Barut Fıçısı Irak ve Türkmenler. Powder Keg Iraq and The Turkmen. İnceleme. Prof. Dr. Mahir NAKİP Erciyes Üniversitesi Öğretim Üyesi

Transkript

1 ABD nin müdahalesi, Saddam ı devirmekten öteye geçti ve dokuz yıl boyunca Irak ı yönetmeye kadar gitti. Barut Fıçısı Irak ve Türkmenler Powder Keg Iraq and The Turkmen Prof. Dr. Mahir NAKİP Erciyes Üniversitesi Öğretim Üyesi Abstract Iraq went through quite stormy nine years. Maliki s first term passed under the shadow of the U.S. The second term already started painfully, because the government could only be formed in 8 months. Considering the groups within this government, 14 political groups were created as a partner to this coalition government. Therefore, this relation between the groups hanging on by a thread started to be cut off upon the U.S. withdrawal from Iraq, and the conspiracies hidden about one another were unveiled. In this political environment, the Turkmen should not be ally or enemy with anyone to the end. It is equally normal for the Turkmen to act in line with the interests of the Turkmen population by staying at equal distances with all parties and by getting along with everyone. 94

2 Saddam ın tahtından indirilmesi bütün kesimler tarafından sevinçle karşılanmıştır. Ama herkesin gözünden önemli bir nokta kaçmıştır; Saddam yamalı bir bohçanın dikiş iplikleri idi. ABD nin Irak a Girişi ve Irak tan Çıkışı Irak, son dokuz yılını çok fırtınalı geçirdi. Her halde Irak, dünyanın en huzursuz ve can güvenliğinin en az olduğu ülke olarak gösterilebilir. Sakin ve soğukkanlı bir gözlemci, Irak taki gelişmeleri değerlendirilmeye çalışırsa, ne 2003 yılında ABD nin Irak ı işgalinin ne de 2011 yılında Irak tan çekilmesinin Irak a huzur getirdiğini idrak eder. Saddam ın bir maceraperest olduğunu ve Irak ı 24 yıl çok kötü yönettiğini herkes kabul eder. Baas Partisi mensupları dâhil, Saddam dan zarar görmeyen bir kesim yoktur denebilir. Dolayısıyla Saddam ın tahtından indirilmesi bütün kesimler tarafından sevinçle karşılanmıştır. Ama herkesin gözünden önemli bir nokta kaçmıştır; Saddam yamalı bir bohçanın dikiş iplikleri idi. Çeyrek asır içerisinde zaten homojen olmayan Irak toplumunu hem ayrıştırmıştı hem de herkese zulmetmişti. Ama diktatörlükle ve müstebit bir yönetim anlayışı ile Irak ta çözülmeyi de önlüyordu. ABD nin müdahalesinden önce Kuzey Irak, 13 yıl müstakil bir yönetimin her türlü lezzetini tatmıştı yılları arasında Kürt Parlamentosu ve Hükümeti Erbil de kurulmuştu. Saddam ın gitmesi onlar için sadece bir tehdidin ortadan kalkmasından ibaret değildi. Merkezî hükümete ortak olmak, bütçeden daha büyük pay almak, aynı zamanda nüfus çoğunluğunu Türkmenlerin oluşturduğu Kerkük, Tuzhurmatu, Mendeli ve Hanekin gibi şehirleri işgal etmek işten değildi. Öte yandan Irak nüfusunun çoğunluğunu oluşturan Şii Araplar, nüfus avantajına rağmen, Irak tarihi boyunca hiç yönetime gelmemeleri ve Saddam dan en fazla zulüm gören topluluk olmaları, onları daha kindar, daha intikamcı bir konuma getirmişti. İşte bu sağlıksız atmosfer içerisinde, ne olursa olsun, yeter ki Saddam gitsin mantığıyla hareket edildiği için