11-c70. ~ o; i~, , \- :r1:' - -.,.'.;j 1 -..,'".. -', > -1.--'\

Transkript

1 '. J 11-c70.\ / -',, \- :r1:' > -1.--'\ - -.,.'.;j 1 -..,'".. ~ o; i~,

2 ---~ ADNAN MENDERES ÜNIvERSITESI TIP FAKÜLTESI DERGISI YAYiNLAYAN Adnan Menderes Üniversitesi Tip Fakültesi SAHIBI ADÜ REKTÖRÜ Mustafa GÜREL YAYiN KURULU ONURSAL BASKANi Dekan Turgay AKTUNÇ EDITÖR Gülten INAN EDITÖR YARDiMCisi Göksun KARAMAN Münevver TÜRKMEN YAYiN SEKRETERLERI Yelda DAYANiR Göksun KARAMAN Hedef ÖZGÜN Münevver TÜRKMEN Hakan ULUCAN Yüksel YILDIZ YAYiN KURULU YusufZiyaARAL Yelda DAYANiR F.Serdar GÜREL Harun GÜRSOY Göksun KARAMAN Pinar OKYAY Hedef ÖZGÜN Ekin SAVK Pars TUNÇYÜREK Münevver TÜRKMEN Hakan ULUCAN Yüksel YILDIZ EDITÖR ADRESI Prof. Dr. GOlten INAN ADÜ Tip Fakültesi Çocuk Sagligi ve Hastaliklan AD AYDIN Tel: Faks :0, E.Posta :adutd@adu,edu.tr AG YÖRESI BASiM YERI ADÜ Yayin ve Basimevi Yilda 3 sayi yayinlanir. Yillik Abone Ücreti 2005 yili için 10,000,000 TL. ISSN Derginin içerigi basim ya da herhangi bir elektronik yöntemle çogalblamaz. Metinlerdeki ifadeler kaynak i gösterilerek yayinlarda kullanilabilir. Diger dergi içerigi kaynak göstermek kosulu ve Yayin Kurulundan izin alinarak yayinlarda kullanilabilir. IçINDEKILER Cilt 6. Sayi1 NIsAN 2005 Editörden G.INAN.' ".,,... 3 Klinik Ar!lS.tirmnlar AbdominaI Cerrahide Remifentanil ve Alfentanil Infüzyonlarinin Karsilastirilmasi G, TUNCEL, S. SAVLL G. ÖZALP,S. TURGUT,N. KADIOGULl.ARI Birincil ve Ikincil Uykuda Altina Iseyen Çocuklarda Tani, SagaItim ve izlem Farkliliklari T.ÜNÜVAR,F SÖNMEZ,G.iNAN......, Denizli Ilindeki Çocukluk çagi Zehirlenmeleri A. AKÇAY, D. GÜRSES, A. ÖZDEMiR. I KILIÇ, H. ERGIN., 15 K-3 Vitamininin Siçan Glioma (C6) ve Insan Glioblastoma Multiforme Hücre Çogalmasina in Vitro Etkileri P ÖZTOPÇU, S. KABADERE, R.C/YAR...., Safra Kesesi Polipleri: 33 Olgunun Retrospektif Analizi M. YILDIRIM. N. ERKAN. S.YAKAN,A. BAZ. E.VARDAR OJ~u SIlRumu Subklavian Çalma Sendromu: Bir Olgu Sunumu B. BiçEROL, K. KÖSEOGLU, A. ÖZKUL, N. KlYLIOGLU 31 Vena Kava Inferior Basisi Ile Alt Extremite Ödemi Olusturan Kistik Karaciger Metastazinin Perkütan Drenaj Ile Tedavisi K.KÖSEOGLU,B.çiLDAG,FTASKIN,N.MEYDAN,S.BARUTÇA 35 Kawasaki Hastaligi: Iki Olgu Sunumu S.A. AYDOGDU, T. ÜNÜVAR, E. LEVENT, G.INAN Uterusun Müllerian Adenosarkomu (Olgu Sunumu) F.K. DÖGER, E. ÖZKARA, Z KOCAKAYA,E.DiKIciOGLU, H.YÜKSEL, N. ÇULHACI, D.erleme, Kronik Öksürük Tani ve Tedavi Yaklasimi O. ÇiLDAG ~:.-:'.'.-'.'. ~/ ~ ',-,...'. ',J, Aytekin ALTINTAS Füsun ATUHAN Kiliç AYDINLI Mustafa BAK Ali Rahmi BAKILER Oguz DIcLE Emel DIKICIOGLU --- -~, "r!: Bu Sayinin Danisma Kurulu Nevra ELMAS Yesim TUNÇOK Sacit GÜLEÇ Meltem UYAR Ayfer Gür GÜVEN Mesut YAZiCi Can KARAMAN Emre KUMRAL Ayse YENIGÜN Yüksel YILDIZ Ruhi ÖZYÜREK Gökhan PEKINDIL

