ESKİŞEHİR SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI MEVZUAT ARAŞTIRMA KOMİSYONU BA-BS FORMLARI ÜZERİNE ÇALIŞMA RAPORU

Transkript

1 ESKİŞEHİR SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI MEVZUAT ARAŞTIRMA KOMİSYONU BA-BS FORMLARI ÜZERİNE ÇALIŞMA RAPORU Rapor Sıra No : VERGİ GİRİŞ 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 148, 149 ve Mükerrer 257 nci maddelerinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak, Bilanço esasına göre defter tutan Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin belirli bir haddi aşan mal ve hizmet alımlarını Form Ba ile; belirli bir haddi aşan mal ve hizmet satışlarını ise Form Bs ile bildirmeleri hususunda yükümlülük getirilmiştir. 2-İNCELEME VE TESPİTLER 2.1) VUK 381 SERİ NOLU GENEL TEBLİĞ HAKKINDA HUKUKİ İNCELEMELER Maliye Bakanlığı VUK 381 seri nolu Genel Tebliği ile Vergi Kanunlarının uygulanması ve düzenlenmesi hususunda takdir yetkisini aşarak, tıpkı yeni bir Beyanname niteliğinde Aylık olarak Bildirim verme yükümlülüğü getirmek suretiyle mükellefleri veya vergi sorumlularını Elektronik ortamda ilişkiye zorlamakta,buna uymayanları da VUK Mük.355 hükümlerine göre cezalandırmaktadır. Bu nedenle,vuk 381 seri nolu Genel Tebliğ, mükellef veya vergi sorumlusunun hukuki durumunu etkileyen düzenleyici hükümler içermesi nedeniyle Anayasaya,Türk Ceza Kanunu na, Vergi Usul Kanunu na,katma Değer Vergisi Kanunu na aykırı hükümler içermektedir. 213 sayılı VUK un 3 üncü maddesinde Vergi kanunları lafzı ve ruhuyla hüküm ifade eder. Lafzın açık olmadığı hallerde vergi kanunlarının hükümleri,konuluşundaki maksat,hükümlerin kanunun yapısındaki yeri ve diğer maddelerle olan bağlantısı göz önünde tutularak uygulanır denilmektedir. VUK 148 ve 149 maddelerde bilgi verme ile ilgili hükümler yer almaktadır. VUK Mük.257 inci maddesinin 4 üncü bendinde Maliye Bakanlığı; d) Bu Kanunun 149 uncu maddesine göre devamlı bilgi vermek zorunda olanlardan istenilen bilgiler ile vergi beyannameleri ve bildirimlerin, şifre, elektronik imza veya diğer güvenlik araçları konulmak suretiyle internet de dahil olmak üzere her türlü elektronik 1

2 bilgi iletişim araç ve ortamında verilmesi, beyanname ve bildirimlerin yetki verilmiş gerçek veya tüzel kişiler aracı kılınarak gönderilmesi hususlarında izin vermeye veya zorunluluk getirmeye, beyanname, bildirim ve bilgilerin aktarımında uyulacak format ve standartlar ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye, bu zorunluluğu beyanname, bildirim veya bilgi çeşitleri, mükellef grupları ve faaliyet konuları itibarıyla ayrı ayrı uygulatmaya,kanuni süresinden sonra kendiliğinden veya pişmanlık talepli olarak verilen beyannameler üzerine düzenlenen tahakkuk fişi ve/veya ihbarnameleri mükellefe, vergi sorumlusuna veya bunların elektronik ortamda beyanname gönderme yetkisi verdiği gerçek veya tüzel kişiye elektronik ortamda tebliğ etmeye ve buna ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır. Genel Tebliğin dayanağını oluşturan VUK 148 ve 149 uncu maddelerinde bahsi geçen Bilgi verme eylemi ile VUK Mük.257/4 bend hükmünde yer alan Bildirim aynı şey değildir. KANUNİLİK İLKESİNE AYKIRILIK : Suç ve cezaların kanuniliği ilkesi Anayasanın 38. maddesinde Suç ve cezalara ilişkin esaslar başlığı ile tanımlanmış ve Türk Ceza Kanunun 2. maddesi ile de SUÇTA VE CEZADA KANUNİLİK İLKESİ düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunu nun 2 inci maddesinde ; (1) Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. Kanunda yazılı cezalardan ve güvenlik tedbirlerinden başka bir ceza ve güvenlik tedbirine hükmolunamaz. (2) İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamaz. (3) Kanunların suç ve ceza içeren hükümlerinin uygulanmasında kıyas yapılamaz. Suç ve ceza içeren hükümler, kıyasa yol açacak biçimde geniş yorumlanamaz. Bu evrensel hukuk ilkesi açısından suç ve cezaların ancak kanunla belirleneceği, İdari kararla suç ihdasının mümkün bulunmadığı kurallarının kabulüdür. Vergi hukuku açısından da, vergilerin yasallığı ilkesi benimsenmiş ve Anayasanın 73. maddenin 3. fıkrasında şu hüküm yer almıştır : «Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır». Anayasanın bu maddesine göre, vergide kanuniliğin, daha genel bir nitelendirme ile vergilendirme yetkisinin ana kaynağı Ulus egemenliği dir. Anayasada, bir vatandaşlık görevi olarak kabul edilen vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin yasayla konulmasının, değiştirilmesinin veya kaldırılmasının öngörülmesi, mali yükümlerin yalnızca yasayla konulabileceği ve yasanın hiçbir şekilde bu konuda yürütme organını ve idareyi yetkili kılamayacağı anlamındadır. 2

