Toplumlar Arası Görüşmelerde Farklılıkları Gidermek Kıbrıs ta ada çapında bir kamu oyu çalışması

Transkript

1 Toplumlar Arası Görüşmelerde Farklılıkları Gidermek Kıbrıs ta ada çapında bir kamu oyu çalışması

2 BÖLÜMLER Bölüm A: Bölüm B: Bölüm C: Bölüm D: Bölüm E: Bölüm F: Kimlik Duygusu Görüşmelerin Sonuçlanmasına Doğru Görüşmeler ile ilgili İç Konular Görüşmeler ile ilgili Uluslararası Konular Güven Artırıcı Önlemler Yakınlaşma için Fırsatlar

3 ARAŞTIRMA PROFİLİ Örneklem: 1000 Kıbrıslı Rum ve 1000 Kıbrıslı Türk Örneklem Seçim Yöntemi: Sampling Process: Çok evreli kademeli rastlantısal örnekleme Veri Toplama Yöntemi: Yapılandırılmış Anket Yöntemi Katılımcıların Ana Dillerinde ve Evlerinde Yüz Yüze Uygulanmıştır Veri Toplama Dönemi: 17 Mart 14 Nisan 2011 Proje Ekibi: Spyros Christou, Ahmet Sözen, Erol Kaymak Alexandros Lordos Anketlerin Hazırlanması: İki toplumdan da tüm kilit paydaşları içeren katılımcı yoğun istişare süreci ile Alan Çalışması: Kıbıslı Rumlar için Symmetron Market Research ve Kıbrıslı Türkler için ise Prologue Consulting Ltd. firmaları

4 BÖLÜM A KİMLİK DUYGUSU

5 Ulusal ve kültürel kimlik konusu ile ilgili aşağıdaki ifadelere ne derece katılıyorsunuz veya karşı çıkıyorsunuz? Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler Kendimi Yunan kültürel temeline sahip olarak değerlendiririm % % Yuanistan'ı anavatanım olarak kabul ederim 33% 14% 54% Türkiye'yi anavatanım olarak kabul ederim 9% 9% 83% Kesinlikle karşıyım / Bir dereceye kadar karşıyım Ne katılıyorum ne de karşı çıkıyorum Kültürel Köken ve Anavatana Bağlılık Kıbrıslı Rumlar ın büyük bir çoğunluğu kendilerini kültürel olarak Yunan kökenli olarak değerlendirmişlerdir. Fakat, Kıbrıslı Rumlar ın kayda değer bir çoğunluğu Yunanistan ı anavatanları olarak görmemektedirler. Kıbrıslı Türkler in büyük bir çoğunluğu ise hem kendilerini kültürel olarak Türk kökenli olarak hem de Türkiye yi anavatanları olarak değerlendirmişlerdir.

6 Ulusal ve kültürel kimlik konusu ile ilgili aşağıdaki ifadelere ne derece katılıyorsunuz veya karşı çıkıyorsunuz? Zaman içindeki değişiklikler Kendimi Türk kültürel temeline sahip biri olarak değerlendiriyorum : Bir dereceye kadar katılıyorum/ Kesinlikle Katılıyorum Yunanistan ı (Türkiye yi) anavatanım olarak kabul ediyorum: Bir dereceye kadar katılıyorum/ Kesinlikle Katılıyorum 100% 80% 85% 80% 88% 77% 92% 88% 100% 80% 78% 74% 83% 60% 60% 40% 40% 52% 53% 54% 20% 20% 0% 0% Mayıs 2008 Ekim 2009 Mayıs 2011 Mayıs 2008 Ekim 2009 Mayıs 2011 Kıbrıslı Rum Kıbrıslı Türk Kıbrıslı Rum Kıbrıslı Türk Zaman içinde Kültürel Köken ve Anavatana Bağlılık Zaman içinde verilen cevaplara baktığımızda, hem Kıbrıslı Rumlar hem de Kıbrıslı Türkler arasında, kişilerin kendilerini etnik kültürel kökleri ile tanımlamalarında bir artış olduğunu görürüz. Diğer bir yandan, Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler in Türkiye yi anavatanları olarak görmelerine kıyasla Yunanistan ı anavatan olarak görme konusunda aynı eğilimi göstermemektedirler.

