TÜRK DÝLÝ VE EDEBÝYATI

Transkript

1 ADAYIN ÞÝFRESÝ DEVLET OLGUNLUK SINAVI DEVLET SINAV MERKEZÝ TÜRK DÝLÝ VE EDEBÝYATI TÜRK DÝLÝ VE EDEBÝYATI Testin Çözme Süresi: 240 dakika BURAYA YAPIÞTIR Haziran, 2009 yýlý BÝRÝNCÝ deðerlendiricinin þifresi Buraya yaz: ÝKÝNCÝ deðerlendiricinin þifresi BURAYA YAPIÞTIR ADAY ÝÇÝN AÇIKLAMALAR - YÖNERGE DEVLET SINAV MERKEZÝ Yönergeyi dikkatlice oku. Gözden hiçbir þey kaçýrmamaya dikkat et. Þifrenin birini testin iþaretlenen yerine ( Adayýn Þifresi ), diðer þifreyi de Cevaplar Listesinde ayrýlan yere yapýþtýr. Oradaki sorumlu izin vermeden sayfalarý izinsiz çevirme, sorulara cevap vermeye baþlama. Test ödevlerden oluþmaktadýr. Ödevleri cevaplandýrma biçimleri: - Çoktan seçmeli ödevlerin önündeki doðru olan harfin çevrelenmesi; - Sunulan cevaplarla tamamlanmasý gereken cümlelerin (tümcelerin) tamamlanmasý, doldurulmasý; - Metinlerden alýnmýþ bölümlerin altlarýnýn çizilmesi/iþaretlenmesi (kelime, kelime gruplerý; cümleler, paragraflar). Sorularý cevaplarken kullanacaðýn dil ve imlâya dikkat etmelisin. Okunaklý yaz. Okunaklý olmayan cevaplar, düzeltmeler ve gerekeninden fazla seçenek cevaplardan çevrelemiþ olursan sýfýr (0) puanla deðerlendirilecektir. Testte ve Cevaplar Listesinde yalnýz ve yalnýz tükenmez kalemle yazabilirsin. Kurþun kalemle yazýlan cevaplar sýfýr (o) puanla deðerlendirilecektir. Kopya çekmek yasaktýr. Ayný ve benzer metinler ile farklý yazýlmýþ elyazýlý metinler sýfýr (0) puanla deðerlendirilecektir. Her ödevin yanýnda tam cevabýn puanlarý verilmiþtir. Ödevler önce testte cevaplanýrlar. Testteki sorularý cevapladýktan sonra, ek olarak verilen Yönergeye göre ödevlerin cevaplarýný Cevap Listesine yaz. Baþarýlar diliyoruz! DIC 2009

2

3 BOÞ SAYFA 3 9

4 1 Aşağıdaki alıntıyı dikkatle okuyunuz ve soruları cevaplayınız: VI. SAHNE Tartuffe İşler yolunda, efendim, talihim yaver; bütün daireyi gözden geçirdim. Kimsecikler yok; ruhum sevincinden (Kollarını açıp Elmire yi kucaklamak ister). Orgon (Tartuffe ü önleyerek) Yavaş! Nefesinize fazla kapılmışsınız, gözlerinizi duman bürümüş, bu kadar heyecanlı olmayın. Ah, ah! Melek sandığımız adama bakın. Bize de mi lololo? Baştan çıkmaya ne kadar da hazırmışsınız. Hem kızımı almak, hem de karıma göz koymak, ha? Böyle şeyin doğruluğuna uzun zaman ihtimal vermedim; hep, gün gelecek, bunu söyleyenler ağızları değiştirecek diye bekledim. Ama bu kadar delil yeter. İnanıyorum fazlasını da istemiyorum. Elmire (Tartuffe e) Bunları kendi isteğimle yapmadım. Başkaları beni zorladı. Tartuffe Ne? Aklınız alır mı ki? Orgon Haydi, haydi şamata istemez, rica ederim. Pılıyı pırtıyı toplayıp, sessiz sedasız; şuradan arabanızı çekmeye bakalım. Tartuffe Benim niyetime Orgon Avukatlığın mevsimi geçti. Derhal, derhal evi terketmek lazım. Tartuffe Evi terketmek size düşer; karşıma geçmiş de efendilik mi taslıyorsunuz? Ev benim evim. İspatı elimde, Bağırıp çağırmaya kalkmayın; boşuna çünkü. Boşuna olduğunu da size göstereceğim. Ne diye böyle dolambaçlı yollara sapıyorsunuz? Gürültü çıkaracak yer mi arıyorsunuz? Öyle bana sövmekle, saymakla, muradınıza nail olamazsınız yani. Bana dalavere çevirmek isteyenin alnını karışlarım ben. Alimallah, işini ayağını dolaştırır, bütün ettiklerini burnundan getiririm. Allaha karşı gelmek nasıl olurmuş, göstereyim de anlasınlar. Beni buradan çıkarmak isteyenleri, vallahi, söylediklerine söyleyeceklerine pişman etmesini bir bilirim ki! TARTUFFE - MOLİERE (Çev. Orhan VELİ) 4 9

5 (1.1) Bu alıntı eserden neyi tespit ediyoruz? (1.2) Orgon neden Tartuffe i kovalıyor? (1.3) Elmire nin sözleri neyi tasdıklıyor? (1.4) TARTUFFE eseri hangi dram türüne aittir? (1.5) Okuduğunuz alıntı eser hangi edebiyat akımına aittir? 5 9

6 2 Aşağıdaki alıntıyı dikkatle okuyunuz ve soruları cevaplayınız: Akşam, Marie beni görmeye geldi, kendisiyle evlenmek isteyip istemediğimi sordu. "Bence bir, ama istersen evleniriz," dedim. O zaman, kendisini sevip sevmediğimi öğrenmek istedi. Bir başka zaman da söylediğim gibi, "Bunun bir anlamı yok, ama herhalde sevmiyorumdur," diye karşılık verdim. "Öyleyse niçin benimle evleneceksin?" diye sordu. Bunun hiçbir önemi olma - dığını, isterse evlenebileceğimizi söyledim. Zaten isteyen kendisiydi, ben sadece evet demekle yetiniyordum. O zaman, Marie, "Evlilik ciddi bir şeydir," dedi. Ben de, "Değildir," diye karşılık verdim. Bir an sustu, bana sessiz sessiz baktı. Sonra yine konuştu, "Aynı biçimde bağlı olduğun bir başka kadın sana aynı öneride bulunsa kabul eder miydin, onu öğrenmek istiyorum," dedi. "Elbette ederdim," dedim. O zaman, "Ben seni seviyor muyum acaba?" diye sordu. Ben de, "Bu konuda hiç düşünmedim," diye karşılık verdim. Yine sustuktan sonra, ne kadar tuhaf bir adam olduğumu, beni kesinlikle bunun için sevdiğini, ama belki günün birinde yine aynı nedenlerden ötürü benden nefret de edebileceğini mırıldandı. Bunlara ekleyeceğim bir sözüm olmadığı için susuyordum. Gülümseyerek kolumu tuttu, "Seninle evlenmek istiyorum," dedi. Ben de, "Ne za - man istersen evleniriz," dedim. YABANCI - ALBERT CAMİE 6 9

