KAHRAMAN MARAŞ VALİLİĞİ İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ KAHRAMAN MARAŞ 2003 İL ÇEVRE DURUM RAPORU

Transkript

1 KAHRAMAN MARAŞ VALİLİĞİ İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ KAHRAMAN MARAŞ 2003 İL KAHRAMAN MARAŞ

2 İÇİNDEKİLER Sayfa (A). COĞRAFİ KAPSAM (B). DOĞAL KAYNAKLAR (C). HAVA (ATMOSFER VE İKLİM ) (D). SU (E). TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMI (F). FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER (G). TURİZM (H). TARIM VE HAYVANCILIK (I). MADENCİLİK (J). ENERJİ (K). SANAYİ VE TEKNOLOJİ (L). ALTYAPI, ULAŞIM VE HABERLEŞME (M). YERLEŞİM ALANLARI VE NÜFUS (N). ATIKLAR (O). GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM (P). AFETLER (R). SAĞLIK VE ÇEVRE (S). ÇEVRE EĞİTİMİ (T). ÇEVRE YÖNETİMİ VE PLANLAMA I 2

3 HARİTALAR Harita 1 Kahramanmaraş İl Haritası 4 Harita 2 Türkiye Jeoloji Haritası 6 Harita 3 Kahramanmaraş Jeoloji Haritası 7 GRAFİKLER Grafik 1 Rüzgar Esme Sayıları Toplam Dağılım Grafiği 17 Grafik 2 Yıllık Ortalama Rüzgar Hızı Dağılım Grafiği 18 TABLOLAR Tablo 1 İlçelerin Köy ve Mahalle Sayıları ile Merkeze Uzaklığı 3 Tablo 2 Uzun Yıllar Ortalama Rüzgâr Tablosu 19 Tablo 3 Rüzgâr Hâkim Yön Tablosu 20 Tablo 4 Uzun Yıllar Ortalama Basınç Tablosu 21 Tablo 5 Uzun Yıllar Ortalama Nispi Nem Tablosu 22 Tablo 6 Uzun Yıllar Ortalama Sıcaklık Tablosu 23 Tablo 7 Uzun Yıllar Minimum Sıcaklık Tablosu 24 Tablo 8 Uzun Yıllar Maximum Sıcaklık Tablosu 25 Tablo 9 Uzun Yıllar Aylara Göre Donlu Gün Sayısı 26 Tablo 10 Uzun Yıllar Aylık Güneşlenme Süresi 27 Tablo 11 Uzun Yıllar Ortalama Yağış Tablosu 28 Tablo 12 Son 20 Yıla Göre Aylık Karlı Gün Sayısı 29 Tablo 13 Trafikte Kayıtlı Araç Tablosu 32 Tablo 14 Toprak Örneklerinde Ağır Metal Tablosu Tablo 15 Bitki Analiz Tablosu 36 Tablo 16 Akarsular Tablosu 38 Tablo 17 Göller ve Göletler Tablosu 38 Tablo 18/1 28 Su Kaynakları Kalite Gözlem Sonuçları Tablo 19 Toprak Sınıfları Tablosu 55 Tablo 20 Arazi Varlığı Tablosu 55 Tablo 21 Ormanlık Alanlar Tablosu 57 Tablo 22 Orman Üretim Programı Tablosu 57 Tablo 23 Ormanların Ağaç Türlerine Göre Dağılımı 57 Tablo 24 Orman İçi Dinlenme Yerleri 81 Tablo 25 Arkeolojik Sit Alanları Tablosu Tablo 26 Anıtlar Tablosu Tablo 27 Turistik Tesisler Tablosu 93 Tablo 28 Yerel Gazete ve Dergiler Tablosu 93 Tablo 29 Yerel Radyo ve TV ler Tablosu 93 Tablo 30 Buğdaygiller Tablosu 94 Tablo 31 Yem Bitkileri Tablosu 94 Tablo 32 Endüstri Bitkileri Tablosu 95 II 3

4 Tablo 33 Meyve Üretimi Tablosu Tablo 34 Sebze Üretimi Tablosu 96 Tablo 35 Arıcılık Tablosu 98 Tablo 36 Tarımsal İlaç Kullanım Tablosu Tablo 37 Doğal Malzeme Ocakları Tablosu Tablo 38 Orman Üretim Programı Tablosu 105 Tablo 39 Elektrik Üretim Tablosu 107 Tablo 40 Abone Gruplarına Göre Elektrik Tüketim Tablosu 108 Tablo 41 Küçük Sanayi Siteleri Tablosu 109 Tablo 42 Sanayi Tesisleri Tablosu Tablo 43 Elektrik İletim Hatları Tablosu Tablo 44 Telefon Şebeke ve Santral Tablosu 117 Tablo 45 Kentsel Donatımlar Tablosu 121 Tablo 46 İlk ve Orta Öğretim Tablosu 123 Tablo 47 İlk ve Orta Öğretim Öğrenci Barındırma Durumu 124 Tablo 48 Yüksek Öğrenim Yurt Durumu 125 Tablo 49 İl Nüfusunun Yıllara Göre Değişimi 129 Tablo 50 İlin Yaş Grubuna Göre Değişimi 130 Tablo 51 İl Merkezinin Nüfus Durumu 130 Tablo 52 Bucak ve Köylerin Nüfus Durumu 131 Tablo 53/1-9 İlçelerin Nüfus Durumu Tablo 54 Nüfus Yoğunluğu Tablosu 136 Tablo 55 Nüfus Değişimi Tablosu 137 Tablo 56 Gürültü Kaynağı Tablosu 139 Tablo 57 Fabrika Gürültü Ölçüm Tablosu 140 Tablo 58 Yerleşim Alanı Gürültü Ölçüm Tablosu Tablo 59 Orman Yangınları Tablosu 144 Tablo 60 Yıllara Göre Bildirimi Zorunlu Hastalıklar 148 Tablo Aylara Göre Bildirimi Zorunlu Hastalıklar 148 Tablo 62 Aşılama Çalışmaları Tablosu 151 Tablo 63 Ölümlerin Hastalık, Yaş ve Cinsiyet Gruplarına Göre Dağılımı 152 Tablo 64 Hastalıkların Yaş ve Cinsiyet Gruplarına Göre Dağılımı 153 Tablo Yılı Aile Planlaması Çalışmaları 153 Tablo 66 Emisyon İzni Tablosu 157 Tablo 67 Gürültü Etkilenme Tablosu 160 III 4

