SAĞLIK VE GÜVENLİK KORUMA UYGULAMALARI

Transkript

1 SAĞLIK VE GÜVENLİK KORUMA UYGULAMALARI Toplu Koruma Uygulamaları 1 Kişiye Yönelik Koruma Uygulamaları SAĞLIK VE GÜVENLİK KORUMA UYGULAMALARI Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından; giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazlardır. 1

2 Toplu Koruma Uygulamaları Çalışanların sağlık ve güvenlik risklerinden korunmasında en etkin yöntem; Riski kaynağında kontrol altına almaktır. Bunun mümkün değilse ortama yönelik farklı yöntemler devreye girecektir. Bütün bu yöntemlerin etkili olmadığı hallerde; En son korunma yöntemi olarak KKD kullanımı önerilmelidir. Önlemek, korumak her zaman daha kolay ve ucuz olmuştur. Toplu Koruma Uygulamaları Tehlikesiz olanla değiştirme, Yalıtım, Koruyucu/koruma içine alma, Yerel havalandırma, Yerel aydınlatma, Makine koruyucuları, Genel havalandırma, Genel aydınlatma, İklimlendirme, İşaretleme/sınırlama Uyarı levhaları 5 6 Kişiye Yönelik Koruma Uygulamaları Kişisel koruyucu donanımlar, risklerin toplu korumayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş organizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önlenemediği veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılmalıdır. Kişisel koruyucu donanımların kullanımı, işçileri mesleki yaralanmalardan ve hastalıklardan korumayı amaçlayan çalışmaların sonaşamasını oluşturur. İşe uygun personel seçimi, eğitim ve denetim, İşe giriş sağlık muayenesi, Periyodik sağlık muayeneleri, Geri dönüş sağlık muayeneleri, Rehabilitasyon çalışmaları, Kişisel koruyucu donanım. CE Uygunluk İşareti: (Conformite Eureope ene) Üreticinin, Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği nden kaynaklanan bütün yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve KKD' nin ilgili tüm uygunluk değerlendirme işlemlerine tabi tutulduğunu, üzerine iliştirildiği mamulün; insan, hayvan ve çevre açısından sağlıklı ve güvenli olduğunu gösteren Avrupa Birliğinin Yeni Yaklaşım Direktiflerine uygunluk işaretidir

3 Kişisel Koruyucu Donanımların Belgelendirilmesi Küçültülmesi veya büyütülmesi gereken durumlarda yukarıda yer alan şekildeki oranlara uyulur. İlgili teknik düzenlemede aksi belirtilmediği müddetçe, CE işareti asgarî 5 mm ebadında olur. Kategori I : Basit Yapıdaki KKD ler Kategori II : I. ve III. Kategoride olmayan KKD ler Kategori III : KarmaşıkYapıdaki KKD ler Kategori I : Basit Yapıdaki KKD ler Kaynak Gözlükleri Tasarımcı tarafından, kullanıcının kendisinin değerlendirebileceği kabul edilen, tedrici olarak (kademeli) ortaya çıkan ve zamanında fark edilebilir derecede düşük düzeydeki risklere karşı koruma sağlayan basit yapıdaki KKD ler. Örneğin; yüzeysel etkilere karşı koruyan eldivenler, doğal atmosferik etkenlere karşı koruyan başlıklar, ayakkabılar, kaynak gözlüğü vb

4 Kategori II sınıfındaki KKD ler Kategori I Sınıfı KKD lerin Belgelendirilmesi Bu tip KKD lar için onaylanmış kuruluşa gerek yoktur. Üretici sorumluluğu kendi üzerine alarak, AT Uygunluk Beyanı düzenler ve kendi sorumluluğunda KKD ye işaretini ekler. Kategori-I ve Kategori-III'ün dışında kalan tüm kişisel koruyucu donanımlar, Kategori-II olarak sınıflandırılır. Örnekler: İşitmeyi Koruyan Donanımlar (Kulak içine ve dışına takılanlar) Baretler Göz koruyucuları ve filtreleri Kategori II sınıfındaki KKD ler Kategori II sınıfındaki KKD lerin Belgelendirilmesi Kategori-II'ye dahil olan kişisel koruyucu donanımların belgelendirilmesi, Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği"nin12nci maddesinde belirtildiği şekilde, Onaylanmış Kuruluşun (Türkiye de TSE ve Üniversal) onayı gerekmektedir. Onaylanmış Kuruluş gerekli incelemeyi yaptıktan sonra AT Tip İnceleme Belgesini düzenleyerek imalatçıya verir. İmalatçı tarafından, AT Uygunluk Beyanı düzenlenerek ürüne CE işareti iliştirilir. Onaylanmış kuruluş listesine adresinden ulaşılabilir