7 Kendi kimliğini tanımlama: 100% 80% 60% 53% 45% 40% 31% 20% 0% 9% Yalnızca Türk(Yunan) ve kesinlikle Kıbrıslı değil 14% 2% 3% Çoğunlukla Türk(Yunan) ama biraz da Kıbrıslı Türk(Yunan) ama aynı derecede Kıbrıslı 20% Çoğunlukla Kıbrıslı ama biraz da Türk(Yunan) 5% 20% Yalnızca Kıbrıslı ve kesinlikle Türk(Yunan) değil Kıbrıslı Türk Kıbrıslı Rum Kıbrıslılık Hem Kıbrıslı Rumlar hem de Kıbrıslı Türkler, daha tekil etnik veya ulusal kimlikler yerine enyaygın olarak kendilerini Kıbrıslı Rum veya Kıbrıslı Türk olarak tanımlamışlardır. Özellikle, çok az sayıda Kıbrıslı Rum kendini sadece Yunan/Rum hissetmektedir. Bunun tersine, Kıbrıslı Türkler çoğunlukla Kıbrıslı Türk kimliği üzerine yoğunlaşırken çok azı kendilerini sadece Kıbrıslı olarak hissettiğini belirtti.

8 Zaman içinde Kendi Kimliğini Tanımlama 100% Kıbrıslı Rumlar 100% Kıbrıslı Türkler 80% 80% 60% 55% 48% 50% 60% 56% 62% 53% 40% 20% 42% 45% 45% 40% 20% 24% 20% 25% 4% 7% 5% 20% 18% 22% 0% 0% Mayıs 2008 Ekim 2009 Mayıs 2011 Mayıs 2008 Ekim 2009 Mayıs 2011 Sadece / Çoğunluka Yunan Aynı derecede Yunan ve Kıbrıslı Sadece / Çoğunluka Kıbrıslı Sadece / Çoğunluka Türk Sadece / Çoğunluka Kıbrıslı Aynı derecede Türk ve Kıbrıslı Zaman içinde Kıbrıslılık Kıbrıslı Rumlar arasında kendini sadece Kıbrıslı olarak tanımlama eğilimi gittikçe artmaktadır. Kıbrıslı Türkler arasında da aynı eğilim görülebilmektedir. Fakat genel anlamda Kıbrıslı Rum katılımcılara kıyasla çok az sayıda Kıbrıslı Türk kendini sadece veya çoğunlukla Kıbrıslı olarak tanımlamaktadır.

9 Bölüm B GÖRÜŞMELERİN SONUÇLANMASINA DOĞRU

10 Kıbrıs Sorununa olası bir çözüm durumunda aşağıdaki ifadelere ne derece katılıyorsunuz veya karşı çıkıyorsunuz? (Kıbrıslı Rumlar) Kıbrıs Rum toplumu olarak haklarımızı, diğer toplumunun üyelerinin olumsuz etkileneceği anlamına gelse de savunmalıyız 19% 10% 71% Kıbrıs Sorununa hem Kıbrıslı Türklerin hem de Kıbrıslı Rumların bakış açısından bakmaya çalışıyorum Toplum liderimiz karşılıklı kabul edebilir bir çözüme ulaşma konusunda samimidir 21% 20% 15% 68% 65% Kesinlikle karşıyım / Bir dereceye kadar karşıyım Erken zamanda ulaşabileceğimiz gerçekçi bir çözüme yönelik çalışmalıyız, çünkü çözümü geciktirmek durumu daha da kötüleştirecektir Ulaşılması uzun yıllar alacak olsa bile, en uygun anlaşma modeli üzerinde ısrarcı olmalıyız 25% 31% 13% 62% 57% Ne katılıyorum ne de karşı çıkıyorum Kıbrıslı Türk lideri karşılıklı kabul edebilir bir çözüme ulaşma konusunda samimidir 86% 8% 6% Haklarla ilgili Görüşler: Kıbrıslı Rumlar ın müzakere statejileri ile ilgili görüşleri Kıbrıslı Rumlar liderlerinin kendi haklarını savunması gerektiğine inanmaktadır. Özellikle, Kıbrıslı Rumlar, Kıbrıs Türk liderliğinin iki taraf için de kabul edilebilir bir çözüme yönelik çalışmadığına inanmaktadırlar. Diğer bir yandan, Kıbrıslı Rumlar ın büyük bir çoğunluğu yakın gelecekte gerçekçi bir çözüme olan ihtiyacın önemini belirtmektedir.

