HAYVAN SAĞLIĞI ARAŞTIRMALARI PROGRAM DEĞERLENDİRME TOPLANTISI

Transkript

1 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü HAYVAN SAĞLIĞI ARAŞTIRMALARI PROGRAM DEĞERLENDİRME TOPLANTISI Şubat 2016 ANTALYA 1

2 HAYVAN SAĞLIĞI ARAŞTIRMALARI PROJE LİSTESİ Sıra No 1 2 / Sunan Dr. Gülnur KALAYCI Dr. Aydın COŞKUNER 3 Yusuf AKPINAR 4 Serdar UZAR 5 Eylem ŞEN YÜKSEL 6 Fatma SAKARYA 7 Ercüment ERTUNÇ 8 Hakan YEŞİLÖZ 9 Dr. Yasin GÜLCÜ 10 Deha Ali DENİZ 11 Dr.Özlem KARDOĞAN 12 Dr. Murat KAPLAN YENİ TEKLİF PROJELER Proje / Sunum Adı Ege Bölgesinde Visna/Maedi ve Caprine Arthritis Encephalitis Enfeksiyonlarının Yaygınlığının Araştırılması Serumsuz Vasat Kullanılarak Üretilen Antijenlerden Şap Aşısının Hazırlanması Kuzu ve Oğlakların Yenidoğan İshallerinde Rotavirus, Coronavirus ve Cryptosporidium parvum un İmmunopatoloji, FFPE PCR ve Doku Mikroarray Teknikleri ile Tespiti Koyun Keçi Çiçek Aşısının MDBK Hücre Kültüründe Üretilmesi ve LSD ye Karşı Sığırlarda Bağışıklık Çalışması (Doktora Tezi) Ege Bölgesinde Ruminantların Aborte Fötüs ve Svap Örneklerinde Coxiella brunetii ve Chlamydophila abortus'un Araştırılması Kanatlı Hayvan Yetiştiriciliği Yapan İşletmelerin İçme-Kullanma Sularından İzole Edilen Enterokoklarda Antimikrobiyal Direnç Genlerinin (vana, vanb ve ermb) Araştırılması İzmir, Manisa ve Uşak İllerindeki Kanatlılardan Elde Edilen Salmonella İzolatlarında Virulans Faktörlerinin, Antimikrobiyal ve Dezenfektan Duyarlılıklarının ve Klonal Yakınlığın Araştırılması (Doktora Tezi) İzmir Yöresinde Culicoides Türlerinin Moleküler Karakterizasyonu ve Haemosporidia Enfeksiyonları Yönünden Vektörlük Potansiyellerinin Araştırılması (Doktora Tezi) Keçi Ciğer Ağrısı Etkenleri Mycoplasmaların İzolasyonu, Genotipik ve İmmunojenik Karakterizasyonu Clostridium Chauvoei Aşılarının Potensinin Belirlenmesinde Kobaylarda C. chauvoie Challenge Testine Alternatif Olarak ELİSA nın Kullanılması (Doktora Tezi) Broyler Damızlıklardan İzole Edilen Campylobacter jejuni ve Campylobacter coli lerde Kinolon ve Tetrasiklin Direnç Profilinin Belirlenmesi (Tez Projesi) Türkiye de Levrek Kuluçkahaneleri ve İşletmelerinde Viral Nervöz Nekrozis (VNN) Kurum Bornova VKE Sayfa No 10 Şap Enst. 11 Konya VKE Pendik VKE Bornova VKE Bornova VKE Bornova VKE Bornova VKE Konya VKE Bornova VKE Etlik VKMAE Bornova VKE

3 13 Yüksel DURMAZ 14 Yüksel DURMAZ 15 Ahmet Turan SAN 16 Mehmet ÇATALKAYA 17 Faruk PAK 18 Dilek KABAKCI 19 Dr. Ufuk ÜLKER Virusunun Araştırılması, Epidemiyolojisi ve Moleküler Karakterizasyonu (Doktora Tezi) Ticari Levrek (Sea bass) Çiftliklerinde Viral Nervous Necrosis Virusunun Yaygınlığının Araştırılması ve Histopatolojik Yönden İncelenmesi Yerli İnfeksiyöz Pankreatik Nekrozis Virus İzolatlarının Moleküler Karekterizasyonu ve Patojenite Denemeleri (Doktora Tezi) Keban Baraj Gölü ndeki Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792) Yetiştiricilik İşletmelerinde Real-Time PCR Kullanılarak Yersinia ruckeri Yaygınlığının Saptanması Keban Baraj Gölünde Yetiştiriciliği Yapılan Gökkuşağı Alabalıkları (Oncorhynchus mykiss, Walbaum 1792) ında Protozoon Parazitlerin Araştırılması Balık Hastalıklarının Tedavisinde Kullanılan Bakır Sülfat ve Formaldehit in Çipura ve Levrek Balıklarının Bazı Dokularındaki Antioksidant Enzim Aktivitilerine Etkilerinin Araştırılması ve Histopatolojik Olarak İncelenmesi Pamuk Yetiştiriciliğinde Kullanılan Bazı Pestisitlerin Bal Arılarındaki (Apis mellifera L.) HSP 70(Stres) Proteini, Bazı Antioksidan Enzim Aktivitesi ve Spesifik Doku Gen Ekspresyonu Üzerine Etkisinin Belirlenmesi Deney Hayvanlarının Mikrobiyolojik Kalitesinin Değerlendirilmesi SONUÇLANAN PROJELER Samsun VKE Samsun VKE Elazığ SÜAE Elazığ SÜAE Akdeniz SÜAÜEE Ordu AAİ Etlik VKMAE Doç. Dr. Veli GÜLYAZ 21 Dr. Serdar KIZIL 22 Dr. Ünal PARLAK 23 Fuat ÖZYÖRÜK 24 Abdullah ARSLAN Koyunlarda Şap ve Koyun-Keçi Çiçek Aşılarının Birlikte Kullanılması Şap Enst. 44 Ankara İlinde 6 PD 50 Koruma Değerlerindeki Şap Aşısı ile Aşılanan Sığırlarda Aşılama Sonrası Epidemiyolojik, Serolojik Değerlerin Şap Enst. 45 İncelenmesi Şap Virusu A, O ve Asia 1 Serotiplerinin Ayırt Edilmesi İçin Çok Katlı Moleküler Teşhis Şap Enst. 46 Yöntemleri Geliştirilmesi ve Doğrulanması Şap Hastalığı Sürveyansı İçin Türdeş ve Doğrulayıcı DIVA Test Geliştirilmesi ve Şap Enst. 47 Standardize Edilmesi (Doktora Tezi) Sığırlarda Şap Aşısının Bağışıklık Çalışmalarında Eprüvasyon Suşu Olarak Doku Şap Enst. 48 Kültürüne Adapte Şap Viruslarının 3

4 25 Dr. Nedret ÇELİK 26 Dr. Neslihan TAŞÇENE 27 Fadime TONBAK 28 Dr. Serra TUNALIGİL Kullanılması A, O, Asia-1 Tipi Şap Virüslerinin Süspanse Hücre Kültürlerinde Üreme Özelliklerinin İncelenmesi Şap Viruslarının (A, O, Asia 1) BHK-21 An30ve BHK-21 An73 Hücre Hatlarında Üreme Özelliklerinin Saptanması Kümesten Kesimhaneye Salmonellaların Saçılımının Modellenmesi Clostridium botulinum Tip C ve Tip D nin ELISA, Multiplex PCR ve Deneme Hayvanı Inokulasyonu/Toksin Nötralizasyonu Metotları İle Karşılaştırmalı Tespiti Klostridial Aşıların Potensinin Belirlenmesinde 29 Dr. Ahmet ARSLAN Fare Toksin Nötralizasyon Testlerine Alternatif Olarak ELISA'nın Kullanımı Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesinde Coxiella 30 Yunus KILIÇOĞLU burnetii nin Araştırılması 31 Dr. Nurgül BİRBEN 32 Bünyamin İREHAN 33 Osman KOÇ 34 Neslihan AKBULUT 35 Erdinç ATABEK 36 Dr. Ahmet SAİT 37 Dr. Elçin GÜNAYDIN 38 Dr. Fethiye ÇÖVEN Koyun ve Keçilerde Mycoplasma agalactiae ve Mycoplasma mycoides subsp. capri nin Kültür, PCR ve Serolojik Yöntemlerle Tespiti Buzağı İshallerinde Rotavirus ve Coronavirus un İmmunofloresans, İmmunoperoksidaz ve One-Step Dubleks RT-PCR Yöntemleriyle Teşhisi Sığır ve Koyun Abortlarında Chlamydophila abortus, Brucella abortus, Brucella melitensis in Real-Time PCR ile Teşhisi; Antijenik Dağılımın ve Gelişen Hücresel/Humoral Bağışıklığın İmmunohistokimyasal Olarak İncelenmesi Sığırlarda İmmunohistokimyasal Yöntemle Kulak Derisi Biyopsi Örneklerinde Persiste Bovine Viral Diarrhea Virus Enfeksiyonunun Belirlenmesi Türkiye de Atlarda Leptospirozis in Seroepidemiyolojisi Marmara Bölgesinde Koyunlarda Görülen Abort Vakalarında Viral Etkenlerin Araştırılması Yaygın Salmonella Serovarlarının Moleküler Teknikler ile Tiplendirilmesi Ege Bölgesi Kanatlılarından İzole Edilen Salmonella Türlerinin Antibiyotik Dirençliliklerinin Fenotipik ve Genotipik Karekterizasyonunun Araştırılması Şap Enst. 49 Şap Enst. 50 Elazığ VKE Bornova VKE Bornova VKE Samsun VKE Elazığ VKE Elazığ VKE Elazığ VKE Samsun VKE Etlik VKMAE 59 Pendik VKE Etlik VKMAE Bornova VKE