5 Kategori-III sınıfındaki KKD ler Tasarımcı tarafından, ani olarak ortaya çıkabilecek tehlikeleri, kullanıcının zamanında fark edemeyeceği düşünülen durumlarda ve hayati tehlike oluşturarak, sağlığa ciddi şekilde ve geriye dönüşü mümkün olmayacak derecede zarar verebilecek risklere karşı koruma sağlayan karmaşık yapıdaki kişisel koruyucu donanımlar, Kategori III olarak sınıflandırılır. Kategori III sınıfındaki KKD lerin Belgelendirilmesi Bu yapıdaki KKD lerin belgelendirilmesi için onaylanmış kuruluşa ihtiyaç vardır. Onaylanmış kuruluş KKD nin ilgili teknik düzenlemesine uygun olup olmadığını inceler, gerekiyorsa ilgili testleri gerçekleştirir ve ürüne ait AT Tip İnceleme Belgesini verir. Onaylanmış kuruluş homojen ürün üretimini de takip eder, üretici AT Uygunluk Beyanı hazırlar ve ürüne CE işaretini iliştirir Kategori-III sınıfındaki KKD ler Kategori III kapsamındaki ürünlere, CE işareti ile birlikte homojen ürün üretimini takip eden Onaylanmış Kuruluşun kimlik numarasının da iliştirilmesi gerekmektedir. Kategori-III sınıfındaki KKD ler Örnekler: Yüksekten düşmeye karşı koruma sağlamak üzere tasarlanmış ve üretilmiş tüm koruyucu donanımlar. Tüm solunum koruyucu donanımlar Elektrik risklerine karşı koruma sağlamak üzere tasarlanmış ve üretilmiş donanımlar. Kimyasallaraveyaiyonlaştırıcı radyasyonlara karşı sınırlı koruma sağlamak üzere tasarlanıp üretilmiş giysiler ve/veya (sabit veya ayrılabilir) aksesuarlar

6 Kategorilere göre belgelendirme süreci KKD lerde Bulunması Gerekli İşaretler KKD I ve II. Kategoride üründe -veya ürün küçükse ambalajında sadece CE bulunur. KKD III. Kategoride ise (Karmaşık Yapılı) ürün üzerinde CE işareti ile beraber onaylanmış kuruluşun 4 haneli kimlik numarası bulunmalıdır İmalatçı, piyasaya sunduğu KKD ile birlikte aşağıdaki hususları içeren kullanım kılavuzunu da vermelidir. İmalatçının veya yetkili temsilcisinin isim ve adresi, Depolama, kullanım, temizlik, bakım, onarım ve dezenfekte etmeye ilişkin bilgiler (imalatçı tarafından önerilen temizlik, bakım ve enfeksiyondan arındırma maddeleri, kullanım kılavuzunda verilen talimata uygun olarak kullanıldığında kullanıcı veya KKD ye zarar vermemelidir), İmalatçı, piyasaya sunduğu KKD ile birlikte aşağıdaki hususları içeren kullanım kılavuzunu da vermelidir. Söz konusu KKD nin sağladığı korumanın sınıfını ya da seviyesini ölçmek için uygulanan teknik testlerde kaydedilen performans sonuçları, Söz konusu KKD ye uygun aksesuarların ve yedek parçaların özellikleri, Farklı risk seviyeleri için uygun koruma sınıfları ve bunlara karşılık gelen kullanım limitleri,

7 İmalatçı, piyasaya sunduğu KKD ile birlikte aşağıdaki hususları içeren kullanım kılavuzunu da vermelidir. KKD veya belirli parçalarının kullanma ömrü veya son kullanma tarihi, Taşımaya uygun paketleme şekli, İşaretlerin anlamı, KKD lerin tasarımını yapan onaylanmış kuruluşun unvanı, adresi ve kimlik numarası. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI, HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: / Bu Yönetmeliğin amacı; işyerindeki risklerin önlenmesinin veya yeterli derecede azaltılmasının, teknik tedbirlere dayalı toplu korunma ya da iş organizasyonu veya çalışma yöntemleri ile sağlanamadığı durumlarda kullanılacak kişisel koruyucu donanımların özellikleri, temini, kullanımı ve diğer hususlarla ilgili usul ve esasları belirlemektir Kapsam (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında, yer alan işyerlerini kapsar. 2) Bu Yönetmelik, aşağıda belirtilen kişisel koruyucu donanımları kapsamaz. a) Özel olarak çalışanın sağlığını ve güvenliğini korumak üzere yapılmamış sıradan iş elbiseleri ve üniformalar, b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetlerinde kullandıkları ekipman, c) Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı gibi kamu düzeninin sağlanmasına yönelik kurumların faaliyetlerinde kullandıkları kişisel koruyucular, ç) Kara taşımacılığında kullanılan kişisel koruyucular, d) Spor ekipmanı, e) Nefsi müdafaayı veya caydırmayı hedefleyen ekipman, f) Riskleri ve istenmeyen durumları saptayan ve ikaz eden taşınabilir cihazlar., Dayanak Bu Yönetmelik; a) 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 uncu maddesine dayanılarak, b) 30/11/1989 tarihli ve 89/656/EEC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifi ve 21/12/1989 tarihli ve 89/686/EEC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifine paralel olarak, hazırlanmıştır

