BOR ÜRÜNLERİ VE TÜRK FRİT SEKTÖRÜNE ETKİLERİ

Transkript

1 BOR ÜRÜNLERİ VE TÜRK FRİT SEKTÖRÜNE ETKİLERİ ÖZEL BOR KİMYASALLARI TOPLANTISI 06 Ağustos 2003 ETİ HOLDİNG A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANKARA

2 BOR ÜRÜNLERİ VE TÜRK FRİT SEKTÖRÜNE ETKİLERİ Bor mineral ve ürünleri, seramik kaplama, süs ve sofra malzemeleri üreticilerine yarı mamul olan frit i sunan frit sektöründe önemli bir hammadde ve maliyet unsurudur. Dolayısı ile yukarıdaki sektörleri ve rekabet ettikleri pazarlardaki konumlarını etkilemektedir. Bor : Frit Üretimindeki Önemi, Kullanım Miktarı ve Maliyete Etkisi Seramik ve emaye sırlarının ana hammaddesi olan fritte kullanılan bor mineralleri (Kolomanit-Uleksit-Tinkal) ve ürünleri (Borax (penta-deka), Asit borik), sırın camsı görünümünü geliştirdiği gibi, yüzeyde oluşacak çatlama ve kavlama gibi yüzey hatalarına mani olur. Aynı zamanda genleşme değeride düşük olduğundan sırın bisküvi ile uyuşumuna önemli katkıda bulunur. Frit üretiminde teorik olarak Bor ürünleri yerine belirli oranlarda Bor mineralleri de kullanılabilirse de iki nedenden dolayı günümüzde bu olasılık mümkün değildir. 1. Uleksit, Kolomanit ve Tinkal da önemli kalite problemleri bulunmaktadır. Bu minerallerin Boroksit yüzdeleri önemli değişimler göstermekte, dolayısı ile frit kalitesini etkilemektedir. 2. Aşağıdaki tablodan da görüleceği üzere kalite problemi çözülmüş dahi olsa, birim tenöre tekabül eden fiyat hesabı yapıldığında söz konusu hammaddelerin Bor ürünlerinden daha pahalı olduğu anlaşılmaktadır. Eti Holding, bu fiyat rakamları ile adeta Bor ürünlerinin kullanımını teşvik etmektedir. Tablo I : Bor Mineral Ve Ürünlerinin Tenör Hesabı İle Fiyat Karşılaştırmaları B2O3 Na2O CaO B2O3 Tenör Oranı Fiyat * DM/Ton Tenöre göre değeri DM/ton Borik Asit Boraks (P) Uleksit Kolomanit Tinkal * Değerler satışların Mark ile yapıldığı dönemdeki satış değerleridir Seramik Federasyonu 2

3 Borik Asit ve Boraks şu anda frit üretiminde hem kalite hem de uygulanan fiyat politikası sebebiyle alternatifsiz hammaddeler durumundadır. Türkiye de seramik ve emaye frit üretiminde kullanılan Bor miktarları aşağıdaki tabloda özetle verilmiştir. Tablo II : Frit Ve Seramik Sektörlerinde Kullanılan Toplam Bor Miktarı Bor Ürünleri (Ton/Yıl) Bor Mineralleri (Ton/Yıl) Seramik Frit Üreticileri Emaye Frit Üreticileri Seramik Kap. Malz. Üreticileri Toplam Türkiye seramik ve emaye yıllık frit üretiminin kapasiteleri : Seramik frit : Ton/yıl. Emaye frit : Ton/yıl. Toplam : Ton/yıl dır. Seramik frit üretiminde değişik amaçlara hizmet eden çok sayıda ve özellikte frit üretilmektedir. Aşağıdaki Tablo III de söz konusu fritlerin frit içindeki Boroksit ağırlık oranları ile Bor Oksit in toplam maliyetteki etki oranları minimum ve maksimum değerler olarak özetlenmiştir. Tablo III : Bor Oksit in (B2o3) Çeşitli Fritlerdeki Ağırlık Oranları Ve Maliyete Etki Oranları Proses / Tip B2O3 Ağırlık Oranları B2O3 in Maliyete Etki Oranı Min. Max. Min. Max. Tek pişirim fritleri Çift pişirim fritleri Mat fritler Özel fritler Seramik Federasyonu 3