ABD nin müdahalesi, Saddam ı devirmekten öteye geçti ve dokuz yıl boyunca Irak ı yönetmeye kadar gitti. Irak tan sorumlu tutulan Bremer zamanında daha çok Kürt ve Şii politikacıların isteklerini içeren bir anayasa taslağını, demokrasinin hiçbir müessesesinden haberdar olmayan bilinçsiz Irak halkının önüne koydular. Bu taslağın en önemli maddesi, her vilayete tek başına ya da başka illerle birleşerek federasyon oluşturma imkânı vermesidir. Bu maddeye en çok muhalefet eden Sünni Araplar oldu ve haklı olarak bu maddenin Irak ı böleceğini iddia ettiler. Ancak bu uygulamanın sadece Kürtler için olabileceğini ikrar etmişlerdi. Anayasa referandumuna kadar açık siyaset sahnesine çıkmayan Sünniler, Türkiye nin de gayretleriyle referandumdan sonraki ilk seçimlere katıldılar. Maliki nin birinci dönemi ABD nin gölgesinde geçti. İkinci dönemi zaten sancılı başladı çünkü 8 ayda ancak hükümeti kurulabildi. Bu hükümette, gruplar içindeki cemaatler de hesaba katılırsa 14 siyasi grup, bu koalisyonlu hükümete ortak olarak ortaya çıktı. Dolayısıyla pamuk ipliğine bağlı olan gruplar arasındaki bu ilişki, ABD nin Irak tan çekilmesi ile kopmaya başladı ve her tarafın diğeri hakkında sakladığı komplolar ortaya döküldü. Maliki; Musul, Anbar ve özellikle Saddam ın memleketi olan Selahattin in bütçelerini kıstı; bu da yetmedi bu illerden yüzlerce aydını Baas Partisi ne mensubiyetle suçlayarak ve tuzaklar kurarak tutukladı. Bunun üzerine üç büyük olay patlak verdi: 1- Genelde Sünni olan Selahattin, Anbar ve Diyala vilayetlerinin halkları önceleri federasyona karşı oldukları halde, Maliki nin üzerlerindeki 95

3 Maliki, Barzani yi petrol kaçakçılığı ile suçlarken, Barzani de Maliki yi diktatörlükle suçlamaktadır. hükümranlığını ve baskısını azaltmak için federasyon kurmaya niyetlendiler. Ayrıca, Kürtler federasyonlaşarak genel bütçeden nasıl belli bir pay alıyorlarsa, onlar da aynı muameleyi talep etmeye başladılar. 2- Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Tarık Haşimi nin, Kuzey Irak Yerel Yönetimi ne ilticasından sonra, Haşimi hakkında, Maliki Hükümeti tarafından tutuklama kararı çıkarıldı. Bunun üzerine de Sünni Arapların çoğunluğunu oluşturduğu Irakiye listesi hükümetten bakanlarını ve parlamentodan da milletvekillerini çekti. Bugün her ne kadar bakanlar geri döndüyse de kriz aşılmış değil, daha da ilerlemiştir. 3- Maliki ile Barzani nin arası da petrol meselesinden dolayı ciddi anlamda bozulmuştur. Maliki, Barzani yi petrol kaçakçılığı ile suçlarken, Barzani de Maliki yi diktatörlükle suçlamaktadır. Bütün taraflar mevcut sorunları tartışmak üzere bir Milli Mutabakat Toplantısı düzenlenmesini istemektedir. Ancak toplantının yeri, zamanı ve en önemlisi içeriği konusunda ihtilaflar iki aydan beridir devam etmektedir. Maliki ve cümle Şii gruplar toplantının Bağdat ta, Kürtler ve Sünni Araplar ise Erbil de yapılmasını istemektedir. İhtilaf devam edince Sünni ağırlıklı Irakiye listesi başkanı Allavi, 18 Ocak 2011 tarihinde bir basın toplantısı yaparak bu toplantının gerçekleşeceğinden kuşkulu olduğunu beyan ederek toplantının gerçekleşmemesi durumunda üç alternatif getirmiştir: 1- Hükümetin istifa ederek acil bir seçim hükümetinin kurulup erken seçime gidilmesi, 2- Şii İtilaf ın Maliki nin yerine başka bir Başbakan göstermesi, 96

