DERS 10 İŞ EKİPMANLARININ GÜVENLİ KULLANIMI, KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR, GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

Transkript

1 DERS 10 İŞ EKİPMANLARININ GÜVENLİ KULLANIMI, KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR, GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ Öğr. Gör. Halil YAMAK

2 İş Ekipmanlarının Güvenli Kullanımı İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ (28628 Sayılı Resmi Gazete, 25 Nisan 2013) İş ekipmanı İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet ve tesisi, Bakım İş ekipmanında yapılan her türlü temizlik, ayar, kalibrasyon gibi işlemlerin tamamı, İş ekipmanının kullanımı İş ekipmanının çalıştırılması, durdurulması, kullanılması, taşınması, tamiri, tadili, bakımı, hizmete sunulması ve temizlenmesi gibi iş ekipmanı ile ilgili her türlü faaliyet

3 TANIMLAR Operasyon noktası: Makine ve tezgahta talaş kaldıran, şekillendiren delen, ezen kesen veya başka şekilde işlem yapan kısım ile iş alıp verirken tehlikeli olan bölge. (Makine Kor.Yön.) Koruyucu: Makinenin; özellikle fiziki bir engel vasıtasıyla korumayı temin etmek için kullanılan bir parçası. (TS-EN 292) Güvenlik Tertibatı: Tek başına veya bir koruyucu ile beraber riski gideren veya azaltan (koruyucudan başka) bir tertibat. (TS-EN 292)

4 CE işareti, CE, "Conformite Europeenne" yani Fransızca Avrupa'ya Uygunluk kelimelerinin baş harflerinden oluşmaktadır. CE Uygunluk İşareti: Makinelerin çalışırken veya kullanılırken insanların ve çevrenin sağlık ve emniyetini tehdit etmeyecek nitelikte olduğunu belirten işarettir.

5 CE UYGUNLUK İŞARETİNİN AMACI Ürünlerin, amacına uygun kullanılması halinde; İnsan, can ve mal güvenliğine, Bitki ve hayvan varlığına, Çevreye zarar vermeyeceğini, Diğer bir ifadeyle ürünün güvenli olduğunu göstermek için kullanılan bir işarettir.

6 Makinelerde Güvenliği Etkileyen Faktörler TASARIM İMALAT OPERATÖR EĞİTİMİ YERLEŞİM İŞLETME BAKIM MONTAJ SERVİS- YEDEK PARÇA VB. UZMAN OPERATÖR ETKİLEŞİMLER

7 2 - KULLANIMDA GÜVENLİK İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği İŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ Madde 5- İşveren, işyerinde kullanılacak iş ekipmanının yapılacak işe uygun olması ve bu ekipmanın işçilerin sağlık ve güvenliğine zarar vermemesi için gerekli tüm tedbirleri alacaktır.

8 İŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ İşveren: İş ekipmanını seçerken işyerindeki özel çalışma şartlarını, sağlık ve güvenlik yönünden tehlikeleri göz önünde bulundurarak, bu ekipmanın kullanımının ek bir tehlike oluşturmamasına dikkat edecektir İş ekipmanının, çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tamamen tehlikesiz olması sağlanamıyorsa, riski en aza indirecek uygun önlemleri alacaktır

9 Madde 6 ; İşveren, iş ekipmanının kullanımı süresince, yeterli bakımını yaptırarak iş ekipmanlarında bulunması gereken asgari gereklere uygun durumda olması için gerekli önlemleri alacaktır İŞ EKİPMANININ KONTROLÜ Madde:7 İş ekipmanı kurulma şartlarının güvenliğinin etkilediği durumlarda, ekipmanın kurulmasından sonra, ilk kullanımından önce ve her yer değişikliğinde, Uzmanlarca kontrolü yapılacak, doğru kurulduğu ve güvenli çalıştığını gösteren belge düzenlenecektir

10 İŞ EKİPMANININ KONTROLÜ İşverence, arızalanarak, tehlike yaratabilecek iş ekipmanlarının; 1) Uzmanlarca periyodik kontrolleri ve gerektiğinde testleri yapılacaktır. 2) İş Ekipmanının çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre kullanılmama sonrası, arızanın önceden belirlenip giderilmesi ve sağlık ve güvenlik şartlarının korunması için Uzman kişilerce kontrolleri yapılacaktır. Kontrol sonuçları kayıt altına alınacak, yetkililerin her istediğinde gösterilmek üzere uygun şekilde saklanacaktır. İş ekipmanı işletme dışında kullanıldığında, yapılan son kontrol ile ilgili belge de ekipmanla birlikte bulunacaktır.

11 İŞ EKİPMANININ KONTROLÜ Hangi tür iş ekipmanlarının kontrollere tabi tutulacağı, kontrollerin kimler tarafından ve hangi sıklıkla ve hangi şartlar altında yapılacağı ile kontrol sonucu düzenlenecek belgelerle ilgili usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecektir.