8 Tanımlar a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,, b) Kişisel koruyucu donanım: 29/11/2006 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliğiesasalınmak üzere; 1) Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan (Ağustos 2013), bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazları, 2) Kişiyi bir veya birden fazla riske karşı korumak amacıyla üretici tarafından bir bütün haline getirilmiş cihaz, alet veya malzemeden oluşmuş donanımı, 3) Belirli bir faaliyette bulunmak için korunma amacı olmaksızın taşınan veya giyilen donanımla birlikte kullanılan, ayrılabilir veya ayrılamaz nitelikteki koruyucu cihaz, alet veya malzemeyi, 4) Kişisel koruyucu donanımın rahat ve işlevsel bir şekilde çalışması için gerekli olan ve sadece bu tür donanımlarla kullanılan değiştirilebilir (Ağustos 2013) parçalarını, ifade eder İşverenin Yükümlülükleri Genel kural (1) Kişisel koruyucu donanım, risklerin, toplu korunmayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş organizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önlenemediği, tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılır. Kişisel koruyucu donanım, - iş kazası ya da meslek hastalığının önlenmesi, - çalışanların sağlık ve güvenlik risklerinden korunması, - sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesi amacıyla kullanılır. İşveren, toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik verir. Genel hükümler (1) Kişisel koruyucu donanımların işyerlerinde kullanımı ile ilgili olarak aşağıdaki hususlara uyulur; a) İşyerinde kullanılan kişisel koruyucu donanım, Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak tasarlanır ve üretilir. Tüm kişisel koruyucu donanımlar; 1) Kendisi ek risk oluşturmadan ilgili riski önlemeye uygun olur. 2) İşyerinde var olan koşullara uygun olur. 3) Kullananın ergonomik gereksinimlerine ve sağlık durumuna uygun olur. 4) Gerekli ayarlamalar yapıldığında kullanana tam uyar. 5) Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği kapsamına giren ürünlerde uygun şekilde CE işareti ve Türkçe kullanım kılavuzu bulundurur

9 , b) Birden fazla riskin bulunduğu veçalışanın burisklerekarşı aynı anda birden fazla kişisel koruyucu donanımı kullanmasını gerektiren durumlarda, bir arada kullanılmaya uygun olan ve bir arada kullanıldığında söz konusu risklere karşı koruyuculuğu etkilenmeyen kişisel koruyucu donanımlar seçilir. c) Kişisel koruyucu donanımların kullanım şartları ve özellikle kullanılma süreleri; riskin derecesi, maruziyet sıklığı, her bir çalışanın iş yaptığı yerin özellikleri ve kişisel koruyucu donanımın performansı dikkate alınarak belirlenir. ç) Tek kişi tarafından kullanılması esas olan kişisel koruyucu donanımların, zorunlu hallerde birden fazla kişi tarafından kullanılmasını gerektiren durumlarda, bu kullanımdan dolayı sağlık ve hijyen problemi doğmaması için her türlü önlem alınır. d) İşyerinde, her bir kişisel koruyucu donanım için, bu maddenin (a) ve (b) bentlerinde belirtilen hususlarla ilgili yeterli bilgi bulunur ve bu bilgilere kolayca ulaşılabilir. e) Kişisel koruyucu donanımlar, işveren tarafından ücretsiz verilir, imalatçı tarafından sağlanacak kullanım kılavuzuna uygun olarak bakım, onarım ve periyodik kontrolleri yapılır, ihtiyaç duyulan parçaları değiştirilir, hijyenik şartlarda muhafaza edilir ve kullanıma hazır bulundurulur. f) İşveren, kişisel koruyucu donanımları hangi risklere karşı kullanacağı konusunda çalışanı bilgilendirir g) İşveren, kişisel koruyucu donanımların kullanımı konusunda uygulamalı olarak eğitim verilmesini sağlar. ğ) Kişisel koruyucu donanımlar, istisnai ve özel koşullar hariç, sadece amacına uygun olarak kullanılır. h) Kişisel koruyucu donanımlar çalışanların kolayca erişebilecekleri yerlerde ve yeterli miktarlarda bulundurulur. (2) Kişisel koruyucu donanımlar talimatlara uygun olarak kullanılır, bakımı ve temizliği yapılır. Talimatlar çalışanlar tarafından anlaşılır olmak zorundadır. Kişisel koruyucu donanımların değerlendirilmesi ve seçimi (1) İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile kullanılması gereken kişisel koruyucu donanımı belirler

