-IV 2009-I Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) 2009-II Büyüme (%) Pay (%) 2009-III Büyüme (%) Tarım 3,8 5,4 6,0-0,3 12,7 5,4 7,2 2,4 4,0 0,3 6,9 6,4 13,7 2,8 Sanayi 20,3 9,0 20,7 5,0 18,8 0,7 19,1-9,6 19,1-20,6 19,5-10,9 18,0-4,0 İnşaat 4,9-3,3 5,2-5,2 4,3-9,8 4,5-14,0 4,5-18,9 4,2-21,4 3,3-18,1 Ticaret 14,3 9,2 15,0 4,2 15,1-1,8 13,5-13,9 12,4-23,6 13,0-13,8 14,2-4,8 Ulaştırma-Haberleşme 13,4 7,9 14,5 4,2 14,0 1,2 14,8-7,4 12,8-17,7 13,2-12,2 12,5-6,9 Finansal hizmetler 3,5 9,3 3,3 9,6 3,1 8,0 4,1 9,4 5,1 10,8 4,8 7,5 4,2 7,8 Konut sahipligi 11,8 1,5 10,9 1,6 10,2 2,5 12,0 3,5 14,0 4,5 13,2 4,8 11,5 3,8 Hizmetler (toplam) 71,0 7,6 68,1 3,1 64,2 1,2 69,2-5,6 72,4-12,6 69,4-6,7 65,1-3,2 GSYİH 100,0 7,2 100,0 2,8 100,0 1,0 100,0-6,5 100,0-14,7 100,0-7,9 100,0-3,3

44 44 BÜYÜMEYE KATKILAR * Tarım 0,9-1,0 1,0-0,2 0,3 0,8 0,1-0,7 0,3 0,3 Sanayi 1,7-1,9 0,7 1,9 2,9 2,2 2,2 1,5 0,3-3,0 ĠnĢaat 0,3-1,0 0,7 0,4 0,8 0,5 1,1 0,4-0,5-1,1 Ticaret 1,3-2,0 0,9 1,2 1,9 1,3 0,9 0,8-0,1-2,1 Ulaştırma-Haberleşme 1,3-0,5 1,5 1,2 1,5 1,6 1,0 1,0 0,2-1,6 Finansal hizmetler 0,4 1,3-0,6-0,4 1,1 1,1 1,2 0,9 0,9 0,9 Konut sahipligi 0,3 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,2 Hizmetler (toplam) 3,4-1,4 3,2 2,6 4,5 3,9 2,9 3,0 0,8-3,0 GSYĠH 6,8-5,7 6,2 5,3 9,4 8,4 6,9 4,7 0,9-7,9 * Son 12 ay

45 45 BÜYÜMEYE KATKILAR 2007-I 2007-II 2007-III 2007-IV 2008-I 2008-II 2008-III 2008-IV 2009-I 2009-II 2009-III Tarım Sanayi ĠnĢaat Ticaret Ulaştırma-Haberleşme Finansal hizmetler Konut sahipligi Hizmetler (toplam) GSYĠH

46 46 GSYĠH BĠLEġENLERĠ HARCAMALAR Pay (%) I Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) 2009-II Büyüme (%) Pay (%) 2009-III Büyüme (%) Özel tüketim 70,5 7,9 69,0 4,6 69,0 4,6 68,9 0,8 75,4-10,0 73,9-1,5 66,6-0,9 Kamu tüketimi 9,7 2,5 9,8 8,4 10,0 6,5 10,1 1,9 11,2 5,2 10,8 0,5 9,7 5,2 Yatırımlar 24,1 17,4 25,5 13,3 25,7 5,4 23,7-7,1 21,4-27,5 20,8-24,3 18,1-18,0 Kamu yatırımı 3,4 25,0 3,3 2,6 3,3 6,3 3,7 13,0 3,8 24,5 4,2 5,4 3,2-10,6 Makine teçhizat 0,9 34,8 0,7-18,5 0,8 13,0 0,9 22,0 0,4 27,4 0,5-20,3 0,6-16,4 İnşaat 2,5 21,7 2,6 10,4 2,6 4,5 2,8 10,4 3,4 24,2 3,7 10,7 2,6-9,2 Özel yatırım 20,7 16,2 22,3 15,0 22,4 5,3 20,0-10,0 17,6-33,5 16,5-29,4 14,9-19,4 Makine teçhizat 13,5 21,4 14,2 12,2 14,2 4,7 12,9-8,6 11,0-36,0 11,2-28,4 9,7-18,0 İnşaat 7,2 7,6 8,1 20,3 8,2 6,2 7,1-12,5 6,6-28,7 5,3-31,6 5,2-21,8 Özel yatırım (stok değişimi dahil) 20,0 17,4 21,5 15,1 22,3 8,6 20,2-8,8 8,1-69,0 12,3-48,5 19,9-20,0 İhracat 24,4 7,9 24,4 6,6 25,0 7,3 25,3 2,3 26,5-11,2 24,6-10,1 25,0-4,6 İthalat 27,9 12,2 27,9 6,9 29,6 10,7 28,2-3,8 25,0-31,0 25,8-20,4 24,4-11,9 GSYİH 100,0 8,4 100,0 6,9 100,0 4,7 100,0 0,9 100,0-14,7 100,0-7,9 100,0-3,3