3 Tüm bu benzeri düzenlemelerde ve Anayasa Mahkemesinin benzeri konularda verdiği pek çok kararda da vurguladığı üzere, idari düzenlemelerle suç ve ceza ihdas edilemez. HUKUKUN TEMEL İLKELERİNE ve ifadesini Türk Medeni Yasanın 2 inci maddesinde bulan İyiniyet kuralına da aykırıdır. Suç ve ceza öngören kuralların diğer hukuk kurallarından ayrı olarak en önemli niteliği açık, kesin ve belirgin olmalarıdır. Bu, ceza hukukunda istisnası olmayan "kanunsuz suç ve ceza olmaz" ilkesinin zorunlu bir sonucudur. Devlet önce bu kurallara uymak zorundadır. İdarece yapılabilecek düzenlemeler, yasalara, esaslara, Anayasaya aykırı olamayacağı gibi, evrensel hukukun temel ilkelerine de aykırı olamaz. Bu anlamda idarenin kullanabileceği yetki sınırlıdır. Pozitif hukukun normlar hiyerarşisine aykırı olarak hukukun yardımcı kaynakları olan genel tebliğler, hukukun asli kaynaklarının (Anayasa ve yasalar) yerine geçemez. Üstelik, VUK nun 170. maddesi ise, halen yürürlülüktedir ve bir başka yasa ile kaldırılmamıştır. Yürürlülükteki madde Yazılı bildirmelerin posta ile taahhütlü olarak gönderilmesi caizdir. Bu takdirde bildirmenin postaya verildiği tarih vergi dairesine verilme tarihi yerine geçer. Bu maddenin hükümleri vergi beyannameleri hakkında da cari olur. hüküm gayet açıktır. Kanunun bu açık hükmünü idarenin bazı tebliğlerle kaldırması mümkün değildir. Özel usulsüzlük cezalarının esas niteliği vergi kayıp ve kaçağına yol açacak suçların zamanında önlenmesi amacıyla getirilmiştir. Bilgi verme işlemini posta ile göndermek ile internetten göndermenin arasında özel usulsüzlük cezasını gerektiren bir hukuksal neden göremiyoruz. İdari kuruluşlara yasama yetkisinin devri anlamına gelecek bir yetki ve görev yasa ile de olsa verilemez. Yasalarla idari kuruluşlara tanınan düzenleme yetkisi Anayasanın 124. maddesinde belirlenen kapsam ve sınırları aşamaz. Yasada öngörülmemiş bazı konuların idari kararla kanun kapsamına alınması Anayasanın 38. maddesinde açıklanan suç ve cezalara ilişkin kurallarla bağdaşmaz. İRADİ BEYAN SİSTEMİNE AYKIRILIK: Vergi hukukumuzda esas olan mükellefin kendi özgür iradesi ile kendi kazancını, kendisinin beyan etmesidir. Bu ilke kendini vergilendiren halk millettir. veya İradesiyle vergilendirilmiş kazanç kutsaldır. gibi özdeyişler idarenin binalarını süslemektedir. 213 Sayılı VUK nun 25. Maddesine göre Vergi sistemimizde İradi Beyan sistemi benimsenmiştir. Aynı anlamda, Gelir Vergisi Kanunun 83. maddesi Hilafına hüküm olmadıkça, Gelir 3

