VERGİ LEVHALARININ TASDİK ETTİRİLMESİ

Transkript

1 VERGİ LEVHALARININ TASDİK ETTİRİLMESİ VERGİ LEVHALARININ MAYIS AYI İÇİNDE TASDİK ETTİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR 1. GENEL AÇIKLAMA : Vergi Usul Kanunu nun 5 inci maddesinin 2365 Sayılı Kanun la (RG ) değişik 4 üncü fıkrası uyarınca; gelir vergisi mükellefleri ve sermaye şirketleri, vergi tarhına esas olan kazanç tutarları ile bunlara isabet eden vergi mik tarlarını gösteren vergi levhalarını, iş yerlerine kolayca görülüp okunabilecek şekilde asmak zorundadırlar. Bu konudaki düzenlemeler 142, 143, 146, 177 ve 272 sıra nolu VUK Genel Tebliğlerinde ve 224 seri no.lu GV Genel Tebliğinde yer almaktadır. Söz konusu düzenlemelere göre, takvim yılı esasına tabî olan kapsam dahilindeki mükelleflerce, VERGİ LEVHALARININ HER YIL MAYIS AYI İÇİNDE TASDİK ETTİ RİLMESİ ve ASILMASI MEC BURİDİR. Bu Sirküleri yayınlamaktaki asıl amacımız, tasdik mecburiyetini hatırlatmak tır. Ancak bu vesile ile vergi levhalarına ilişkin esasları da kısaca tekrarlamamızın yararlı olacağı düşüncesiyle, aşağıdaki hususları bilgilerinize sunuyoruz. Zira vergi levhası, önemsiz gibi görünmesine mukabil, uygulamada üzerinde durulan, cezaî sonuçları yanında mükellefin sicilini ve mükellef hakkındaki ilk intibaı etkileyen bir konudur. 2. VERGİ LEVHALARINA İLİŞKİN ESASLAR : 2.1. Vergi Levhası Asmak Mecburiyetinde Olanlar : Ticari kazanç sahipleri, (basit usule tabi olanlar dahil) zirai kazanç sahipleri, serbest meslek erbabı, (münhasıran telif geliri elde edenler hariç) adi şirketler, kollektif şirketler ve adi komandit şirketler, vergi levhası asmak zorundadırlar. Gezici olarak veya pazar takibi suretiyle (iş yeri açmaksızın) faaliyet gösteren mükelleflerin vergi levhası asma mecburiyeti yoktur. Zirai kazanç sahiplerinden sadece, GVK nun 52/6 ncı maddesinde bahsi geçen yazıhaneyi açmış olanlar kapsama girmektedir. Yazıhanesi olmayan çiftçile rin vergi levhası asma mecburiyeti yoktur. * Anonim şirketler, * Limited şirketler, * Eshamlı komandit şirketler gayrifaal (veya tasfiye halinde) olsalar dahî vergi levhası tasdik ettirmek ve asmak zorundadırlar. Yukarıda sayılanlar dışındaki kurumlar vergisi mükelleflerinin (İktisadî kamu müesseselerinin, dernek ve vakıflara ait iktisadî işletmele rin, kooperatiflerin, yabancı kurum şubeleri ve irtibat bürolarının) levha asma mecburiyetleri yoktur. Ancak A.Ş. statüsündeki iktisadî kamu müessese lerini vergi levhası asma mecburiyetinden kurtaran bir hükme rastlanmamış tır Vergi Levhalarının Şekli ve Ebadı : Vergi levhalarının şekli, 142 sıra nolu VUK Genel Tebliği ile belirlenmiştir. Sabit işyerlerine asılacak levhalar 17,5 x 25 cm ebadında, taşıt işletenlerin taşıtlara asacakları levhalar ise 8 x 12 cm ebadında olmalıdır. 142 nolu Tebliğdeki örneğe uymayan ve üzerinde reklam ve benzeri fazlalıklar bulunan levhalar geçersizdir. (1991/1 sayılı VUK İç Genelgesi). Ancak, 3568 Sayılı Kanun uyarınca kurulmuş bulunan SMMM

2 veya YMM Odalarının yahut Odalar Birliği nin bastıracağı, 17,5 x 25 yahut 8 12 cm ebadında çerçe vesi olan ve bu çerçevenin dışındaki alt boşluğa bazı ibareler yazılmış bulunan vergi levhalarının da tasdik edilmesine ve asılmasına müsaade edil miştir (1992/1 VUK İç Genelgesi) Vergi Levhalarının Doldurulması : Vergi levhaları mürekkepli kalemle veya daktiloda okunaklı şekilde doldurulmalıdır. Levhanın alt kısmında üç adet satır bulunmaktadır. Bu satırlardan boş olan en üstteki satıra, kapanan hesap yılı için beyan olunan gelir veya kurumlar vergisi matrahı ile tahakkuk eden gelir veya kurumlar vergisi yazılır. Yatırım indirimi stopajına vergi levhalarında yer verilmez. Birden fazla işyeri bulunan mükelleflerin, matrahı ve vergiyi işyerine göre bölmeleri ve her bir iş yeri için bu işyerinden kaynaklanan matrahı ve vergiyi gösteren levhalar doldurmaları söz konusu değildir. Her mükellefin bir tane vergi levhası olur ve bu levha fotokopi yahut matbaada baskı yoluyla çoğaltılarak gerekli yerlere asılır. Yeni işe başlayanlar, levhadaki ilk satıra YENİ TESCİL kelimelerini yazarlar. Adi ortaklık, kollektif ve adi komandit şirket şeklindeki işletmelerde, herbir ortak için ayrı ayrı vergi levhası doldurulması ve gerekli yerlere asılması gerek mektedir. Şayet bir mükellefin GV beyannamesinde, birden fazla gelir unsuru bulunuyorsa, bu gelirlerin toplamına göre teşekkül eden GV matrahı ve toplam GV tutarı levhada gösterilecektir. Eğer levhadaki her üç satır da dolmuşsa yeni bir levha doldurulup, eskisi ile birlikte Vergi Dairesine götürülerek tasdik talebinde bulunulmalıdır Tasdik Usulü ve Zamanı : gün ve 37 sayılı Uygulama İç Genelgesi ile Vergi Dairelerine şu talimat verilmiştir : Sicil defterleri taranarak vergi levhası asmak zorunda olan mükellefler belirlenecek ve sicil numarası sırasına göre örneği ekli cetvele geçirile cektir. Bu listeye, vergi levhasının tasdikine ilişkin olarak verilen dilekçelerin tarihi ve kayıt nosu, tasdik ve teslim tarihi ile vergi levhasını teslim alan mükellefin veya yerine alan şahsın adı ve soyadı kaydedilecek, vergi levhaları ilgililere, listeye alınacak imzalar karşılığı teslim edilecek tir. Görüldüğü gibi, mükelleflerin vergi levhası tasdik işlemi yaptırıp yaptırma dıkları Vergi Daireleri nce izlenmekte ve TASDİK TALEPLERİNİN MUTLAKA Dİ LEKÇE İLE YAPILMASI GEREKMEKTEDİR. Yeni işe başlayanlar, mükellefiyetlerinin tesis edildiği tarihten itibaren bir ay içinde vergi levhası tasdik ettirmek ve asmak zorundadırlar. Özel hesap dönemine tabî mükelleflerin, gelir veya kurumlar vergisi beyan namesini verdikleri gün veya en geç beyanname verme süresini izleyen ayın sonuna kadar, vergi levhalarını tasdik ettirmeleri gerekmektedir. Takvim yılı esasına tabi olan mükellefler, gelir veya kurumlar vergisi beyannamesini verdikleri gün veya engeç MAYIS ayının sonuna kadar, kapanan yılla ilgili bilgileri levhalarına kaydedip tasdik ettir mek mecburiyetindedirler. Mükellefin işyeri adresi ve/veya bağlı olduğu Vergi Dairesi taşınma nede niyle değiştiği takdir de, yeni bir levha doldurulmak suretiyle eski levha ile birlikte ve değişiklikten itibaren bir ay içinde bu değişikliğin tasdik ettirilmesi için başvurulması gerekmektedir. Vergi Dairesi değişmişse, tas dik için yeni Vergi Dairesine başvurulur.