11 Kıbrıs Sorununa olası bir çözüm durumunda aşağıdaki ifadelere ne derece katılıyorsunuz veya karşı çıkıyorsunuz? (Kıbrıslı Türkler) Kıbrıs Türk toplumu olarak haklarımızı, diğer toplumunun üyelerinin olumsuz etkileneceği anlamına gelse de savunmalıyız 78% Kıbrıs Sorununa hem Kıbrıslı Türklerin hem de Kıbrıslı Rumların bakış açısından bakmaya çalışıyorum Toplum liderimiz karşılıklı kabul edebilir bir çözüme ulaşma konusunda samimidir 14% 22% 9% 16% 77% 62% Kesinlikle karşıyım / Bir dereceye kadar karşıyım Erken zamanda ulaşabileceğimiz gerçekçi bir çözüme yönelik çalışmalıyız, çünkü çözümü geciktirmek durumu daha da kötüleştirecektir Ulaşılması uzun yıllar alacak olsa bile, en uygun anlaşma modeli üzerinde ısrarcı olmalıyız 27% 34% 26% 62% 41% Ne katılıyorum ne de karşı çıkıyorum Kıbrıslı Rum lideri karşılıklı kabul edebilir bir çözüme ulaşma konusunda samimidir 78% 13% 9% En uygun çözüm modeli: Kıbrıslı Türkler in müzakere statejileri ile ilgili görüşleri Kıbrıslı Türkler in büyük bir çoğunluğu müzakere sürecinin en uygun çözüm modeline ulaşma ve Kıbrıslı Türler in haklarını savunma görüşü temelinde götürülmesi gerektiğine inanmaktadır. Buna karşın, yakın zamanda gerçekçi bir çözüme ulaşılması gerektiğini düşünen bir çoğunluk da bulunmaktadır. Fakat, Kıbrıslı Rumlar ın görüşleri ile benzer bir şekilde Kıbrıslı Türkler de diğer toplumun liderinin samimi bir şekilde uzlaşı temelinde bir çözüm için çalıştığına inanmamaktadır.

12 Kararlılık, Empati ve Aciliyet: Etkensel Analitik Yaklaşım Kararlılık Empati Aciliyet Kıbrıslı Türkler 14% 24% 37% 25% Kıbrıslı Türkler 22% 20% 39% 18% Kıbrıslı Türkler 25% 61% 14% Kıbrıslı Rumlar 20% 26% 43% Kıbrıslı Rumlar 19% 22% 49% Kıbrıslı Rumlar 27% 34% 39% Çok düşük kararlılık Düşük kararlılık Orta kararlılık Yüksek kararlılık Yüksek empati Düşük empati Orta empati Çok düşük empati En uygun anlaşma modelini beklemeyi tercih ederim Kararsız Kararlılık, Empati ve Aciliyet: Bir birinden bağımsız üç boyut Müzakete stratejileri ile ilgili sunulan cümlelere verilen cevapların etkensel analizi bir birinden büyük ölçüde bağımsız olan üç boyutlu bir siyasi düşünce şeklini ortaya koymaktadır. Kararlılık katılımcıların kendi taraflarının siyasi gayelerine gösterdikleri desteğin oranı özellikle Kıbrıslı Türkler arasında olmak üzere iki toplumda da yüksektir. Empati katılımcıların diğer toplumun endişelerini anlamaya yönelik eğilimin oranı kararlılık ile tutarlılık göstermemesine rağmen iki toplumda da yüksektir. Aciliyet hissi açısından Kıbrıslı Rumlar uygulanabilir bir çözüme bugün ulaşmayı tercih ederken Kıbrıslı Türkler çözümün doğru zamanlaması konusunda kararsızdırlar.

13 Olası bir referandumda oy verme eğilimleri: 100% 80% 60% 43% 40% 31% 35% 24% 20% 14% 9% 10% 10% 13% 0% Kesinlikle veya oldukça büyük bir olasılıkla hayır oyu kullanırdım Şu anda hayır oyu kullanmaya eğilimliyim ama belki referandum zamanı evet oyuna yönelebilirim Şu anda evet oyu da kullanabilirim, hayır oyu da kullanabilirim, kararsızım Şu anda evet oyu kullanmaya eğilimliyim ama belki referandum zamanı hayır oyuna yönelebilirim Kesinlikle veya oldukça büyük bir olasılıkla evet oyu kullanırım Kıbrıslı Türkler Kıbrıslı Rumlar Olası bir referandum sonuçları halen dengede seyretmektedir Gelecekte olası bir referandumda nasıl oy kullanacaklarına yönelik soruya en sık verilen yanıt Şu anda evet oyu da kullanabilirim, hayır oyu da kullanabilirim, kararsızım olarak verilmiştir. Bu hem Kıbrıslı Türkler hem de Kıbrıslı Rumlar için geçerlidir. Genelde, kesinlikle hayır oyu kullanacağını belirten Kıbrıslı Rumlar ın oranı %31 ile göreceli olarak yüksektir. Buna zıt olarak kesinlikle evet oyu kullanacağını belirten Kıbrıslı Türkler in oranı %24 ile göreceli olarak yüksektir.