5 (A). COĞRAFİ KAPSAM A.1. Giriş km² lik yüzölçümü ile ülkemizin 11. büyük vilâyeti olan Kahramanmaraş, Akdeniz bölgesinde yer almaktadır. Merkez İlçe deniz seviyesinden 568 metre yükseklikte olup, il genelinin arazi yüksekliği 350 metreden başlayarak metreye kadar yükselir. İlde, Merkez dâhil 10 ilçe, 64 belediye, 476 köy, 342 mahalle, 17 birlik mevcuttur. 14 Belediye ve 120 köy Merkez İlçeye aittir. İlçelerimiz, Merkez, Afşin, Andırın, Çağlayancerit, Ekinözü, Elbistan, Göksun, Nurhak, Pazarcık ve Türkoğlu dur. Maraş ın bilinen tarihi Anadolu'da ilk siyasi birliği kuran Hititlere kadar dayanır. Hititler Devrinde buraya Marxasi dendiği çevrede bulunan bu döneme ait birçok tarihi eser ve yazılardan anlaşılmaktadır. Daha sonra Romalılar ve Bizanslılar tarafından işgal olunan şehir, bu dönemde de Cermanya ismiyle anılmaya başlanılmış ve Hz. Ömer zamanında da Müslümanlar tarafından feth olunmuştur. Bölgede uzun yıllar boyunca Emeviler, Abbasiler, Selçuklular ve Memluklular hüküm sürmüştür. İslam hâkimiyetinin Suriye'den Anadolu'ya yayıldığı sırada, Maraş'ın Arap-Bizans nüfuz alanları arasında sınır bölgesi olması dolayısıyla Rumlarca sık sık yakılıp, tahrip edildiği görülmektedir. Yavuz Sultan Selim, Maraş'ı 1514 Çaldıran savaşından sonra Osmanlı Devleti topraklarına katarak, burada merkezi Maraş olmak üzere Malatya, Antep, Karsulkadiriye ve Sumaysat Sancaklarının bağlandığı Dulkadiriye eyaletini kurmuştur. Şehir 1866 yılında da sancak olarak Halep Valiliğine bağlanmıştır. Ermeni, Yahudi ve Rafizi gibi etnik grupların bir arada yaşaması nedeniyle huzur bulamayan Maraş halkı, özellikle Zeytun (Süleymanlı) Ermenileri tarafından sık sık taciz edilmiştir yılında çıkan Zeytun isyanı çok kanlı olmuş ve I. Dünya Savaşına kadar sürmüştür. Bu dönemde yüzlerce Türk katledilip evleri yakılmıştır. Mondros mütarekesinden sonra 22 Şubat 1919 'da İngilizlerin, Suriye İtilafnamesi gereği 29 Ekim 1919 'da da Fransızların işgaline uğrayan şehir, 12 Şubat 1920 tarihinde hürriyetine kavuşmuştur. 31 Ekim 1919 günü Uzunoluk Hamamından çıkan kadınların peçesine el uzatan Fransız üniforması giymiş Ermeni askerine karşı ilk kurşunu sıkan Sütçü İmam, kurtuluş mücadelesinin önderi olmuştur. 28 Kasım 1919 cuma günü kalesinde bayrağının dalgalanmadığını gören halk, Ulucamii İmam Hatibi Rıdvan Hoca'nın "Bayrağın dalgalanmadığı yer hür değildir, hür olmayana da cuma namazı farz değildir" sözü üzerine Türk Bayrağını göndere çekerek ilk toplu hareketi başlatmıştır. Gittikçe artan Ermeni mezalimine dayanamayan Maraş Halkı 21 Ocak 1920'de başlayan ve 11 Şubat 1920'ye kadar 22 gün süren kurtuluş mücadelesi sonunda kendi şehrini kurtarma şerefine erişmiştir. Türk Kurtuluş Mücadelesinin önderi olan Maraş bu önder hareket nedeniyle 5 Nisan 1925 tarihinde dünyada ilk olarak tek kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile taltif edilmiş ve yine 7 Şubat 1973 gün ve 1657 Sayılı Kanunla ismi Kahramanmaraş olarak değiştirilerek onurlandırılmıştır. 5

6 İl Merkezinde ve nispeten gelişmiş olan Afşin ve Elbistan İlçelerinde sanayileşmenin ve dışa açılmanın getirdiği bir toplumsal değişim süreci yaşanmaktadır. Bu merkezlerde gelir düzeyindeki yükselmeye paralel olarak yaşam şekli de değişmeye başlamıştır. Sanayileşmeye paralel olarak çevre il ve ilçelerden İl Merkezine doğru yoğun bir göç yaşanmış olup, göçle beraber İl Merkezinde muazzam bir konut yapımı gözlenmiştir. Bu iç göç aynı zamanda bir altyapı sorununu da beraberinde getirmiştir. İl Merkezinde , il genelinde dolayında konut bulunmaktadır. Haneye düşen ortalama nüfus miktarı 6 dır. Şehir ile kasabalarda betonarme ve kargir yapılar çoğunluktadır. Özellikle dağ köylerimizde taş ve topraktan yapılma basit evler yaygın konut türüdür. Sanayileşmede yaşanan hızlı gelişme sevindirici boyuttadır. Sanayileşme, kırsal alandan kopup gelecek nüfusu, istihdam edecek sektör olması bakımından önemini bir kat daha artırmaktadır. Kahramanmaraş İlinin ekonomik yapısı genel haliyle 1950'li yıllarda tarıma dayalı bulunmaktaydı. Coğrafi durumu, arazi yapısı ve tarihi seyri içerisinde değerlendirildiğinde halkın gelir kaynağını tarım ve el sanatları oluşturmaktaydı. Bu el sanatlarından oymacılık, bakırcılık ve kuyumculuk halen devam etmektedir. Özellikle 1968 yılında İl in Kalkınmada Öncelikli İller kapsamına alınması ile sanayileşmenin yapısında bir değişim görülmüş, mevcut küçük çaplı sanayi kuruluşlarından farklı olarak büyük çaplı pamuklu dokuma sanayi, iplik fabrikaları, süt ürünleri, dondurma, zeytin ve ayçiçeği yağı fabrikaları kurulmuştur. Türkiye de piyasa ekonomisinin yeni yeni benimsenmeye başlanmasıyla 1980 li yılların başından itibaren Kahramanmaraş, büyük bir iktisadi adım atarak sanayileşme ve çağdaş ticaret sürecine girmiştir. Böylece yıllarca gerçekleştirilemeyen büyüme ve değişme için alt yapı oluşturulmuş, bundan sonrası için geriye sadece sanayi tesislerini kurup işletmek kalmıştır. Devlet teşviklerini doğru kullanarak bu fırsatı iyi değerlendiren Kahramanmaraşlı girişimciler şehrin bugün sahip olduğu sağlam ekonomik yapının kurulmasında büyük rol oynamışlardır. İlimizin iç ve dış ticaretinin başlıca konusunu tarım ürünleri ile tarıma dayalı sanayi ürünleri oluşturmaktadır. İlimizde toptan üretimi ve ticareti yapılan tarım ürünlerinden başta buğday, arpa, mısır ve çavdar, sanayi bitkilerinden; pamuk, şekerpancarı, ayçiçeği, kırmızıbiber, baklagillerden ise; nohut, fasulye ve mercimektir. Sanayi ürünlerinden ilde üretimi yapılan başta dokuma ve giyim sektörü mamulleri olan iplik, örgü, kumaş ve hazır giyim üretimi ve ticareti yapılmaktadır. Metal sanayinde özellikle İl Merkezinde çelik mutfak eşyası imali ve ticareti göz doldurmaktadır. Kahramanmaraş ta el sanatları geniş ve zengin bir muhteviyata sahiptir. Başta ağaç oyma sanatı, bakırcılık, sim-sırma işlemeciliği, kuyumculuk ve dericilik (köşkerlik) eskiden günümüze yaşaya gelen belli başlı el sanatlarıdır. Özellikle ağaç oymacılığı, bakırcılık ve altın işlemeciliği (kuyumculuk) çok ünlüdür. İlin yoğun imalat ve ticaret potansiyeli içerisinde el sanatları önemli bir yer işgal eder. 6

