GIDA SEKTÖRÜNDE UYGULAMALAR

Transkript

1 GIDA SEKTÖRÜNDE UYGULAMALAR

2 İnsanların en temel ihtiyaçlarından birisi beslenme ihtiyacı olup, artan nüfus, gelişen sanayi ve değişen hayat koşulları gibi etkenler hazır gıda talebini ve tüketimini hızla arttırmaktadır. Gıda ürünleri imalat sektörü, bugün dünyadaki en büyük sektörlerden birisidir. Sektörde, yiyecekler ham olarak alınır, işlenir ve paketlendikten sonra insanların tüketebilmesi için piyasaya sunulur.

3 Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayımlanan yıllık istatistikler incelendiğinde, Gıda Ürünleri İmalatı sektörde meydana gelen iş kazası sayıları açısından ilk on sıra içerisinde yer aldığı görülmektedir. Genel olarak tehlikesiz bir faaliyet kolu olarak görülen gıda ürünleri imalatı sektörü, düşünülenin aksine 2011 yılında 89 sektör arasında iş kazalarının en yoğun olarak yaşandığı yedinci sektör olmuştur. Ayrıca, yine aynı yıl içerisinde gıda ürünleri imalatı sektöründe iş kazaları sonucu toplam 42 çalışan hayatını kaybetmiştir.

4 Gıda Ürünleri İmalat Sanayi Sektöründe Meydana Gelen İş Kazalarının Ana Nedenleri Sektörde meydana gelen kazaların yaklaşık %15 i büyük kaza olarak nitelendirilebilecek, hastanede tedavi gerektiren (özellikle düşüp kayma neticesinde kemik kırılması, yüksekten düşmeler gibi) tipte kazalardır. 3 günden daha fazla istirahat gerektiren diğer kazalar ise genellikle malzeme kaldırılması ve taşınması sırasında meydana gelen kazalar, bıçak vb. el aletlerinin neden olduğu kazalar ve düşen cisimlerin çarpması sonucu meydana gelen kazalardan oluşmaktadır.

5 Aşağıdaki grafikte İngiliz Sağlık ve Güvenlik Kurumu tarafından yapılan çalışmalar neticesinde hazırlanan ve 2008/2009 yıllarında gıda ürünleri imalatı sektöründe meydana gelen majör kazalar ile 3 günden fazla süreyle istirahat gerektiren kazaların nedenleri ve oranları gösterilmiştir.

6 Gıda Ürünleri İmalat Sanayi Sektöründe Görülen Meslek Hastalıkları Gıda imalatı sektöründe görülen mesleki hastalıkların çok büyük bir kısmı sürekli tekrarlanan yükleme-boşaltma işlemlerinden kaynaklanan kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarıdır. İşe bağlı oluşan stres ve mental yorgunluk da bir mesleki hastalık olarak değerlendirilmektedir. Mesleki astım ve iç burun iltihabı da gıda imalatı sektöründe yoğun görülen bir hastalıktır. Ayrıca gıda kimyasallarına ve temizlik işlemlerinde kullanılan diğer kimyasallara maruziyet sonucu oluşan cilt hastalıkları ve yüksek sesli ortamlarda çalışmaya bağlı olarak görülen işitme kayıpları sektörde görülen diğer meslek hastalıklarıdır.

7 Aşağıdaki grafikte yoğun olarak görülen meslek hastalıkları gösterilmiştir.

8 Aşağıda ILO nun verilerine göre oluşturulmuş bir tablo bulunmaktadır. Bütün ülkelerde de en çok cilt hastalıklarına,kas-iskelet sistemi bozukluklarına, işitme sorunlarına,enfeksiyonlara,solunum yolu rahatsızlıklarına, alerjilere, incinme, burkulmalara ve travmalara rastlanmaktadır.

9 Kas-İskelet Sistemi Rahatsızlıkları Genel olarak tekrarlı yapılan hareketler nedeniyle sırt ve bel bölgesi rahatsızlıklarını kapsamaktadır. Elle taşımaların otomasyon sistemleri kurularak mümkün olduğunca ortadan kaldırılması hem iş kazası riskini azaltacak hem de sırt ve bel ağrısı çeken çalışan sayısının azaltılmasına katkı sağlayacaktır. Tekrarlı yapılan ve belirli bir bölgede(kol,sırt, bel gibi) zorlanmaya yol açan işlemleri yapan çalışanlar daha sık periyotlarla rotasyona tabi tutularak farklı çalışma bölgelerine kaydırılmalıdır.