47 47 GSYĠH BĠLEġENLERĠ HARCAMALAR Pay (%) 2008-I 2008-II 2008-III 2008-IV 2009-I 2009-II 2009-III Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Pay (%) Büyüme (%) Özel tüketim 71,5 6,6 69,1 1,9 65,0-0,5 70,5-4,5 75,4-10,0 73,9-1,5 66,6-0,9 Kamu tüketimi 9,1 5,5 9,9-3,4 9,0 2,6 12,7 3,4 11,2 5,2 10,8 0,5 9,7 5,2 Yatırımlar 25,2 6,1 25,3-2,9 21,4-9,7 23,3-19,4 21,4-27,5 20,8-24,3 18,1-18,0 Kamu yatırımı 2,6 18,2 3,7 14,9 3,5 5,2 5,1 15,8 3,8 24,5 4,2 5,4 3,2-10,6 Makine teçhizat 0,2 28,3 0,6 36,5 0,7 24,2 2,1 16,7 0,4 27,4 0,5-20,3 0,6-16,4 İnşaat 2,4 17,3 3,1 11,3 2,8 1,3 3,0 15,1 3,4 24,2 3,7 10,7 2,6-9,2 Özel yatırım 22,5 4,9 21,6-5,4 17,9-12,1 18,2-25,7 17,6-33,5 16,5-29,4 14,9-19,4 Makine teçhizat 14,6 12,6 14,5-3,4 11,5-11,7 11,1-28,6 11,0-36,0 11,2-28,4 9,7-18,0 İnşaat 7,9-6,8 7,1-9,3 6,4-12,8 7,1-20,6 6,6-28,7 5,3-31,6 5,2-21,8 Özel yatırım (stok değişimi dahil) 22,3 11,0 21,9 4,4 24,0-3,4 11,8-46,8 8,1-69,0 12,3-48,5 19,9-20,0 İhracat 25,4 13,0 25,2 3,6 25,3 3,0 25,2-8,5 26,5-11,2 24,6-10,1 25,0-4,6 İthalat 30,9 13,9 29,8 1,6 26,8-3,5 25,4-23,7 25,0-31,0 25,8-20,4 24,4-11,9 GSYİH 100,0 7,2 100,0 2,8 100,0 1,0 100,0-6,5 100,0-14,7 100,0-7,9 100,0-3,3

48 48 * Son 12 ay BÜYÜMEYE KATKILAR * Özel tüketim 4,0-4,5 3,2 6,8 7,7 5,6 3,3 3,2 0,5-2,9 Kamu tüketimi 0,6-0,1 0,7-0,3 0,6 0,3 0,8 0,6 0,2 0,3 Yatırımlar 3,5-6,5 2,4 2,5 5,4 3,9 3,2 1,4-1,8-5,5 Kamu yatırımı 0,8-1,0 0,3-0,6-0,2 0,7 0,1 0,2 0,4 0,3 Makine teçhizat 0,1-0,4 0,3-0,3-0,1 0,3-0,2 0,1 0,2 0,0 İnşaat 0,7-0,6 0,1-0,4-0,2 0,5 0,3 0,1 0,3 0,2 Özel yatırım 2,7-5,5 2,0 3,1 5,6 3,1 3,1 1,2-2,2-5,7 Makine teçhizat 2,7-4,4 1,1 2,2 4,3 2,6 1,6 0,7-1,2-3,8 İnşaat 0,0-1,1 1,0 0,9 1,3 0,5 1,5 0,5-1,0-1,9 Özel yatırım (stok değiģimi dahil) 2,5-6,6 4,1 2,7 3,7 3,2 3,0 1,9-2,0-9,9 Ġhracat 3,2 0,8 1,6 1,6 2,7 1,9 1,6 1,8 0,6-2,2 Ġthalat 4,4-5,7 3,8 4,9 5,1 3,3 1,9 3,0-1,1-6,4 GSYĠH 6,8-5,7 6,2 5,3 9,4 8,4 6,9 4,7 0,9-7,9

49 49 BÜYÜMEYE KATKILAR 2007-I 2007-II 2007-III 2007-IV 2008-I 2008-II 2008-III 2008-IV 2009-I 2009-II 2009-III Özel tüketim Kamu tüketimi Yatırımlar Kamu yatırımı Makine teçhizat İnşaat Özel yatırım Makine teçhizat İnşaat Özel yatırım (stok değiģimi dahil) Ġhracat Ġthalat GSYĠH

50 (Tüketim, üç aylık, % değişim) 50 GSMH BİLEŞENLERİ yüzde değişim 20 Özel tüketim Kamu tüketimi I 2002-II 2004-III 2006-IV 2009-I

51 51 (Yatırım, üç aylık reel % değişim) GSMH BİLEŞENLERİ yüzde değişim Kamu yatırımı Özel yatırım I 2002-II 2004-III 2006-IV 2009-I

52 Özel kesim nihai talebin 52 büyümeye katkısı yüzde puan Özel yatırım (stok değişimi dahil) Özel tüketim

53 53 SANAYĠ ÜRETĠMĠ Sanayi üretim endeksi, 2005=100 İşgünü sayısına ve mevsimselliğe göre düzeltilmiş sanayi üretim endeksi 130 TÜİK tarafından düzeltilmiş aylık sanayi üretim endeksi

54 y/y % AYLIK SANAYĠ ÜRETĠMĠ 54 ARTIġI 30% 20% İmalat sanayi Sanayi üretimi 10% 0% -10% -20% -30%

55 DüzeltilmiĢ Kapasite Kullanımı Aralık ve Sanayi Üretimi Kasım 2009

56 mn kişi 1998= ĠNġAAT SEKTÖRÜ (mevsimsel etkilerden arındırılmış, 1998=100) 1,5 1,4 istihdam, sol eksen Üretim, sağ eksen ,3 1,2 1,1 1,0 0,9 0,

57 ÖZEL SEKTÖR - DAYANIKLI TÜKETĠM MALI HARCAMALARI (Reel, mevsimsel etkilerden arındırılmış, 1998=100) 1987 bazlı seri 1998 bazlı seri