12 ÖZEL RİSK TAŞIYAN İŞ EKİPMANI Madde 8 - Özel İSG riskleri taşıyan iş ekipmanı,sadece o ekipmanı kullanmak üzere görevlendirilen ehil kişilerce kullanılacaktır. Tamiri, tadili, kontrol ve bakımı, bu işleri yapmakla görevlendirilen uzman kişilerce yapılacaktır. İSG VE ERGONOMİ Madde 9 İşçilerin, iş ekipmanlarının kullanımı sırasındaki duruş pozisyonları ve çalışma şekilleri ile ergonomi prensipleri işverence tam olarak dikkate alınacaktır.

13 İŞÇİLERİN BİLGİLENDİRİLMESİ Bu bilgiler ve yazılı talimatlar en az; 1- Kullanım şartları, 2- Öngörülen anormal durumlar, 3- Önceki kullanımlardan elde edilen sonuçlar, ile ilgili bilgileri içerecektir. İşçiler, kendileri kullanmasalar bile çalışma alanında veya işyerinde bulunan iş ekipmanlarının kendilerini etkileyebilecek tehlikelerinden ve iş ekipmanı üzerinde yapılacak değişikliklerden kaynaklanabilecek tehlikelerden haberdar edilecektir. Bu bilgiler ve yazılı talimatlar, ilgili işçilerin anlayabileceği şekilde olacaktır.

14 ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ Madde 11- İşverence: İş ekipmanını kullanmakla görevli işçilere, bunların kullanımından kaynaklanabilecek riskler ve bunlardan kaçınma yollarını da içeren yeterli eğitim verilecektir.. İş ekipmanlarının tamiri, tadili, kontrol ve bakımı konularında çalışanlara, yeterli özel eğitim verilecektir

15 Madde 12: İŞÇİLERİN GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI VE KATILIMLARININ SAĞLANMASI İşveren, bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen konularda işçilerin veya temsilcilerinin görüşlerini alacak ve katılımlarını sağlayacaktır.

16 4 - ACİL DURDURMA SİSTEMİ İş ekipmanının tehlikesi ve normal durma süresinin gerektirmesi halinde iş ekipmanında acil durdurma sistemi bulunacaktır

17 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ (R.G. 09 Şubat 2004 Sayı : 25368) Bu Yönetmeliğin amacı; insan sağlığı ve güvenliğinin korunması amacıyla kullanılan kişisel koruyucu donanımların imalatı, ithalatı, dağıtımı, piyasaya arzı, hizmete sunumu ve denetimi ile üçüncü şahısların can ve mal güvenliğinin tehlikelere karşı korunmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

18 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK (R.G. 11 Şubat 2004 Sayı : 25370) Bu Yönetmeliğin amacı, işyerindeki risklerin önlenmesinin veya yeterli derecede azaltılmasının, teknik tedbirlere dayalı toplu koruma ya da iş organizasyonu veya çalışma yöntemleri ile sağlanamadığı durumlarda, kullanılacak kişisel koruyucuların özellikleri, temini, kullanımı ve diğer hususlarla ilgili usul ve esasları belirlemektir.

19 İşyerlerinde, çalışanların sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamak için yapılacak korunma uygulamaları, iki ana başlık altında incelenebilir. Toplu Korunma Uygulamaları Kişiye Yönelik Korunma Uygulamaları

20 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR Kişisel koruyucu donanımların kullanımı, sağlık ve güvenlik koruma uygulamalarının son aşamasını oluşturur. Kişisel koruyucu donanım, risklerin, toplu korumayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş organizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önlenemediği veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılmalıdır.

21 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM Tanım: Kişisel koruyucu donanım: Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazları, ifade eder.

22 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN SEÇİMİ VE KULLANIMI: Tüm kişisel koruyucu donanımlar; Tam koruma sağlamalıdır. Kendileri bir tehlike kaynağı olmamalıdır. Kullanılan vücut kısımlarına ve yapılan işe tam uygunluk sağlamalıdır. Kullanımı, bakım ve temizliği kolay ve pratik olmalıdır. İşyeri koşullarına uygun olmalıdır.

23 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN SEÇİMİ VE KULLANIMI: Birden fazla riskin bulunduğu ve aynı anda birden fazla kişisel koruyucu donanımın kullanılmasının gerektiği durumlarda, bu kişisel koruyucu donanımların bir arada kullanılması uyumlu olmalı ve risklere karşı etkin olmalıdır. Kişisel koruyucu donanımların kullanım koşulları özellikle kullanım süreleri, riskin derecesine ve maruziyet sıklığına, işçinin çalıştığı yerin özelliklerine ve kişisel koruyucu donanımın performansına bağlı olarak belirlenmelidir.

24 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN SEÇİMİ VE KULLANIMI: Tek kişi tarafından kullanılması esas olan kişisel koruyucu donanımların, zorunlu hallerde birkaç kişi tarafından kullanılması halinde, bu kullanımdan dolayı sağlık ve hijyen problemi doğmaması için her türlü önlem alınmalıdır. Kişisel koruyucu donanımlar, işveren tarafından ücretsiz verilmeli, bakım ve onarımdan ve/veya ihtiyaç duyulan elemanlarının değiştirilmelerinden sonra, hijyenik şartlarda muhafaza edilmeli ve kullanıma hazır bulundurulmalıdır. Kişisel koruyucu donanımlar talimatlara uygun olarak kullanılmalı ve talimatlar işçiler tarafından anlaşılır olmalıdır.