3 Ancak; * 142 Nolu VUK Genel Tebliğinde iş nevi değişikliğinin de tasdik gerektir diği belirtilmekle birlikte vergi levhası üzerinde iş nevine dair bilgi bulunmadığı cihetle, aynı iş yerinde farklı bir iş yapılmaya başlanması nın değişiklik nedeniyle tasdik gerektirmediği görüşündeyiz. * Buna mukabil, mükellefin unvanı değiştiğinde, (bir ay içinde) yeni unvanı ihtiva eden levha tasdik ettirilmesi icabettiğini düşünüyoruz. * Eğer mükellefin Vergi Dairesi veya hesap numarası, İDARİ DÜZENLEMELER yahut BİLGİSAYARA GEÇİŞ NEDENİYLE değişmişse mükellef, mevcut vergi lev hasındaki bu bilgilerin üzerini okunacak şekilde çizip yeni Vergi Dairesi ve/veya yeni hesap numarasını yazmak suretiyle TASDİK ETTİRMEKSİZİN, normal tasdik zamanına kadar kullanabilir. Bu levhalarda boş satır var ise normal tasdik süresi içindeki tasdikin de, satırlar doluncaya kadar yeni levha yazılmasına gerek kalmaksızın, bu levha üzerinde yapılması mümkündür (1986/3 sayılı VUK İç Genelgesi) Vergi Levhalarını Meslek Mensupları da Tasdik Edebilir : Eskiden vergi levhaları sadece, gelir veya kurumlar vergisi bakımından bağlı bulunulan vergi dairesince tasdik edilmekteydi. 272 no.lu VUK Genel Tebliği (RG ) ile, vergi levhası tasdik yetkisi, vergi dairesinin yanı sıra SM, SMMM veya YMM unvanlı meslek mensuplarına da verilmiş bulunmaktadır Vergi Levhalarının Asılacağı Yerler: Vergi levhaları; * Merkez, * Şube, * Satış mağazası, * Çiftçi yazıhanesi ve * Taşıt işletmelerinde taşıtlardan her birinin içinde, iş sahipleri ve müşteriler tarafından KOLAYCA GÖRÜLEBİLECEK VE ŞEKİLDE ASILIR. OKUNABİLECEK Vergi levhalarının asılacağı yer konusunda şu hususlar gözönünde tutulma lıdır. 1991/1 Sayılı VUK İç Genelgesinde de belirtildiği üzere, Vergi levhala rı, mükellefe ait bazı bilgilerin açıklanması suretiyle, vergilerin öde mesinde kamuoyunun baskı ve desteğinden yararlanılmasını amaçlayan bir belgedir. Bu itibarla, sadece üretim ve/veya sadece depolama yapılan yerlerde, personel dışındaki kişilerin ve müş terilerin uğramasının söz konusu olmadığı sair yerlerde vergi levhası asılması gerekmez. Ücret karşılığında yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar, taşıt araçlarında 8 x 12 ebadında vergi levhası bulundurmak zorundadırlar. Nakliyecilikle iştigal etmeyenlerin araçlarında, levha bulundurulması mecburiyeti yoktur. Faaliyet konusunun nakliyecilik olmadığı, ruhsatname ibrazı ile mümkün olabilir. Araç kiralanmış ise kira kontratının bir örneğinin araçta bulundurulması, kiralayan adına ceza kesilmesini peşinen önleyecek bir tedbirdir. Kiralık vasıtalarda, araç sahibi adına tasdikli vergi levhasının bulunması gerekmekte, levha bulunmaması halinde cezaya kiralayan değil, araç sahibi muhatap tutulmaktadır. 177 numaralı VUK Genel Tebliği nde turizm organizasyonu yapan firmaların bu amaçla kullan dıkları araç larda vergi levhası bulundurmayacakları açıklanmıştır. 143 nolu VUK Genel Tebliğinde şu cümlelere yer verilmiştir :

4 .. taşıt işletmelerinin taşıtlarına da vergi levhası asması yükümlü lüğünün, diğer iş kollarında faaliyet gösteren mükelleflerin taşıtlarına da teşmili suretiyle uygulamanın yanlış yürütüldüğü, Bakanlığımıza intikal eden müracaatlardan anlaşılmaktadır. Taşıt işletmesi deyimi, ücret karşılığında yolcu veya eşya taşımacılığını ifade ettiğinden, yapılan kontroller sırasında düzenlenen tutanaklara göre işlem yapılmadan önce, ilgili Vergi Dairesince mükellefin faaliyet konusunun araştırılması ve bu araştırma sonunda faaliyetin, taşıt işletme ciliği olmadığının tesbiti halinde, mükellef adına ceza uygulanmaması gerekmektedir. Çok katlı mağazalarda, her katta birden fazla reyon bulunsa dahî her kat için bir adet vergi levhasının asılması yeterlidir. Mükellefin birden fazla levha asılması gereken yerinin bulunması halinde, bir adet vergi levhası tasdik ettirmesi ve bunun, matbaada baskı suretiyle çoğaltılmış örneklerini gerekli yerlere asması mümkündür. Bu örneklerin tasdik ettirilme si zorunlu değildir. (143 nolu VUK Genel Tebliği) 146 nolu VUK Genel Tebliğinde ise bir adet tasdikli levha bulunduranların, bunun tasdiksiz FOTOKOPİLERİNİ diğer yerlere asabilecekleri kabul edilmiştir. Tebliğdeki bu hükme rağmen bazı Maliye Memurlarının fotokopiyi kabul etmemesi şeklinde hatalı uygulamalara rastlanmaktadır. Bu nedenle vergi levhası fotokopilerinin ilgili Vergi Dairesine veya Notere Aslı Gibidir notu konularak tasdik ettirilmesinde yarar vardır. Fuar, sergi, panayır gibi yerlerde açılan ve satış yapılan geçici işyer lerinde de levha asılması gerektiği, sadece tanıtım amacıyla dekore edilen ve satış yapılmayan daimi ve geçici standlarda (ve sair teşhir mahallerinde) ise levha bulundurulması mecburiyeti olmadığı görüşündeyiz. Öte yandan satış yapılıyor olsa dahî, yurt dışında açılan sergi ve fuar larda levha asılmasına gerek olmadığını düşünüyoruz. Genel müdürlük binası olarak kullanılan çok katlı iş yerlerinde sadece giriş katında ve binaya girip çıkan herkesin görebileceği şekilde bir adet vergi levhası bulundurulmasının yeterli olacağı kanaatindeyiz. An cak, binanın her katında levha bulunması gerektiği şeklindeki bize göre hatalı görüşlerle karşılaşılması mümkündür. Otellerde, bir katta birden fazla hizmet yeri olsa dahî her kat için bir adet levha asılması yeterlidir. Sadece otel odalarının bulunduğu katlarda ise vergi levhası asılmasına gerek bulunmadığı görüşündeyiz. 3. VERGİ LEVHASI İLE İLGİLİ ÖZEL USULSÜZLÜK CEZASI : Vergi levhası asmak mecburiyetinde olanların, yasal süresi içinde levha tasdik ettirmediklerinin veya gerekli yerlere levha asmadıklarının tesbiti halinde, her tesbit için, halen geçerli tutarı 118 YTL. olan özel usulsüzlük cezası kesilmektedir (VUK Md.353/4). Tasdik süresini geçirdikten sonra başvuranlardan da bu ceza alındık tan sonra tasdik işlemi yapılmaktadır. Konu hakkında şu hususlar dikkate alınmalıdır :. Ceza, asılmayan levha başına değil TESBİT (tutanak) BAŞINA bir defa kesi lir.. Ceza, ihbarnamenin tebellüğünden itibaren 30 gün içinde ödenirse, cezanın üçte biri silinir. İndirimden faydalanabilmek için dilekçe ile Vergi Dairesine başvurulması esastır. (VUK Md.169, 376). Vergi levhası ile ilgili ceza herhangibir vergi aslına bağlı olmaksızın kesildiği için, uzlaşma kapsamına girmez (1986/7 sayılı VUK İç Genelgesi).. Haksız bir ceza ile karşılaşıldığında, ceza miktarının önemsiz oluşu nede niyle cezanın ödenmesi suretiyle meselenin halli mümkündür. İstenirse, haksız yere kesilen cezanın terkini için Vergi Dairesine düzeltme talebinde bulunulması veya ceza ihbarnamesinin tebellüğünden itibaren 30 gün içinde Vergi Mahkemesinde dava açılması yoluna da gidilebilir.