58 58 ĠġSĠZLĠK Tarım dışı işsizlik oranı (kent,%) Genç nüfusta işsizlik oranı (kent,%) 35,0% İşsizlik oranı (genel,%) 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Şub.00 Nis.01 Haz.02 Ağu.03 Eki.04 Kas.05 Oca.07 Mar.08 May.09

59 UZUN DÖNEM ĠġSĠZLĠK 59 ORANI 14% 13,8% 13% 12% dönemi (altı aylık veri) dönemi (üç aylık veri) 2005 sonrasi (aylık veri) 11% 10% 9% 8% 7% 6% Nis.89 Tem.91 Eki.93 Oca.96 Nis.98 Tem.00 Eki.02 Oca.05 Nis.07 Tem.09

60 TÜRKİYE DE 60 ENFLASYON TARİHİ ÜFE TÜFE

61 1980 SONRASI 61 ENFLASYONUN SEYRĠ 140% 120% 100% 80% 60% 40% 20% Yıllık TÜFE Hedef 0%

62 62 ENFLASYON ORANLARI AYLIK Aylar TEFE/ÜFE TÜFE Ocak -0,4 2,0-0,1 0,4 0,2 0,6 0,8 1,0 0,8 0,3 ġubat 0,1 0,3 1,0 2,6 1,2 0,0 0,2 0,4 1,3-0,3 Mart 1,3 0,3 1,0 3,2 0,3 0,3 0,3 0,9 1,0 1,1 Nisan 1,2 1,9 0,8 4,5 0,7 0,7 1,3 1,2 1,7 0,0 Mayıs 0,2 2,8 0,4 2,1-0,1 0,9 1,9 0,5 1,5 0,6 Haziran -0,5 4,0-0,1 0,3 0,9 0,1 0,3-0,2-0,4 0,1 Temmuz -0,7 0,9 0,1 1,3-0,7-0,6 0,9-0,7 0,6 0,3 Ağustos 1,0-0,8 0,9-2,3 0,4 0,9-0,4 0,0-0,2-0,3 Eylül 0,8-0,2 1,0-0,9 0,6 1,0 1,3 1,0 0,5 0,4 Ekim 0,7 0,5-0,1 0,6 0,3 1,8 1,3 1,8 2,6 2,4 Kasım -1,0-0,3 0,9 0,0 1,3 1,4 1,3 2,0 0,8 1,3 Aralık 0,0-0,1 0,2-3,5 0,7 0,4 0,2 0,2-0,4 0,5

63 63 ENFLASYON ORANLARI YILLIK Aylar TEFE/ÜFE TÜFE Ocak 10,7 5,1 9,4 6,4 7,9 9,2 7,9 9,9 8,2 9,5 ġubat 10,6 5,3 10,1 8,2 6,4 8,7 8,2 10,2 9,1 7,7 Mart 11,3 4,2 10,9 10,5 3,5 7,9 8,2 10,9 9,2 7,9 Nisan 10,2 5,0 9,7 14,6-0,4 8,2 8,8 10,7 9,7 6,1 Mayıs 5,6 7,7 7,1 16,5-2,5 8,7 9,9 9,2 10,7 5,2 Haziran 4,3 12,5 2,9 17,0-1,9 9,0 10,1 8,6 10,6 5,7 Temmuz 4,3 14,3 3,1 18,4-3,8 7,8 11,7 6,9 12,1 5,4 Ağustos 4,3 12,3 3,7 14,7-1,0 7,9 10,3 7,4 11,8 5,3 Eylül 4,4 11,5 5,0 12,5 0,5 8,0 10,6 7,1 11,1 5,3 Ekim 2,6 12,0 4,4 13,3 0,2 7,5 10,0 7,7 12,0 5,1 Kasım 1,6 11,7 5,7 12,3 1,5 7,6 9,9 8,4 10,8 5,5 Aralık 2,7 11,6 5,9 8,1 5,9 7,7 9,7 8,4 10,1 6,5

64 64 ENFLASYONA KATKILAR Ara.04 Ara.05 Ara.06 Ara.07 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Kas.09 Ara.09 TÜFE 9,4 7,7 9,7 8,4 11,1 10,1 7,9 5,7 5,3 5,5 6,5 Gıda-alkolsüz içecekler (28%) 1,9 1,4 3,1 3,4 3,2 3,4 2,6 2,7 1,9 2,1 2,6 Konut (19%) 1,9 1,7 2,3 1,9 3,9 3,8 3,1 2,1 0,8 0,2 0,4 BĠRĠNCĠ GRUP (47%) 3,9 3,1 5,4 5,3 7,0 7,2 5,6 4,8 2,7 2,3 3,0 Ulaştırma (13%) 1,4 1,1 1,1 0,6 1,2 0,3-0,1-0,5 0,0 0,7 1,0 Otel, lokanta ve kafeler (5%) 0,8 0,9 0,9 0,7 0,8 0,8 0,7 0,5 0,4 0,4 0,4 Ev eşyası (8%) 0,4 0,4 0,5 0,3 0,7 0,8 0,3-0,1-0,1-0,1-0,2 Çeşitli mal ve hizmetler (5%) 0,5 0,4 0,6 0,2 0,3 0,5 0,5 0,4 0,6 0,6 0,5 Sağlık (3%) 0,3 0,0 0,2 0,0 0,0 0,1 0,0 0,1 0,1 0,1 0,1 ĠKĠNCĠ GRUP (32%) 3,5 2,8 3,3 1,9 3,0 2,4 1,5 0,4 1,0 1,6 1,8 Alkol-tütün mamulleri (5%) 0,5 1,3 0,3 0,9 0,3 0,0 0,3 0,3 1,0 1,0 1,0 Giyim-ayakkabı (7%) 0,6 0,0 0,2 0,3 0,2-0,1 0,0-0,1 0,0 0,2 0,2 İletişim-Haberleşme (5%) 0,1 0,1 0,1-0,1 0,3 0,2 0,1 0,2 0,1 0,1 0,2 Kültür ve eğlence(3%) 0,4 0,2 0,3 0,0 0,1 0,2 0,2 0,2 0,3 0,3 0,2 Eğitim (2%) 0,4 0,2 0,2 0,1 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 ÜÇÜNCÜ GRUP (21%) 2,0 1,8 1,0 1,2 1,1 0,5 0,7 0,6 1,6 1,7 1,7

