tasarı AKADEMİ YAYINLARI TÜRK VERGİ SİSTEMİ SORULAR 2010 ARA SINAV 11. Aşağıdakilerden hangisi zirai kazançta indirilebilecek giderlerden

Transkript

1 TÜRK VERGİ SİSTEMİ 11. Aşağıdakilerden hangisi zirai kazançta indirilebilecek giderlerden biridir? A) Çiftçinin eşinin işletmeye koyduğu sermaye üzerinden yürütülen faizler B) Amortismana tabi iktisadi varlıkların satılmasından doğan zararlar C) Para cezalan D) Çiftçinin işletmeden çektiği değerler E) Vergi cezalan 16. Senetlerin ıskonto edilmesinde gelir hangi tarihte elde edilmiş sayılır? A) Senet üzerinde yazılı vade tarihi B) Senedin düzenlendiği tarih C) Iskontonun yapıldığı tarih D) Senedin vadesine isabet eden yılın son günü E) Kâr payının dağıtıldığı tarih 17. Aşağıdakilerden hangisi safi ücretin tespitinde gider olarak indirilemez? 12. Gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Beyanname verirler. B) Defter tutarlar. C) Defterleri tasdik ettirmek zorundadırlar. D) Defterleri 5 yıl saklamak zorundadırlar. E) Stopaj yoluyla kesilen vergiler bunlar için nihai vergidir. 13. Bir alacağın teminatı olarak bir gayrimenkulun karşılık olarak gösterilmesine ne ad verilir? A) Kaynak hakkı B) Temlik C) Ferağ D) İpotek E) İntifa hakkı A) Sakatlık indirimi B) Seyahat giderleri C) Asgari geçim indirimi D) Sosyal sigorta kurumlarına yapılan ödemeler E) Şahıs sigorta primleri 18. Çalışma gücünün % 40 ını kaybeden bir işçi kaçıncı dereceden sakatlık indiriminden yararlanır? A) Birinci derece B) İkinci derece C) Üçüncü derece D) Dördüncü derece E) Beşinci derece 14. Mükellef A 2009 yılında kiraya verdiği gayrimenkullerden TL kira tahsil etmiş ve TL alacaklı kalmıştır yılında; ayrıca 2008 yılından kalan TL kira alacağı ile yılına ait TL kira alacağını peşin olarak tahsil etmiştir. Mükellefin 2009 hasılatı kaç bin TL dir? A) 110 B) 120 C) 130 D) 230 E) Vergi değeri lira olan bir gayrimenkulun emsal kira bedeli kaç bin TL dir? A) 30 B) 25 C) 20 D) 15 E) Aşağıdakilerden hangisinin ücretleri gerçek usulde vergilendirilir? A) özel fabrikalarda çalışan işçilerin B) GMSİ elde edenlerin yanında çalışanların C) özel inşaatlarda çalışan işçilerin D) Özel hizmetlerde çalışan şoförlerin E) Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin yanında çalışan işçilerin 20. Aşağıdakilerden hangisi ücret istisnasından yararlanamaz? A) Çırakların asgari ücreti aşmayan ücretleri B) özel hizmetlerde çalışan hizmetçilerin ücretleri C) Köylerde çalışan işçilerin ücretleri D) İşletme hesabına tabi çiftçilerin ziraat işlerinde çalışan işçilerin ücretleri E) Yeraltında çalışan işçilerin ücretleri 36

2 TÜRK VERGİ SİSTEMİ 21. Aşağıdakilerden hangisi yıllık beyannamede gösterilir? A) Emekli sandıklan tarafından emeklilik nedeniyle yapılan ödemeler B) Bir işverenden alınan ücretler C) Sigorta şirketleri tarafından bireysel emeklilik nedeniyle yapılan ödemeler D) Gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar E) İstisnayı aşan mesken kiralan 26. Beyana dayalı vergiler ne zaman tarh edilir? A) Beyannamenin verildiği günde B) Beyannamenin verildiği tarihi takip eden üç gün içinde C) Beyannamenin verildiği tarihi takip eden beş gün içinde D) Beyannamenin verildiği tarihi takip eden yedi gün içinde E) Beyannamenin verildiği tarihi takip eden on beş gün içinde 22. Aşağıdakilerden hangisi gelir