31 Geçmişte Olumsuz Yaşantısı Olan ve Olmayanların Öfke Stres Kaygı ve Depresyon Değişkenleri Bakımında Fark Olup Olmadığının İncelenmesi

Transkript

1

2

3 İÇİNDEKİLER V. Ulusal PDR Uygulama Kongresi ne Davet 1 Kongre Düzenleme Kurulu 2 Kongre Bilim Kurulu 3 Kongre Programı 5 Sözel Bildiriler 11 Agorafobi de Bilişsel Davranışçı Danışma Yaklaşımının Kullanılması: Bir Vaka Sunumu 12 Sosyal Problem Çözme Beceri Eğitiminin Annelerin Sosyal Problem Çözme ve Anne Çocuk İlişkisi Düzeylerine Etkisi 13 Kadınlarda Beden İmajı: Öznel Mutluluk Ve Yeme Tutumları Açısından İncelenmesi 14 Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması Dersinin Terapötik Beceri ve Koşulların Gelişimi Açısından İncelenmesi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Örneği 15 Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması Dersinin Değerlendirilmesi: Anadolu Üniversitesi Örneği 16 Afet Sonrası Orta Dönemde Uygulanabilecek Bir Psikolojik Yardım Modeli Tanıtımı: Psikolojik İyileşme Becerileri Edinimi 17 Afet Sonrası Müdahale Sürecinde Engelli Danışanlarla Psikolojik Danışma 18 Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması Dersi İçin Örnek Bir Çözüm Odaklı Psikolojik Danışma Uygulama Şablonu 19 Psikolojik Danışman Adaylarını Güçlendirme Programı Psikolojik Danışman Adaylarının Öz Yeterlik Algısını ve Bilgi Düzeylerini Etkilemekte midir?: Ön Çalışma 20 Köken Aile Etkileri Üzerine Çalışmaya Yönelik Sistemik Temelli Bir Psikoeğitim Model Önerisi 21 Afet Zamanlarında Yardım Edenlere Yardım 22 Bilişsel Davranışçı Kurama Dayalı Olarak Geliştirilen Akademik Erteleme Davranışıyla Baş Etme Beceri Eğitimi Psikoeğitim Grup Yaşantısının Üniversite Öğrencilerinin Akademik Erteleme Davranışlarına Etkisi Üniversite Öğrencilerine Yönelik Hazırlanan Duyguları İfade Etme Psiko-Eğitim Programının Etkililiğinin Sınanması 24 Liselerde Çalışan Psikolojik Danışmanların Okullarda Yaşanan Kriz Durumlarına İlişkin Algıları 25 Travmatik Durumlar Ardından Emniyet Mensupları ile Kısa Süreli Grup Çalışması: Soma Örneği 26 Mesleğimde Bir Gün İşbaşı İzleme Projesi Mesleki Rehberlik Uygulama Örneği 27 Lise Öğrencileri ile Öğretmenlerin Riskli Davranışlara İlişkin Görüşleri ve Riskli Davranışlara Yönelik Psiko-Eğitim Programının Hazırlanması Yapılandırılmış Grupla Psikolojik Danışma Uygulamalarının Pozitif Duygu ve Yaşam Doyumu na Etkisi 29 Cinsel İstismar Bildiriminde Okul Psikolojik Danışmanlarının Önemi 30 Grupla Psikolojik Danışmanın Akran Zorbalığına Maruz Kalan Ergenlerin Başa Çıkma Stratejilerine Etkisi 31 Geçmişte Olumsuz Yaşantısı Olan ve Olmayanların Öfke Stres Kaygı ve Depresyon Değişkenleri Bakımında Fark Olup Olmadığının İncelenmesi 32 Barış Eğitim Programının 7. Sınıf Öğrencilerinin Çatışma Çözme ve İletişim Becerilerine Etkisi 33 Bilişsel-Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Öfke Kontrolü Programlarının Ergenlerin Öfke Düzeyleri Üzerindeki Etkileri: Bir Meta-Analiz Çalışması 34 Üstün Yetenekli Çocukların Ebeveynlerine Yönelik Sistemik Yaklaşıma Dayalı Bir Grupla Danışma Modeli 35 Vaka Çalışması: Psikolojik Danışma İlişkisi ve Yardım Süreci 36 Okul Reddinde Bilişel Davranışçı Danışma Yaklaşımının Kullanılması: İlkokul ve Ortaokul Örneği 37 Sınav Kaygısı ile Başa Çıkmaya Yönelik Grupla Psikolojik Danışma Süreci 38 Danışma Becerileri Eğitimi Dersinin Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalında Öğrenim Gören Öğrencilerin Empatik Beceri ve Empati Düzeyleri Üzerindeki Etkisi Çocuklar İçin Kariyer Gelişim Programı 40 Travmatik Olaylar ve Kötü Haber Verme Yöntemleri 41 Okullarda Psikolojik Travma Sonrası İlkyardım Uygulamalarına Yönelik Sistematik Bir Uygulama Stratejisi: Üç Örnek Olgu 42 Psikolojik Danışman Eğitiminde Yenilikçi Bir Yöntem: Sinema 43 Akılcı Duygusal Davranış Yönelimli Grupla Psikolojik Danışma Uygulamalarının PDR Öğrencilerinde Erteleme Davranışına Etkisi 44 PDR 3. Sınıf Öğrencilerine Verilen Cinsel Sağlık Eğitimi Dersinin Etkinliğinin İncelenmesi 45 Travma ve Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Bilgi İşleme Süreçleri: Beyin Yaşanılan Travmayı Nasıl İşliyor? 46 Bilişsel Davranışçı Yaklaşım - Göz Hareketleri Yoluyla Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme Cinsel İstismar Olgusu ile Çalışma 47 Bilişsel-Davranışçı Yaklaşım Teknikleri Kullanılarak Yapılan Bireyle Psikolojik Danışma Uygulamalarının Çocuklarda Görülen Dışa Atım Bozukluklarına Etkisi 48 Vaka Çalışması Örneği Ergenlerde Üreme Sağlığı Konusunda Psikolojik Danışmanları Güçlendirme Programının Geliştirilmesi

4 V. ULUSAL PDR UYGULAMA KONGRESİNE DAVET Psikolojik danışmanların eğitim, sağlık, adalet, emniyet, askeri, aile ve sosyal hizmet vb. birçok uygulama alanı bulunmaktadır. Alanımızda uygulamaların yapılmasına ihtiyaç olduğu kadar, bunların meslek elemanlarıyla paylaşılmasına da gereksinim duyulmaktadır. Bu amaçla Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği ve Akdeniz Üniversitesi'nin işbirliğiyle düzenlenen "V. Ulusal PDR Uygulama Kongresi" Antalya, Porto Bello Otel'de yapılacaktır. Ülkemizde yaşanan afetler hepimizi derinden etkilemektedir. Bu nedenle afetlerden sonra ortaya çıkan travma durumlarıyla baş etmede psikolojik destek önem kazanmaktadır. Ayrıca afetlerden sonra yaşanan travma ve stres durumlarıyla baş etmeye ilişkin uygulama örneklerinin paylaşılması, psikolojik danışmanların mesleki gelişimlerinde son derece önemlidir. Ülkemizde yaşanan Soma faciası konunun önemini bir kez daha gözler önüne sermiştir. Türk PDR Derneği olarak "Afetlerde Psikososyal Hizmetler Birliği" altında gönüllü üyelerimizle Soma ve çevresinde hiç ara vermeden hizmet vermeye devam etmekteyiz. Travma Birimimizin yapılanması için ilk adımları attık. Bu yıl yapacağımız kongrenin temasını da ülkemizde yaşanan afetlerde psikolojik yardıma dikkat çekmek için "Afetler, Travmalar ve Psikolojik Danışma" olarak belirledik. Kongremize okullar, rehabilitasyon merkezleri, özel psikolojik danışma merkezleri, rehberlik ve araştırma merkezleri, sosyal yardım ve sosyal güvenlik kurumları, askeri kurumlar, sağlık, sosyal hizmet, emniyet, çocuk ve aile mahkemeleri, vb. yerlerde çalışan psikolojik danışmanlar ile akademisyenlerimizi yaptıkları uygulamaları paylaşarak alanımızın gelişimine katkıda bulunmaya davet ediyoruz. Katkı ve katılımınız dileğiyle... Kongre Düzenleme Kurulu - 1 -