10 Kullanım kuralları (1) Genel kurallar, Genel hükümler ve Kişisel koruyucu donanımların değerlendirilmesi ve seçimi maddelerinde belirtilen koşulları sağlayan kişisel koruyucu donanımlar, yönetmelikte belirtilen işlerde ve benzeri işlerde, toplu korunma yöntemleri ile risklerin önlenemediği veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılır. Yönetmelikte verilen tabloya göre riskler değerlendirilir ve çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden kişisel koruyucu donanım kullanılması gereken durumlar belirlenir. İşveren kişisel koruyucu donanımlardan gerekli olanlarını işyerinde bulundurur. Çalışanların bu kişisel koruyucu donanımları uygun şekilde kullanmaları için her türlü önlemi alır. (2) Çalışanlar, 6331 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine uygun olarak, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımları doğru kullanmakla, korumakla, uygun yerlerde ve uygun şekilde muhafaza etmekle yükümlüdür. (3) Çalışanlar kişisel koruyucu donanımda gördükleri herhangi bir arıza veya eksikliği işverene bildirirler. Arızalı bulunan kişisel koruyucu donanımlar arızalar giderilmeden ve gerekli kontrolleri yapılmadan kullanılmaz. Çalışanlara verilen kişisel koruyucu donanımlar her zaman etkili şekilde çalışır durumda olur, temizlik ve bakımı yapılır ve gerektiğinde yenileri ile değiştirilir. Kişisel koruyucu donanımlar her kullanımdan önce kontrol edilir Çalışanların bilgilendirilmesi İşveren, kişisel koruyucu donanımların kullanımı esnasında alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında çalışanlara ve temsilcilerine bilgi verir. Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımının sağlanması (1) İşveren, bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen konularda çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır vekatılımlarını sağlar. (2) İşveren, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin, kullanılması gereken kişisel koruyucu donanımların belirlenmesi konularında önceden görüşlerinin alınmasını sağlar. Eğitim Kişisel koruyucu donanımları kullanan kişiler; Korunmanın gerekliliğini, koruyucunun başka korunma yönteminin yerine veya yanı sıra kullanılmasının nedenlerini ve bunu kullanarak sağlayacakları yararı anlamış olmalıdırlar. Korunma olmadığında (KKD kullanılmadığında) oluşacak maruziyetin sonuçları konusunda bilgilendirilmelidir

11 Eğitim: Kişisel koruyucu donanımları kullanan kişiler; Kişisel koruyucu donanımlarınkullanım kuralları ve hangi durumlarda amaca uygun ve etkili çalışmayacağı da açık bir biçimde anlatılmalıdır. Eğitim Etkili bir kişisel korunma sağlamak için verilecek eğitimde; Kişisel koruyucu donanım kullanılmasını gerektiren riskin önlenmesi için alınan önlemler, Bu önlemlere rağmen sürmekte olan riskin düzeyi ve olası olumsuz sağlık güvenlik etkileri, Kişisel koruyucu donanım ile çalışma zorunluluğunun, bu olumsuz etkileri önleme çabasından kaynaklandığı, Eğitim Etkili bir kişisel korunma sağlamak için verilecek eğitimde; Kişisel koruyucunu donanımın; - hangi etkilere karşı koruma sağladığı, -nasıl kullanılacağı, -bakımının ve temizliğinin nasıl yapılacağı, - nerede ve nasıl saklanacağı, anlatılmalı ve uygulamalı olarak gösterilmelidir. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR 1. BAŞ KORUYUCULARI 2. KULAK KORUYUCULARI 3. GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI 4. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI 5. GÖVDE VE KARIN BÖLGESİ KORUYUCULARI 6. EL VE KOL KORUYUCULARI 7. AYAK VE BACAK KORUYUCULARI 8. CİLT KORUYUCULARI 9. VÜCUT KORUYUCULARI 43 11