10 Cilt Hastalıkları Su, sabun, deterjan ve benzeri dezenfektan maddelere uzun süreli maruziyet gıda imalatı sektöründe görülen cilt hastalıklarının yaklaşık %55lik bir kısmının oluşma sebebidir. Ayrıca gıda imalatı sektöründe yoğun olarak lastik eldiven kullanımı da cilt hastalıklarının yoğun olarak görülmesinin bir nedenidir. Aşırı sıcak ve çok soğuk ortamlarda yapılan çalışmalar da cilt hastalıklarının oluşumunda önemli bir paya sahiptir.

11 Cilt Hastalıklarına Önlemler Bir cilt hastalığının çalışan kişinin kendisinden mi yoksa yaptığı işten mi kaynaklandığını anlamak amacıyla, aynı işyerinde benzer işlerde çalışan kişilerin de aynı tip şikayetleri/rahatsızlıkları olup olmadığı incelenmeli, ayrıca hastalığı bulunan kişinin yaptığı işin bu tip bir rahatsızlığa sebep olup olmayacağı detaylı bir şekilde analiz edilmelidir. Hastalığın önlenmesi amacıyla yoğun olarak kullanılan lastik eldivenler yerine içi pamuklu eldivenlerin kullandırılması, cildin doğal nemine kavuşması sağlanmalıdır.

12 Gürültüden Kaynaklanan Hastalıklar Çalışma ortamında yüksek gürültüye maruziyet geri dönülemez işitme kayıplarının ortaya çıkmasına sebep olabilir. İşitme kaybı iş hayatında en yoğun görülen ve fark edilmesi en zor meslek hastalıklarından bir tanesidir.

13 Gürültüye Karşı Önlemler Gürültüden en uygun korunma, gürültünün kaynağında önlenmesi ile sağlanmaktadır.dolayısıyla, kişisel koruyucu donanımlar kullanılarak gürültüden korunmaya çalışmak en son çare olarak düşünülmeli ve bunun yerine gürültüyle kaynağında mücadele edilerek gürültünün azaltılması hedeflenmelidir. Yeni bir ekipman satın alırken, bu ekipmanın çalışma ortamında oluşturacağı gürültü seviyesi ve aynı ortamda çalışacak diğer ekipmanlarla birlikte oluşacak toplam gürültü düzeyi göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca vibrasyondan kaynaklanan gürültüyü önlemek için de uygun zeminler oluşturulmalıdır.

14 Mesleki Astım ve Burun İltihabı Rahatsızlıkları Astım hasta olan kişi üzerinde ciddi olumsuz etkileri olan ve ileriki aşamalarda hayati tehlikelere yol açan ciddi bir rahatsızlıktır. Mesleki astım, toza maruz kalan ve solunum sistemi hassasiyeti bulunan çalışanları etkileyen bir hastalıktır. Tüm mesleki hastalıklarda olduğu gibi astımda da birinci öncelik hastalıktan korunmaya verilmelidir.mesleki astıma yol açan tozlara maruziyetin azaltılması gerekmektedir. Maske kullanımı, iyi havalandırma, ıslak havalandırma yapılması gibi önlemler alınmalıdır.

15 Gıda Sektöründe Kullanılan Diğer Kimyasallara Maruziyet Kullanılacak tüm dezenfektanlar için tedarikçilerden Malzeme Güvenlik Bilgi Formları alınmalı ve çalışanlara bu maddelerin riskleri ve olası bir acil durumda nasıl müdahale edilmesi gerektiği anlatılmalıdır. Bu malzemeler depolanırken diğer kimyasallar ile ayrı ayrı depolanmalıdır. Kimyasal maddeye istenilmeyen bir biçimde maruziyet gerçekleşmesi ihtimaline karşı, kolay ulaşılabilecek yerlerde göz, el ve gerekli ise vücut duşları yapılmalıdır. Kişisel koruyucu donanımların temizliğine özen gösterilmeli ve her bir çalışana hijyen şartlarını sağlamak üzere ayrı ayrı KKD ler verilmelidir.

16 Gıda Sektöründe Çalışanlar için Sağlık ve Hijyen Koşulları Sağlıkla İlgili Şartlar Bir hastalığın belirtileri görülen veya bir hastalık teşhisi konulmuş olan tüm gıda sektörü çalışanları: İşverenlerine veya şeflerine hasta olduklarını bildirmelidir. Hastalık nedeniyle mikropların yiyeeklere geçme olasılığı varsa yiyeceklere dokunmamalıdır. Yiyeceğin hazırlandığı ortamda diğer işleri yapmaya devam ediyorlarsa, mikropların yiyeceklere bulaşmaması için tüm önlemler alınmalıdır.

17 Gıda Sektöründe Çalışanlar için Sağlık ve Hijyen Koşulları Personel Tuvaletleri ve Soyunma Alanları ile İlgili Şartlar Tuvalet mekanlarında, sabun dispenserleri, hijyenik el kurutma ve dezenfektan dispenserleri bulunmalıdır. Tuvalet önlerinde ayak paspası bulundurulmalıdır. Personele üzerini değişebilmesi için personel soyunma alanları sağlanmalıdır.iş ve sokak kıyafetlerinin ayrı ayrı saklanabileceği şekilde soyunma dolapları olmalıdır.