5 Dr. Seza ESKİİZMİRLİLER Emre ÖZAN Dr. H. Hüseyin ÜNAL Türkiye de Kültürü Yapılan Levrek, Çipura ve Alabalıklarda Bazı Önemli Zoonotik Bakterilerin Yaygınlığının Araştırılması Gökkuşağı Alabalıklarında İnfeksiyöz Pankreatik Nekroz un Patogenezisi Üzerine Deneysel Bir Araştırma: Apoptozis ve Tip 1 İnterferonların İnnate (Doğal) Bağışıklıktaki Rolü Bal Arılarında Neonicotinoid Grubu İnsektisitlerin Toksikasyonlarının Araştırılması Bornova VKE Samsun VKE Pendik VKE DEVAM EDEN PROJELER Doç. Dr. Veli GÜLYAZ Dr. Can ÇOKÇALIŞKAN Dr. M. Fatih BARUT 45 Dr. Mehmet EKİK 46 Şükran YILMAZ Dr. Beyhan SAREYYÜPOĞLU Dr. Beyhan SAREYYÜPOĞLU 49 Ayşegül KUDU Berrin Müzeyyen ALPAY Berrin Müzeyyen ALPAY 52 Ahu Kader KARA 53 Hamza KADI Ektima Aşı Virusunun Koyunlarda Şap Aşısına Karşı Oluşacak İmmunite Üzerine Etkisinin Belirlenmesi Kullanımda Olan Şap Aşılarının Çoklu Adjuvant Kullanımı İle Güçlendirilmesi Damızlık Atlarda, Ülkesel Düzeyde West Nile Virüs Serosurveyi Küçük Ruminantlarda Görülen Abortlarda Border Disease Enfeksiyonunun Araştırılması Endüstriyel Boyutta Şap Aşısı Üretiminde Serumsuz Vasat Kullanımı Şap Aşısı Üretiminde Purifikasyon Prosesi Sonrası Yapısal Olmayan Protein (NSP) Varlığı ve Düzeyinin İn Vitro Olarak Araştırılması Şap Hastalığında Gebe İneklerde Uygulanacak Farklı Aşılama Takviminin Yenidoğanların Maternal İmmunitesi Üzerine Etkisi Şap Hastalığı A Serotipine Karşı Geniş Kapsamlı Aşı Suşlarının Virus Nötralizasyon Testi ile Belirlenmesi ve Alternatif In-Sliko Metot Geliştirilmesi Şap Aşılarında, Farklı Konsantrasyonlardaki Antijen ve Tekrarlayan Aşılamalarla Yapısal Olmayan Proteinlere Karşı Antikor Yanıtının Araştırılması Şap Aşılarının Hazırlanmasında, BHK-21 An73 Hücresinin Optimum Üreme Karakteristiğinin Belirlenerek Antijen Miktarının Artırılması BHK-21 An30 ve An73 Hücre Kültürlerinde Pasajlama Sonrası Karyotip İncelemesi ve Şap Virusunun Etkisinin Araştırılması Sığırların Nodüler Ekzantemi Hastalığının Vektör Kene-Konak İlişkisinin Araştırılması Şap Enst. 67 Şap Enst. 68 Etlik VKMAE Konya VKE Şap Enst. 71 Şap Enst. 72 Şap Enst. 73 Şap Enst. 74 Şap Enst. 75 Şap Enst. 76 Şap Enst. 77 Samsun VKE 78 5

6 54 Hüseyin ERDEM Dr. Derya KARATAŞ YENİ Dr. Funda KALINBACAK Dr. Gülnur KALAYCI 58 Mustafa TÜRE Dr. Şirin ÇİZMECİ Dr. Özden KABAKLI Dr. Elvin ÇALIŞKAN 62 Dr. Fahriye SARAÇ 63 Dr. Ahmet Burak GÜNGÖR 64 Hamza KADI 65 Dr. Can ÇOKÇALIŞKAN 66 Elif ÇELİK 67 Banu BAYRİ ÖZBİLGE Erzurum İli Mezbahalarında Kesilen Sığır ve Koyunlarda Kistik Ekinokokkozisin Durumu, Köpek ve İnsanlarda Geriye Dönük İzlenmesi Ankara İlinde Koyunlarda ve Sularda Tularemi Enfeksiyonunun Epidemiyolojik Araştırılması Biyoreaktörde Anthrax Aşısı Üretimi Türkiye de Alabalık Yetiştiriciliği Yapılan İşletmelerde Salmonid Alphavirus Enfeksiyonunun Varlığının Araştırılması Doğu Karadeniz Bölgesindeki Kafes İşletmelerinden İzole Edilen Bakterilerin Antibiyotik Direnç Genlerinin Belirlenmesi Türkiye de Vektör Kaynaklı Önemli Viral Hayvan Hastalıklarının (Mavi dil- BT, Epizootik Hemorajik Ateş-EHD, Üç Gün Hastalığı-BEF ve AKABANE) Teşhisi, Vektörlerin Tespiti ve Erken Uyarı Sisteminin Oluşturulması. Aşı Bankası için PPR ve Mavidil Virus Kültür Koleksiyonlarının Oluşturulması, Aşı Bankası Olarak Saklama Koşullarının Araştırılması Attenüe BT-9 ve BT-16 Suşları ile Köken Aldıkları Saha Suşlarına ait Segment 2 Dizinlerinin Elde Edilmesi ve Karşılaştırılması Ektima Aşı Suşunun (E (P) CK22) MDBK Hücre Kültürüne Adaptasyonu ve Kuzularda Bağışıklık Çalışmaları ile Suşun Raf Ömrü ve Farklı Isı Derecelerinde Stabilitesinin Saptanması Isıya Dirençli Koyun Keçi Vebası (PPR) Aşısı Üretimi Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Virusunun Nükleokapsid Proteinine (NP) Karşı Gelişen Antikorlarin Hızlı Teşhisi için Lateks Aglütinasyon Testi Geliştirme Çalışması Şap Hastalığı ile Mücadelede Kullanılacak Yüksek Etkili Aşıların Bağışıklık Sürelerinin Tespiti Değişik Sıcaklık Derecelerinde Şap Virüsünün (A, O, Asia-1) Üretilmesi, 146S ve İnfektif Titre Değerlerinin Saptanması Enrofloxacin (Florokinolon), Linco-Spectin (Linkozamit-Aminoglikozit), Florfenicol (Fenikol) ve Tulathromycin (Makrolid) Antibiyotiklerinin BHK Hücre Kültürü ve Bu Hücre Kültüründe Üretilen Şap Virüslerinin (A,O,ASIA-1) Üremesi ve Titreleri Üzerine Erzurum VKE Etlik VKMAE Etlik VKMAE Bornova VKE Trabzon SÜMAE Etlik VKMAE Etlik VKMAE Etlik VKMAE Pendik VKE Etlik VKMAE Samsun VKE Şap Enst. 92 Şap Enst. 93 Şap Enst. 94 6