3 ADÜ Tip Fakültesi Dergisi 2005: 6(1): Klinik Arastirma DENIZLI ILINDEKI ÇOCUKLUK ÇAGI ZEHIRLENMELERI Ahmet AKÇAY, Dolunay GÜRSESI, Aysegül ÖZDEMIRI, Ilknur KILiÇ, Hacer ERGIN' ÖZET Amaç: Hastanemize basvuran zehirlenme olgularinin epidemiolojik ve klinik özelliklerinin gözden geçirilmesidir. Yöntem: Pamukkale Üniversitesi Tip Fakültesi Pediatri Klinigi'nde yillari arasindaki zehirlenme nedeniile basvuran vaka geriye dönük olarak degerlendirildi. BuJgular: Vakalarinyas dagilimi 3 ay-16 yilolup, zehirienmeler en sik 13 ay-4 yas arasinda (%73) gözlendi. Erkek/kiz orani i.i 2 idi. Z!:hirlenmelerinen sik nedeni temizlik maddelerine(%70.6) bagli idi. Diger nedenler besin zehirlenmeleri(%9.3), ilaç zehirlenmeleri (%10.8), insektisitler (%2.9), petrol ürünleri (%2.9), karbon monoksit zehirlenmesi(%2.0) ve akrep sokmasindan (%1.5) olusuyordu. Ilaç zehirlenmelerininen sik nedeni salisilat zehirlenmesi idi. Zehirlenmeler en sik yaz (%37.7) aylarinda görüldü. Zehirlenmeler en sik ögleden sonra ve aksam (%76.9) saatlerinde görüldügü saptandi. Zehirlenme ve hastaneye getirilme arasindaki zaman 3.4i:5.8saat idi. Vakalarin%96.8'i toksik maddeyi oral almisti. En sik görülen yakinma ve bulgular agiz içinde yanik, bulantive kusmagörülmesi idi. Sonuç: Denizli ilinde zehirlenmelerin önlenmesi ve erken tedavisi için temizlik maddeleribasta olmak üzere, besinler, ilaçlar,tarim ilaçlari. akrep zehirlenmeleri, karbon monoksitzehirlenmelerikonusundaailelere ve okul çocuklarinayönelikegitimçalismalari yapilmasi gerektigi düsünüldü. Anahtar kelimeler: Çocuk, epidemioloji, zehirlenmeler. The Childhood Poisoning in Denizli SUMMARY Objective: The aim of the study was to determine the epidemiological and elinic features of childhood poisoning in Denizli. Material and Method: Two hundred and four pediatrie patients who were admitted to me Pediatrie Department of Pamukkale Medical Faculty with intoxication between i January December 2003 were evaluated. retrospectively. Results: The agerange of the cas es was 3 months-16 years, with a peak incidenee at me age of 13 month-4 years (%73). Male/female ratio was The most common toxic agent was eleaning produets (%70.6). Other causes ofpoisonings included dnigs (%10.8), foods (%9.3), insecticides (%2.9), oil products (%2.9), carbon monoxide (%2.0), and scorpion biting (%1.5). Salicylates were the most common cause of dnig poisonings. Poisonings were determined to be more common (%37.7) in the summer season. They occurred mostly in the aftemoon and in the evening (%76.9). The period between intoxieation and coming to hospital was 3--+=5.8hours. Toxic agents mostly were taken orally (%96.8). Orapharynx buming, nausea and vomiting were the most frequent symptoms and signs. ConcIusion: Familyand sehooichildren edueational programs ineluding poisonings about eleaning products, foods, dnigs should be developed in Denizli for prevention and early treatment ofpoisoning. Key Words: Childhood, epidemiology, poisoning. Zehirlenmeler tüm dünyada özellikle çocukluk yas grubunda,hala sik görülen önemli bir problemdir. Zehirlenmenintedavisindeönemli gelismeler olmakla birlikte, bu problemin çözümünde daha geçerli olan yöntem zehirlenmelere karsi koruyucu önlemlerin alinmasidir.akut zehirlenmelerin nedenleri, sekli ve alinan etkenlerin türleri, degisik ülkelerde farklilik göstermektedir. Bu nedenle, her ülkenin kendi zehirlenmeprofilinibelirleyerekproblemin seklini ve boyutlarini saptamasi ve ancak bu sekilde gerekli önlemleri almasi mümkün olabilir.'