7 (2.1) Okuduğunuz alıntı metinde, yazar hangi kişi ağzından anlatır (konuşur)? A. Birinci kişi tekil B. İkinci kişi çoğul C. Üçüncü kişi tekil (2.2) Yukarıdaki alıntı eserden hareketle, Marie nasil bir istekte bulunur? A. Ayrılmasını B. Evlenmesini C. Yolculuk etmesini (2.3) Hem okuduğunuz alıntı metninde hem de roman eserinin tümünde, baş kahraman hangi temel özelliğiyle tanımlanır? A. Duygusallık B. İlgisizlik C. Meraklılık (2.4) Bu eser dünya edebiyat tarihinin hangi dönemine aittir? A. Romantizm B. Realizm (gerçekçilik) C. Modernizm (2.5) Yazarın bu eserinde savunduğu felsefe hangi esaslara dayanır? A. İnsan hayatının anlamsız olduğu B. Başarıya giden yolun zor olduğu C. Evliliğin her şeye çözüm olduğu (2.6) Bence bir, ama istersen evleniriz, dedim. cümlesinde dedim eylemi hangi zamanda kullanılmıştır? A. Belirsiz geçmiş zaman B. Belirli geçmiş zamanın hikayesi C. Belirli geçmiş zaman 7 9

8 3 Aşağıdaki alıntıyı dikkatle okuyunuz ve soruları cevaplayınız: Ölüyorum. Iııh! ıııh! Sefiller! On yıldır nasıl da vekarlı davrandılar. Evliliklerinin ilk zaman - larında nasıl üzerime titrerlerdi, bilseniz! Of yüreğimle, bedenimle ne zalim bir işkence çekiyorum, ıııh! Aşağı yukarı sekiz yüz biner frank vermiştim her birine. Sert davranamazlardı bana, kocaları da davranamazlardı. Evlerine alırlardı beni: Sevgili babacığım aşağı, sevgili babacığım yukarı. Sofralarında her zaman hazırdı yerim. Kocalarıyla yemek yerdim, saygılı davranırlardı. Hala bir şeylerim var gibiydi. Neden mi? İşlerim hakkımda bir şey söylemezdim de. Kızlarına sekiz yüz biner frank veren adam, bakılacak bir adamdır. Onlar da üzerlerine titrerlerdi, ama param için titrerlerdi. Dünyanın tadı yok. Ben bunu gördüm! Beni tiyatrolara götü rürlerdi, suarelerinde de istediğim gibi kalırdım. Kısacası, kızım olduklarını söylerlerdi, babala rı olduğumu saklamazlardı. O kadar inceliğimiz de var artık canım, hiçbir şey kaçmadı gözümden. Iııh! ıııh! Her şey onun içindi, yüreğimi deldi. Yapmacıktı bunlar, bal gibi görüyordum. Ama derdin çaresi yoktu. Aaah!! Ay! Iııh! Aşağıdaki sofrada olduğum kadar rahat değil dim evle rinde. Bu sos - yete insanların bazıları damatlarımın kulağına eğilip sorarlardı, duyardım: Kim bu bey? Altınlı babamız, çok zengin. Ha hay Allah! Böyle derlerdi, altınlardan gelen saygıyla bakarlardı bana ıııh!. Ama bazı bazı biraz rahatlarını bozdum mu, kabahatimin cezasını faz la sıyla öderdim! Kim kusursuzdur ki zaten? ıııh! çok fenayım, başım bir yara! Ölmek için çe kilmesi gereken acıyı çekiyorum bugün, ama Anastasie kendisini küçülten bir münasebetsizlik yaptığımı anlatmak için öyle bir bakışla bakmıştı ki, bu acı o bakışın verdiği acının yanında hiç kalır: Ciğerini deldiydi bakışı. Herşeyi öğrenmek istiyordum, ama bütün öğrendiğim, bu dünyada fazla olduğumdu. GORİOT BABA - HONORE DE BALZAC (3.1) Kızlar neden babalarını seviyor ve saygı duyuyorlar? (3.2) Baba kızlarının davranışlarını nasıl değerlendiriyor? (3.3) Baş kahraman, kızlarının gerçek yüzünü, eserdeki olayların akışına göre ne zaman öğreniyor? (3.4) Bu romanda aile ilişkileri nasıl sergilenmiştir? (3.5) Balzac ın, XIX y.y. Fransız toplumunu en iyi şekilde temsil eden ve eserlerinin bir bölümünü kapsayan eserin adı nedir? 8 9

9 4 Aşağıdaki alıntıyı dikkatle okuyunuz ve soruları cevaplayınız: HAYRİYE-İ NABİ Ey nihâl-i çemen-ârâ-yı edeb Nûr-bahşâ-yı dil ü dîde-i edeb. Hikmet-âmîz gerekdür eş âr Ki meâli ola irşâda medâr. Âb-ı hikmetle bulur nevş ü nemâ Gülşen-i şi r riyâz-ı inşâ. Baksan ekser sühan-i şâir-i hâm Zülf ü sümbül gül ü bülbül mey ü câm. NABİ Bugünkü Türkçesi: 1. Ey edep ve terbiye çimenini süsleyen fidan; ey babasının gözüne ve gönlüne nur veren oğul! 2. Şiir hikmetli olmalıdır, manası yol göstermelidir. 3. Şiir ve nesir bahçesi hikmet suyu ile yerleşip serpilir. 4. Baksan, acemi şairlerin şiiri çoklukla, zülüf, sünbül, gül, bülbül, içki ve kadehten söz eder. (4.1) Nabi hangi yüzyılda yaşamıştır? (4.2) Hangi nazım türüyle Hayriye-i Nabi eseri yazılmıştır? (4.3) Hayriye-i Nabi eseri konusuna göre nasıl bir eserdir? (4.4) Şair Hayriye-i Nabi eserinde kime seslenir? 9 9