vergisinde, gelirden yapılacak indirimlerden biri değildir? A) Sponsorluk harcamalan B) Kaynakta kesilen vergiler C) Şahıs sigorta primleri D) Geçmiş beş yılın zararları E) Bağış ve yardımlar 23. Aşağıdaki gelirlerden hangisinde gelir vergisi stopajı yapılmaz? A) Repo faizi B) İşyeri kira geliri C) Hisse senedi kâr payı D) Mesken kira geliri E) Mevduat faizi 27. Aşağıdakilerden hangisi günümüzde uygulanan vergi güvenlik önlemlerinden biri değildir? A) Vergilerin ilanı B) Servet beyanı C) Vergi incelemesi D) Vergilerin açıklanması E) Vergilerin oto kontrolü 28. Anonim şirketler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) En az 5 ortakla kurulabilir. B) Esas sözleşmesi Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edilir. C) Maliye Bakanlığından kuruluş izni alınarak kurulur. D) Hisse senetleri nama veya hamiline yazılı olabilir. E) Sermayenin en az lira olması zorunludur. 24. Gelir vergisi tarifesinin özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Düz oranlı olması B) İki oranlı olması C) Matrah artarken oranların azalması D) Gerileyici bir tarife olması E) Artan oranlı olması 29. Aşağıdakilerden hangisi menkul kıymetler yatırım fonlarının özelliklerinden biri değildir? A) Yalnızca bankalar tarafından kurulması B) Belge sahipleri adına riskin dağıtılması C) Katılma belgeleri karşılığında halktan para toplanması D) Tüzel kişiliğinin olması E) inançlı mülkiyet esasına göre portföyün işletilmesi 25. Diğer ücret geliri elde edenlerin karne almamaları ve vergilerini zamanında ödememeleri halinde vergi nasıl tarh edilir? A) Resen B) Beyana göre C) İdarece D) Basit usulde E) Ikmalen 30. Aşağıdakilerden hangisi kurumlar vergisinde mükelleflere tanınan istisnalardan biri değildir? A) Sergi ve panayır istisnası B) İştirak kazançları istisnası C) Emisyon primleri istisnası D) Risturn istisnası E) Portföy işletmeciliği istisnası 37

3 TÜRK VERGİ SİSTEMİ ÇÖZÜMLER 1. Gelir vergisi türleri üniter ve sedüler olmak üzere iki ana grupta toplanır. Bu iki türün dışında, bileşik gelir vergisi türündende söz edilmektedir. Türkiye de 1950 den beri üniter gelir vergisi türü uygulanmaktadır. 9. Hiçbir faaliyet göstemeksizin, arazisine başkasının ekim yapmasına izin vererek üründen pay almak zirai kazanç olmayıp, gayrimenkul sermaye iradı sayılır. Çünkü kazanç kavramı mutlaka emeğin varlığını gerekli kılar. GMSİ ise sermayenin getirisidir. Üründen pay almaya yarıcılık da denilmektedir. 2. Dar mükellefler mülkilik kuralına göre vergilendirilirler. Buna göre, sadece Türkiye de elde etmiş oldukları gelirin vergisini ödemekle mükelleftirler. 10. Gerçek usulde vergilendirilirken çiftçiler bilanço veya işletme hesabı esasına göre kazançlarını tespit edebilirler. Bilanço esasını kabul edenler, iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemezler. 3. Türk vergi hukukunda vergi alacağının doğumu için vergiye doğuran olay yeterli kabul edilmektedir. Vergiyi doğuran olay ise gelirin elde edilmesidir. Elde etme tahakkuk veya tahsil ile gerçekleşebilmektedir. 4. Dar mükellefler için öngörülen istisnalar şunlardır : Ücret istinası, ihracat istisnası, diplomat muaflığı ve sergi panayırlarından sağlanan ticari ve serbest meslek kazançlarında istisna. Sakatlık indirimi ile sigorta indirimi tam mükellefler için söz konusudur. 