-Kurul kaydına alınma sistemi kaldırılmıştır. Bunun yerine İzahname nin kurulca onaylanma yükümlülüğü getirilmiştir. (İlgili Tasarı md.

Transkript

1 YÜRÜRLÜKTEKİ 2499 SAYILI KANUNDA YER ALMAYAN YENİ DÜZENLEMELER -Türev araçlar, İzahname, Halka arz eden, Kamuyu aydınlatma platformu, Yatırım sözleşmesi kavramları tanımlanmıştır. (İlgili tasarı md. 3) -Enerji ürünleri ile ileride ortaya çıkabilecek başka ürünlerin de borsalarda işlem görebilmesi için hukuki alt yapı hazırlanmıştır. (İlgili tasarı md. 3 (ç) bendi) YÜRÜRLÜKTEKİ 2499 SAYILI KANUNDA YER ALAN KONULARA İLİŞKİN YENİ DÜZENLEMER - İzahnamenin içeriğine, kapsayacağı belgelere, izahname hazırlanması ve izahnamenin yayımlanmasının gerekmeyeceği durumlara ilişkin düzenleme yapma yetkisi Kurula verilmiştir. (İlgili Tasarı md. 5) -Kurul kaydına alınma sistemi kaldırılmıştır. Bunun yerine İzahname nin kurulca onaylanma yükümlülüğü getirilmiştir. (İlgili Tasarı md. 4) -İzahnamede bulunması gereken bilgilerin bir kısmı düzenlenmiştir. İzahnamelere bir bütün veya parçalı şekilde düzenleme imkânı sağlanarak ve özet bölümlerin her durumda düzenlenmesi zorunluluğu getirilmiştir. (İlgili Tasarı md. 4) -Yatırım sözleşmelerine ilişkin izahnamelerin içeriği, kurulun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenecektir. (İlgili Tasarı md. 4; Bu bölüm Genel kurulda tasarı metninden çıkarılmıştır.) -Kurul ca izahname üzerinde yapılacak inceleme, izahnamede yer alan bilgilerin açık, anlaşılır, birbiriyle tutarlı olması ve Kurul ca belirlenen standartlara göre tüm başlıkları kapsadığının incelenmesi ile sınırlı olarak izahnamede yer alan bilgilerin doğruluğunun araştırılmasını İçermeyecek şekilde yapılacaktır. (İlgili Tasarı md. 6) -İzahnamenin ayrı belgelerden oluşması hâlinde, her bir belge ayrıca onaylanmalıdır. (İlgili Tasarı md. 6) - İzahnamede yapılan değişikliklerin bildirimi için 2499 sayılı kanunda öngörülen 10 günlük süre yerine, derhal bildirim yükümlülüğü getirilmiştir. (İlgili Tasarı md. 8) -Değişikliklerin onaylanması konusunda kurulun 10 iş günü yerine 7 iş günü içinde karar bağlama zorunluluğu öngörülmüştür. (İlgili Tasarı md. 8.) İzahnamede yapılan değişikliklerin yayımlanmasından itibaren 2 iş günü içinde Yatırımcılara taleplerini geri alma hakkı tanınmıştır. (İlgili Tasarı md. 8) -Sermaye piyasası araçlarının satışında, Pay bedellerinin nakden ödenmesinin zorunlu olmadığı haller, kurul tarafından belirlenecektir. (İlgili Tasarı md. 12) -Paylarının piyasa fiyatı veya defter değeri nominal değerinin altında olan şirketlerin nominal değerinin altında bir fiyatla pay ihraç edebilmesine, Kurulca izin verilmesi imkânı getirilmiştir. (İlgili Tasarı md. 12) -Sermaye artırım kararının tescili için 6102 sayılı