18 Gıda Sektöründe Çalışanlar için Sağlık ve Hijyen Koşulları Havalandırma ile İlgili Şartlar Havalandırma sistemleri, duman, koku, is ve buharlaşmayı giderecek, ısıyı muhafaza edecek toz, kir ve zararlı girişini önleyecek özellikte olmalı; filtreleri ve diğer parçaları temizlemek veya değiştirmek üzere rahatça erişilebilecek bir şekilde kurulmalıdır. Aydınlatma ile İlgili Şartlar İşyeri gün ışığına eşdeğer bir şekilde doğal veya yapay olarak aydınlatılmalıdır. Kullanılacak ışığın şiddeti ve rengi mamul üretimini etkilemeyecek özellikte olmalıdır.

19 Gıda Sektöründe Çalışanlar için Sağlık ve Hijyen Koşulları Personel Hijyeni ile İlgili Şartlar Takı(kolye, küpe, künye, yüzük, bilezik, kol saati) takılmamalıdır. Uygun ve temiz iş kıyafetleri, koruyucu giysiler (bone, galoş, ağız maskesi, eldiven vb. kullanılmalıdır). İş kıyafetleri işyeri dışında giyilmemelidir. Erkeklerde saçlar tercihen kısa olmalı, sakal olmamalıdır.saçlar mutlaka bone içinde tutulmalı ve ağız maskesi kullanılmalıdır. İşyerinde çalışanların, mevzuata uygun olarak düzenlenen sağlık kontrolleri (portör muayenesi, akciğer filmi, burun-boğaz kültürü, sarılık) yapılmalıdır.hasta personel işyerinde çalıştırılmamalıdır. Üretim alanında açık renk elbise giyilmelidir.

20 El Hijyeni ile İlgili Şartlar Tırnaklar kısa kesilmiş ve temiz olmalıdır. Üretime başlamadan önce, üretim esnasında ve üretimden sonra eller iyice yıkanmalı ve dezenfekte edilmelidir.

21

22

23 UNILEVER BESAN FABRİKASI MAKİNE GÜVENLİĞİ ÇALIŞMALARI

24 Kazalarda birinci sırada, hareketli makinelara müdahale sonuçu oluşan kazalar yer almaktadır.

25 İş güvenliği Risk Analizi Örneği Alan Risk Analizi 69 Madde -Vardiya Mekanikçisi -Vardiya Elektirikçisi Risk Analizi

26 Zincir ve Zincir Çarkı Risk: Mekaniksel Karışıklık, Çürükler & Organ Kesilmesi. Önleyici Kontrol: Mekaniksel Koruyucu, Koruyucu Anketler, Lock-out, Kilitleme & Risk değerlendirmeleri. Kontrol: Çalışmaya başlamadan önce makine sıfır enerjide olmalı

27 Dişli Zincir Risk: Mekaniksel Karışıklık, Çürükler & Organ Kesilmesi Önleyici Kontrol: Mekaniksel Koruyucu, Koruyucu Anketler, Lock-out, Kilitleme & Risk değerlendirmeleri. Kontrol: Çalışmaya başlamadan öce makine sıfır enerjide olmalı

28 Ele iki yönlü kuvvet Risk: Organ kesilmesi Önleyici Kontrol: Mekaniksel Koruyucu, Koruyucu Anketler, Lock-out, Kilitleme & Risk değerlendirmeleri. Kontrol: Çalışmaya başlamadan önce makine sıfır enerjide olmalı

29 Kayış&Kayışlı Çark Risk: Mekaniksel karışıklık,çürüme,organ kesilmesi Önleyici Kontrol: Mekaniksel Koruyucu, Koruyucu Anketler, Lock-out, Kilitleme & Risk değerlendirmeleri. Kontrol: Çalışmaya başlamadan önce makine sıfır enerjide olmalı

30 Kesme&Makaslama Bıçağı Risk: Organ Kesilmesi. Önleyici Kontrol: Mekaniksel Koruyucu, Koruyucu Anketler, Lock-out, kilitleme & Risk değerlendirmeleri. Kontrol: Çalışmaya başlamadan öce makine sıfır enerjide olmalı

31 Taşınabilir Elektrikli Araçlar Risk: Zarar görmüş kablolardan, priz bağlantılarından, soyulmuş kablo uçarından elektrik çarpması Önleyici Kontrol: Aylık ve de 3 aylık taşınabilir eletrikli araç denetimi & risk değerlendirmeleri Kontrol: Uzatma veya bağlantı kabloları ve prizleri, kötü kablolama olabilecek noktalar

32 Elektrik Panoları Risk: Açıkta bulunan elektrik panosunu karıştırma ile elektrik çarpmaları Önleyici Kontrol: Elektrik teknisyeni tarafından kilitlenmiş ve kontrol edilmiş panolar ve risk değerlendirmeleri. Kontrol: Elektrik panoları herzaman kilitli kalmalı ve sadece yetkili personel tarafından açılmalıdır.