25 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN SEÇİMİ VE KULLANIMI: İşveren, işçilerin kişisel koruyucu donanımları uygun şekilde kullanmaları için her türlü önlemi almalıdır. İşçilere verilen kişisel koruyucu donanımlar her zaman etkili şekilde çalışır durumda olmalı, temizlik ve bakımı yapılmalı ve gerektiğinde yenileri ile değiştirilmelidir. İşçiler de kendilerine verilen kişisel koruyucu donanımları aldıkları eğitime ve talimata uygun olarak kullanmalıdır. İşçiler kişisel koruyucu donanımda gördükleri herhangi bir arıza veya eksikliği işverene bildirmelidir.

26 Eğitim: Kişisel koruyucu donanımları kullanan kişiler; korunmanın gerekliliğini, Koruyucunun başka korunma yönteminin yerine veya yanı sıra kullanılmasının nedenlerini, ve bunu kullanarak sağlayacakları yararı anlamış olmalıdırlar. Korunma olmadığında oluşacak maruziyetin sonuçlarıyla birlikte, kişisel koruyucu donanımların kullanım kuralları ve hangi durumlarda amaca uygun ve etkili çalışmayacağı da açık bir biçimde anlatılmalıdır.

27 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR I. BAŞ KORUYUCULARI II. III. IV. KULAK KORUYUCULARI GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI V. GÖVDE VE KARIN BÖLGESİ KORUYUCULARI VI. VII. VIII. IX. EL VE KOL KORUYUCULARI AYAK VE BACAK KORUYUCULARI CİLT KORUYUCULARI VÜCUT KORUYUCULARI

28 I. BAŞ KORUYUCULARI I.1. Baretler Endüstride (madenler, inşaat sahaları ve diğer endüstriyel alanlarda) kullanılan koruyucu baretler, I. 2. Saçlı derinin korunması (kepler, boneler, saç fileleri) I. 3. Koruyucu başlık (normal kumaş veya geçirimsiz kumaştan yapılmış boneler, kepler, gemici başlıkları ve benzeri)

29 I.1 Baretler I.1.a. Plastik Baretler: Darbe tesirlerinden korunmak için kullanılır, Düşme mesafesine bağlı olarak Kg ağırlığındaki cisimlerin etkilerinden korur, Demir-çelik, madencilik, bina, gemi, tünel inşaatlarında ve çeşitli sanayi iş kollarında kullanılır, Yalıtkan özelliği nedeni ile 600 V a kadar güvenlik sağlar, Plastik baretler, asgari 300 gr. ağırlığında olup, iyi kullanıldığı takdirde 5 yıl süreyle kullanılabilir. Bileşiminde polietilen oranı fazla olan plastik baretler, sıcak ortamlarda yumuşadığından, bu yerlerde kullanılmamalıdır.

30 I.1 Baretler I.1.b. Yüksek düzeyde yalıtkan-plastik baretler: Bu sınıfa giren baretler, hem darbelere hem de elektrik enerjisi tehlikelerine karşı kullanılır, Yüksek düzeyde yalıtkanlık özelliğine sahiptir. Bu tür baretler üzerinde, havalandırma deliği ve perçin gibi metal parça bulunmaz. Genellikle, elektrik işlerinde kullanılırlar.

31 I.1 Baretler I.1.c. Alüminyum Baretler: İşyerinde duran engellere çarpma riskine karşı kullanımı uygundur, Alüminyumdan yapıldığından sıcak çalışma ortamında kullanılabilir, Elektriksel kaza ihtimalinin çok düşük olduğu yerlerde kullanılmalıdır, Hafif ve ısıya dayanıklı olması nedeniyle, plastik baretlerin kullanılamayacağı işler için elverişlidir, Petrol kuyuları, rafineri ve kimyasallarla çalışılan tesislerde kullanılır.

32 PLASTİK BARET ALÜMİNYUM BARET YALITKAN BARET MADENCİ BARETİ

33 I.1 Baretler Baretlerin Yapım ve Kullanım Özellikleri: Düşey boşluk Baş üstü seviyesi Havalandırma delikleri Ter bandı Kolon Kolon bağlantısı Siper

34 I.1 Baretler Baretlerin Yapım ve Kullanım Özellikleri: Baretler, kolon ve bantları çıkarılarak kullanılmamalıdır. Plastik baretler, 600 Volt; elektrik işlerinde kullanılan, yüksek düzeyde yalıtkan plastik baretler, Volt a kadar bozulmadan koruyucu özelliğini göstermelidir. Baretler sık sık kontrol ve testten geçirilerek, kullanma ve eskime sonucunda, koruyucu özelliklerini yitirip yitirmedikleri belirlenmelidir. Baretler, sık sık temizlenmeli ve dezenfekte edilmeli, kullanılmadığı zamanlarda havadar bir yerde ambalajı içinde saklanmalıdır.