4 Vergisi mükellefin veya vergi sorumlusunun beyanı üzerine tarh olunur. hükmündedir. Sistemin gereği olarak hiç kimse, hiçbir neden ile kendi iradesine ipotek koyacak kayıt ve koşullarla beyanname vermekten alıkonulamaz. Verginin iradi beyan sistemini internet vb. yollarla sınırlamak mümkün ve doğru değildir. Tebliğ vb. idari düzenlemeler ile beyan sistemini ve esasları ile usulleri değiştirilemez. Elektronik ortamda veya diğer adıyla internet yoluyla beyanname vermeye zorlamak iradi beyan sistemine engeller çıkarmaktır. Her mükellef ille de internetten beyanname vereceksin diyerek sanal ortama zorlanamaz. Üstelik beyannameleri vermek için idare ile sözleşme yapmaya zorlanmak gibi bir gariplik hukuk ile bağdaşmaz. Çünkü sözleşme özgür iradeler ile taraflar arasında gerçekleşebilir. Oysa idare yalnızca kendisinin tek taraflı olarak belirlediği matbu sözleşme ile beyanname vermenin önünde yasadan aldığı bir yetkisi olmamasına rağmen engel koymaya çalışmaktadır. Hele hele ülkemizde de henüz internet (bilişim) hukukunun yerleşmediği ve halen tartışılmaya devam ettiği koşullarda mükelleflerin en temel ödevini internetten vermeye zorlamanın hem toplumsal, hem hukuksal hem de kanuni dayanakları yeterince olgunlaştırılmadan idari düzenlemeler denilen alt ve yardımcı unsurlarla, temel hukuksal unsurlar değiştirilemez ve yerine geçirilemez. Hiç olmaz ise yasal alt yapısı oluşuncaya kadar serbest bırakılması gereken idarenin internetten beyanname toplaması işlemi, mükelleflerin üzerine internete bağlanmak gibi bir mali külfeti de yüklememelidir. Yukarıda belirttiğimiz, anayasaya, hukuka ve yasalara aykırılığın da ötesinde, VUK nun 170. maddesine göre, posta ile de olsa verginin beyan edilerek, demokratik topluma katılım payı ödevinin, hiç de yeri değil iken, VUK nun mük maddesiyle cezalandırarak; elektronik ortamda, internet yoluyla beyana ve bildirime zorlanarak, sınırlandırılması demokrasiye de, insan haklarına da aykırıdır. Anayasa Mahkemesi; bir çok kararında verginin çalışmayı ve gelişmeyi engelleyici değil,teşvik edici olması ve uygun zaman ve şekilde alınması gerektiğini vurgulamıştır. Nitekim Anayasa Mahkemesi E.No:1991/7, Karar No: 1991/43, T. 12/11/1991 kararında ; Anayasanın 49.maddesinde, çalışmanın herkesin hakkı ve ödevi olduğu belirtilmiş,devlete çalışanların yaşam düzeylerini yükseltmek,çalışma yaşamını geliştirmek için çalışanları korumak,çalışmayı denetlemek ve işsizliği gidermeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak için gerekli önlemleri almak ödevi verilmiştir. Devlet,kişinin çalışma hakkını kullanabilmesi için iş alanında gerekli önlemleri alacak ve sınırlamaları kaldırarak görevini 4