7 68 Yunus GÜR 69 Dr. Yasin GÜLCÜ Dr. Asiye DAKMAN M. Levent KAYNAR 72 Hacı SAVAŞ 73 Erkan TAÇBAŞ 74 Nesrin EMRE 75 Kemal PEKMEZ 76 Dr. Aysel İTİK EKİNCİ 77 Fatih YILMAZ 78 Oya BORAN 79 Dr. Selçuk PEKKAYA 80 Azime MERCAN Etkilerinin Araştırılması Listeria monocytogenes in Süte Transmisyonunun Moleküler Yöntemlerle İzlenmesi Klinik Sığır Mastitislerinden İzole Edilen Staphylococcus aureus Suşlarında Antimikrobiyal Direnç Eğiliminin Araştırılması Güvercinlerden İzole Edilen Varyant Avian Paramyxo Virus Tip 1 (PPMV-1) Viruslarının Moleküler Epidemiyolojik Araştırması Konya Yöresi Broyler Kümeslerinden Alınan Kloakal Svab Örneklerinden Campylobacter jejuni ve Campylobacter coli Türlerinin İzolasyonu ve İdentifikasyonu Doğu Karadeniz Bölgesindeki Alabalık Kuluçkahanelerinde ve Yavru Balıklarda Bazı Mikrobiyal Etkenlerin Araştırılması Sağlıklı ve Lactococcus garvieae ile Enfekte Alabalıklarda Florfenikol ün Farmakokinetiğinin ve İn Vivo Etkinliğinin Belirlenmesi Türkiye Akdeniz Kıyısalında Trol Avcılığında Yoğun Olarak Karşılaşılan Bazı Balık Türlerinin Metazoan Parazit Faunasının Belirlenmesi Infeksiyöz Pankreatik Nekrozis Virusunun (IPNV) Hızlı Tanısında Kullanılmak Üzere Koaglütinasyon Testinin Geliştirilmesi Elazığ Alabalık İşletmelerinde Myxosporean Parazitlerin Yayılışı Doğu Karadeniz Bölgesinde Nosema apis ve Nosema ceranae nın Epidemiyolojisi Balarılarında (Apis mellifera L.) Varroa destructor Mücadelesinde Farklı Organik, Kimyasal (Flumetrin) ve Kültürel Yöntemlerin Etkinliğinin Karşılaştırılması Merinos Melezi Koyunlarda Laktasyonun Farklı Dönemlerinde Kan ve Süt Selenyum Düzeyleri ile Bunlara Etki Eden Faktörlerin Araştırılması Zehirlenmelere Neden Olan Pestisitlerin Karaciğer ve Mide İçeriğinde Tespiti İçin Metot Geliştirilmesi ve Metodun Geçerli Kılınması KKTC PROJELERİ Samsun VKE Konya VKE Etlik VKMAE Konya VKE Trabzon SÜMAE Trabzon SÜMAE Akdeniz SÜAÜEE Bornova VKE Elazığ VKE Ordu AAİ Ege TAE Etlik VKMAE Etlik VKMAE

8 81 Dr. Neslihan ÖZNUR 82 Doğan PAŞA 83 Mehmet DEMİRPENÇE KKTC Ulusal Scrapie İzleme Programı Sisteminin Oluşturulması KKTC inde, Atık Yapan Sığırlarda Bakteriyel ve Paraziter Hastalıkların (Brucellosis, Enzootic abortus, Listeriosis, Q Fever ve Neosporosis) Enfeksiyon Etkenlerinin Araştırılması Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ndeki Sığır, Koyun ve Keçi Popülasyonundan Toplanan Klinik Materyallerden Brusella Etkenlerinin İzolasyonu ve İzole Edilen Etkenlerin Klasik Bakteriyolojik ve Moleküler Yöntemler Kullanılarak İdentifikasyonları K.K.T.C. 112 K.K.T.C. 114 K.K.T.C

9 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü YENİ TEKLİF PROJELER 9

10 Proje Başlığı Proje Yürütücüleri Proje Bütçesi Ege Bölgesinde Visna/Maedi ve Caprine Arthritis Encephalitis Enfeksiyonlarının Yaygınlığının Araştırılması Bornova Veteriner Kontrol Enstitüsü Dr. Gülnur KALAYCI Necdet AKKOCA, Dr. Buket ÖZKAN, Dr. Murat KAPLAN, Kemal PEKMEZ, Ramazan TÜRKMEN TL Proje Süresi İşbirliği Yapılan Kuruluş ve Katkısı Proje Özeti - Bu projede Ege Bölgesinde koyun popülasyonunda Maedi Visna (MV), keçi popülasyonunda Caprine Arthritis Encephalitis (CAE) enfeksiyonunun yaygınlığı araştırılacaktır. Koyun ve keçi işletmelerinde klinik belirti gösteren ve göstermeyen hayvanlardan kan serumu örneklemesi yapılarak ELISA ile antikor varlığı araştırılacaktır. Çalışma sonucunda Ege bölgesinde MV ve CAE enfeksiyonlarının durumu ortaya konulacaktır. Projenin Amacı ve Gerekçesi Ülkemizde küçük aile işletmelerinde koyun ve keçi yetiştiriciliği yaygın olarak yapılmaktadır. Son yıllarda özellikle koyun-keçi sütü ile üretilen ürün çeşitliliğinin ve bu ürünlere talebin artması enstantif yetiştiriciliğe ve canlı hayvan ithalatına yönelimi de sağlamıştır. Bu bağlamda verimi olumsuz yönde etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve ortadan kaldırılmasının önemi daha da artmıştır. MV-CAEV enfeksiyonları yaşam boyu persistens özelliğinden dolayı sürüler içerisinde sürekli sirküle etmektedir. İntrauterin, sperma, kolostrum, süt, aerosol ve direk temas yolları ile bulaşma olduğundan popülasyon içinde hızlı bir yayılma olmaktadır. Solunum ve sinir sistemi bozuklukları, kronik mastitis, arthritis, abort, zayıf yavru doğumu ile sonuçlamasından dolayı yüksek ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Enfekte olup klinik bulgu göstermeyen hayvanlar enfeksiyonun sürülere, bölgelere ve ülkelere yayılmasında en büyük etmendir. Bu proje ile ülkemizde çeşitli çalışmalar ile serolojik olarak var olduğu belirlenen bu enfeksiyonların koyun ve keçi popülasyonunun fazla olduğu Ege Bölgesindeki (Aydın, Denizli, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla, Uşak) yaygınlığının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışma sonucu elde edilecek veriler hastalık ile ilgili mücadele stratejisinin geliştirilmesinde yardımcı olacaktır. 10

11 Proje Başlığı Proje Yürütücüleri Proje Bütçesi Serumsuz Vasat Kullanılarak Üretilen Antijenlerden Şap Aşısının Hazırlanması Şap Enstitüsü Dr. Aydın COŞKUNER Dr. Aydın COŞKUNER, Şükran YILMAZ, Ali ÖZDEMİR, Taibe ARSOY, Aydın TAŞLI, Mustafa ÖZYİĞİT, Sadık Onur KARAÇAM, Dr. Nedret ÇELİK, Himmet EKİCİ, Mehmet KARAKAYA, Osman KARA, Dr. Can COKÇALIŞKAN, Dr. Beyhan SAREYÜPOĞLU, Doç.Dr. Veli GÜLYAZ TL Proje Süresi İşbirliği Yapılan Kuruluş ve Katkısı Proje Özeti Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Şap hastalığı çift tırnaklı hayvanlarında görülen çok bulaşıcı viral bir hastalıktır ve çiftlik hayvanlarının ekonomik yönden en önemli hastalığıdır. Hastalığa Picornaviridae ailesi Aphthovirus cinsinden tek iplikcikli küçük bir RNA virüsü olan şap virüsü neden olmaktadır Hastalık önemli oranda et ve süt kaybıyla sonuçlanan, zayıflamaya neden olan ağız ve ayak vezikülleri ile karakterizedir. Hastalıkla mücadelede kullanılan etkili yöntemlerden biri de aşılamadır. Şap aşısı, hücre kültürlerinde üretilen aşı antijenlerine adjuvant ilavesi ile hazırlanan inaktif aşılardandır. Günümüzde büyük hacimde şap aşısının üretiminde genellikle süspanse kültür sistemlerine adapte BHK 21 hücreleri kullanılmaktadır. Hücre kültürü üretiminde kullanılan vasatlara yaklaşık %10 oranında serum ilave edilir. Serum zengin içeriği nedeniyle hücrelerin üremesini uyarmaları, koruyucu etkileri gibi birçok olumlu katkılarının yanı sıra hayvansal kaynaklı olmalarından dolayı istenmeyen kontaminantların ve hastalıkların taşıyıcısı olmaları büyük dezavantajdır. Ayrıca, temin etmede yaşanan zorluklar, seriler arasında değişebilen üretim farklılıkları ve yüksek maliyeti de diğer dezavantajlarıdır. Bu sorunlar nedeniyle son yıllarda biyolojik maddelerin üretiminde serumsuz besin ortamları geliştirilmiştir. Büyük hacim rekombinant protein ve monoklonal antikor üretimlerinde serumsuz besin ortamları kullanılmakta olup şap aşısı gibi endüstriyel düzeydeki viral aşıların üretiminde henüz yaygın değildir. Çalışmamızda serumsuz besi yeri kullanılarak üretilen aşı antijenleri kullanılarak Şap aşısı hazırlanacak ve bu aşıların gerekli bütün kontrolleri ( sterilite, stabilite, raf ömrü, bağışıklık, NSP protein ) yapılacaktır. Bu çalışmanın amacı, Enstitümüzde şap aşısının üretiminde serumsuz vasat kullanılarak üretilen antijenler ile daha saf ve yüksek kalitede aşıların düşük maliyetle hazırlanması amaçlanmıştır. 11