5 KONGRE DÜZENLEME KURULU KONGRE ONURSAL BAŞKANI Prof. Dr. İsrafil KURTCEPHE (Akdeniz Üniversitesi Rektörü) KONGRE EŞ BAŞKANLARI Prof. Dr. Mimar TÜRKKAHRAMAN (Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı) Prof. Dr. Filiz BİLGE (Türk PDR Derneği Genel Başkanı) KONGRE DÜZENLEME KURULU ÜYELERİ Akdeniz Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı Prof. Dr. Şerafettin KARAKAYA (A.Ü. Eğitim Bilimleri Bölüm Başkanı) Prof. Dr. Demet EROL ÖNGEN (A.Ü. PDR Anabilim Dalı Başkanı) Yrd. Doç. Dr. Defne YILMAZ Yrd. Doç. Dr. Sakine Gülfem ÇAKIR Öğrt. Gör. Ece VARLIK ÖZSOY Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yönetim Kurulu Prof. Dr. Filiz BİLGE (Türk PDR Derneği Genel Başkanı) Psk. Dan. Hakkı EKEN (Türk PDR Derneği Genel Başkan Yardımcısı) Psk. Dan. Ali ERDOĞAN (Türk PDR Derneği Genel Sekreteri) Psk. Dan. Şakir CANÖZ (Türk PDR Derneği Genel Örgütlenme Sekreteri) Psk. Dan. Hayal DEMİRCİ (Türk PDR Derneği Genel Basın Yayın Sekreteri) Yrd. Doç. Dr. Hasan EŞİCİ (Türk PDR Derneği Genel Mali Sekreteri) Uzm. Psk. Dan. Ülkü YÜKSEL (Türk PDR Derneği Genel Eğitim Sekreteri) KONGRE YÜRÜTME KURULU (KONGRE SEKRETERYASI) Prof. Dr. Filiz BİLGE Psk. Dan. Hakkı EKEN Psk. Dan. Ali ERDOĞAN Psk. Dan. Şakir CANÖZ Psk. Dan. Hayal DEMİRCİ Yrd. Doç. Dr. Hasan EŞİCİ Uzm. Psk. Dan. Ülkü YÜKSEL Arş. Gör. Gökhan KABACAOĞLU (Hacettepe Üniversitesi PDR Anabilim Dalı) - 2 -

6 KONGRE BİLİM KURULU LİSTESİ ONUR KURULU Prof. Dr. Feriha BAYMUR Prof. Dr. İbrahim Ethem ÖZGÜVEN Prof. Dr. Yadigar KILIÇÇI Prof. Dr. Gülter OSKAY Prof. Dr. Yıldız KUZGUN Prof. Dr. Muharrem KEPÇEOĞLU BİLİM KURULU* Prof. Dr. A. Aykut CEYHAN Prof. Dr. Abbas TÜRNÜKLÜ Prof. Dr. Abide GÜNGÖR Prof. Dr. Alim KAYA Prof. Dr. Ayşe Sibel TÜRKÜM Prof. Dr. Banu İNANÇ Prof. Dr. Binnur YEŞİLYAPRAK Prof. Dr. Demet EROL ÖNGEN Prof. Dr. Emel ÜLTANIR Prof. Dr. Erdinç DURU Prof. Dr. Esin TEZER Prof. Dr. Ferda AYSAN Prof. Dr. Feride BACANLI Prof. Dr. Fidan KORKUT OWEN Prof. Dr. Figen ÇOK Prof. Dr. Filiz BİLGE Prof. Dr. Galip YÜKSEL Prof. Dr. Gürhan CAN Prof. Dr. Halil EKŞİ Prof. Dr. Hatice ODACI Prof. Dr. İbrahim YILDIRIM Prof. Dr. Kurtman ERSANLI Prof. Dr. M. Engin DENİZ Prof. Dr. Mehmet GÜVEN Prof. Dr. Mustafa BALOĞLU Prof. Dr. Mustafa KILIÇ Prof. Dr. Nilüfer ÖZABACI Prof. Dr. Nilüfer VOLTAN ACAR Prof. Dr. Oya G. ERSEVER Prof. Dr. Ragıp ÖZYÜREK Prof. Dr. Ramazan ABACI Prof. Dr. Ramazan ARI Prof. Dr. S. Sonay GÜRÇAY Prof. Dr. Seher A. SEVİM Prof. Dr. Sırrı AKBABA Prof. Dr. Songül TÜMKAYA Prof. Dr. Süleyman DOĞAN Prof. Dr. Şermin KÜLAHOĞLU Prof. Dr. Uğur ÖNER Prof. Dr. Yaşar ÖZBAY Prof. Dr. Zafer GÖKÇAKAN Prof. Dr. Zeynep HAMAMCI Prof. Dr. Ziya SELÇUK Doç. Dr. Asım ÇİVİTCİ Doç. Dr. Başaran GENÇDOĞAN Doç. Dr. Birol ALVER Doç. Dr. Bülent DİLMAÇ Doç. Dr. Cengiz ŞAHİN

7 Doç. Dr. Coşkun ARSLAN Doç. Dr. D. Deniz ALBAYRAK KAYMAK Doç. Dr. Didem Müge SİYEZ Doç. Dr. Dilek Leyla KAĞNICI Doç. Dr. Ebru İKİZ Doç. Dr. Esra İŞMEN GAZİOĞLU Doç. Dr. Hikmet YAZICI Doç. Dr. İbrahim KISAÇ Doç. Dr. Meral ATICI Doç. Dr. Metin PİŞKİN Doç. Dr. Mustafa KUTLU Doç. Dr. Nergüz SERİN BULUT Doç. Dr. Özgür Erdur BAKER Doç. Dr. Recep KOÇAK Doç. Dr. Reşat PEKER Doç. Dr. Serap NAZLI Doç. Dr. Şahin KAPIKIRAN Doç. Dr. Şerife TERZİ Doç. Dr. Tahsin İLHAN Doç. Dr. Tuncay AYAS Doç. Dr. Türkan DOĞAN (*) Bilim Kurulu unvan ve alfabetik sıraya göre listelenmiştir

8 V. ULUSAL PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK UYGULAMA KONGRESİ KONGRE PROGRAMI AÇILIŞ TÖRENİ KONUŞMACILAR SALON GÜN VE SAAT Prof. Dr. Demet Erol Öngen Akdeniz Üniversitesi PDR Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Şerafettin Karakaya Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölüm Bşk. Prof. Dr. Filiz Bilge Türk PDR-DER Genel Başkanı Prof. Dr. Mimar Türkkahraman Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Dr. Fuat Oktay AFAD Başkanı Prof. Dr. İsrafil Kurtcephe Akdeniz Üniversitesi Rektörü PAMFİLYA-1 4 Aralık Perşembe PANELLER PANEL NO KONUŞMACILAR SALON GÜN VE SAAT APHB: Doğuşu, Yapısı, İşleyişi ve Türk PDR-DER in Birlik İçerisindeki Yeri Psk. Dan. Ali Erdoğan P1 P2 Afetler, Travmalar ve Psikolojik Danışmanların Rol ve Sorumlulukları Doç. Dr. Türkan Doğan Psikolojik Danışmanlar Soma da Doç. Dr. Özlem Karaırmak Ülkemizde Afet ve Travma Sonrası Psikososyal Hizmetler (Elazığ, Mardin, Van, vb. deneyimlerle örneklendirilmiş) Doç. Dr. Özgür Erdur Baker Psikolojik Danışmanların Alanda Karşılaştıkları Sorunlar, İhtiyaçlar ve Olası Çözümler / Kapasite Geliştirme İhtiyacı Prof. Dr. Filiz Bilge (Moderatör) T.C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI (AFAD) PANELİ Afetlerde Psikolojik İlk Yardım Yıldız Tosun Afetlerde Sosyal Medya ve Algı Yönetimi Sultan Atak Afetlerde Psikososyal Müdahale Hizmetleri Sevil Koçak PAMFİLYA-1 OLİMPOS 4 Aralık Perşembe Aralık Perşembe KAPANIŞ VE DEĞERLENDİRME KONUŞMACILAR SALON GÜN VE SAAT Kongre Düzenleme Kurulu Temsilcileri ve Katılımcılar PAMFİLYA-1 6 Aralık Cumartesi