5 GEÇİCİ VERGİ BEYANNAMESİNİN VERİLME SÜRESİNİN UZATILMASI Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü nün tarihinde yayınlamış olduğu GVK-34 nolu sirkülerde, İlk üç aylık döneme ilişkin Geçici Vergi Beyannamesinin verilme süresinin Salı günü mesai bitimine kadar uzatılmıştır. Geçici Vergi Beyannamesi ile ilgili sirkülerimiz yazımız ekinde bilgilerinize sunulmuştur. Gelir Vergisi Sirküleri/34 Konusu : İlk Üç Aylık Döneme İlişkin Geçici Vergi Beyannamesinin Verilme Süresinin Uzatılması Tarihi : Sayısı : GVK-34/2005-6/Geçici Vergi Beyannamesi-4 İlgili olduğu maddeler : Gelir Vergisi Kanunu Mükerrer Madde 120, Kurumlar Vergisi Kanunu Madde 25 İlgili olduğu kazanç türleri : Ticari Kazanç, Serbest Meslek Kazancı, Kurum Kazancı Geçici vergi beyannamesinin verilme süresinin uzatılması bu Sirkülerin konusunu oluşturmaktadır. 1. Birinci Dönem Geçici Vergi Beyannamesinin Verilme Süresinin Uzatılması Geçici vergi beyannameleri, ilgili üç aylık dönemi izleyen ikinci ayın onuncu günü akşamına kadar bağlı olunan vergi dairesine verilmekte ve tahakkuk eden vergiler aynı ayın onyedinci günü akşamına kadar ödenmektedir. Bu çerçevede, Ocak-Mart 2005 dönemine ait geçici vergi beyannamesinin 10 Mayıs 2005 tarihi akşamına kadar verilmesi ve tahakkuk eden verginin Mayıs ayının onyedinci günü akşamına kadar ödenmesi gerekir. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 5228 sayılı Kanunun 8 inci maddesi ile değişik mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendinde yer alan düzenleme ile Maliye Bakanlığı, vergi beyannameleri ve bildirimlerinin internet ve diğer elektronik bilgi iletişim araç ve ortamında doğrudan mükellef tarafından gönderilmesine izin verilebileceği ve zorunluluk getirilebileceği gibi, bunların yetki verilmiş gerçek ve tüzel kişiler aracılığıyla gönderilmesine izin vermeye veya zorunluluk getirmeye yetkili kılınmıştır. Bu yetkiye istinaden hazırlanan 346 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği [(1) 03/03/2005 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.] ile yapılan düzenlemeye göre, geçici vergi beyannamelerinin elektronik ortamda gönderilmesi uygulaması ilk defa tam otomasyona geçmiş vergi dairelerine verilecek beyannameleri kapsamak üzere, 2005 yılına ilişkin verilecek geçici vergi beyannameleri için başlatılmış bulunmaktadır. Geçici vergiye ilişkin e-beyannamenin ilk uygulama dönemi olması nedeniyle, Vergi Usul Kanununun 17 nci maddesindeki yetkiye dayanılarak, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 2005 yılı Ocak-Mart dönemine ilişkin birinci geçici vergi beyannamelerinin verilme süresi 17 Mayıs 2005 Salı günü akşamına kadar uzatılmıştır. Söz konusu süre uzatımı kağıt ortamında verilen beyannameler için de geçerli olacaktır.

6 Mükelleflerin beyan ettikleri vergiyi 17 Mayıs 2005 tarihi akşamına kadar ödeyecekleri tabiidir. Bilgi ve gereği ilgililere duyurulur. HİZMET İTHALİNDE KDV VE STOPAJ SORUMLULUĞU HİZMET İTHALİNDE KDV VE STOPAJ SORUMLULUĞU 1. MAL İTHALİ VE HİZMET İTHALİ : Bilindiği üzere Türkiye dışında mukim kişi ve kuruluşlardan; Mal satın alınması veya Hizmet temini mümkündür Mal İthali : Yurtdışından mal satın alındığında, alıma konu mal Türkiye ye getirilmekte ve ithal işlemine tabi olmaktadır. Mal ithali olarak tanımlanan bu işlemle ilgili gümrük vergisi, KDV ve diğer malî mükellefiyetler, gümrük beyannamesi düzenlenmek suretiyle ve gümrük mevzuatı uyarınca ödenmektedir. İthale konu malın maliyeti; alış bedelinin fiilî ithal tarihindeki YTL karşılığı, ayrıca ödenmişse nakliyesi (iç nakliye dahil), sigorta primi, KDV haricindeki gümrük vergileri vesair ithal masrafları toplamından ibaret olmakta, indirim hakkı varsa ithalde ödenen KDV indirilmektedir. Türkiye ye mal satan yurtdışındaki ihracatçının bu ihracattan kazandığı para, Türkiye de kazanılmış para sayılmadığı için Türkiye de herhangi bir vergilendirmeye veya stopaja konu edilmemekte, ayrıca yurt dışından getirilen malın KDV sinin gümrük idaresine ödenmesi nedeniyle sorumlu sıfatıyla KDV ödenmesi de söz konusu olmamaktadır Hizmet İthali : Türkiye de mukim kişi ve kuruluşlar, yurtdışından mal ithal edebildikleri gibi hizmet de ithal edebilirler. Hizmet ithalinden maksat; yurtdışında yerleşik kişi veya kuruluşun Türkiye ye gelerek veya elemanlarını göndererek burada bir hizmeti icra etmesi veya hizmet yurtdışında yapılmakla beraber, bu hizmetten Türkiye de yararlanılmasıdır. Örnek vermek gerekirse, yurtdışından borç para alınması, yabancı firmalara nakliye yaptırılması, Türkiye deki bir proje ile ilgili olarak yurtdışından mühendislik veya montaj hizmeti alınması, yurtdışından know-how, marka kullanım hakkı yahut sigorta, eğitim, sağlık, danışmanlık, haberleşme, yazılım hizmeti alınması, yurtdışında fason iş, tamir, bakım yaptırılması, mal veya personel kiralanması gibi hizmetlerden Türkiye de yararlanılmışsa hizmet ithal edilmiş sayılmaktadır.