7 Kahramanmaraş ilinin önemli yerleri: Kahramanmaraş Kalesi, Ulu Camii, Taş Medrese, Ceyhan Köprüsü, Afşin Ashab-ül kehf, Güvercinlik Su Mağarası, Savruk Mağarası, Döngel Mağraları, Ali Kayası, Süleymanlı / Kanlı Köprü, Çukurhisar Kaya Mezarları, Zeytin Ilıcası, Ekinözü (Cela) İçmeleri, Yavşan Yaylası, Başkonuş Yaylası, Meryemçil Yaylası, Yeşilgöz dür. A.2. İl ve İlçe Sınırları: İlimizde, Merkez dahil 10 ilçe, 64 Belediye, 474 Köy, 342 Mahalle, 17 Birlik mevcuttur. İLÇELERİMİZE GÖRE BELEDİYE, KÖY VE MAHALLE SAYILARI İLE MERKEZE UZAKLIKLARI MERKEZE UZAKLIĞI (KM) İLÇE ADI BELEDİYE KÖY MAHALLE Merkez İlçe Afşin Andırın Çağlayancerit Ekinözü Elbistan Göksun Nurhak Pazarcık Türkoğlu GENEL TOPLAM İlçelerin Köy ve Mahalle sayıları ile Merkeze Uzaklıkları Tablosu (Tablo 1) A.3. İlin Coğrafi Durumu: İlimiz, Doğudan Adıyaman, Kuzeydoğudan Malatya, Güneyden Gaziantep, Güneybatıdan Osmaniye, Batıdan Adana, Kuzeybatıdan Kayseri ve Kuzeyden ise Sivas illeri ile komşudur. 7

8 Kahramanmaraş İl Haritası (Harita 1) 8

9 A.4. İlin Topografyası ve Jeomorfolojik Durumu: İlimiz km² lik yüzölçümü ile Türkiye'nin 11. büyük vilâyeti durumundadır kuzey paralelleri ile doğu meridyenleri arasında yer alır. Merkez İlçe deniz seviyesinden 568 metre yükseklikte olup, ilin kuzey kesimleri oldukça dağlıktır. Yeryüzü şekilleri genellikle Güneydoğu Torosların uzantıları olan dağlarla bunlar arasında kalan çöküntü alanlarından oluşmaktadır. Arazi yüksekliği 350 metreden 3000 metreye kadar çıkan ilimizde geniş ovalar vardır. Bunlar; Gâvur, Maraş, Göksun, Aşağı Göksun, Afşin, Elbistan, Andırın, Mizmilli, Narlı ve İnekli Ovalarıdır. İlimizin belli başlı dağları ise; Nurhak (3.081 m), Binboğa (2.957 m), Engizek (2.824 m) ve Ahırdağıdır (2.301 m). Ceyhan nehri ile Aksu, Bertiz, Erkenez, Göksu, Göksun, Hurman, Körsulu, Sarsap ve Söğütlü Çayları İlimizin başlıca akarsularıdır. Toprakların %59,7 sini dağlar, %24'ünü platolar ve %16,3 ünü de ovalar teşkil eder. İl alanının % 24 ünü kaplayan platolar daha çok kuzeyde toplanmıştır. Güneydoğu Toroslar ın kuzeye açılan kollarından olan ve Afşin i batıdan kuşatan Binboğa Dağları doğuya doğru platolara dönüşür, yükseltisi m arasında değişen bu platolar kalkerli yapıları nedeni ile ot bakımından çok zengindir. İlde bunlardan başka Elbistan ovasını kuzeyden ve doğudan sınırlayan dağların yüksek kesimleri ile ova arasında ve İlin güney kesimlerinde de platolar yer almaktadır. Ovalar İl alanının % 16,3 lük bir bölümünü kaplamaktadır. Daha çok Ceyhan ırmağı vadisi boyunca sıralanan bu ovaların başlıcalar Elbistan ve Kahramanmaraş ovalarıdır. A.5. Jeomorfolojik Yapı ve Stratigrafi: Kahramanmaraş ili değişik yaşlı kireçtaşı oluşumları ile 4. zaman alüvyallerinin yayılım alanıdır. Bu arada iç püskürükler, bunların metamorfikleri, dış püskürükler önemli yer tutar. Alüvyaller Kahramanmaraş merkez ile Afşin-Elbistan arasında geniş ovalar teşkil eder. Bunların dışında kalan yükseltiler ise değişik yaşlı kireç taşı oluşumlarından ibarettir. Kireç taşı yer yer marn, kum taşı ve konglomeralarla bir arada bulunur. İç püskürükler Göksun doğusunda ve pazarcıkta ayrıca buradan güney batıya uzanan şeritte geniş yer tutar bunların çoğu serpantinleşmiştir özellikle çeşitli gabrolar serpantine dönüşmüştür. 9