. Çalismada, hastanemize basvuran zehirlenmeolgularinin epidemiolojik ve klinik özelliklerinin gözden geçirilmesiamaçlandi. GEREÇ ve YÖNTEM yillari arasinda Pamukkale.Üniversitesi Tip Fakültesi Çocuk Klinigi'nde zehirlenme nedeniyle izlenen hasta geriye dönük olarak degerlendirildi. Hastalar yas, cins, zehirlenme nedenleri, zehirlenmeninmeydana gelis ve hastaneye getirilis zamani, toksik madde ife temas yolu, belirti, bulgular ve sonuçlar açisindanincelendi. BULGULAR Yedi yillik sürede vaka zehirlenme tanisiyla yatirilarak izlendi. Zehirlenme vakalarinin yillara göre dagilimi Tablo l'de özetlendi. Yas dagilimi 3 ay 'PA Ü Pamukkale Tip Fakültesi ÇocukSagligi ve Hastaliklar/Anabilim Dali, DENIzLI 15

4 Dendi ili çocukluk çagi =ehir/enme/eri 16 yil (ortalama 3.8:!:3.5 yil) olup, zehirlenmeler en sik 13 ay-4 yas (%73) en az ise 1 yasindan küçüklerde (%2.5) gözlendi (Tablo II). Vakalarin%52.9'ü erkek, 0/047.1'sikiz ve erkek/kizorani1.12 idi. Tablo i. Zehirlenme Yil vakalarinin yillara göre dagilimi LO' LL Tablo II. Zehirlenme vakalarinin yas gruplarina göre dagilimi Yas <12 ay ay-4 yas :5-9yas > LOyas Zehirlenme nedeni olarak ilk sirada temizlik maddelerinin (%70.6) oldugu ögrenildi. Ilaç zehirlenmesi ikinci sirada zehirlenme nedeni idi (% 10.8).Besin zehirlenmesi iseüçüncü siradayer aldi (%9.3). Diger.zehirlenme nedenleri ise insek.1:isitler (%2.9), petrol ürünleri (%2.9), karbon monoksit zehirlenmesi (%2.0) ve akrep sokmasi (%1-.5) idi (Tablo lll). Tablo ID, Zehirlenme nedenleri Zehirlenme nedenleri Temizlik maddeleri çamasir sulari Yüzey temizleyiciler Ilaçlar SalisiIat Parasetamol Trisiklik antidepresan Antihipertansifler Hormonlar. Antihistaminik FIor - Digoksin Antibiotik Besin Insektisitler Petrol ürünleri Karbon monoksit Akrep Vakasayisi (n) Yüzde (% Zehirlenme vakalari en sik yaz (%37.7), bunu sira ile ilkbahar (%30.4), sonbahar (%20.1) ve kis (%11.8) aylari izledi. Tablo IV'te zehirlenme vakalarinin mevsimleregöredagilimiizlenmektedir. Tablo IV. Zehirlenme vakalarinin mevsimlere göre dagilimi Mevsim Ilkbahar Yaz Sonbahar Kis mo Zehirlenmeler en sik ögleden sonra ve aksam saatleri olup (%76.9), zehirlenme vakalarinin olus ve hastaneye' getirilisleri arasindaki süre (lo dakika-30 saat) idi. Zehirlenmenin olus zamani ve hastaneye getirilis saatleri TabloV ve VI'debelirtilmistir. Tablo V. Zehirlenmenin Zaman (saat) 0: olus zamanlari Tablo Vi. Zehirlenme vakalarinin olus ve hastaneye getirilisleri arasindaki süre. Süre <30 dakika 30 dakika-l saat 1-2 saat 3-4 saat >4 saat ToI1.lam _.J 7" Toksik maddeyi 197vaka (%96.7) oral, 3 vaka (%1.3) deri, 4 vaka (%2.0) solunumyolu ile almisti. Vakalarin 199'unda (%97.5) zehirlenme nedeni kaza nedeniyle idi. 5 vaka ise (%2.5) öz kiyim amaciyla zehirlenmis olupyaslari 10yas üzerindeydi. En sik görülen yakinma ve bulgular agiz içinde yanik (%34.5), bulanti ve kusma (%33.4), idi. (Tablo VII). Tablo VII. Zehirlenme vakalarinin en sik gözlenen basvuru yakinma ve bulgulari Yakinma ve bulgular Agiz içinde yanik Bulanti ve kusma Ishal Bilinç degisikligi Asemptomatik Ajitasyon Pupil degisiklikleri Kardiyak aritmi Konvülsiyon l7 - I3 6.0 LO * 100 *Ayni vakada birden fazla semptom veya yakinmaoldugu için toplam 218 vaka bulunmustur Toksik maddenin absorpsiyonunun engellenmesi amaciyla 26 olguda(%12.7) mide lavaji ve aktif kömür uygulamasi, toksik maddenin 16

