Serbest Marjin...8 Scalping...8 Stop Out...8 Swap...9 Slipaj...9 Teknik Analiz...9 Teknik Analiz Kavramları...9 Trend...9 Destek Direnç...

Transkript

1

2 İÇİNDEKİLER Forex Nedir?...4 Forex in Dünyada Gelişimi...4 Forex Piyasasındaki İşlem Hacmi...4 Forex Piyasasının Avantajları...4 Forex Piyasalarında Hangi Amaçlarla İşlem Yapılabilir?...5 Forex Piyasası nda İşlem Yapmak...5 Forex te Kaldıraç Oranı...5 Forex te Risk...5 Forex Piyasasında İşlem Açmak...6 Forex te İşlem Saatleri...7 Forex Piyasasında Emir Tipleri...7 Piyasa Emri...7 Buy Limit Emri...7 Sell Limit...7 Buy Stop...7 Sell Stop...7 Kar Al...7 Zarar Durdur...7 Forex te Temel Kavramlar...8 Parite...8 Spread...8 Lot...8 Pip...8 Baz Döviz...8 Karşıt Döviz...8 Uzun (Long) Pozisyon...8 Kısa (Short) Pozisyon...8 Marjin...8

3 Serbest Marjin...8 Scalping...8 Stop Out...8 Swap...9 Slipaj...9 Teknik Analiz...9 Teknik Analiz Kavramları...9 Trend...9 Destek Direnç Formasyonlar Çift Tepe Çift Dip Formasyonu Omuz Baş Omuz (OBO) Ters Omuz Baş Omuz TOBO Üçgen Formasyonları Takoz Formasyonları Bayrak ve Flama Formasyonu Flama Formasyonu İndikatörler ve Osilatörler Hareketli Ortalamalar Bollinger Bantları Parabolic SAR RSI (Göreceli Güç Endeksi) Momentum Stochastic Osilatör MACD... 23

4 Forex Nedir? Forex piyasası İngilizcede Foreign Exchange kavramının kısaltmasından meydana gelen ve ülke para birimleri arası ticareti anlatan teknik bir terimdir. Günümüzde birçok ülkede düzenleme ve denetleme altına alınmış Forex piyasası zaman içinde birbirinden farklı birçok ürünü kapsamı içine almıştır. Ancak kuruluş amacı ülke para birimlerinin spot olarak değiş tokuşunu kapsamaktadır. Forex in Dünyada Gelişimi Forex yıllar içinde sisteme daha fazla yatırımcının dahil edilebilmesi için hem ürün kapsamını geliştirmiş hem de yenilenmiştir. Özellikle Forex in en büyük avantajı işlemlerde çeşitli seviyelerde kaldıraç oranlarının kullanılabilmesidir. Farklı ülkeler için farklı düzenlenmiş olan kaldıraç oranları özellikle daha düşük teminatlarla daha yüksek hacimli işlem yapılabilmesini sağlamaktadır. Forex Piyasasındaki İşlem Hacmi Forex piyasalarında 2018 yılı verilerine göre dünya çapında yaklaşık olarak 7 trilyon Dolarlık bir işlem hacmi bulunmaktadır. Dünya nın en büyük borsası olan New York Borsası nda ise; bu rakam günlük bazda ortalama Milyar Dolar a tekabül etmektedir. Sonuç olarak Forex piyasasındaki günlük işlem hacmi New York Borsası nın yaklaşık 170 katına eşittir. Forex Piyasasının Avantajları Kaldıraç Avantajı : Yatırımcılar Forex Piyasası nda sahip oldukları varlığın belli katlarına kadar işlem yapabilmektedirler. Bu durum düşük teminatlı işlemlerle de yüksek getiri elde edilebilmesini sağlamaktadır. Çift Yönlü İşlem Yapabilme Avantajı : Forex piyasasında işlem yaparken yatırımcı beklentilerine bağlı olarak hem alım yönlü hem de satım yönlü işlemler açarak kar hedefleyebilir. Likidite Avantajı : Forex Piyasası haftanın 5 günü 24 saat işlem yapılabilen bir piyasa olmakla birlikte, piyasada hızlı fiyat hareketlerinden kısa vadede kar veya zarar edilebilir. Ancak yatırımcının Forex piyasasından kaybedebileceği maksimumum tutar yatırılan varlık kadar olmakla birlikte, elde edilebilecek karın herhangi bir limiti yoktur. Piyasadaki yüksek likidite ve işlem hacmi manipülatif işlem yapılabilmesini de engellemektedir. Enstrüman Çeşitliliği Avantajı : Yıllar içinde gelişen Forex piyasasında paritelerin dışında bir çok çeşit ürün eklenmiştir. Günümüzde Forex yatırımcıları paritelerle birlikte değerli metaller, enerji kaynakları, emtialar, hisse senetleri ve endeks bazlı ürünlerde işlem yapabilmektedirler.