5. Ticari faaliyetin varlığını gösteren ana unsur ticari organizasyonun varlığıdır. Ticari organizasyonun varlığının göstergeleri ise şunlardır : Sermaye koyma, iş yeri açma, vergi kimlik numarası alma, ticaret siciline kaydolma, işyerine levha asma, organizasyonun fiilen ortaya çıkması (işlemlerin birden fazla olması). 6. Kiremit harmanlarının kiraya verilmesi GMSİ. kapsamında o- lup, özel olarak sayılan ticari kazançlardan biri değildir. 11. Zirai kazancın tespitinde aşağıdaki giderlerin indirilmesi kabul edilmemektedir : Çiftçinin kendisinin, eşinin ve çocuklarının işletmeden çektiği paralar; kendisinin eşinin ve çocuklarının işletmeye yatırdıkları paralar için yürütülecek faizler ve onlara ödenecek aylıklar; her türlü para ve vergi cezaları. Amortismana tabi varlıkların satılmasından doğan zararlar indirilebilecek giderlerden biridir. 12. Zirai kazançta gelir gerçek usulde ve stopaj yapılmak suretiyle vergilendirilir. Gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerde stopaj yoluyla vergilendirilir. Ancak onların beyanname düzenleme ve defter tutma zorunlulukları yoktur. Stopaj kesin (nihai) vergilendirmedir. 13. GMSİ. olarak kabul edilen gelirlerden biri de gayrimenkul olarak tescil edilen hakların kiralanmasından doğan iratlardır. Bunlar irtifak hakları, gayrimenkul mükellefiyeti ve rehin hakları olarak 3 e ayrılır. Rehin hakları da kendi içinde menkul rehni ve gayrimenkul rehni olarak 2 ye ayrılır. Bir gayrimenkul rehni sayılan ipotek, bir alacağın teminatı olarak bir gayrimenkulün karşılık gösterilmesidir. 7. Kurum kazancı, kurumlar vergisi mükellefleri için söz konusudur. Oysa kolektif şirketler tüzel kişi olmasına rağmen kurumlar vergisi mükellefi değildir. Ancak ortaklar, gelir vergisi mükellefidir. 8. Vergi bilançosuna özellik kazandıran unsurlar şunlardır : Değerleme ölçütleri, amortismanlar, gider indirimi, ekonomik ve sosyal indirimler, çekilen veya eklenen varlıklar, istisna ve muafiyet. 14. GMSİ nda tahsil esası gerçeklidir. O yıla ait kira geliri ile geçmiş yıllara ait olmak üzere tahsil edilen kira bedelleri, tahsil edildiği yılın geliri sayılır. Gelecek yıllaraait oldukları yılın hasılatı sayılır TL 2009 yılı kira geliri TL 2008 den kalan kira geliri TL 2009 yılı hasılatı 2009 yılı için alacaklı olduğu TL ve peşin tahsil edilen yılı kira geliri olan TL dikkate alınmayacaktır. 38

4 TÜRK VERGİ SİSTEMİ ÇÖZÜMLER 15. Emsal kira bedeli, bina ve arazilerde, yetkili merciler tarafından ve mahkemece belirlenmemişse, vergi değerinin %5 idir. Vergi değeri TL olan bir gayrimenkulun emsal kira bedeli x %5 = den aşağı olamaz. 23. Mesken kira gelirleri yıllık beyanname ile bildirilir. Kesinti usulü geçerli değildir. 16. Hisse senetleri vadesinden önce iskonto edilirse, elde etme tarihi, iskontonun yapıldığı tarihtir. 24. GVK maddede yer alan gelir vergisi tarifesi yapı itibariyle artan oranlıdır. 17. Seyehat indirimi ücretin tespitinde gider olarak kabul edilmemektedir. İşle ilgili seyahat giderleri ticari, zirai ve serbest meslek kazançlarında gider olarak indirilebilir. 25. Diğer ücret geliri elde eden hizmet erbabının karne almamaları ve vergilerini zamanında ödemeleri halinde, vergi idarece tarh olunur. 