RİSK DEĞERLENDİRMESİ. Necati İLHAN Makina Mühendisi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı

Transkript

1 RİSK DEĞERLENDİRMESİ Necati İLHAN Makina Mühendisi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı

2 YASAL DAYANAK İşyerinde Çalışanların Sağlık ve Güvenliklerini İyileştirmeye Yönelik Tedbirler Alınmasına İlişkin tarihli ve 89/391/EEC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifi

3 YASAL DAYANAK İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği ile beraber 19 adet Yönetmelikte risk değerlendirmesinden söz edilmektedir.

4 TANIMLAR RİSK DEĞERLENDİRMESİ: Tüm proseslerde, riskin büyüklüğünü tahmin etmek ve riskin katlanılabilir (kabul edilebilir) olup olmadığına karar vermek.

5 TANIMLAR KATLANILABİLİR/KABUL EDİLEBİLİR RİSK: Kuruluşun, yasal zorunluluklara ve kendi iş sağlığı ve güvenliği politikasına göre, kabul edebileceği düzeye indirilmiş risk.

6 TANIMLAR RİSK: Tehlikenin ortaya çıkma olasılığı ile tehlikenin sonuçlarını kapsayan bir kavram.

7 TANIMLAR TEHLİKE: Zarar, hasar veya yaralanma yaratabilme potansiyeli. Makina-ekipman, bina-donanım, madde-operasyon vb. kaynaklı.

8 RİSK DEĞERLENDİRMESİ Çalışma Ortamındaki Risklerin Çalışanların Sağlık ve Güvenliğine Etkileri Risk Değerlendirme Yöntemleri ve Uygulama Kriterleri

9 ÇALIŞMA ORTAMINDAKİ RİSKLERİN ÇALIŞANLARIN SAĞLIK ve GÜVENLİĞİNE ETKİLERİ Kayma, takılma ve benzeri nedenlerle düşme Yüksekten düşme Cisimlerin düşmesi Gürültü ve titreşim Uygun olmayan duruş ve çalışma şekilleri Radyasyon ve ultraviyole ışınlar Seyyar el aletlerin kullanımı

10 KAYMA, TAKILMA ve DÜŞME

11 YÜKSEKTEN DÜŞME

12 YÜKSEKTEN DÜŞME

13 CİSİMLERİN DÜŞMESİ

14 ELEKTRİK

15 ÇALIŞMA ORTAMINDAKİ RİSKLERİN ÇALIŞANLARIN SAĞLIK ve GÜVENLİĞİNE ETKİLERİ Sabit makina ve tezgahların kullanımı Hareketli erişim ekipmanları (merdivenler, platformlar) Mekanik kaldırma araçları Ürünler, emisyonlar ve atıklar Yangın, parlama ve patlama Elle taşıma işleri Elektrikli aletler

16 SABİT MAKİNA VE TEZGAHLARIN KULLANIMI

17 SABİT MAKİNA VE TEZGAHLARIN KULLANIMI

18 KİMYASAL FAKTÖRLER

19 KİMYASAL FAKTÖRLER

20 YANGIN, PARLAMA ve PATLAMA

21 YANGIN, PARLAMA ve PATLAMA

22 ÜRÜNLER, EMİSYONLAR ve ATIKLAR

23 RİSK DEĞERLENDİRME SÜRESİ ve DEĞİŞİKLİKLER Tehlike tanımlama ve risk değerlendirme çalışması, herhangi bir değişiklik olmadığı takdirde belirlenecek sürede yapılır. Bu çalışma aşağıdaki değişikliklerden her hangi biri veya birkaçı gerçekleştiğinde yeniden gözden geçirilmeli, gerek duyulursa revize edilmelidir. 23

24 RİSK DEĞERLENDİRME SÜRESİ ve DEĞİŞİKLİKLER İş kazası sonuçlarında artış, Yeni malzeme kullanımı, İşyerinin büyümesi, Yeni işlerin başlatılması, Yeni ekipman kullanımı, Yasal düzenlemelerdeki değişiklikler, Yeni ürün, Mevcut ürün ekipman prosesin kullanım dışı kalması, Teknolojik gelişmeler, İSG organizasyonundaki değişiklikler, Yerleşim planlarındaki değişiklikler.

25 RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Risklerin önlenmesi, Önlenmesi mümkün olmayan risklerin değerlendirilmesi, Risklerle kaynağında mücadele edilmesi.