4 Mayıs ortalarında Mukteda El-Sadr, İrakiye listesinden Üsame El- Nüceyfi ve Kürt koalisyonundan Barzani nin katıldığı Erbil toplantısı sorunları çözeceğine daha da çetrefilleştirmiştir. 3- Erbil Mutabakatı na riayet edilmesi. Mayıs ortalarında Mukteda El-Sadr, İrakiye listesinden Üsame El-Nüceyfi ve Kürt koalisyonundan Barzani nin katıldığı Erbil toplantısı sorunları çözeceğine daha da çetrefilleştirmiştir. Çünkü bu toplantıya ne Maliki ne Caferi ne de El-Hekim gibi Şiilerin ileri gelenleri çağırılmıştı. Bu makale kaleme alındığında bu toplantıdan sonra yeni bir gelişme kaydedilmemiştir. Ancak çıkmazın çok büyük olduğu gerçeği ortada olup, çözümün kolay olmayacağı açıktır. Yani, Irak kendi iç dinamikleriyle içinden çıkamayacağı bir boşluğa düşmüştür. Sünniler Neden Federasyon İstiyor? ABD nin Irak tan çıkmasıyla, Maliki nin Sünnilere baskı uygulamasını, İran nın etkisine bağlayan çok sayıda Arap yazar ve politikacı vardır. Hatta Maliki ile Ahmedinejat ın birlikte, Beşşar Esed in yanında yer almalarını da bu işbirliğine bağlayanlar çoktur. Nitekim ABD ordusu tam çekilmeye başlamadan Selahattin ve Anbar vilayetlerinden altı yüz civarında Sünni Arap ın tutuklanması, bu kuşkuyu uyandıran bir eylem olarak görülebilir. Selahattin ve Anbar Sünnilerinin tepkisi gecikmedi. Her iki vilayet temelde federasyona karşı oldukları halde, federasyon talebinde bulundular. Musul Vilayeti nden de bu talep destek gördü. Sünni liderlerden Irak Meclis Başkanı Usame El- Nücayfi ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El- Haşimi de bu talepleri haklı bulmuştu. Başbakan olarak Maliki ve bilumum Şii mahfiller bu talebi anayasal bulmakla beraber amacının; Baasçılara üreyebilecekleri rahat bir ortam yaratmak olduğunu ve bu isteğin Irak ı bölebileceğini savundular. Kürtler ise Sünnilerin bu sürpriz hareketinin sebeplerini çok iyi bildikleri halde canı gönülden alkışladılar ve Sünnilerin de kendi federasyonlarını kurma hakkına sahip olduklarını, Meclis teki vekilleri ağzıyla beyan ettiler. Eğer Sünniler, bu federasyon taleplerinin içine Kerkük ü de katmak isteselerdi, Kürtlerin şiddetli muhalefetiyle karşılaşacaklardı. Dolayısıyla Sünni Araplar akıllı davranarak bu talepte (şimdilik) bulunmadılar. Hâlbuki Sünniler bütün renkleriyle ta Anayasa kaleme alındığı günlerde federatif sisteme karşı oldular ve bu uygulamanın Irak ı böleceğini söylediler. Peki, ne oldu da Sünni Araplar böyle ters bir yola girmeyi tercih ettiler? İki temel sebep üzerinde ağırlıklı olarak durulabilir. İlki; Sünniler, zaten Irak nüfusunun çoğunluğunu Şiilerin oluşturduğunu; inançları gereği mobilizasyon kabiliyeti yüksek olan bu kalabalık nüfusun zamanla Sünni bölgelerine nüfuz edeceğini tahmin edebildiler. Nitekim Bağdat büyük ölçüde Şiileşmiştir; bir Sünni şehir olan Samarra Şii nüfus almaya başlamıştır; Basra giderek Sünnilerden arındırılıp Şiileşmeye yüz tutmuştur. Bu şehirleri kaybeden Sünniler bari Anbar, Selahattin, Diyala ve