18. Sakat olan hizmetlilerin yararlandığı sakatlık indirimi 1980 yılından beri uygulanmaktadır. Oranlar şöyledir : Çalışma gücünün en az %80 ini kaybetmiş olanlar 1. derece; en az %60 ını kaybedenler 2. derece; en az %40 ını kaybedenler 3. derece sakatlık indiriminden yararlanırlar. 19. GMSİ elde edenlerin yanında çalışanlar, özel inşaatlarda çalışan işçiler, özel hizmetlerde çalışan şoförler ve basit usulde vergilendirilen mükelleflerin ücretleri asgari ücrete bağlı olarak tespit edilir. Özel fabrikada çalışanlar gerçek usulde vergilendirilir. 26. GVK maddeye göre beyanname verilmesi gereken hallerde vergi, beyannamenin verildiği günde tarh edilir. Beyanname pasta ile gösterilmişse, vergi dairesi, beyannaeyi aldığı tarihten itibaren 7 gün içinde vergiyi tarh eder. 27. Günümüzde uygulanan vergi güvenlik önlemleri şunlardır : Vergi incelemesi, vergilerin oto kontrolü, vergilerin açıklanması ve ilanı. 20. İşletme hesabına tabi çiftçilerin ziraat işlerinde çalışan işçiler gerçek usulde vergiye tabi olup, istisna kapsamına alınmamıştır. 28. Anonim şirket kurulması için Maliye Bakanlığından kuruluş izni alınmasına gerek yoktur. 21. Yıllık beyanname çeşitli kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde edilen kazanç ve iratların bildirildiği beyan türüdür. GVK. 85. maddeye göre, istisnayı aşan mesken kira gelirlerinin yıllık beyannamede gösterilmesi gerekir. 29. Menkul kıymet yatırım fonları sadece bankalar tarafından kurulabilirler. Banka tüzel kişiliği dışında, ayrı bir tüzel kişiliğe sahip değildir. 22. Gelir vergisinde hesaplanan gelirden yapılacak mahsup ve indirimler şunlardır : Zararlar, sigorta primleri, bağış ve yardımlar, sakatlık indirimi, AR - GE ve sponsorluk indirimleri. Vergi bu şekilde hesaplandıktan sonra, kaynakta kesilen vergiler, geçici vergi, yurt dışında ödenen vergilerle basit ücret vergisi sadece hesaplanan vergiden indirilebilir. Hesaplanan gelirden indirilmez. 30. Sergi ve panayır istisnası, GVK nun 30. maddesine göre dar mükelleflere gelir vergisinde uygulanan bir istisnadır. Kurumlar vergisinde öngörülen istisnalar kapsamında yer almaz. 39

5 ULUSLARARASI İKTİSAT 1. Aşağıdakilerden hangisi dış ticaret modellerinde kullanılan varsayımlardan biri değildir? 5. Sanayi Ürünü A) Modelde hükümet kesimine yer verilmez B) Fırsat maliyeti kullanılır C) Ekonomi tam çalışma durumundadır D) Uluslararası ticarette para kullanılmaz E) İki ülke ve iki mal analiz modeli kullanılır 200 F 100 B D T K A 1000 Tarım Ürünü Yukarıdaki şekle göre BA doğrusu neyi ifade eder? 2. Adam Smith in, uluslararası uzmanlaşma ve serbest ticaretin yararlarını açıklamak için geliştirdiği teori aşağıdakilerden hangisidir? A) Dönüşüm eğrisini B) Fırsat maliyetini C) İçsel tasarrufları D) Uluslararası fiyat oranını E) Tüketim eğrisini 3. A) Faktör Donatımı Teorisi B) Nitelikli İşgücü Teorisi C) Mutlak Üstünlükler Teorisi D) Faktör Yoğunluğu Teorisi E) Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi Kumaş (Metre) Şarap (Litre) İngiltere Aşağıdakilerden hangisi arz modeline göre kârlı dış ticaret alanını ifade eder? A) Ülkelerin iç fiyat oranı üzerindeki noktalar arasındaki alan B) Ülkenin iç maliyet doğrusu ile malın gösterildiği eksen arasındaki alan C) Teklif eğrilerinin kesiştiği nokta D) Teklif eğrilerinin dışındaki bir alan E) Ülkelerin iç maliyet doğruları arasında kalan alan Portekiz Yukarıdaki tabloda birim zamanda İngiltere ve Portekiz de üretilen kumaş ve şarap miktarı verilmiştir. Buna göre Portekiz in iç fiyatlarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? 