5 ...- ~ Akçay ve Ark. atiliminin hizlandirilmasi amaciyla 2 olguda zorlu alkali diürez (%1), antidot olarak da 1 olguya (%0.5) N-asetil sistein, 6 olguya (%29.4) atropin, 3 olguya spesifik akrep serumu (%1.5) ve 4 olguya (%2) oksijentedavisi uygulandi. Zehirlenme olgularinin 19l'i (%93.6) sifa ile taburcu edildi. Alti vakada (%3.0) birinci derecede özofagus yanigi, alti vakada (%3.0) ikici derecede özofagusyanigi görüldü. Organik fosfor zehirlenmesi nedeniyle izlenen bir vaka (%0.4) konvülsiyonlar ve solunum yetmezligi nedeniyle hipoksik ensefelopati tablosuyla sekelli taburcu edildi. TriRTlSMA Teknolojinin ilerlemesi, bilinçli beslenme ve enfeksiyon hastaliklarinin kontrol edilebilir olmasi, sayisi ve önemi, giderek artan çocukluk çagi kazalarini çocuk ölümleri içinde ön plana çikarmaktadir." Zehirlenme vakalarinda epidemiolojik özelliklerin bilinmesi erken girisim ve uygun tedavinin yaninda, dogru koruyucu önlemlerin alinabilmesi açisindan da oldukça önemlidir. 3 Çalismada 7 yillik süre içinde yatirilarak izlenen hastalarin % I.S'unu zehirlenme vakalari olusturuyordu. Farkli çalismalarda bu oran yurt disinda %2.9 ile %0.9 arasinda:5 ülkemizde ise Trabzon'da6 %2.7, Adana'da7 %1.7, Elazig'da8 %2.3, Erzurum'da" %2.8, Ankara'dal %1, Edime'p-e9 %1.6, Istanbul'dalo % 1.54 ve Van'daJJ%2.47 olarak bulundu. Bu sonuçlar çocukluk çagi zehirlenmelerine sik rastlanildigini ve önlem alinmasi gerektigini gösterdi. Tablo I'de zehirlenme vakalarinin yillara göre dagilimi özetlendi. Çalismamizda erkek/kiz orani 1.12 idi. Zehirlenmeler birçok çalismada erkeklerde daha sik, bazi çalismalarda kizlarda daha sik rastlanirken, çalismamizda oldugu gibi her iki cinste de benzer siklikta bulunan çalismalar vardir.1.3, Yas dagilimi 3 ay 16 yil (ortalama 3.8:f:3.5yil)- olup,zehirlenmeler en sik 13ay-4 yas (%73), en az ise 1 yasindan küçüklerde (%2.5) gözlenmekteydi. Llteratürde de zehirlenmelerin en sik bes yasin altinda görüldügü bildirilmektedir.' yilinda Amerika Birlesik Devletleri'nde 72 zehirlenme merkezinin bildirimlerine göre 1.7milyon zehirlenmevakasindan %60.8'j 6 yasindan küçük çocuklardili7 Zehirlenmelerin bu yas grubunda sik görülmesinin temeli bu yastaki çocuklarin hareketli, merakli, karistirici ve her yeni maddeyi agzina götürerek tanima egilimlerinde olmalari olusturmaktadir.3,16 Dikkatsiz ve bilinçsiz aile büyüklerinin toksik maddeleri çocuklarin ulasabilecegi yerlere birakmalan zehirlenmelere neden olmaktadir. J3 Bu çalismada çamasir sulari (%70.8) ve yüzey temizleyicilerden (%29.2) olusan temizlik maddeleri (%70.6) en sik zehirlenme nedenini olusturdu. Ilaç zehirlenmesi