2 -Kurulun, izahnamelere ilişkin kararını; belgelerin sunulmasından itibaren 10 iş günü içinde vermesi gerekir. (İlgili Tasarı md. 6) kanunda öngörülen 3 aylık sürenin hesaplanmasında, Kurulda geçen inceleme süreleri dikkate alınmaz.(ilgili Tasarı md. 12) -Halka açılmak üzere başvuranlara 6102 sayılı kanunun 346. Maddesi ile 462. Maddesinin 3. Fıkrası uygulanmaz. (İlgili Tasarı md. 12) -İzahnamelerin onaylanmadan da ilan edilmesi mümkün kılınmıştır. (İlgili Tasarı md. 7) -İzahnamelerin Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi nde yayımlanmayacağı kabul edilmiştir. İzahnamelerin yayımlanacağı yer kurul tarafından belirlenecektir. (İlgili Tasarı md.. 7.) - Finansal tablo ve raporların Türkiye Muhasebe Standartları çerçevesinde Kurulca belirlenen finansal raporlama standartlarına uygun olarak hazırlanmasından, sunulmasından ve gerçeğe uygunluğu ile doğruluğundan ihraççı ile kusurları oranında ve şirket yönetimindeki somut konumları çerçevesinde yönetim kurulu üyelerinin sorumlu olacağı düzenlenmiştir. (İlgili Tasarı md. 14) -İzahnamaler ilk yayımlarından itibaren 12 ay geçerlidir. (İlgili Tasarı md..9) İzahnameden sorumlu olan kişilerin kapsamı genişletilmiştir. Asıl sorumlu kişinin İhracatçı olması kuralı sürdürülmüş, İhracatçıdan tanzim edilemeyen zararlardan, kusurları oranında halka arz edenlerin, ihraca aracılık eden lider aracı kurumun, varsa garantör ve ihraççının yönetim Kurulu üyelerinin sorumlu* tutulabileceği öngörülmüştür. Ayrıca bağımsız denetim, derecelendirme ve değerleme kuruluşları da izahnamede yer almak üzere hazırladıkları raporlar ile sınırlı olarak sorumlu tutulmuşlardır. (İlgili Tasarı md. 10) Tasarı metninin ilk halinde müteselsil sorumluluk kabul edilmişken, komisyonda yapılan değişiklik ile adi sorumluluk kabul edilmiştir. -Özel durum açıklaması yapacak kişilerinin ve konuların kapsamı genişletilmiştir. (İlgili Tasarı md. 15) -Mevcut Kanunda 250 ortak olan halka arz olunmuş sayılma kriteri 500 e çıkarılmış ve ortaklıklara, halka açık ortaklık statüsüne kavuştuktan sonra en geç iki yıl içinde işlem görmek için borsaya başvurma zorunluluğu getirilmiştir. (İlgili Tasarı md. 16) -Payları borsalarda işlem gören ortaklıklar kavramı, borsalardaki kot içi-kot dışı pazar veya platformlar ile payların alım satıma konu olduğu her türlü sistemleri kapsamaktadır. Payları borsalarda işlem gören ortaklıklar "halka arz olunmuş sayılma" kapsamına dâhil edilmiştir. (İlgili Tasarı md. 16) -İhracatçıların halka açık statüsünü bildirim zorunluluğu kaldırılmıştır. - Halka arz edilmeksizin yapılan ihraçlarda izahname yerine ihraç belgesi, kurul tarafından onaylanır. (İlgili Tasarı md. 11) -Kayıtlı sermaye sistemine geçmek için Kurul dan izin alma prosedürü yerine esas sözleşme değişikliği gerekmektedir. (İlgili Tasarı md. 18) - Kayıtlı Sermaye sisteminde yönetim kuruluna verilen sermaye artırma yetkisi için azami 5 yıllık