Musul u kurtaralım diye düşünüyorlar. Ayrıca Amerikalıların çekilmesinden sonra Irak üzerinde İran nüfuzunun daha da artacağı korkusu, Sünnileri ciddi anlamda sarmıştır. İkincisi ise üç şehirli bir federasyon olarak Kürtlerin genel bütçeden %17 pay alması meselesidir. Bu bütçeden yararlanarak Kürtler gerçekten Erbil, Süleymaniye ve Duhok u imar ve ihya etmişlerdir. Buna mukabil Sünni şehirleri perişanlık içindedir. Alt yapı yok, hizmet sektörü çökmüş, işsizlik diz boyu, can ve mal güvenliği yok. Genel bütçeden en az %20 lik bir hisse alarak kendi bölgelerini kendileri kalkındırmak istemektedir. 97

5 Türkiye nin Politikası Masaya Yatırılıyor Bu arada Arap basınında bir-iki makale ve Al- Şarkiye gibi birkaç televizyon kanalı Türkiye nin Libya daki başarılı yaklaşımından sonra Suriye yönetimine karşı tutumunu konu olarak işledi ve dikkatleri Suriye konusunda, Irak la İran ın Suriye yönetiminden yana, Türkiye nin ise Arap Birliği ile hareket ederek Suriye halkından yana olan tavrına dikkati çekti. Aslında Türkiye; Mısır, Tunus ve Libya devrimlerine nasıl yaklaştıysa Suriye deki olaylara da aynı mantıkla yaklaşmıştır. Ancak Maliki ile Ahmedinejat ın Suriye konusundaki ortak tutumu bazı Arap aydınları nezdinde bölgede yeni bir Osmanlı-Safevi çatışması intibaını uyandırdı denilebilir. Nitekim 15 Ocak 2012 tarihinde Al-Şarkiye kanalı, tanınmış Iraklı strateji uzmanı ve merkezi Londra da olan Uluslararası Araştırmalar Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Gassan Atiye ile Türkiye nin Irak politikasını enine boyuna tartıştı. Program sunucusu Ocak ayı başında beklenmedik bir şekilde Maliki ile Türkiye arasında patlak veren sorunların kaynağını sordu. Atiye, Türkiye nin 2003 ten başlayarak bir süre politikasını Türkmenlerden yana ve Kürtlere karşı yürüttüğünü, sonra bu politikasını değiştirerek bütün siyasi guruplara eşit mesafede durmaya başladığını, 2005 Anayasa Referandumu ndan sonra Sünni Arapların siyasete girmelerinde başarılı bir rol oynadığını; Musul, Erbil, Basra ve Necef te konsolosluklar a- çarak bütün kesimlere eşit mesafede durduğunu söylemiştir. Konuşmacı, Türkiye nin Türkmenler dâhil, bütün guruplara eşit mesafede kalmasından, federalizme karşı olduğu halde Irak ın hiçbir şekilde iç işlerine karışmamasından, laiklik uygulamasıyla Irak ın bütün fanatik Sünni ve Şiilerine örnek olmasından ve komşu ülkelerle sıfır problem ilkesini samimiyetle yerine getirmesinden övgüyle bahsettikten sonra, ABD kuvvetlerinin çıkmasını müteakip Türkiye nin anî bir şekilde bu altın ilkelerinden vazgeçerek politikasını değiştirmesini ve Sünnilere yaklaşmasını anlamadığını dile getirmiştir. Türkiye nin bu tutum değişikliğine, Maliki nin sebep olduğunu ü- mit ettiğini dile getiren Gassan Atiye, Maliki nin değişmesiyle denge unsuru olan Türkiye nin bu tutumundan vazgeçeceğini temenni ettiğini kaydetmiştir; yoksa Irak ın üçe bölünmeye doğru gidebileceğini ve bu durumda da İran ın bütün Körfez e hâkim olacağından endişe duyduğunu dile getirmiştir. Tanınmış Iraklı bir yazar olan Dr. Mutenna Abdullah ın, Londra menşeli Arap Kudüs Gazetesi nde çıkan Kürtler ve