65 65 ENFLASYONA KATKILAR ÜÇÜNCÜ GRUP (21%) İKİNCİ GRUP (32%) BİRİNCİ GRUP (47%) Oca.04 Ara.04 Kas.05 Eki.06 Eyl.07 Ağu.08 Tem.09

66 14% ENFLASYON GÖRÜNÜMÜ 2009 TÜFE Kötümser Baz senaryo İyimser Hedef Hedefle uyumlu patika (MB-HUP) MB-HUP, alt limit MB-HUP, üst limit 66 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Oca.04 Eyl.04 May.05 Oca.06 Eyl.06 May.07 Oca.08 Eyl.08 May.09

67 ENFLASYON GÖRÜNÜMÜ % TÜFE Kötümser Baz senaryo İyimser Hedef Hedef-güven aralığı 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Oca.04 Oca.05 Oca.06 Oca.07 Oca.08 Oca.09 Oca.10

68 68 KAMU MALĠYESĠ PROBLEMĠ GSYH yüzdesi Merkezi yönetim açığı Toplam kamu açığı Kamu net borç stoku ,0% -4,8% 41,3% ,2% -13,1% 46,5% ,6% -13,0% 42,9% ,1% -15,8% 44,5% ,6% -22,3% 61,0% ,2% -18,9% 42,5% ,9% -21,1% 66,3% ,2% -12,1% 61,4% ,2% -9,3% 55,1% ,0% -4,7% 49,0% ,7% 0,4% 41,6% ,7% 3,1% 34,0% ,6% -0,2% 29,5% ,8% -1,5% 28,6%

69 69 KAMU MALĠYESĠ PROBLEMĠ (GSMH YÜZDESİ) 5% 0% Merkezi yönetim açığı Toplam kamu açığı Kamu net borç stoku 80% 70% -5% 60% -10% 50% -15% 40% -20% 30% -25% %

70 HAZĠNE NAKĠT GERÇEKLEġMELERĠ (Hareketli 12 ay toplamı, milyar YTL) Özelleştirme gelirleri Net dış borçlanma Net iç borçlanma Faiz dışı fazla -20 Ara-04 Eyl-05 Haz-06 Mar-07 Ara-07 Eyl-08 Haz-09

71 MERKEZĠ YÖNETĠM BÜTÇESĠ GSMH yüzdesi (budget) 2007 (expected) 2008 Toplam harcamalar 30,0 31,1 32,5 31,4 31,0 Faiz dışı harcamalar 20,6 22,9 24,1 23,8 23,2 Personel 6,5 6,7 6,9 6,8 6,8 Sosyal güvenlik primleri 0,9 0,9 1,6 0,9 0,9 Mal ve hizmet alımları 3,0 3,2 2,5 3,4 3,2 Cari transferler 7,2 9,0 9,6 9,8 9,7 Sermaye giderleri 2,0 1,9 1,9 1,8 1,6 Sermaye transferleri 0,3 0,5 0,6 0,6 0,3 Borç verme 0,6 0,7 0,4 0,6 0,5 Yedek ödenekler 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 Faiz giderleri 9,4 8,2 8,4 7,6 7,8 MY bütçe gelirleri 28,4 30,6 29,8 29,1 28,5 Vergi gelirleri 21,9 24,5 2,5 23,4 23,9 Vergi dışı gelirler 5,2 5,6 4,8 5,7 4,7 Faiz dışı denge 7,7 7,7 5,7 5,3 5,3 Genel denge -1,7-0,5-2,7-2,3-2,5

72 MERKEZĠ HÜKÜMET BÜTÇESĠ Hedefin mil. TL y/y reel y/y Hedef yüzdesi Gelirler 189,6 10,7% 1,8% 188,2 100,8% Vergi gelirleri 152,8 11,1% 2,1% 158,2 96,6% Vergi dışı gelirler 36,8 9,0% 0,4% 30,0 122,6% Harcamalar 203,5 16,1% 6,9% 205,0 99,3% Faiz dışı harcamalar 154,8 19,6% 10,1% 152,0 101,8% Personel ve sos. güv. primleri 49,4 15,3% 6,1% 53,8 91,8% Mal ve hizmet alımları 22,2 18,8% 9,6% 15,6 142,1% Cari transferler 63,2 27,5% 17,0% 60,9 103,9% Sos. Güv. Kur. Transferler 33,9 40,1% 28,3% 32,3 104,7% Diğer harcamalar 20,0 9,3% 0,9% 21,8 91,7% Faiz dışı denge 34,8-16,9% -23,5% 36,1 96,5% Faiz harcamaları 48,7 6,1% -2,1% 52,9 92,0% Genel denge -13,9 247,5% 226,2% -16,8 82,5% 72