5 Düşük İşlem Maliyeti : Forex piyasasında işlem maliyetleri rekabetçi olmakla birlikte, yapılan yatırıma göre kıyaslandığında oldukça düşük kalmaktadır. Forex Piyasalarında Hangi Amaçlarla İşlem Yapılabilir? Forex Piyasası nda iki temel amaçla işlem yapılabilir; Spekülatif Amaçlı İşlemler : Yatırımcıların Forex piyasasında sadece fiyatlardaki artış ve düşüşten kar elde etme amacıyla yaptığı işlemlerdir. Mevcut durumda hem Türkiye de hem de Dünya da Forex piyasasında genel olarak spekülatif amaçla işlem yapılmaktadır. Riskten Korunma Amacıyla : Forex piyasasının özellikle kurumsal yatırımcılara hitap eden önemli bir fonksiyonudur. Yüksek döviz riskine sahip kişi ve kurumlar, bu risklerini mevcut döviz pozisyonlarının 100 de bir 200 de bir oranındaki teminatlarla minimum düzeye indirebilirler. Forex Piyasası nda İşlem Yapmak Forex piyasasında işlem yapabilmek için öncelikli olarak bu piyasada güvenilir bir Forex firmasında hesap açılması gerekmektedir. Daha sonra öncelikli olarak tecrübesiz yatırımcılar için demo hesapta gerçek ortam koşulları ile işlem yapılabilme imkanı vardır. Forex te Kaldıraç Oranı Kaldıraç kavramı Forex Piyasasında yatırılması gereken teminat miktarını belirleyen bir kavramdır. Kaldıracın yüksek olması açılacak pozisyonun büyüklüğüne göre daha düşük bir teminat kullanılmasını sağlamaktadır. Farklı ülkelerde farklı kaldıraç oranları uygulanabilmektedir. Ancak yüksek kaldıraç oranlarıyla açılan 1 den fazla pozisyon yatırımcıyı daha fazla risk altında bırakabilir. Örneğin 1 e 100 kaldıraç kullanan bir yatırımcı Dolar ile Dolar lık pozisyon açabilir. Yatırımcının Dolar lık işleminden kar zararı ise; Dolar baz alınarak hesaplanır. Forex te Risk Forex piyasası yüksek volatilitesi ve kaldıraç avantajları nedeniyle aynı zamanda risk içermektedir. Özellikle düşük teminatlarla yüksek hacimli pozisyon açılması yatırımcının kısa vadede teminatını kaybetmesine de neden olabilir. Her piyasa gibi Forex piyasası da temel bir yatırım kalıbı olan yüksek risk = yüksek getiri prensibini baz alır. Ancak Forex piyasasında risk yönetilebilir. Özellikle Forex piyasası araba sürmek gibidir. Araba sürerken emniyet kemerinin takılmaması, hız sınırlarının aşılması ve trafik ışıklarının takip edilmemesi hayati risklere neden olabiliyorsa forex piyasasında da benzer şekilde zararı sınırlayabilecek bir stop loss seviyesi konulmaması, teminatın tamamının kullanılarak yüksek risk taşınması ve karın alınacağı bir seviye belirlenmemesi zarar edilmesine neden olabilir.