35

36

37 II. KULAK KORUYUCULARI: Yapılan istatistikler, çalışanların yaklaşık % 25 inin işitme kaybı ile karşılaştığını göstermektedir. Gürültü maruziyeti, en düşük maruziyet etkin değeri olan 80 db (A) aştığında, işveren kulak koruyucuları sağlayarak işçilerin kullanımına hazır halde bulunduracaktır, Gürültü maruziyeti en yüksek maruziyet etkin değeri olan 85 db (A) ulaştığında ya da bu değerleri aştığında, kulak koruyucuları kullanılacaktır,

38 II. KULAK KORUYUCULARI: II.1. Kulak tıkaçları ve benzeri cihazlar II.2. Tam akustik baretler II.3. Endüstriyel baretlere uyan kulaklıklar II.4. Kapalı devre haberleşme alıcısı olan kulak koruyucuları II.5. İç haberleşme donanımlı kulak koruyucuları

39 K U L A K T I K A Ç L A R I K U L A K L I K L A R

40 KULAKLIKLI BARET AKUSTİK BARETLER

41 III. GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI III.1. Gözlükler III.2. Baretli (miğferli) siperler III.3. El ve Yüz siperleri

42 III.1. Gözlükler Uçuşan parçalar ve tehlikeli ışınlardan korunmada kullanılır. Şeffaf, renkli camdan veya plastikten yapılmıştır. Yandan da gelecek tehlikeler için kenar perdeli olanları kullanılır. Fincan Tipli Muhafazalı Gözlükler: Gözlük camının herhangi bir nedenle kırılmasıyla, parçaların göze batmasını önlemek için, camlar fincanların üzerine sıkıca yerleştirilmiştir. Camları kolayca değişebilir. Taşçı Tipi: Camlar tamamen şeffaftır. Parça sıçramalarına karşı kullanılır. Tozdan Koruyucu: İnce, kolayca uçuşan toz partiküllerine karşı kullanılır, gözleri bütünüyle kapsar ve kenarları şakak kemiklerine iyice oturur. Kaynak Tipi: Zararlı ışınlara karşı kullanılır.

43 III.1. Gözlükler Elastik Aksamlı Muhafazalı Gözlükler: İnce toz, duman, asit ve sislere karşı kullanılır. Gözlük çerçevesi elastik olduğundan, fincanlı tiplere göre, darbelere karşı daha az koruyucudur. Plastik Siperli: Uçuşan parçalara uygun şekilde yapılmıştır, ark ve tehlikeli ışınlara karşı da kullanılabilir. Ağır parçaların fırladığı kaynak işlerinde kullanılmazlar. Dökümcü Tipi: Dökümhanelerde, erimiş metal sıçramalarına, şiddetli darbe ve toza karşı kullanılır.

44 DARBEYE DAYANIKLI GÖZLÜK ULTRA-VİYOLE, İNFRARED, KAYNAK GÖZLÜKLERİ ÇOK AMAÇLI GÖZLÜK

45 KAPALI GÖZLÜKLER NORMAL GÖZLÜK YARI KAPALI GÖZLÜK

46 III. GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI III.2. Miğferli siperler: Başın üst kısmını, kulakların arkasında kalan bölgeyi, yüz ve boyun kısmını korumada kullanılır. Ön kısımlarında, filtre koruma camı yerleştirilecek şekilde hazırlanmış pencere vardır. Miğfer uygun bir kayış tertibatı ile başa tutturulur, ancak başa değmez. Kaynak miğferleri, ısıya dayanıklı olup aynı zamanda enfraruj ışınlarının etkilerine karşı koruma sağlar.

47 III. GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI III.3. El ve Yüz Siperleri: El Siperleri: Kaynak işleminin gözetlenmesinde kullanılırlar, miğferden farkı, başa tutturulmayan, yalıtkan ve zor yanıcı bir malzemeden yapılan sapları olmasıdır. Yüz Siperleri Hızla uçuşan parçalar ve tehlikeli sıvı sıçramalarına karşı ve sıcak metal işleme yapılan işyerlerinde kullanılır. Yüz siperleri, yalıtkan ve kıvılcımlanmaz türden olmalı ve üzerlerinde bu özellikleri belirten etiket bulunmalıdır.

48 MİĞFERLİ YÜZ SİPERLERİ EL SİPERİ

49 YÜZ SİPERİ

50 IV. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI İşyeri havasında bulunan zararlı maddeler; metal tozları, çözücüler (solventler) çeşitli zehirlenmelere sebep olurlar. Silis, amyant, kömür tozları gibi zararlılar pnömokonyoz olarak adlandırılan akciğer hastalığına neden olurlar. Bu ve benzer zararlıların, maksimum konsantrasyon değerlerini geçmeleri durumunda, uygun aspirasyon sistemleri kullanılmalıdır. Ancak bu sistemlerin kurulamadığı veya yetersiz kaldığı durumlarda, solunum sistemi koruyucularının kullanılması gerekmektedir.