73 MERKEZĠ HÜKÜMET 73 BÜTÇESĠ Hedefin mil. TL y/y reel y/y Hedef yüzdesi Gelirler 208,9 10,2% -0,2% 204,6 102,1% Vergi gelirleri 168,1 10,0% -0,3% 171,2 98,2% Vergi dışı gelirler 40,8 10,9% 0,2% 33,4 122,4% Harcamalar 226,0 11,0% 0,4% 222,6 101,5% Faiz dışı harcamalar 175,3 13,3% 2,5% 166,6 105,3% Personel ve sos. güv. primleri 55,2 11,9% 1,4% 55,1 100,3% Mal ve hizmet alımları 23,9 8,1% -2,2% 22,9 104,5% Cari transferler 70,1 10,9% 0,4% 69,2 101,3% Sos. Güv. Kur. Transferler 36,2 6,7% -3,4% 38,0 95,2% Diğer harcamalar 26,0 30,1% 17,1% 19,4 134,4% Faiz dışı denge 33,6-3,6% -11,9% 38,0 88,4% Faiz harcamaları 50,7 4,0% -6,2% 56,0 90,5% Genel denge -17,1 22,9% 7,9% -18,0 94,8%

74 MERKEZĠ HÜKÜMET 74 BÜTÇESĠ 2009 mil. TL Oca-Kas 09 y/y reel y/y Hedef Hedefin yüzdesi Gelirler 193,2-0,3% -6,1% 248,8 77,7% Vergi gelirleri 154,2-1,2% -7,0% 202,1 76,3% Vergi dışı gelirler 38,9 3,3% -2,6% 46,7 83,4% Harcamalar 239,5 18,6% 11,7% 259,2 92,4% Faiz dışı harcamalar 187,4 22,3% 15,2% 201,7 92,9% Personel ve sos. güv. primleri 58,6 14,6% 7,8% 64,5 90,9% Mal ve hizmet alımları 22,3 16,3% 9,7% 25,5 87,7% Cari transferler 84,9 33,9% 26,0% 88,0 96,5% Sos. Güv. Kur. Transferler 50,9 56,0% 46,7% 47,7 106,7% Diğer harcamalar 21,6 10,5% 4,5% 23,8 90,7% Faiz dışı denge 5,8-85,7% -86,4% 47,1 12,3% Faiz harcamaları 52,2 6,9% 0,9% 57,5 90,7% Genel denge -46,4 460,4% 434,4% -10,4 445,8%

75 MERKEZĠ HÜKÜMET 75 BÜTÇESĠ Hedefi 2009 yıl sonu tahmini 2010 hedefi % değişim 2009 GSYH yüzdesi 2010 GSYH yüzdesi (milyar TL) (yüzde) Gelirler 248,8 203,9 236,8 16,1 21,5 23,0 Vergi gelirleri 202,1 163,6 193,3 18,2 17,3 18,8 Vergi dışı gelirler 46,7 40,4 43,5 7,7 4,3 4,2 Harcamalar 259,2 266,8 286,9 7,6 28,2 27,9 Faiz dışı harcamalar 201,7 211,3 230,2 9,0 22,3 22,4 Personel ve sos. güv. primleri 64,5 63,5 71,5 12,5 6,7 6,9 Mal ve hizmet alımları 25,5 27,4 25,2-8,0 2,9 2,4 Cari transferler 88,0 92,4 102,2 10,6 9,8 9,9 Sos. Güv. Kur. Transferler 47,7 53,8 57,7 7,3 5,7 5,6 Diğer harcamalar 23,8 28,0 31,4 12,0 3,0 3,0 Faiz dışı denge 47,1-7,3 6,6 - -0,8 0,6 Faiz harcamaları 57,5 55,5 56,8 2,3 5,9 5,5 Genel denge -10,4-62,8-50,1-20,2-6,6-4,9

76 MALĠ GELĠġMELER (Yıllandırılmış, hareketli 12-ay) 10% 5% 0% -5% -10% -15% Bütçe Açığı/GSYH Faiz Dışı Fazla/GSYH -20%

77 FAĠZ DIġI BÜTÇE VE FAĠZ 77 HARCAMALARI (GSYH yüzdesi) 25% 20% Faiz Dışı Fazla/GSYH Faiz Giderleri/GSYH 15% 10% 5% 0% -5%

78 SOSYAL GÜVENLĠK SĠSTEMĠ 6,0% 5,0% Sosyal güvenlik kurumlarına yapılan transferler (GSYH yuzdesi) 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0%

79 79 SOSYAL GÜVENLĠK SĠSTEMĠ 16% 12% Sosyal Güvenlik Açığı/GSYH Bütçe Açığı/GSYH Faiz Dışı Fazla/GSYH Faiz Giderleri/GSYH 8% 4% 0% -4%

80 80 KAMU DENGESĠ VE FAĠZ 18% 15% Kamu kesimi borçlanma gereği, GSYH yüzdesi Toplam faiz ödemeleri, GSYH yüzdesi 12% 9% 6% 3% 0% -3%

81 UZUN DÖNEMDE FAĠZ 81 ORANLARI 200% 180% 160% 140% 120% İkincil piyasa faizi MB gecelik faizi Enflasyon 100% 80% 60% 40% 20% 0%

82 ĠKĠNCĠL PĠYASADA GÜNLÜK FAĠZ ORANLARI % MB politika faizi İkincil piyasa faizi Enflasyon 120% 100% 80% 60% 2001 krizi 2002 seçim süreci Irak krizi 40% 20% Global türbülans %

83 (%) (TL) ENFLASYON-FAĠZ-DÖVĠZ 83 KURLARI 30% 25% Enflasyon İkincil piyasa faizi MB politika faizi (USD+EUR)/2 (sağ eksen) 2,4 2 20% 1,6 15% 1,2 10% 0,8 5% 0,4 0%