6 Forex Piyasasında İşlem Açmak Forex piyasasında işlem gerçekleştirebilmek için özellikle belli başlı terimlerin bilmesini gerekmektedir. Parite : İki para biriminin birbirine karşı alım satımını gösteren semboldür. EUR/USD paritesinin değeri 1 Euro nun 1 Dolar a karşı değerini gösterir. Lot : Lot kavramı işleme girilecek hacmi belirten bir kavramdır. Forex piyasasında 1 lot işlem pariteler için birime tekabül etmektedir. Ancak birçok kurum 1 lotun altındaki işlemleri de sağlamaktadır. Teminat/Margin : Açılacak işlem için kullanılacak teminat miktarını gösterir. Teminat miktarı işlem yapılacak ürüne, pozisyonun büyüklüğüne ve kaldıraç oranına göre değişiklik gösterebilir. Teminat daima birinci para biriminden hesaplanır. Yani EURUSD için Euro bazında hesaplanır. Spread : Alım ile satım fiyatları arasındaki farktır. Yatırımcı üründe alım işlemi açtığında kar/zarar hesaplaması satış fiyatından, yatırımcının satış işlemi açması halinde ise alış fiyatından hesaplanır. Tick ve Pip : Tick paritenin fiyatındaki 5. Basamağa verilen addır. 10 tick 1 pip e eşittir. Pip ise; paritenin fiyatındaki dördüncü basamaktır. Örnek olarak; Yukarıdaki örnekte görüldüğü üzere EURUSD paritesinin satış fiyatı , alış fiyatı ise; dır. Alım fiyatı ile satım fiyatı arasındaki 7 ticklik fark spreade eşittir. Bu örnekte yatırımcının 1 Lot alım işlemi yapması halinde işlem büyüklüğü Euro ya eşit olacaktır. Bu işlem için kullanılacak teminat miktarı ise 1 e 100 kaldıraç oranı üzerinden hesaplandığında Euro ya eşittir. Yatırımcı aynı şekilde 1 lot altı işlem de gerçekleştirebilir. Mevcut paritede 0.01 lotluk işlem gerçekleştirilmesi halinde ise; gerçekleştirilen işlem büyüklüğü Euro ya eşittir. Teminat miktarı ise; 10 Euro olarak hesaplanır. Forex piyasasında kar zarar ise; ikinci para biriminden hesaplanmaktadır. Örneğimizde 1 Lot EURUSD ın seviyesinden alınması sonrası fiyatın seviyesine yükselmesi halinde, bu işlemden = ticklik kar elde edilmiş olur. 1 lot işlemde 1 tick EURUSD paritesi için 1 Dolar kara eşit olduğundan toplamda yatırımcı 164 Dolar kar elde eder.

7 Forex te İşlem Saatleri Forex piyasasında haftanın 5 günü 24 saat işlem yapılabilmektedir. İşlemler Pazar gününü Pazartesi gününe bağlayan gece Avustralya ile açılır ve Cuma gününü Cumartesi ye bağlayan gece New York ile kapanır. Forex Piyasasında Emir Tipleri Forex Piyasasında anlık olarak işlem yapılabileceği gibi belli seviyelerin önemli olduğu düşünülerek bu seviyelere bekleyen emirler konabilir. Bu kapsamda Forex piyasasında toplam 7 çeşit emir tipi vardır. Piyasa Emri : Emrin o anki piyasa fiyatından gerçekleştirilmesi istenen emir tipidir. Emir anlık olarak gerçekleşir. Buy Limit Emri : Fiyatın mevcut piyasa fiyatının altındaki belirlenen seviyeye gelmesi halinde daha düşük bir seviyeden alış yapılabilmesi için verilen bir bekleyen emir türüdür. Yatırımcının fiyatın bir süre daha belirlenen seviyeye kadar düşeceğini ve tekrar yükseliş göstereceğini öngörmesi halinde buy limit emri kullanılabilir. Sell Limit : Fiyatın mevcut piyasa fiyatının üzerindeki belirlenen seviyeye gelmesi halinde daha yüksek bir seviyeden satış yapılabilmesi için verilen bir bekleyen emir türüdür. Yatırımcının fiyatın bir süre daha belirlenen seviyeye kadar yükseleceğini ve tekrar düşüş göstereceğini öngörmesi halinde sell limit emri kullanılabilir. Buy Stop : Fiyatın mevcut piyasa fiyatının üzerindeki belirlenen seviyeye gelmesi halinde daha yüksek bir seviyeden alış yapılabilmesi için verilen bir bekleyen emir türüdür. Yatırımcının fiyatın bir süre daha belirlenen seviyeye kadar yükseleceğini ve bu direnç seviyenin aşılmasıyla hızlanacağını öngörmesi halinde buy stop emrini kullanabilir. Sell Stop : Fiyatın mevcut piyasa fiyatının altındaki belirlenen seviyeye gelmesi halinde daha düşük bir seviyeden satış yapılabilmesi için verilen bir bekleyen emir türüdür. Yatırımcının fiyatın bir süre daha belirlenen seviyeye kadar düşeceğini ve bu destek seviyenin kırılmasıyla hızlanacağını öngörmesi halinde sell stop emrini kullanabilir. Kar Al : Bu emir açık bir pozisyonun belirlenmiş bir kar seviyeden kapanması sağlamak için verilen bekleyen emirdir. Alım yönlü işlemlerde kar al seviyesi mevcut fiyatın üzerine, satım yönlü pozisyonlarda ise mevcut fiyatın altına konur. Zarar Durdur : Kar Al emrinin tersi olan zarar durdur emri yatırımcının korunma amaçlı kullandığı açık pozisyonun belirli bir zarar seviyesinden kapanması için verilen bekleyen emir türüdür. Alım yönlü pozisyonlarda zarar durdur seviyesi mevcut fiyatın altına, satım yönlü pozisyonlarda ise mevcut fiyatın üzerine konur.