12 1. BAŞ KORUYUCULARI A) Baretler Endüstride (madenler, inşaat sahaları ve diğer endüstriyel alanlar) kullanılan koruyucu baretler B) Saçlı derinin korunması (kepler, boneler, siperlikli veya siperliksiz saç fileleri) C) Koruyucu başlık (kumaştan veya geçirimsiz kumaştan yapılmış boneler, kepler, gemici başlıkları ve benzeri) A) Baretler Başlarına bir cismin düşmesi, çarpması veya vurulması tehlikesi olan işlerde çalışan işçilere,başın korunması için başa iyi oturan ve yanmaz veya ağır yanar malzemeden ve elektrik tehlikesi olan yerler için, iletken olmayan malzemeden yapılmış uygun baretler verilecektir. Plastik Baretler: Darbe tesirlerinden korunmak için kullanılır, Düşme mesafesine bağlı olarak Kg ağırlığındaki cisimlerin etkilerinden korur, Demir-çelik, madencilik, bina, gemi ve tünel inşaatlarında kullanılır, Yalıtkan özelliği nedeni ile 600 V a kadar güvenlik sağlar, Sert, sağlam, güneş ışınına, yağa, neme dayanıklı plastik malzemeden yapılmalıdır. Plastik baretler, asgari 300 gr. Ağırlığında olup, iyi kullanıldığı takdirde 5 yıl süreyle kullanılabilir. Bileşiminde polietüen oranı fazla olan plastik baretler, sıcak ortamlarda yumuşadığından, bu yerlerde kullanılmamalıdır. Yüksek düzeyde yalıtkanplastik baretler: Bu sınıfa giren baretler, hem darbelere hem de elektrik enerjisi tehlikelerine karşı kullanılır, Yüksek düzeyde yalıtkanlık özelliğine sahiptir. Bu tür baretler üzerinde, havalandırma deliği veperçin gibi metal parça bulunmaz Genellikle, elektrik işlerinde kullanılırlar. 12

13 Alüminyum Baretler: İşyerinde duran engellere çarpma riskine karşı kullanımı uygundur, Elektriksel kaza ihtimalinin çok düşük olduğu yerlerde kullanılmalıdır, Alüminyum yapıldığından sıcak çalışma ortamında kullanılabilir, Hafif ve ısıya dayanıklı olması nedeniyle, plastik baretlerin kullanılamayacağı işler İçin elverişlidir Petrol kuyuları, rafineri ve kimyasallarla çalışılan tesislerde kullanılır. Baretlerin Yapım ve Kullanım Özellikleri: A- Baretin dış gövdesi, tek parça halinde dikişsiz olmalıdır. Alın bandı ve baş kolonları, birbirine uygun bir şekilde bağlanarak, başın içine oturduğu bir ağ torba şeklinde olmalı ve baret dış gövdesini kafadan belirli uzaklıkta tutarak darbenin etkisini önlemelidir. B- Baş kolonları (koruyucu yastık); kauçuk, plastik vb. esnek bir malzemeden yapılmalıdır. C- Alın bandı ise; Yumuşak, dayanıklı; plastik, deri veya benzer uygun bir malzemeden yapılmalıdır. Baretlerin Yapım ve Kullanım Özellikleri: D- Baretler, kolon ve bantları çıkarılarak kullanılmamalıdır. E- Baretler, 4 kg.lık çelik bilyenin 1,5 metreden üzerine düşmesine dayanıklı olmalıdır. F- Plastik baretler, 600 Volt; elektrik işlerinde kullanılan, yüksek düzeyde yalıtkan plastik baretler, Volt a kadar bozulmadan koruyucu Özelliğini göstermelidir. G- Baretler sık sık kontrol ve testten geçirilerek, kullanma ve eskime sonucunda, koruyucu özelliklerini yitirip yitirmedikleri belirlenmelidir. H- Baretler, sık sık temizlenmeli ve dezenfekte edilmeli, kullanılmadığı zamanlarda havadar bir yerde ambalajı içinde saklanmalıdır. 1. BAŞ KORUYUCULARI B) Saçlı derinin korunması (kepler, boneler, saç fileleri) Kadın işçilerin, saçlarının, dönen makine aksamlarından korunması için kullanılır. C) Koruyucu başlık (normal kumaş veya geçirimsiz kumaştan yapılmış boneler, kepler, gemici başlıkları ve benzeri) Kirli ve tozlu işlerdeveişyerlerinde, saçı ve başı temiz tutmak; aynı zamanda dönen ve hareketli makine aksamından korunmak için kullanılır. 13

14 2. KULAK KORUYUCULARI Yapılan istatistikler, çalışanların yaklaşık % 25 inin işitme kaybı ile karşılaştığını göstermektedir. Gürültü maruziyeti, en düşük maruziyet etkin değeri olan 80 db (A) aştığında, işveren kulak koruyucuları sağlayarak işçilerin kullanımına hazır halde bulundurulmalıdır. Gürültü maruziyeti en yüksek maruziyet etkin değeri olan 85 db (A) ulaştığında ya da bu değerleri aştığında, kulak koruyucuları kullanılmalıdır. 2. KULAK KORUYUCULARI A) Kulak tıkaçları ve benzeri cihazlar B) Tam akustik baretler C) Endüstriyel baretlere uyan kulaklıklar D) Kapalı devre haberleşme alıcısı olan kulak koruyucuları E) İç haberleşme donanımlı kulak koruyucuları 56 14