84 84 DIġ TĠCARET Kas.09 Oca-Kas 09 Hareketli 12 ay milyon $ % değiģim, y/y milyar $ % değiģim, y/y milyar $ % değiģim, y/y Yatırım malları ,1% 18,9-27,1% 21,0-27,5% Ara mallar ,4% 89,0-38,1% 96,8-37,5% Tüketim malları ,4% 17,0-14,9% 18,5-16,0% Diğer 108 8,4% 0,6-1,0% 0,7 6,3% Toplam ithalat ,5% 125,6-34,1% 137,0-33,7% Yatırım malları ,5% 9,9-37,4% 10,8-36,9% Ara mallar ,1% 44,9-29,8% 48,6-28,8% Tüketim malları ,2% 36,8-16,5% 39,8-17,2% Diğer 37 13,7% 0,5 17,6% 0,6 18,3% Toplam ihracat ,2% 92,1-25,9% 99,8-25,5% Yatırım malları ,5% -9,1-11,3% -10,1-14,0% Ara mallar ,9% -44,1-44,8% -48,2-44,4% Tüketim malları ,1% 19,8-17,8% 21,3-18,2% Diğer -70 5,9% -0,1-45,3% -0,1-25,7% DıĢ ticaret dengesi ,4% -33,5-49,4% -37,2-48,8%

85 Oca.05 May.05 Eyl.05 Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl DIġ TĠCARET ENDEKSLERĠ yıllık yüzde değişim 4% 3% ihracat miktar endeksi ithalat miktar endeksi 2% 1% 0% -1% -2% -3% -4%

86 86 DIġ TĠCARETĠN DETAYI milyar dolar % * * Ġhracat Toplam Sermaye (Yatırım) Malları Ara Malları (Ham Madde) Tüketim Malları Diğer milyar dolar % * * Ġthalat Toplam Sermaye (Yatırım) Malları Ara Malları (Ham Madde) Tüketim Malları Diğer (* Hareketli 12 ay toplam)

87 87 DIġ TĠCARET GELĠġMELERĠ Aylık ihracat (milyar ABD doları) Aylık ithalat (milyar ABD doları) Tüketim malları Ara mallar Yatırım malları Tüketim malları Ara mallar Yatırım malları % 60% İhracat İthalat 40% Yatırım malları Tüketim malları Ara mallar 40% 20% 20% 0% 0% -20% -20% -40% -40% -60% Yıllık yüzde değişim -60% İthalatta yıllık yüzde değişim

88 ENERJĠ ĠTHALATI VE DIġ 88 TĠCARET * Toplam ithalat (milyar dolar) 43,6 48,6 45,9 40,7 54,5 41,4 51,6 69,3 97,5 116,8 139,6 170,1 202,0 150,5 Enerji ithalatı (milyar dolar) 5,9 6,1 4,5 5,4 9,5 8,3 9,2 11,6 14,4 21,2 28,9 33,9 48,3 34,9 Ham petrol ithalatı (milyar dolar) 3,4 3,2 2,1 2,8 4,2 3,9 4,1 4,8 6,1 8,6 10,7 11,8 15,6 8,3 Ham petrol ithalatı (milyon ton) 22,8 23,3 23,8 22,8 21,4 23,1 23,7 24,0 23,9 23,4 23,8 23,4 21,8 16,8 Toplam ihracat (milyar dolar) 23,2 26,3 27,0 26,6 27,8 31,3 36,1 47,3 63,2 73,5 85,5 107,3 132,0 107,5 Toplam dıģ açık (milyar dolar) -20,4-22,3-18,9-14,1-26,7-10,1-15,5-22,1-34,4-43,3-54,0-62,8-69,9-43,1 Enerji ithalatı hariç toplam ithalat (milyar dolar) 37,7 42,5 41,4 35,3 45,0 33,1 42,3 57,8 83,2 95,5 110,7 136,2 153,7 115,6 Enerji ithalatı hariç toplam dıģ açık (milyar dolar) -14,5-16,2-14,4-8,7-17,2-1,7-6,3-10,5-20,0-22,1-25,2-28,9-21,7-8,1 Gerçekleşen cari denge Cari işlemler hesabı (milyar dolar) -2,4-2,6 2,0-0,9-9,9 3,8-0,6-7,5-14,4-22,1-32,1-38,2-41,9-27,7 CA/GSYH (yüzde) -1,3% -1,4% 1,0% -0,5% -5,0% 1,9% -0,3% -2,5% -3,7% -4,6% -6,1% -5,8% -5,7% -3,6% Enerji ithalatı hariç cari denge Cari işlemler hesabı (milyar dolar) 3,5 3,4 6,5 4,5-0,4 12,1 8,6 4,1-0,1-0,9-3,2-4,3 6,4 7,2 CA/GSYH (yüzde) 1,9% 1,8% 3,2% 2,4% -0,2% 6,2% 3,7% 1,3% 0,0% -0,2% -0,6% -0,7% 0,9% 0,9% (* Tem.09 itb. son 12 ay)

89 NOMĠNAL DÖVĠZ KURLARI ,35 2,20 2,05 1,90 1,75 1,60 1,45 1,30 1,15 1,00 0,85 0,70 0,55 Euro US $ Oca.01 Oca.02 Oca.03 Oca.04 Oca.05 Oca.06 Oca.07 Oca.08 Oca.09 Oca.10

90 NOMĠNAL DÖVĠZ KURLARI ,4 2,3 Euro US $ EUR+USD/2 2,2 2,1 2,0 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 Oca.06 Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09

91 91 REEL DÖVĠZ KURLARI 120 TÜFE Bazlı (2009=100) ÜFE Bazlı (2009=100)

92 TCMB AÇIK PĠYASA ĠġLEMLERĠ VE NET DÖVĠZ POZĠSYONU Milyar YTL Milyar dolar 25 OMO Net FX position Oca-00 Oca-01 Oca-02 Oca-03 Şub-04 Şub-05 Şub-06 Şub-07 Şub-08 Şub-09-24