10 Türkiye Jeoloji Haritası (Harita 2) 10

11 Kahramanmaraş İli Jeoloji Haritası (Harita 3 ) 11

12 A.5.1. Kahramanmaraş Jeolojisi: En altta serpantinler üzerinde diskordan olarak gelen orta-üst Eosen yaşlı kireç taşları bulunmaktadır. En az 120 m kalınlığındaki bu birim içerisinde yer yer kumlu kireç taşı, formasyon içi çakıl taşı seviyeleri ve çakmak görülmektedir. Türbitik özellikteki bol bentonik planktonik foraminiferler ayrıca alg, bryzoa içeren bu birim en üstte üst eosen-alt oligosen yaşlı fosilleride kapsayarak üst oligosen-alt miyosen yaşlı kireç taşlarına geçer. Üst oligosen-alt miyosen kireç taşları killi kireç taşı seviyeleri ile devam eder yaklaşık 75 m kalınlığında olup bentonik foraminiferler içerir. Bunların üzerinde geçişli olarak yaklaşık 250 m lik bir kalınlık sunan alt miyosen yaşlı kireç taşları gözlenir. Yer yer kumlu kireç taşı, killi kireç taşı kapsar, üst seviyeleri çakmaklı olan bu kireç taşlarıda türbiditik karekterde bol planktonik, bentonik foraminiferler, bryzoa, alg kapsamaktadır. Alt miyosen yaşlı kireç taşlarının üzerine de konkordan olarak kırıntıların egemen olduğu orta miyosen yaşlı birimler gelmektedir. oldukça kalın olan ( 4-5 km ) orta miyosen yaşlı birimin alt seviyelerinde kireç taşı ve çakıl taşı seviyeleri arasında 3-4 m bazalt seviyesi bulunmaktadır.orta miyosen başlangıcındaki volkanizmanın kanıtı olan bu bazaltlar kesin olarak bentonik foraminiferler ile orta miyosen olarak yaşlanmıştır.bazaltlarla ardalanmayı izleyen 200 m kalınlığındaki kırmızı renkli çakıl taşıkum taşı ardalanmasından sonra yaklaşık 100 m kalınlığındaki kireç taşı-kireçli kil taşıkum taşı ardalanması izlenir. Daha sonra ise oldukça kalın olan kireçli kil taşı-kum taşıçakıl taşı ardalanması ile üst seviyelere geçilir. A.5.2. Göksun-Afşin-Elbistan Dolayının Jeolojisi: Üst paleosen-alt eosen yaşlı olan kum taşı, kalkarenit, marn, kireç taşı ve volkanik ara katkılardan oluşuk fındık formasyonunun alt seviyeleri kampaniyel-maestrihtiyen yaşlı erçene formasyonunun volkano tortu çökelleri ile dereceli oluşan filiş karekterindeki salyan formasyonu ile üst paleosen-alt eosen yaşlı fındık formasyonunun dokunakları tektonik ilişkilidir. Üst triyas-jura-kretase yaşlı Andırın kireç taşı üzerine diskordans olarak yüpresiton-lütesiyen yaşlı ziyaret kaya kireç taşları gelmektedir. bu kireç taşları ofiyolitik kayalar üzerine uyumsuz olarak gelmektedir.güneyde savrun ( ecemiş ) koridorunda ise paleosen ile uymludur. Daha sonra diskordans olarak akitaniyel yaşlı Almalı Beli kireç taşı izlenir.bunlar kumlu kireç taşı özelliğindedir. Bu formasyonu konkordan olarak Burdigariyen yaşlı şeylli-kumlu kireç taşından oluşan Savrun formasyonu izler yine konkorden olarak langiyen-serravaliyen yaşlı Berit dağ çakıl taşları ile devam eden istif, diskordan olarak tortoniyel yaşlı Avşarlar formasyonu çakıl taşları ile kapatılır. A.6. Metamorfizma ve Mağmatizma Maestrihtiyen öncesi volkanizma, Göksun ofiyolitlerinin epiofiyolitik örtüsü ile temsil edilir. Maestrihtiyen-Paleosen sırasında ise volkanik bir etkinlik izlenmemektedir.eosen sırasında ise maden volkanikleri oluşmuştur. Volkaniklerin en önemli niteliği neritik-yarı pelojik bir ortamı temsil etmeleri ve yanal-dikey yönde önemli fasiyes farklılıklar sunmasıdır. Eosen sonu-oligosen yaşlı karatepe volkanikleri dasidiklar ve piroksenlerden oluşmakta, üst-miyosen-pliyosen yaşlı adatepe volkanikleri ise tümüyle plato türü bazaltlarla temsil edilmektedir. 12

13 Esence granitoidleri ensimatik bir yayın ürünü ya da kabuk kalınlaşması sonucu gelişen bir oluşumdur. Esence granitoidleri Göksun ofiyolitlerini hemde Keban-Malatya metamorfiklerini beraber kesmektedir. Tombak intrusif kayaları eosen yaşlı maden volkaniklerini kesen irili ufaklı yüzeylemeler halindedir. Bu intrusifler de maden volkaniklerini ya da daha genç volkanikleri besleyen kıta içi sokulumlar olabilir. Göksun ofiyoletleri, metamorfik özelliklerinden ötürü Göksun metaofiyoliti Berit metaofiyoliti olarak da adlandırılmıştır. Bu ofiyolitlerin özellikle gabroya karşılık gelen düzeylerinin amfibolite dönüştüğü ve amfibolitlerde başlıca oligoklas-andezin-hornblent ve yer yer biyotit kapsamaktadır.ofiyoletler orta derecede bir metamorfizma geçirmiştir. Berit metaofiyoletleri ise yeşilşist fasiyesinden daha ileri bir metamorfizma derecesini temsil eder. Kahramanmaraş ilinde kayaçlar A.6.1. Paleozoik : Kahramanmaraş ilinde en yaşlı oluşumlar Silüryen-Devoniyen yaşlı, kırmızı ve siyah kum taşlı kil ve kalkerdir. Bu zamanlar bazen konglomera, mor renkli gle, killi şist ve kalker dizilişli yataklar halinde ortaya çıkar. Osmaniye-Bahçe nin kuzeyinde ceyhan ırmağına uzanan şerit silüryen-devoniyen yaşlıdır. Bu zamana ait metamorfikler yalnız Afşin ve Elbistan güneyinde bulunur ve geniş yayılım göstermez. A.6.2. Perma-Karbonifer: Bu oluşumlar kuzeyde Göksun-Elbistan-Afşin aralarında ve daha doğuda yayılım gösterir. Bunlar silürye-devoniyen ve metamorfik eski temel üzerine oturan örtü katları halindedir. Kalker yaygındır, arazi karstik özellik gösterir. A.6.3. Mezozoik: İlin kuzeyinde beyaz kütlesel kireç taşından ibaret Jura-Kretase yer alır kretase geniş yayılım gösterir Tanır kuzeyi ile Sarız arasında uzanan şeritle Pazarcık- Gölbaşı arası üst kretaseye aittir. Üst kretase Tanır kuzeyinde açık renkli katmanlı kireç taşı, Pazarcık-Gölbaşı arasında parçalı kızıl kalker ve killerden ibarettir. Bazik püskürüklerden kopmuş parçalar bu oluşumlarla bir arada bulunur. Göksun-Kozan arasında uzanan geniş kretase şeridinde kalker ve değişik renkli ve orijinli parçalı kayaçlar bir arada bulunur. Tersiyerle bir arada bulunan mezozoik Düziçi-Türkoğlu arasında geniş yer kaplar kalker-konglomera ve şistlerden ibarettir. A.6.4. Tersiyer-Eosen: Bu oluşumlar Kahramanmaraş tan Gölbaşı na uzanan şeritte ve Sakçagöz-Pazarcık arasında görülür. Bunlar alt eosen-paleosen ve ortra eosen-lutesiyen yaşlıdır. Oluşumlar fliş ve kireç taşından ibarettir. Fliş açık ve boz renklidir kalker açık sarı renklidir. A.6.5. Miyosen: Miyosenin en çok yayılım gösteren bölümü orta miyosen dir. Pazarcık- Kahramanmaraş-Kozan çizgisinin kuzeyinde geniş yer tutar. Orta miyosen gre, Marn ve kalker katlardan ibarettir. Kalker genellikle parçalıdır ve kristal değildir. Renk beyazdır orta miyosen içinde küçük parçalar halinde karasal ve denizel miyosen, pliyosen, neojen ve alt miyosen alanları vardır. A.6.6. Zaman: Kahramanmaraş ilinin büyük bir bölümünü kaplayan alüvyaller bu zamana aittir. Kahramanmaraş ovası ve Afşin-Elbistan ovasındaki alüvyoller geniş yer kaplamaktadır. Metamorfikler Afşin-Göksun ve daha güneyde çeşitli şistler, mermerler görülür şistler içinde kil şistleri gnayslar yaygındır. Metamarfozma silurien den daha eskidir. 13