12 Projenin Amacı ve Gerekçesi: Bu çalışma ile Enstitütümüzdeki aşı üretim prosesinde süspanse hücre kültürünü üretiminde kullanılan serumun üretim prosesinden çıkarılarak veya an azından %1 e düşürülerek üretilen antijenlerden şap aşısı hazırlamak ve gerekli kontrolleri yaparak rutin kullanıma hazır hale getirilmesi ve üretim proseslerinde karşılaşılan filtrasyon, istenmeyen hayvansal proteinler gibi serum kaynaklı problemlerin giderilmesi amaçlanmıştır.. Mevcut durumda hücre kültürlerinin üretiminde % 7-10 serumlu besi yerleri kullanılmaktadır ve bu durum antijenlerde yüksek oranda istenmeyen proteinlerin fazla miktarda olmasına sebep olmakta dolayısı ile antijen saflaştırma işlemini güçleştirmektedir. Endüstriyel düzeydeki üretim nedeniyle çok büyük miktarlarda seruma ihtiyaç duyulmaktadır. Büyük hacimlerde satın alınacak serum bulmak, onu temin etmek, yüksek maliyetini karşılayabilmek, ayrıca prosesteki filtrasyon güçlüğü ve kullanımdan sonra tekrar prosesten uzaklaştırmak, çok zor ve pahalı işlemlerdir. Ayrıca satın alınacak serumların miktarı (ambalaj şekli 5 L lik bidonlardan oluşan ton) düşünüldüğünde kontrolleri ancak seriyi temsil eden numune bazında, kontaminantlar ve hücre üretme değerleri yönünden test edilmektedir. Bu nedenle yapacağımız çalışma ile prosesten serumun kaldırılması yada en azından %1 indirilmesi ile üretim proseslerinde karşılaşılan serum kaynaklı problemlerin ortadan kaldırılması,, daha saf antijen kullanılarak yüksek kalitede ve düşük maliyet ile şap aşısının hazırlanması amaçlanmıştır. 12

13 Proje Başlığı Proje Yürütücüleri Proje Bütçesi Kuzu ve Oğlakların Yenidoğan İshallerinde Rotavirus, Coronavirus ve Cryptosporidium parvum un İmmunopatoloji, FFPE PCR ve Doku Mikroarray Teknikleri ile Tespiti Konya Veteriner Kontrol Enstitüsü Yusuf AKPINAR Prof. Dr. Oğuz KUL, Dr. Ayşe Funda YÜZBAŞIGİL, Arş.Gör. Tuğçe ANTEPLİOĞLU, Muammer İNANÇ, Serdar DURSUN TL Proje Süresi İşbirliği Yapılan Kuruluş ve Katkısı Proje Özeti Kırıkkale Üniversitesi Veteriner Fakültesi Bu araştırmada koyun ve keçi yetiştiriciliğinde önemli ve kitlesel yavru kayıplarına yol açan Rotavirus, Coronavirus ve Cryptosporidium parvum enfeksiyonlarının tanısında; rutinde uygulanabilir hızlı kesin teşhis yöntemlerinin geliştirilmesi ve kullanılabilirliklerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla her bir patojen etken için spesifik antijenik bölgelerin gösterilmesi için immunohistokimyasal (IHC) boyama yöntemleri, etken spesifik gen bölgeleri için formaldehitte tespit olmuş ve parafine bloklanmış dokularda (FFPE) PCR ve aynı anda hayvana ait test örneğinin aynı anda test edilmesine imkan veren Doku Mikroarray tekniğinin rutin teşhis ve ülke çapında hastalık izleme programlarında kullanılabilmesi sağlanacaktır. Bu araştırmada; daha önceki yıllarda yenidoğan ishali klinik tanısı ile Konya VKEM Patoloji laboratuvarına son 5 yıl içerisinde gönderilen 300 adet kuzu-oğlak incebağırsak örnekleri histopatolojik olarak enteritis yönünden değerlendirilecek ve sonrasında Rota, Corona virus ve Cryptosporidium sp. etkenleri yönünden ticari primer antikorlar kullanılarak immunoperoksidaz teknik ile test edilecektir. FFPE PCR yöntemi için, herbir Parafin bloktan 10-20µm kalınlığında alınan kesitler önce deparafinize edilecek, sonrasında FFPE DNA ve FFPE RNA izolasyon kitleri kullanılarak DNA ve RNA elde edilecektir. Doku mikroarray tekniğinde ise; 50 parafin bloktan, lezyonlu bölgelereden alınan 2 mm çapındaki silindirik örnekler, daha önceden hazırlanmış 50 kuyucuklu alıcı blok üzerine yerleştirilecek ve toplam 6 alıcı blok oluşturulacaktır. Sonra; her üç etkene ait antikorlar kullanılarak, bir günde tüm 300 örneğin 3 farklı hastalığa karşı test edilmesi sağlanacaktır. Önerilen araştırma ve altyapı proje sonuçlarının, Bakanlığımız bünyesinde faaliyet gösteren diğer 6 bölge Patoloji laboratuvarı için hızlı ve kesin teşhis ön modeli olacağına inanmaktayız. Projenin Amacı ve Gerekçesi: Yenidoğan kuzu ve oğlaklarda ishalle birlikte seyreden ve ölümlere neden olan enfeksiyonlar, yetiştiricilikte önemli problemlerden biri olup; et, süt ve yün üretim kayıpları 13

14 dikkate alındığında büyük ekonomik kayıplara neden olmaktadırlar. Enfeksiyöz yenidoğan ishalleri çoğunlukla, küçük ruminantlar için doğum mevsimi olarak kabul edilen Şubat-Nisan aylarında yoğunlaşmakta ve olumsuz çevre koşulları nedeniyle de kalabalık sürüler içerisinde hızla yayılarak, yüksek oranda ölüme yol açmaktadır. İlk klinik belirtiler, kuzu ve oğlakların doğumundan 7-10 gün içerisinde ortaya çıkmakta ve enfeksiyöz ishal etkenlerinin erken dönemde teşhis edilemeyerek, hasta hayvanların ayrılamaması nedeniyle, 2 aylık periyod içinde doğan tüm kuzu oğlaklar için Rota, Corona virus ve Cryptosporidium sp. enfeksiyonları risk oluşturur. Sürü sağlığı açısından, yenidoğan hayvanlarda hastalığın hızlı ve etken spesifik etiyolojik teşhis büyük öneme sahiptir. Hem konak bağışıklığının zayıf olması hem de aşırı sıvı kaybı enfeksiyöz ishal olgularında klinik bulguların kısa sürede ölümle sonuçlanmasına yol açmaktadır. Yapılan çalışmalarda, Rotavirus, Coronavirus, ve Cryptosporidium parvum un çiftlik hayvanlarında önemli gastroenteritis etkenleri arasında olduğu gösterilmiştir. Ülkemizde yapılan çalışmalarda Rotavirus, Coronavirus, ve Cryptosporidium parvum un varlığı ortaya konulmuş, teşhiste genellikle dışkı örneklerinden ELİSA tekniği ile ve asit-fast boyama tekniği kullanılmıştır. Türkiye de yapılan araştırmalar incelendiğinde; kuzu ve oğlaklar üzerine yapılmış moleküler ve immunohistokimyasal tanı yöntemlerine dayanan ve çok sayıda örneğin çalışıldığı survey araştırmalarının eksik olduğu görülmektedir. Ayrıca yapılan araştırmalar incelendiğinde, buzağılar üzerine yapılmış sınırlı sayıda teşhis çalışmalarına rastlanmakta, kuzu ve oğlaklar üzerine yapılmış moleküler ve immunohistokimyasal tanı yöntemlerine dayanan araştırmaların eksik olduğu görülmektedir. Enstitü Müdürlüğümüze bağlı olan iller (Konya, Afyonkarahisar, Aksaray, Antalya, Burdur, Isparta, Karaman ve Niğde) dikkate alındığında, bölgemizde daha önce Moleküler ve IHC tanı yöntemleri kullanılarak yapılmış kapsamlı bir çalışma bulunmadığı görülmektedir. Bu kapsamda, yapılacak olan çalışma ile Rotavirus, Coronavirus ve Cryptosporidium parvum un ishalli neonatal kuzu ve oğlaklarda rolleri belirlenecektir. Daha da önemlisi; Konya Veteriner Kontrol Enstitüsünde (Viroloji ve Seroloji Lab. dahil) teşhisi yapılmayan Rotavirus ve Coronavirus enfeksiyonları moleküler ve IHC Tekniği ile teşhis edilerek rutinde teşhis edebildiğimiz hastalıklar arasına girecektir. 14