8 Forex te Temel Kavramlar Parite : Bir para biriminin başka bir para birimi cinsinden değerini gösteren döviz çifti sembolüdür. Her ülke para birimi gösterimde ülke adının kısaltması ve para biriminin kısaltmasından meydana gelen üçlü bir kısaltma ile gösterilir. USD ( US-United States, D-Dollar), AUD (AU-Australia, D- Dollar), Euro ise; birden fazla ülkeye ait bir para birimi olması nedeniyle EUR kısaltması ile gösterilir. Para birimlerinin birbirlerine karşı değerinin gösterilmesi ise; paritedir. (Örn. EURUSD, AUDUSD) Spread : Spread bir paritede alım fiyatı ile satım fiyatı arasındaki farktır. Spread aracı kurum için gelir kalemidir. Lot : Forex te Lot kavramı işleme girilen hacmi göstermektedir. 1 Lot işlem forex piyasasında farklı ürünler için farklı kontrat büyüklüklerini ifade etmektedir. Örneğin pariteler için 1 Lot işlem birime eşittir. Yani yatırımcının 1 Lot luk EURUSD alış işlemi açması Euro luk alım yapılması anlamına gelir. Bir çok kurum 1 lotun altında da mikro lotlarda 0.01 Lot a kadar işlem yapılmasına olanak sağlamaktadır. Pip : Forex piyasasında pip kavramı fiyatın virgülden sonraki dördüncü basamağına verilen addır. Beşinci basamak ise; tick olarak adlandırılır. 10 tick 1 pip e eşittir. 1 Tick ürünün fiyatında meydana gelebilecek en düşük fiyat hareketini göstermektedir. Baz Döviz: Bir paritede ilk yazılan para birimini ifade eder. EURUSD paritesi için baz döviz EUR dur. Forex piyasasında marjin hesaplaması baz döviz üzerinden yapılır. Karşıt Döviz : Bir paritede ikinci yazılan para birimini ifade eder. EURUSD paritesi için karşıt döviz USD dir. Forex piyasasında yatırımcının kar zararı karşıt döviz üzerinden hesaplanır. Uzun (Long) Pozisyon : Bir üründe alım yönlü pozisyon açılmasını ifade eder. Kısa (Short) Pozisyon : Bir üründe satım yönlü pozisyon açılmasını ifade eder. Marjin : Marjin bir işlemin yapılabilmesi için gerekli olan teminatı ifade eder. Yatırımcının Forex piyasasında belli bir işlem yapabilmesi için kullandığı teminata marjin denir. Marjin hesaplamaları bir döviz çiftinde ilk para birimine göre hesaplanır. Yatırımcının bir üründe işlem açabilmesi için (Fiyat x Sözleşme Büyüklüğü x Lot) / Kaldıraç Oranı) kadar teminat kullanması gerekmektedir. Örneği EURUSD paritesinde seviyesinden 1 lotluk bir işlem açabilmek için ( x x 1) / 100 = 1130 USD teminat kullanması gerekir. Serbest Marjin : Yatırımcının açık pozisyonları sonrası boşta kalan ve kullanabileceği marjin miktarını gösterir. Yatırımcının varlığından kullanılan marjininin çıkarılmasıyla bulunur. Yatırımcının açık pozisyonunun bulunmaması halinde varlıkları serbest marjinine eşittir. Scalping : Yatırımcının küçük fiyat hareketlerinden kar hedefleyerek kısa bir zaman aralığında işlem gerçekleştirmesidir. Stop Out : Yatırımcının marjin seviyesinin aracı kurumun belirlediği bir oranın altına düşmesi halinde, en çok zararda olan pozisyondan başlayarak pozisyonların otomatik olarak kapanmasına stop out denir. Stop out seviyesi kurumdan kuruma göre değişmektedir.