Zıtların İttifakı isimli makalesinde, İran ın, Irak ın işlerine fazla müdahil olmasının Türkiye yi harekete geçirdiğini ve Osmanlıcılığa ittiğini kaydetmektedir. Dolayısıyla Türkiye nin de Suriye muhalefetini desteklemeye, Irak ta Sünni olan Arapları ve yine Sünni olan Barzani yi kendi tarafına çekmeye çalıştığını yazmaktadır. İran ın maceraperest başkanı Ahmedinejat ın a- teşle oynadığı açıktır. İran da bir süre sonra yapılacak seçimlerin sonuçları her şeyi değiştirmese de çok şeyi değiştireceği umulur. Ancak, bütün göstergeler Türkiye nin bölgede çok daha önemli bir aktör olduğunu ve sorumluluğunun daha fazla olduğunu göstermektedir. Türkiye nin, Atiye nin sözünü ettiği üç ilkesine sadık kalarak ve soğukkanlılıkla Ortadoğu da rol üstlenmeye devam etmesi gerekmektedir. Irak ın parçalanması İran ı üzmez, ama Türkiye yi etkileyeceği kesindir. Görünen odur ki, Irak ın toprak bütünlüğü bu siyasetin özünde gizlidir. Gerçek şu ki Irak bütün ve demokratik kalacaksa, başbakanı ve kurulacak hükümetlerin bakanları çoğunlukla Şiilerden olacaktır. Burada önemli olan husus İran ın, Irak ın işine müdahale etmesini önlemektir. Bu da sadece bölgesel aktörlerle değil, küresel aktörlerle ancak mümkün olabilecektir. Örsle Çekiç Arasındaki Türkmenler Bilindiği gibi şu anda Türkmenlerin Sünni ağırlıklı Irakiye listesinden yedi, Şii İtilaf listesinden de iki milletvekili ve kabinede de üç bakanları bulunmaktadır; ikisi Irakiye listesinden biri de İtilaf listesindendir. Irakiye listesinden olan Türkmenlerin tamamı Irak Türkmen Cephesi ne mensuptur. Parlamentoda milletvekili ve kabinede bakanlık sayısı açısından en yüksek düzeye bu dönemde ulaşabilen Türkmenler in, geçmiş iki seçim dönemine nazaran daha iyi durumda ol- 98

6 Türkmenlerin bütün taraflara eşit mesafede kalmaları, Türkmen Halkının çıkarları doğrultusunda davranmaları doğaldır. dukları söylenebilir. Ama cereyan eden olayların, Irak toplumunun bir parçası olan Türkmenleri de olumsuz yönde etkilediğini kabul etmek gerekir. Nitekim Şii İtilaf taki iki milletvekili ve bir bakan, ayrıca parlamento dışında kalmış bazı Türkmen parti ve şahsiyetleri bir araya gelip Türkmen Platformu nu ilan ederek Musul a bağlı Telafer in ve Selahattin e bağlı Tuzhurmatu nun birer vilayet olmasını talep etmişlerdir. Aslında bu doğru ve haklı talebin tüm Türkmenlerin gönlünde yatan bir istek olmasıyla birlikte, doğru zamanda gündeme geldiği söylenemez. Çünkü bu ilçelerin bağlı oldukları Musul ve Selahattin vilayetleri birer Sünni vilayetler olup, zaten federasyon olma taleplerini dile getiriyorlar ve merkezi hükümetle bu konuda ihtilaf halindedirler. Irak Türkmen Cephesi nin arzusu da bu yönde olduğu halde Cephe, şimdilik bu konuya mesafeli durarak gelişmelerin sakinleşmesini beklemektedir. Aslında bu platformun ilanı doğru bir zamanlama ile mutabakat yoluyla sağlanmış olsaydı, yıllardır hayal edilen Türkmen siyasî partilerin bir çatı altında buluşmaları ve hedef birliği yapmaları rahatlıkla gerçekleşecekti. Çünkü Türkmenlerin Sünni-Şii kavgasında aynı Kürtler gibi taraf olmamaları gerekir. Mezhep çatışması ve ihtilafı sadece Araplar