15 Proje Başlığı Proje Yürütücüleri Proje Bütçesi Koyun Keçi Çiçek Aşısının MDBK Hücre Kültüründe Üretilmesi ve LSD ye Karşı Sığırlarda Bağışıklık Çalışması (Doktora Tezi) Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsü Serdar UZAR Prof. Dr. Nuri TURAN TL Proje Süresi İşbirliği Yapılan Kuruluş ve Katkısı Proje Özeti İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Sığırların Nodüler Ekzantemi (Lumpy Skin Disease, LSD) Poxviridae ailesi, capripoxvirus genusu içinde yer alan ve Neethling olarak da bilinen virüsun neden olduğu sığırların akut viral bir infeksiyondur. Klinik bulgular, ateş, deri, mukoz membranlar ve iç organlarda ortaya çıkan nodüller, lenf yumrularında büyüme, deride ödem ve bazen de ölüm ile karakterizedir. Hastalık, süt verim kaybı, boğalarda geçici veya kalıcı infertilite, derinin kalıcı zarar görmesi ve sekonder bakteriyel infeksiyonlar sonucu ölüme sebebiyet vermesi ile ciddi ekonomik kayba neden olmaktadır. Antijenik olarak koyun keçi çiçek virusu ile çok yakın ilişkide olup, ayrımı yalnızca genetik düzeyde yapılabilmektedir. LSDV koyun ve keçi çiçek virusu ile serolojik, morfolojik, hücre kültüründe yapmış olduğu sitopatolojik etki ve poxvirus için tipik olan inklüzyon cisimciklerinin varlığı ile yakından ilişkilidir. Virus nötralizasyon ve diğer serolojik testler ile ayrımları mümkün değildir. Bu üç virus için de birbirleriyle çapraz koruma söz konusudur. Böylelikle bu viruslardan herhangi biri, LSD e karşı hayvanların korunması amaçlı kullanılabilmektedir. Canlı attenüe LSDV aşısının potansiyel güvenlik sorunlarından dolayı, kullanımı hastalıktan ari bölgelerde önerilmemektedir. Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlüğü, Viral Aşılar Üretim Laboratuarında, 1975 yılında İstanbul İli, Bakırköy İlçesindeki bir olgudan izole edilerek, primer kuzu böbrek hücre kültüründe 65 pasaj gidilerek attenüe edilen aşı suşu(bakırköy Suşu), liyofilize aşı olarak üretilmekte olup, bir dozu en az TCID50; 102,5virus içerecek şekilde sahada koyun-keçi çiçek hastalığının profilaksisi amacı ile yıllardır başarılı bir şekilde kullanılmaktadır. Koyun keçi çiçek suşlarının LSD için kullanımı OIE tarafından önerilmiş, yaygın bir şekilde kullanılmış ve kullanılmaya da devam etmektedir. Ülkemizde 2013 Eylül ayından beri görülen LSD ye karşı Bakırköy aşı suşundan yapılan canlı attenüe Koyun-Keçi Çiçek aşısı kullanılmakta ve başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Önerilen bu çalışma ile primer kuzu böbrek hücresinde attenüe edilmiş koyun-keçi çiçek aşı virusunun, sığır orijinli MDBK hücre kültürüne adaptasyonu ve aşının bu hücrede üretimi amaçlanmıştır. MDBK hücre kültüründe üretilen bu aşının sığırlarda LSD ye karşı oluşturacağı bağışıklık eprüvasyon çalışmalarıyla araştırılacaktır. 15

16 Projenin Amacı ve Gerekçesi 2013 yılından beri ülkemizde görülen LSD ekonomik olarak ülke hayvancılığı için ciddi tehlike oluşturmakta ve hastalıkla mücadele bakımından etkili yolların kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. LSD ile mücadelede en etkili yöntem aşılama ve vektörle mücadeledir. Ülkemizde şu an için LSD ye karşı spesifik bir aşı yoktur. Aşı geliştirme çalışmaları devam etmekte olup bu aşının geliştirilip piyasa sunulması zaman alacaktır. Bunun yanında bazı ülkelerde LSD saha izolatlarından geliştirilen aşılar kullanılmış fakat kullanılan bu aşıların güvenilir olmadığı (patojen suşa geri dönüşüm potansiyeli olması ve aşılama bölgesinde lokal reaksiyona neden olması) EFSA tarafından da rapor edilmiştir. Şu an için bilinen en güvenilir yol koyun-keçi çiçek aşısıyla bağışıklık sağlamaktır. Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsü Viral Aşılar Üretim Laboratuvarı tarafından üretilen mevcut koyun-keçi çiçek aşısı halen sığırlarda LSD ye karşı güvenilir şekilde kullanılmaktadır. LSD ye spesifik aşının üretilmesinin zaman alacak olması ve hastalığın vektörlerle kontrolsüz olarak bulaşması mevcut aşının immunitesinin artırılmasına yönelik çalışmalar yapılması ihtiyacını ortaya koymaktadır. Önerilen bu çalışma ile primer kuzu böbrek hücresinde attenüe edilmiş koyun-keçi çiçek aşı virusu, sığır orijinli MDBK hücre kültürüne adaptasyonu ve aşının bu hücrede üretimi amaçlanmıştır. MDBK hücre kültüründe üretilen bu aşının sığırlarda LSD ye karşı oluşturacağı bağışıklıkta eprüvasyon çalışmalarıyla araştırılacaktır. 16

17 Proje Başlığı Proje Yürütücüleri Proje Bütçesi Ege Bölgesinde Ruminantların Aborte Fötüs ve Svap Örneklerinde Coxiella brunetii ve Chlamydophila abortus'un Araştırılması Bornova Veteriner Kontrol Enstitüsü Eylem ŞEN YÜKSEL Mehmet ÖZDEN, Meriç Lütfi AVSEVER, Dr. Seza ESKİİZMİRLİLER TL Proje Süresi İşbirliği Yapılan Kuruluş ve Katkısı Proje Özeti - Bu projede, Ege bölgesinde sığır, koyun ve keçi abortlarından ve vaginal svap örneklerinden Coxiella burnetii ve Chlamydophila abortus un varlığı araştırılacaktır. Materyal olarak Enstitümüze gönderilen Brucellozis negatif aborte fetuslar ve vaginal svap örnekleri kullanılacaktır. Yöntem olarak C. burnetii için dokudan direk PCR ve sekans analizi, C. abortus için ise dokudan PCR yapılacaktır. Projenin Amacı ve Gerekçesi İzmir/Bornova Veteriner Kontrol Enstitüsü sorumluluk alanı içindeki illerden bakteriyoloji bölümüne gönderilen aborte fötus ve vaginal svaplarında C. brunetii ve C. abortus 'un varlığının ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu çalışmanın planlanmasındaki gerekçe; Enstitülere atık yapmış sığır, koyun ve keçilerden incelenmek üzere gönderilen materyallerin özellikle Brucellosis yönünden incelemenin sonucunda negatif olanların diğer hastalıklar yönünden incelenmesine büyük ihtiyaç duyulmasıdır. Atık etkenleri içinde C. brunetii, insanlar, ruminantlar (sığır, koyun, keçi), insan, kedi, köpek, nadiren kuşlar, sürüngenler ve keneleri kapsayan geniş bir konakçı spektrumuna sahip olması nedeni ile seçilmiştir. Hastalıkla mücadele programlarının hazırlanması ve uygulanması ile Q fever ve Klamidiosis sonucu meydana gelen kayıplar azaltılarak ülke ekonomisine katkıda bulunulacaktır. Ayrıca bu çalışmadaki bulgular diğer çalışmalara yön verecektir. 17