9 BİLDİRİLER OTURUM KODU BİLDİRİ NO Oturum Başkanı: Prof. Dr. Oya G. Ersever B KONUŞMACILAR SALON GÜN VE SAAT Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması Dersinin Terapötik Beceri ve Koşullarının Gelişimi Açısından İncelenmesi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Örneği (Ayşenur Büyükgöze Kavas, Bilge Uzun Özer, Sezen Güleç) Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması Dersinin Değerlendirilmesi: Anadolu Üniversitesi Örneği (Gamze Ülker Tümlü) Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması Dersi İçin Örnek Bir Çözüm Odaklı Psikolojik Danışma Uygulama Şablonu (Başaran Gençdoğan) Danışma Becerileri Eğitimi Dersinin Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalında Öğrenim Gören Öğrencilerinin Empatik Beceri ve Empati Düzeyleri Üzerindeki Etkisi (Başaran Gençdoğan, Aynur Karabacak, Semanur Kodan Çetinkaya) Oturum Başkanı: Prof. Dr. Nilüfer Voltan Acar B Üstün Yetenekli Çocukların Ebeveynlerine Yönelik Sistemik Yaklaşıma Dayalı Bir Grupla Danışma Modeli (Bahadır Bozoğlan, Akif Fatih Kılıç) Çocuklar için Kariyer Gelişim Programı (Oğuzhan Kırdök, Burçin Anar Ciritci) Kadınlarda Beden İmajı: Öznel Mutluluk ve Yeme Tutumları Açısından İncelenmesi (Vesile Oktan) Köken Aile Etkileri Üzerine Çalışmaya Yönelik Sistemik Temelli Bir Psikoeğitim Model Önerisi (Erkan Işık) Oturum Başkanı: Prof. Dr. Binnur Yeşilyaprak B Travmatik Olaylar ve Kötü Haber Verme Yöntemleri (Seda Bayraktar) Toplumsal Travmalar Ardından Emniyet Mensupları ile Empati Kurmak: Soma'dan Kısa Süreli Grup Çalışması Örneği (Zeynep Deniz Yöndem) Okullarda Psikolojik Travma Sonrası İlkyardım Uygulamalarına Yönelik Sistematik Bir Uygulama Stratejisi: Üç Örnek Olgu (Ömer Karaman) Mesleğimde Bir Gün İşbaşı İzleme Projesi Mesleki Rehberlik Uygulama Örneği (Seval Apaydın, Hatice Bağ) SİDE SİDE SİDE SİDE TERMESOS TERMESOS TERMESOS TERMESOS OLİMPOS OLİMPOS OLİMPOS OLİMPOS 4 Aralık Perşembe Aralık Perşembe Aralık Perşembe Aralık Perşembe Aralık Perşembe Aralık Perşembe Aralık Perşembe Aralık Perşembe

10 Oturum Başkanı: Prof. Dr. İbrahim Yıldırım B Oturum Başkanı: Prof. Dr. Filiz Bilge B Yapılandırılmış Grupla Psikolojik Danışma Uygulamalarının Pozitif Duygu ve Yaşam Doyumuna Etkisi (Sezen Güleç, Bilge Uzun Özer, Ayşenur Büyükgöze Kavas) Grupla Psikolojik Danışmanın Akran Zorbalığına Maruz Kalan Ergenlerin Başa Çıkma Stratejilerine Etkisi (İsmail Seçer, Başaran Gençdoğan) Akılcı Duygusal Davranış Yönelimli Grupla Psikolojik Danışma Uygulamalarının PDR Öğrencilerinde Erteleme Davranışına Etkisi (Bilge Uzun Özer, M. Engin Deniz) Sınav Kaygısı ile Başa Çıkmaya Yönelik Grupla Psikolojik Danışma Süreci (Özlem Karaırmak, Berna Güloğlu) Barış Eğitim Programının 7. Sınıf Öğrencilerinin Çatışma Çözme ve İletişim Becerilerine Etkisi (Esmaeil Sadrı Damırchı, Filiz Bilge) Üniversite Öğrencilerine Yönelik Hazırlanan Duyguları İfade Etme Psiko-eğitim Programının Etkililiğinin Sınanması (İsmail Yelpaze, Baki Duy) Lise Öğrencileri İle Öğretmenlerin Riskli Davranışlarına İlişkin Görüşleri ve Riskli Davranışlara Yönelik Psiko-eğitim Programının Hazırlanması (Firdevs Savi Çakar, Özlem Tagay, Zeynep Karataş, Yasemin Yavuzer) Bilişsel Davranışçı Kurama Dayalı Olarak Geliştirilen Akademik Erteleme Davranışıyla Baş Etme Beceri Eğitimi Psikoeğitim Grup Yaşantısının Üniversite Öğrencilerinin Akademik Erteleme Davranışlarına Etkisi (Betül Toker, Raşit Avcı) Sosyal Problem Çözme Beceri Eğitiminin Annelerin Sosyal Problem Çözme ve Anne Çocuk İlişkisi Düzeylerine Etkisi (Kader Cartıllı, Ahmet Bedel) Oturum Başkanı: Doç. Dr. Özgür Erdur Baker B Afet Sonrası Orta Dönemde Uygulanabilecek Bir Psikolojik Yardım Modeli Tanıtımı: Psikolojik İyileşme Becerileri Edinimi (Özgür Erdur Baker, Aslı Bugay) Afet Sonrası Müdahale Sürecinde Engelli Danışanlarla Psikolojik Danışma (Zeynep Hatipoğlu Sümer) Afet Zamanlarında Yardım Edenlere Yardım (Türkan Doğan) Travma ve Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Bilgi İşleme Süreçleri: Beyin Yaşanılan Travmayı Nasıl İşliyor? (Ece Varlık Özsoy) SİDE SİDE SİDE SİDE TERMESOS TERMESOS TERMESOS TERMESOS TERMESOS OLİMPOS OLİMPOS OLİMPOS OLİMPOS

11 Oturum Başkanı: Doç. Dr. Özlem Karaırmak B Agorafobi'de Bilişsel Davranışçı Yaklaşımın Kullanılması: Bir Vaka Sunumu (Engin Büyüköksüz, Seval Erden) Geçmişte Şiddet Yaşantısı Olan ve Olmayanların Öfke Stres Kaygı ve Depresyon Değişkenleri Bakımında Fark Olup Olmadığının İncelenmesi (Şahin Kapıkıran) Vaka Çalışması: Psikolojik Danışma İlişkisi ve Yardım Süreci (Özlem Karaırmak) Bilişsel-Davranışçı Yaklaşım Teknikleri Kullanılarak Yapılan Bireyle Psikolojik Danışma Uygulamalarının Çocuklarda Görülen Dışa Atım Bozukluklarına Etkisi: "Vaka Çalışması Örneği" (Şerife Özbiler) Oturum Başkanı: Prof. Dr. Ayşe Sibel Türküm B Psikolojik Danışman Adaylarını Güçlendirme Programı Psikolojik Danışman Adaylarının Öz Yeterlik Algısını ve Bilgi Düzeylerini Etkilemekte midir? Ön Çalışma (Bahtiyar Eraslan Çapan, Ayşen Balkaya Çetin, Ayşe Sibel Türküm, Nilüfer Özabacı) Liselerde Çalışan Psikolojik Danışmanların Okullarda Yaşanan Kriz Durumlarına İlişkin Algıları (Taşkın Yıldırım, Abdullah Atli, Yüksel Çırak, Mehmet Kaya) Okul Reddinde Bilişsel Davranışçı Danışma Yaklaşımının Kullanılması: İlkokul ve Ortaokul Örneği (Seval Erden, A. Büşra Şirin Ayva, Işıl Tekin) Psikolojik Danışman Eğitiminde Yenilikçi Bir Yöntem: Sinema (Özlem Karaırmak, Aslı Bugay) Oturum Başkanı: Prof. Dr. Zeynep Hamamcı B Ergenlerde Üreme Sağlığı Konusunda Psikolojik Danışmanların Güçlendirme Programının Geliştirilmesi (Neslihan G. Karaman, Yasemin Durak, Gökhan Atik, Barışcan Öztürk, Figen Çok) PDR 3. Sınıf Öğrencilerine Verilen Cinsel Sağlık Eğitimi Dersinin Etkinliğinin İncelenmesi (Zehra Gölbaşı, Bilge Uzun Özer) Bilişsel Davranışçı Yaklaşım Göz Hareketleri Yoluyla Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme: Cinsel İstismar Olgusu ile Çalışma (Gürcan Seçim) Cinsel İstismar Bildiriminde Okul Psikolojik Danışmanlarının Önemi (Nilüfer Keser, Fadime Yüksel, Meryem Çalık) Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Öfke Kontrolü Programlarının Ergenlerin Öfke Düzeyleri Üzerindeki Etkileri: Bir Meta-Analiz Çalışması (Zeynep Hamamcı, Fulya Türk) SİDE SİDE SİDE SİDE OLİMPOS OLİMPOS OLİMPOS OLİMPOS TERMESOS TERMESOS TERMESOS TERMESOS TERMESOS

