Lubrication Engineers YAĞ ANALİZ PROGRAMI

Transkript

1 Spektrografik analize ve gelişmiş laboratuvar yöntemlerine dayanan yağ analizlerimiz ile ekipmanların ömrünü ve verimliliğini arttırarak, bakım masraflarını ve zaman kaybını azaltarak önemli tasarruf ve kazançlar elde edebilirsiniz Yağ değişim aralığını güvenle arttırın. Yağ analizi sayesinde yağları güvenle daha uzun süre kullanın, bakım masraflarını azaltın. Sorunları başlangıç safhasında iken erken teşhis edin, sonradan pahalıya mal olabilecek büyük arızaları önleyin. Ekipmanın ömrünü azaltan veya dağılmasına sebep olan yağ kirleticilerini, aşınma metallerini, antifriz sızıntılarını veya yakıtın yağa karışmasını analizler ile belirleyip önüne geçebilirsiniz. Ekipmandan en üstün verimi alın ve ömrünü uzatın. Yağın temizlik seviyesini ve filtreleme etkinliğini gözlemleyerek ekipmandan güvenle en büyük verimi isteyin, maksimum kar geri dönüşümü sağlayın ve erken ekipman değişiminin önüne geçin. Ekipman güvenilirliğini arttırın. Analizlerin sağladığı güvene dayanarak ekipmanları daha uzun süre hizmette bulundurun, üretimi ve kazancı arttırın. Ekipmanın satış fiyatını arttırın. Analizleri muntazam şekilde kayıt edilmiş ekipmanın satış fiyatı daha yüksektir.

2 YAĞ ANALİZİ - GENEL BİLGİLER Önleyici(Proaktif) bakımda yağların muntazam şekilde belirli zamanlarda(periyotlarda) analize alınması ile ekipmanın durumu takip edilir ve yağ değişim aralığı güvenli şekilde arttırılır. Analizler ile ekipmandaki aşınma süreçlerini izleyerek, her ekipmanın maksimum faydalı ömrü ve çalışabilirliği elde edilebilir. Ayrıca analizler sayesinde yağın ekipmana etkin koruma ve yağlama sağlayabilecek düzeyde olup olmadığı gözlemlenerek yağın hizmete devam etmesi veya değiştirilmesi gereği hakkında doğru karar verilebilir. Yağ fiyatlarının, bakım işçiliğinin, yedek parça masraflarının ve atık yağ geri dönüşüm masraflarının devamlı olarak artması yüzünden ekipmanın güvenli ve uzun yağ değiştirme aralıkları içinde çalışması işletmenin karlılığı için bir şarttır. Genelde yağ analizi yağın durumunu, aşırı aşınan parçaları, yatakların-rulmanların azalmış ömrünü, arızalı subapları, antifriz sızıntılarını, kötü motor ayarını, kötü yakıt enjeksiyonunu, dıştan içe sızan kirleticileri, yalnış yağ ilavelerini ve başka birçok sorunu belli eder. Kullanılan yağın içindeki metal parçacıkların sayısı bakım ekibine ekipmanın sağlığı hakkında kıymetli bilgiler verir. Muntazam ve aynı çalışma süreleri sonunda yapılan analiz verilerine dayanarak kısa veya orta vadede ortaya çıkabilecek ekipman sorunları hakkında uyararak, bakımların önceden planlanıp üretimin an az aksamasını sağlayacak şekilde yapılmasını sağlar. Standart periyodik Yağ Analizleri üç gruptan oluşur 1) Yağın içerdiği maddelerin Spektroskopik ölçümü 2) Yağın fiziksel özelliklerinin ölçümü, Viskozite, TAN, TBN, vs 3) Analiz raporu ve yorumlar