5 yerine getirecek,bireyde çalışarak topluma yük olmaktan kurtulacaktır. Vergi ödevi,kişiyi çalışmaktan vazgeçiren bir yakınma nedeni olmamalıdır. Tersine durumda yükümlüyü çalışmaktan alıkoyan vergiler çalışma hak ve özgürlüğünü ortadan kaldırır. kararı vermiştir Ağır vergisel yükümlülükler, kişileri, temel hak ve özgürlüklerden birini oluşturan çalışma hakkından yoksun kılacaktır. Hukuk devleti ilkesine ters düşecek bu tür yasal düzenlemeler Anayasanın 13.maddesinde öngörülen demokratik toplum düzeninin gerekleriyle de bağdaşmaz. ELEKTRONİK İMZA KANUNUNA DA AYKIRILIK: 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunun 5. maddesince güvenli elektronik imza ile imzalanan belgelerin hukuksal olarak geçerli olabileceği düzenlenmiştir. 15 Ocak 2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununa göre, yetkilendirilmiş Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları nın vereceği güvenli elektronik imza, elle atılan imza ile aynı hukuki sonucu doğurmaktadır. Kanuna uygun olarak oluşturulmuş e-imza, bilgisayarda veya elektronik ortamda gerçekleştirilen onay işlemlerine hukuki dayanak kazandırır. Bunun dışında elektronik ortamda yapılan işlemlerin hukuksal dayanağı yoktur. Maliye Bakanlığı yasal zorunluluk olan Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları nın vereceği güvenli elektronik imza ile onaylayabileceğimiz bir beyan sistemi oluşturamamıştır. Parola ve şifre gibi internet ortamında hiçbir güvencesi olmayan ortamda beyan vermeye zorlamanın hiçbir hukuksal mantığı olmadığı gibi, elle atılan imzaların yerine, şifre ve parolalar hukuksal olarak geçemez sayılı Elektronik İmza Kanunu nun 5 inci maddesinde ; Güvenli elektronik imza, elle atılan imza ile aynı hukukî sonucu doğurur. Kanunların resmî şekle veya özel bir merasime tabi tuttuğu hukukî işlemler ile teminat sözleşmeleri güvenli elektronik imza ile gerçekleştirilemez. denilmiştir. Üstelik bu durum, aynı zamanda, bizim de taraf olduğumuz bilgilerin açıklanması ile ilgili temel kuralların yer aldığı 108 sayılı Kişisel Nitelikli Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunması Hakkında Sözleşme hükümlerini de aykırıdır. Mahkemeler de kendilerine intikal eden uyuşmazlıklarda kararlarını bu yönde vermektedir. (Ankara 4. Vergi Mahkemesi Kararı, E: 2005/712, K: 2005 / 1629 ; İzmir 4. Vergi Mahkemesi Kararı, E: 2005/1291, K:2006/411) Örneğin bir mahkeme bu görüşe paralel olarak verdiği kararında vergi uygulamalarında teknolojinin getirdiği yenilikleri kullanmanın avantaj ve gerekliliğini kabul etmekle beraber çeşitli 5

6 zamanlarda, teknik sebepler yüzünden elektronik beyanname veremeyen mükelleflerin, elden veya posta yoluyla beyanname vermiş olmaları halinde, internet yolu ile beyanname vermediği gerekçesiyle cezalandırılmasını hukuka aykırı bulmuştur. Mahkeme, kararında mükellef ile meslek mensubu arasında doğabilecek sorunların çözümüne katkı sağlaması bakımından internet ortamında verilen beyannamelerde sorumluluk konusu mükellef ile aracı olarak beyanname veren meslek mensuplarının sorumluluklarının daha açık bir biçimde ortaya konması gerektiğine de işaret etmiştir. 2.2) BİLDİRİMLERİN DÖNEMİ VE VERİLME ZAMANI YÖNÜNDEN ÖNEMLİ SORUNLAR Tebliğin 1.1 bendindeki Mükellefler bildirim formlarını aylık dönemler halinde düzenleyerek, takip eden ayın 5 inci gününden itibaren bir sonraki ayın 5 inci günü akşamına kadar vermekle yükümlüdürler. (Örneğin; bir mükellef 2008 yılı Haziran ayına ait Ba-Bs bildirimlerini 5 Temmuz 2008 gününden itibaren 05 Ağustos 2008 tarihi akşamına kadar verebilecektir) Özel hesap dönemine tabi olan mükelleflerin de, Ba ve Bs bildirim formlarını tabi oldukları özel hesap dönemi itibariyle değil, aylık dönemler halinde düzenlemeleri gerekmektedir. denilmektedir sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu nun Vergi İndirimi başlıklı 29 uncu maddesinin 3 numaralı bendinde; İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir. denilmektedir. Bu halde, KDV Beyannamesinin verilmesinden sonra Mal ve Hizmet alışlarına ilişkin önceki dönemlere ait olmakla birlikte kaybedilen,unutulan v.s. değişik sebeplerle mükellefin eline geçmeyen fakat aynı yıl içerisinde birkaç ay sonra fark edilen veya ulaşan Mal ve Hizmet Alışlarına ilişkin Fatura veya diğer tevsik belgelerinin Tebliğde hangi dönemde bildirileceği açık ve net olarak belli değildir. Ayrıca ilgili tebliğin 3.2 Bendinde yer alan 3.2. Düzeltme İşlemleri nde Mükellefler, elektronik ortamda verdikleri bildirim formlarını onayladıktan veya kağıt ortamında bildirimde bulunduktan sonra, verdikleri bildirim formunda hata yaptıklarını belirlemeleri halinde düzeltme yapabilirler. Ancak, düzeltme bildirimi süresinden sonra verilmiş ise, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesi hükmü uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilecektir. hükmü gereğince sonradan yapılan düzeltme işlemlerinde VUK mükerrer 355 inci maddesi gereğince de cezaya muhatap olunacaktır. 6