ikinci sirada zehirlenme nedeni idi (%10.8). Besin zehirlenmesi ise üçüncüsirada yer aldi (%9.3). Diger zehirlenme nedenleri ise insektisitler (%2.9), petrol ürünleri (%2.9), karbon monoksit zehirlenmesi (%2.0) ve akrep sokmasi (%1.5) idi (Tablo III). Gelismis ülkelerde çocuk zehirlenmelerinde ev temizlik malzemeleri, korazif maddeler, kisisel bakim ürünleri ön planda yer almaktadir.i' Ülkemizde bölgelere göre temizlik maddelerine bagli çocukluk. çagi zehirlenmeleri %12.3, %6.6, %17.2 ve %28.1 oraninda degismekteydi.11,9,11 Dogu ve Güneydogu Anadolu bölgelerinde temizlik maddelerine bagli zehirlenmelerin daha az bildirilmesi veya bildirilmemesi bu bölgelerde ekonomiknedenlerle bu maddelerin daha az kullanimina baglandi.6 Bu çalismada bu kadar yüksek oranda temizlik maddelerine bagli zehirlenmelerin görülmesi, gelismis ülkelerde görülen zehirlenme. nedenlerine benzerlik gösteriyordu. Bu sonuç ülkemifin diger bölgelerinde görülen zehirlenme nedenlerinden çok farklidir. Temizlik maddelerinin sik kullanilmasi ve bunlarin muhafazasina dikkat etmedikleri sonucunu çikardik. Ailelere temizlik maddelerine ve ilaçlara bagli zehirlenmelerin sikligi konusunda bilgi verilmeli. çocuklarin ulasamayacaklari yerlerde muhafazasinin gerekliligi anlatilmalidir. Zehirlenme etkenleri ülkelere, cografi bölgeye ve mevsimlere göre farklilik göstermektedir.16bu çalismada zehirlenme vakalari en sik yaz (%37.7), bunu sira ile ilkbahar (%30.4), sonbahar ('Yo20. r) ve kis (% 11.8) aylari izlemekteydi. Tablo IV'te zehirlenme vakalarinin mevsimlere göre dagilimi izlenmek.i:edir.zehirlenme nedeninin daha çok yaz ve ilkbahar aylarinda olmasinin nedeni bu mevsimlerde çocuklarin daha serbest hareket edebilmeleri, kis aylarinda aile ve çocuklarin ayni odada kaldiklari için kontrolün kolay saglanmasi, bölgemizde karbon monoksit zehirlenmelerinin az görülmesi ve temizlik maddelerinin yaz ve ilkbahar aylarinda çok kullanilmasi nedenlerine bagli oldugu düsünüldü. Ülkemizin degisik bölgelerinde yapilan çalismalarda ilkbahar ve yaz aylarinda zehirlenmevakalarinda artis saptandigi, bu aylarda tarim ilaçlari kullaniminin artmasi, zehirli bitkilerin ortaya çikmasi ve besinlerin, sicaktan bozulmasinin artis nedeni olabilecegi bildirilmistir.7sanliurfa'da yaz ve sonbahar aylarinda diger mevsimlere göre daha çok zehirlenme olayi görüldügü dikkat çekidistir.bu bölgede özellikle yaz aylarinda akrep sokmasi kaynakli zehirlenmelerin sik görülmesi nedeniyledir. 12 Bu çalismada zehirlenmelerçogunluklaögleden sonra (%48.5), aksam saatlerinde(%28.4) olurken en az ise gece yarisi saatlerinde oldu (Tablo V). Bunda annenin misafir ve aksamyemegi ile ilgilenmesi nedeniyle çocugunu izleyememesinin rolü oldugu düsünülebilir..' Basvurunun geç olmasi acil tedaviyi geciktirerek mortalite oranini etkilemektedir. Vakalarimiz 10 dakika-3osaat (ortalama3.4:f:5.8 saat) sonra hastaney«getirilmisti. Hastalarin hastanemize 17