3 süre öngörülmüştür. (İlgili Tasarı md. 18) - Rüçhan hakkının sınırlandırılması, kullanılması ve kaldırılması ile buna ilişkin süreler konusunda ilgili TTK hükümlerinin uygulanmaz. Bu düzenlemeye göre, sınırlama için haklı sebep kriteri aranmaz. (İlgili Tasarı md. 18) -Sermaye artırımının sonra belirlenen yeni sermayenin de tescil ve ilanı zorunludur. (İlgili Tasarı md. 18) -Kayıtlı sermaye sistemini kabul eden şirketlerin pay ile değiştirilebilir tahvil veya paya dönüştürülebilir türev araç ihracı ile pay çıkarılması sonucunu doğuracak işlemler sonrası, ortaklığın çıkarılmış sermayesinin kayıtlı sermayeyi aşamayacağı açıkça düzenlenmiştir. (İlgili Tasarı md. 18) - İlişkili taraflarla gerçekleştirilecek işlemlerde bağımsız yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğunun olumlu oyu gerekir. Bu sağlanmadığı takdirde, işlem Genel Kurul onayına sunulur. İşlem tarafları ve ilişkili kişiler Genel Kurul da bu konudaki oylamaya katılmazlar. Basit çoğunlukla karar verilir. (İlgili Tasarı md. 17) -Borsada işlem gören şirketler açısından hali hazırda mevcut olan Kurumsal Yönetim İlkelerine uyum zorunluluğunun yerine getirilmemesi halinde, verilecek süre sonrasında Kurul a uyum zorunluluğunun yerine getirilmesini sağlayacak kararları alma ve buna ilişkin işlemleri resen yapma yetkisi verilmiştir. (İlgili Tasarı md. 17) - Örtülü kazanç dağıtımı yasağı, ayrı bir madde olarak ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir. (İlgili Tasarı md. 21) - Halka açık ve kolektif şirketler için ilişkili kişilerle yapılan işlemlerde, emsale uygunluk kriterinin yanı sıra piyasa teamülleri ve ticari - Kurul tarafından asgari temettü oranı belirlenmesi, ve anonim ortaklıkların esas sözleşmelerinde birinci temettü oranını gösterme zorunluluğu kaldırılmıştır. Kârların, şirket genel kurulları tarafından belirlenecek esaslara göre dağıtılması, kabul edilmiştir. (İlgili Tasarı md. 19) -Yönetim kurulu üyelerine kârdan pay ayrılması için esas sözleşmede hüküm bulunması zorunluluğu kaldırılmıştır. (İlgili Tasarı md. 19) -Halka açık ortaklıklar için bağış ve yardım yapılabilmesi için esas sözleşmede hüküm bulunması şartı getirilmiştir. (İlgili Tasarı md. 19) -Kâr payının ihraç ve iktisap tarihleri dikkate alınmaksızın mevcut payların tümüne eşit olarak dağıtılacağının hükme bağlanmış, yeni-eski pay ayrımına son verilmiştir. (İlgili Tasarı md.. 19.) - Borsada işlem gören ve görmeyen tüm anonim şirketler için pay geri alımlarına ilişkin düzenlemeler Kurul tarafından yapılacaktır. (İlgili Tasarı md. 22)

4 hayatın basiret ve dürüstlük kurallarına da uygun hareket etme zorunluluğu getirilmiş; şirket aleyhine, ilişkili kişiler lehine sadece aktif hareket ile değil, pasif hareketle kazanç aktarımı da yasaklanmıştır. (İlgili Tasarı md. 21) - İlişkili kişiler ile yapılan işlemlerde, işlemin emsale uygunluk, piyasa teamülü ve ticari hayatın basiret ve dürüstlük kurallarına uygun yapıldığı belgelenmeli ve bu belgeler 8 yıl saklanmalıdır. (İlgili Tasarı md. 21) -Kurul tarafından tespit edilmesi halinde örtülü aktarım yapılan tutarın, kanuni faiz ile birlikte iadesi gerekmektedir. (İlgili Tasarı md. 21) - Halka açık ortaklıklar bakımından, önemli kararların alındığı genel kurullara katılarak olumsuz oy kullanan pay sahiplerine, paylarını şirkete satma hakkı veren ayrılma hakkı tanınmıştır. Yine pay alım teklifi sonrası belirli bir pay oranına ulaşan