7 Olayı bir örnek ile açıklamaya çalışalım. Mal ve Hizmet alıcısı X mükellefi, Nisan 2008 dönemine ilişkin KDV Beyannamesini yasal süresinde, Form Ba ve Bs bildirimlerini de yasal süresinde vermiştir. X mükellefinin Nisan 2008 döneminde devreden KDV si bulunmaktadır. Mal ve Hizmet satıcısı Y mükellefi, X mükellefine düzenlemiş olduğu Nisan 2008 dönemine ait satış faturasını Form Bs ile süresinde bildirmiştir. Mal ve Hizmet alıcısı bulunan X mükellefi, herhangi bir sebeple Mal ve Hizmet satıcısı olan Y mükellefinden adına düzenlenen Faturayı kaybetmiştir. Mükellef X olayı de fark etmiş ve Mal ve Hizmet satıcı Y mükellefinin adına düzenlediği Faturanın onaylı bir örneğini aynı tarihte almıştır. Mal ve Hizmet alıcısı olan X mükellefi, Nisan 2008 dönemine ilişkin olarak Mal ve Hizmet alışına ilişkin bu Faturayı Nisan 2008 dönemine ait olarak Form Ba ile bildirmemiş olmaktadır. Mal ve Hizmet alıcısı olan X mükellefinin, Vergi Kanunları ve Katma Değer Vergisi Kanunu yönünden Mal ve Hizmet alışına ilişkin Nisan 2008 dönemine ait de kendisine ulaşan bu faturayı Haziran 2008 döneminde yasal defterine kaydetmesinde ve bu döneme ilişkin KDV Beyannamesinde beyan etmesinde Vergi Kanunları açısından hiçbir sakınca bulunmamaktadır. Peki bu durumda ; Mal ve Hizmet satıcısı Y mükellefinin, Nisan 2008 döneminde Bs formu ile bildirdiği faturanın alıcısı olan X mükellefi Nisan 2008 dönemine ilişkin faturayı hangi dönemde Ba formu ile bildirecektir? Cevabı ; Ne zaman beyan ederse etsin her halükarda X mükellefi VUK mük.355 inci maddeye göre cezaya muhatap olacaktır. Şöyle ki, Nisan 2008 dönemine ilişkin olarak Ba formunda düzeltme yapsa tebliğin 3.2 bölümü gereğince cezaya muhatap olacaktır. Eğer Haziran 2008 dönemine ilişkin olarak Ba formunda bu faturayı bildirse bu defa aynı tebliğin 4.17 cezai yaptırım bölümündeki Bildirim formlarını elektronik ortamda veya kağıt ortamında belirlenen süre içinde vermeyen, eksik veya yanıltıcı bildirimde bulunan mükellefler hakkında 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesi hükmü uyarınca işlem yapılacaktır. Hükmü gereğince yine cezaya muhatap olacaktır. Aşağı tükürse sakal yukarı tükürse bıyık durumu! 7

8 Örnekler elbette ki çoğaltılabilir. Ve hatta aynı sorun YTL.nin altında ki Diğer Mal ve Hizmet alımları içinde geçerlidir. Örneğimizde de anlatmaya çalıştığımız üzere ve uygulamada sıkça karşılacağımız bu veya benzeri durumlar karşısında VUK 381 seri nolu Genel Tebliği de yer alan 3.2 Düzeltme işlemleri ile 4.17 bölümünde ki Cezai yaptırım bölümünden dolayı VUK mükerrer 355 inci maddesinden bolca cezaya muhatap kalınacağı sonucu çıkmaktadır yılı ve öncesi dönemlere ilişkin olarak Bir takvim yılı esas alındığından böyle bir sorun bulunmamakta idi. 2.3 BİLDİRİMLERİN DÜZELTME İŞLEMLERİNDE SORUNLAR 2.3.1) Ba ve Bs bildirim formlarının Kanuni süresinden sonra yapılacak Düzeltme işlemlerine ceza uygulaması yasal değildir. Bilindiği üzere 213 sayılı VUK nun Mük.257 inci ve Mük.355 inci maddelerinde öngörülmeyen cezai yaptırım Genel tebliğ ile düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunu nun 2 inci maddesinde ; (2) İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamaz. (3) Kanunların suç ve ceza içeren hükümlerinin uygulanmasında kıyas yapılamaz. Suç ve ceza içeren hükümler, kıyasa yol açacak biçimde geniş yorumlanamaz. denilmiştir. Bu halde Vergi aslına bağlı olmayan ve sadece Bildirim niteliğinde ki Ba ve Bs formlarına ilişkin mükellefçe sonradan yapılan düzeltme işlemlerine ceza uygulaması tebliğ ile düzenlenmiş olduğundan yasal değildir ) Ba ve Bs bildirim Formlarının Kanuni süresinden sonra yapılacak düzeltme işlemlerinde bu bildirimler Beyanname niteliğinde olmadığından VUK Mük.355 inci maddede ki ceza indiriminden yararlanma imkanı bulunmamaktadır. Genel Tebliğin 3.2. Düzeltme İşlemleri bölümünde ; Mükellefler, elektronik ortamda verdikleri bildirim formlarını onayladıktan veya kağıt ortamında bildirimde bulunduktan sonra, verdikleri bildirim formunda hata yaptıklarını belirlemeleri halinde düzeltme yapabilirler. Ancak, düzeltme bildirimi süresinden sonra verilmiş ise, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesi hükmü uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilecektir. denilmektedir. 8