10 5 Aşağıdaki alıntıyı dikkatle okuyunuz ve soruları cevaplayınız: DUHA KOCA OĞLU DELİ DUMRUL DESTANINI BEYAN EDER HANIM HEY Meğer hanım, Oğuz da Duha Koca oğlu Deli Dumrul derlerdi bir er var idi. Bir kuru çayın üzerine bir köprü yaptırmıştı. Geçeninden otuz üç akçe alırdı, geçmeyeninden döve döve kırk akçe alırdı. Bunu niçin böyle ederdi? Onun için ki benden deli, benden güçlü er var mıdır ki çıksın benimle savaşsın der ki, benim erliğim, bahadırlığım, kahramanlığım, yiğitliğim Ruma, Şama gitsin, ün salsın der idi. Meğer bir gün köprüsünün yanında bir bölük oba konmuştu. O obada bir iyi güzel yiğit hasta düşmüştü. Allah ın emriyle o yiğit öldü. Kimi oğul diye, kimi kardeş diye ağladı. O yiğit üzerine dehşetli kara feryat koptu. Ansızın Deli Dumrul dört nala yetişti. Der: Bre kavatlar, ne ağlıyorsunuz, benim köprümün yanında bu gürültü nedir, niye feryat ediyorsunuz dedi. Dediler: Hanım, bir güzel yiğidimiz öldü, ona ağlıyoruz dediler. Deli Dumrul der: Bre yiğidinizi kim öldürdü? Dediler: Vallah bey yiğit, Allah Taala dan buyruk oldu, al kanatlı Azrail o yiğidin canını aldı. Deli Dumrul der: Bre, Azrail dediğiniz ne kişidir ki adamın canını alıyor, ya kadir Allah, birliğin varlığın hakkı için Azrail i benim gözüme göster, savaşayım, çekişeyim, mücadele edeyim, güzel yiğidin canını almasın dedi. Çekildi döndü Deli Dumrul evine geldi. Hak Taala ya Dumrul un sözü hoş gelmedi. Bak bak, bre deli kavat benim birliğimi tanımıyor, birliğime şükür kılmıyor, benim ulu dergahımda gezsin benlik eylesin dedi. Azrail e buyruk eyledi kim ya Azrail, var ve o deli kavatın gözüne görün, benzini sarart, dedi, canını hırıldat al dedi. Deli Dumrul kırk yiğit ile yiyip içip otururken ansızın Azrail çıka geldi. Azrail i ne çavuş gördü ne kapıcı. Deli Dumrul un görür gözü görmez oldu, tutar elleri tutmaz oldu. Dünya alem Deli Dumrul un gözüne karanlık oldu

11 (5.1) Eserde nazım ve nesir iç içedir. Destan özelliği taşıyan bu eser aşağıda verilen şıklardan hangisidir? A. Leyla ile Mecnun B. Dede Korkut Kitabı C. Harname D. Divan (5.2) Adı geçen bu eser, kaç hikayeden oluşmaktadır? A. 11 hikayeden B. 12 hikayeden C. 13 hikayeden D. 14 hikayeden (5.3) Deli Dumrul bir kuru çayın üzerine ne yaptırmıştır? A. ev B. köprü C. saray D. bina (5.4) Dede Korkut Kitabı hangi y.y da yazıya geçirilmiştir? A. XII y.y B. XIII y.y C. XIV y.y D. XV y.y (5.5) Bir kuru çayın üzerine bir köprü yaptırmıştı. cümlesi yapısına göre nasıl bir cümledir? A. Sıralı cümle B. Yalın (basit) cümle C. Soru cümlesi D. Ünlem cümlesi 11 9

12 6 Aşağıdaki alıntıyı dikkatle okuyunuz ve soruları cevaplayınız: KEŞANLI ALİ DESTANI (Bir parça) DERVİŞ - (Bakarak) Hey Koca aslan. NİYAZİ - Er kişi ensesinden belli olur. Şu enseye bak maşallah. NURİ - Mahpushane yaramış. Saçları da ustura ile kazıtmış. Ş. POLİS - (İşgüzar) Açılın. (Düdük çalar). Trafiği kapamayın. (Ali yi kalabalık sırtta içeri getirir. Gazeteci elinde fotoğraf makinası geri geri girer, flaş parlatıp resim çeker.) ŞERİF - Hoş geldin. ALİ - Hoş bulduk Şerif abla. TEMEL - Duyduk ki mahpushanede itibarın yerinde imiş Ali abi? ALİ - Eh, hürmette kusur etmediler. NURİ - Mahpushane müdürünü dövdüğünde bir resim çıkmıştı gazetede iftihar ettik milletçe. ALİ - Sizler nasılsınız görmeyeli? HAFİZE - Allah razı olsun Çamur İhsan dan kurtardın bizi ya. Senden sonra öbek öbek küçük bataklar üredi başımıza oğul... DERVİŞ - Bırakın nefes alsın be çocuk. TEMEL - Çarşambayı perşembeyi bize haram ediyorlar. ALİ - Edemezler. NİYAZİ - Demin polis de söyledi. Damlarımızı hepten yıkacaklarmış. ALİ - Yıkamazlar. LUTFİYE - Ya bu ağların aç gözlülüğü. Sus parasını iki misli alacaklarmış... ALİ - Alamazlar. NİYAZİ - İhsan ın takımı senin için, suyu ısındı, ayağını denk alsın, diyesiymişler; yakın vakitte seni vuracaklarmış. ALİ - Vuramazlar. Ş.POLİS - Dağılın be. Söyle de dağılsınlar. Trafiği tıkıyorlar. (Düdük çalar.) Toplu yürümüş kanunu var. Şimdi zabıt tutacağım. Laf anlamıyor musunuz? Z. POLİS - Hadi dağılın... (Şişman ve Zayıf Polis, kalabalığı iteleyerek dağıtmak isterler. Onların dağıttığı kümeler dağılır gibi yapıp sonra başka bir yanda yine kümeleşirler.) Z.POLİS - (Şişmana) İyilikle iyilikle... Ş.POLİS - (Ali ye) Geçmiş olsun Ali Efendi... ALİ - Eyvallah. Ş.POLİS - Söylesen de dağılsınlar. Seni dinlerler. Bizim de başımız derde girmesin. ALİ - Buralara kadar zahmet ettiniz, büyüklerin ellerinden, küçüklerin gözlerinden öperim. Bugün işlerini feda edip gelen şoför arkadaşlara mahsus selam ederim. (Sert) Dağılın. NURİ - Sen öl de, ölelim. (Kalabalık çil yavrusu gibi dağılıverir. Sahnede Ali, Nuri, Derviş, Temel, Niyazi, Hafize kalırlar.) NİYAZİ - (Derviş e) Açtınız mı muhtarlık meselesini? ALİ - Ziyarete geldiğinde çıtlatmıştı Derviş dayı. Gulis yaptınız mı bari? DERVİŞ - Sen organizeyi bana bırak. ALİ - Durum vaziyetini iskandil ettiniz mi? NİYAZİ - Hafize yukarı mahalleyi kolaçan etti. NURİ - Hadiyet e de aşağı mahalleyi ispiyonlattık. DERVİŞ - Aşağı mahalleden biraz oy kaldırabileceğiz. NURİ - Pazar meydanından korkun olmasın. Özel sektör senden yana. HAFİZE - Eksik etek milleti de bilirsin seni tutar. ALİ - Zilha da mı? DERVİŞ - Boş ver şimdi Zilha ya. ALİ - (Telaşlı) Yoksa gitti mi burdan? TEMEL - Burda. Şerif ablanın helalarında çalışıyor. ALİ - Niye görünürde yok? 12 9