12 ÇALIŞTAY LİSTESİ KOD DÜZENLEYEN(LER) ÇALIŞTAY BAŞLIĞI Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç5 Ç6 Ç7 Ç8 Ç9 Ç10 Ç11 Ç12 Ç13 Ç14 Ç15 Prof. Dr. Nilüfer VOLTAN ACAR Prof. Dr. İbrahim YILDIRIM Prof. Dr. Binnur YEŞİLYAPRAK Prof. Dr. Zeynep HAMAMCI Doç. Dr. Özgür ERDUR BAKER Doç. Dr. Türkan DOĞAN Yrd. Doç. Dr. Taşkın YILDIRIM Yrd. Doç. Dr. Abdullah ATLİ Yrd. Doç. Dr. Yüksel ÇIRAK Arş. Gör. İdil AKSÖZ Uzm. Psk. Dan. Nilüfer KESER Prof. Dr. İbrahim YILDIRIM Prof. Dr. Oya G. ERSEVER Prof. Dr. Feride BACANLI Doç. Dr. Başaran GENÇDOĞAN Doç. Dr. Zeynep KARATAŞ Yrd. Doç. Dr. Müge ÇELİK ÖRÜCÜ Yrd. Doç. Dr. Oğuzhan KIRDÖK Gestalt Terapide Bitmemiş İşlerin Bitirilmesi Evlilik ve Aile İlişkilerinde Temel Kavramlar Umut Odaklı Kariyer Danışmanlığı Modeli ve Uygulaması Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Online Danışma Uygulamaları Afet Sonrası Psikolojik İlk Yardım Dinamik Yönelimli Psikolojik Danışma Süreci Öncesi Danışanı Bütüncül Değerlendirme: Sistemik Anamnez ve Formülasyon Çocuk ve Ergenlerde Kayıp ve Yas Cinsel İstismar Şüphesi veya Mağduru Olan Çocuklarla Görüşme Evlilik Öncesi Partneri Tanımak KN TJ. SALON 20 SİDE 25 PAMFİLYA-1 25 OLİMPOS 30 PAMFİLYA-3 20 ASPENDOS 15 PERGE 25 TERMESSOS 25 OLİMPOS 25 OLİMPOS Etkileşim Grubu 14 PERGE Çözüm Odaklı Kariyer Danışması Çözüm Odaklı Terapi Uygulaması Etkileşim Gruplarında Yaratıcı Drama Etkinliklerinin Kullanımı Motivasyonel Görüşme Nedir, Ne Değildir? Değişim İkilemi, Değişim için Motivasyon Oluşturma, Değişimin Aşamaları Psikolojik Danışmada Terapötik Teknik Olarak Soru Sorma 15 ASPENDOS 25 PAMFİLYA-1 20 TERMESSOS 25 SİDE 20 TERMESSOS GÜN VE SAAT 4 Aralık Perş Aralık Perş Aralık Perş Aralık Perş Aralık Perş Aralık Perş Aralık Perş Aralık Perş

13 1. GÜN: 4 ARALIK 2014 PERŞEMBE SAAT PAMFİLYA-1 OLİMPOS SİDE TERMESSOS ASPENDOS PERGE PAMFİLYA AÇILIŞ TÖRENİ P ÖĞLE YEMEĞİ P2 B1 B Ç3 Ç Ç8 Ç1 Ç7 Ç5 Ç5 Ç AÇILIŞ KOKTEYLİ 2. GÜN: 5 ARALIK 2014 CUMA SAAT PAMFİLYA-1 OLİMPOS SİDE TERMESSOS ASPENDOS PERGE PAMFİLYA B3 B4 B B6 B ÖĞLE YEMEĞİ B8 B Ç13 Ç12 Ç9 Ç Ç15 Ç11 Ç AÇILIŞ KOKTEYLİ SAAT 3. GÜN: 6 ARALIK 2014 CUMARTESİ PAMFİLYA KAPANIŞ VE DEĞERLENDİRME

14 SÖZEL BİLDİRİLER

15 Agorafobi de Bilişsel Davranışçı Danışma Yaklaşımının Kullanılması: Bir Vaka Sunumu Engin BÜYÜKÖKSÜZ Okan Üniversitesi Seval ERDEN Marmara Üniversitesi Giriş ve Amaç: Fobiler, neden olarak gösterilen uyaranla orantılı olmayan şiddette ortaya çıkan kaygı ve bu abartılı kaygı tepkisinin mantıksız olduğunu bilmesine karşın bireyin kaçınma davranışlarını engelleyemediği yer, durum, nesne ve işlevlere ilişkin duygu ve tepkilerini tanımlar (Sungur, 1997). Agorafobi, trende otobüste ya da uçakta seyahat ederken, dükkanlara, kalabalık ve umuma açık yerlere girerken evden ayrılırken ki korkuları kapsayan fobilerin bir araya getirilmesini tam olarak tanımlanır (ICD-10). Danışanın fobik bozukluğu Agorafobi kodlanabilen bir bozukluk olmadığından panik bozukluğu olmadan agorafobik olarak tanımlanmıştır. Alanyazına bakıldığında, fobiler ile ilgili danışmada bilişsel davranışçı yaklaşımın etkililiği pek çok çalışma ile desteklenmektedir. Bu çalışmada, bilişsel davranışçı temelli psikolojik danışma uygulaması ile agorafobiyle başa çıkmada becerileri geliştirmek ve yöntemin etkililiğini sınamak amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışmada DSM IV ve ICD-10 tanı kriterleri ile Cassano ve ark. (1999) tarafından geliştirilen ve yaşam boyu panik-agorafobik spektrum belirtilerini araştıran bir ölçek olan Panik- Agorafobik Spektrum Ölçeği (PAS) kullanılmıştır. Ölçeğin Türkçe uyarlaması ve geçerlik ile güvenirlik çalışmaları Onur, Alkın, Monkul ve Fidaner (2006) tarafından yapılmıştır. Araştırmada ayrıca Türkçeye uyarlaması Bozkurt ve Aysan (2000) tarafından yapılan Otomatik Düşünceler Ölçeği (ODÖ-G) (Kendall, Howard, Hays, 1989) kullanılmıştır. Agorafobi ve komorbid özellik gösteren diğer durumların tespiti yapılmış ve danışan için bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı sekiz yapılandırılmış oturum ve takip amaçlı iki oturum uygulanmıştır Bulgular: Bu araştırmada bilişsel davranışçı danışma yaklaşımına dayalı danışma sonucunda 3 ay boyunca tıbbi görüşmelerinin dışında dışarı çıkamayan danışanın günlük aktivitelerinin büyük bir kısmının yapabildiği görülmüştür. Uygulama öncesi ve uygulama sonrasında kişinin davranışları ve öz-bildirim bulunduğu ölçek sonuçları karşılaştırılmış ve semptomlarda dikkate değer azalma olduğu görülmüştür. Sonuç ve Öneriler: Agorafobi ye bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı olarak hazırlanan danışma sürecinde beklenen değişimler gözlenmiştir. Danışanın süreç sonunda günlük yaşantısını işlevsel bir biçimde yerine getirebilmekte olduğu ve yaşam kalitesinde artışlar gözlenmiştir. Bu bulgu bilişsel davranışçı yaklaşıma ilişkin literatür ile uyumlu sonuç göstermektedir. Çalışma vaka çalışması olması dolayısıyla sonuçların genellenebilirliği sınırlıdır. Farklı fobik bozukluk çalışmalarında benzer çalışmaların yapılması, çalışmaların fobik bozukluklar için uygulanabilir programlar haline getirilerek danışmanlık literatürünün kullanımına sunulması önerilmektedir