9 Swap : Gecelik taşıma maliyetidir. Yatırımcının mevcut açık pozisyonunu ertesi güne taşıması halinde pozitif veya negatif olarak swap uygulanır. Forex piyasasında swap kavramı iki ülke faizleri arasındaki farktan kaynaklanan faiz ödemesidir. Ülke faizleri arasında fark bulunması halinde yatırımcıya pozitif veya negatif olarak swap işletilir. Slipaj : Forex piyasası sürekli ve likit bir piyasa olduğundan hızlı fiyat hareketleri görülebilir. Bu durumda işleme istenilen fiyattan daha iyi veya daha kötü bir seviyeden girilmesi slipaj kavramını ifade eder. Teknik Analiz Teknik analiz piyasadaki fiyat hareketlerinin rastgele oluşmadığını ve geçmişteki fiyat hareketlerinin gelecekteki fiyat hareketleri üzerinde etkili olabileceğini temel alır. Teknik analize göre bilinen ya da bilinmeyen her bilgi zaten fiyatların içine girmiştir. Piyasadaki tüm yatırımcılar aynı grafikler üzerinden belli başlı göstergelerle işlem yaptığı için özellikle teknik analiz hem kısa vadeli hem de uzun vadeli işlemlerde başarılı sonuçlar verebilmektedir. Forex yatırım platformu olarak kullanılan Meta Trader 4 Programı da yatırımcının teknik analiz gerçekleştirebilmesi için farklı araçlar sunmaktadır. Teknik Analiz Kavramları Trend Piyasadaki fiyatın eğilimini belirten belli bir yöne kısa orta ve uzun vadeli hareketlerdir. Trendler artan, azalan ve yatay trend olarak üçe ayrılır. Yukarıdaki grafikte yükseliş trendi örneği görülmektedir. Fiyatlar yükseliş eğilimini sürdürmekle birlikte geri çekilmelerde ise; trend için önemli görülen seviye destek olarak fiyatlanmıştır.

10 Yukarıdaki grafikte ise düşüş trendi örneği gösterilmektedir. Fiyatlar belli bir bant aralığındaki düşüş eğilimini devam ettirmiştir. Trendler ana trend, ara trend ve kısa vadeli trendler olarak da ayrıştırılabilir. Ana trendler uzun vadelidir. Ara trendler ise; ana trend içinde oluşan trendlere verilen isimdir. Ancak ara trendler ana trendleri bozmazlar. Ana trendlerin bozulması halinde yeni bir trend başlangıcından söz edilebilir. Ancak ara trendler ana trendle aynı yönde veya tersi yönde olabilir.

11 Destek Direnç Destek ve direnç kavramları teknik analizcilerin en fazla kullandığı terimlerdir. Destek : Fiyatın aşağı yönlü hareketlerde geçmekte zorlandığı seviyeyi ifade etmek için kullanılır. Fiyatın önemli bir destek seviyesini aşağı yönlü kıramayarak tekrar yukarı yönlü hareket başlatabileceği gibi, destek seviyesini kırarak düşüşünü devam ettirebilir. Özellikle doğru belirlenen bir destek seviyesi piyasadaki birçok yatırımcı tarafından takip edileceğinden fiyatın bu önemli seviyelerden aşağı ya da yukarı yönlü hızlı bir hareket gerçekleştirmesi beklenebilir. Direnç : Fiyatın yukarı yönlü hareketlerde geçmekte zorlandığı seviyeyi ifade etmek için kullanılır. Fiyat önemli bir direnç seviyesini aşamayarak tekrar aşağı yönlü hareket başlatabileceği gibi, direnç seviyesini kırarak yükselmeye devam da edebilir. Özellikle doğru belirlenen bir direnç seviyesi piyasadaki birçok yatırımcı tarafından takip edileceğinden fiyatın bu önemli seviyelerden aşağı ya da yukarı yönlü hızlı bir hareket gerçekleştirmesi beklenebilir.

