Enerji Verimliliği i Paneli

Transkript

1 KIBRIS TÜRK T YATIRIM GELĐŞ ĐŞTĐRME AJANSI Enerji Verimliliği i Paneli Ayşe Dönmezer Direktör 18 Ağustos 2009

2 YAGA One-stop-shop; yatırımcılara yatırım öncesi, süresince ve sonrasında ücretsiz ve gizlilik ilkesi altında danışmanlık servisi sunuyor, Yatırım ve yatırımcılar için bürokratik engelleri aşmak ve yatırım ikliminin iyileştirilmesi için çalışmalar yapıyor, Arazi tahsisi ve yatırımların teşviklendirilmesinde devlet ve yatırımcı arasında aracı olarak görev yapıyor, Yeni yatırım alanlarının geliştirilmesi için çalışmalar yapıyor, Yurtiçi ve yurtdışında yatırım tanıtımına yönelik aktiviteler gerçekleştiriyor. 2

3 Yatırımc mcılarımız Yatırım projesini hayata geçirmek için yatırım yeri (lokasyon) arayan Yerli ve Yabancı Yatırımcılar, Ülkemizin sunduğu belirli yatırım imkanlarından (duyuru, ihale, özelleştirme gibi) yararlanarak yatırım yapmak isteyen Yerli ve Yabancı Yatırımcılar. 3

4 Yatırımc mcıların n Yatırım m Lokasyonu Kararlaştırma rma AşamasA aması: : Kriterler Kriterler/Şartlar Esas Yatırımın yapılacağı ülke/lokasyon ile ilgili Đstikrar Piyasa Genel iş yapma koşulları (iş yapabilirliğin kolaylığı) Seçilecek ülkenin politik riski/ istikrarı. Genel rekabet edebilirlik ve cezbedebilme Yatırımın yapılacağı ülke ve onu çevreleyen ülkelerdeki talebin, satın alma kapasitesi yapısı ve büyüklüğü- Pazar durumu Ticaret ve Yatırıma sağladığı kolaylık ve açıklık Yabancı yatırımcı gruplarının veya faaliyetlerinin olup olmadığı Đletişim ve Ulaşım Piyasaya erişilebilirliği sağlayan iletişim ve ulaşım altyapısının (yol, demiryolu, liman, havayolları) olup olmadığı, kalitesi ve maliyeti. Đşgücü Altyapı (kamu hizmetleri) Đşgücü temininin mümkün olup olmadığı, kalitesi, esnekliği ve maliyeti. Eğitim ve Eğitim kurumlarının varlığı ve kalitesi, (eğitim kurumlarının özel ihtiyaca göre belirlenmiş eğitim programı düzenleme konusunda esnek olup olmadıkları dahil) Verimlilik (ciro durumu ve işçi-işveren ilişkilerindeki durumlar ise ikinci derecede önem taşımaktadır). Temel kamu hizmetlerinin olup olmadığı, kalitesi ve maliyeti( Elektrik, gaz,su, atık yönetimi gibi) 4

5 Elektrik Fiyatları (kws/abd$) $0.25 Elektrik Fiyatları (her kwh için ABD, yerel tüketim, 2007 data). $0.22 $0.20 $0.19 $0.18 $0.15 $0.15 $0.15 $0.11 $0.12 $0.10 $0.09 $0.09 $0.05 $0.00 Kuzey Kıbrıs Bulgaristan Hırvatistan Güney Kıbrıs Yunanistan Izrail Malta Romanya Đngiltere Sonuç: Pahalı, kirliliği yüksek ve kalitesiz Elektrik sunumu 5

6 Yatırım m OrtamınıĐyile yileştirmek ve Yatırım m Alanları Yaratmak Yatırımcıların elektrik maliyetlerin düşürülmesi (ihracatın daha avantajlı olması, üretim maliyetlerinin düşmesi) Yatırımlara sürdürülebilir enerji sunulması, Yatırım Alanları yaratılması: Alternatif kaynaklardan elektrik üretimi yatırım taleplerinin cevap bulması ve geliştirmek istediğimiz alanlarda yatırım imkanı yaratılması; Güneş Rüzgar Biyodizel Katı atık Toplam yatırımcı başvurusu 26 (8 ülke teknolojisi) 6

7 Enerji Verimliliğine ine Dayalı Stratejik bir Enerji Politikasında 4 Temel Unsur I. Arz Güvenliği: Her türlü talep artışı ve sistemsel aksaklık durumunda elektriğin kullanıcıya kesintisiz ulaştırılması, II. III. IV. Enerji Bağımsızlığı: Bir ülkenin gerek kendi kaynaklarını kullanarak gerekse ithal edilen enerji ve yakıtta uzun dönemli anlaşmalar ve satıcı sayısını artırarak enerji temininde yabancı kaynaklara bağımlılığın azaltılması, (Hidrokarbon kaynakları olmayan adalarda bu önemlidir) Enerji Maliyetleri : Teknik olarak mümkün olan bütün teknoloji seçeneklerinin kullanılarak talebin, en az maliyetle karşılanması, Çevresel etkiler: Elektrik talebinin, çevre etkilerinin minimize edilerek karşılanması. 7