9 213 sayılı VUK Mük.355 inci maddesinin son bendinde Elektronik ortamda beyanname verilmesi mecburiyetine uyulmaması halinde kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası, beyannamenin kanuni süresinin sonundan başlayarak elektronik ortamda 15 gün içinde verilmesi halinde 1/4 oranında, bu sürenin dolmasını takip eden 15 gün içinde verilmesi halinde ise 1/2 oranında uygulanır. denilmektedir. VUK Mük.355 inci maddenin son bendinde sadece beyannameden bahsedilmekte olup bildirimden bahsedilmemiştir. Bu halde, Ba ve Bs formlarının kanuni süresinden sonra yapılan düzeltme işlemlerinde VUK Mük.355 inci maddesi gereğince ceza uygulamasında ceza indirimden yararlanma imkanı bulunmamaktadır. 3) GENEL TEBLİĞİNİN 1.2 BÖLÜMÜNDE YER ALAN DİĞER MAL VE HİZMET BEDELİ TOPLAMI NA İLİŞKİN SORUN Tebliğin 1.2 bölümünde Bildirime ilişkin hadler bölümünde ; 2008 yılı ve takip eden yıllara ilişkin mükelleflerin mal ve/veya hizmet alımları ile mal ve/veya hizmet satışlarına uygulanacak had YTL(Yeni Türk Lirası ) olarak yeniden belirlenmiştir. Buna göre, bir kişi veya kurumdan katma değer vergisi hariç YTL (Yeni Türk Lirası) ve üzerindeki mal ve/veya hizmet alımları, "Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)" ile; bir kişi veya kuruma katma değer vergisi hariç YTL (Yeni Türk Lirası) ve üzerindeki mal ve/veya hizmet satışları ise "Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)" ile bildirilecektir. Limitin altında kalan alış ve satış bedelleri toplamı ise "Diğer Mal ve Hizmet Bedeli Toplamı"( Tablo III ) bölümüne yazılacaktır (Ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle yapılan satışların toplamı KDV hariç tutarlar olarak Tablo III'e dahil edilecektir) denilmektedir. Tebliğin bu bölümünde yer alan Diğer mal ve Hizmetlerin neler olduğu,hangi mal ve hizmetlerin Bildirime dahil edilmesi gerektiği açık ve net olarak belli değildir yılı ve öncesi dönemlere ilişkin olarak verilen Bildirimlerde belli haddin altındaki işlemlerin bildirilmesi mecburiyeti bulunmamakta idi. VUK 381 seri nolu Tebliğ ile YTL.nin altındaki işlemler diğer mal ve hizmet bedeli toplamı olarak Ba ve Bs formlarında bildirme mecburiyeti getirilmiştir. (ÖKC li satışlar dahil) Karşılaşılacak sorunlardan biri yukarıda ki da anlattığımız üzere x mükellefinin kaybettiği veya unuttuğu ancak KDVK un 29/3 maddesi gereğince İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni 9