18 Proje Başlığı Proje Yürütücüleri Proje Bütçesi Kanatlı Hayvan Yetiştiriciliği Yapan İşletmelerin İçme- Kullanma Sularından İzole Edilen Enterokoklarda Antimikrobiyal Direnç Genlerinin (vana, vanb ve ermb) Araştırılması Bornova Veteriner Kontrol Enstitüsü Fatma SAKARYA Bülent KAFA, Yalçın İZAN TL Proje Süresi İşbirliği Yapılan Kuruluş ve Katkısı Proje Özeti - Kanatlı hayvan yetiştiriciliğinde, şehir şebeke suyu, kuyu suyu, artezyen, göl veya gölet gibi farklı kaynaklardan elde edilen sular içme suyu olarak kullanılabilmektedir. Özellikle içme sularına fekal bulaşmalar hayvan ve insan sağlığı açısından önemli bir risk oluştururlar. Fekal indikatör bakterilerden enterokoklar, son yıllarda antibiyotik direnç aktarımı nedeni ile hastane enfeksiyonlarından sorumlu en önemli bakterilerden biridir. Bu projede amaç, Ege bölgesinde bulunan kanatlı işletmelerinde kullanılan içme sularından izole edilen Enterokoklarda antimikrobiyal direnç genlerinin (vana, vanb ve ermb) araştırılmasıdır. Bu amaçla ege bölgesinde bulunan kanatlı işletmelerinden, rastgele seçilmiş 10 tanesinden 2 yıl boyunca ayda bir 250 ml su numunesi alınacaktır (n=240). Alınan numuneler, membran filtrasyon yöntemi ile ekilerek enterokok varlığı araştırılacak ve elde edilen izolatlar, VITEK 2 Compact cihazı ile tiplendirilerek, antibiyotik duyarlılıkları incelenecektir. Enterokok izole edilen numunelerin alındıkları işletmelerden, aynı dönemde kanatlılardan kloakal sürüntü örnekleri alınarak enterokok yönünden değerlendirilecektir. Elde edilen izolatlardan, çoğul dirençli olduğu tespit edilenler vana, vanb ve ermb genleri yönünden PCR metodu ile araştırılacaktır. Daha sonra elde edilen tüm izolatlar Pulsed-field jel elektroforez (PFGE) yöntemi ile klonal yakınlıkları ortaya koyulacaktır. Bu çalışma ile insan ve hayvan sağlığı yönünden, fekal bulaşmalar ve antimikrobiyal direnç aktarımıyla ortaya çıkan olası risklerin ortaya konulması dolayısıyla bilimsel veri tabanına katkı sağlayacaktır. Projenin Amacı ve Gerekçesi Kanatlı hayvan yetiştiriciliğinde, şehir şebeke suyu, kuyu suyu, artezyen, göl veya gölet gibi farklı kaynaklardan elde edilen sular içme suyu olarak kullanılabilmektedir. İçme suyu olarak kullanılan bu sular, mevsimsel değişiklikler ve çevresel şartların değişimi ile potansiyel bir bulaşma kaynağı olabilir. Özellikle fekal bulaşmalar hayvan ve insan sağlığı açısından önemli bir risk oluştururlar. Fekal indikatör bakterilerden enterokoklar, son yıllarda antibiyotik direnç aktarımı nedeni ile hastane enfeksiyonlarından sorumlu en önemli bakterilerden biridir. Bu projede amaç, Ege bölgesinde bulunan kanatlı işletmelerinde kullanılan içme sularından 18

19 izole edilen Enterokoklarda antimikrobiyal direnç genlerinin (vana, vanb ve ermb) araştırılmasıdır. Ayrıca içme-kullanma sularında enterokok varlığı tespit edilen işletmelerin kanatlı hayvanlardan alınacak örnekler ile enterokokların kolonizasyonu değerlendirilecektir. Bu amaçla ege bölgesinde bulunan kanatlı işletmelerinden, rastgele seçilmiş 10 tanesinden 2 yıl boyunca ayda bir 250 ml su numunesi alınacaktır (n=240). Alınan numuneler, filtrasyon yöntemi ile ekilerek enterokok varlığı araştırılacak ve elde edilen izolatlar, VITEK 2 Compact cihazı ile tiplendirilerek, antibiyotik duyarlılıkları incelenecektir. İçme sularında enterokok varlığı tespit edilen her bir işletmenin, kanatlı hayvanlarından 10 adet kloakal sürüntü alınarak enterokoklar yönünden değerlendirilecektir. Elde edilen izolatlardan, çoğul dirençli olduğu tespit edilenler vana, vanb ve ermb genleri yönünden PCR metodu ile araştırılacaktır. Daha sonra tüm izolatların PFGE yöntemi ile klonal yakınlıkları belirlenerek değerlendirilecektir. Projenin ilk 24 ayında numune toplanıp analiz edilecek, takip eden 6 ay içerisinde de yazımı gerçekleştirilecektir. Projenin tamamlanması, insanlar ve hayvanlar için bulaşma kaynaklarının izlenmesi için gereklidir. Bu bulaşma kaynağının engellenmesi ve kontrolünün sağlanması açısından bu tür projelerin yapılması stratejik ve bilimsel açıdan önemlidir. Bu çalışmada elde edilen sonuçların yorumlanarak, fekal bulaşmalar ve antimikrobiyal direnç aktarımı ile ortaya çıkan, insan ve hayvan sağlığı açısından olası risklerin ortaya konulması ve özellikle bulaşma kaynakların belirlenmesinde bilimsel veri elde edilmesi amaçlanmıştır. 1. Bu proje sonuçlarına göre Ege bölgesinde, kanatlı hayvan işletmelerinde kullanılan içme sularının fekal kontaminasyonlar yönünden risk durumu belirlenecek ve gerekli önlemlerin alınması açısından önemli bir çalışma olacaktır. 2. Antibiyotik direnç genlerinin belirlenmesi ve özellikle bu genlerin kaynaktan başlayarak bulaşmasının takibi halk sağlığı ve ekonomik açıdan önemlidir. 3. Bu proje ile içme- kullanma sularının fekal kontaminasyonlar açısından mevsimsel olarak izlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması açısından önemli çıktılar sağlayacaktır. 19

20 Proje Başlığı Proje Yürütücüleri Proje Bütçesi İzmir, Manisa ve Uşak İllerindeki Kanatlılardan Elde Edilen Salmonella İzolatlarında Virulans Faktörlerinin, Antimikrobiyal ve Dezenfektan Duyarlılıklarının ve Klonal Yakınlığın Araştırılması (Doktora Tezi) Bornova Veteriner Kontrol Enstitüsü Ercüment ERTUNÇ Prof. Dr. Şafak ERMERTCAN TL Proje Süresi İşbirliği Yapılan Kuruluş ve Katkısı Proje Özeti Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Salmonellosis zoonoz karakterli bir hastalık olup, en önemli bulaş kaynağını kanatlı hayvanlar teşkil etmektedir. İnsanlardaki klinik seyirleri nedeniyle bu enfeksiyonların kontrolü, hayvansal üretim aşamasında yapılmaktadır. Ticari işletmelerde temel amaç üretim aşamasında Salmonella düzeyinin azaltılması veya kontrol edilmesi olarak ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle son yıllarda antimikrobiyal ve dezenfektanların yoğun ve bilinçsiz kullanımı sonucu kanatlılardan izole edilen Salmonella suşlarında artan oranlarda direnç tanımlanmıştır. Bu çalışmada, İzmir, Manisa ve Uşak illerinde kanatlılardan izole edilen klinik Salmonella izolatlarında çeşitli virulans faktörlerinin varlığı, bu suşların antimikrobiyal ve dezenfektan duyarlılıkları araştırılacaktır. Ayrıca bu suşlar arasında klonal yakınlık olup olmadığı ortaya konmaya çalışılacaktır. Bu amaçla, 2015,2016 ve 2017 yıllarına ait Bornova Veteriner Kontrol Enstitüsü Kanatlı Hastalıkları Teşhis Laboratuvarı nda izole edilen Salmonella suşlarında bulunan virulans faktörleri moleküler yöntemlerle (Polimeraz zincir reaksiyonu-pzr) araştırılacaktır. Bu suşların antimikrobiyal duyarlılıkları disk difüzyon yöntemiyle, dezenfeksiyon amacıyla kullanılan kimyasal maddelere duyarlılıkları ise sıvı mikrodilüsyon yöntemiyle araştırılacaktır. Ayrıca, Salmonella izolatlarında arasındaki klonal yakınlık Pulsed-Field Gel Electrophoresis (PFGE) yöntemi ile belirlenmeye çalışılacaktır. Projenin Amacı ve Gerekçesi Bu çalışmada, İzmir, Manisa ve Uşak illerinde kanatlılardan izole edilen Salmonella izolatlarında çeşitli virulans faktörlerinin ( Salmonella patojenite adaları (SPA), Alternatif Sigma Faktör vb.) varlığı ve bu faktörler insanlardan izole edilen Salmonella suşlarında saptanan virulans faktörleri ile karşılaştırılacaktır. Bu suşların antimikrobiyal ve dezenfektan duyarlılıkları araştırılarak, insan izolatlarından elde edilen duyarlılık sonuçları ile ortak veya benzer noktalar saptanacaktır. Ayrıca bu suşlar arasında klonal yakınlık olup olmadığı ortaya konarak; adı geçen illerde kanatlı sağlığı ve dolayısıyla halk sağlığı açısından epidemiyolojik bir profil oluşturulacaktır. 20