7 Yurtdışında yerleşik kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, gümrükleme işlemine tabi olmayıp, hizmeti alan Türkiye mukimine KDV sorumluluğu ve Stopaj yapma gereği şeklinde, iki açıdan malî mükellefiyet getirebilmektedir. 2. HİZMET İTHALİNDE KDV SORUMLULUĞU (KDV Kanunu Md:9) : KDV Kanunu nun 9 uncu maddesi, yurtdışından hizmet ithal edildiğinde (Şayet bu hizmet KDV nin konusuna giriyorsa ve KDV den istisna edilmemişse), hizmeti ithal eden tarafından hizmet bedeli üzerinden KDV hesaplanmasını, bu KDV nin 2 no.lu KDV Beyannamesinde beyan edilip ödenmesini öngörmektedir. KDV sorumlusunun vergi mükellefi olması gerekmemekte, KDV ye tabi hizmet ithalini yapan kim olursa olsun, KDV sorumlusu konumuna gelmektedir. Hizmeti ithal edenin KDV indirim hakkı varsa, sorumlu sıfatıyla beyan edeceği bu KDV tutarını indirim konusu yapacaktır. ÖRNEK : Türkiye de yapılacak özellikli bir binanın projesi bir Alman şirketine çizdirilmiştir. Proje çizimi Almanya da yapılmış, çizilen proje ve Almanya da düzenlenen faturası Türkiye ye gönderilmiştir. Fatura tutarının EURO, hizmet faturasının tebellüğ edildiği tarihteki EURO kurunun 1,5 YTL olduğunu varsayarsak yapılacak yevmiye maddesi şöyledir... / YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR YTL Binası İnşaatı 191 İNDİRİLECEK KDV YTL 320 SATICILAR HESABI YTL Alman Firması ( EURO) 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR YTL Sorumlu Sıfatıyla Ödenecek KDV.. /.. NOT : Yukarıdaki örnekte Türkiye Almanya vergi anlaşması stopajı önlemiştir. Vergi anlaşmalarının yurtdışından alınan hizmetlere ilişkin stopajı önleme veya oranını sınırlama etkisi aşağıda, ayrıca açıklanmıştır. Yurtdışından alınan hizmetlerde KDV sorumluluğu doğmaması için ; Ya bu hizmet, KDV nin konusuna girmeyen bir hizmet olmalıdır, Ya bu hizmet, Türkiye ye ithal edilmemiş (Türkiye de icra edilmemiş ve Türkiye de faydalanılmamış) bir hizmet olmalıdır, Ya da, ithal edilen hizmet, KDV istisnasına konu bir hizmet olmalıdır. Yurtdışından alınan ve bu üç şartın sağlanamadığı tüm hizmetler, KDV sorumluluğu gerektirir. Hizmeti yapanın mukimi olduğu ülke ile Türkiye arasında vergi anlaşması bulunması, vergi anlaşmalarının KDV yi kapsamaması sebebiyle, KDV sorumluluğunu etkilemez.

8 Örneklerle ifade etmek gerekirse, bir şirketin iş için yurtdışına seyahate giden elemanının, gittiği ülkede otelde konaklaması, aldığı otel faturasının Türkiye de gider kaydedilmesi olayında, hizmetin icra edildiği ve faydalanmanın gerçekleştiği yer yurtdışı olduğundan bu hizmet hem Türk KDV sinin konusu dışında kaldığı ve hem de bu hizmet ithal edilmediği için 2 no.lu Beyanname verilerek KDV sorumluluğunun yerine getirilmesini gerektirmez. Aynı şekilde, Türkiye de üretilen mallara yurtdışında müşteri bulan bir yabancının yaptığı bu komisyonculuk hizmeti, yurtdışında cereyan ettiği ve faydalanma da orada gerçekleştiği için KDV ye tabi değildir ve KDV sorumluluğu gerektirmez. Türkiye de inşa edilecek bir limanla ilgili kısmî müteahhitlik hizmetinin bir yabancı firmaya yaptırılması ve bu hizmete ilişkin faturanın yurtdışından gelmesi işlemi, KDV den istisna edilmiş hizmetlerin ithalinde KDV sorumluluğu gerekmediği olgusuna örnek olarak gösterilebilir. Böyle bir işlemde KDV sorumluluğu aranmaz. Çünkü KDV Kanunu nun 13/e maddesi limanlar ve hava meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi işleri ile ilgili olarak alınan müteahhitlik hizmetlerinin KDV den istisna edilmesini öngörmektedir. Yurtdışı bankalardan kredi alınması da bir tür hizmet ithalidir. Fakat bu krediler için ödenen faizler için de, istisna gerekçesiyle ve 46 no.lu KDV Genel Tebliği uyarınca KDV sorumluluğu aranmamaktadır. Aynı Tebliğ uyarınca, yurtdışında yaptırılan sigorta işlemlerine ilişkin prim ödemelerinde de KDV sorumluluğu söz konusu değildir. Keza bir yabancı nakliyat firmasının, Türkiye ye mal getirmesi veya Türkiye den mal götürmesi ve navlun bedelinin Türkiye de gider yazılması olayı da hizmet ithali niteliği taşımakla beraber KDV Kanunu nun 14 üncü maddesinde yurtdışında başlayıp Türkiye de biten veya Türkiye de başlayıp yurtdışında biten taşıma hizmetleri KDV den istisna edilmiş olduğundan, KDV sorumluluğu gerektirmemektedir. Yukarıdaki açıklamalarımıza göre, faydalanma Türkiye de olmak ve KDV yi önleyen özel bir hüküm bulunmamak kaydıyla ; Yurtdışından teknik hizmet, montaj hizmeti veya danışmanlık hizmeti alınması, Yurtdışından gayrimaddî hak alınması veya kiralanması (know-how, marka vs.), Yurtdışından kiralanmış menkulün (meselâ bir iş makinesinin) Türkiye ye getirilip kullanılması, Yurtdışından yazılım hizmeti alınması, Yurtdışından tamir-bakım hizmeti alınması, Bir yurtdışı firmanın personeli olan kişinin, geçici süreyle Türkiye de görev yapması, gibi hizmetler KDV sorumluluğu gerektirmektedir. Bu sorumluluğa ilişkin KDV oranı o hizmet türünün tabi olduğu orandır. Mesela yurt dışındaki leasing şirketine ödenen finansal kira için KDV oranı % 1 dir. Normal kirada ise oran % 18 dir. 3. HİZMET İTHALİNDE STOPAJ SORUMLULUĞU (GVK Md:94, KVK Md:24): Yurtdışında mukim kişi ve kuruluşların Türkiye deki müşterilerine hizmet sunmak suretiyle kazandıkları paralar, hizmetin türüne göre, Türkiye de gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulabilmektedir. Bu vergileme genellikle stopaj yoluyla olmaktadır. Şayet hizmeti sunmak suretiyle Türkiye kaynaklı hasılat elde eden, gerçek kişi ise ve hizmet bedeli olarak yapılan ödeme GVK nun 94 üncü maddesi uyarınca stopaj gerektiriyorsa, hizmeti alan bu maddede yazılı stopaj sorumlularından biri ise, karşı ülke ile Türkiye arasında vergi anlaşması yoksa veya mevcut anlaşma bu stopajı önlemiyorsa, söz konusu madde kapsamında stopaj yapılacaktır. Hizmeti veren, bir kurum ise ve hizmet, niteliği itibariyle KVK nun 24 üncü maddesi kapsamında stopaja tabi ise, karşı ülkeyle vergi anlaşması yoksa veya mevcut vergi anlaşması stopajı engellemiyorsa, bu

9 madde uyarınca stopaj yapılması gerekir. Buna göre ; Yurtdışında mukim kişi veya kuruluşlara yapılan, Her nevi komisyon ödemeleri, Yurtdışında yapılan ilan veya reklam bedeli ödemeleri, Tamir veya bakım ücreti ödemeleri, Yurtdışında gerçekleşen taşıma bedeli ödemeleri, Sigorta primi ödemeleri, Yurtdışında yaptırılan fason iş bedeli ödemeleri, Gözetim ücreti ödemeleri, Yurtdışı seyahatlerde ortaya çıkan ödemeler (otel, lokanta, ulaşım, haberleşme vs.), Fuar katılım ücreti ödemeleri, Uydu kirası ödemeleri, ile sair benzeri ödemeler, ticarî nitelikli olduklarından stopaj kapsamına girmemektedirler. Buna mukabil yurtdışından sağlanan; Elemanların ücretleri (yabancı bir kuruluşun elemanının Türkiye deki bir firmanın personeli veya yöneticisi olarak çalışması nedeniyle söz konusu yabancı kuruluşa yapılan ödeme ücret niteliğindedir ve KVK nun 24 üncü maddesi uyarınca stopaja tabidir.) Mühendislik, montaj, danışmanlık, eğitim hizmeti, özel yazılım yaptırılması, tercüme yaptırılması gibi serbest meslek hizmeti niteliğindeki hizmet bedelleri, Kiralama hizmeti karşılığında yapılan ödemeler (Finansal kira veya normal kira), Borç verme, mevduat ve benzeri fonlamalar karşılığında ödenen faizler, Telif, imtiyaz, ticaret ünvanı, marka, know-how ve benzeri gayrimaddi haklar için ödenen bedeller veya kiralar, Hizmeti verecek olan yurtdışında mukim firmalar veya kişiler genellikle, alacakları ücretin net olmasını yani belli meblağdaki paranın kesinti yapılmaksızın kendilerini ödenmesini istemektedirler. Bu takdirde varsa KDV ve stopaj matrahını bulabilmek için yabancıya yapılan bu ödemenin, stopaj oranı dikkate alınarak brüte götürülmesi gerekmektedir. Brüte götürme işlemi ise, hizmet maliyetini yükseltmekte, buna mukabil ödenen stopajla ilgili belgeler hizmeti yapana gönderildiği takdirde bunun mahsuba konu edilmesi suretiyle hizmeti veren ek bir menfaat sağlamaktadır. ÖRNEK : Bir Türk işletmesi, İsviçre de kurulu bir şirketin kadrosunda yer alan bir kişiyi genel müdür olarak istihdam etmek istemiştir. İsviçre firması, bu kişinin Türk şirketine tahsisi için yıllık $ net ücret talep etmiştir. KVK nun 24 ncü maddesine göre İsviçre şirketine yapılacak olan ücret mahiyetindeki bu ödeme %25 nispetinde stopaja tabi olduğundan, brüte götürme işlemi (1 0,25) = $ şeklinde yapılacak, bu brüt üzerinden hesaplanacak x 0,18 = $ karşılığı YTL tutarındaki KDV sorumlu sıfatıyla ödenecek, yine bu brüt üzerinden x 0,25 = $ karşılığı YTL tutarındaki stopaj ayrı bir muhtasar beyanname ile beyan edilerek ödenecektir. Bu örnekte ücretin net olarak belirlenmesi hizmetin maliyetini $ dan $ a yükseltmiştir $ karşılığı YTL olarak ödeyen stopaj makbuzu Türkiye deki İsviçre Konsolosluğu na onaylatıldıktan sonra İsviçre firmasına gönderildiğinde, İsviçre firması, hesaplayacağı İsviçre kazanç vergisinden bu stopajı mahsup etmek suretiyle ek menfaat elde edecektir.