16 Sosyal Problem Çözme Beceri Eğitiminin Annelerin Sosyal Problem Çözme ve Anne Çocuk İlişkisi Düzeylerine Etkisi Ahmet BEDEL Mevlana Üniversitesi Kader CARTILLI Milli Eğitim Bakanlığı Giriş ve Amaç: Annelerin çocuklarıyla yaşadıkları ilişki durumları psikolojik danışmanların çalışma alanına girmektedir. Özellikle okullarda çalışan psikolojik danışmanlar öğrenci sayısı kadar da, onların anne babalarına rehberlik ve psikolojik danışma hizmeti vermek durumundadırlar. Dolayısıyla bu araştırmadan elde edilen sonuçların, anne baba eğitimi programlarının içeriklerinin oluşturulmasında yol göstermesi beklenmektedir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, Sosyal Problem Çözme Beceri Eğitiminin (SPÇBE) annelerin sosyal problem çözme becerilerini ve anne çocuk ilişkilerini etkileyip etkilemediğini belirlemektir. Araştırmanın bağımsız değişkeni sosyal problem çözme beceri eğitimidir. Bağımlı değişkeni ise, sosyal problem çözme beceri ve anne çocuk ilişki düzeyleridir. Yöntem: Araştırmada ön test son test kontrol gruplu deneme deseni kullanılmış olup, deneme grubunda 18, kontrol grubunda 18 denek yer almıştır. Verilerin toplanmasında Sosyal Problem Çözme Envanteri ve Çocuk Anababa İlişki Ölçeği kullanılmıştır. Deneme grubuna sekiz haftalık sosyal problem çözme beceri eğitimi uygulanmıştır. Kontrol grubu ile herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Elde edilen verilerin istatistiksel analizi için deneme ve kontrol gruplarında yer alan deneklerin sayılarının 30 (otuz) dan az olması ve grupların ölçümlerde aldıkları puanların normal dağılıma uymamaları nedeniyle, parametrik olmayan istatistikler kullanılmıştır. Deneklerin son test ön test puan farkları alınarak fark puanlarının oluşturduğu dizide grupların ikili karşılaştırmaları Mann Whitney U testi ile analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırma bulguları, sosyal problem çözme beceri eğitiminin, deneme grubunda yer alan annelerin sosyal problem çözme ve anne çocuk ilişki düzeylerinin artmasında, anlamlı düzeyde etkisinin olduğunu göstermiştir. Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları, sosyal beceri eğitimi programının, annelerin sosyal becerilerini arttırmada ve çocuklarıyla ilişkilerini güçlendirmede önleyici rehberlik ve psikolojik danışma hizmeti olarak kullanabileceğini göstermektedir. Öneriler: Bu araştırmada sorun çözme beceri eğitimi çalışması sadece bir kısım anneyi kapsamıştır. Eğitim programlarına babaların da katılması desteklenmelidir. Anne-baba ve çocuk arasındaki ilişkilerin temelinin atıldığı 0-6 yaş döneminden başlayarak ergenliği de kapsayacak şekilde annebaba eğitim çalışmalarının kapsamı genişletilmelidir. Anahtar Kelimeler: Sosyal problem çözme, anne çocuk ilişkisi

17 Kadınlarda Beden İmajı: Öznel Mutluluk Ve Yeme Tutumları Açısından İncelenmesi Vesile OKTAN Karadeniz Teknik Üniversitesi Giriş ve Amaç: Beden imajı ile ilgili çalışmalar, çoğunlukla ergen ve genç yetişkinlerle gerçekleştirilmiş, ileri yaş popülasyonunda yeterince ele alınmamıştır. Oysa ileri yaş tüm dünyada artan bir popülasyondur. İleri yaşlarda kiloya ilişkin değişim bireyin beden imajı devamlılığını etkilemekte ve bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle bu araştırmanın amacı, kadınlarında beden imajını çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Yöntem: Araştırma Grubu: Üç farklı yaş aralığında (19-29, 30-39, 40 ve üzeri) olmak üzere toplam 248 kadın araştırma grubunu oluşturmaktadır. İlk grup yaş aralığında 107 kişiden, ikinci grup yaş aralığında 99 kişiden ve üçüncü grup ise 40 ve üzeri yaş aralığında 42 kişiden oluşmuştur. Veri toplama araçları; araştırmada Vücut Algısı Ölçeği, Öznel Mutluluk Ölçeği ve Yeme Tutumu Testi kullanılmıştır. Ölçme araçları ve Kişisel Bilgi Formu araştırmacı tarafından çeşitli kurumlarda çalışan, lise ve üniversite mezunu kadınlara, bilimsel bir çalışma için veri toplamak amacıyla gerçekleştirildiği belirtilerek uygulanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde SPSS 16.0 programından yararlanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde, ANOVA, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı tekniği, çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Bulgulara göre, katılımcıların yaş grupları ile yeme tutumları (F=6,366, p<0.05) ve öznel mutluluk (F=6,940, p<0.05) arasında anlamlı farkın olduğu belirlenmiştir. Diğer yandan araştırmaya katılan kadınların beden algısı ile yeme tutumları arasında olumlu yönde düşük düzeyde korelasyon olduğu; bunun yanında beden algısıyla öznel mutluluk arasında olumlu yönde orta düzeyde korelasyon olduğu belirlenmiştir. Ayrıca yeme tutumları ile öznel mutluluk arasında da olumsuz yönde düşük düzeyde anlamlı korelasyon olduğu görülmektedir. Araştırmanın diğer bir bulgusu ise, yaşın, yeme tutumlarının ve beden algısının öznel mutluluğun anlamlı yordayıcıları olduğudur. Sonuç ve Öneriler: Kadınların beden memnuniyetsizliği ile ilgili yapılan çalışmalar göz önüne alındığında, yetişkin yaşamı boyunca kadınlar için beden memnuniyetsizliğinin önemli ölçüde sabit olduğu görülmektedir. Beden imajının yaşam boyunca tanımlanmasına ve incelenmesine ilişkin çalışmaların arttırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmalar özellikle yaşam boyu gelişimle ilgili bilgiye ve teorik çerçeveye faydalı olacaktır. Anahtar Kelimeler: Beden imajı, yaş, öznel mutluluk ve yeme tutumu

18 Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması Dersinin Terapötik Beceri ve Koşulların Gelişimi Açısından İncelenmesi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Örneği Ayşenur BÜYÜKGÖZE KAVAS Ondokuz Mayıs Üniversitesi Bilge UZUN Cumhuriyet Üniversitesi Sezen GÜLEÇ Cumhuriyet Üniversitesi Giriş ve Amaç: Psikolojik danışmanlar, psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin tümünden sorumlu ve bu hizmetleri sunabilecek bilgi ve beceriye sahip profesyonel kişiler olarak görülmektedir (Kepçeoğlu, 1999). Bununla birlikte, psikolojik danışmanlar, psikolojik danışma sürecinde gerekli yardım etme becerilerine sahip olması gereken uzmanlardır (Voltan Acar, 2006). Psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma yapabilecek yeterliğe ulaşabilmesi için bireyle psikolojik danışma uygulamalarına yönelik dersler ve bu dersler sırasında alınan süpervizyon oldukça önemli bir role sahiptir. Ancak, ülkemizde psikolojik danışma ve rehberlik lisans programlarındaki ders dağılımları dikkate alındığında genel olarak psikolojik danışma uygulaması ve süpervizyon derslerinin rehberlik derslerine kıyasla ikincil bir rolde olduğu görülmektedir (Meydan, 2014). Özellikle ülkemiz koşullarına uygun belirli bir kuramsal dayanağı olan, sistematik olarak uygulanan ve etkililiği araştırılmış belirli bir psikolojik danışma becerileri eğitimi programından söz etmek mümkün değildir (Meydan, 2014; Yaka, 2013). Süpervizyonla ilgili çalışmaların son yıllarda artma eğilimi göstermesine rağmen hala oldukça sınırlı sayıda olduğunu söylemek mümkündür. Bu çalışmanın amacı, Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması Dersi kapsamında yapılan psikolojik danışma uygulamaları ve alınan süpervizyonun psikolojik danışman adaylarının hangi terapötik beceri ve koşulları geliştirmelerine katkı sağladığına ve farkındalıklarını arttırdığına ilişkin görüşlerini incelemektir. Yöntem: Bu çalışmanın verileri kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yöntemi kullanılarak, bahar döneminde Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması Dersini alan 26 (17 kadın, 9 erkek) öğrenciden toplanmıştır. Çalışma kapsamında veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan açık uçlu sorulardan oluşan yapılandırılmış bir form aracılığıyla elde edilmiştir. Veriler, içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Buna bağlı olarak, veriler kodlanarak ortak temalar bulunmuş, kodlar ve temalar düzenlenerek bulgular özetlenmiş ve yorumlanmıştır. Bulgular: Çalışmanın bulguları, genel olarak öğrencilerin tamamının aldıkları süpervizyonu faydalı bulduklarını ortaya koymaktadır. Öğrenciler, oturumlar sonrası geri bildirimlerin dersi alan diğer öğrencilerle birlikte grup içinde verilmesini farklı danışanlarla karşılaşıldığında neler yapılması gerektiğine dair fikir vermesi, benzer hataların yapılmaması, gruptaki diğer üyelerin görüşlerinden faydalanılması açısından yararlı olduğunu düşünmektedirler. Öğrenciler sıklıkla asgari düzeyde teşvik, soru sorma, duygu ve içerik yansıtma becerilerini rahat bir şekilde kullandıklarını ifade ederken, yüzleştirmeyi en sık zorlanılan terapötik beceri olarak belirtmişlerdir. Sonuç ve Öneriler: Psikolojik danışma becerilerinin gelişimi açısından uygulama derslerinin önemi tartışılmaz bir gerçektir. Çalışma bulguları dikkate alındığında, danışanlarla yapılan oturum sayısının arttırılması, üniversite öğrencileri dışında farklı yaş ve statüdeki bireylerle psikolojik danışma yapılması önerilebilir. Ayrıca, öğrencilerin oturumları sırasında kaçındıkları becerilere ilişkin sınıf içi canlandırmalar ve uygulamalar yapılması da önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Süpervizyon, terapötik beceriler, bireyle psikolojik danışma uygulaması dersi