10 defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir niteliğindeki fatura veya diğer tevsik belgelerinde sonradan Deftere kaydedilerek beyan edilmesinde yaşanacaktır. Diğer sorun ise tebliğde bunların neler olduğu veya hangi mal ve hizmetlerin bu kapsama gireceği açık ve net olarak belli olmadığından yaşanacaktır. Konuyla ilgili bir görüş KDV Beyannamelerinde beyan edilen tutarların dikkate alınması gerektiği şeklindedir. Diğer başka bir görüş ise tüm alış ve harcama belgelerinin dikkate alınması gerektiği şeklindedir. Kısacası yoruma açık muğlak bir bir durum. 4) BİLDİRİMLERİN KDV BEYANNAMELERİYLE UYUMSUZLUĞUNDAN DOĞAN SORUNLAR Ba Bildirim formunun Tablo II ve Tablo III de yer alan Bildirimlerin toplamları içerisinde,kdv uygulanmayan kısacası sıfır KDV li orana tabi olan teslim ve hizmet bedelleri (özel matraha tabi işlemler, müstahsil makbuzları gibi) yer almaktadır. Ancak KDV Beyannamelerin de bu alışların tutarları yer almamaktadır. Yine benzer bir durumda, Bs bildirim Formunun Tablo II ve Tablo III bölümlerinde yer alan (sabit kıymet satışları,satış iadeleri,fiyat ve vade farkları,satış indirimleri gibi) Teslim ve Hizmet Bedelleri KDV Beyannamelerinde yer almamaktadır. Bu halde, KDV Beyannameleri ile Ba ve Bs Bildirim formları arasında uyumsuzluk olacağından mükelleflere her ay idare tarafından açıklamaya çağrı veya incelemeye davet yazıları gönderilmesi söz konusu olacaktır. Bu durum ise amaç ve maksadının ötesinde hem idareye hem mükellefe hem de meslek mensubuna ayrı ve yeni bir iş yükü demektir. 5) Ba-Bs BİLDİRİMLERİNE AYRI AYRI CEZA UYGULANMASI YASAL DEĞİLDİR. Ba ve Bs Bildirimleriyle ilgili yayımlanan VUK Genel Tebliğlerinde iki ayrı bildirim olarak verilme mecburiyeti düzenlenmiş olduğundan Bu bildirimlerin (Ba-Bs) yasal sürelerinde verilmediğinde İdarece VUK Mük.355 inci maddesi gereğince ayrı ayrı özel usulsüzlük cezası kesilmektedir. VUK 381 seri nolu Genel Tebliğinin 4-Diğer Hususlar ve Cezai Yaptırım bölümünün 4.17 bendinde Bildirim formlarını elektronik ortamda veya kağıt ortamında belirlenen süre içinde vermeyen, eksik veya 10

11 yanıltıcı bildirimde bulunan mükellefler hakkında 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesi hükmü uyarınca işlem yapılacaktır. denilmektedir. Ancak Ba ve Bs Bildirim Formlarının süresinde verilmemesi halinde Ceza uygulamasına ilişkin olarak ilgili tebliğ ve sirkülerde her bir form için ayrı ayrı ceza kesileceğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü nün konuyla ilgili müktezası ektedir.) 3- SONUÇ Yukarıda açıklanan nedenlerle ; a) Öncelikle VUK Mük.257 maddesinde bahsi geçen bildirim ifadesinin Vergi Kanunlarında açık ve net olarak tarifi yapılmalıdır. Aksi halde bu şekliyle idare keyfi olarak değişik şekillerde bildirim ve bilgi verme adı altında sürekli yeni yükümlülükler ve cezalar getirecektir. b) Bildirimlerin dönemi ve verilme zamanı aylık olarak değil eskiden olduğu gibi yıllık olmalıdır. c) Bildirim formlarının Tablo III bölümünde yer alan diğer mal ve Hizmet Bedelleri toplamı KDV Beyannamesi ile zaten beyan edildiğinden Genel tebliğden bu ibare çıkartılmalıdır. d) Genel Tebliğin 3.2 Düzeltme işlemleri ve 4.17 Cezai Yaptırım Bölümlerinde uygulanan VUK Mük.355 inci maddesinin tamamen iptaliyle yerine VUK 352 inci maddesinin ilgili hükümlerinin uygulanması hukuka uygun olacaktır. e) E-Beyanname sisteminde Ba ve Bs Bildirim formlarının Tablo II bölümünde Vergi Kimlik no veya TC Kimlik no sorgulaması bulunmadığından, herhangi bir numara yazılmadan da sistem bildirimi kabul etmektedir. Bu nedenle e-beyanname sistemi yeterli teknik altyapısı bulunmadığından her türlü hataya açıktır. Yeterli teknik altyapısı olmayan ve hataya açık bu sistemle mükellefi elektronik ortama zorlamak yasal ve adil değildir. ESKİŞEHİR SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI MEVZUAT ARAŞTIRMA KOMİSYONU Halim ARI (SM) Selim HANAY (SMMM) 11