93 DÖVİZ MEVDUATI / TOPLAM 2000 PROGRAMI MEVDUAT KRİZ SONRASI 93 65% AKP I. DÖNEMİ AKP II. DÖNEMİ 60% 55% 50% 45% 40% 35% 30%

94 PARASAL GÖSTERGELER VE 94 GSYH M1 M2 M2Y M3 GSYH (sağ eksen, milyar TL)

95 PARASAL GÖSTERGELER VE GSYH (GSYH yüzdesi) 95 50% M1 M2 M2Y 40% 30% 20% 10% 0%

96 96 DÖVĠZ REZERVLERĠ 90 MB, altın dahil Bankalar

97 97 REEL KREDİ STOKU 350 Reel kredi hacmi (2000=100) Oca-98 Oca-00 Oca-02 Oca-04 Oca-06 Oca-08 Oca-10 Kamu Özel+yatırım Toplam Kaynak: TCMB Haftalık Bülten

98 TAKĠPTEKĠ ALACAKLAR / 98 TOPLAM YURTĠÇĠ KREDĠLER 50% Takipteki kredilerin toplam kredi hacmine oranı (%) 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Oca-98 Oca-00 Oca-02 Oca-04 Oca-06 Oca-08 Oca-10

99 99 TCMB BĠLANÇOSU Milyar YTL, Program tanımlı APİ (net) Para tabanı Net dış varlıklar Net iç varlıklar (IMF-standby) Oca.03 Kas.03 Eyl.04 Ağu.05 Haz.06 Nis.07 Mar.08 Oca.09 Kas.09

100 100 TÜKETĠCĠ KREDĠLERĠ Ara.09 fiyatlarıyla milyar TL Haz.00 Eyl.01 Kas.02 Şub.04 May.05 Ağu.06 Kas.07 Şub.09 Kredi kartları Konut Taşıt Diğer

101 101 REEL TÜKETĠCĠ KREDĠLERĠ y/y reel artış Reel tüketici kredileri, 6 ay öncesine göre reel artış, % 40% 30% 20% 10% 0% -10% Oca-06 Ağu-06 Mar-07 Eki-07 May-08 Ara-08 Tem-09

102 ÖDEMELER DENGESĠ 102 GELĠġMELERĠ milyar $ * Cari iģlemler hesabı -9,9 3,8-0,6-7,5-14,4-22,1-32,1-38,2-41,9-13,0 -İhracat, fob 30,8 34,7 40,7 52,4 68,5 78,4 93,6 115,4 140,8 107,6 -İthalat, fob -52,9-38,1-47,1-65,9-91,3-111,4-134,6-162,0-193,8-131,0 Mal dengesi -22,1-3,4-6,4-13,5-22,7-33,0-41,0-46,7-53,0-23,4 Hizmetler, net 11,4 9,1 7,9 10,5 12,8 15,3 13,7 13,3 17,2 16,4 Gelirler, net -4,0-5,0-4,6-5,6-5,6-5,9-6,7-7,1-8,2-7,9 Cari transferler 4,8 3,0 2,4 1,0 1,1 1,5 1,9 2,2 2,1 1,9 Finans hesabı 9,6-14,6 1,2 7,2 17,7 42,7 42,7 48,6 33,6 0,0 Doğrudan yatırımlar, net 0,1 2,9 0,9 1,3 2,0 9,0 19,3 19,9 15,8 6,9 Portföy yatırımları, net 1,0-4,5-0,6 2,5 8,0 13,4 7,4 0,7-5,0 1,0 Diğer yatırımlar, net 8,5-12,9 0,8 3,5 7,7 20,3 16,1 28,0 22,9-7,9 TCMB 0,6 0,7 1,3 0,5-0,2-0,8-1,3-1,4-1,8-1,3 Genel hük ümet 0,1-2,0-0,7-2,2-1,2-2,2-0,7 0,1 1,7 1,9 Bank alar -3,1 0,5 1,3 0,7-10,6-0,3-22,0-6,8-18,3 5,2 Diğer sek törler -0,7-1,6-2,8-2,6-3,3-0,8-4,8-2,9-3,5 0,5 Net hata ve noksan -2,7-2,1-0,8 4,4 1,1 2,6 0,0 1,6 5,5 9,3 Genel denge -3,0-12,9-0,2 4,1 4,3 23,2 10,6 12,0-2,8-3,7 Rezerv varlıklar 3,0 12,9 0,2-4,1-4,3-23,2-10,6-12,0 2,8 3,7 Resmi rezervler -0,4 2,7-6,2-4,0-0,8-17,8-6,1-8,0 1,1 4,6 IMF nezd. varlıklar 3,4 10,2 6,4-0,1-3,5-5,4-4,5-4,0 1,7-0,9 * son 12 ay