51 IV. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI IV.1. Hava temizleyici maskeler IV.2. Hava beslemeli maskeler IV.3. Temiz havası kendinden olan solunum cihazları (Oksijen Beslemeli)

52 IV.1. Hava Temizleyici Maskeler: IV.1.1. Mekanik Filtre Tipi (Partikül Tutucu) Maskeler: Metal ve silis tozlarına karşı kullanılır, Ortamda asılı duran toz partikülleri solunum esnasında, filtre tarafından tutulur, Kısa sürede toz ile dolar, bu nedenle sık değiştirilmelidir, Filtre renginin koyulaşması, koruma özelliğini kaybettiğini gösterir,

53 IV.1. Hava Temizleyici Maskeler: IV.1.2. Kimyasal Filtre Tipi Maskeler: Havada bulunan toz, gaz, duman ve toksik partiküllere karşı kullanılır, Zararlı gazlar ve partiküller, aktif granül kömür tarafından emilerek reaksiyona sokulur.

54 IV.1. Hava Temizleyici Maskeler: IV.1.3. Toz Maskeleri: Genellikle, selülozik elyaftan yapılmış basit maskelerdir, 0,2 5 mikron arasındaki tozlara karşı kullanılır, Kullanma süresi çok kısadır, sadece ağız ve burun bölgesini kapatır.

55 IV.1. Hava Temizleyici Maskeler IV.1.4. Filtre Kutulu Gaz Maskeleri: Tüm olarak yüzü kaplayan, filtre kutusuna bağlı olan ve organik buhar, asit gazları veya bunların farklı bileşimlerinden oluşan zararlılara karşı kullanılır, Gaz yoğunluğunun düşük olduğu, geniş alanlarda kullanılır, Kısa süreli, acil durumlarda kullanılır, sürekli kullanılmaz, Oksijen yetersizliği durumunda yararlı olmaz.

56 IV.2. Hava Beslemeli Maskeler İşyeri havasında bulunan zararlı etkilerden korunmak üzere, hortum vasıtasıyla dışarıdan hava verilir, Tehlikeli konsantrasyonlardaki toz, sis, buhar veya gaz içeren tanklar, kuyular, galeriler vb. yerlerde kullanılırlar.

57 IV.3. Temiz Havası Kendinden Olan Solunum Cihazları Zararlı gazların yüksek konsantrasyonlarında ve oksijen yokluğunda, tam bir solunum sağlarlar, Çeşitli tipleri vardır, sırtta taşınanları her yerde kullanılabilir, ancak ağır olması bir dezavantajdır, Kimyasal kartuşların belirli kullanma süreleri vardır, son kullanma tarihi dolan kartuşlar değiştirilmelidir, Filtreler, neme ve mekanik zararlara karşı korunmalıdır

58 IV. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI KULLANILDIĞI YERE VE KULLANIM AMACINA UYGUN OLARAK SEÇİLMELİDİR. HER KULLANIŞTAN SONRA GÖZDEN GEÇİRİLMELİ VE FİLTRELERİ ÇIKARILDIKTAN SONRA TEMİZLENMELİDİR. KORUMA ÖZELLİĞİNİ KAYBEDEN FİLTRELER, DEĞİŞTİRİLMELİDİR.

59 T O Z M A S K E L E R İ FİLTRE

60 G A Z M A S K E L E R İ

61 TEMİZ HAVA MASKESİ HAVA BESLEMELİ SOLUNUM CİHAZI

62 KİMYASAL ETKİLERE KARŞI TAM DONANIMLI KORUYUCULAR

63 V. GÖVDE VE KARIN BÖLGESİ KORUYUCULARI Delinme, kesilme, ergimiş metal sıçramalarına karşı korunmak için kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler, Kimyasallara karşı kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler, Isıtmalı yelekler, Cankurtaran yelekleri, X ışınına karşı koruyucu önlükler, Vücut kuşakları / kemerleri.

64 KİMYASALLARA KARŞI ÖNLÜK ERGİMİŞ METALSIÇRAMALARINA KARŞI ÖNLÜK

65 DELİNME, KESİLMEYE KARŞI ÖNLÜK ISITICI YELEK

66 VI. EL VE KOL KORUYUCULARI El koruyucuları Özel koruyucu eldivenler: Makinelerden, kimyasallardan, elektrik ve ısıdan koruyan eldivenler. Tek parmaklı eldivenler Parmak kılıfları Kolluklar Ağır işler için bilek koruyucuları (bileklik) Parmaksız eldivenler Koruyucu eldivenler

67 EL KORUYUCULARI Sıyrılma, kesilme ve darbelere karşı korunma: Nem ve suya karşı, doğal veya sentetik kauçuk, su geçirmez kumaş, plastik ve camyününden yapılmış eldivenler kullanılır, Darbe ve sıkıştırmaya karşı, eldivenlerin uçlarına çelik yüksükler konulur, Ağır döküm parçaları ile çalışılırken, içerisine çelik bileşikler yerleştirilerek takviye edilmiş eldivenler kullanılır, Keskin kenarlı aletlerden doğabilecek tehlikelere karşı, tel dokumayla takviye edilmiş eldivenler kullanılır.

68 EL KORUYUCULARI Alev ve ısıdan korunma: Sıcak malzeme ile çalışılan yerlerde; kromlu deri, amyant, alüminyum kumaş veya cam elyaflı malzemelerden yapılmış eldivenler kullanılır. Kimyasal zararlılardan korunma: Asit, yağ ve diğer kimyasal maddelerle çalışılırken, sıvıları ve ince tozları geçirmeyen, kauçuk, PVC, ateşe dayanıklı branda, cam elyafı, su geçirmez deri gibi malzemelerden yapılmış eldivenler kullanılır.