arasındadır. Türkmenler her ne kadar iki listede de yer almışsa da bu kavgada taraf olmaları hiç doğru değildi, bilakis kendi içlerindeki uyumu örnek göstererek Kürtler gibi arabuluculuk görevi üstlenmeleri daha güçlü bir politika olurdu. Bu arada Türkiye nin Maliki ile ilişkisinin bozulmasının Türkmenleri zor durumda bıraktığı da bir gerçektir. Bir taraftan Bakanlar Kurulu ndan Türkmenler lehine kararların hep Maliki devrinde çıkması ve Kerkük konusunda Türkmenleri 99

7 İki milletvekili ve bir bakan, ayrıca parlamento dışında kalmış bazı Türkmen parti ve şahsiyetleri bir araya gelip Türkmen Platformu nu ilan ederek Musul a bağlı Telafer in ve Selahattin e bağlı Tuzhurmatu nun birer vilayet olmasını talep etmişlerdir. en çok hesaba katan yine Maliki nin olması, diğer taraftan da Türkmenler in tarihleri boyunca Türkiye nin politikasına ters düşen hiçbir karar almadıkları bilinmektedir. Ancak bu siyasi ikilemin geçici olduğunu kabul ederek, Türkmen siyasetçilerin gelişmeleri tabanlarıyla paylaşarak, ana vatan Türkiye nin de Irak siyasetinde Türkmenlerin hassas durumunu göz önünde tutarak hareket etmelerinde yarar vardır. Türkmenler açısında bir diğer önemli gelişme de Maliki karşısında Sünni Irakiye listesi ile Kürt siyasi gruplarının Maliki ye karşı takındıkları ortak tavırdır. İlan edilen Türkmen platformu bu yakınlaşmanın Kerkük konusunda bir pazarlığa dönüşmesi hususunda endişelerini dile getirmiştir. Bu endişe yersiz görünmüyor. Çünkü yedi yıllık tecrübe göstermiştir ki Kürtler her fırsatta 140. Maddeyi pazarlık konusu yapmaktadırlar. Onun için Maliki nin bir bakanlar kurulu toplantısını Kerkük te yapması, Türkmenleri hatta Kerkük ve civarında yaşayan Sünni Arapları da memnun etmiştir. Şu anda sorun ne kadar büyük olursa olsun, kısa ve orta vadede Irak ın bölünme ihtimali zayıf görünmektedir. Ancak ABD nin çıkması üzerinden daha beş ay dahi geçmeden bu gibi esaslı sorunların çıkması, orta vadede Sünni Araplarla Şii Arapların birbirlerinden iyice ayrışacaklarını göstermektedir. Diğer taraftan görünen o ki Cumhurbaşkanı ya da Meclis Başkanı bir Kürt, bir Sünni hatta belki bir Türkmen bile olabilir ama Irak ta Başbakan hep Şiilerden hem de İtilafın tasvip ettiği bir kişi olacaktır. Bu realite Türkmenler açısında önemlidir. Yani her ne kadar Türkmenlerin çoğunluğunu temsil eden ITC Irakiye listesinin içinde olursa, Türkmenlerin Kürtler gibi kendi çıkarları doğrultusunda ve çok yönlü hareket etmeleri daha realist görünmektedir. Aslında bu sekiz yıl zarfından Türkmenleri siyaseten dışlayan ve Kerkük konusunda Türkmenleri mağdur eden sadece Kürt siyasi grupları değildir. Sünni Arapların da aynı tutum ve davranış içerisinde olduklarını görmek mümkün olmaktadır. Mesela Meclis Başkanı El-Nuceyfi, Irakiye listesinde ve Türkiye ye yakın davrandığı halde Telafer in vilayet olmasına şiddetle muhalif olduğunu açıklamıştır. Ayrıca Parlamentoda Türkmenlere pek sıcak davrandığı da söylenemez. Diğer taraftan, Türkmenlerin yoğunlukla yaşadıkları bölgelerde Türkçe eğitim görebileceği kanunlaştığı halde Irakiye listesinden Irak Eğitim Bakanı olan El-Timimi nin, Bakanlar Kurulu