10 Yurtdışından alınan stopaja tabi hizmet ithali bedeli tespit edilirken, yukarıdaki hususun göz önünde tutulmasında ve buna göre ücretin net mi brüt mü olacağının sözleşme aşamasında belirlenmesinde yarar vardır. 4. VERGİ ANLAŞMALARININ STOPAJI ÖNLEYİCİ VEYA STOPAJ ORANINI DÜŞÜRÜCÜ OLABİLME ÖZELLİĞİ : Yukarıdaki bölümde, yurtdışında mukim kişi ve kuruluşlara ödenen ve prensip olarak stopaja tabi bulunan hizmet türleri hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Hizmeti verenin mukimi bulunduğu ülke ile Türkiye arasında yapılmış ve yürürlüğe girmiş bir vergi anlaşması var ise, bu anlaşma hükümleri uyarınca ; söz konusu stopajın hiç etkilenmemesi, stopaj oranının düşmesi veya stopajın tamamen ortadan kalkması durumları söz konusu olabilir. Bu nedenle, yurtdışında mukim kişi ve kuruluşlara yapılan stopaja tabi ödemelerde, hizmeti yapanın mukimi bulunduğu ülke ile Türkiye arasında vergi anlaşması olup olmadığı, anlaşma varsa söz konusu anlaşmanın ilgili hükmünün bu stopajı, oran düşürme veya ortadan kaldırma yönünde etkileyip etkilemediği irdelenmelidir. (Vergi anlaşmalarının güncel durumunu ve anlaşma metinlerini, adresli web sitesinin Vergi Anlaşmaları bölümünde bulmak mümkündür.) SİGORTALI ÇALIŞTIRMA VE E-BİLDİRGE UYGULAMASI T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü; Sigorta Primleri Daire Başkanlığı nın yayınlamış olduğu,genelge Ek ile 2005/Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında 5 ve üzerinde 2005/Ağustos ve takip eden aylara ait 3 ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenlerin bu aylara ait Aylık Prim ve Hizmet Belgelerini, İnternet üzerinden e-bildirge uygulaması zorunluluğu getirilmiştir. E-bildirge zorunluluk uygulamasında yapılan değişiklikler, Genelge Ek olarak yazımız ekinde bilgilerinize sunulmuştur. GENELGE Ek Bilindiği gibi, 2004 yılı Mayıs ayı ile takip eden aylara ait Aylık Prim ve Hizmet Belgesi adı altında alınması gereken belgenin; tüm illerde resmi-özel sektör ayırımı yapılmaksızın bir ila yedi arasında sigortalı çalıştırılan işyerlerinden isteyenlerin, sekiz (dahil) veya daha fazla sigortalı çalıştırılan işyerlerinden ise, zorunlu olarak internet ortamında gönderilmesi gerektiği hususu ile ilgili olarak tarih ve Ek sayılı Genelgemizde yapılacak işlemler ayrıntılarıyla açıklanmıştı. Bu defa, Kurum Yönetim Kurulunun tarih ve IX-428 sayılı Kararı ile ;

11 1-2005/Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında özel ve resmi sektör işyerlerinde 5 ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenlerin bu aylara ait Aylık Prim ve Hizmet Belgelerini, /Ağustos ve takip eden aylara ait özel ve resmi sektör işyerlerinde 3 ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenlerin bu aylara ait Aylık Prim ve Hizmet Belgelerini, İnternet üzerinden e-bildirge uygulaması ile Kurumumuza göndermeleri zorunluluğu getirilmiştir. Buna göre, 2005/Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında işyerlerinde 5 ve üzerinde sigortalı çalıştıran, 2005/Ağustos ve takip eden aylarda ise, işyerlerinde 3 ve üzerinde sigortalı çalıştıran özel ve resmi sektör işverenlerinin bu aylara ait Aylık Prim ve Hizmet belgelerini yasal süresi içinde e-bildirge uygulaması ile internet üzerinden Kurumumuza göndermeleri gerekmektedir. Aylık Prim ve Hizmet Belgelerini internet üzerinden vermekle zorunlu tutulan işverenlerin, anılan belgeleri kağıt ortamında yasal süresi içerisinde Kuruma verseler dahi, haklarında 506 sayılı Kanunun 140 ıncı maddesi uyarınca idari para cezası uygulanacaktır. Bu nedenle, 2005/Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında işyerlerinde 5 ve üzerinde sigortalı çalıştıran, 2005/Ağustos ve takip eden aylarda ise, işyerlerinde 3 ve üzerinde sigortalı çalıştıran özel ve resmi sektör işverenlerinin, bu yasal zorunluluk karşısında gereksiz yere idari para cezası müeyyidesi ile karşı karşıya kalmamaları için bugüne kadar e-bildirge kullanıcı kodu ve şifrelerini almamışlarsa (şifre üretim işlemleri zaman aldığından) bir an önce e-bildirge Hizmetleri Başvuru Formu ile e-bildirge sözleşmesini doldurarak işyerlerinin işlem gördüğü Sigorta/Sigorta İl Müdürlüğüne başvurup kullanıcı kodu ve kullanıcı şifrelerini almaları gerekmektedir. Bilgi edinilmesi ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederiz. TÜKETİM MALLARINDAN BİR KISMININ ÖTV ORANLARI DEĞİŞTİRİLMİŞTİR TÜKETİM MALLARINDAN BİR KISMININ ÖTV ORANLARI DEĞİŞTİRİLMİŞTİR Bakanlar Kurulu nun tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kararı ile, 4760 sayılı ÖTV Kanunu na ekli (IV) Sayılı listede yer alan bazı mallarda uygulanan ÖTV oranları, yayım tarihinde geçerli olmak üzere % 6,7 den % 20 ye yükseltilmiştir. (IV) Sayılı listedeki malların ithalatı veya imal ya da inşa edenler tarafından teslimi ile ÖTV uygulanmadan önce müzayede yoluyla satışı bir defaya mahsus olmak üzere ÖTV ye tabidir. ÖTV oranı ten itibaren % 20 ye yükseltilmiş olan mallar için; ten önce teslimi gerçekleşmiş fakat faturası düzenlenmemiş olanlarda eski (% 6,7) oranın uygulanması mümkündür. Ancak, teslimin daha önce gerçekleşmiş olduğunun belgelerle tevsik edilmesi gerekir itibariyle teslimi gerçekleşmemiş olmakla birlikte daha önce faturası düzenlenmiş