13 ŞERİF - Biraz rahatsızlandı da. ALİ - Yoksa hala dargınlık mı güdüyor? ŞERİF - Dayısını öldürmüşsün. Bir de boynuna mı sarılacaktı. TEMEL - Boş ver abi. DERVİŞ - Geçelim şimdi bunu. NİYAZİ - Teke Kazım adaylığını koyuyormuş. TEMEL - Kürt Sabri ile Çakal Rüstem de aday. ALİ - Daha iyi. Oy dağılır. DERVİŞ - İlle velakin bütün korkumuz yukarı mahalleden... (6.1) Yaşasın Demokrasi, Sabah Yürüyüşü, Yalıda Sabah hikaye kitapları kime aittir? A. Ömer Seyfettin B. Haldun Taner C. Sait Faik Abasıyanık D. Orhan Kemal (6.2) Ali nereden dönüyor? A. mahpushaneden B. askerden C. tatilden D. yurt dışından (6.3) Ali mahpushaneden çıktıktan sonra adaylığını neye koyar? A. kaymakamlığa B. muhtarlığa C. milletvekilliğe D. müdürlüğe (6.4) Keşanlı Ali Destanı nın konusu nedir? A. İşlemediği bir suç yüzünden hapishaneye atılan bir delikanlının başından geçen olaylardır. B. Bir delikanlının karşılıksız aşk yaşayıp intihar etmesidir. C. Bir devlet memurunun çalkantılı hayatıdır. D. Ayşe isimli bir bayanın üç çocuğuyla olan yaşam mücadelesidir. (6.5) Damlarımızı hepten yıkacaklarmış. cümlesinin eylemi hangi birleşik zamanda kullanılmıştır? A. Belirli geçmiş zamanın hikayesi B. Belirsiz geçmiş zamanın şartı C. Gelecek zamanın rivayeti D. Şimdiki zamanın hikayesi 13 9

14 7 Aşağıdaki alıntıyı dikkatle okuyunuz ve verilen soruları cevaplayınız: Nasreddin Hoca, bir gün tarlasında çalışıp yorulur. Gidip bir ceviz ağacının dibine oturur. Sırtını ağaca yaslayarak düşünmeye başlar. - Allah'ım şu ceviz ağacında ne çok ceviz var. Keşke benim kabaklarım da ağaçta yetişseydi. O zaman bu kadar yorulmazdım. Hoca böyle düşünürken ağaçtan bir ceviz taaak diye Hoca'nın kafasına düşer. O anda Hoca'nın aklı başına gelir. - Tövbeler olsun Allah'ım! Sen her şeyi çok güzel yaratmışsın. Eğer kafama ceviz değil de kabak düşseydi ne olurdu benim halim? NASREDDİN HOCA (7.1) Nasreddin Hoca nın hangi yüzyılda yaşadığı tahmin edilir? (7.2) Edebi tür olarak fıkralar hangi edebiyatımızın ürünüdür? (7.3) Edebi tür olarak fıkralar, hangi türde yazılırlar? (7.4) Fıkranın hangi bölümünde asıl anlatım gücü yer alır? (7.5) Nasreddin Hoca, bir gün tarlasında çalışıp yorulur. cümlesi kuruluşuna göre nasıl bir cümledir? 14 9

15 8 Masanın üzeri güzelce temizlendi. cümlesinin yüklemi hangisidi? A. temizlendi B. güzelce C. masanın D. üzeri 9 Orhan Pamuk tüm romanlarıyla edebiyat dünyamızda en çok tartışılan romancı olmuştur. cümlesinin öznesi hangisidr? A. Orhan Pamuk B. romanlarıyla C. romancı D. olmuştur 10 Gönlümün sararmış yaprakları arasında bir yaralı kuş seğiriyor durmaksızın. Yukarıdaki cümlenin öğeleri aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir? A. Dolaylı tümleç-özne-yüklem-zarf tümleci B. Özne-Dolaylı tümleç-nesne-zarf tümleci C. Dolaylı tümleç-nesne-yüklem-zarf tümleci D. Nesne-Dolaylı tümleç-özne-yüklem E. Dolaylı tümleç-özne-nesne-yüklem 11 Ali Sineklidağ da oturan bir gençtir. cümlesi yüklemine göre nasıl bir cümledir? A. Eylem cümlesi B. İsim (ad) cümlesi C. Soru cümlesi D. Ünlem cümlesi 12 Çiçekleri annesine verdi. cümlesinin belirtili nesnesi hangisidir? A. çiçekleri B. annesine C. verdi 15 9