26 RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ İşin kişilere uygun hale getirilmesi için, özellikle işyerlerinin tasarımında, iş ekipmanları, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen gösterilmesi, Teknik gelişmelere uyum sağlanması, Tehlikeli olanların, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanlarla değiştirilmesi,

27 RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Toplu korunma önlemlerine, kişisel korunma önlemlerine göre öncelik verilmesi, Teknolojinin, iş organizasyonunun, çalışma şartlarının, sosyal ilişkilerin ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan genel bir önleme politikasının geliştirilmesi, İşçilere uygun talimatların verilmesi.

28 RİSK DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ ve UYGULAMA KRİTERLERİ OHSAS İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi kurulması çalışmalarına risk değerlendirmesi yaparak başlıyoruz. Risk Değerlendirmesi, işyerinde bölüm bazında yapılıyor. Risk Değerlendirme Ekibi oluşturuyoruz. Bu ekipte görev alanlara; Risk Değerlendirmesi yapılmasının amacı, yöntemi, tanımlar ve çalışma programı konusunda bilgilendirme yapılıyor.

29 İş Güvenliği Mühendisi, İşyeri Hekimi, İnsan kaynakları temsilcisi, Vardiya amiri, Bakım sorumlusu, Üretim mühendisi, İlgili birim sorumlusu ve Firma dışından İş Güvenliği Uzmanı. RİSK DEĞERLENDİRMESİ EKİBİ

30 ÇALIŞANLARIN KATILIMI İşyerinde çalışanların tamamına, İşyerlerinde Tehlike ve Riskler ile Çalışanlar Üzerindeki Etkileri konularında eğitimler veriyoruz.

31 İŞYERİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ Eğitim sonrasında İşyerindeki Tehlike ve Riskler ile ilgili bilgi formları dağıtılarak çalışanların görüş ve önerileri alınıp katılımları sağlanıyor. SIRA NO TEHLİKENİN TANIMI KİMLER ETKİLENİR 1 HANGİ ÖNLEMİ ALMAK GEREKİR

32 VERİ TOPLAMA EVRAK ÜZERİNDE İNCELEME İSG KURULU VE ÇALIŞMALARI, VARSA DAHA ÖNCE YAPILAN RİSK DEĞERLENDİRMESİ, SAĞLIK YÖNÜNDEN YAPILAN ÇALIŞMALAR, ORTAM ÖLÇÜMLERİ, PERİYODİK TEST VE KONTROLLER, MAKİNA PARKI LİSTESİ, BAKIM, KULLANMA, İSG TALİMATLARI, ACİL DURUM PLANLARI, YANGIN EĞİTİM VE TATBİKATLARI,

33 VERİ TOPLAMA EVRAK ÜZERİNDE İNCELEME TAŞERON VE TEDARİKÇİ FAALİYETLERİ, SÖZLEŞMELER, SON 5 YIL İÇERİSİNDE MEYDANA GELEN İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI, VARSA YAKIN KAZALAR (BÖLÜM, MAKİNA, FAALİYET, KİŞİ) KAZA SIKLIK VE KAZA AĞIRLIK ORANLARI, KİMYASAL MADDELERİN LİSTESİ, MALZEME GÜVENLİK BİLGİ FORMLARI (MSDS), YILLIK EĞİTİM PLANI.

34 DEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME OPERASYON, MEKAN VEYA AKTİVİTE BAZINDA YAPILABİLİR. Değerlendirme için olasılık ve sonucun şiddet derecesinin sayısal olarak ifadelendirilmesi pratik yarar sağlayabilir. Değerlendirme sonucunda farklı risklerin diğer risklere göre kazandığı göreli önem, bir derecelendirme aracıyla belirlenir.

35 RİSK DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ OLASILIK ÇOK KÜÇÜK (1) KÜÇÜK (2) ORTA (3) YÜKSEK (4) ÇOK YÜKSEK (5) ORTAYA ÇIKMA OLASILIĞI İÇİN DERECELENDİRME BASAMAKLARI Hemen hemen hiç Çok az (yılda bir kez), sadece anormal durumlarda Az (yılda bir kaç kez) Sıklıkla (ayda bir) Çok sıklıkla (haftada bir, her gün), normal çalışma şartlarında

36 RİSK DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ ŞİDDET ÇOK HAFİF (1) ŞİDDETİN DERECELENDİRME BASAMAKLARI İş saati kaybı yok, ilkyardım gerektirmeyen HAFİF (2) İş günü kaybı yok, kalıcı etkisi olmayan ayakta tedavi ilk yardım gerektiren ORTA (3) Hafif yaralanma, yatarak tedavi gerekir CİDDİ (4) Ciddi yaralanma, uzun süreli tedavi, meslek hastalığı ÇOK CİDDİ (5) Ölüm, sürekli iş göremezlik