12 olanlarda, faturada gösterilen miktarla sınırlı olarak eski (% 6,7) oranın uygulanması gerekir.teslim ten sonra gerçekleşse bile ÖTV nin % 20 ye tamamlanması gerekmez. ÖTV ye tabi malın teslimi veya faturasının tanzimi ve sonrasına ait olanlarda yeni oran (% 20) uygulanacaktır. İthalatta, 4458 sayılı Gümrük Kanununa göre gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarih esas alınacaktır. Gümrük yükümlülüğünün ve sonrasında doğduğu hallerde yeni oran (% 20) uygulanacaktır. (IV) sayılı listede yer alan mallardan ÖTV oranı yükseltilenlere ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı ekte sunulmuştur Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu na Ekli (IV) Sayılı Listede Yer Alan Bazı Mallarda Uygulanan Özel Tüketim Vergisi ile İlgili Karar Karar Sayısı: 2005/8716 (RG ) 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu na ekli (IV) sayılı listede yer alan bazı mallarda uygulanan özel tüketim vergisi ile ilgili ekli Karar ın yürürlüğe konulması; Maliye Bakanlığı nın 22/04/2005 tarihli ve sayılı yazısı üzerine, anılan Kanunun 12 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasına göre, Bakanlar Kurulu nca 25/4/2005 tarihinde kararlaştırılmıştır. KDV BEYANNAMESİNİN VERİLME SÜRESİNİN UZATILMASI Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü nün tarihinde yayınlamış olduğu 30 numaralı Katma Değer Vergisi Sirküleri ile Mart 2005 vergilendirme dönemine ait katma değer vergisi beyannamelerinin verilme süresi Salı günü mesai saati sonuna kadar uzatılmıştır. 30 numaralı Katma Değer Vergisi Sirküleri yazımız ekinde bilgilerinize sunulmuştur. KATMA DEĞER VERGİSİ SİRKÜLERİ / 30 Konusu : Mart 2005 dönemine ait beyannamelerin verilme süresinin uzatımı Tarihi : Sayısı : KDV-30 / İlgili olduğu maddeler : Katma Değer Vergisi Kanunu Madde 41/1, 41/3 ve 46/1 1.Giriş: Mart 2005 vergilendirme dönemine ait katma değer vergisi beyannamelerinin verilme süresinin uzatılması bu sirkülerin konusunu oluşturmaktadır. 2.Yasal Düzenleme: 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 41/1,3 ve 46/1. maddelerinde sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 48/3. maddesiyle yapılan değişiklik ile katma değer vergisi beyannamesinin verilme ve ödeme süreleri tarihinden geçerli olmak üzere yeniden düzenlenmiştir.

13 Katma Değer Vergisi Kanununun 41.maddesinin 1. fıkrası ile mükelleflerin ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanların katma değer vergisi beyannamelerini, vergilendirme dönemini takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlü oldukları, 3. fıkrası ile de işi bırakan mükelleflerin katma değer vergisi beyannamelerini, işin bırakıldığı tarihi izleyen ayın yirminci günü akşamına kadar verecekleri hüküm altına alınmıştır. Kanunun 46/1. maddesinde ise beyanname vermek mecburiyetinde olan mükellefler ile vergi kesmekle sorumlu tutulanların, bir vergilendirme dönemine ait katma değer vergilerini beyanname verecekleri ayın yirmialtıncı günü akşamına kadar ödemeye mecbur oldukları belirtilmiştir. Bu çerçevede, tarihinden itibaren, katma değer vergisi beyannamelerinin her ayın 20. günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine verilmesi gerekmektedir. Ancak, Mart 2005 dönemine ait katma değer vergisi beyannamelerinin 2004 vergilendirme dönemi Kurumlar Vergisi Beyannamesinin verilme dönemine rastlamış olması dikkate alınarak Vergi Usul Kanununun 5228 sayılı Kanunla değişik 17. maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden bu döneme ait katma değer vergisi beyanname verme süresi tüm katma değer vergisi mükellefleri için günü mesai saati sonuna kadar uzatılmıştır. 3.Sonuç: Yukarıda açıklanan hususlar çerçevesinde Mart 2005 dönemine ait katma değer vergisi beyannamesinin 26 Nisan 2005 Salı günü mesai bitimine kadar ilgili vergi dairesine verilmesi mümkün bulunmaktadır. DAMGA VERGİSİ KANUNU DEĞİŞİKLİĞİ 5281 sayılı Kanunla, Damga Vergisi Kanununda değişiklik yapılarak pul yapıştırılması suretiyle ödeme usulü uygulamadan kaldırılmış, makbuz mukabili ödeme asıl ödeme yöntemi olarak benimsenmiştir. Bakanlık 43 seri no.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile makbuz karşılığı ödemenin usul ve esaslarını ayrıntılı bir şekilde belirlemiştir. Bakanlık bu defa 44 seri no.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğini 16 Nisan 2005 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlamak suretiyle uygulamada doğabilecek tereddütleri gidermeyi amaçlamış, ayrıca 43 no.lu Tebliğe ilaveten yeni açıklamalarda bulunmuştur. 44 seri no.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği, 43 seri no lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile birlikte aşağıda bilgilerinize sunulmuştur. 43 SERİ NO LU DAMGA VERGİSİ KANUNU GENEL TEBLİĞİ (RG ) Bilindiği üzere, 5281 sayılı Kanun (1) ile 488 Sayılı Damga Vergisi Kanununda (2) değişikler yapılmış olup buna ilişkin uygulamalar aşağıda açıklanmıştır Sayılı Damga Vergisi Kanununun 15 inci maddesinde yapılan değişiklik ile pul yapıştırılması suretiyle ödeme usulü madde metninden çıkarılmış, buna paralel olarak 16 ve 20 nci maddeler yürürlükten kaldırılmıştır Sayılı Damga Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde yapılan değişiklik ile makbuz karşılığında ödeme şekli asıl ödeme usulü olarak belirlenmiş ve Bakanlığımıza makbuz verilmesi şekliyle ödemeye

14 ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi verilmiştir Sayılı Damga Vergisi Kanununun 5281 sayılı Kanun ile değişik 22 nci maddesi aşağıdaki gibidir. Madde 22- Makbuz karşılığı ödemelerde Damga Vergisi; a) Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisi, ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve yirmialtıncı günü akşamına kadar ödenir. b) (a) bendi dışındaki hallerde, kâğıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir. Maliye Bakanlığı, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esasları belirlemeye, lüzum göreceği işlemlere ilişkin kâğıtlara ait verginin yukarıdaki sürelere bağlı kalmaksızın ve beyanname aranmaksızın kâğıdın düzenlenmesinden önce veya noterlerce işleme tâbi tutulması sırasında ödenmesi zorunluluğunu getirmeye, vergiyi işlem anında ilgili kamu kurum veya kuruluşuna makbuz karşılığı ödettirmeye yetkilidir Damga Vergisi Kanunun 22 nci maddesinin son fıkrasının verdiği yetkiye istinaden Bakanlığımızca, daha önce yayımlanan 16 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliğinde (3) sayılan aşağıdaki kurum ve kuruluşların sürekli damga vergisi mükellefiyetinin devam etmesi uygun görülmüştür. KATMA BÜTÇELİ İDARELER İL ÖZEL İDARELERİ-BELEDİYELER DÖNER SERMAYELİ KURULUŞLAR BANKALAR KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ DEVLET VE KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ İŞTİRAKLERİ ÖZERK KURULUŞLAR DİĞER KAMU KURUMLARI ANONİM ŞİRKETLER 3.2. Damga Vergisi Kanunu 16 Seri No.lu Genel Tebliğinde sayılan kurum ve kuruluşların eskiden olduğu gibi damga vergisi defteri tutması ve bu defterleri notere veya ticaret sicil memurluğuna tasdik ettirmesi uygulamasına devam etmeleri gerekmektedir. Damga Vergisi Kanunu 16 Seri No.lu Genel Tebliğinde sayılanların yanısıra bu statüye sonradan dahil olanların da aynı uygulamaya tabi olacağı açıktır Bu listeye 32 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliği (4) ile aşağıda yer alan kişi ve kuruluşlar da eklenmişti: 5422 SAYILI KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNA TABİ DİĞER MÜKELLEFLER KOLLEKTİF VE ADİ KOMANDİT ŞİRKETLER 213 SAYILI VERGİ USUL KANUNU HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE BİLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTANLAR 3.4. Bakanlığımızca 32 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliğinde yer alan listeye 12 nci sıradan sonra gelmek üzere aşağıdaki mükelleflerin de eklenmesi uygun görülmüştür: SAYILI VERGİ USUL KANUNU HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE İŞLETME HESABI ESASINA GÖRE DEFTER TUTANLAR 3.5. Damga Vergisi Kanunu 32 Seri No.lu Genel Tebliğinde sayılan kurum ve kuruluşlar ile listeye bu tebliğin (3.4.) ayrımı ile yeni eklenenlerin sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmesi ve defter tutmaları ihtiyaridir. Sürekli mükellefiyet tesis ettirmek istemeyen bu mükelleflerin, damga vergisine ilişkin kayıtlarını 213 sayılı Vergi Usul Kanununa (5) göre tutmak zorunda oldukları defterlerinde ayrıntılı olarak göstermek şartı ile ayrıca damga vergisi defteri tutmalarına gerek bulunmamaktır. Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde 16 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliği dışında kalan ve ihtiyarilik hakkını kullanarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmeyen mükellefler, düzenledikleri veya taraf oldukları kağıtlara ilişkin damga vergilerini 488 sayılı Kanunun 22/b bendine göre kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde ilgili vergi dairesine damga vergisi beyannamesi ile bildirecek ve aynı süre içinde ödeyeceklerdir Buna göre, 488 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sürekli