69 EL KORUYUCULARI Elektrik Kazalarına karşı korunma: Manşetleri eli, bileği şok ve yanıklardan koruyacak kadar uzun olan lastik eldivenler kullanılır. Bu eldivenler volta 3 dakika dayanmalıdır. Bu eldivenler, diğer plastik eldivenlerle karıştırılmamalıdır. Bu eldivenlerin üzerinde, etkili olabileceği voltaj değeri belirtilmelidir. Radyasyondan Korunma: Kurşun ile empreyne edilmiş lastikten üretilen eldivenler kullanılır.

70 KOL KORUYUCULARI Kolluklar Alev, ısı, darbe, kesilme, asit toz sıçramalarına, elektrik ve radyasyon yanıklarına karşı kullanılır. Genellikle dökümhane, tav ocakları vb. yerlerde kullanılır, Üç çeşit olarak üretilir. Bilek ve ön kolu örtenler; dirsek hizasına kadar örtenler; omuzlara kadar örtenler, Asbest, alüminyum, astarlı kumaş, kurşunlu deri, kauçuk deri, pamuklu - yünlü dokuma gibi malzemelerden üretilir.

71 KORUYUCU ELDİVENLER TEK PARMAKLI ELDİVEN METAL ÖRGÜLÜ ELDİVEN LASTİK ELDİVEN

72

73

74

75 VII. AYAK VE BACAK KORUYUCULARI Normal ayakkabılar, botlar, çizmeler, uzun botlar, güvenlik bot ve çizmeleri Bağları ve kancaları çabuk açılabilen ayakkabılar Parmak koruyuculu ayakkabılar Tabanı ısıya dayanıklı ayakkabı ve ayakkabı kılıfları Isıya dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve tozluklar Termal ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları Titreşime dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları Anti statik ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları

76 VII. AYAK VE BACAK KORUYUCULARI İzolasyonlu ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları Zincirli testere operatörleri için koruyucu bot ve çizmeler Tahta tabanlı ayakkabılar Takıp çıkarılabilen ayak üst kısmı koruyucuları Dizlikler Tozluklar Takılıp çıkarılabilen iç tabanlıklar (ısıya dayanıklı, delinmeye dayanıklı, ter geçirmez) Takılıp çıkarılabilen çiviler (buz, kar ve kaygan yüzeylere karşı)

77 AYAK KORUYUCULARI: 1- Parmak Koruyucu Ayakkabılar: Yuvarlanan ve ağır malzemelerle çalışılan işlerde, ayak parmaklarının korunması için kullanılır. 2- İletken Ayakkabılar: Patlayıcı maddelerle çalışılan yerlerde, insan vücudunda oluşan statik elektriğin, tehlikesiz bir şekilde, toprağa iletilmesi için kullanılır.

78 AYAK KORUYUCULARI: 3- Yalıtkan Ayakkabılar: Elektrik şoku kazalarında koruyucudurlar. Üst kısmı deri, taban ve topukları özel kauçuktan imal edilir. Kuru ve sağlam haldeyken tesirli bir koruma sağlar. 4- Kıvılcım Çıkarmayan Ayakkabılar: Patlayıcı madde imalinde, benzin ve hidrokarbon İçeren tankların temizlenmesinde, güvenle kullanılır.

79 AYAK VE BACAK KORUYUCULARI: 5- Bot ve Çizmeler: Sulu, çamurlu ve asitli ortamlarda altı lastik veya plastik Botlar ve çizmeler kullanılır. 6- Tozluklar: Bacakları, ateşe ve sıçrayan kıvılcımlara karşı korumak için; döküm işlerinde ve fırınlarda kullanılır. Mutlaka, pantolon Altına ve ayakkabı üzerine giyilmelidir. Erimiş maddelerle Yapılan çalışmalarda, özellikle diz kapağını örten, yanmaz Malzemeden yapılmış tozluklar kullanılır.

80

81 KAYMAZ TABANLI ÇİZME YALITIMLI ÇİZME

82 Lastik çizme Kasık çizme Çizmeli tulum Lastik çizme

83 Koruyucu kremler / merhemler VIII. CİLT KORUYUCULARI

84 IX. VÜCUT KORUYUCULARI Düşmelere karşı kullanılan donanım: Düşmeyi önleyici ekipman (gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte) Kinetik enerjiyi absorbe eden frenleme ekipmanı (gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte) Vücudu boşlukta tutabilen donanım (paraşütçü kemeri)

85 DÜŞMEYİ ÖNLEYİCİ EKİPMAN FRENLEME EKİPMANI VÜCUDU BOŞLUKTA TUTABİLEN DONANIM (PARAŞÜTÇÜ KEMERİ)

86

87

88

89

90 KORUYUCU GİYSİLER: Koruyucu iş elbisesi (iki parçalı ve tulum) Makinelerden korunma sağlayan giysi (delinme, kesilme vb.) Kimyasallardan korunma sağlayan giysi İnfrared radyasyon ve ergimiş metal sıçramalarına karşı korunma sağlayan giysi Isıya dayanıklı giysi Termal giysi Radyoaktif kirlilikten koruyan giysi Toz geçirmez giysi Gaz geçirmez giysi Florasan maddeli, yansıtıcılı giysi ve aksesuarları Koruyucu örtüler.