19 Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması Dersinin Değerlendirilmesi: Anadolu Üniversitesi Örneği Gamze Ülker TÜMLÜ Anadolu Üniversitesi Giriş: Psikolojik danışman eğitiminde verilen süpervizyon, lisans öğrencilerinin kişisel ve mesleki becerilerini geliştirmeleri açısından oldukça önem taşımaktadır. Bu bağlamda psikolojik danışma uygulama eğitiminin niteliğini arttırmak için bu konuda deneyim geçirmiş öğrencilerden gelecek dönütlere ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle bu çalışmada Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık lisans programında öğrenim gören öğrencilerin, Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması dersi sonrasında kendilerine ve süpervizyon sürecine yönelik değerlendirmelerini belirlemek amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmada nitel yaklaşıma dayalı fenemonoloji (olgu bilim) deseninden yararlanılmıştır. Araştırma verileri öğretim yılı güz döneminde Anadolu Üniversitesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık programında öğrenim gören altı dördüncü sınıf öğrencisi ile gerçekleştirilen yarıyapılandırılmış odak grup görüşmesi yoluyla toplanmıştır. Görüşme esnasında öğrencilere, Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması dersini almadan önce dersten beklentilerinin neler olduğu, süpervizyon sürecinde karşılaşılan zorlukların neler olduğu, süpervizyon sürecinin öğrencilere katkılarının nasıl olduğu ve öğrencilerin süpervizyon sürecine ilişkin önerilerinin neler olduğuna yönelik açık uçlu sorular yönlendirilmiştir. Öğrencilerin izni ile ses kaydına alınan görüşmede elde edilen veriler tematik olarak analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırma bulgularına göre öğrencilerin Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması dersini almadan önce teoride öğrendiklerini uygulamaya geçirmeye ve psikolojik danışma yeterliklerini arttırmaya yönelik beklentilerinin olduğu ortaya konulmuştur. Öğrencilerin, en az üç danışan ile en az yirmi oturum gerçekleştirip geri bildirimler aldıkları süpervizyon süresince kaygı yaşadıkları (danışandan kaynaklı, süpervizyon sürecinden kaynaklı ve psikolojik danışman adayının kendisinden kaynaklı) zamanı yönetmede güçlük yaşadıkları (danışma oturumunu yazmak, farklı akademik çalışmalara zaman bulamamak) duygusal olarak yıprandıkları (yoğunluktan dolayı tükenme, olumsuz geri bildirimlerle baş edememe, psikolojik yardım ihtiyacı duyma) görülmektedir. Süpervizyon süreci sonrasında öğrencilerin kişisel becerilerini geliştirme (sabırlı olma, duyarlı olma) ve mesleki becerilerini geliştirme (dili daha etkili kullanma, etkin dinleme, terapötik becerileri uygulamaya geçme, psikolojik danışma yeterliğini arttırma) fırsatı buldukları görülmektedir. Ayrıca öğrenciler, dersin işleniş biçimine ilişkin (video gösterimlerinin kullanılması, rol oynanması, Rogeryan yaklaşımın dışında farklı yaklaşımlardan da yararlanılması) ve süpervizörün tarzına ilişkin (süpervizörün daha cesaretlendirici bir dil kullanması) önerilerde bulunmuşlardır. Sonuç ve Öneriler: Araştırma bulguları değerlendirildiğinde psikolojik danışman adaylarının Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması dersine yönelik beklentilerinin büyük oranda karşılandığı ancak bu süreç içerisinde farklı ihtiyaç ve kaygılarının söz konusu olduğu söylenebilir. Bu çerçevede, dersin niteliğini arttırmak üzere süpervizörlere, uygulama öncesinde öğrencilerin kaygılarını ve ihtiyaçlarını belirleyerek süpervizyon süresince bu ihtiyaçları karşılamalarına ve kaygılarını azaltmalarına yönelik öğrenme ortamları sunmaları önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Bireyle psikolojik danışma uygulaması dersi, süpervizyon, fenemonoloji deseni

20 Afet Sonrası Orta Dönemde Uygulanabilecek Bir Psikolojik Yardım Modeli Tanıtımı: Psikolojik İyileşme Becerileri Edinimi Özgür ERDUR-BAKER Orta Doğu Teknik Üniversitesi Aslı BUGAY TED Üniversitesi Giriş: Afetin üzerinden gecen süreyle birlikte afete maruz kalanların bir kısmı hayatlarını yeniden inşa etmeye başlayacaklardır. Bir kısmı afetin hemen sonrası alacakları psikolojik ilk yardımla uyum sürecine girecekler fakat bir kısım afetzede orta dönemde bir süre daha yapılandırılmış psikolojik yardım hizmetlerine ihtiyaç duyacaklardır. Ancak bu noktada psikolojik ilk yardım hizmetleri artık yeterli olamayabilir. Ancak orta dönemde afetzedelere sunulacak etkililiği kanıtlanmış psikolojik yardım modelleri ülkemizde hâlihazırda yok denecek kadar azdır. Amaç ve Yöntem: Bu bildiride orta dönemde psikolojik danışmanlar tarafından uygulanabilecek Berkowitz ve arkadaşlarının (2010) önerdikleri bir dizi baş etme becerilerinin afetzedelere öğretilmesi esasına dayalı bir model olan Psikolojik İyileşme Becerileri Edinimi (Skills for Psychological Recovery) modeli tanıtılması ve tartışmaya açılması amaçlanmaktadır. Bu model travmatik yaşantılara maruz kalmış çocuk, ergen ve yetişkinlere travmatik yaşantıyı izleyen hafta ve aylarda Psikolojik İlk Yardım (PİY) uygulamalarının yetersiz kaldığı durumlarda kullanılabilecek kanıta dayalı (evidence-informed) modüler bir yaklaşımdır. Psikolojik İyileşme Becerileri (PİB) modüllerinin genel amacı travma mağdurlarına psikolojik zorlukların üstesinden gelebilmelerine yardımcı olacak ve iyileşmelerini hızlandıracak becerileri kazandırmaktır. Psikolojik İyileşme Beceri (PİB) setleri hem bireysel hem de gruplara uygulanabilir. PİB bir ruh sağlığı tedavisi değildir. Esasen ikincil bir önlem modelidir. Bir başka deyişle, PİB, stresi düşürücü, mevcut mücadele becerilerini tanımlayıcı, işlerliği artırıcı ve ruh sağlığı tedavi gereksinimini potansiyel olarak azaltıcı bir ara önlem müdahalesi olarak tasarlanmıştır. Sonuç ve Öneri: Kısacası, doğal ve insan kaynaklı afetlerle sürekli yüz yüze olan ülkemiz için bu ve benzeri modellerin incelenerek, gereken uyarlamalar yapılarak kazandırılması gerekliliği vardır. Bu model incelendiğinde ülkemizdeki bu ihtiyacı giderebilir nitelikte olduğu görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Afet, travma ve psikolojik destek, psikolojik iyileşme becerileri edinimi