15 K U L A K T I K A Ç L A R I K U L A K L I K L A R Kulak Koruyucuların Kullanımında Nelere Dikkat Edilmeli? 85 db in üzerindeki gürültü seviyelerine maruz kalınması halinde kulak koruyucu kullanılmalıdır. Sahada kulak koruyucu ekipman takılması gereken alanlar açıkça işaretlenmiş ise, bu alanlarda kulak koruyucu kullanılması gerekmektedir. Gürültülü ortama girmeden önce takılır. Gürültülü ortamda takmaya ara verilmez. Gürültülü ortamdan çıkmadan çıkılmaz. Temizliği çok önemlidir. Kulak Koruyucuların Alıştırma Programı Kulak koruyucuların kullanılmasının başlangıcındaki sıkıntıları aşmak için aşağıdaki gibi bir alıştırma programına göre başlanılmalıdır. 15

16 A) GÖZLÜKLER 3. GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI A) Gözlükler B) Baretli (miğferli) siperler C) El ve yüz siperleri Uçuşan parçalar ve tehlikeli ışınlardan korunmada kullanılır.şeffaf, renkli camdan veya plastikten yapılmıştır. Yandan da gelecek tehlikeler için kenar perdeli olanları kullanılır. Fincan Tipli Muhafazalı Gözlükler: Gözlük camının herhangi bir nedenle kırılmasıyla, parçaların göze batmasını önlemek için, camlar fincanların üzerine sıkıca yerleştirilmiştir. Camları kolayca değişebilir. A) GÖZLÜKLER Elastik Aksamlı Muhafazalı Gözlükler: İnce toz, duman, asit ve sislere karşı kullanılır. Gözlük çerçevesi elastik olduğundan, fincanlı tiplere göre, darbelere karşı daha az koruyucudur. 16

17 3. GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI B) Baretli Miğferli siperler: Başın üstkısmını, kulakların arkasında kalan bölgeyi, yüz ve boyun kısmını korumada kullanılır. Ön kısımlarında, filtre koruma camı yerleştirilecek şekilde hazırlanmış pencere vardır. Kaynak miğferleri, ısıya dayanıklı olup aynı zamanda enfraruj ışınlarının etkilerine karşı koruma sağlar. C) El ve Yüz Siperleri: El Siperleri: Kaynak işleminin özetlenmesinde kullanılırlar, miğferden farkı, başa tutturulmayan, yalıtkan ve zor yanıcı bir malzemeden yapılan sapları olmasıdır. Yüz Siperleri Hızla uçuşan parçalar ve tehlikeli sıvı sıçramalarına karşı ve sıcak metal işleme yapılan işyerlerinde kullanılır. Yüz siperleri, yalıtkan ve kıvılcımlanmaz türden olmalı ve üzerlerinde bu özellikleri belirten etiket bulunmalıdır. 17

18 IV. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI İşyeri havasında bulunan zararlı maddeler; metal tozları, çözücüler (solventler) çeşitli zehirlenmelere sebep olurlar. Silis, amyant, kömür tozları gibi zararlılar pnömokonyoz olarak adlandırılan akciğer hastalığına neden olurlar. Bu ve benzer zararlıların, maksimum konsantrasyon değerlerini geçmeleri durumunda, uygun aspirasyon sistemleri kullanılmalıdır. Ancak bu sistemlerin kurulamadığı veya yetersiz kaldığı durumlarda, solunum sistemi koruyucularının kullanılması gerekmektedir. IV. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI Gaz, toz ve radyoaktif toz filtreli maskeler Hava beslemeli solunum cihazları Takılıp çıkarılabilen kaynak maskesi bulunduran solunum cihazları Dalgıç donanımı Dalgıç elbisesi IV. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI A) Hava temizleyici maskeler B) Hava beslemeli maskeler C) Temiz havası kendinden olan solunum cihazları (Oksijen Beslemeli) 71 18

19 A) Hava Temizleyici Maskeler Mekanik Filtre Tipi (Partikül Tutucu) Maskeler: Metal ve silis tozlarına karşı kullanılır, Ortamda asılı duran toz partikülleri solunum esnasında, filtre tarafından tutulur, Filtre renginin koyulaşması, koruma özelliğini kaybettiğini gösterir. A) Hava Temizleyici Maskeler Kimyasal Filtre Tipi Maskeler: Havada bulunan toz, gaz, duman ve toksik partiküllere karşı kullanılır, Zararlı gazlar ve partiküller, aktif granül kömür tarafından emilerek reaksiyona sokulur. A) Hava Temizleyici Maskeler Toz Maskeleri: Genellikle, selülozik elyaftan yapılmış basit maskelerdir, 0,2-5 mikron arasındaki tozlara karşı kullanılır, Kullanma süresi çok kısadır, sadece ağız ve burun bölgesini kapatır. B) Hava Beslemeli Maskeler İşyeri havasında bulunan zararlı etkilerden korunmak üzere, hortum vasıtasıyla dışarıdan hava verilir, Tehlikeli konsantrasyonlardaki toz, sis, buhar veya gaz içeren tanklar, kuyular, galeriler vb. yerlerde kullanılırlar. 19