12 Teknik analizde destek direnç seviyeleri fiyat hareketi için önemli seviyeleri ifade etmektedir. Ancak destek ve direnç seviyeleri yeni pozisyon açılmasında kesin bir gösterge niteliğinde değildir. Özellikle yatırımcıların önemli bir destek ya da direnç seviyesine gelen fiyattaki hareketi iyi tahlil etmesi gerekmektedir. Ancak Forex te destek ya da direnç seviyelerinden işleme girmek daha bilinçli bir pozisyon açıldığını destekler. Destek seviyesinin aşağı yönlü kırılması halinde fiyatın bir süre daha düşüş eğilimini devam ettirebileceği, direnç seviyesinin yukarı yönlü kırılması ise; fiyat bir süre daha yükselmeye devam edebileceği olarak yorumlanabilir. Formasyonlar Çift Tepe Çift Dip Formasyonu Çifte tepe formasyonu yükseliş trendlerinin sonunda, çift dip formasyonu ise düşüş trendlerinin sonunda görülür. Fiyatların belli bir süre düşüş hareketi göstermesi sonrası bir zirve veya dip seviyeden iki kez yön değiştirmesiyle meydana gelen formasyonlardır.

13 Omuz Baş Omuz (OBO) Ters Omuz Baş Omuz TOBO OBO ve TOBO formasyonları da belli bir trend bitiren formasyonlar olarak adlandırılmaktadır. Özellikle OBO ve TOBO formasyonlarında formasyonun tamamlanması için omuz seviyesinin kırılması gerekmektedir. Formasyonun tamamlanması sonrası OBO ve TOBO formasyonlarında omuz seviyesi ile baş seviyesi arasındaki mesafe kadar fiyat hareketi daha görülebilir. OBO OBO formasyonu yükseliş trendini bitiren bir formasyondur. Formasyonda ikinci omzun oluşması sonrası fiyatın boyun çizgisinin altına sarkması halinde, aşağı yönlü yeni bir trend başlayabileceği sinyali olarak yorumlanır. Boyun çizgisinin kırılması sonrası fiyat hareketinin baş ile boyun çizgisi arasında kalan mesafe kadar daha aşağı gitme ihtimali bulunabilir.

14 TOBO OBO formasyonunun tersidir. Düşüş trendini bitiren formasyon olarak değerlendirilir. Formasyonda ikinci omzun oluşması sonrası fiyatın boyun çizgisini yukarı yönlü kırması halinde yeni bir yükseliş trendinin başlayabileceği sinyali olarak yorumlanır. Boyun çizgisinin yukarı yönlü aşılması sonrası yukarı yönlü fiyat hareketinin baş ile boyun çizgisi arasında kalan mesafe kadar daha yukarı gitme ihtimali bulunabilir. Üçgen Formasyonları Üçgen formasyonları üçe ayrılır. Simetrik Üçgen Formasyonu Simetrik üçgen formasyonunda fiyat belli bir yükseliş veya düşüş yaşadıktan sonra belli bir direnç veya destek seviyesinden tekrar dönüş sağlar. Özellikle oluşan üçgen görünümünde her zirve dip mesafesi bir öncekinden daha kısa olmalıdır. Bu şekilde formasyonun aşağı veya yukarı kırılması sonrası formasyonun tamamlandığından ve yön tayininden söz edilebilir. Fiyat hedefi olarak ise; yukarı yönlü kırılmalardan üçgen formasyonunun alt bandının paraleli, aşağı yönlü kırılmalarda ise; formasyonun üst bandının paraleli hedef olarak belirlenebilir.