8 KYOTO PROTOKOLU Fazla karbon verenlerden karbon vergisi alma, Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artırılması, Nükleer enerji santrallarinin kullanımının artması, Kömürle çalışan termik santrallerin azalması ve yeni yanma ve yakıt sistemlerinin devreye alınması, Daha az enerji ile ısınma sistemlerinin kullanımının artması, Fosil yakıtlar yerine biyodizel ve biyoetanol gibi biyo yakıtların kullanımının artırılması, Daha az yakıt tüketen araçların kullanılması, Demir-çelik, çimento, kireç, kağıtçılık sektörlerinde enerji verimiliği esas alınarak atık ısıların değerlendirilmesi. 8

9 Biodizel, Çevreci yakıt: SürdS rdürülebilirlik Biodizel yakıtı Üretiminin Piyasa Düzenlemesi Çevre Kirliliği Hava kirliliği Hammadde - yerel Kullanılmış Bitkisel Yağ Üretim- kuraklığa dayanıklı bitkisel üretim(endüstri Tarımı) Tarım amaçlı kullanılmayan arazilerin, çorak arazilerin belirlenmesi Sözleşmeli tarım Uzun vadeli perspektif - AB kriterleri 9

10 ULUSLARARASI FONLAR VE ODALAR TARAFINDAN YAPILAN ÇALIŞMALAR/SAĞLANAN ĐMKANLAR USAID Reap (Resource Efficiency Achivement Project) Eğitim ve Kapasite Gelişimi: Energy Service Companies(ESCO) Teknik yardım (KIBTEK:metering, faturalama, tahsilat, tarife belirleme, regulasyonlar(elektrik piyasası kurulu) gibi Kobilerle ortak iki aşamalı enerji verimliliği geliştirme programları dizaynı. AB (AB mali yardım programı) Euro 13,750,000 Scada Enerji Sektörünün iyileştirilmesi Enerji Altyapısının geliştirilmesi ve yeniden yapılandırma-güneş enerjisi santrali, kirlilik kontrolü ve hava/rüzgar izleme ekipmanı, Müşteri hizmetleri sistemi, Enerji verimliliği pilot projeleri. Bilgilendirme, Bilinçlendirme(çeşitli aktivitler): Enerji Politikaları Sempozyumu, Mayıs 2007, KTMMOB 10

11 PAYDAŞLAR TOPLANTILARI I. ALTERNATĐF ENERJĐ YATIRIMLARININ BAŞLAMASI, II. III. I. Rüzgar Enerjisi II. III. Güneş Enerjisi Diğer (jeotermal gibi) ENERJĐ PĐYASASI DÜZENLEME KURUMU/KURULU OLUŞTURULMASI, KIBTEK ĐN YENĐDEN YAPILANDIRILMASI, ENERJĐ VERĐMLĐLĐĞĐĐLE BĐRLĐKTE ELEKTRĐK TALEBĐNĐN YÖNETĐMĐ AKSĐYON PLANI HAZIRLANMASI, 11

12 Toplantılarda, larda, Çalışmalarımız z Sonucu Öne Çıkan Bazı Hususlar Ev ve Đşyerlerine Üretim-kullanım + satım imkanı getirilmesinin mümkün olması (BKK) Bakanlar kurulu kararı, gümrük ve KDV muafiyeti (özendirme) KKTC nde sanayi yatırımlarının enerji yoğun olmaması (demir çelik gibi) avantajı (kojenarasyon) Öne çıkan sektörlerin daha çok Hizmetler yoğunluklu olması avantajı (turizm, eğitim, ticaret, kamu kurumları) Evlerin, tüketimin önemli kısmını tüketiyor olması-güneş panelleri (tekneciğin yarısı?) Enerji Talebinin sağlıklı hesaplanması (enerji verimliliği dikkate alınaraktalebe yetişmek yerine), Yapı izolasyonu ile tasarruf, evlerin, işyerlerinin elektrik üretmeye, satmaya başlaması, akıllı sayaç uygulamasına geçilmesi, Küçük ölçekli yenilenebilir enerji kaynaklarının sisteme alınması, Kosgeb destekleri-kobilere enerji verimliliği etüd danışmanlığı modelinin getirilmesi. 12

13 Enerji üretim iletim ve dağı ğıtımında verimlilik? Enerji kullanımında verimlilik? Mevcut üretim yüksek maliyetli, ancak güneş ve rüzgar sistemleri de düşük maliyetli değildir. Bunun için, üretilen elektriğin paçalda tüketiciye pahalıya gelmemesi için: Enerji verimliliğini öne çıkaran, evlerde, kamu-özel işyerleri ile elektrik üretimindeki tüketimde tasarruf, elektrik üretiminde, iletimin ve dağıtımında verimlilik ile ev ve işyerlerinin elektrik üretimini, Elektrik üretim şirketinin yeniden yapılandırılmasını, uzun dönemli talep planlamalarını, alternatif yenilenebilir, dışa bağımlılığı azaltan, çeşitlendiren enerji kaynakları yatırımlarını içeren Bütünlüklü Stratejik bir Enerji Politikası ve Enerji Talep Yönetimi Planı dahilinde hareket edilmesi Yatırımların artmasına katkı koyacaktır. 13

14 Teşekk ekkür r ederiz... 14