103 103 ÖDEMELER DENGESĠ Kas.08 Kas.09 Oca-Kas 08 Oca-Kas 09 Hareketli 12 ay (milyar $) milyon $ milyon $ y/y % milyar $ milyar $ y/y % Kas.08 Kas.09 y/y % Cari iģlemler hesabı ,8% -38,8-9,9-74,4% -44,0-13,0-70,5% -İhracat, fob ,7% 132,5 99,3-25,1% 143,0 107,6-24,8% -İthalat, fob ,8% -182,9-120,1-34,3% -198,2-131,0-33,9% Mal dengesi ,9% -50,4-20,8-58,7% -55,2-23,4-57,5% Hizmetler, net ,0% 16,9 16,1-4,7% 16,9 16,4-2,9% Gelirler, net ,7% -7,3-7,0-3,5% -8,0-7,9-1,0% Cari transferler ,2% 2,0 1,8-8,6% 2,3 1,9-14,7% Finans hesabı ,9% 36,0 2,5-93,2% 43,1 0,0-100,0% Doğrudan yatırımlar, net ,3% 14,7 5,9-60,1% 17,8 6,9-61,2% Portföy yatırımları, net ,8% -5,2 0,9-116,3% -4,6 1,0-122,1% Diğer yatırımlar, net ,7% 26,6-4,3-116,0% 29,9-7,9-126,5% TCMB ,7% -1,7-1,2-26,3% -1,8-1,3-24,9% Genel hükümet ,0% 1,0 1,2 12,4% 1,5 1,9 19,7% Bankalar ,5% 3,6 5,8 63,0% 2,7 1,3-51,6% Diğer sektörler ,0% 23,6-10,0-142,3% 27,4-9,8-135,6% Net hata ve noksan ,6% 3,2 7,0 119,8% 2,7 9,3 242,9% Genel denge ,6% 0,4-0,5-210,8% 1,8-3,7-301,8% Rezerv varlıklar ,6% -0,4 0,5-210,8% -1,8 3,7-301,8% Resmi rezervler ,4% -2,3 1,2-149,6% -3,6 4,6-226,9% IMF nezd. varlıklar ,0% 1,9-0,7-135,7% 1,8-0,9-149,9%

104 104 CARİ İŞLEMLER DENGESİ (% GSYH)

105 105 CARĠ AÇIK VE FĠNANSMANI 6% Doğrudan yatırımlar+net hata ve noksan sonrası cari denge 4% 3,9% 2% 0% 0,5% 0,9% 2,3% 0,4% -2% -4% -6% -8% -4,4% -1,6% -6,2% -0,6% -2,9% -2,4% -2,5% -2,4% -2,8%

106 CARĠ AÇIK ve DOĞRUDAN YATIRIMLAR Cari açık (milyar $, sol eksen) Doğrudan yatırımlar (milyar $, sol eksen) DY/CA (sağ eksen, %) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Tem-03 Ağu-04 Eyl-05 Eki-06 Kas-07 Kas-08

107 DIġ BORÇ STOKU (% GSYH) ,5 46,6 43,8 43,2 42,7 55,7 59,3 57,7 56,2 47,3 41, ,2 33,3 34,7 37,2 35,2 39,4 38,4 37,3

108 TL CĠNSĠ MERKEZĠ HÜKÜMET BORÇ STOKU Kas-09 fiyatlarıyla, milyar TL Kamu -Piyasa

109 120 MERKEZĠ HÜKÜMET DIġ BORÇ STOKU döviz cinsi iç borç stoku dahil, milyar dolar Döviz cinsi/endeksli iç borç Hükümet Kuruluşları Tahvil Uluslararası Kuruluşlar Ticari Bankalar

110 BRÜT DIġ BORÇ STOKU Özel KISA VADE TCMB Kamu Haz.09 itb. milyar dolar

111 milyar $ GSYH % 111 ÖZEL SEKTÖR DIġ BORCU Orta-Uzun Vade(Özel) Orta-Uzun Vade(Kamu) Kısa Dönem Orta-Uzun Vade(Özel) Orta-Uzun Vade(Kamu) 40% 35% 30% % % % 10% 50 5% 0 0%

112 112 NET KAMU BORCU (GSMH yüzdesi) Ġç borç (%) 32,5% 52,3% 44,2% 44,4% 42,0% 40,0% 35,4% 32,4% 31,5% Merkezi hükümet 30,9% 50,9% 42,8% 42,7% 40,2% 37,7% 33,2% 30,3% 28,9% Diğer kamu 1,6% 1,4% 1,4% 1,6% 1,8% 2,3% 2,2% 2,1% 2,6% DıĢ borç (%) 18,4% 26,6% 29,1% 21,0% 17,5% 14,0% 12,8% 9,7% 11,8% Merkezi hükümet 15,9% 23,2% 26,5% 19,4% 16,5% 13,4% 12,3% 9,3% 11,1% Diğer kamu 2,5% 3,4% 2,6% 1,6% 1,0% 0,7% 0,5% 0,5% 0,7% Toplam kamu brüt borç stoku 50,9% 78,9% 73,3% 65,4% 59,5% 54,1% 48,2% 42,2% 43,3% MB net varlıkları 6,6% 9,5% 7,2% 5,4% 5,0% 4,7% 6,0% 5,0% 6,4% Kamu mevduatı 1,6% 2,1% 3,2% 2,9% 3,1% 5,0% 5,0% 4,1% 4,4% İşsizlik sigortası fonu net varlıkları 0,2% 0,9% 1,4% 2,0% 2,4% 2,8% 3,1% 3,6% 4,0% Net dıģ borç stoku 13,9% 27,6% 25,2% 17,2% 13,4% 6,4% 4,0% 1,3% 2,0% Net iç borç stoku 28,7% 38,8% 36,2% 37,9% 35,7% 35,2% 30,0% 28,1% 26,5% Toplam kamu net borç stoku 42,5% 66,3% 61,4% 55,1% 49,0% 41,6% 34,0% 29,5% 28,6% Kamu borç stoku (AB tanımlı) 77,6% 73,7% 67,4% 59,2% 52,3% 46,1% 39,4% 39,5%

113 113 KAMU BORÇ SERVĠSĠ 60% GSYH oranı olarak kamu borç servisi ve borçlanma Dış borç faiz ödemesi Dış borç anapara ödemesi İç borç faiz ödemesi Toplam borçlanma İç borç anapara ödemesi 50% 40% 30% 20% 10% 0%

114 milyar TL 114 KAMU BORÇ STOKU İç borç Dış borç İç borç (%) Dış borç (%) % 49% 42% 35% 28% 21% 14% 7% 0%

115 115 KAMU NET BORÇ STOKU 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Dış borç (%) İç borç (%) Toplam kamu net borç stoku Kamu borç stoku (AB tanımlı)