91

92

93

94

95

96

97 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR, RİSKLERİN, TOPLU KORUNMAYI SAĞLAYACAK TEKNİK ÖNLEMLERLE VEYA İŞ ORGANİZASYONU VE ÇALIŞMA YÖNTEMLERİYLE ÖNLENEMEDİĞİ VEYA TAM OLARAK SINIRLANDIRILAMADIĞI DURUMLARDA KULLANILMALIDIR.

98 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR, KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ HÜKÜMLERİNE UYGUN OLARAK TASARLANMIŞ VE ÜRETİLMİŞ OLMALIDIR. TAM KORUMA SAĞLAMALIDIR. KENDİLERİ BİR TEHLİKE KAYNAĞI OLMAMALIDIR. KULLANILAN VÜCUT KISIMLARINA VE YAPILAN İŞE TAM UYGUNLUK SAĞLAMALIDIR. KULLANIMI, KOLAY VE PRATİK OLMALIDIR.

99 KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN YARARLI OLABİLMESİ İÇİN, KULLANIM AMACINA VE KULLANICIYA UYGUN OLMASI VE GEREKTİĞİ ŞEKİLDE KULLANILMASI ÖNEMLİDİR. BU NEDENLE; KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN SEÇİMİ İYİ YAPILMALI VE KULLANMASI GEREKENLER DOĞRU BELİRLENMELİDİR.

100 KULLANMASI GEREKENLERE TESLİM EDİLMELİ VE KONU İLE İLGİLİ OLARAK KULLANICILAR BİLGİLENDİRİLMELİ TEORİK VE PRATİK EĞİTİM SAĞLANMALIDIR. GEREKTİĞİ ŞEKİLDE KULLANIMIN SAĞLANMASI İÇİN, ÖRNEK OLUNMALI, KULLANICILAR TEŞVİK EDİLMELİ VE DENETİM SAĞLANMALIDIR. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR, GEREKTİĞİNDE YENİLENMELİDİR.

101 ÇALIŞANLAR; GEREKLİ OLAN KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARI, BELİRLENEN ŞEKİLDE, TALİMATLARA UYGUN OLARAK KULLANMALIDIR. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARI KORUMALIDIR. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM SEÇİMİ VE KULLANIMI KONUSUNDAKİ GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİNİ YETKİLİLERE BİLDİRMELİDİR.

102 GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

103 işveren, işyerinde yapılan risk değerlendirmesi sonuçlarına göre; çalışma yöntemleri, iş organizasyonu toplu korunma önlemleriyle işyerindeki risklerin giderilemediği veya yeterince azaltılamadığı durumlarda, güvenlik ve sağlık işaretlerini bulundurmak ve uygun şekilde kullanmak zorundadır.

104 GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ özel bir amaç, faaliyet veya durumu işaret eden levha, renk, sesli ve/veya ışıklı sinyal, sözlü iletişim el kol işareti yoluyla iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi veren, tehlikelere karşı uyaran ya da talimat veren işaretlerdir,

105 işçiler ve/veya temsilcileri, işyerinde kullanılan güvenlik ve sağlık işaretleri hakkında bilgilendirilecek. işaretlerin anlamları ve bu işaretlerin gerektirdiği davranış biçimleri, yazılı talimat haline getirilerek işçilere ve temsilcilerine verilecek. işçilerin ve/veya temsilcilerinin görüşleri alınarak katılımları sağlanacaktır.

106 SABİT VE KALICI İŞARET LEVHALARI; yasaklamalar, uyarılar ve yapılması zorunlu işler ile acil kaçış yollarının ve ilk yardım bölümlerinin yerlerinin belirtilmesi ve tanınması yangınla mücadele ekipmanının bulunduğu yerler, işaret levhası ve kırmızı renkle kalıcı şekilde işaretlenecektir. engellere çarpma veya düşme riski olan yerler, işaret levhası ve güvenlik rengi ile kalıcı şekilde belirlenecektir. trafik yolları güvenlik rengi ile kalıcı olarak işaretlenecektir.

107 GEÇİCİ İŞARETLER gerekli hallerde ve işaretlerin birlikte ve birbirinin yerine kullanılma imkanı da dikkate alınarak; tehlike sinyali vermek, insanların belli bir takım hareketleri yapması ve acil tahliyesi için ışıklı işaretler, sesli sinyaller ve/veya sözlü iletişim kullanılacaktır. gerekli durumlarda, tehlikeye yol açabilecek ya da tehlikeli manevralar yapan kimseleri yönlendirmek için el işaretleri ve/veya sözlü iletişim kullanılacaktır.