14 A.7. Tektonik ve Paleocoğrafya Kahramanmaraş ili Türkiye deprem bölgeleri haritasında 1. derece deprem bölgesidir. Kahramanmaraş Arabistan yarımadasından itibaren kuzeye devam eden ve Ahırdağlarında sona eren bir Graben sisteminin içerisinde bulunmaktadır. Kahramanmaraş ilinin güneyinde Sakçagöz den Pazarcık ilçesine kadar kuzeydoğu - güneybatı doğrultulu bir fay grubu ile buna parelel ve Hatay dan itibaren İslahiye - Türkoğlu hattı boyunca Kahramanmaraş merkez ovasına kadar devam eden fay grubu grabenin çatısını teşkil etmektedir. Bu esas graben sistemi içinde tali horstlar ve grabenler vardır. Graben Kahramanmaraş ili kuzeyindeki şaryaj hattında son bulmaktadır. Narlı Beldesinin batısında Abbaslar Maksutuşağı - Kestel tepeden geçen doğu - batı doğrultulu fayda kuzey blok yükselmiş güney blok çökmüştür. Bu fayın güneyinde yine aynı doğrultuda iki fay daha bulunmaktadır. Gökpınar sırtı ile Demirciler sırtı arasındaki kalan kısım bir graben meydana getirir. Türkoğlu ilçesinin kuzey batısında serpantinler içinde kuzeydoğu - güneybatı doğrultulu iki fay bulunmaktadır. Bu faylarda doğu blok çökmüş olup, yer yer serpantin tepeleri görülmektedir. Kahramanmaraş merkezinin kuzeyinde doğu-batı yönlü bir şaryaj hattı uzanmaktadır. Bu şaryaj hattı boyunca orta eosen kalkerleri, miyosen yaşlı kum taşı, konglomeralar üzerinde bulunmaktadır. Afşin-Elbistan-Göksun bölgesi farklı tektonik ünitelerin bir arada bulunduğu bindirme-nap olaylarının yoğun görüldüğü bir yapıya sahibdir. Bu bölgedeki faylar düşey, normal ve yüksek açılı ters faylardır. Fayların çoğu kuzey doğu-güney batı doğrultusunda uzanır. Faylar üst krateseden bu yana bölgenin sıkışarak yükselmesine Nurhak dağları ve kuzey doğu-güney batı uzanımındaki yükselmeye, buna karşılık Elbistan havzasının göreli alçakta bulunmasına bağlı olarak gelişmiştir. Göksun-Sürgü fayı doğuda Malatya fayı, batıda Elbistan fayı aktif ve sol yanal atımlı faylardır. Kaynaklar: 1- www kahramanmaras.gov.tr. 2- İl Brifingi. 14

15 (B). DOĞAL KAYNAKLAR B.1. Enerji Kaynakları B.1.1. Güneş: İlimizde güneşleme süresi ölçümü yapılmakta olup, ortalama güneşleme süresi %55-60 arasındadır. B.1.2. Su Gücü: Bölüm (D) de detaylı bilgi verilmiştir. B.1.3. Kömür: İlimizde bulunan Afşin Elbistan linyit yatağı Kahramanmaraş ilinin Afşin Elbistan ilçelerinde yaklaşık 100 km2 lik alanı kapsamaktadır. Bölgedeki linyit varlığı Dr.İng.Otto Gold firmasının yılları arasında MTA ve TKİ ile müşterek olarak yaptığı araştırmada belirlenmiştir. Bu süre zarfında bölgede yaklaşık 850 sondaj yapılarak, maden sınırları ve niteliği tespit edilmiştir. Daha sonra yapılan araştırmalarla tey it edilen tespitlere göre, rezerv 3,4 milyar ton linyit ihtiva etmektedir. Ekonomik bir açık maden işletmesine esas olan 3/1m3/ton luk dekapaj / kömür oranı dikkate alındığında bu rezervin yaklaşık 1.7 milyar tonluk kısmı işletilebilir niteliktedir. Söz konusu rezerv Çöllolar, Kışlaköy ve Afşin sektörleri olarak üç ayrı sektör olarak mütalaa edilmektedir. Söz konusu kömürler Afşin Elbistan termik santrallerinde ihtiyacı karşılamak üzere kullanılmaktadır. B Kullanımı Öngörülen Linyitin Endüstriyel Analizi Bileşen Orjinal Kömürde Havada Kuru Kömürde Su % 50,70 10,15 Kül % 19,84 36,50 Uçucu Madde % 19,63 36,58 Sabit C % 8,84 16,35 Toplam S % 2,00 3,70 Alt Isıl Değer(kj/kg) 4,915 11,065 Ortalama Yoğunluk(ton/m3) 1,20 B Kullanımı Öngörülen Linyitin Elementer Analizi Element Orjinal Kömür Havada Kuru Kömürde Saf Kömürde C (%) 16,45 30,54 65,95 H (%) 1,38 2,56 5,56 N+O (%) 5,96 11,24 24,08 S (%) 0,78 1,44 2,58 B.1.4. Doğalgaz : İlimiz sınırları içerisinde doğalgaz rezervine rastlanmamıştır. 15

