Web in Tekrar Bağımsızlaştırılması

Transkript

1 # 1 Özgür Yazılım ve Linux Günleri Web in Tekrar Bağımsızlaştırılması Özgür Yazılım ve Linux Günleri Bilgi Üniversitesi Mayıs 2018 Uğur ARICI

2 # 2 Uğur ARICI Dijital Ürün Yöneticisi, Danışman 10+ yıllık web geliştirme geçmişi Kurgulamayı ve anlatmayı sever Eğitmen, konuşmacı Hobileri: Konuşmak ve yemek yemek (aynı anda değil)

3 # 3 İNTERNET!= WEB İnternet birbirine bağlı ağlar ve cihazların bütünüdür. Web, internet üzerinde HTTP ile haberleşilen kısımdır.

4 # 4 HEY GİDİ GÜNLER! Web, herkesin kendi alanına yani kendi verisine sahip olduğu, hem istemci hem sunucu rolüyle dahil olabileceği merkezsiz bir yapı olarak tasarlanmıştı. Takip ettiğiniz blogları anımsadınız mı?

5 # 5 Web in Geleceği Tehlike Altında Erişilebilirlik ve katılımın artmasıyla Web in yetenekleri ve alternatif kullanım alanları artmış, bağımsız parçalardan oluşacak şekilde yaratılan Web de tekeller oluşmaya başlamış durumda.

6 # 6 Verini ver, hizmet verem* Bugün birçok web uygulaması çalışabilmek için verilerimizi istiyor. Bu talep için de 2 temel dayanakları var. Teknik gerekçe: Verine sahip olmadan sana nasıl hizmet vereyim? Ekonomik gerekçe: Verine sahip olmadan nasıl para kazanayım? * Verem, bakteriyel ve bulaşıcı bir hastalık. Vikipedi** ** Vikipedi erişimi için bkz: kendibaglantim.com

7 # 7 Hem ayranım dökülmesin, hem verim güdülmesin* Verimizin mülkiyetini, merkezi web uygulamaları üstünden, şirketlere vermek istemiyoruz. Verilerimizin nerede, nasıl saklanacağına kendimiz karar vermek ve tüm erişim izinlerini yönetmek istiyoruz. Aynı zamanda modern web uygulamalarının sağladığı faydalardan yararlanmak istiyoruz. * Güdülmek: Birinin düşünce ve amacı doğrultusunda yönetilmek. TDK

8 # 8 Bütün bildiklerinizi unutun Verilerimizi istediğimiz gibi saklayıp yönetmek ve modern web uygulamalarının konforunu sürdürmek için bilindik web geliştirme yöntemlerimizde değişikliğe gitmemiz gerekecek. Birileri çoktan başladı bile

9 # 9 Bilindik Yöntemlerde Değişiklikler 1. Son kullanıcılar kendi verisinin tek sahibi olur 2. Uygulamalar yönetim ekranlarına dönüşür 3. API arayüzleri yapılandırılmış sorgulara dönüşür

10 # Son kullanıcılar kendi verisinin tek sahibi olur Benim verim, benim kararım! Bağımsızlaştırma (merkezsizleştirme) kişinin verileri üstünde tam kontrol sahibi olmasıyla ilgilidir. Peki bunu nasıl mümkün kılabiliriz?

11 # Son kullanıcılar kendi verisinin tek sahibi olur Merkezi ve bağımsız uygulamalarda veri bölmeleri

12 # Son kullanıcılar kendi verisinin tek sahibi olur Merkezsiz bir sosyal medya uygulamasında örnek bir paylaşım

13 # Uygulamalar yönetim ekranlarına dönüşür Veri ve uygulama pazarları birbirinden ayrılıyor Veriler birçok farklı bölmede bulunacağı için uygulamaların kendi veritabanlarına bağımlılığı kalmayacak. Eriştikleri veriler üzerinde, yetki sahibi oldukları işlemleri yapan yönetim ekranlarına dönüşürler.

14 # Uygulamalar yönetim ekranlarına dönüşür Aynı verinin kopyasını bir sürü yerde tutmamız gerekmez

15 # Uygulamalar yönetim ekranlarına dönüşür Ayrı pazarlar rekabeti ve faydayı artırır

16 # API arayüzleri yapılandırılmış sorgulara dönüşür SQL gibi ama tam değil Uygulamarın farklı standartlara sahip tüm bölmelerden veri okuyabilmesi için uygun bir haberleşme yöntemi geliştirilmeli

17 # API arayüzleri yapılandırılmış sorgulara dönüşür Merkezi uygulamalar ve verileriyle iletişimleri tamamen kendilerine özgüdür

18 # API arayüzleri yapılandırılmış sorgulara dönüşür Bağımsız web uygulamalarında, tüm veri bölmeleriyle konuşabilen sorgu motorları kullanılabilir

19 # 19 Gücün tekrar düzenlenmesi Tüm bu değişiklikler herkesin kazanacağı sonuçlar doğuruyor, kullanıcılar verilerine hükmediyor, girişimciler pazar payını hedefleyebiliyor, herkes kullanımını tercihlerine göre şekillendirebiliyor Peki bu varsayımların uygulanmasında ne durumdayız?

20 # 20 Talk is cheap, show me the code - LINUS TORVALDS Mastodon Solid dokieli Mashlib

21 # 21 Türkiye de neler yapılabilir? Müşteri taleplerinin web üzerinden geldiği sektörlerde, dijital çözümlerin esnafları güçlendirdiği dijital dönüşüm projeleri. Esnaf odalarıyla işbirliği. Gayrimenkul ilanları Eve yemek siparişi Şehir içi ulaşım

22 # Aynı bilgiyi bize iki kere sormayı bıraktıklarında bilgisayarların gerçekten zekileşmeye başladıklarını anlayacağız - MARVIN MINSKY Teşekkürler Uğur ARICI Özgür Yazılım ve Linux Günleri Mayıs 2018 Bilgi Üniversitesi