108

109

110 güvenlik işaretinin işlevinin olumsuz etkilenmemesi için : görülmesini veya işitilmesini zorlaştıracak veya engelleyecek, aynı türden bir başka emisyon kaynağının bulunması önlenecek, çok sayıda işaret birbirine çok yakın yerleştirilmeyecektir. karıştırılma ihtimali olan iki ışıklı işaret aynı anda kullanılmayacaktır. ışıklı işaretler çok yakın kullanılmamalı. birden fazla sesli sinyal aynı anda kullanılmayacaktır. ortam gürültüsü fazla olan yerlerde sesli sinyal kullanılmayacaktır.

111 TEMEL NİTELİKLER piktogramlar olabildiğince yalın olacak ve sadece temel ayrıntıları içerecektir. işaret levhaları kullanıldıkları ortama uygun, darbeye ve hava koşullarına dayanıklı malzemeden yapılacaktır. boyutları ile kolorimetrik ve fotometrik özellikleri, bunların kolayca görülebilir ve anlaşılabilir olmalarını sağlayacaktır.

112 KULLANIM KOŞULLARI işaret levhaları özel bir tehlike olan yerlerin ve tehlikeli cisimlerin hemen yakınına, genel tehlike olan yerlerin girişine, engeller dikkate alınarak, görüş seviyesine uygun yükseklik ve konumda, iyi aydınlatılmış, erişimi kolay ve görünür bir şekilde yerleştirilecektir. doğal ışığın zayıf olduğu yerlerde fluoresan renkler, reflektör malzeme veya yapay aydınlatma kullanılacaktır. işaret levhasının gösterdiği durum ortadan kalktığında, işaret levhası da kaldırılacaktır.

113 KULLANILACAK İŞARET LEVHALARI YASAKLAYICI İŞARETLER TEMEL NİTELİKLER DAİRE BİÇİMİNDE, BEYAZ ZEMİN ÜZERİNE SİYAH PİKTOGRAM, KIRMIZI ÇERÇEVE VE DİYAGONAL ÇİZGİ (KIRMIZI KISIMLAR İŞARET ALANININ EN AZ % 35 İNİ KAPSAYACAKTIR)

114

115 Sigara içmek ve ateşle yaklaşmak yasaktır

116

117 Suyla söndürmek yasaktır

118 içilmez

119

120

121

122 Yetkisiz kimse giremez

123 İş makinası giremez

124

125

126

127

128

129

130

131

132

133 UYARI İŞARETLERİ TEMEL NİTELİKLER ÜÇGEN ŞEKLİNDE SARI ZEMİN ÜZERİNE SİYAH PİKTOGRAM, SİYAH ÇERÇEVE (SARI KISIMLAR İŞARET ALANININ EN AZ % 50 SİNİ KAPSAYACAKTIR)

134

135

136 Toksik madde

137

138 Aşındırıcı madde

139

140 Radyoaktif madde

141 Asılı yük

142 İş makinası

143

144 Engel

145 Düşme tehlikesi

146 Biyolojik risk

147 Düşük sıcaklık

148 Zararlı veya tahriş edici madde

149 EMREDİCİ İŞARETLER TEMEL NİTELİKLER DAİRE BİÇİMİNDE, MAVİ ZEMİN ÜZERİNE BEYAZ PİKTOGRAM (MAVİ KISIMLAR İŞARET ALANININ EN AZ % 50 SİNİ KAPSAYACAKTIR)

150 Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

151

152

153 ACİL ÇIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ TEMEL NİTELİKLER DİKDÖRTGEN VEYA KARE BİÇİMİNDE, YEŞİL ZEMİN ÜZERİNE BEYAZ PİKTOGRAM (YEŞİL KISIMLAR İŞARET ALANININ EN AZ % 50 SİNİ KAPSAYACAKTIR)

154 Acil çıkış ve kaçış yolu

155 Yönler (Yardımcı bilgi işareti)

156 İlk Yardım

157

158

159 Acil yardım ve ilk yardım telefonu

160 YANGINLA MÜCADELE İŞARETLERİ TEMEL NİTELİKLER DİKDÖRTGEN VEYA KARE BİÇİMİNDE, KIRMIZI ZEMİN ÜZERİNE BEYAZ PİKTOGRAM (KIRMIZI KISIMLAR İŞARET ALANININ EN AZ % 50 SİNİ KAPSAYACAKTIR)

161 Yangın Hortumu

162 Yangın Merdiveni

163

164 Acil Yangın Telefonu

165 Yönler (Yardımcı bilgi işareti)

166 ENGELLER, TEHLİKELİ YERLER VE TRAFİK YOLLARINA İLİŞKİN İŞARETLER İLE İLGİLİ ASGARİ GEREKLER engeller ve tehlikeli yerlerde kullanılan işaretler engellere çarpma, düşme ya da nesnelerin düşme tehlikesinin bulunduğu yerler; işletme tesisleri içinde işçilerin çalışmaları esnasında dolaştıkları bölgelerde, birbirini takip eden sarı ve siyah ya da kırmızı ve beyaz renk şeritleriyle işaretlenecektir. işaretlerin boyutu, engelin ya da tehlikeli bölgenin büyüklüğü ile orantılı olacaktır. sarı siyah ya da kırmızı beyaz şeritler yaklaşık olarak 45 derece açıyla ve aynı büyüklükte boyanacaktır.

167 Örnek

168

169

170