6 Denidi ili çocukluk çagi =ehirlenmeleri basvuru süreleri incelendiginde, hastalarin %25.5'i ilk 30 dakika içinde, %80.9'sinin ilk 2 saat ve %88. Tsinin ilk 4 saat içinde geldigi görülmüstür. Zehirlenme vakalarinin olus ve hastaneye getirilisleri arasindaki süreler Tablo VI'da belirtilmistir. Andiran ve arkadaslarinin yaptiklari çalismada hastalarin yarisinin (%50.9) ilk iki saat ve %82.4'nün ise ilk alti saat içinde geldigi görülmüstür.l Ertekin ve arkadaslarinin yaptiklari çalismada ise %35.3 'ü ilk iki saatte gelirken %78.1'i ilk alti saat içinde geldigi görülmüstür." Ai}elere zehirlenme olgularinin hastaneye erken getirilmesinin uygun tedavi ve takip yapilmasi bakimindan önemli oldugu konusunda bilgi verilmelidir. Öz kiyim için adolesan ve gençlerönemli birrisk grubudur.'9 Vakalarin 199'unda (%97.5) zehirlenme nedeni kaza nedeniyle idi. 5 vaka (%2.5) ise öz kiyim amaciyla zehirlenmis olup yaslari 10 yas üzerindeydi. Literatürdeki diger çalismalar da öz kiyim olgularinda yas grubu ve cinsiyetle ilgili benzer sonuçlar vardir: Ertekin ve ark. 'larinin 8-13 yas grubunda yaptiklari çalismada öz kiyim amaciyla zehirlenme orani 0/04.4, AygÜll ve ark.'larinin yas grubunda yaptiklari çalismada öz kiyim amaciyla zehirlenme orani %12.2 gibi oldukça yüksek saptanmistir."" En sik görülen yakinma ve bulgular agiz içinde yanik (%34.5) bulanti ve h.iisma (%33.4), idi (Tablo VII). En sik zehirlenme nedeni temizlik maddeleri olmasi nedeniyle agiz içinde yanik çok yüksek oranda görülmüstür. Korazif madde içen çocugun agiz içinde yanik, agri ve renk degisikligi gibi bulgular çok siklikla görülebilmektedir. Gelismis ülkelerde zehirlenmelerde ölüm orani %1 iken'" gelismekte olan ülkelerde bu oran %3-5fdir.6 Yas, hastaneye getirilis zamani, toksik maddenin cinsi ve miktari mortaliteye etki eden en önemli fah.1:örlerdir."bu çalismada ölen vaka olmadi. Alti vakada (%3.0) birinci derecede özofagus yanigi, alti vakada (%3.0) ikinci derecede özofagus yanigi görüldü. Organik fosfor zehirlenmesi nedeniyle izlenen bir vaka (%0.4) konvülsiyonlar ve solunum yetmezligi nedeniyle hipoksik ensefelopati tablosuyla sekelli taburcu edildi. Bu çalismaya benzer olarakaji ve ark.'larinin çalismasinda da zehirlenme nedeni ile kaybedilenhasta olmamistir. II Ölüm orani Uçar ve ark. flarinin6çalismasinda %3.9, Aygün ve ark.'larinin 8 %2, Tunç ve ark.'larinin"o %0.3, Orbak ve ark.'larinin 13 %2.7, Ertekin ve ark.'larinin" çalismasinda %5.5 olarak bulunmustur. Çalismada ölen vakanin olmamasi zehirlenmeye neden olan maddelerin temizlik maddeleri olmasi, mortaliteye daha sik neden olan insektisit, mantar, merkezi sinir sistemi ilaçlari gibi zehirlenme nedenlerinin daha az olmasindan kaynaklanmaktadir. Sonuç olarak kaza nedeni ile zehirlenmeleri önlemek için gerek ailenin, çocugun egitimi en önemli noktadir. klinigimize gelen zehirlenme vakalarinin olusan gerekse Çocuk en sik nedeni temizlik maddeleridir. Özellikle temizlik maddeleri basta olmak üzere, besinler, ilaçlar, tarim ilaçlari, akrep zehirlenmeleri, karbon monoksit zehirlenmeleri konusunda ailelereve okul çocuklarina yönelik egitim çalismalari yapilmasi gerektigi düsünüldü. KAYNAKLAR 1. Andiran N, Sarikayalar F. Ihsan Dogramaci Çocuk Hastanesi'nde son alti yilda izlenen akut zehirleiirneler. Katki Pediatri Dergisi 2001; 4: ," 2. Ertekin V, Altinkayak S, Alp H, Yigit B. Çocukluk çaginda zehirlenmeler: Son 3 yildaki vakalarin degerlendirilmesi.