21 Afet Sonrası Müdahale Sürecinde Engelli Danışanlarla Psikolojik Danışma Zeynep HATİPOĞLU SÜMER Orta Doğu Teknik Üniversitesi Giriş ve Amaç: Psikolojik danışmanların afet sonrası süreçte, her bir bireyle çalışırken sahip olması gereken bilgi ve becerileri, engelli bireylerle danışma sürecinde de gereklidir. Ancak, danışmaya getirilen sorun ya da sorunlara bireyin engel durumunun ne ölçüde etkilediğinin belirlenmesi, önerilen müdahalenin engel durumuna uygunluğu ve engel durumuna yönelik bilgi ve deneyim kazanılması, engelli bireylerle danışma ilişkisinin daha etkin olarak sürdürülmesine ve psikolojik danışmanın daha yetkin olmasına yardımcı olacaktır. Bu çalışmada, engelliliği sosyal, yasal, politik, ekonomik ve kültürlerarası elementleri de içeren biyopsikososyal model çerçevesinde inceleyen engelliği olumlayıcı yaklaşım modelinin (Olkin, 2001) tanıtılması hedeflenmiştir. Öneriler: Çalışmada engelliliği olumlayıcı danışma sürecinde, danışmanların sahip olması gereken bilgi ve becerilere ilişkin öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Afet, engelli danışan, engelliliği olumlayıcı yaklaşım modeli

22 Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması Dersi İçin Örnek Bir Çözüm Odaklı Psikolojik Danışma Uygulama Şablonu Başaran GENÇDOĞAN Atatürk Üniversitesi Giriş ve Amaç: Son yıllarda Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim dallarının Bireyle Psikolojik Danışma Uygulaması dersinde Çözüm Odaklı Danışma öğretilmekte ve uygulaması yaptırılmaktadır. Ülkemizde Çözüm Odaklı Danışma teorisi ile ilgili birkaç kitap olmasına rağmen uygulaması ile ilgili ayrıntılı bir bilgi bulunmamaktadır. Teknikler hangi sırada ve nasıl uygulanacağı konusunda ayrıntılı bir bilgi veya şablon bulunmamaktadır. Altı yıldır verilen bu derste öğrencilerin Çözüm Odaklı Danışma uygulamasında tekniklerin belli bir sırayla kullanmaları amacıyla ilk yıl bir şablon geliştirilmiş ve bu şablon 2010 yılında Ankara da yapılan III. Uygulamalı Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi nde Bireyle Çözüm Odaklı Psikolojik Danışma Uygulaması başlıklı bildiri ile sunulmuştur. Geliştirilen bu şablon yapılan uygulamalar sonucunda edinilen izlenimler doğrultusunda 2013 yılında revize edilmiş ve üç yıldır denenmiştir. Çözüm Odaklı Danışma uygulamasında öğrencilerin kullanımları için bu şablonun akademisyenlerle paylaşılması amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmanın çalışma örneklemi Atatürk Üniversitesi KK Eğitim Fakültesi PDR Anabilim dalında yıllarında 4. sınıfta birinci ve ikinci öğretimde öğrenim gören toplam 350 üniversite öğrencisinden oluşmuştur. Araştırmada, ayrıca şablonun uygulanmasında ve dersin işlenişine ilişkin yaşanan güçlükler öğrencilere uygulanan bir anket formu ile toplanmıştır. Bulgular: Çözüm Odaklı Danışma uygulamasında öğrencilerin kullanımları için geliştirilen bu şablonda öğrenciler tarafından hedefin daha kolay belirlendiği ve öğrencilerin daha doğru bir şekilde danışmayı sürdürdükleri saptanmıştır. Ayrıca anketlerle toplanan verilerin analizi devam etmektedir. Sonuç ve Öneriler: Çözüm Odaklı Danışma uygulamasında öğrencilerin kullanımları için geliştirilen bu şablonun öğrenciler tarafından yararlı bulunduğu ve hedefi daha doğru olarak belirledikleri gözlenmiş, öğrencilerin danışmayı daha doğru bir şekilde sürdürmesini sağladığı için bu şablonun kullanımın yaygınlaştırılması önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: Çözüm odaklı psikolojik danışma, uygulama şablonu

23 Psikolojik Danışman Adaylarını Güçlendirme Programı Psikolojik Danışman Adaylarının Öz Yeterlik Algısını ve Bilgi Düzeylerini Etkilemekte midir?: Ön Çalışma Bahtiyar ERASLAN ÇAPAN Anadolu Üniversitesi Ayşen BALKAYA ÇETİN Anadolu Üniversitesi Ayşe SİBEL TÜRKÜM Anadolu Üniversitesi Nilüfer ÖZABACI Osmangazi Üniversitesi Giriş ve Amaç: Psikolojik danışma eğitiminin en temel amaçlarından birisi başarılı, yetkin ve etkili psikolojik danışman yetiştirmektir. Literatür etkili ve yetkin psikolojik danışmanların özelliklerini psikolojik danışma alanıyla ilgili bilgi ve becerilere sahip olmaları ile ilgili nitelikler ve sahip oldukları psikolojik özellikler kapsamında ele almaktadır. Bu araştırma, Psikolojik Danışman Yeterlik Eğitiminin psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışmanlık öz yeterliklerine ve bilgi düzeylerine etkisini incelemek amacıyla yapılmaktadır. Yöntem: Araştırma, deneysel desenlerden, ön test-son testli karşılaştırma (kontrol) gruplu bir deneysel çalışmadır. Araştırma PDR programı son sınıf öğrencilerinin aldığı THU dersi kapsamında yapılmaktadır. Araştırmanın deney grubunu Anadolu Ü. PDR dördüncü sınıfta öğrenim gören 42 psikolojik danışman adayı, kontrol grubunu ise Osmangazi Ü. PDR dördüncü sınıfta öğrenim gören 50 psikolojik danışman adayı oluşturmaktadır. Deney grubundaki öğrencilere, yetişkin psikolojisi ve eğitimi, anne-çocuk-ergen iletişimi ve davranış sorunu olan çocuklarla baş etme ve travma ile baş etme konularında 20 saatlik Psikolojik Danışman Adaylarını Güçlendirme Programı verilmektedir. Eğitim bittikten sonra deney ve kontrol grubundaki öğrenciler ikili gruplar halinde, Eskişehir ilinde farklı kurumlarda çocuk ve yetişkinlerle psiko-eğitsel programlar ve seminerler şeklinde 8 haftalık uygulama yapacaklardır. Bulgular: Eğitim başlamadan bir hafta önce ve uygulama bitiminden bir hafta sonra her iki gruptaki öğrencilere ön test ve son test olarak Psikolojik Danışman Öz Yeterlik Ölçeği ve verilen eğitim konularında bilgi düzeylerini ölçen çoktan seçmeli sorulardan oluşan veri seti uygulanmaktadır. Deney grubunu ve kontrol grubunu oluşturan öğrencilerin Psikolojik Danışman Öz Yeterlik Ölçeği nin ön test-son test uygulamalarından aldıkları puanlar arasında önemli bir fark olup olmadığını saptamak amacıyla parametrik olmayan testlerden bağımsız örneklemler için Mann-Whitney U testi ile analiz edilecektir. Sonuç: Bulgular psikolojik danışmanların öz yeterlikleri konusundaki literatür kapsamında tartışılacaktır. Anahtar Kelimeler: Psikolojik danışman adayı, psikolojik danışman öz yeterliliği, psikolojik danışman adaylarını geliştirme programı