15 damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirilmesi durumunda, damga vergisinin gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine beyan edilip ödenmesi uygulamasına devam edilecektir. Diğer taraftan, bankalar, anonim şirketler gibi merkezleri dışında başka il veya ilçelerde faaliyet gösteren şubelerin düzenledikleri kağıtlara ait damga vergileri ise, şubeler tarafından, muhtasar beyannamelerinin verildiği vergi dairelerine sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirerek beyan edilip ödenecektir sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi dışındaki hallerde ise süreksiz mükellefiyet çerçevesinde, -Tek vergi dairesi bulunan il ve ilçelerde mevcut vergi dairelerine, -Bağımsız vergi dairesi olmayan ilçelerde bağlı vergi dairesine (Malmüdürlüklerine), -Birden fazla vergi dairesi bulunan il ve ilçelerde süreksiz yükümlülüklerle ilgili iş ve işlemleri yürüten vergi dairelerine, damga vergisi beyannamesi ile beyan edilip ödenmesi uygun görülmüştür sayılı Kanunun 22 nci maddesinin son fıkrasının Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden bazı kağıtlara ait damga vergisinin aşağıdaki şekilde ödenmesi uygun görülmüştür Genel bütçeli daireler ile kişiler arasında düzenlenen kağıtlara (ihale kararları hariç) ait damga vergileri, anılan dairece kağıdın mahiyeti ve nispi veya maktu vergi tutarını gösteren formüle edilmiş bir yazıyla, kişinin tabi olduğu ödeme usulüne bakılmaksızın, kişiler tarafından, kağıdın düzenlenmesinden önce peşin olarak, kağıtların düzenlendiği yerdeki ilgili vergi dairesine makbuz karşılığı ödenmesi sağlanacak, verginin ödendiğine dair mükellefçe getirilecek makbuzun aslı ilgili iş kağıdına bağlanacak, makbuzun onaylı bir örneği de ilgiliye verilecektir. Düzenlenen makbuza, verginin hangi işe ve kağıda ait olduğuna dair bilginin yazılması da gerekmektedir. Söz konusu kağıtların noterliklerde düzenlenmesi halinde, bu kağıtlara ait damga vergilerinin 1512 sayılı Noterlik Kanunu çerçevesinde noterler tarafından makbuz karşılığı tahsil ve beyan edilmesi uygulamasına devam edilecektir Genel bütçeli daireler tarafından alınan ihale kararlarına ait damga vergilerinin, ihale kararının müteahhide tebliğinden itibaren en geç 15 gün içinde, verginin mükellefi olan müteahhitlerce, ilgili vergi dairesine beyanname verilmeksizin ödenmesi uygulamasına devam edilecektir Sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettiren mükellefler tarafından vergi dairelerine tasdik için getirilen bilançolar, gelir tabloları ve işletme hesabı özetlerinin üzerinde. YTL damga vergisi tarafımızdan makbuz karşılığı ödenecektir. Defter sıra no. kaşesinin bulunması ve kağıdı düzenleyen mükellefin imzaya yetkili elemanları tarafından onaylanması halinde tasdik işlemi yapılacaktır. Ancak, sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmeyen mükellefler tarafından vergi dairelerine tasdik için getirilen bilançolar, gelir tabloları ve işletme hesabı özetlerine ait damga vergileri vergi dairesi tarafından makbuz tahsil edildikten sonra tasdik işlemi yapılabilecektir. Söz konusu makbuzlara. tarihli bilanço, veya. tarihli gelir tablosu gibi bir ibare konularak makbuzun hangi kağıda ait olduğunun belirtilmesi gerekmektedir Mükelleflerin, damga vergisinin ödendiğine ilişkin makbuzu, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde saklaması ve istenildiğinde yetkililere ibraz etmesi zorunludur Makbuz karşılığı ödenecek damga vergisi yoksa damga vergisi beyannamesi verilmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak, 488 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettiren mükelleflerin, bu durumu bir yazı ile beyanname verme süresi içinde vergi dairesine bildirmesi gerekmektedir Noterliklerde düzenlenen veya tasdik için noterlere getirilen kağıtların damga vergilerinin noterler tarafından tahsil edilmesi uygulamasına devam edilecektir. 4- Vergi ve cezada sorumluluk: sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile Damga Vergisi Kanununun 24 üncü maddesine eklenen üçüncü fıkrası çerçevesinde, Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olup, zorunlu veya ihtiyari olarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirenler için taraf oldukları işlemlere ilişkin kağıtlara ait verginin beyan ve ödenmesi bakımından sorumluluk getirilmiştir. Buna göre, zorunlu veya ihtiyari olarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettiren mükellefler ile