ortaklara, kalan azınlığı ortaklıktan çıkarma hakkı ile teklif sonrasında azınlık haline gelen pay sahiplerine paylarını ortaklığa satma hakkı nın getirilmesinin; daha önce tebliğ ile düzenlenen pay alım teklifine ilişkin esaslar Kanuna taşınmıştır. (İlgili Tasarı md. 24) - Önemli nitelikteki işlemler, sınırlı sayı prensibi (Numerus Clausus) geçerli olmaksızın sayılmıştır. Söz konusu işlemlerde uyulacak usul ve esasları belirleme yetkisi Kurul a verilmiş ve Kurul ca belirlenen esaslara uyulmaması durumunda Kurul a idari para cezasının yanı sıra işlemin iptalini isteme ve işlemi telafi edici tedbirler alma yetkileri verilmiş. (İlgili Tasarı md. 23) - Halka açık ortaklıklarda, gönüllü ya da önemli nitelikteki işlemler nedeniyle zorunlu pay alım teklifi yapılması ile ilgili usul ve esasların Kurul ca belirleneceği ve pay alım teklifinin Kurul tarafından yasaklandığı durumlarda, yasaklanan teklife dayanılarak gerçekleştirilen işlemlerin geçersiz olduğu hükme bağlanmıştır. (İlgili Tasarı md. 25) Pay alım teklifi zorunluluğuna uyulmaması durumunda idari para cezası yerine, yükümlülerin pay alım zorunluluğunu yerine getirene kadar sahip olduğu oy haklarının Halka açık şirketlerin Genel Kurul toplantısına ilişkin ilân süresi üç haftaya çıkarılmıştır. (İlgili Tasarı md. 29) Halka açık ortaklıklar ile kayıtlı sermaye sisteminde yeni pay alım hakkına ilişkin kısıtlamalar ile 23. maddede sayılan önemli işlerde, toplantı nisabı aranmaz ancak, esas sözleşmede daha ağır karar nisabı öngörülmemiş ise, en az ortaklık genel kuruluna katılan oy hakkına haiz payların üçte ikisinin olumlu oy vermesi gerekir. (İlgili Tasarı md. 29) - Hamiline yazılı paylar için depo etme zorunluluğu kaldırılmıştır. (İlgili Tasarı md.. 30)

5 donacağı müeyyidesi getirilmiştir. (İlgili Tasarı md. 26) - Payları kayden izlenmeyen halka açık ortaklıkların genel kurullarına katılma hakkı olan pay sahiplerinin, uygulamada ortaya çıkacak sorunları önlemek amacıyla 6102 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde tespit edileceği hususu, maddede açıkça belirtilmiştir. (İlgili Tasarı md. 30) "Ortaklıktan çıkarma hakkı" ve "satma hakkı" kavramları düzenlenmiş, halka açık şirketler için 6102 sayılı kanunun 208. maddesinin uygulanmayacağı belirtilmiştir. (İlgili Tasarı md. 27) Borçlanma aracı niteliğinde sermaye piyasası araçlarına ilişkin limit belirleme yetkisi, halka açık ortaklıklar için Kurul'a, halka açık ortaklıklar dışında kalan ihraççılar için ise ilgili Bakan'a verilmiştir. (İlgili Tasarı md. 31) -Üst üste beş yıl zarar eden ortaklıklarda imtiyazların -oy hakkı ve yönetimde temsil edilmeye ilişkin- kurul kararı ile kaldırılacağı hükmü getirilmiştir. (İlgili Tasarı md. 28) İzahname ve diğer kamuyu aydınlatma belgelerinden sorumlu olanlar ile bu sorumluluğa ilişkin tazminat hakları ve illiyet bağı detaylı bir şekilde belirlenmiştir. (İlgili Tasarı md. 32) Yan hizmetleri sunan yatırım kuruluşlarının bu faaliyetleri, Kurul düzenlemeleri kapsamına alınmıştır. (İlgili Tasarı md. 