20 Temiz Havası Kendinden Olan Solunum Cihazları Zararlı gazların yüksek konsantrasyonlarında ve oksijen yokluğunda, tam bir solunum sağlarlar, Kimyasal kartuşların belirli kullanma süreleri vardır, son kullanma tarihi dolan kartuşlar değiştirilmelidir, Filtreler, neme ve mekanik zararlara karşı korunmalıdır. IV. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI KULLANILDIĞI YERE VE KULLANIM AMACINA UYGUN OLARAK SEÇİLMELİDİR. HER KULLANIŞTAN SONRA GÖZDEN GEÇİRİLMELİ VE FİLTRELERİ ÇIKARILDIKTAN SONRA TEMİZLENMELİDİR. KORUMA ÖZELLİĞİNİ KAYBEDEN FİLTRELER, DEĞİŞTİRİLMELİDİR. V. GÖVDE VE KARIN BÖLGESİ KORUYUCULARI Delinme, kesilme, ergimiş metal sıçramalarına karşı korunmak için kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler, Kimyasallara karşı kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler, Isıtmalı yelekler, Cankurtaran yelekleri, X ışınına karşı koruyucu önlükler, Vücut kuşakları / kemerleri. 20

21 VI. EL VE KOL KORUYUCULARI El koruyucuları Özel koruyucu eldivenler Makinelerden, kimyasallardan, elektrik ve ısıdan koruyan eldivenler. Tek parmaklı eldivenler Parmak kılıfları Kolluklar Ağır işler için bilek koruyucuları (bileklik) Parmaksız eldivenler Koruyucu eldivenler EL KORUYUCULARI Nemvesuyakarşı, doğal veya sentetik kauçuk, su geçirmez kumaş, plastik ve camyününden yapılmış eldivenler kullanılır. Darbe ve sıkıştırmaya karşı, eldivenlerin uçlarına çelik yüksükler konulur. 21

22 EL KORUYUCULARI Ağır döküm parçaları ile çalışılırken, içerisine çelik bileşikler yerleştirilerek takviye edilmiş eldivenler kullanılır, Keskin kenarlı aletlerden doğabilecek tehlikelere karşı, tel dokumayla takviye edilmiş eldivenler kullanılır. EL KORUYUCULARI Alev ve ısıdan korunma: Sıcak malzeme ile çalışılan yerlerde, kromlu deri, amyant, alüminyum kumaş veya cam elyaflı malzemelerden yapılmış eldivenler kullanılır. Kimyasal zararlılardan korunma: Asit, yağ ve diğer kimyasal maddelerle çalışılırken, sıvıları ve ince tozları geçirmeyen, kauçuk, PVC, ateşe dayanıklı branda, cam elyafı, su geçirmez deri gibi malzemelerden yapılmış eldivenler kullanılır. EL KORUYUCULARI Elektrik Kazalarına karşı korunma: Manşetleri eli, bileği şok ve yanıklardan koruyacak kadar uzun olan lastik eldivenler kullanılır. Bu eldivenler, diğer Plastik eldivenlerle karıştırılmamalıdır. Bu eldivenlerin üzerinde etkili olabileceği voltajdeğeri belirtilmelidir. KOL KORUYUCULARI Kolluklar Alev, ısı, darbe, kesilme, asit toz sıçramalarına, elektrik ve radyasyon yanıklarına karşı kullanılır. Genellikle dökümhane, tav ocakları vb. yerlerde kullanılır, Üç çeşit olarak üretilir. Bilek ve ön kolu örtenler; dirsek hizasına kadar örtenler; omuzlara kadar örtenler, Alüminyum, astarlı kumaş, kurşunlu deri, kauçuk deri, pamuklu - yünlü dokuma gibi malzemelerden üretilir. 22