21 Proje Başlığı Proje Yürütücüleri Proje Bütçesi İzmir Yöresinde Culicoides Türlerinin Moleküler Karakterizasyonu ve Haemosporidia Enfeksiyonları Yönünden Vektörlük Potansiyellerinin Araştırılması (Doktora Tezi) Bornova Veteriner Kontrol Enstitüsü Hakan YEŞİLÖZ Prof. Dr. Alpaslan YILDIRIM TL Proje Süresi İşbirliği Yapılan Kuruluş ve Katkısı Proje Özeti Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Culicoides türü sineklerin neden olduğu Vector Borne hastalıkların önemi gün geçtikçe daha da artmaktadır. Gerek Mavi Dil, Akabane, Ephemeral Fever, At Vebası gibi viral hastalıkların, gerekse Haemoproteus, Leucocytozoon, Onchocerca, Dipetalonama gibi parazitlerin vektörlüğünü yapması nedeniyle hayvan sağlığı alanında oluşturduğu ekonomik zararlar ve insan sağlığı üzerine oluşturduğu tehditler gün geçtikçe artmaktadır. Bu projede İzmir yöresinde yayılış gösteren Culicides türlerinin morfolojik identifikasyonlarının yanında mt-coi gen bölgesinin DNA barkodlamasıyla konfirmasyonlarının sağlanması ve sibling ve kriptik türlerin ortaya konması, elde edilecek izolatların filogenetik ilişkilerinin ve klasifikasyonlarının belirlenerek GenBank kayıtlarının gerçekleştirilmesi ve Dünya daki diğer Culicoides türleri ile filogenetik ilişkilerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Proje önerisinin diğer basamağında moleküler olarak klasifiye edilecek Culicoides örnekleri kanatlılarda Haemosporidia enfeksiyonlarına yol açan vektörlüğünü yaptıkları Hemoproteus ve Parahaemoproteus ile kan beslenmesinde belirlenebilecek Leucocytozoon ve Plasmodium nesilleri (lineage) yönünden moleküler olarak araştırılacak ve risk potansiyelleri üzerine bilimsel veriler elde edilecektir. Projenin Amacı ve Gerekçesi Culicoides türleri (Diptera: Ceratopogonidae), Biting midges olarak da adlandırılan küçük, güçlü sinekler olup Alphavirus, Bunyavirus, Flavivirus, Nairovirus, Orbivirus, Vesiculo-virus ve Lyssavirus gibi virusların, Mavidil (Bluetongue, BT), Afrika At Hastalığı (African Horse Sickness, AHS) ve son yıllarda rapor edilen Schmallenberg (SBV) gibi viral hastalıklar başta olmak üzere insan, evcil hayvanlar ve yabani hayvanlara çeşitli protozoon (avian malaria-benzeri, Haemoproteus Kruse subgenus Parahaemoproteus) ve filarial nematodların (Onchocerca spp ve Eufilaria spp) bulaştırılmasında vektörlük yapmaları açısından oldukça önemli bir insekt grubunu oluşturmaktadırlar (Dik B., 1989). Culicoides cinsindeki sokucu sinekler kan ile beslenen sinekler arasında en küçükleri olup Antarktika dışında tüm dünyada yayılış göstermektedirler. Günümüze kadar bu cins içerisinde farklı coğrafyalardan 1340 tan fazla tür bildirilmiştir (Howarth FG., 1985). Bu çerçevede yeterli bir 21

22 risk değerlendirmesi için Culicodies soyundaki tür ve tür kompleksi üyelerinin vektör etkinliklerinin başarılı identifikasyonu ile tür teşhislerinin ve coğrafik dağılımlarının bilinmesi gerekmektedir. Culicoides cinsinin sınıflandırılması konusunda birçok belirsizlik mevcut olup, sinonim türlerin tespit edilmesi, alt cinsler ve bağlı türlerin klasifikasyonu konularında filogenetik çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Culicodies türlerinin morfolojik identifikasyonu, yukarıda da bahsedildiği üzere, türlerin çok değişik formlarda olabilmeleri ve bu yüzden diğer türlere benzemeleri nedeniyle uzman taksonomistler için dahi zorluk arz etmekte olup kompleks içindeki gizli ve kardeş (kriptik/sibling) türler mevcut morfolojik bilgi ile ayırt edilememektedir. Bu problemin çözümü amacıyla Avaritia ve Culicoides soy altlarındaki farklı türlerin kesin identifikasyonu için yeni moleküler araçlar geliştirilmiştir. Bunlar arasında mt-dna COI gen bölgesi sekans analizleri birçok türün ayrımında ve kriptik ve sibling türlerin belirlenmesinde oldukça kullanışlı olmuştur (Howarth FG., 1985). Türkiye de günümüze kadar farklı bölgelerde morfometrik analizlerle toplam 58 Culicoides türünün varlığı bildirilmiştir (İnci A., 2014). Bununla birlikte Culicoides türlerinin moleküler identifikasyonu üzerine Güney ve Güney Doğu Anadolu Bölgelerinden toplanmış C. schultzei, C. circumscriptus ve C. nubeculosus türlerinin ribozomal ITS-1 gen bölgesi sekanslarının ortaya konduğu yalnızca bir çalışma (Dik ve ark., 2014) bulunmaktadır. İzmir ilinde iklim özelliğinden dolayı (yüksek ısı ve nem) Culicoides aktivitesi yılın uzunca bir döneminde devam ettiğinden dolayı sahada Mavi Dil Virusu (BTV) sirkulasyonu devamlı olmaktadır. Bu sebeple Mavi Dil hastalığı İzmir ilinde hayvancılık sektöründe her yıl önemli kayıplara neden olmaktadır. Virusun patojenitesi konakçıların direncine bağlı olarak değişmekle birlikte bazı yıllarda oluşan salgınlarda çok hafif klinik belirtiler görülmekte, bazı yıllarda ise şiddetli klinik belirtilerin görüldüğü salgınlar oluşmaktadır. Son yıllardaki salgınların dağılımı incelendiğinde Ege Bölgesinde 2011 yılında İzmir, Kütahya ve Aydın, 2012 yılında İzmir, Muğla, Denizli, Manisa ve Aydın, 2013 yılında İzmir ve Aydın, 2014 yılında İzmir, Aydın, Manisa, Muğla ve Denizli illerinde Mavidil hastalığı salgınları görülmüştür. Projede Culicoides sineklerinin toplanacağı ışıklı sinek tuzakları İzmir ilinin kuzey - güney hattında bulunan 4 ilçede ( Bergama, Foça, Kemalpaşa, Ödemiş ) kurulacaktır. Bu proje önerisinde İzmir yöresinde yayılış gösteren Culicides türlerinin morfolojik identifikasyonlarının yanında mt-coi gen bölgesinin DNA barkodlamasıyla konfirmasyonlarının sağlanması ve sibling ve kriptik türlerin ortaya konması, elde edilecek izolatların filogenetik ilişkilerinin ve klasifikasyonlarının belirlenerek GenBank kayıtlarının gerçekleştirilmesi ve Dünya daki diğer Culicoides türleri ile filogenetik ilişkilerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Proje önerisinin diğer basamağında moleküler olarak klasifiye edilecek Culicoides örnekleri kanatlılarda Haemosporidia enfeksiyonlarına yol açan vektörlüğünü yaptıkları Hemoproteus ve Parahaemoproteus ile kan beslenmesinde belirlenebilecek Leucocytozoon ve Plasmodium nesilleri (lineage) yönünden moleküler olarak araştırılacak ve risk potansiyelleri üzerine bilimsel veriler elde edilecektir. 22