7. John Stuart Mill in dış ticaret hadlerinin oluşumuyla ilgili açıklamaları aşağıdakilerden hangisine dayanır? A) 1 birim kumaş: 1/2 birim şaraptır. B) 1 birim kumaş: 1 birim şaraptır. C) 1 birim kumaş: 2 birim şaraptır. D) 1 birim kumaş: 3 birim şaraptır. E) 1 birim kumaş: 4 birim şaraptır. A) Optimizasyon kuralına B) Arz modeline C) Karşılıklı Talep Kanununa D) Faktör donatımına E) Dış ticaret üçgenine 4. Karşılaştırmalı Üstünlükler Modeli uluslararası ticaretin nedenini aşağıdakilerden hangisine göre açıklar? A) Fiyat farklılıklarına B) İşgücünün uluslararası verim farklılıklarına C) Mal niteliklerine D) Yurtiçi talebine E) Tam uzmanlaşmaya 8. Uluslararası ticarette denge nasıl sağlanır? A) Ülkelerin iç maliyet doğruları üzerindeki herhangi bir noktada B) Her maldan teklif edilen miktar, o maldan talep edilen miktara eşitlendiği noktada C) Dış ticaret haddinin altındaki bir noktada D) Ülkelerin teklif eğrisi üzerindeki herhangi bir noktada E) Dış ticaret haddinin üstündeki bir noktada 40

6 ULUSLARARASI İKTİSAT 9. Teklif eğrisindeki bir kaymanın dış ticaret hacmini değiştirmesi durumuna ne ad verilir? A) Ticaret hacmi etkisi B) Ticaret haddi etkisi C) Denge fiyatı etkisi D) Kârlı dış ticaret etkisi E) Karşılıklı talep etkisi 15. Ürün dönemleri teoreminin hangi aşamasında icatçı ülke icat ettiği malı taklitçi ülkeden ithal etmeye başlar? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 10. Açık ekonomilerde, uluslararası fiyat oranı doğrusunun üretim olanakları eğrisine teğet olduğu noktaya ne ad verilir? A) Piyasa dengesi B) Üretici dengesi C) Tüketici dengesi D) Optimal fiyat dengesi E) Dış ticaret dengesi 16. Aşağıdakilerden hangisi dış ticaret politikasının amaçlarından biri değildir? A) Hazineye gelir sağlamak B) Piyasa aksaklıklarını gidermek C) Dış ödeme dengesizliklerini gidermek D) Üretim maliyetlerini eşitlemek E) İç ekonomik istikran sağlamak 11. Aşağıdakilerden hangisi faktör donatımı teorisini tanımlar? A) Yurtiçi üretim maliyetleri ülkelerin karşılaştırmalı üstünlüğünü belirler. B) Emek zengini ülkeler emek yoğun malları, sermaye zengini ülkeler sermaye yoğun malları daha ucuza üretirler. C) Ülkelerin talep koşulları birbirlerinden farklıdır. D) Üretim maliyetlerini emek maliyeti belirler. E) Yurtiçi üretim maliyetleri farklı olduğu sürece ülkeler kârlı dış ticaret yaparlar. 12. Faktör donatımı teorisinde yer alan, ülkelerin talep koşullarının benzer olması varsayımı aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır? A) Kayıtsızlık eğrisi uluslararası fiyat oranını temsil eder. B) Kayıtsızlık eğrisi iki ülke için de farklıdır. C) Kayıtsızlık eğrisi iki ülke için de ortaktır. D) Kayıtsızlık eğrisi üretim fonksiyonu ile benzerdir. E) Kayıtsızlık eğrisi orijine içbükeydir. 