37 ZARARIN ŞİDDETİ OLASILIK 1 ÇOK HAFİF 2 HAFİF 3 ORTA 4 CİDDİ 5 ÇOK CİDDİ 1 ÇOK AZ 1 İHMAL EDİLEBİLİR 2 İHMAL EDİLEBİLİR 3 DÜŞÜK 4 DÜŞÜK 5 DÜŞÜK 2 AZ 2 İHMAL EDİLEBİLİR 4 DÜŞÜK 6 DÜŞÜK 8 ORTA 10 ORTA 3 ORTA 3 DÜŞÜK 6 DÜŞÜK 9 ORTA 12 ORTA 15 YÜKSEK 4 YÜKSEK 4 DÜŞÜK 8 ORTA 12 ORTA 16 YÜKSEK 20 YÜKSEK 5 ÇOK YÜKSEK 5 DÜŞÜK 10 ORTA 15 YÜKSEK 20 YÜKSEK 25 TOLERE EDİLEMEZ RİSK DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

38 RİSK DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ SONUÇ Katlanılamaz Riskler (25) Önemli Riskler (15,16,20) Orta Düzeydeki Riskler (8,9,10,12) Katlanılabilir Riskler (2,3,4,5,6) Önemsiz Riskler (1) EYLEM Belirlenen risk kabul edilebilir bir seviyeye düşürülünceye kadar iş başlatılmamalı eğer devam eden bir faaliyet varsa derhal durdurulmalıdır. Gerçekleştirilen faaliyetlere rağmen riski düşürmek mümkün olmuyorsa, faaliyet engellenmelidir. Belirlenen risk azaltılıncaya kadar iş başlatılmamalı eğer devam eden bir faaliyet varsa derhal durdurulmalıdır. Risk işin devam etmesi ile ilgiliyse acil önlem alınmalı ve bu önlemler sonucunda faaliyetin devamına karar verilmelidir. Belirlenen riskleri düşürmek için faaliyetler başlatılmalıdır. Bu faaliyetler yapılacak plana göre gerçekleştirilmelidir. Belirlenen riskleri ortadan kaldırmak için ilave kontrol proseslerine ihtiyaç olmayabilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli ve bu kontrollerin sürdürüldüğü denetlenmelidir. Belirlenen riskleri ortadan kaldırmak için kontrol prosesleri planlamaya ve gerçekleştirilecek faaliyetlerin kayıtlarını saklamaya gerek olmayabilir.

39 RİSK DEĞERLENDİRME TABLOSU Risk Derecelendirme Skoru No Faaliyet Türü Mevcut Tehlikeler Oluşabilecek Riskler Tehlikeli Olayın Meydana Gelme Olasılığı Zarar, Hasar veya Yaralanma Şiddeti Riskin Ağırlığı (R = O x Ş) 1 Rulo saç malzemenin taşınması, kesilmesi, İstiflenmesi Geçiş yolu üzerindeki saç rulolar çarpma ve düşmelere neden olabilir. Saç rulolara çarpma ve düşme, çalışanların zarar görmesine neden olabilir Orta 3 Orta 3 Orta 9 MEVCUT DURUM VE ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER : İşyerindeki saç hazırlama ünitesindeki koridorda saç rulolarının çok miktarda bulunduğu ve geçiş yollarını kapattığı görülmüştür. Forkliftle malzeme taşındığı ve çalışanların bulunduğu saç işleme ünitesindeki saç rulolarının geçişi engellemeyecek, çarpma ve düşmelere neden olmayacak şekilde düzenli bir şekilde istiflenmesi gerekir.

40 RİSK DEĞERLENDİRMESİ SONUÇ OLARAK; Yeni mevzuat işverenlere ve işletmelerde görev yapan işveren vekillerine işyerlerindeki tehlikeleri belirleme ve bu tehlikelerin meydana gelme olasılığını kabul edilebilir bir seviyeye indirme yükümlülüğü getirmiştir. İşyerlerinde doğru uygulanan risk değerlendirme çalışmaları sonucunda olası tehlikelerle ilgili aksiyonlar ve gerekli bütçeler planlanmalı ve bu çalışmalar işyerindeki çalışma koşullarında iyileşme getirmeli, gerçek risklerin görülmesini sağlamalı, iş kazası ile meslek hastalığı sıklık hızı ile ağırlık hızında düşme sağlamalıdır.

41 TEŞEKKÜRLER...