12 Servet ONURLU (SMMM) Hasan ERÖKSÜZ (SMMM) Kadir KODAK (SMMM) Oğuz KIRAL (SMMM) Bekir KIR (SM) Ekler yılına ilişkin Ba ve Bs Bildirim formlarını gönderme takvimi 2- İstanbul VD Başkanlığı Müktezası 2008 YILINA AİT BA, BS FORMLARININ ELEKTRONİK ORTAMDA GÖNDERME TAKVİMİ 2008 YILI / AY İLK GÜN SON GÜN 2008/Ocak, Şubat, 05/NİSAN/ /HAZİRAN/2008 Mart,Nisan (Formlar, Her ay için ayrı,ayrı düzenlenecektir) 2008/Mayıs 05/HAZİRAN/ /TEMMUZ/ /Haziran 05/TEMMUZ/ /AĞUSTOS / /Temmuz 05/AĞUSTOS / /EYLÜL / /Ağustos 05/EYLÜL / /EKİM / /Eylül 05/EKİM / /KASIM / /Ekim 05/KASIM / /ARALIK / /Kasım 05/ARALIK / /OCAK / /Aralık 05/OCAK / /ŞUBAT /

13 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü Sayı : B.07.1.GİB /VUK-1/Mük *4725 Konu : Ba ve Bs bildirim formlarının süresinde verilmemesi halinde her bir form için ayrı ayrı özel usulsüzlük cezası kesilip kesilmeyeceği hk... VERGİ DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜNE İLGİ: tarih ve B.07.1.GİB /13832 sayılı yazınız. İlgide kayıtlı yazınızda, daireniz vergi kimlik numaralı mükellefi.. Dış Tic. Ltd. Şti. nin Ba ve Bs formları açısından 2004 yılı hesaplarının Vergi Denetmen Yardımcısı.. tarafından sınırlı incelenmesi neticesinde tanzim edilen tarih ve.. sayılı özel usulsüzlük raporunun 5.3 bölümünde; Ba ve Bs bildirim formlarının verilmemesi nedeniyle Vergi Usul Kanunu nun Mükerrer 355/1 inci maddesi gereğince her bir form için ayrı ayrı 1.180,00 YTL tutarında özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerektiği belirtildiğinden, Ba ve Bs formlarının süresinde verilmemesi halinde dairenizce her bir form için ayrı ayrı mı yoksa her iki form için tek bir özel usulsüzlük cezası mı kesilmesi gerektiği yönünde oluşan tereddütün giderilmesi açısından Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir. Bilindiği üzere, 362 Sıra No lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin belirli bir haddi aşan mal ve hizmet alımlarını Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba) ile 13

14 mal ve hizmet satışlarını ise Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Bs) ile bildirmeleri hususunda yükümlülük getirilmiştir. Aynı tebliğin, 4- Diğer Hususlar ve Cezai Yaptırım başlıklı bölümünün 16 ncı bendinde; Bildirim formlarını elektronik veya kağıt ortamında belirlenen süre içinde vermeyen, eksik veya yanıltıcı bildirimde bulunan mükellefler hakkında, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu nun mükerrer 355 inci maddesi hükmü uyarınca işlem yapılacaktır. Ayrıca, bu mükellefler, öncelikli olarak incelemeye sevk edilecektir. denilmektedir. Diğer taraftan, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu nun mükerrer 355 inci maddesinde; bu Kanunun 86, 148,149, 150, 256 ve 257 nci maddelerinde yer alan zorunluluklar ile mükerrer 257 nci maddesi uyarınca getirilen zorunluluklara uymayan (Kamu idare ve müesseselerinde bilgi verme görevini yerine getirmeyen yöneticiler dahil); 1) Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında lira, 364 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile ( tarihinden itibaren YTL). Özel usulsüzlük cezası kesilir. hükmü yer almaktadır. Buna göre, yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde Ba ve Bs bildirim formlarının süresinde verilmemesi halinde ceza uygulamasına ilişkin olarak, ilgili tebliğ ve sirkülerde her bir form için ayrı ayrı ceza kesileceğine dair bir düzenleme bulunmamakta olup, daireniz mükellefi.. Dış Tic. Ltd. Şti. adına söz konusu fiil 2005 yılında işlendiğinden 1.180,00 YTL tutarında tek bir özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerektiği tabiidir. Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim. Başkan a. Grup Müdür V. 14