13. Heckscher-Ohlin teorisini Amerikan ekonomisi üzerinde ilk kez test eden iktisatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Leontief B) Tatemoto C) Ichimura D) Bharadwaj E) Stolper 17. Bir ülkenin ekonomik yönden kendi kendine yetmesini öngören politikalara verilen genel ad aşağıdakilerden hangisidir? A) Monarşi B) Otarşi C) Monopol D) Düopol E) Oligopol 18. Gümrük tarifeleri gibi ithalatı pahalılaştırıp yerli üretimin kârlılığını artıran, yani fiyat mekanizması yoluyla serbest ticarete müdahale niteliğinde olan dış ticaret politikası aracı aşağıdakilerden hangisidir? A) Görünmez engeller B) Gönüllü ihracat kısıtlamaları C) Miktar kısıtlamalan D) Tarife benzeri araçlar E) Tarife dışı araçlar 19. Hükümetlerin doğrudan dış ticaret akımlarını sınırlandırmak, özendirmek veya bu işlemlerin yapılış yöntemlerini düzenlemek amacıyla almış oldukları sistematik ekonomi politikalarına ne ad verilir? A) Ambargo B) Uluslararası iktisat politikası C) Korumacılık D) Genel ekonomi politikası E) Dış ticaret politikaları 14. Sanayileşmiş ülkelerin yeni icat ettikleri malları zamanla daha az gelişmiş ülkelerin taklit yoluyla bu malları daha ucuza üretmesi ve ihraç etmelerini savunan teori aşağıdakilerden hangisidir? A) Nitelikli işgücü teoremi B) Ölçek ekonomileri teoremi C) Monopolcü rekabet teoremi D) Tercihlerde benzerlik teoremi E) Teknoloji açığı teoremi 20. Aşağıdaki uygulamalardan hangisi Merkantilist dönem sonrası dünya ticaretinin serbestleşmesinde etkili olmuştur? A) Yeni korumacılık kuralı B) Bağlı ticaret uygulaması C) Genç endüstri tezi D) En fazla kayırılan ülke kuralı El İhracatın özendirilmesi 41

7 ULUSLARARASI İKTİSAT 21. Gümrük tarifeleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Uygulama esnasında koruma ve gelir etkisi beklenmez. B) Malların sınırdan geçişi sırasında alınırlar. C) Genellikle ithalata uygulanırlar. D) Tek taraflı olarak hükümet koyarsa otonom tarife adını alır. E) Uluslararası anlaşmalarla belirlenip konursa sözleşmeli tarife adını alır. 26. Aşağıdakilerden hangisi ithalat kotalarının sakıncalarından biri değildir? A) Kotaların ithalatı kısıcı etkisinin tam olarak belli olmaması B) Kotaların tarifelere göre daha katı uygulamalar olması C) Kotaların saydam olmaması D) Reel kaynak israfına neden olması E) Gelir dağılımını bozması 22. Bir malın ithalinden o malın yüksek yurtiçi fiyatı ile ondan düşük dünya fiyatı arasındaki fark tutarında veya daha yüksek ölçüde alınan vergilere ne ad verilir? A) Etken tarife B) Optimum tarife C) Bilimsel tarife D) Yasaklayıcı tarife E) Gümrük tarife kotası 23. Otomobil başına 1000 $ ya da petrolün varilinden 20 $ şeklinde uygulanan gümrük vergisi aşağıdakilerden hangisine bir örnektir? A) Advalorem vergilere B) Yasaklayıcı vergilere C) Spesifik vergilere D) Sözleşmeli vergilere E) Bilimsel vergilere 27. Aşağıdakilerden hangisi yeni korumacılık akımı çerçevesinde kullanılan tarife dışı araçlardan biri değildir? A) Miktar kısıtlamaları B) Gönüllü ihracat kısıtlamaları C) Teknik standartlar D) Kamu ihaleleri E) İdari düzenlemeler 28. İthal mallarının kıtlığından ortaya çıkan kota kârlarına ne ad verilir? A) Gelir rantı B) Tarife rantı C) Kaçakçılık rantı D) Gümrük rantı E) Kıtlık rantı 24. Gümrük vergilerinin ithal malının iç fiyatını yükseltmesi, ithalata rakip üreticileri dış piyasa rekabetinden koruyarak yerli üretimin artmasına yol açması durumuna ne ad verilir? A) Tüketim etkisi B) Gelir dağılımı etkisi C) Gelir etkisi D) Üretim etkisi E) Dış ticaret etkisi 29. Büyük bir firmanın, dış piyasadaki rakiplerini ortadan kaldırmak için fiyatlarını onların dayanamayacağı kadar düşürüp, rakipleri endüstriden çıktıktan sonra da fiyatlarını yükselttiği damping türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Sürekli damping B) Arada bir yapılan damping C) Ters damping D) Yıkıcı damping E) Anti-damping 25. Bir malın üretiminde kullanılan ithal girdi oranı %50, ithal girdi üzerindeki tarife oranı %20 ve malın ithali sırasında geçerli tarife oranı %40 olduğuna göre bu malın etken koruma oranı yüzde kaçtır? A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) Aşağıdakilerden hangisi döviz kontrol sisteminin sonuçlarından biridir? A) Serbest belirlenen kur sistemi B) Konvertibilite C) Ödemeler bilançosu fazlası D) Serbest döviz piyasası E) Döviz karaborsası 42

8 ULUSLARARASI İKTİSAT ÇÖZÜMLER 1. Dış ticaret modellerinde kullanılan varsayım: Maliyeti oluşturan tek üretim faktörü emektir (emek değer teorisi). Yani, fırsat maliyeti varsayımı yoktur. 8. Uluslararası ticarette denge her maldan teklif edilen miktar, o maldan talep edilen miktara eşitlendiği noktada sağlanır. 2. Dış ticareti ve uzmanlaşmayı ifade eden ilk teoriler; Karşılaştırmalı Üstünlük Teorisi D. Ricardo Mutlak Üstünlük Teorisi A. Smith 9. Teklif eğrisindeki bir kayma nedeniyle dış ticaret hadlerinde meydana gelen değişime Ticaret haddi etkisi denir. Teklif eğrisindeki bir kayma nedeniyle dış ticaret hacimlerindeki meydana gelen değişime Ticaret hacmi etkisi denir. 3. Portekiz'in iç fiyatları; 1 birim kumaş: 2 birim şaraptır ya da 1 birim şarap: 1/2 birim kumaştır. İngiltere'nin iç fiyatları; 1 birim kumaş: 2/3 birim şaraptır ya da 1 birim şarap: 3/2 birim kumaştır. 4. Karşılaştırmalı üstünlük teorisine göre ülkeler arasında kârlı dış ticaret için zorunlu koşul, bu ülkelerdeki iç üretim maliyetlerinin (yurtiçi fiyatların) birbirinden farklı olmasıdır. 5. Sabit maliyetler (sabit verimlilik) söz konusu ise üretim imkanları eğrisi (dönüşüm eğrisi) düz bir doğru şeklinde olur. Çoğalan maliyetler (azalan verimlilik) söz konusu ise içbükey şeklini alır ve Azalan maliyetler (artan verimlilik) söz konusu ise dış bükey şeklini alır. 10. Açık bir ekonomide, uluslararası fiyat oranı doğrusunun üretim olanakları eğrisine teğet olduğu noktada Üretici dengesi oluşur. Açık bir ekonomide, uluslararası fiyat oranı doğrusunun kayıtsızlık eğrisine teğet olduğu noktada ise Tüketici dengesi oluşur. 11. Faktör Donatımı Teorisi (Heckscher-Ohlin Teorisi): Emek zengin ülkeler emek yoğun malları, sermaye zengin ülkeler de sermaye yoğun malları daha ucuza üretirler. Dış ticarette iç maliyet farklılığının nedenlerini açıklamak faktör donatımı teorisinin ana hedefidir. 6. Kağıt ABD için ticaret, karl değil 1 2 ABD nin iç maliyet doğrusu ki ülke için kârlı alan 3 4 Türkiye nin maliyet doğrusu Türkiye için kârlı alan değil 5 Buğday 12. Kayıtsızlık (farksızlık) eğrileri bir ülkenin talep yapısını, refah düzeyini ve tercihlerini yansıtır. Dolayısıyla iki ülkenin talep yapısı aynı ise kayıtsızlık eğrileride aynı (ortak) olurlar. 13. Hecksher Ohlin teorisi analitik yönden ilk analiz eden Harvard Üniversitesi profesörlerinden W. Leontief tir. Leontief paradoksu olarak bilinen bu analiz 1947 yılında ABD ekonomisi için; girdi-çıktı (input-output) tekniğini kullanarak test etmiştir. 7. Teklif eğrileri (Marshall), ikinci en iyi teori (Viner), talep koşulları (J.S. Mill), mutlak üstünlük teorisi (A. Smith) ve faktör donatım teorisi (E. Heckscher) tarafından geliştirilmiştir de Posner tarafından geliştirilen teknoloji açığı teorisine göre, bir yeniliği ilk kez bulan firma onun monopolcüsü olur. Dolayısıyla üretim sürecini bulan sanayileşmiş ülkeler bu malların ilk ihracatçıları olacaklardır. 43