nda çekinmeden ırkçılık kokan; Ben Bakan olduğum sürece Türkmenlere kendi dillerinde eğitim alma hakkı verilmeyecektir ifadesi, bir zamanlar Baas Partisi nin görüşünden farklı değildir. Yani Türkmenlerin Irakiye listesi içinde çok rahat oldukları söylenemez. Aslında şu anda da Irakiye listesini oluşturan alt gruplar yavaş yavaş Irakiye gemisini terk etmeye başlamış ve bağımsız hareket etmeye yönelmiştir. Hal böyle olunca Türkmenlerin birlikte bir platformda buluşmaları, onların çıkarı için en makul çözüm olarak görülmektedir. Böyle bir duruş, Kürtlerde olduğu gibi, hem tarafsızlık ifadesidir, hem de Sünni Şii ihtilafı gerçekten Türkmen in meselesi değildir ve olmamalıdır. Türkmen plat- 100

8 Meselelerin tartışılacağı yer Genişletilmiş Türkmen Meclisi dir. Bu meclis hiçbir siyasî teşekkülün meclisi olmayıp bütün Türkmen halkının meclisi olmalıdır. Böyle bir meclise duyulan ihtiyaç her zamankinden daha fazladır. formunu oluşturmak, ITC nin Irakiye listesinden çekilmesi anlamına gelmez. Nitekim ITC Başkanı Erşat Salihi Irakiye saflarında kalacaklarını resmen açıkladı ve Allavi ile birlikte yukarıda sözü edilen basın toplantısına da katıldı. Sonuç Hülasa bugün Türkmenler Irak ta kimseyle sonuna kadar dost ya da düşman kılınmamalıdır. Çünkü siyasi, coğrafi, askeri ve mali güç ve avantajları bulunmamaktadır. Nasıl ki bundan birkaç ay öncesine kadar Kürtlerin, Şiilerle birlikte hareket ettikleri halde bugün Sünni Araplarla birlikte hareket etmeleri çıkarlarının gereği ise, Türkmenlerin de bütün taraflara eşit mesafede kalmaları ve herkesle iyi geçinerek Türkmen halkının çıkarları doğrultusunda davranmaları o kadar doğaldır. Unutmayalım ki Kürdün Şii si olan Feyliler siyasi sürecin başlangıcından beri Şiilerle hareket ederken, Türkmen in ekseri Şii si Irak Türkmen Cephe sini tercih etmiştir. Türkmenler arasında farklı görüşlerin olması doğaldır ve her argümanın da bir mesnedi elbette vardır. Hiçbir görüş yabana atılmamalı ve hainlik ya da satılmışlık ile yaftalandırılmamalıdır. Bu gibi hayatî önemi olan bir meselenin kapalı kapılar ardında tartışılması doğru değildir. Hangi Türkmen yıllarca ihmal edilmiş iki Türk şehri olan Telafer ve Tuzhurmatı nın birer vilayet olmasını istemez? Ama bunu ne ölçüde başarabilirler, nasıl başarabilirler, başarsalar ne gibi yeni problemlerle karşılaşırlar, sorularının tartışıldığı bir mekânın olması gerekir. Bu da acilen kurulması gereken bir Türkmen Meclisi çatısı altında tartışılmalıdır. Her görüş bir seçenektir ve her seçenek de enine boyuna tartışılmalıdır. Ancak bu tartışma nerede ve ne zaman yapılmalıdır? İşte esas can alıcı olan husus budur. Her şeyden önce bunları tartışmakta geç kalınmakla beraber tren kaçmış değildir. Bu meselelerin tartışılacağı yerin Genişletilmiş Türkmen Meclisi olması gerekmektedir. Bu meclis hiçbir siyasî teşekkülün meclisi olmayıp bütün Türkmen halkının meclisi olmalıdır. Böyle bir meclise duyulan ihtiyaç her zamankinden daha fazladır. Aslında hemen kurulması da zor değildir. Türkmenler galiba kendi ayakları üstüne durmak istiyor. Herkes buna yardımcı olsa daha hayırlı bir iş işlemiş olur. O 101