4 ton olan toplam frit kapasitesinin yaklaşık ton u (% 53) tek pişirim, ton u (% 47) çift pişirim için kullanılmaktadır. Tablo III den görüleceği üzere özellikle çift pişirim fritlerinde Bor oksit in maliyete etkisi yüzde 41 lere kadar çıkabilmektedir. Önemli bir diğer hususta özel nitelikli fritlerdir. Miktar bazında az gibi görünürlerse de hem fiyatlarının yüksekliği hem de özel kullanım yerleri sebebiyle kritik etkileri olan bu tip fritlerde Bor oksitlerin maliyete etkileri yüzde 67 lere yükselebilmektedir. BOR ÜRÜNLERİ İHRACATI VE SATIŞ FİYATLARI Eti Holding in Bor ürünleri ihracatı ve yurtiçi, yurtdışı satış fiyat bilgileri Dış Ticaret Müsteşarlığı verileri ve yurtiçi alıcılarından alınan bilgiler doğrultusunda Tablo IV ve Tablo V de özetle sunulmuştur. Tablo IV Yılları Türkiye'nin Borik Asit İhracatı Miktar (Kg) Değer ($) 2000 Yılı Yılı Yılı Yılı Ocak Mayıs Kaynak: DTM Verileri Türkiye 2000 yılında 23.7 milyon USD değerinde 65.8 bin ton, 2001 yılında 27.4 milyon USD değerinde 76.4 bin ton, 2002 yılında 25.9 milyon USD değerinde 70.1 bin ton 2003 yılın ilk beş ayı içinde de 10.6 milyon USD değerinde 27.3 bin ton borik asit ihracatı gerçekleştirmiştir. Tablo V. Borik Asit İhracat ve Yurtiçi Satış Fiyatları (USD/ton) İhracat Fiyatı Yurtiçi Satış Fiyatı Fark 2000 Yılı % 2001 Yılı % 2002 Yılı % 2003 Yılı (Ocak Mayıs) % Kaynak: DTM Verileri Seramik Federasyonu 4

5 Tablodan görüleceği üzere 2003 yılına kadar seramik frit üreticileri borik asit i yurtdışındaki rakiplerine göre daha yüksek bir fiyattan kullanmışlardır yılındaki fiyat farkı %14, 2001 yılındaki fiyat farkı %11, 2002 yılı fiyat farkı ise %6 dır. Yerli sanayii destekleme konusundaki gayretleri sayesinde Eti Holding 2002 yılı içinde Borik asit kullanan seramik frit üreticilerinin üretim ve satış programlarını, borik asit ihtiyaçlarını aylık terminler halinde isteyerek tarihinden itibaren Borik Asit satışlarında indirimli fiyat uygulamasını başlatmıştır. Buna göre Kristal Asit borik fiyatı 390 USD dan 375 USD ye, Toz Asit Borik fiyatı 400 USD dan 385 USD ye düşürülmüştür. Yurtiçi Alıcılarına Uygulanan Fiyat İndirimli Satışında Uygulanacak Fiyat Kristal Asitborik 390 USD/ton Kristal Asitborik 375 USD/ton Toz Asitborik 400 USD/ton Toz Asitborik 385 USD/ton Mevcut durumda ihraç fiyatları ile yurtiçi satış fiyatları arasındaki fark kapanmış, yerli üreticiler Borik Asit i ihraç fiyatından %4 düşük bir fiyatla kullanır duruma gelmişlerdir. Bunun birinci nedeni üstte bahsedilen Eti Holding in indirimli fiyat uygulamasıdır. Diğer bir nedeni ise Borik Asit ihraç fiyatının 2003 yılının Ocak-Mayıs döneminde 2002 yılına göre %5.6 oranında yükselmesidir yılı ortalama ihraç fiyatı 369 USD iken 2003 yılının ilk beş ayında 390 USD olarak gerçekleşmiştir. Bunun da sebebi Euro/USD paritesindeki artıştır yılı ortalama USD/Euro paritesi iken 2003 yılının ilk beş ayındaki ortalama parite dür. Euro/USD paritesindeki %13.7 oranındaki artış, Borik Asit ihracat gelirlerini artırarak dolar cinsinden fiyatların yükselmesine neden olmuştur. Tablo VI (Ocak-Mayıs) Euro/USD Paritesi 2002 Yılı 2003 Yılı (Ocak Mayıs) Değişim Euro/Usd Paritesi 0,9444 1, ,7% Kaynak: TCMB Verileri Konjektürel nedenlerden dolayı ihraç fiyatı ile yurtiçi satış fiyatı arasındaki farkın azalmış olması sektörümüz adına önemli bir gelişmedir. Ancak uzun vadede, daha önceki yıllarda olduğu gibi kendimizi rekabette geri düşüren bir hammadde Seramik Federasyonu 5