9 ULUSLARARASI İKTİSAT ÇÖZÜMLER 15. Ürün dönemleri teoreminin aşamaları; 1. aşama: Mal icat edilir. 2. aşama: İcatçı tarafından ihraç edilir. 3. aşama: İcatçının ihracatı artarak surer. 4. aşama: İcatçının ihracatı azalarak sona erer. 5. aşama: İcatçı malı ithal etmeye başlar. 23. Ad valorem vergiler: İthal malının fiyatının belirli bir yüzdesi biçiminde alınan gümrük vergisidir. Spesifik Vergiler ise İthal mallarının fiziki birimi başına sabit miktarda alınan bir gümrük vergisidir. 16. Üretim maliyetlerini eşitlemek dış ticaret ile ilgili olmadığı için dış ticaret poltikasının amacı olamaz. 24. Üretim Etkisi; Gümrük vergisinin yurtiçi fiyatları yükselterek yerli üreticiyi dış rekabetten koruması ve böylece yurtiçi üretimin artmasıdır. 17. Otarşi: Bir ülkenin ekonomik yönden kendi kendine yeter düzeyde olmasına dönük politikalardır. Dolayısıyla bu politikayı benimseyen ülkelerde ticaret politikasının amacı, dış dünya ile ekonomik bağların en düşük düzeye indirilmesidir. 18. Tarife benzeri önlemler: Gümrük tarifeleri gibi ithalatı pahalılaştırıp yerli üretimin kârlılığını artıran önlemlerdir. Örneğin çoklu kur uygulamaları, yerli katkı oranları, ithal ikamesi endüstrilerine verilen sübvansiyonlar vb. 19. Dış ticaret politikası dış ticarete yapılan müdahaleleri inceler. Dış ticaret teorisi ise ülkelerin neden dış ticaret yaptıklarını inceler. 25. Girdi malın ithalatında %20 ve nihai malın ithalinde %40 oranında tarife uygulanırsa toplamda ithal mallar%60 tarife uygulanmış olur. 26. Kotaların olumsuz etkileri; b,c, d ve e şıklarının yanında kaçakçılık ve karaborsaya neden olması ve ithal malın üst fiyatının belli olmaması şeklinde sıralanır lardaki korumacılık döneminde yaygın olarak kullanılan araçlar Tarife ve Kotalar (miktar sınırlamarı) dır teki yeni korumacılık döneminde yaygın olarak kullanılan araçlar Gönüllü ihracat kısıtlamaları ve Görünmez engeller (teknik standartlar,idari düzenlemeler ve kamu ihaleleri) dir. 20. Merkantilist dönemden sonra, dünyada serbest ticaret akımları en fazla kayırılmış ülke kuralı adı verilen bir uygulamasının önemli katkıları olmuştur. En fazla kayırılmış ülke kuralı: Uluslararası ticaret anlaşmalarına konulan ve uluslararası ticareti serbestleştirmede etkili olan bir uygulamadır. 21. Gümrük vergilerinin geçmişte uygulamasının amacı hazineye gelir sağlamaktı. Ancak, günümüzdeki amacı ise yerli firmaları korumaktır. 28. Kıtlık rantı: Kotaların yurtiçi mal arzını kısıtlamaları dolayısıyla fiyatlarda ortaya çıkan artışların neden olduğu kârdır. 29. Yıkıcı damping: İhracatçı firmanın yabancı piyasayı ele geçirebilmek ve o piyasada monopol oluşturabilmek için, yerli firmaların dayanamayacağı kadar düşük fiyatlardan o piyasaya mal satması. 22. Yasaklayıcı tarife: Yüksek vergi uygulanması sonucu tam koruma sağlayan tarifelerdir. 30. Döviz Kontrolü (Kambiyo Denetimi): Devletin döviz alım, satım, ihraç ve ithali üzerine kısıtlamalar koymasına dayanan uygulamalardır ve döviz karaborsasına neden olur. 44

10 4.Sınıf 3.Sınıf 2.Sınıf 1.Sınıf Açıköğretim Yardımcı Ders Kitaplarımız