16 13 Türkçede kullanılan kaynaştırma harfleri hangileridir? A. n, s, ş, y B. b, d, c, g C. ç, k, p, t 14 Bu radyo Adana da ve Mersin de yayın yapıyor. cümlesindeki ve kelimesi nedir. A. bağlaç B. ilgeç C. ünlem 15 Türkçede kullanılan kalın ünlüler hangileridir? A. e, i, ö, ü B. a, ı, o, u C. g, d, k, t 16 Meydanda telefon kulübesini arıyordu bu cümlede büyük ünlü uyumuna uymayan kaç sözcük vardır? A. iki B. üç C. dört 17 Türkler in sırayla kullandıkları alfabeler hangileridir? A. Uygur, Göktürk, Arap, Latin B. Göktürk, Uygur, Arap, Latin C. Latin; Uygur, Arap, Göktürk D. Uygur, Arap, Latin; Göktürk 16 9

17 18 Verilen konu ile ilgili bir düz yazı yazınız: Ailenin, meslek seçimindeki etkisi 13 puan Metin kelime içermesi gerekmektedir. Metinde: - Konu ile ilgili kendi düşüncelerinizi edebi dilin kurallarına uygun olarak yaz. - Kompozisyon yapısına (giriş, gelişme ve sonuç bölümlerine) dikkat et. - Metinle ilgili kelime sayısını göz önünde bulundur. - Argümanlar kullanarak düşüncenizi açık, anlaşılır bir ifadeyle anlatmaya çalışın. 17 9

18 18 9

19 dil metnin kompozisyonu konunun içerigi 19 9

20 19 Doğduğun şehirde insanoğlunun ilgisizliğinden meydana gelen çevre zedelenmesi konusunda, okul gazetesine bir bildiri yazınız. 13 puan Metin sözden, kelimeden oluşmalıdır. Bildiri yazısı şu bilgileri içermeldir. - zararın meydana geldiği zaman (zarar ne zaman meydana gelmiştir), - zehirli maddeler üreten fabrikanın adı, - doğa ve yakındaki ırmakta yaşayan canlı dünyaya yan etkisi. DİKKAT - Yazacağın bildiri yazısının şekline dikkat et. - Kompozisyon yapısına dikkat et - Bildiri ile ilgili öngörülen bilgileri kapsa - Edebi dilin kurallarına dikkat ederek dili kullanmaya çalış - Ön görülen kelime sayısını gözönünde bulundur. 20 9

21 dil metnin kompozisyonu konunun içerigi 21 9

22 20 Aşağıdaki alıntıyı dikkatle okuyunuz ve soruları cevaplayınız: DÜNYANIN EN MEŞHUR LOKANTALARI Ultramodern (Aşırı çağdaş), bir çağın yaşandığı bu zamanlarda ulusal nitelikte olan sıradan lokantalar artık ilginç gelmiyor, insanı eskisi gibi celbetmiyor. Daha değişik, görülmemiş ve orjinellik peşinde olan lokantalarda önde gelen özellikler arasında onların acayıp ve büyüleyici menüleridir. Menülerde farklı ve çok tuhaf fikirler göze çarpıyor. Dünya artık sıradan yemek yemeği istemiyor. Yemek yerken daha çok bir tecrübeyi, bir görgüyü yaşamak istiyor. Dünyada varolan en acayip lokantalarda akşam yemeğini nincalar servis yapıyor, tuhaf şekilde hazırlanan geyik avetleri buzlu tabaklarda ikram ediliyor, bu arada siz karanlık içinde oturuyorsunuz ya da çok yüksek bir yerde sandalyede rüzgarın esintisiyle algılanıyorsunuz. Genel kavram hizmetinde olan ve devamlı yenilenen menülerde, ne, nerede ve nasıl yiyorsunuz sorularından oluşan her üç yönerge tamamen eşdeğerdedir. Dikkate değmez, nezaketsiz güzel yemekli mahalle lokantalarını ve orta dereceli tadlara sahip olan lüks lokantaları unutmaya çalışın,...ve yemeğe, güzel beslenmeğe karşı hep yeni bir tavır tutmaya çalışın. Ancak bir tüketici olarak bu yeni tavrınızı kendinize de uygulamağa başlayın. El Bulli El Bulli bir lokantadan çok üstün. O her gün 6 ay içinde tıpkı çöl ortasında varlığını göste - ren bir mutfak vakasıdır. Sözde basit, sözde lokanta geri kalan 6 ay içinde sizleri daha çok özletmek, zaman geçtikçe onu arzulamanız için kapanıyor. El Bulli meridiyenlerden gelen tüm yemek hayranaları ve güzel yemekler ve içkiler tüketenler için bir gastronomi Mekke sidir. Burda çok özel sayabileceğimiz ya da ayrıcalık kazanabilecek tek bir yemek yok. Çünkü lokantada hazırlanan tüm yemekler mutfak sanatının en güzel eserini oluşturuyor, duyuların en gerçek misali oluyor. Ünlü Restaurant dergisinin jüri üyeleri tarafından El Bulli lokantası üç yıldır ard arda dünyanın en iyi lokantası olarak seçiliyor. Lokanta İspanya nın Kosta Brava kıyısındaki Roses adlı küçük bir kasabada bulunuyor. Sadece nisan ayından başlıyarak eylül ayına kadar hizmete açıktır. Rezervasyonlar (yer ayırtmaklar) ise bir yıl öncesi yapılıyor. Yarım milyon insanın kayıtlandığı bu lokantayı bir sezon içinde sadece 8000 kişi ziyaret edebiliyor. Her akşam 50 ahçı 50 kişiye hizmet sunuyor. Çünkü lokantada 50 sandalye vardır. El Bullinin Baş ahçısı Ferran Adria Akosta (1962) sezonun tamamlanmasından sonra mutfak atölyesine çekiliyor. Barselona da bulunan laburatuvarında gelecek yıl için tamamen yeni menü tertipliyor. Lokantada birkaç saat içinde 30 kadar değişik akşam yemeği ikram ediliyor. Porsiyonlar (tabaklar) gerçekten çok ufak, ama her biri kendine göre bir öykü, bir hikaye anlatıyor. Tam yaşantıyı sezebilmek ve tüm duyuları devreye koyabilmek için garsonların tüm tavsiyeleri dikkatle izlenmelidir. Kokteyler, karlı ve buzlu kareler üzerinde servis yapılıyor. Çeşitli renklerde ilginç çiçeklerle serpilmiş kağıda benzer, ince yapraklar ikram ediliyor. Aslında bu yapraklar özel çili yumurta sarısı dır, ki bunları ağzınıza koyduğunuz zaman damağınızda karamel tadını ve sıcak kremalı yumurta sarısına benzer bir erime hissediyorsunuz. Devamlı, havyar kutuları, dolayısıyla bunlar çeşitli meyve tatlarını içeren ve küçücük incilere benzeyen havyar taneleridir... ve daha neler neler. El Bulli de sunulan yemeklerin kalitesi olağanüstü seviyededir. Lokanta sahiplerine göre, yemek pişirme sanatıyla kenidilerini en iyi şekilde ifade edebiliyorlar, devamlı, yemek pişirme sanatıyla kendimizi en iyi ifade edebiliyoruz diyorlar. Tek sözle, esinlenmek, ahenk, uyum, mutluluk, güzellik, şiirsellik, bileşiklik, büyücülük, mizah, kışkırtı, teşvik ve kültür... Tüm bunlar El Bulli nin ikram ettiği her tabağında ayrı ayrı ifade ediliyor. (Clup 36, Kasım 2008, No: 63, O.K.) 22 9