16 B.1.5. Rüzgar: C Bölümünde detaylı bilgi verilmiştir. B.1.6. Biyomas (Biyogaz, Odun, Tezek) Bölüm (J.1.) de bilgi verilmiştir. B.1.7. Petrol: Kahramanmaraş ili sınırları içerisinde Petrol rezervi bulunmamaktadır. Ancak ilimiz Pazarcık ilçesi Narlı Kasabası nda Ersan Petrol San. A. Ş. Ne ait özel bir rafineri mevcuttur. Günlük 1000 ton ham petrol işleme kapasitesine sahip olan rafineri de Nafta, Gazyağı, Asfalt, Motorin ve Kalorifer yakıtı üretme özelliğine sahip olan tesis faaliyet halinde değildir. B.1.8. Jeotermal Sahalar: Kahramanmaraş il sınırları içerisinde Süleymanlı ve Döngele yerleşim birimleri yakınlarında sıcak su kaynakları, Elbistan-Ekinözü (Cela) yerleşim birimi yakınında ise içmece su kaynakları bulunmaktadır. Süleymanlı daki sıcak su kaynakları gazlı, berrak, demiroksit ve kükürt tortuludur. Toplam debi 6,5 lt/sn. sıcaklık ise о C dir. Toplam mineralizasyon 327,55 mg/lt olup, Mineralce fakir sıcak sular kapsamına girmektedir. MTA tarafından 1984 yılında yapılan sondajda 43,5 о C ve 55 lt/sn artezyen halinde sıcak suya rastlanmıştır. Sonraki yıllarda kuyu yıkılmıştır yılında yapılan sondajda 43 о C ve14 lt/sn debide sıcak suya rastlanmıştır yılında yapılan iki sondajda 47,2 о C ve 20 lt/sn debide sıcak suya rastlanmıştır. Hartlap taki sıcak su kaynakları ise 39 о C sıcaklıkta ve 2 lt/sn debili olup, baraj suları altında kalmıştır. Ekinözü içmeceleri ise üç ayrı lokasyonda çıkmaktadır. Yukarı içme 0,32 lt/sn debide ve 14,7 о C sıcaklıkta, Orta içme 0,072 lt/sn debide ve 13 о C sıcaklıkta, Aşağı içme 0,94 lt/sn debide ve 14,7 о C sıcaklıkta olup, toplam debi 0,94 lt/sn dir. İçmece suları kokusuz, ekşi, renksiz ve berraktır. Kalsiyumlu-bikarbonatlı sular sınıfına girmektedir. İyi bir tetkik yapılmamış olmasına rağmen yörede yaşayanların ifadesine göre böbrek, safra taşlarına iyi geldiği belirtilmektedir. B.2. Flora ve Fauna B.2.1. Ormanlar: İl sınırları içinde ha orman alanı bulunmaktadır. Kahramanmaraş, Akdeniz ile İran Turan Fito Coğrafya Bölgelerinin geçiş kuşağında bulunur.buna karşılık Kahraman Maraş ın bazı bölgelerinde Avrupa-Sibirya Fito Coğrafya Bölgesine ait relik tarzda bitkileri de görebiliriz. 16

17 Kahramanmaraş ta yükseltiye bağlı olarak bitki örtüsü de değişmektedir. Çalı Formasyonu, Orman Formasyonu ve Alpin Formasyonu olarak üç çeşit bitki formasyonu görülmektedir. Bunlardan Çalı Formasyonu metreler arasında yer almaktadır. Karışık çalılardan meydana gelen bu bitki örtüsüne Maki Formasyonu denir.maki Formasyonu içinde, Kermes meşesi, (Quercus coccifefa) Mazı meşesi (Q. İnfectoria), Laden (Ciftus salvifolius), Sandal (Arbutus andrachne), Zeytin (Olea europa), Diş budak (Fraxinus ornus), Sumak (Rhus coriaria), Akça Kesme (Phillyrea latifolia), Karaçalı (Paliurus spinachristi), Erguvan (Cercis siliquatrum) gibi bitki türlerine rastlanır. Kızılçam ormanlarının tahripleri sonucunda ortaya çıkan Kermes meşeleri daha çok plato alanlarında görülen Maki Formasyonunun önemli bir üyesidir. 900 ile 2000 metrelere kadar olan kısımlarda kuru ve yarı nemli olarak ayırabileceğimiz Orman Formasyonu vardır.burada iğne yapraklı ağaçlardan Kızılçamlar bol miktarda bulunmaktadır.kızılçamların arasında kışın yaprağını döken ağaçlara da rastlanmaktadır metreler arasında Karaçam (Pinus nigra), Göknar (Abief cilicica), Sedir (Cedrus libani), Ardıç türleri Meşe türleri, kızılçamların arasında karışık halde bulunmaktadır metrelerin üzerinde ise Alpin Ot Formasyonunu görebiliriz. Geven (Astragalus), Burçak (Coronilla.sp), Menekşe (Viola.sp), Gelincik (Papaver.sp), Yumak (Festuca.sp), Çoban Yastığı (Acanthalimon.sp) gibi türlerin hakim olduğu bu formasyon Ahır ve Çimen dağının yüksek kısımlarında görülür. Kahramanmaraş ta da doğal bitki örtüsü ülkemizin her yerinde yüzyıllardır süren insan tahribiyle yok edilmiştir. B.2.2. Çayır ve Mera: İl sınırları içinde ha çayır ve mera bulunmaktadır. B.2.3. Sulak Alanlar: İlimiz merkezine 30 km uzaklıktaki Gavur Gölü sulak alanı bulunmaktadır. Deniz seviyesinden m yükseklikte yer alan sulak alan, kurutulmadan önce, 1948 yılı verilerine göre 55,859 km 2 alana sahip iken, bugün bu alan 8,9 km 2 ye düşmüş olup, mevsimlere göre değişiklik göstermektedir. Hatta yaz aylarında suların tamamen kaybolduğu görülür. B.2.4. Endemik Bitkiler: F.3 Flora bölümünde detaylı bilgi verilmiştir. B.2.5. Fauna ve Endemik Hayvanlar: F.4 Fauna bölümünde detaylı bilgi verilmiştir. B.2.6. Milli Parklar, Tabiat Parklar, Tabiat Anıtı ve Tabiatı Koruma Alanları: Bölüm (F.5.) te detaylı bilgi verilmiştir. 17