24 Köken Aile Etkileri Üzerine Çalışmaya Yönelik Sistemik Temelli Bir Psikoeğitim Model Önerisi Erkan IŞIK Mevlana Üniversitesi Giriş ve Amaç: Bowen a (1978) göre zaman içerisinde köken ailelerimizden fiziksel olarak ayrılmış olsak da, duygusal olarak birçok bağımlılığımızı ve çözümleyemediğimiz duygusal ilişkilerimizi gittiğimiz yeni yerlere ve yeni yaşantılarımıza beraberimizde götürürüz. Bu duygusal süreçler biz farkında olmasak da şimdiki hayatımızda varlıklarını ve etkilerini sürdürmeye devam eder. Kişinin şimdiki hayatında bir otonomi duygusu yaşaması, kendi olarak hareket etmesi, kendi kararlarını alması, kararlarının sorumluluğunu üstlenmesi büyük ölçüde benliğini köken ailesinden ayrımlaştırmasına bağlıdır. Bowen a (1978) göre, benliği ayrımlaşmış bireyler benlik algılarını yitirmeden başkalarıyla duygusal ilişkiler kurabilir, duygularını abartılı olmadan dengeli bir şekilde karşılarındakilere iletebilir ve başkalarına aşırı bağlanmadan duygusal ilişkilerini sürdürebilirler. Bu kişiler ayrıca yüksek kaygılı durumlarda dahi düşüncelerini duygularından ayırt edebilir, duygusal hassasiyetlerini kaybetmeden mantıklı kararlar verebilir, birçok durumda daha esnek ve uyumlu davranabilir ve hayatlarını belirledikleri ilke ve inançlar çerçevesinde yönlendirebilirler. Benliğin ayrımlaşma düzeyinin artması büyük ölçüde köken ailelerimizden farkında olmadan aktardığımız ve bugünkü ilişkilerimizde etkili olan düşünsel, duygusal ve davranışsal örüntüler konusunda farkındalık geliştirmemizle mümkün olabilmektedir. Bu çalışmada, bugünkü ilişkilerimizde etkililiğini devam ettiren bu örüntülere yönelik farkındalık geliştirmek amacıyla sistemik temelli bir psikoeğitim model önerisi sunulmuştur. Bu kapsamda planlanan program her biri 90 dakika süren toplam 6 oturumdan oluşmaktadır. Birinci oturumda sistem-alt sistem betimlemeleri, öğrencilerin ailelerini kısaca diğer üyelere tanıtması ve ailelerinin birliktelik ve esneklik boyutlarından değerlendirmeleri istenmektedir. İkinci oturumun temel konuları aile içi roller ve kurallardır. Üçüncü oturumda duygusal yakınlıkuzaklık konuları üzerinde durulmakta ve bu konularda öğrencilerden sıralamalar yapmaları istenmektedir. Dördüncü ve beşinci oturumlarda sırasıyla Bowen ın benliğin ayrımlaşması kavramının alt boyutları olan bağımlılık, duygusal kopma, ilişkilerde ben pozisyonu alabilme ve duygusal tepkisellik konuları üzerine çalışılmaktadır. Son olarak ise önceki beş oturumda konuşulanlar özetlenerek öğrencilerden gelecekteki hayatlarında köken ailelerinden devam ettirmek istedikleri ve istemedikleri konular üzerine konuşmaları istenmektedir

25 Afet Zamanlarında Yardım Edenlere Yardım Türkan DOĞAN Hacettepe Üniversitesi Giriş ve Amaç: Travma yaşantılarına maruz kalanlara yardım hizmeti veren mesleklerde çalışanlar, diğer meslek alanlarında çalışanlara göre daha fazla risk altındadır. Son yıllarda ilgili alan yazında travma alanında çalışan profesyonellerin bu yaşantılardan nasıl etkilendikleri ve kendi iyilik hallerini nasıl koruyabilecekleri konusuna ilgi ve giderek artan bir farkındalık olduğu görülmektedir (Collins ve Long, 2003; Etherington, 2009; Figley, 1999). Afetlerde hizmet verenlerin afete gösterdikleri tepkiler olumlu ve olumsuz olarak iki temel grup altında sınıflandırabilir. Bunlardan ilki stress tepkileri (dolaylı travma, ikincil travma, eşduyum yorgunluğu, tükenmişlik ve karşıt aktarım), ikincisi ise travma sonrası büyümedir. Travmaya ilişkin eğitimlerde travmanın olumlu ve olumsuz etkileri birlikte ele alınmalıdır. Böylece yardım hizmeti verenlerin, travmatik olaylar sonucunda kendilerinde ve hizmet verdikleri kişilerde doğrudan olumsuz tepki beklentisine girmeden, olumlu tepkileri de fark edebilmeleri sağlanmalıdır. Afet ortamlarında, desteksiz olarak yardım hizmeti verenler bitkin, yılmış, şaşkın ve bazıları da dağılmanın eşeğinde ve tükenmiş olabilirler. Kimsenin bakım vermediği yardım çalışanları için travmaya tanıklık çok zordur ve ne yazık ki, yardım hizmeti verenler kendi kendileri için çoğu zaman hiçbir şey yapamamaktadırlar. İçsel ve dışsal baskılar yardım hizmeti vereni tüketebilir. Bu nedenle yardım hizmeti sunanlara destek verilerek bireysel kaynaklarını tazelemeleri ve kişisel ve profesyonel enerjilerini korumaları sağlanmaya çalışılmalıdır (Meyer ve Ponton, 2006). Bu bağlamda, travmada da önleyici ve koruyucu çalışmaların temel amacı, hizmet verenleri travma sonucu oluşan stres tepkilerinden korumanın yanı sıra onların iyilik hallerinin sürdürmelerine ve artırılmalarına yardım etmektir. Profesyonel yardımcıların ve gönüllülerin iyi oluşları çok çeşitli bireysel ve çevresel faktörden etkilenir. Bu nedenle, alan yazında iyi oluşun farklı boyutlarını göz önüne alan bütüncül bir yaklaşım önerilmektedir. Bütüncül iyilik hali bireyin benliğinin fiziksel, mesleki, sosyal, entelektüel, manevi ve duygusal boyutları arasındaki denge olarak tanımlamaktadır (Kitko 2001). Travma ortamın stres tepkilerinden korunmak için bireyin söz edilen bütün boyutlarda kendine özen göstermesi ve bu ortama uygun becerileri kazanması konusunda desteklenmesi gereklidir. Yardım verenin kişisel benliğini öz-bakım, sosyal destek, maneviyat ve umut duygusu oluştururken; profesyonel benliği de profesyonel destek kaynakları, kuramsal temeli eğitimleri içermektedir (Meyer ve Ponton, 2006). Kişisel ve profesyonel alanlar ilgili birbiri ile ilişkili olup fiziksel, ruhsal, sosyal ve manevi boyutları içermektedir. Bu çerçevede bu sunuda yardım hizmeti sunanların kişisel ve profesyonel kaynaklarının desteklenmesi yoluyla sağlık ve iyilik halini güçlendirmelerine ilişkin bilgi sunulmuştur

26 Bilişsel Davranışçı Kurama Dayalı Olarak Geliştirilen Akademik Erteleme Davranışıyla Baş Etme Beceri Eğitimi Psikoeğitim Grup Yaşantısının Üniversite Öğrencilerinin Akademik Erteleme Davranışlarına Etkisi* Betül TOKER Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Raşit AVCI Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Giriş ve Amaç: Bu araştırmada, bilişsel davranışçı kurama dayalı olarak geliştirilen akademik erteleme davranışıyla baş etme beceri eğitimi psikoeğitim grup uygulamalarının üniversite öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarına etkisi ve bu etkinin kalıcılığı incelenmiştir. Yöntem: Araştırma Eğitim-Öğretim yılında Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi nde (MSKÜ) öğrenimine devam eden, farklı sınıf düzeylerinde ve araştırmaya katılmaya gönüllü öğrencilerle gerçekleştirilmiştir. Araştırma, deney ve kontrol gruplu ön test, son test ve izleme modeline dayalı, deneysel desen türünde bir çalışmadır. Deney grubunda 13, kontrol grubunda 13 olmak üzere toplam 26 öğrenci araştırmaya katılmıştır. Araştırmada deney grubuna bilişsel davranışçı kurama dayalı olarak geliştirilen, sekiz oturumluk, psikoeğitim temelli bir grup uygulaması uygulanırken, kontrol grubuna herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Grup uygulamaları, haftada bir gün, 90 dakikalık oturumlardan oluşmuştur. Araştırmanın verileri nicel ve nitel yöntemler kullanılarak elde edilmiştir. Nicel verilerin elde edilmesinde veri toplama aracı olarak Akademik Erteleme Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizinde ANCOVA ve t testi; nitel verileri ise, Grup Sürecinin Genel Değerlendirilmesi Formu nun tematik analizi ile oturumlar tamamlandıktan sonra elde edilmiştir. Bulgular: Analizler, deney grubundaki öğrencilerin akademik erteleme puanlarının kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde azaldığını göstermiştir [F(1-23)=10.223; p<0.01]. Akademik erteleme puanlarındaki bu azalmanın izleme sürecinde de devam ettiği gözlenmiştir. Sonuç ve Öneriler: Akademik erteleme davranışıyla baş etme beceri eğitimi psikoeğitim grup uygulamalarının üniversite öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarını azalttığı ve bu etkinin uzun süreli olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Akademik erteleme, psikoeğitim, bilişsel davranışçı kuram *Bu çalışma ilk yazarın yüksek lisans tezinden üretilmiş olup, MSKÜ Bilimsel Araştırma Koordinasyon Birimi (Proje No:13/80) tarafından desteklenmiştir