23 (20.1) Ultramodern çağda hizmet eden lokantaların en önemli özelliği nedir? A. Acaip menüler B. Acaip mimarı C. Acaip müziği (20.2) Bugünkü modern lokantalarda insanlar en çok neyi seviyor ve istiyor? A. Yemek yiyerek gazete okumak B. Yemek yiyerek önemli işler konusunda sohbet etmek C. Yemek yerken bir görgüyü, bir tecrübeyi yaşamak (20.3) El Bulli lokantasında, ne tür yemek porsiyonları ikram ediliyor? A. Büyük tabaklarda bol servis posriyonları B. Değişik yemekler ve adeta bir eserin yaratıldığı ufak tabak porsiyonları C. Fakir yemek porsiyonları (20.4) El Bulliye benzer lokantalarda yemek yapmakla neler ifade ediliyor? A. Halk yemeklerinin özelliği B. Esinlenmek, ahenk, uyum, mutluluk, güzellik C. Proteğin, yağ ve karbonhidratla ilişkisi (20.5) Ultramodern bir çağın yaşandığı bu zamanlarda ulusal nitelikte olan sıradan lokantalar artık ilginç gelmiyor, insanı eskisi gibi celbetmiyor. cümlesinde verilen şıklardan hangisi sıfattır? A. Celbetmiyor B. Ultramodern C. Lokantalar 23 9

24 21 Aşağıdaki alıntıyı dikkatle okuyunuz ve soruları cevaplayınız: DÜNYANIN EN ÜNLÜ KÜTÜPHANELERİ Kütüphaneler, insanoğlu hafızasının bankasıdır. Hatta, M.Ö. III. y.y. kurulan ve 700 bin eşsiz parşömenle (parşömen kağıdı üzerine yazılan eski yazılar) birlikte yanan ünlü İskenderye kütüphanesi de! Ancak günümüzde bu tür bankalar ın sayısı çok büyüktür. Bugün, dünyanın en büyük kütüphanesi Vaat edilmiş topraklar da bulunuyor. Meclis Kütüphanesi Meclis kütüphanesi dünyanın en büyük kütüphanesi olarak Ginisse kitabında kayıtlı bulu - nuyor. Bu kütüphane kitap birikimi ve kapsadığı alan bakımından Ginisse rekorlar kitabında kayıtlanmış bulunuyor. Washington eyaletinde bulanan kütüphanede 850 kilometre uzunlu - ğunda raftlar bulunuyor. Kitap birikimi 29 milyon üzerindedir. Aynı zamnda 470 dilde yazılı olan değişik yayın eserleri de vardır. Bunlar arasında 58 milyonun üzerinde el yazmalarını da içe riyor. Dünyanın en nadir kitapları da bu kütüphanede bulunuyor. Bunlar arasında Guten - berg in yayımladığı İncil kutsal kitabı da yer alıyor. Devamlı 1 milyon üzerinde dünyadaki ga - ze te örnekleri ile 4,8 milyon harita ve benzer değerli eserler de bulunuyor. Büyük Britanya Meşhur kütüphanesi Büyük Britanya nın (İngilterenin) en meşhur kütüphanesi Londra da bulunuyor. Kütphanede kayıtlanan kitap sayısı 25 miyon cıvarındadır. Mart ayında 2004 yılında yapılan araştırmalara göre 11,2 milyon monografi kayıtlanmıştır. Depozito yani eserler birikme, toplamakla yetkili olan kütüphane, İngiltere de basılan tüm kitap nüshalarının kopyalarını da bulunduruyor. Bu arada dış ülkelerde yayımlanan fakat İngiltere de basılan kitapları da topluyor. Kütüphane yılda 3 milyon yeni kitapla donatılıyor. Enstitü olarak İngiltere kütüphanesi dış ülkelerde bulunan diğer kütüphanelere kıyasla daha yenidir. Kütüphane 1753 yılında kurulmuştur, bundan önce ise Milli kütüphane olarak Britanya müzesinin bir bölümüydü. Çin Milli Kütüphanesi Bu kütüphane Bey Jin de bulunuyor. Çin Milli kütüphanesi Asya kıtasında en büyük kütüphanedir. Büyüklüğü ile dünyada üçüncü yerde bulunan kütüphane 22 milyon nüshayı kapsayan kitap fonuna sahiptir. Bundan 1,6 milyon kitap (antik) eski çağa ait nadir eserlerdir. Bu kütüphaneden önce, başkentin kütüphanesi 24 nisan 1909 yılında Çin hükümeti tarafından kurulmuştu. Kütüphanenin resmi açılışı Zinhai devriminden sonra 1012 yılında yapıldı yılında adını değiştirerek, Çin Milli Kütüphanesi olarak adlandırıldı. Bu kütüphane günde 6 ile 7 milyon insan tarafından ziyaret ediliyor. Almanya Milli Kütüphanesi Almanya Milli Kütüphanesi iki kütüphanenin birleşmesiyle kurulan bir kütüphanedir. Do - layısıyla bu birleşim 1912 yılında kurulan Doğu Almanya Kütüphanesi ve 1947 yılında Frank - furt kütüphanesi olarak kurulan ve daha sonara Batı Almanya Milli Kütüphanesi diye adlan - dırılan kütüphanelerin birleşimidir. Almanya Milli Kütüphanesinin kitap birikimi 18,8 kitaptan ibarettir. Bunun dışında 4 milyon değişik yayın eserleri de bulunuyor. Kütüphane birkaç kentte faaliyet gösteriyor. Laypcig deki kütüphanede 13 milyon, Frankfurt 7,8 ve Ber lin de 1,2 milyon kitap bulunuyor. Her üç kütüphane binasında değişik özel merkezler de yer alıyor. (LAYM, 2008) 24 9