18 B.3. Toprak: Bu konuda yeterli açıklama bölüm (E) de verilmiştir. B.4. Su Kaynakları: B.4.1. İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar: D.1.2, L.1.1 ve J bölümlerinde bilgi verilmiştir. B.4.2. Yeraltı Su Kaynakları: B.4.3. Akarsular: Bölüm (D) de detaylı bilgi verilmiştir. B.4.4. Göller ve Göletler : Göller ve göletler le ilgili bilgi bölüm (D) de verilmiştir. B.5. Mineral Kaynaklar: B.5.1. Sanayi Madenleri: B Barit Karapınar Deresi Maden Yatağı, Sahanın rezervi 2415 ton görünür mineral 6400 ton mümkün mineral dir. Önsen Köy Maden Yatağı, Sahanın rezervi 41,344 ton görünür mineral 33,376 ton muhtemel mineral verebilir. Dadağlı Köy Mineralizasyonları, Fındıcak Köyü Mineralizasyonları, Ceceli Köy Mineralizasyonları, Çakmak mevkii maden yatağı, Karabaldır Mahallesi (Sarılar Köyü) Mineralizasyonları, Şekerobası ve Yıldız Ziyaret Tepesi Maden Yatağı olup sahanın rezervi; 1. Filon : Mevcut mümkün rezerv ton 2. Filon : Mevcut Mümkün rezerv ton 3. Filon : Görünür mümkün rezerv ton Mümkün rezerv : ton 4. Filon : Mümkün rezerv ton 5. Filon : Görünür mineral ton Mümkün mineral ton 6. Filon : Görünür mineral ton Mümkün mineral ton 7. Filon : Görünür mineral ton Mümkün mineral ton dur. 18

19 B Fosfat Kahramanmaraş, Elbistan, Göksun sahası, Büyükkızılcık Köyü civarında şistler içinde % 1 P 2 O 5 % 55,63 Fe (HCI) tenorlu küçük bir mostra görülmüştür. Çardak, Köy obası civarında Pütürge Metamorfiklerindeki yayılımı amfibolitlerde apatitli demir bantları yer alır. Kalınlıkları en fazla 1 m. uzunlukları 10 m. civarında olup, üç mostra tespit edilmiştir. Kahramanmaraş, Pazarcık, Milyanlı Köyünün hemen kuzeyinde altta 170 cm kalınlıkta bol balık dişli iri nodüllü fosfat, bunun üzerinde 55 cm kalınlıkta ince taneli fosfat daha sonra ince bir kireçtaşı bandı üzerinde 15 cm lik ince taneli fosfat halinde görülür. Nodüller fosfatik bir hamurla gevşek çimentolanmıştır. Seviye doğu-batı doğrultusunda uzanır. Yanal uzanımda 30 m lik kısa bir mesafede merceklenir. Güneye yüksek açıyla dalımlıdır. Mostranın her iki yönde devamında 2-3 cm lik kalınlık dışında açılma göstermez. Oluk ve nokta numunelerde % 8 - % 19 arasında P 2 O 5 değerler tesbit edilmiştir. B.5.2. Metalik Madenler: B Bakır Kahramanmaraş, Merkez ilçe Çokyaşar Köyü kıllıvelolar mahallesi arası (rezerv hesaplanmamıştır.) Göksun, Karaahmet Mahallesi Fındık Köyü arası (Rezerv hesaplanmamıştır.) Elbistan beştepe sahası bulunmaktadır. B Demir B Göksun Çardak (Beritdağı) demir sahası Taşlık Tepe mahyetit Hematit zuhuru, Görünür + Muhtemel + Mümkün = 300 ton rezervli, % Fe tenörlüdür. Kardeşdere zuhurları, Kuyu tepe ile Külçukuru mevkiinde ton toplam rezervli % 45.8 Fe tenörlüdür. Mendikli mevkiinde % Fe tenörlü, tonluk bir demir cevherleşmesidir. Havacılar zuhurları, ton rezervli % Fe tenörü mevcuttur. Kezeklidere zuhurları, % Fe tenörlüdür. Fındıkköy suhuru bulunmaktadır. B Elbistan (Çakcak dere) zuhurları Çakçak derede % Fe tenörlü ton görünür rezerv tesbit edilmiştir. Arpacık Tepe (Ziyaret Tepe) Çiftlikköy demir zuhuru, birinci tepedeki mostra % Fe tenörlü, ton rezervlidir. İkinci mostra % Fe tenörlü ton rezervlidir. 19

20 Üçüncü mostra ise %56.46 Fe tenörlü ton rezervlidir. Her üç mostra toplam ton görünür rezerve sahiptir. B Krom Hacıbebekli sahası, cevherin tenörü genellikle % % 52 Cr 2 O 5 arasında değişir. Terolar Tomsuklu sahası ortalama tenörü % 41 Cr 2 O 3 dür. Her iki sahadaki zuhurlarının jeolojik rezervi toplam ton olarak tahmin edilmiştir. Eski ocaklardan yapılan üretim ton civarındadır. B Manganez Kahramanmaraş, Pazarcık Manganez sahası, kimyasal analizi (triyaj uygulanan numunede) Mn % , Si % , Fe % arasında değişir. Sahada Nasırlı OOcağı, Tetirlik ocağı ve Hopatarla ocağı olmak üzere üç bölümde yoğunlaşmıştır. Nasırlı ocağında; mümkün rezerv 2200 ton, muhtemel rezerv 2300 tondur. Tetirlik ocağında; 3000 ton mümkün 3000 ton muhtemel rezerv vardır. Ayrıca kıllıvelolar ocağında bulunmaktadır. B Kurşun Çinko Göksun Büyükkızılcık Köyü kurşun cevherleşmesi. Cevherleşmenin önemli bir rezervi yoktur. Afşin Türksevin köyü kurşun sahası bulunmaktadır. B.5.3. Enerji Madenleri: Bölüm B.1.3. te bilgi verilmiştir. B.5.4. Taş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler: (I.1.4.) Bölümünde detaylı bilgi verilmiştir. Kaynaklar: 1- www kahramanmaras.gov.tr. 2- İl Brifingi. 3- MTA Orta Anadolu IV. Bölge Müdürlüğü. 4- İl Özel İdare Müdürlüğü. 5- DKMP Şube Müdürlüğü. 6- Orman Bölge Müdürlüğü. 20