33 Makine içi kilitleme Risk: Eksik kilitleme kazaya sebep olur Önleyici Kontrol: Makineleri günlük form ve prosedürler ile takip etmelidir. Kontrol: Makinenin koruması açık iken durduğundan emin ol

34 Makinelerdeki Haraketli Parçalar İçin Şeffaf Engelleyici Korumaların Tasarlanması

49 Zeta Mikser BEFORE AFTER 3 cm 3 cm

50 Zeta Mikser BEFORE AFTER

51 Acil Çıkış Kapıları Tahliye anında otomatik açılan kapılar Yangına 60 dk dayanıklı kapılar

52 NESTLE KARACABEY FABRİKASI TANK DEĞİŞİMİ PROJESİ Tank 63'ün demontajı ve hurda alanına taşınması

53 Müşteri Tarafından Talep Edilen Özel Durumlar Uzun kollu iş elbisesi veya önlük giyilmesi, Bone ve bıyık/sakal maskesi takılması, Hijyen kurallarına uyulması, Dışarıya açılan kapıların uzun süre açık tutulmaması, Elektrikli FLT kullanımı (imalat bölgesinde), Kullanıma uygun, yıpranmamış, aşınmamış, kaldırma ekipmanları kullanımı.

54 Yatırma işlemi sırasında tankın üst kısmının bağlanacağı herhangi bir kiriş, çelik yapı vs. olmadığından ilk olarak tankın bağlanacağı profilin, binanın iki kolonu üzerine tankın üst merkezinden geçecek şekilde koyulup, kaynak ile sabitlenmesi,

55 Tankın bu profile asılarak ve zemin ile bağlantısının kesilmesi. Yüksekte çalışacak personel uygun emniyet kemerleri ve ekipmanlar kullanmaktadır.

56

57

58 Çikolata tankının bulunduğu dik pozisyondan forklift ile çekilerek ve asılı bulunduğu profilden manuel caraskal ile salınarak kontrollü bir şekilde U şeklinde malzemenin üzerine yatırılarak yatay duruma getirilmesi

59 Hazırlanan taşıma düzeneği üzerine indirilerek sabitlenmesi,

60 Tank taşınması işlemi sırasında alanın emniyet şeridi ile sınırlandırılması

61 Tankın hurda alanına indirilmesi.

62 FRITOLAY GIDA SAN. A.Ş. Fritolay Suadiye Fabrikası RBS Hattı Elektrik Montaj, Demontaj ve İmalat İşleri

63

64

65

66

67 ETİ GIDA A.Ş. Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi ETİ GIDA Çikolata fabrikası bünyesinde bulunan 2 adet 30 m3 Tankların Yerlerine Çekilmesi İşlemi

68 İçeride çalışma izni almak çok zor, çalışan tüm kişiler hijyen şartlarına büyük bir titizlikle uymak zorundadırlar. Takı (kolye,küpe,künye,yüzük,bilezik,kol saati) takılmıyor. Uygun ve temiz iş kıyafetleri, koruyucu giysiler (bone, ağız maskesi, eldiven vb) giyiliyor. Erkeklerde saçların kısa olması,sakal olmaması isteniyor. Saçlar mutlaka bone içinde tutuluyor ve ağız maskesi kullandırılıyor. Fabrika üretim sahasına kesinlikle sakal, bıyıkla hijyene aykırı girilmiyor.) Kapılarda her bölümden sonra, yerden 50 cm yüksek hijyen bariyerlerinden geçiliyor. Eller iyice yıkanıyor ilaçlanıyor sensörler otomatik hijyeni geçmeden kapı açılmıyor Fabrika sahasına cam şişede içecek sokulmuyor cam kırılıp ayakkabı ile üretim içine taşınıp ürüne gelebilir diye kesinlikle müsaade edilmiyor. Üretim alanında çalışabilmek için sağlık raporu dışında portör muayenesi (akciğer filmi, burun-boğaz kültürü, sarılık, hepatit testleri, mikrofilm isteniyor) Sigorta evrakları ödendi evrakları kontrol ediliyor.

69 Tanklar hacimlerinden dolayı yatık geliyor. Sonra 10 tonluk gantry sistemi kuruluyor. Tankların ağırlığı 5 ton civarında. 2 noktadan bağlanıp kaldırılıyor ve altına tekerlek konuluyor.

70 Teşekkür Ederim.