25 (21.1) İnsanoğlu için kütüphaneler neyi oluşturuyor? (21.2) Bugün, dünyanın en büyük kütüphanesi hangisidir? (21.3) En nadir kitaplar arasından hangi kutsal kitap Meclis Kütüphanesinde bulunuyor? (21.4) Büyük Britanya nın en meşhur kütüphanesi eskiden hangi enstitünün bölümüymüş? (21.5) Çin Milli Kütüphanesi hangi kentte bulunuyor? (21.6) Kütüphanede kayıtlanan kitap sayısı 25 milyon cıvarındadır. cümlesinin öznesini bul. 25 9

26 22 Aşağıdaki alıntıyı dikkatle okuyunuz ve soruları cevaplayınız: ÜNLÜ İNSANLARIN FOBİLERİ VE KÖTÜ ALIŞKANLIKLARI Büyük adam olmak, tanınmış kişi olarak yaşamak hiç de kolay değil. Ünlü şahısların da çeşitli kötü alışkanlıkları, değişik korkuları ve fobileri vardır. Abraham Linkoln: Amerika Birleşik Devletlerinin 16. Devlet başkanı olan Abraham Linkoln bu ülkenin en büyük liderlerinden, öncülerinden biridir. Linkoln aynı zamanda başından hiçbir zaman çekme - diği uzun şapkasıyla da tanınmıştır. Bu şapka çok ünlüdür, çünkü başkan Abraham Linkoln bu şapkada değişik şeyler taşımaya alışıkmış. Bunlar arasında çeşitli mektuplar, hesap fişleri, mühürler, kalemler v.b. Hans Kristiyan Andersen: Çocuklara ve büyüklere adanmış masalların en büyük yazarı kuşkusuz ki Hans Kristiyan Andersen dir. Andersen in en büyük korkusu onun sağ olarak gömülüp, ölmüş olduğu ilan edilmesiymiş. O, özel yazmış olduğu bir mektubu daima yanında taşıyormuş. Mektupta diğerleri arasında şunlar yazıyormuş: Her kimki Andersen i bayılmış ya da cansız belirtilerle veya öle cek görünerek bulursa, doktor tarafından detaylı bakılmadan (doktor tespit etmediği tak - dirde), onun öldüğüne inanmasın. Büyük Petar Rusya Çarı Büyük Petar büyük ünvanı yanısıra çok sayıda kötü alışkanlıkları ve anlamsız korkuları olan ad yapmış büyük kişilerdendi. Büyük Çar Petar ın 1689 dan 1725 yılına ka dar süren köprülerle ilgili bir fobisi varmış. Büyük Çar köprünün bir yanından öbür yanına geçmekten korkuyormuş. II. Karl Büyük Britanya Kralı II. Karl ülkesini yılına kadar yönetmiş. Kralın çok acaip ve ilginç bir alışkanlığı varmış. II. Karl Mısır firavunların mumyalarındaki topladığı toz larla vücudunu yağlıyormuş. Bununla kral Mısır firavunların eski, antik büyüklüğü nü kendisinin de elde edebileceğini düşünüyormuş. Enriko Karuso: İtalya nın ünlü opera sanatçısı Enriko Karuso 48 yaşındayken Napoli de vefat etti. Eşsiz bir tenor olan Karuso aynı zamanda çok vesveseliydi. O, her deniz yolculuğu sırasında daima astro loglara (yıldız bilimcileriyle) danışıyordu. Bunun dışında ünlü sanatçı hiçbir zaman salı ya da cuma günü yolculuğa çıkmıyordu. Çünkü bu günlerin talihsiz günler olduğuna inanıyordu. Richard Vagner: Ünlü besteci Vagner, Feliks Mendelson müzik orkestrasını yürüttüğü sıralarda daima beyaz eldivenler takıyordu. Konser tamamlandıktan sonra eldüvenleri ellerinden çıkarıp, hizmetçilerden birinin alması için onları savurarak yerlere atıyordu. Bu olay, Vagner in anti-semitist (Yahudi aleyhtarı), oysa Mendelson un yahudi olmasından kaynaklanıyordu. (AGJENCIONI FLOART-PRESS, 2007) 26 9

27 (22.1) Başkan Abraham Linkoln, şapkasında neler taşıyormuş? (22.2) Tanınmış yazar Andersen neden korkuyormuş? (22.3) Büyük Çar Petar ın nasıl bir fobisi varmış? (22.4) Büyük Britanya kralı II. Karl ın nasıl bir alışkanlığı varmış? (22.5) Vagner in yahudilere karşı tutumu nasılmış? (22.6) Bunun dışında ünlü sanatçı hiçbir zaman salı ya da cuma günü yolculuğa çıkmıyordu. cümlesindeki zaman bellirteçlerini yazınız. 27 9