38) Yatırım hizmetinin ve faaliyetlerinin, düzenli bir şekilde ticari bir uğraşı veya mesleki faaliyet olarak icra edilmesi durumu; kamu iznine tabi tutulmuştur. Söz konusu faaliyetlerin arızi olarak veya herhangi bir iş veya mesleğin icrası sırasında münferit olarak sunulması izin kapsamına alınmamıştır. (İlgili Tasarı md. 39) Ortaklıkların halka açık statüsünü kazanmaları sonrası durumu Kurul'a bildirmesine ilişkin otuz günlük süre on iş gününe indirilmiştir. (İlgili Tasarı md. 33) Sermaye piyasası kurumları sayılmış ve aracı kuruluşlar ifadesi, yatırım kuruluşları olarak değiştirilmiştir. (İlgili Tasarı md. 35) Sermaye piyasası kurumlarının gerek finansal raporlama ve bağımsız denetim, gerekse kurumsal yönetim ilkelerine uyumu konusunda, Kanunun halka açık anonim ortaklıklar için öngördüğü sistemin kıyasen uygulanacağı kabul edilmiştir. (İlgili Tasarı md. 36) Sermaye piyasalarının düzenli bir şekilde işlemesini, denetlenmesini ve piyasa riskinin yönetiminin gerçekleştirilebilmesiyle birlikte kredili sermaye piyasası aracı işlemlerinin bankalar, reel sektör ve hane halkının borçluluk miktarını arttırarak finansal istikrarı etkilemesini engellemek üzere Kurul a Hazine Müsteşarlığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nın görüşü alınarak kredili sermaye piyasası aracı işlemleri ile ilgili düzenlemeler yapma yetkisi verişmiştir. (İlgili Tasarı md. 39)

6 -Bankalar, portföy yöneticiliği, yatırım danışmanlığı ve sermaye piyasası araçlarının halka arzında aracılık yapamaz. Bankalar, sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin alınması ve iletilmesi, sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin, müşteri adına ve hesabına veya kendi adına ve müşteri hesabına gerçekleştirilmesi ve sermaye piyasası araçlarının kendi hesabından alım ve satımı ile Kurul tarafından belirlenecek diğer yatırım faaliyetlerinde bulunmalarına izin verilmiş; ayrıca yatırım ve kalkınma bankaları tarafından yapılan portföy yöneticiliği ile yatırım danışmanlığının söz konusu bankalar tarafından yapılmaya devam edilmesi öngörülmüştür. (İlgili Tasarı md. 39) Yatırım kuruluşlarının üstlenebilecekleri risklere bir limit getirilmesinde ve mevcut durumda yatırım kuruluşlarında görev alacak personelin belirli bir eğitim ve bilgi seviyesinde olmasını teminen gerçekleştirilen sınavlar ve ihdas edilen lisans belgelerine ilişkin olarak Kurul a yetki verilmiştir. (İlgili Tasarı md.. 42) Fon ile yatırım ortaklık modelinin bir bileşimi olarak, ortaklığın farklı portföylerden oluşacak şekilde yapılanmasına imkân veren Değişken Sermayeli Yatırım Ortaklığı adı altında yeni bir şirket türü ihdas edilmiştir. Yatırım fonlarının tüzel kişiliğinin bulunmaması nedeniyle yatırım yapmakta zorlandıkları, gayrimenkul gibi alanlarda da Değişken Sermayeli Yatırım Ortaklıkları faaliyet gösterebileceklerdir. (İlgili Tasarı md. 50) Kurula, yatırım fonlarının değişik yatırımcı profillerinin ihtiyacına cevap verebilmesine teminen yatırım fonlarının paylarının ihraç ve itfasının