3 1) Yağın içerdiği maddeler 1-1) Metal aşınma parçacıkları: Demir(Fe), Kurşun(Pb), Bakır(Cu), Krom(Cr), Molibden(Mo), Alüminyum(Al), Nikel(Ni), Gümüş(Ag), Çinko(Zn), vs. Bu metaller yüzeylerin aşınmasından meydana gelir(tablo). Aynı çalışma süreleri sonunda yapılan ve birbirini izleyen analizlerde metal parçacıkların sayısı bir artış gösteriyor ise ekipmanın belirli bir parçasında aşınmanın hızlanması söz konusudur. Aşınma Metalleri ve Kirleticiler DEMİR(Fe) SİLİSYUM(Si) SODYUM(Na) POTASYUM(K) KROM(Cr) MOLİBDEN(Mo) BAKIR(Cu) KURŞUN(Pb) ÇİNKO(Sn) NİKEL(Ni) GÜMÜŞ(Ag) VANADYUM(V) FOSFOR(P) BORON(B) LİTYUM(Li) ALÜMİNYUM(Al) TİTANYUM(Ti) MANGANEZ(Mn) Kaynak Silindir, dişli, rulman, gövde, pas, segman,krank,gömlek, Kirlilik, debrayaj diskleri, contalar Antifriz Antifriz Segmanlar, contalar, yataklar, rulmanlar, miller, kaplamalar, hidrolik miller Segmanlar, contalar Yataklar, burçlar, baskı pulları, yağ radyatörü, debrayaj diskleri, turbo ve soğutucusu Yatak yüzeyleri, yakıt katkısı Yataklar, pistonlar, kaplamalar Kompresör tüpü, çelik parçalar, valfler Yataklar, kaplamalar Yakıt, çelik parçalar, valfler Fosfor alaşımlı bronz Antifriz Gres Kirlilik, piston/yatak, pompalar, baskı pulları Kirlilik ve boya Döküm metal, çelik parcalar, segmanlar, gömlekler

4 1) Yağın içerdiği maddeler 1-2) Yağ katkı maddeleri: Yağların ekipmanı koruyucu ve yağlayıcı özelliklerini kuvvetlendiren katkı maddelerinin(tablo) yağdaki oranı çok önemli bir faktör olduğu için tüm analizlerde ölçülür ve kullanılmamış yağın değerleri ile kıyaslanır. Katkı maddelerinin konsentrasyonunun azalması yağın performansının azaldığını gösterir. Yağ ilavesi veya yağ değişimi gerekebilir. Yağ Katkı Maddesi BARİYUM(Ba), MAGNESYUM(Mg), KALSİYUM(Ca), SODYUM(Na), ÇİNKO(Zn), FOSFOR(P), BORON(B), SİLİSYUM(Si), MOLİBDEN(Mo), SÜLFÜR(S), KURŞUN(Pb) Fonksiyonu Deterjan Deterjan, dispersiyon Deterjan Deterjan, dispersiyon Aşınmayı önleyici, Oksidasyonu önleyici Aşınmayı önleyici, Oksidasyonu önleyici Deterjan Köpük önleyici Aşınmayı önleyici Yüksek basınç EP Yüksek basınç EP 1) Yağın içerdiği maddeler 1-3) Kirleticiler: Boron(B), Sodyum(Na), Potasyum(K): Bu maddeler antifrizlerin yapımında kullanılır. Yağda bulunmaları antifrizin yağa sızdığına işarettir. Silisyum(Si-Silica): Kum, toz, ve diğer buna benzer kirleticiler Silisyum olarak tanımlanır. Silisyum konsentasyonunun artması hava filtresinin değişmesi gereğini gösterir

5 1-3) Kirleticiler(devam): Yakıt (Motorlarda) Yanmamış yakıtın segmanlar üstünden kartıra inip yağ ile karışması birçok motorda meydana gelir. Yakıt yağın yağlayıcı özelliklerini azaltır ve yakıt enjektörlerinde veya pompasında bir sorun olduğunu gösterir veya tıkanmış hava filtrelerine bir işarettir. Yağ analizi yapılmadan uzun yağ değiştirme aralıkları ve motorun ayarsız veya arızalı çalışması yağdaki yakıt oranının istenmeyen seviyelere varmasına sebep olabilir. Kurum (Motorlarda) Yanmanın doğal ve istenmeyen bir yan ürünüdür. Eksik yanma sonucu oluşan karbondan veya oksidasyona/ nitrasyona uğramış yağdan meydana gelebilir. Soğuk havada başlatmalar, sık dur-kalk şartları kurum oluşumunu arttırır. Uzun yağ değişim aralıkları veya kötü yanma, yağın içinde yüksek kurum oranlarına yol açarak motoru ve yağı olumsuz şekilde etkiler. Kurum diğer yanma ürünlerine karışarak motorun her tarafını kirletir. Yatak aşınmasının en önemli sebeplerinden olan kurum aynı zamanda segmanların sızdırmazlığını aksi yönde etkileyerek yağ eksilmesine yol açar. Su Su zararlı bir maddedir ve sistemde kesinlikle istenmez. Viskoziteyi azaltarak yağ filminin kuvvetini azaltır ve aşınmayı arttırır. Aynı zamanda yağın oksidasyona uğramasını, içinde asitlerin oluşmasını ve ekipmanın korozyonuna ve paslanmasına yol açar. Soğutma sisteminin sızıntılarından, sık duruşlarda meydana gelen kondensasyonlardan, soğuk çalıştırmada, kartırın yetersiz havalandırmasından veya suyun dışarıdan sisteme girmesinden kaynaklanır. İYİ KÖTÜ