28 23 Aşağıdaki alıntıyı dikkatle okuyunuz ve soruları cevaplayınız: BEŞ DİLİN KONUŞULDUĞU YEDİ KAPILI KENTİN ÖYKÜSÜ Üsküp kentinin kurulmasına ait metnin müelifi, Prof. Ferid Muhiç Üsküp beş dilli, yedi girişli ve yedi çıkışlı kenttir diyor ve kentin kurulmasına ait en eski rivayeti şöyle açıklıyor: Kentin bugünkü mekanında büyük bir kaya varmış. Her taraftan kapalı ve çok sert olan bu kaya bilinmeyen efsanevi bir yiğit tarafından yarılmış. Kayayı parçalayan yiğit üzerinde yedi geçit yapmış. Tıpkı insanın başındaki yedi boşluğun bulunması gibi. Ülkemizin başkenti Üsküp konusunda yeni bir monografi hazırlayan Muhiç, bu monografide kentin kurulmasına ait bu rivayeti de ele alıyor. Monografi iki ciltte olmak üzere beş dilde yayımlanacak. Şimdiye kadar Makedonca ve İngilizce dillerinde hazırlanan monografi, 5000 adet basıl - mıştır. Monografiye ait tanıtım Ağustos ayının sonlarına doğru yapılacak. Monografinin Üsküp konusunda daha çok bilgi vermek amacıyla hazırlandığına dikkat çeken Muhiç, sözlerine şunları da ekliyor: Sözkonusu kitapta ekipli bir çalışma gerçekleştirdik. Şöyle ki, fotoğrafçı Ru - men Kamilov ve kitap tasarımını yapan Budimir Blagoeviç le ortak çalışmalar gerçekleştirdik. Monografi Üsküp kenti tarafından yayınlanmıştır. Monografinin basılaması için gereken maddi yardım birkaç yabancı hükümetdışı sivil örgüt tarafından sunulmuştur. Bunlar arasında en büyük maddi destek Toskana nın bir hükümetdışı örgütü tarafından verilmiştir. Ferid Muhiç in belirttiğine göre, sözkonusu monografi 64 er sayfa içeren iki kitaptan oluşmuştur. Muhiç devamlı: Yedi Kapılı Üsküp başlıklı birinci kitapta önsöz ile giriş metni ve kenti ziyaret edeneler ve turistler için gereken tüm bilgilerin yer aldığını söylüyor. Keşfedilmeye Layık Üsküp Kenti başlıklı ikinci kitapta ise kente ait rivayetler, efsaneler, tarihi anıtlar, tarihi eserler ve kentin içinde yaşanan güncel hayattan söz ediyor. Monografi içerisinde anlatılan olaylara göre: Üsküp kentine Aziz Pavle ile giriyorsunuz, Büyük İskender ile çıkıyorsunuz, iddiası yer alıyor. Yedi Kapıya ait rivayeti ise ilerde Üsküp kentinin kurulmasına ait esaslı bir önerge olarak tanzim etmek istiyor. Tıpkı New York un Büyük Elma olarak tanındığı gibi, ya da Aydınlık kenti Paris veya Ebedilik şehri yanısıra Yedi Tepeli kent olarak bilinen Roma gibi. Üsküp de Yedi Kapılı Kent olarak bilinmelidir. Üsküp e ait kitapla birlikte Üsküp ve yöresine ait en yeni harita da veriliyor. Ferid Muhiç aynı zamnda Makedonya ya ait monografinin de yazarıdır. Makedonya- Dünyanın Kopçası adlı bu monografi Tabernakul yayınevi tarafından basılmıştır... ( Vest, yıllı) 28 9

29 (23.1) Üsluba göre verilen metin nasıl bir metindir: A. Edebi-sanatsal B. Tanıtıcı C. İdari (administratif) (23.2) Üsküp Yedi Kapılı Kent eserinin yazarı: A. Vladimir Boroyeviç tir B. Rumen Kamilov tur C. Ferid Muhiç tir (23.3) Üsküp e ait monografi kaç kitaptan oluşmuştur? A. İki B. Üç C. Dört (23.4) Üsküp ün yedi girişi ve yedi çıkşı neyle bağdaşıyor: A. İnsanın yüreğiyle B. İnsanın vücuduyla C. İnsanın başıyla (23.5) Üsküp keşfedilmeye layık kent kitabı neye dayanarak yazılmıştır? A. Gerçek olaylara dayanarak B. Efsaneye dayanarak C. Bilimsel araştırmaya dayanarak (23.6) Üsküp kenti neye göre tanınmıştır? A. Yedi kapı B. Yedi tepe C. Yedi bayır 29 9

30 24 Aşağıdaki alıntıyı dikkatle okuyunuz ve soruları cevaplayınız: CANLI DÜNYA NE KADAR NADİRDİR 30 yıl öncesine kadar yaşamın sağlanmasını gerektiren esas şartlar çok dar alanları, yani genelde hava sıcaklığını ve nem alanlarını kapsıyormuş. Bu arada bilim adamları, ekstremofilleri (son derecede olağanüstü canlı varlıkları) - dünyanın, en elverişsiz yerlerin de, olağanüstü şartlarda yaşayan organizmaları keşfettiler. Bu organizmalar deniz buzul parça ların derin içle - rin de ve okyanusların diplerinde bulunan kaynar suların etrafında yaşayabiliyorlar. Bunlardan bazıları topluluk halinde güneş ışınların temas edemediği yerlerde bile sadece kim ya sal kaynaklardan aldıkları enerjiden faydalanarak yaşayabiliyorlar. Aşırı derecede bir ör nek olan bu ekstremofiller, geniş çaplı şartlar dahilinde canlı dünyanın yaratılabildiğinin bir kanıtıdır. Bazı bilim adamları yerkürenin dışında, Güneş sistemi dahilinde canlı varlıkların deği şik hayat şekillerinin bulunabileceğini umut ediyorlar. Ancak bunun için en elverişli gezegen olarak sayılan Mars ta bile günümüze kadar çok olumlu neticeler elde edilememiştir. Çok sayıda bilim adamı Güneş sistemi dışında canlı varlıkların var olduğuna inanıyor. Aca - ba bu kadar uzak mesafelerde, insanın kurabileceği irtibat zeka sahibi olan canlı varlıklar var mıdır sorusu da bilim adamlarını en çok yoran sorulardan biridir. Yirminci yüzyılın altmışlı yıllarında Amerka nın ünlü radyoastronomu (uzaybilimcisi), Frenk Dreyk (1930 doğumlu), uzayda bulunan gökcisimler arasında yani yıldızlar arasındaki iletişim kurabilecek medeniyetleri öngörerek bir sayı cetveli yaratmış. Cetveldeki işlemde hiçbir faktörün değeri tam olarak tes pit edilemediği için, sonuçların değeri de zor elde edilebiliyor. Elde edilen sonuçların değeri bir - den daha az olmakla beraber birkaç milyonun üzerinde olabiliyor. Bu herşeyden önce faktör değerinin belirlenmesine bağlıdır. Her nasılsa, bazı tespitlere göre Süt Yolu boyunca hiç olmaz - sa birkaç tür medeniyetin varlığı olasıdır. (Vselena, Mladinska Kniga, Skopye 2008, sf. 53) 30 9

31 (24.1) Ekstremofiller hangi ortamlarda yaşar? (24.2) Dünyada, güneş enerjisinin temas etmediği yerlerde organizmalar nasıl yaşar? (24.3) Canlı varlıklar hangi şartlar altında yaratırılır? (24.4) Güneş sistemine ait hangi gezegende hayatın sağlanması için en elverişli şartlar bulunur? (24.5) Frenk Dreyk tarafından yapılan cetveldeki işlemin değeri nedir? (24.6) Bu arada bilim adamları, ekstremofilleri ve dünyanın en elverişsiz yerlerinde olağanüstü şartlarda yaşayan organızmaları keşfettiler. cümlesinde yer belirteci hangisidir? 31 9

32 BOÞ SAYFA 32 9