TCMB tarafından günlük alım satım kurları ilan edilen yabancı para cinsinden yapılmasına izin verme imkânı getirilmiştir. (İlgili Tasarı md.52) Daha önce tebliğ ile düzenlenen kira sertifikası ve varlık kiralama şirketleri kavramları ile Bunlara ilişkin temel esaslar kanunla düzenlenmiştir. (İlgili Tasarı md. 61.) Merkezi karşı taraf düzenlemeleri kanuni yapıya kavuşturulmuştur. (İlgili Tasarı md. 78) Denetimle görevlendirilenler; denetlenenlerin vergi ile ilgili kayıtları da dâhil olmak üzere tüm defter ve belgeleri ile elektronik ortamda tutulanlar dâhil tüm kayıtlarını ve sair bilgi ihtiva eden vasıtalarını ve bilgi sistemlerini incelemeye, bunlara erişimin sağlanmasın, bunları istemeye ve bunların örneklerini almaya yetkili kılınmıştır. (İlgili Tasarı md. 89) Portföy yönetim şirketi adı altında yeni bir şirket türü tanımlanması ve yatırım fonlarının sadece portföy yönetim şirketleri tarafından kurulması; ayrıca mevcut düzenlemedeki fon katılma paylarının azami tedavül sayısını belirleyen yarı açık uçlu fon yapısından, tedavül limitinin bulunmadığı tam açık uçlu fon yapısına

7 geçilmesi öngörülmüştür. Fon kurucuları açısından önemli bir harcama kalemi olan fon iç tüzüklerinin noter onayından geçirilmesi zorunluluğundan vazgeçilmiştir. (İlgili Tasarı md ) Portföy saklama hizmetini yürütecek kuruluşlarının sorumlulukları belirlenmiştir. (İlgili Tasarı md. 56) - Sermaye piyasası mevzuatında ilk kez borsalara ilişkin kapsamlı hükümler getirilmiştir. (İlgili Tasarı md ) Merkezi takas, merkezi saklama ve veri depolama kuruluşları kurulması öngörülmüştür. (İlgili Tasarı md. 74) Sermaye piyasası faaliyetinde bulunan kuruluşların mali açıdan sıkıntıya düşmeleri durumunda, yatırımcıların tazminine yönelik olarak Yatırımcıları Tazmin Merkezi oluşturulması öngörülmüştür. (İlgili Tasarı md. 82) Kurul dan izin almaksızın yapılan, halka arz ile toplanan paraların iadesine ilişkin usul ve esaslar mevzuatta ilk kez düzenlenmiştir. (İlgili Tasarı md. 91) İnternet aracılığıyla işlenen suçlarla daha etkin mücadele edilmesi ve yatırımcıların kötü niyetli şahıslarca istismar edilmesinin önüne geçilmesini teminen, izinsiz sermaye piyasası faaliyetlerinin internet aracılığıyla işlendiğinin tespit edilmesi durumunda; söz konusu internet sitelerinin faaliyetlerinin engellenebilmesi imkânı sağlanmıştır. (İlgili Tasarı md. 99) Yönetim kurulu üyelerinin sermaye piyasası mevzuatına aykırı işlemleri sebebiyle ortaklığının katlanmak zorunda kaldığı idari para cezalarına ilişkin olarak, ortaklığın ve yatırımcıların haklarının korunması ve kârın azaltılmasının engellenmesi amacıyla ortaklığın sorumlu yönetim kurulu üyelerine rücu edilmesi imkânı getirilmiştir. (İlgili Tasarı md. 103) Tüzel kişiliğe haiz kamu kurumu olan İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, İstanbul Altın Borsası ile birleştirilerek anonim şirkete dönüştürülmüş; anonim şirkete dönüşecek borsanın unvanı Borsa İstanbul Anonim Şirketi olarak

8 belirlenmiştir. (İlgili Tasarı Geçici md. 9)