6 2) Yağın fiziksel özellikleri Viskozite Viskozite yağın akmaya direncini belirler. Redüktör yağları genelde kalın(yüksek viskoziteli), hidrolik yağları ise düşük viskoziteli olur(ince). Metal yüzeylerin aşınmasını önleyen ve sürtünmeyi azaltan en önemli faktörlerden olan yağ filminin kalınlığı doğrudan viskozitesine bağlı olduğu için, viskozitenin ekipman üreticisinin talep ettiği değerde(iso VG) olması şarttır. Viskozitenin zamanla değişmesi yağın oksidayon derecesinin ve kirliliğinin bir göstergesidir. Yalnış yağ ilaveleri, antifriz karışımı, toz ve kurum, yakıt karışması, yağın viskozitesini önemli derecede değiştirerek yağ değişimini gerekli kılabilir. Viskozitenin azalması arkasındaki nedenler: Yakıt karışması(motorlarda), viskozite katkısının azalması, su kirlenmesi, yalnış yağ ilaveleri. Artması arkasındaki nedenler: Katı kirleticilerin sisteme girmesi, yağın oksidasyona uğraması, yalnış yağ ilaveleri. TAN(Toplam Asit Sayısı) Yağın asidik bileşenlerinin oranını belirtir. Yüksek TAN değeri yağın oksidasyona uğramış olduğunu veya asitle kirlendiğini gösterir. Bu analiz genelde motorlardan başka ekipmanda yapılır. TBN(Toplam Baz Sayısı) Özellikle motor yağlarında yapılan bir analizdir, yanma sırasında ortaya çıkan asidik ürünleri nötralize eden alkalik katkının yağ içinde oranını belirtir. Azalan TBN değeri yağın alkalik katkı maddesinin azalmasını işaretler. Oksidasyon ve Nitrasyon testleri Kuru yakıt(gaz) ile çalışan motorlarda yapılır ve yağın bu iki süreçten ne derecede bozulduğunu gösterir.

7 Tipik* Yağ Analizi aralıkları ve yöntemleri Ekipman Analiz Aralığı Yöntem Dizel motorları Hidrolik ve Kompresörler Dişli kutuları İlk başta 250 saat, sonra 500 saat, veya her ay. İlk başta 1000 saat sonra saat (veya bu çalışma saatleri tamamlanmamış ise 6 ay) İlk başta 2000saat, sonra 4000saat (veya bu çalışma saatleri tamamlanmamış ise 6 ay) *Çalışma şartlarına bağlı olarak aralıklar değişebilir Yağ seviyesini ölçen çubuğun uzunluğunda plastik hortumu çubuğun yuvasına sokarak sıcak yağı oradan çekiyoruz. Dikkat: dizel motorlarda yağ çubuğu uzunluğu bazen 1.5metreye varabilir Vakum pompası ile, yağ doldurma valfinden veya yağ tankının içinden orta seviyeden Vakum pompası ile yağ seviyesi valfinden Yağ numunesi alım kitleri bir defa kullanılmaya mahsustur. YAĞ NUMUNESİ ALIM KİTLERİ Yağ analizi için numuneler: Yağ hala çalışma sıcaklığında iken Her zaman aynı noktadan Yağ filtrelerden geçmeden önce alınır Boşaltma valfinden numune alınması tavsiye edilmez. Yağ numunesi alım kitlerine yabancı maddelerin girmesi numuneyi kirleterek yalnış sonuçlara yol açar. Temizlik çok önemlidir.

8 3) LE YAĞ ANALİZİ RAPORU-YORUM ÖRNEĞİ, SAYFA 1 YORUM 14/04/2015 YORUM 14/01/2015

9 3) LE YAĞ ANALİZİ RAPORU-YORUM ÖRNEĞİ, SAYFA 2