16 diğer kişiler arasında düzenlenen ve damga vergisine tabi olan kağıtlara ait verginin tamamı sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettiren mükellefler tarafından Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirlenen süre içinde beyan edilip ödenecektir. Verginin zamanında beyan edilip ödenmemesi veya eksik ödenmesi durumunda, vergi, ceza ve fer ileri işleme taraf olan ve damga vergisini sürekli makbuz verilmesi şekliyle ödemek zorunda olan mükelleflerden alınacaktır. Ancak, bu mükelleflerin vergi aslı için karşı tarafa rücu hakkı saklıdır. Örneğin, bir anonim şirket ile gerçek kişi arasında düzenlenen sözleşmenin damga vergisinin beyan edilip ödenmesinden anonim şirket sorumludur. Sözkonusu beyan ve ödemenin anonim şirket tarafından yerine getirilmemesi durumunda, vergi, ceza ve fer ileri işleme taraf olan ve damga vergisini sürekli makbuz verilmesi şekliyle ödemek zorunda olan anonim şirketten aranacaktır. Ancak, anonim şirket yalnızca vergi aslı için sözleşmenin diğer tarafı olan gerçek kişiye rücu ederek, ödediği damga vergisini yasal yollardan tahsil etme hakkına sahiptir Zorunlu veya ihtiyari olarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirenler dışında kalan kişiler, imzalarını taşıyan kağıtların damga vergilerinin, Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükmü çerçevesinde kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine damga vergisi beyannamesi ile bildirilmesi ve aynı süre içinde ödenmesinden sorumludurlar. 5- Diğer kurum ve kuruluşlar ile kişilerin mecburiyeti: sayılı kanunla 488 sayılı Kanunun 27 nci maddesinde yapılan değişiklikle, Noterlerin damga vergisi ödenmemiş veya noksan ödenmiş kâğıtları vergi ve cezası usulüne göre ilgili vergi dairesine ödenmedikçe tasdik edemeyecekleri veya bunların suretlerini çıkarıp veremeyecekleri; bu hükme aykırı olarak işlem yapılması halinde, mükellef hakkında Vergi Usul Kanunu hükümleri uygulanmakla birlikte, noterlerden de tasdik ettikleri veya üzerinde işlem yaptıkları her kâğıt için kanunen alınması gereken cezası ayrıca alınacağı hükme bağlanmıştır sayılı Kanunun 27 nci maddesinin üçüncü fıkrası ile, bankalar ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile iştiraklerinin yanısıra 22 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca zorunlu veya ihtiyari olarak sürekli mükellefiyet tesis ettirenlere de vergiye tabi kağıtları işleme koymadan önce damga vergisinin ödenip ödenmediğini arama zorunluluğu getirilmiştir Damga vergisini makbuz karşılığı veya istihkaktan kesinti yapmak suretiyle ödeyecek olanlar tarafından düzenlenen vergiye tabi kağıtlar üzerine. YTL damga vergisi tarafımızdan makbuz mukabili ödenecektir. Defter sıra no veya. YTL damga vergisi tarafımızdan istihkaktan kesinti şekliyle ödenecektir. Defter sıra no kaşesi bulunması ve kağıdı düzenleyen kuruluşun imzaya yetkili elemanları tarafından onaylanması halinde bu kağıtları işleme koyanlar ayrıca damga vergisinin ödenip ödenmediğini araştırmak mecburiyetinde değillerdir. 6- (1) ve (2) SAYILI TABLOLARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yapılan değişiklikler: 5281 sayılı Kanunun 7 nci maddesinde, 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablo, bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilen şekilde değiştirilmiştir. hükmü yer almaktadır. Buna göre, tarihinden itibaren 5281 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı cetvel ile yeniden belirlenen 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yer alan maktu ve nispi damga vergileri dikkate alınacak, 2005 yılı için maktu vergilere yeniden değerleme uygulanmayacaktır. Yapılan düzenleme ile bazı kağıtlar damga vergisinin konusu dışına çıkarılmış ve tabloya bazı yeni kağıtlar eklenmiş olup yapılan değişikliklerden bazılarına aşağıda yer verilmiştir sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I-Akitlerle ilgili kağıtlar başlıklı bölümü, A-Belli parayı ihtiva eden kağıtlar ve B-Belli parayı ihtiva etmeyen kağıtlar olarak ayrılmıştır. Yapılan düzenleme ile (1) sayılı tablonun I/A fıkrasında sayılan kağıtlardan belli parayı ihtiva etmeyenler damga vergisinin konusu dışına çıkarıldığından, belli parayı ihtiva etmeyen mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler, kira mukavelenameleri, kefalet, teminat ve rehin senetleri, fesihnameler damga vergisine tabi tutulmayacaktır. Ancak, tahkimnameler ve sulhnameler, belli parayı ihtiva etmeleri durumunda Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-4 bendine göre nispi; belli parayı ihtiva etmemeleri durumunda ise aynı tablonun I/B fıkrasının ilgili pozisyonuna göre maktu damga vergisine tabi tutulacaklardır.

17 Diğer taraftan, aynı tablonun I/B-3 bendinde yer alan Turizm işletmeleri ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmelerinin belli parayı ihtiva edip etmediğine bakılmaksızın maktu vergiye tabi tutulması gerekmektedir. Ayrıca, bu bölümde yapılan düzenleme sonucu, ekici ile alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı mukavelenameleri ve ekici ile alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı ile ilgili rehin senetleri tablodan çıkarılmıştır. Diğer taraftan, teklifnameler de tablodan çıkarılmış olup, teklifname mahiyetinde değerlendirilen proforma faturalar ve bunların resmi dairelere ibraz edilecek özet, suret ve tercümeleri de damga vergisine tabi tutulmayacaktır sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun II-Kararlar ve mazbatalar başlıklı bölümünün (2) numaralı bendinde yer alan parantez içi hüküm Maliye Bakanlığının veya Sayıştayın vizesine tabi ihale kararlarının vize edilmemesi durumunda bu karara ilişkin vergi red ve iade olunur. şeklinde değiştirilmiştir. Bu hüküm, verginin ödeme zamanını değiştirmemektedir. İhale kararına ilişkin vergi zamanında ödenecek ancak, Maliye Bakanlığının veya Sayıştayın vizesine tabi ihale kararlarının vize edilmemesi durumunda tahsil edilen vergi red ve iade olunacaktır sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun III-Ticari İşlemlerde Kullanılan Kağıtlar başlıklı bölümü yeniden düzenlenerek akreditif ve kredi mektup ve telgrafları ile bankalar veya ticarethaneler arasındaki münakale, tediye, irsal, teslim ve tahsil emirleri tablodan, dolayısıyla vergiye tabi kağıtlar arasından çıkarılmıştır sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV- Makbuzlar ve diğer kağıtlar başlıklı bölümünde yapılan düzenleme ile avans makbuzları tablodan çıkarılmış, bentler yeniden düzenlenmiştir Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV-1/a bendi ile resmi daireler tarafından kişilere yapılacak ödemeler sırasında düzenlenen kağıtlardan sadece mal ve hizmet alımlarına ilişkin olanların damga vergisine tabi tutulması, bunun dışındaki ödemeler sırasında düzenlenen kağıtların ise tabloda başka bir düzenleme olmadıkça vergilenmemesi amaçlanmıştır. Örneğin, ücretlilerde vergi indiriminden doğan vergi iadesi, fazla veya yersiz tahsil edilen paraların iadesi, mahsup işlemleri sırasında düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmayacaktır. Ancak, mal ve hizmet alımına ilişkin olmasa dahi icra dairelerince resmi daireler namına şahıslara ödenen paralar tabloda ayrıca düzenlendiğinden bu ödemeler için düzenlenen makbuzlar (1) sayılı tablonun IV/d bendine göre vergilenecektir. Resmi daireler tarafından yapılan mal ve hizmet alımına ilişkin ödemeler sırasında düzenlenen kağıtlar avans ödemeleri de dahil olmak üzere damga vergisine tabi tutulacaktır. Ancak kati ödeme sırasında damga vergisi hesaplanırken avans ödemeleri sırasında damga vergisi kesilip kesilmediği araştırılacak, üzerinden damga vergisi hesaplanan avans tutarı düşüldükten sonra kalan damga vergisine tabi istihkak veya ödeme tutarı üzerinden damga vergisi kesilecektir. Böylece, ödemeler üzerinden mükerrer vergi tahsili önlenecektir. Diğer taraftan, resmi dairelerce mal ve hizmet alımları nedeniyle yapılacak masraflara sarf edilmek üzere amir-i ita mutemetlerine verilen avanslara ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar resmi dairelerin dahili işlemlerine ait kağıtlar mahiyetinde olduğundan ve 488 sayılı Kanunun konusu dışında kaldığından damga vergisine tabi tutulmaması gerekmektedir sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV/2- Beyannameler alt başlıklı bölümünün b/be bendinde yer alan parantez içi hüküm ile damga vergisi beyannamesi verginin konusu dışına çıkarılmıştır. Aynı bölümün (e) bendi Sosyal güvenlik kurumlarına verilen sigorta prim bildirgeleri şeklinde değiştirmiştir sayılı Kanuna ekli (2) sayılı Damga Vergisinden İstisna Edilen Kağıtlar tablosunda yapılan değişiklikler: Tablonun I/C- Kişilerden resmi dairelere verilen kağıtlar başlıklı bölümüne eklenen (18) numaralı fıkra ile Çiftçiler tarafından zirai faaliyetleri ile ilgili olarak resmi dairelere verilen taahhütnameler. eklenmiştir. Bu fıkra ile çiftçiler tarafından zirai faaliyetleri ile ilgili olarak resmi dairelere verilen taahhütnameler belli