6 fiyatlaması ile karşı karşıya kalmamamız için, uzun vadede yabancı rakiplerimize göre rekabette üstünlük sağlayan bir fiyatlama modeli benimsenmelidir. Gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerin tamamı, kendi sınırları dahilinde üretilen hammadde ve enerjiyi yerli sanayisine ihracat yaptıkları ülkelere göre daha düşük bir fiyattan kullandırmaktadır 2001 Eylül ünde TUBİTAK tarafından düzenlenen Kritik Teknolojiler sempozyumunda, detaylı olarak sunulan bildiride frit üretiminin, seramiğin önemli stratejik bir halkası olduğu ve Türk seramik sektörünün, marka olarak ortaya çıkmasında bir numaralı etken olacağı gibi, ihracatı ile de önemli döviz getirisine sebep olacağı rakamlarla belirtilmiştir. Frit sektörünün rekabet edebilir hale gelmesinde ve yaklaşık 2 Milyar USD lık dünya pazarında pay almasında Eti Holding in önemli bir katkısı olabilir. Halen dünyanın en büyük frit üreticisi konumundaki İspanya da benzer dolaylı desteklerin itina ile yapıldığı bilinmektedir. Eti Holding in 2000 ve 2001 yıllarını ağır bir krizin içinde geçiren Türk Seramik üreticilerine sattığı Borik Asit miktarı (yaklaşık) sırasıyla ve ton/yıl civarındadır. Halbuki ihracat miktarları sırasıyla ve ton/yıl dır. Görüleceği üzere yerli satış toplamının ihracata oranları % 8.4 ve % 5.2 mertebelerindedir Tablo VII. Seramik Üreticilerine Satılan ve Toplam Borik Asit İhracatı (Miktar : Kg) Toplam Borik Asit İhracat Miktarı Seramik Üreticilerine Satılan Borik Asit Miktarı Oran 2000 Yılı ,4% 2001 Yılı ,2% Eti Holding in seramik sektörüne vereceği destek (gerek fiyat gerekse ödeme koşullarında) Eti Holding için dikkate değer bir rakam olmamasına rağmen, seramik sektörünün rekabet edebilirliğinde hem maddi hem de moral açısından önemli katkıları olacaktır. Enerji, nakliye, teknoloji transferi gibi kalemlerde rakiplerimize göre önemli dezavantajlarımızın olduğu, yoğun rekabetle baş etmeye çalışan ve Türk sanayisinin önemli lokomotiflerinden olan Seramik Sektörünün, bor gibi önemli ürünümüzün stratejik özelliğinden ülke menfaatleri doğrultusunda faydalanılması gerektiğine inanılmaktadır. Seramik Federasyonu 6

7 Seramik sektörü, 4 Haziran 2003 tarihinde kabul edilen kanun ile kurulacak olan Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü ile işbirliği yaparak, yapılacak araştırmalara her türlü katkıyı sağlamaktan memnuniyet duyacaktır. Seramik Federasyonu 7