21 (C). HAVA (ATMOSFER VE İKLİM) C.1. İklim ve Hava : Kahramanmaraş doğu Akdeniz bölgesinde yer almakla birlikte konum itibarı ile G. Doğu Anadolu ile Doğu Anadolu bölgelerinin geçiş yerindedir. Bu nedenle çok değişik iklim karakteristikleri hâkimdir. Genelde Akdeniz iklim özelliklerine sahip iken, Göksun, Afşin, Elbistan gibi ilçelerimiz Doğu Anadolu iklim özelliklerine, Kahramanmaraş merkez ve yakın çevreleri hem Akdeniz hem de G. Doğu Anadolu bölgesinin iklim özelliklerine sahiptir. Bu nedenle yazları sıcak ve kurak kışları ise ılıman ve yağışlı özellik gösterir. Uzun yıllar aylık sıcaklık ortalaması 16,6 0 C, uzun yıllar yağış ortalaması 734,5 Kg/m 2, minimum sıcaklık değeri -9,6 0 C (Şubat 1997), maksimum sıcaklık değeri ise C (Ağustos 1987 ve Temmuz 1998) dir. Merkez İlçe deniz seviyesinden 568 metre yükseklikte olup, il genelinin arazi yüksekliği 350 metreden başlayarak metreye kadar yükselir. Denize olan uzaklığı (İskenderun Körfezi) takriben 140 km dir. İlimizde iki adet meteoroloji istasyonu (Meteoroloji İstasyonu ve Meydan Meteoroloji İstasyonu) bulunmaktadır. C.1.1. Doğal Değişkenler C Rüzgar: İlimizin hakim rüzgar yönü WNW ( Batı Kuzey Batı ) dir. Uzun yıllar ortalama rüzgar hızı 1.9 m/sec dir. Fırtınalı günler çok olmamakta, fakat kuvvetli rüzgarlar yaz aylarında vuku bulmaktadır. Rüzgarın hiç şüphesiz hava kirliliğini etkileyici özelliği vardır. Bu nedenle ilimizde kurulacak sanayi tesislerinin yer seçimi için hakim rüzgar yönü dikkate alınmaktadır. Rüzgar Esme Sayıları Toplam Dağılım Grafiği (Grafik 1) 21

22 Yıllık Ortalama Rüzgar Hızı Dağılım Grafiği (Grafik 2) 22

23 UZUN YILLAR ORTALAMA RÜZGAR TABLOSU YILLAR OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK ORT YILLIK ORTALAMA RÜZGÂR: 1,9 m/sec (Tablo 2) 23

24 RÜZGAR HAKİM YÖN TABLOSU YILLAR OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK ORT E NNE NNW W WNW WNW WNW W WNW NNW NNW NNW NNW 1981 ENE WNW WNW WNW WNW WNW W WNW WNW WNW NNW ENE WNW 1982 N N N WNW WNW WNW W WNW WNW W N S WNW 1983 W ESE WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW N WNW WNW 1984 S W WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW NNW NNE N WNW 1985 NNE WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW NW N ESE WNW 1986 N W WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW N NNW WNW 1987 NW SE ESE NW NW NW WNW WNW WNW WNW WNW E WNW 1988 W NW W W WNW WNW W W WNW WNW N N W 1989 N S WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW NW S WNW 1990 S ESE WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW W W WNW 1991 WSW ESE WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW SSW ESE WNW 1992 N S ESE WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW N WSW WNW 1993 W ESE WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW 1994 WSW N WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW N N N WNW 1995 W S WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW N N SW WNW 1996 WNW ESE WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW W S WNW 1997 S N N WNW N N N WNW NNW WNW SSW W N 1998 N S W WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW ESE WNW 1999 S WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW N S WNW 2000 WSW WSW ENE WNW WNW WNW WNW WNW WNW WNW SSW SW WNW 20 YILLIK HÂKİM YÖN: WNW (Tablo 3) 24

25 C Basınç: İlimizin yıllık ortalama basıncı genelde mb olmaktadır. Bu değer son 10 yıl için bu civarda ölçülmüştür. İlimizde basınç değerleri özellikle yaz aylarında düşüş eğilimi göstermekte, kış aylarında ise yüksek değerlere çıkmaktadır. Bunun sebebi ise bölgemizin yaz aylarında Basra alçak basınç merkezinin etkisine girmekte olmasından kaynaklanmaktadır. UZUN YILLAR ORTALAMA BASINÇ TABLOSU YILLAR OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK ORT YILLIK ORTALAMA BASINÇ: 947,1 (Tablo4) C Nem: Sis bilindiği üzere çok küçük su damlacıklarının havada hareketsiz kalışı olayına denir. Sis olduğu zamanlarda görüş uzaklığı 1 km den daha azdır. Ve nem oranı % 80 in üzerindedir. İlimizin sisli ayları Aralık, Ocak ve Şubat aylarıdır. Son 10 yıl içerisindeki sisli gün sayısı 82 gündür. Bu değerin 26 günü Şubat 23 günü ise Aralık ayında vuku bulmuştur. 25

26 İlimizin yıllık ortalama nem oranı % arasında değişmektedir. Nem oranının en fazla olduğu ay Aralık, en düşük olduğu ay ise Haziran ve Temmuz aylarıdır. UZUN YILLAR ORTALAMA NİSBİ NEM TABLOSU YILLAR OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK ORT YILLIK ORTALAMA NEM: 58,7 (Tablo 5) 26

27 C Sıcaklık: UZUN YILLAR ORTALAMA SICAKLIK TABLOSU YILLAR OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK ORT YILLIK ORTALAMA MİN SICAKLIK: 16,6 C 0 (Tablo 6) 27

28 UZUN YILLAR MİNİMUM SICAKLIK TABLOSU YILLAR OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK ORT YILLIK ORTALAMA MİN SICAKLIK : 6.,2 C 0 (Tablo 7) 28

29 UZUN YILLAR MAXİMUM SICAKLIK TABLOSU YIL OC. ŞUB. MRT. NİS. MAY. HAZR. TEMM. AĞST. EYL. EKİM KASIM ARL. TOPLAM ORTL ORT UZUN YILLAR ORTALAMA MAX SICAKLIK: 28,5 C 0 (Tablo 8) 29

30 KAHRAMANMARAŞ UZUN YILLAR AYLARA GÖRE DONLU GÜN TABLOSU YIL OCAK ŞUBAT MART NİSAN.. EKİM KASIM ARALIK TOPLAM (Tablo 9) 30

31 C Buharlaşma: UZUN YILLAR AYLIK GÜNEŞLENME SÜRELERİ (H/AY) YILLAR OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. TEMM. AĞUST. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK TOPLAM TOPLAM (Tablo 10) 31

32 C Yağışlar C Yağmur: UZUN YILLAR ORTALAMA YAĞIŞ TABLOSU YILLAR OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK TOPLAM YOK 0.7 YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK 5.0 YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YOK YILLIK ORTALAMA YAĞIŞ : Kg/m 2 (Tablo 11) 32