23 Matkap Kazası Olay günü Biga-Çanakkale deki bir işyerinde olmuştur. Bir işçi, sabit matkap tezgahında lama demirlerine delik delme işlemi esnasında, matkap ucunun sol elindeki iş eldivenin sararak kapması sonucunda sol el işaret parmağının dibinden kopmasıyla sonuçlanan bir iş kazasına maruz kalmıştır. AYAK KORUYUCULARI 1- Parmak Koruyucu Ayakkabılar: Yuvarlanan ve ağır malzemelerle çalışılan işlerde, ayak parmaklarının korunması için kullanılır. 2- İletken Ayakkabılar: Patlayıcı maddelerle çalışılan yerlerde, insan vücudunda oluşan statik elektriğin, tehlikesiz bir şekilde, toprağa iletilmesi için kullanılır. AYAK KORUYUCULARI AYAK VE BACAK KORUYUCULARI 3- Yalıtkan Ayakkabılar: Elektrik şoku kazalarında koruyucudurlar. Üst kısmı deri, taban ve topukları özel kauçuktan imal edilir. Kuru ve sağlam haldeyken tesirli bir koruma sağlar. 4- Kıvılcım Çıkarmayan Ayakkabılar: Patlayıcı madde imalinde, benzin ve hidrokarbon İçeren tankların temizlenmesinde, güvenle kullanılır. 5- Bot ve Çizmeler: Sulu, çamurlu ve asitli ortamlarda altı lastik veya plastik botlar ve çizmeler kullanılır. 23

24 AYAK VE BACAK KORUYUCULARI 6- Tozluklar: Bacakları, ateşe ve sıçrayan kıvılcımlara karşı korumak için döküm işlerinde ve fırınlarda kullanılır. Mutlaka, pantolon altına ve ayakkabı üzerine giyilmelidir. Erimiş maddelerle yapılan çalışmalarda, özellikle diz kapağını örten, yanmaz malzemeden yapılmış tozluklar kullanılır. VIII. CİLT KORUYUCULARI Koruyucu kremler / merhemler IX. VÜCUT KORUYUCULARI Düşmelere karşı kullanılan donanım: Düşmeyi önleyici ekipman (gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte) Kinetik enerjiyi absorbe eden frenleme ekipmanı (gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte) Vücudu boşlukta tutabilen donanım (paraşütçü kemeri) 96 24

25 KORUYUCU GİYSİLER Koruyucu iş elbisesi (iki parçalı ve tulum) Makinelerden korunma sağlayan giysi (delinme, kesilme vb.) Kimyasallardan korunma sağlayan giysi İnfrared radyasyon ve ergimiş metal sıçramalarına karşı korunma sağlayan giysi Isıya dayanıklı giysi Termal giysi KORUYUCU GİYSİLER Radyoaktif kirlilikten koruyan giysi Toz geçirmez giysi Gaz geçirmez giysi Florasan maddeli, yansıtıcılı giysi ve aksesuarları Koruyucu örtüler. 25

26 Amaç Madde1 BuYönetmeliğin amacı, işyerlerinde kullanılacak güvenlik ve sağlık işaretlerinin uygulanması ile ilgili kuralları belirlemektir

27 Aşağıdaki tabloda yer alan hususlar güvenlik rengi kullanılan tüm işaretlere uygulanır. Kullanılacak işaret levhaları Renk Anlamı veya Amacı Talimat ve Bilgi Kırmızı Yasak işareti Tehlikeli hareket veya davranış Tehlike alarmı Dur, kapat, düzeneği acil durdur, tahliye et Yangınla mücadele ekipmanı Ekipmanların yerinin gösterilmesi ve ne olduğu Sarı Uyarı işareti Dikkatli ol, önlem al, kontrol et Mavi (1) Özel bir davranış ya da eylem Zorunluluk işareti Kişisel koruyucu donanım kullan Yeşil Kapılar, çıkış yerleri ve Acil kaçış, ilk yardım işareti yolları, ekipman, tesisler Tehlike yok Normale dön (1) Mavi: Sadece dairevi bir şekil içinde kullanıldığında emniyet rengi olarak kabul edilir. (2) Fluoresan turuncu: Emniyet işaretleri dışında sarı yerine kullanılabilir. Özellikle zayıf doğal görüş şartlarında bu renk çok dikkat 105 çekicidir. Yasaklayıcı işaretler Temel nitelikler Daire biçiminde, Beyaz zemin üzerine siyah piktogram (sembol), kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgi (kırmızı kısımlar işaret alanının en az % 35 ini kapsayacaktır)

28 Temel nitelikler Uyarı işaretleri Üçgen şeklinde Sarı zemin üzerine siyah piktogram, siyah çerçeve (sarı kısımlar işaret alanının en az % 50 sini kapsayacaktır)

29 Temel nitelikler Emredici işaretler Daire biçiminde, Mavi zemin üzerine beyaz piktogram (mavi kısımlar işaret alanının en az % 50 sini kapsayacaktır)

30 Temel nitelikler Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri Dikdörtgen veya kare biçiminde, Yeşil zemin üzerine beyaz piktogram (yeşil kısımlar işaret alanının en az % 50 sini kapsayacaktır)

31 Temel nitelikler Yangınla mücadele işaretleri Dikdörtgen veya kare biçiminde, Kırmızı zemin üzerine beyaz piktogram (kırmızı kısımlar işaret alanının en az % 50 sini kapsayacaktır)

32 125 32