çocuk Dergisi200 i; i: YafetD. Zehirlenmeler. Sendrom 1993; 5: Khare M, Bhide M, Ranade A, Jaykar A, Panicker L, Petnekar PN. Poisoning in children-analysis of 250 cases. J PostgradMed 1990;36: LItovitz T, Manogoerta A. Comparioson of pediatric poisoning hazards: an analysis on.8 million exposure incidents. Areport from the American Association of poison ControlCenters. Pediatrics 1992;89: 999-i Uçar B, Ökten A, Mocan H. Karadeniz bölg~sinde çocuk zehirlenme vakalarininretrospektifincelenmesi. Çocuk SagHastDerg 1993:36: Anarat A, Altintas G, Gali AE, Aksaray N. Çukurova bölgesindeki çocukluk çagi zehirlenmelerinin degerlendirilmesi. Çukuro"a Ün Tip Fak Derg 1988; 13: Aygün AD, Güvenç H, Türkbay D, Kocabay K. Hastanemizde izlenen zehirlenme olgulannin degerlendirilmesi.mn KlinikBilimler 1995;3: Öner N, Inan M, VatanseverÜ, Turan Ç ve arkadaslari. Trakya bölgesinde çocuklarda görülen zehirlenmeler. TürkPediatriArsivi 2004; 39(1): AjiDY. Keskin S, IlterÖ. tü. Cerrahpasa TipFakültesi Çocuk Sagligi ve Hastaliklari Anabilim Dali Acil biriminde izlenen zehirlenmelerin degerlendirilmesi. TürkPediatriArsivi 1998;33: ll. Sahin I, Onbasi K, Emino" L, Gökdeniz E, Üstün Y. Acil servise basvuran zehirlenme olgularimizin geriye dönük olarak degerlendirilmesi. Medical Network KlinikBilimler ve DOkior2003: 9(i): 17-2i 12. Kösecik M, Arslan SO, Çelik IL, Soran M, Tatli MM, Koç A. Sanliurfa'da çocukluk çagi zehirlenmeleri. Çocuk Sagligi ve Hastaliklari Dergisi 2001: 44: Orbak Z; Selimoglu MA, Alp H. Erzurum bölgesinde çocukluk zehirlenme vakalarinin degerlendirilmesi. Çocuk Sagligive HastaliklariDerg 1996;39: Aji DY; Keskin S, Ilter Ö. tü. Cerrahpasa Tip Fakültesi Çocuk' Sagligi ve Hastaliklari ABD acil biriminde izlenen zehirlenmelerin degerlendirilmesi. TürkPediatriArsivi 1998;33: Kalyoncu DM, ÖktenA, KalyoncuNI, Karagül G, Çan G. Dogu Karadeniz bölgesinde çocukluk çaginda pestisitlerle zehirlenmeler vakalarinda artis. Çocukluk Çagi ve Hastaliklari Dergisi 1996;39: Rumack BH. Chemical and drug poisoning, In: Berhman RE, Kliegman RM, Arvin MA (eds): Nelson Texbook of Pediatrics (15ih ed). Philadelphia: WB Saunders 1996; Wolf AD. PoIsoning in children and adolescents. Pediatrics 1993; 14:

7 ...- Akçay ve Ark. 18. Rfidah EL, Casey PB, Tracey JA, Gill D. Childhood poisoningindublin. IrishMedJ 1991;84: Kerfoot M. Deliberate self-poisoning in childhood and earlyadolescence.j ChildPsychiatry 1988;29: Tunç B, Ömerci Ar, Dolgun A, Karaca H. Isparta bölgesinde çocukluk çaginda zehirlenme nedenleri. Çocuk Sagligive HastaliklariDergisi 1995;38: YAZISMAADRESI Dr.AhmetAKÇAY Istanbul Üniversitesi Istanbul Tip Fak. Çocuk Sag. ve Hast. Anabilim Dali Ç~;;-dkAllerjive ÇocukGögüs Hastaliklan Bilim Dali çapa-istanbul Telev Is Fax E-posta Gelis Tarihi K;;bul Tarihi : (0212) : (0212) /32349 : (0212) : aahmetakcay@yahoo.com : :