15 Artan Üçgen Formasyonu Artan üçgen formasyonunda fiyat alt banda yukarı yönlü bir trend oluşturmakla birlikte, formasyonun üst bandında belli bir direnç seviyesinin baskısı görülür. Formasyonun bu nedenle üst bandı yatay bir çizgidir. Formasyonun alt bandı ise; yükselen diplerden oluşur. Formasyonun kırılmasıyla birlikte hareket kırılan yöne doğru devam edebilir. Azalan Üçgen Formasyonu Azalan üçgen formasyonunda ise formasyonun alt bandı paralel bir destek seviyesinden destek alırken, üst bant düşen tepeler oluşturur. Fiyatın yukarı bandı kırması halinde alt banda paralel bir hedef, aşağı yönlü kırılma görülmesi halinde ise üst banda paralel bir hedef fiyat belirlenebilir.

16 Takoz Formasyonları Yükselen Takoz Formasyonu Takoz formasyonları üçgen formasyonlarına benzer şekilde üçgen görünümündedir. Yükselen takoz formasyonunda da fiyattaki üçgen şekildeki sıkışma kırılma yönüne doğru hızlanabilir. Ancak Takoz formasyonlarında hem formasyonun alt bandı hem de üst bandı trend eğilimini daralan bir şekilde devam ettirir.

17 Alçalan Takoz Formasyonu Alçalan takoz formasyonunda ise, formasyonun hem alt bandı hem de üst bandı aşağı yönlü trendi oluşturarak sıkışma sonrası kırılma eğilimi gösterir. Bayrak ve Flama Formasyonu Bayrak Formasyonu Bayrak formasyonu fiyatın kısa vadede hızlı bir yükseliş göstermesi sonrası bir direnç ve destek seviyesi arasına sıkışmasıyla oluşur. Bayrak formasyonunda en önemli göstergelerden biri bayrağın oluşumu sırasında işlem hacminin düşüş göstermesi, formasyonun kırılmasıyla birlikte ise hacmin tekrar yükselmesidir.

18 Flama Formasyonu Flama Formasyonu da fiyatta hızlı bir yükseliş görülmesi ve sonrasında fiyatın üçgen şeklinde sıkışmasıyla meydana gelir. İndikatörler ve Osilatörler İndikatör ve osilatör kavramları Forex piyasasında yatırımcıya mevcut hareketlerin devam edip etmeyeceğine dair işaret verebilen göstergelerdir. İndikatörler genel itibari ile trend bulunan piyasalarda osilatörler ise; yatay piyasada daha iyi sonuçlar verebilmektedir. MT4 Platformunda İndikatör ve Osilatörler kolayca grafiğe eklenebilmektedir. İndikatörler Hareketli Ortalamalar Bollinger Bantları Parabolic SAR Osilatörler RSI (Relative Strength Index) Momentum Stochastic Osilatör MACD

19 Hareketli Ortalamalar Hareketli ortalamalar fiyatın belirli bir süredeki değişimini görmeye yarayan göstergelerdir. Özellikle hareketli ortalamaları kullanılan grafiğin türüne göre değişmektedir. Günlük grafikteki 100 günlük hareketli ortalama, grafikteki son 100 barın hareketli ortalamasına tekabül etmektedir. Bu nedenle fiyat değiştikçe, hareketli ortalamalar da fiyat yönünde hareket gösterir. Benzer şekilde hareketli ortalanın 4 saatlik grafikte kullanılması halinde, hareketli ortalama yine son 100 tane 4 saatlik barın hareketli ortalamasına tekabül eder. Hareketli ortalamalar her yatırımcının işlem stratejisine göre farklı farklı kullanılabilir. Genel olarak Forex yatırımcıları farklı periyotlarda üssel ve basit hareketli ortalamaları kullanmaktadır. Aynı şekilde birçok teknik analizci de hareketli ortalamalardan yararlandığı için özellikle 20, 50, 100 ve 200 günlük hareketli ortalamalar fiyatta etkili olabilecek seviyeler olarak değerlendirilebilir. Kısa vadelerde bu seviyeler tepki alımları için de belirleyici olabilir. Ayrıca hareketli farklı periyottaki iki hareketli ortalamadan kısa periyoda sahip olanın uzun periyoda sahip olan hareketli ortalamayı yukarı yönlü kesmesi Forex piyasasında alım yapılabilecek bir gösterge olarak, aşağı yönlü kesmesi ise satış yapılabilecek bir gösterge olarak yorumlanmaktadır.