23 Proje Başlığı Proje Yürütücüleri Proje Bütçesi Keçi Ciğer Ağrısı Etkenleri Mycoplasmaların İzolasyonu, Genotipik ve İmmunojenik Karakterizasyonu Konya Veteriner Kontrol Entitüsü Dr. Yasin GÜLCÜ Yrd. Doç. Dr. Zafer SAYIN, Dr. Aslı SAKMANOĞLU, Arş. Gör. Ali USLU, Prof. Dr. Osman ERGANİŞ ,58 TL Proje Süresi İşbirliği Yapılan Kuruluş ve Katkısı Proje Özeti Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Contagious Caprine Pleuropneumonia (CCPP) koyun ve keçilerin oldukça bulaşıcı, morbiditesi (%100) ve mortalitesi (%80) yüksek bir enfeksiyonudur. Mycoplasma mycoides cluster grubunda bulunan, Mycoplasma capricolum subsp. capripneumoniae (M. capripneumoniae, Mycoplasma sp. F38-type), enfeksiyonunun primer etkeni olarak bildirilmiştir. Aynı grupta bulunan diğer bir etken olan M. mycoides subsp. capri de (M. capri) enfeksiyona sebep olabilmekte, ancak morbidite ve mortalite genellikle daha düşük seyretmektedir. Enfeksiyon; Afrika ve Türkiye nin de içinde bulunduğu Asya ülkelerinde önemli bir problemdir. Ülkemizin farklı bölgelerinde yapılan çalışmalarda, CCPP olgularında, M. capripneumonia varlığı ve yaygınlığı, bakteriyolojik ve serolojik olarak ortaya koyulmuştur. Ancak, ülkemizde enfeksiyondan korunmak için; özel sektör ve devlet eli ile, M. capri suşundan hazırlanan aşılar üretilmekte, buna rağmen aşılanan işletmelerde, Mycoplasma pnömonilerine bağlı kayıp ve ölümler görülmeye devam etmektedir. Mahkemeye intikal eden olayda, kayıpların ilçe müdürlüğü tarafından yapılan aşılamadan kaynaklanmadığı, sürüdeki enfeksiyonun PCR ile M. capripneumoniae olduğu tespit edildiği, ülkemizde M. capripneumoniae dan koruyacak aşı olmadığı bu sebeple ilçe müdürlüğünün suçlanamayacağı bilirkişi raporunda belirtilmiştir. Sunulan proje ile; CCPP enfeksiyonuna sebep olan etkenlerin belirlenmesi, izolatların PZR ile doğrulanması, RAPD-PZR analizi ile genetik yakınlık ve yaygınlıklarının belirlenmesi, gen sekans analizi ile genotipik profillerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca genotipik özelliklerine göre seçilen suşların deney hayvanlarında immunojeniteleri tespit edilerek, aşı üretiminde kullanılabilecek aday izolatlar belirlenecektir. Projenin Amacı ve Gerekçesi Contagious Caprine Pleuropneumonia (CCPP) halk arasındaki adı ile Keçi ciğer ağrısı koyun ve keçilerin oldukça bulaşıcı, morbiditesi (%100) ve mortalitesi (%80) yüksek bir enfeksiyonudur. Mycoplasma mycoides cluster grubunda bulunan (Mycoplasma capricolum subsp. capripneumoniae, M. capricolum subsp. capricolum, M. mycoides subsp. capri, M. mycoides subsp. mycoides type LC, M. mycoides subsp. mycoides type SC ve Mycoplasma sp. bovine serogroup 7) M. capripneumoniae, enfeksiyonunun primer etkenidir. Hastalık ilk kez 23

24 1873 yılında Cezayir de tanımlanmıştır. Grupta bulunan diğer bir etken, M. capri de enfeksiyona sebep olabilmekte, ancak morbidite ve mortalite genellikle daha düşük olmaktadır. Koyun ve keçi, pnömonilerinden çok sayıda Mycoplasma izole edilebilmektedir, ancak pek çoğunun enfeksiyonla ilişkili olmadığı bildirilmiştir. CCPP yüksek morbidite ve mortalitesi, yol açtığı büyük ekonomik kayıplar sebebi ile Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE) listesinde yer almaktadır. Enfeksiyon; Afrika ve Türkiye ninde içinde bulunduğu Asya ülkelerinde önemli bir problemdir. Daha önceki çalışmalarda, ülkemizin Batı ve Doğu bölgelerinde, keçilerden M. capripneumoniae izole ve identifiye edilmiş, ayrıca enfeksiyon, test edilen keçilerin %50 sinde serolojik olarak gösterilmiştir. Ülkemizde, enfeksiyondan korunmak için, özel sektör ve devlet eli ile M. capri suşundan hazırlanan aşılar, enfeksiyonun yaygın olarak görüldüğü Afrika ülkeleri, Irak ve Arnavutluk ta ise; Bio-Industries Center (Ürdün), tarafından üretilen F38 suşundan hazırlanan aşılar kullanılmaktadır. Ülkemizde, daha önce yapılan çalışmalarda keçilerde M. capripneumoniae varlığı gösterilmesine ve Keçi Ciğer Ağrısı aşısı ile aşılanan işletmelerde, Mycoplasma pnömonilerine bağlı kayıp ve ölümler görülmesine rağmen, enfeksiyonun primer etkeni M. capripneumoniae ihtiva eden aşılar bulunmamaktadır (Erganiş 2014) yılında Konya/Çumra ilçesinde, CAPRIPEN aşısı ile aşılanan keçilerde, Keçi Ciğer Ağrısı semptomları ile ölümler görülmüş, otopsi bulgularında enfeksiyona ilişkin bulgular elde edilmiştir. Mahkemeye intikal eden olayda, ölen keçilerden alınan örneklerde PZR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu) metodu ile M. capripneumoniae tespit edilmiştir. Sunulan projede; ülkemizde CCPP enfeksiyonuna sebep olan Mycoplasma etkenlerin izole edilmesi, PCR ile izolatların tiplendirilmesi, potaniyel enfeksiyon etkenlerinin Mycoplasma mycoides cluster grubuna yönelik seçilen RAPD (Random amplified polymorphic DNA)-PCR primerleri ile genetik yakınlık ve yaygınlıklarının belirlenmesi, izolatların gen sekans analizleri ve sonuçların Gen Bank verileri ile karşılaştırılması ile genotipik profillerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca, ülkemizde CCPP enfeksiyonlarındaki güncel etiyolojik durumun ortaya konması amaçlanmaktadır. Genotipik veriler ışığında seçilen izolatların deney hayvanlarında immunojeniteleri tespit edilerek aşı üretiminde kullanılabilecek aday izolaarın belirlenmesi hedeflenmektedir. 24

25 Proje Başlığı Proje Yürütücüleri Proje Bütçesi Clostridium chauvoei Aşılarının Potensinin Belirlenmesinde Kobaylarda C. chauvoie Challenge Testine Alternatif Olarak ELİSA nın Kullanılması (Doktora Projesi) Bornova Veteriner Kontrol Enstitüsü Deha Ali DENİZ Prof. Dr. Şükrü KIRKAN TL Proje Süresi İşbirliği Yapılan Kuruluş ve Katkısı Proje Özeti Adnan Menderes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Günümüzde Clostridium chauvoie içeren veteriner bakterin aşılarının potens testleri; aşı ile immunize edilmiş kobaylara patojen C. chauvoie suşunun verilerek kontrol edilmesi prensibine dayanmaktadır. C. chauvoie challange testi, aşının potensinin belirlenmesi amacıyla yapılan kontrol işlemlerinde geçerli bir prosedür olmakla birlikte, diğer tüm klostridial aşıların kontrolünde olduğu gibi in vivo test prensibine dayanan bu aşıların potensinin belirlenmesi prosesinde çok fazla miktarda deney hayvanı kullanıma ihtiyaç duyulması, hayvanların bireysel duyarlılık, direnç ya da kondisyonlarına göre sonuçların değişkenlik göstermesi, tekrar edilebilmesinin güçlüğü, test süresinin uzunluğu (35-42 gün), test sonuçlarının değerlendirilmesinin hayvanlardaki letalite ya da spesifik semptomlara dayalı olması ve hayvan refahı yönünden uygun bulunmaması nedeniyle in vitro testler kullanılmaya başlanmıştır. Planlanan bu tez çalışması ile C. chauvoei içeren bakterin aşıların potens testinde konvansiyonel patojen kültürle challange uygulanması yerine, aşının içerdiği antijen miktarının (flagellar yüzey proteinin) ölçülmesine dayanan bir ELISA prosedürü uygulanarak iki yöntemin karşılaştırmasının yapılması ve C. chauvoei aşılarının potensinin belirlenmesinde in vitro ELISA prosedürünün uygulamaya aktarılması hedeflenmektedir. Projenin Amacı ve Gerekçesi Clostridium chauvoei 6 aylıktan 2 yaşa kadar olan tüm ruminantlarda öldürücü bir hastalıktır ve en etkili korunma yöntemi aşılamadır. Üretilen C. chauvoei aşıları inaktif bakterin aşılardır. Ticari ürünler genellikle bakteriyel yüzey antijenlerine veya toksin dışı ürünlerine karşı antikor yanıtı sağlayan inaktif sıvı kültürleri barındırır. İmmunizasyonu bakterinin somatik antijeni ve flagellar antijeni sağlar. C. chauvoei flagellasına karşı oluşan yanıtlar yanıkarada korunmada önemlidir. Aşı, serum gibi veteriner biyolojik ürünlerin hayvanlardaki güvenlik ve etkinliğinin gösterilmesi amacıyla hem üreticiler, hem de yetkili otoriteler tarafından bir dizi kalite kontrol testi uygulanmakta ve genel olarak bu testler; sterilite, zararsızlık ve etkinlik testlerini kapsamaktadır. Biyolojik ürünün karakterine göre uygulanacak testler, çeşitli uluslararası monograflarda (Avrupa Farmakope, 9CFR, OIE Manual, İngiliz Farmakope gibi) tanımlanmaktadır. Günümüzde C. chauvoei aşılarının 25