20 Bollinger Bantları Bollinger bantları da hareketli ortalamalardan türetilmiş bir göstergedir. Özellikle Bollinger bantlarında belli başlı kurallar kullanılır. Bant aralıklarının daralması fiyatlamada yeni bir trend başlayabileceğine işaret etmektedir. Fiyatın orta bandında altındaki veya üstündeki hareketini hızlı bir şekilde orta bandından altına veya üstüne taşıması trendin değişebileceğine işaret etmektedir. Fiyatın orta bandı aştıktan sonra üst bandı veya alt bandı test etmesi, kısa ve orta vadede hareketin devam edebileceğine işaret edebilir. Ancak Bollinger bantları hareketli ortalamalardan türetilmiş bir gösterge olarak takip edici konumdadır. Bu nedenle işlem stratejilerinde yanıltıcı olabilir.

21 Parabolic SAR Parabolic SAR göstergesi grafik üzerinde birbirini takip eden noktalardan oluşmaktadır. Grafikte noktaların fiyatın üzerinde görünürken, fiyatın altına inmesi alım sinyali, fiyatların altından üzerine çıkması ise satım fırsatı olarak yorumlanmaktadır. RSI (Göreceli Güç Endeksi) Osilatörler genellikle uyumsuzluk göstergeleridir. Yani bir fiyat hareketinin kalıcı olup olmadığı ya da fiyatlamanın gerçekçi olup olmadığına dair işaret verir. RSI göstergesi de hareketli ortalamalardan meydana gelmiş bir osilatördür. Fiyatın belirlenen periyotta ağırlıklı olarak yukarı yönlü mü yoksa aşağı yönlümü eğilimi olduğunu test eder. RSI 0 ile 100 seviyeleri arasında bir değer alabilir. Ancak özellikle yorumlamada 30 ile 70 seviyeleri arasındaki hareketler önemlidir. RSI için 70 seviyesinin üzerindeki hareketler aşırı alım bölgelerini, 30 seviyesinin altındaki hareketler ise; aşırı satım bölgelerini göstermektedir. Bu nedenle 30 ve 70 seviyesi aralığı dışındaki hareketler fiyat dönüş sağlanabileceğine işaret etmektedir. Trendler ve destek direnç seviyeleri RSI üzerinde de uygulanabilir. Özellikle grafiğe bağlı olarak hareket eden RSI göstergesinde, grafiğin tepe ve dip yaptığı noktalarda göstergenin de tepe ve dip yapması beklenir. Fiyatın yeni zirve veya yeni dip arayışlarında RSI ın dip ya da tepe yapmaması uyumsuzluğa işaret etmektedir.

22 Momentum Fiyattaki değişim hızını % olarak hesaplayan bir göstergedir. Özellikle momentum göstergesinde 100 seviyesi baz alınır. Momentumun belirlenen periyot içerisinde 100 seviyesinin altına geçmesi aşağı yönlü bir trend başlayabileceğini, 100 seviyesinin üzerinde ise yukarı yönlü trendin hareket görülebileceği sinyali olarak yorumlanmaktadır.

23 Stochastic Osilatör MACD MACD göstergesi de hareketli ortalamalar arasındaki ilişkiden meydana gelmiş bir göstergedir. Genel olarak 9,12 ve 26 periyotluk MACD göstergesi kullanılır. 12 günlük hareketli ortalamanın 26 günlük hareketli ortalama üzerinde yer alması kısa vadeli hareketli ortalamanın uzun vadeliyi kesmesi sebebiyle pozitif olarak algılanabilir. Bu durumda MACD göstergesi 0 seviyesinin üzerinde olacağından yukarı yönlü eğilime işaret edebilir. 0 seviyesi altında ise; satış sinyali olarak yorumlanabilir. MACD göstergesinde de uyumsuzluklar önemlidir. Aşağıdaki grafikte de görüleceği üzere fiyatlar yeni bir zirve oluştururken, MACD göstergesinde yeni bir zirve oluşturmamıştır. Bu nedenle yukarı yönlü trendin kırılması sonrası net bir satış sinyali görülmektedir.