14 Zaman içinde olası bir referandumda oy verme eğilimleri: Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler 100% 100% 80% 80% 60% 40% 44% 34% 39% 35% 42% 35% 60% 40% 41% 38% 47% 27% 43% 34% 20% 22% 26% 23% 20% 21% 26% 24% 0% 0% Ocak 2009 Ekim 2009 Mayıs 2011 Ocak 2009 Ekim 2009 Mayıs 2011 Hayır' oyuna eğilim gösteren Hayır' oyuna eğilim gösteren hayır' ve 'evet' oyları arasında olan hayır' ve 'evet' oyları arasında olan Evet oyuna eğilim gösteren Evet oyuna eğilim gösteren Kıbrıslı Rumlar hayır cevabına doğru eğilim gösterirken Kıbrıslı Türkler hayır cevabından uzaklaşmaktadırlar Zaman içinde bu soruya verilen yanıtlar Kıbrıslı Rumlar ın gelecekteki bir referandumda artan bir şekilde hayır oyu kullanmaya doğru yöneldiklerini ve Kıbrıslı Türkler ın ise hayır oyundan uzaklaştıklarını göstermektedir. Bu sonuçların altında yatan sebepleri bulabilmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

15 Aşağıda belirtilen müzakere dosyaları arasındaki ilişkilendirmeye ne derece katılırsınız veya katılmazsınız? (Kıbrıslı Rumlar) Kıbrıs Türk devleti içindeki Kıbrıslı Rum mülklerinin daha azının geri verilmesi karşılığında Kıbrıs Rum devletine daha fazla toprak ve köy verilmesi ve daha fazla Türkiyeli göçmenin Kıbrıs tan ayrılması 49% 22% 28% Kıbrıs Türk devleti içindeki Kıbrıslı Rum mülklerinin daha azının geri verilmesi karşılığında Kıbrıs Rum devletine daha fazla toprak ve köy verilmesi Kıbrıs Türk devleti için daha fazla özerklik ve yetki karşılığında Kıbrıslı Rumlara adanın diledikleri her yerinde yaşayabilme özgürlüğü verilmesi Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumlar arasında dönüşümlü bir başkanlık sistemi karşılığında Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumların ortak bir şekilde, çapraz oylama yolu ile cumhurbaşkanlığı ekibini belirlemesi 53% 54% 56% 18% 23% 19% 29% 24% 24% Kesinlikle kabul edilemez Tahammül edilebilir Türk vatandaşlarının güney kurucu devlet de dahil olmak üzere Kıbrıs ın her hangi bir yerinde yaşamalarına veya çalışmalarına izin verilmesi karşılığında Kıbrıslı Rumların kuzey kurucu devlet de dahil olmak üzere Kıbrıs ın her hangi bir yerinde yaşamaları 57% 14% 29% Tatmin edicidir/ çok cazip Kıbrıs Türk devleti için daha fazla özerklik ve yetki karşılığında Türkiye nin garantörlük rolünün azaltılması 61% 16% 23% Kıbrıslı Rumlar tavizler ve kazanımlar konusundaki önerilere karşı şüpecidirler Dosyaları ilişkilendirneye çalışan karmaşık paketler Kıbrıslı Rum katılımcılar arasında pek popüler olmamakla birlikte, Kıbrıslı Rumlar ın yarısına yakın bir miktarı bu tip önerilere destek vermeye hazırken, diğer bir yarısı ise önerilerin mantığına tamamıyle karşı çıktılar. Sonuç olarak, referandumun kazanılabilmesi için karmaşık mübadele (konular arası al ver) önerilerinin halk arasında güçlü kampanyalara ihtiyacı olacaktır.

16 Aşağıda belirtilen müzakere dosyaları arasındaki ilişkilendirmeye ne derece katılırsınız veya katılmazsınız? (Kıbrıslı Türkler) Kıbrıs Türk devleti içindeki Kıbrıslı Rum mülklerinin daha azının geri verilmesi karşılığında Kıbrıs Rum devletine daha fazla toprak ve köy verilmesi ve daha fazla Türkiyeli göçmenin Kıbrıs tan ayrılması 37% 21% 41% Kıbrıs Türk devleti içindeki Kıbrıslı Rum mülklerinin daha azının geri verilmesi karşılığında Kıbrıs Rum devletine daha fazla toprak ve köy verilmesi Kıbrıs Türk devleti için daha fazla özerklik ve yetki karşılığında Kıbrıslı Rumlara adanın diledikleri her yerinde yaşayabilme özgürlüğü verilmesi Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumlar arasında dönüşümlü bir başkanlık sistemi karşılığında Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumların ortak bir şekilde, çapraz oylama yolu ile cumhurbaşkanlığı ekibini belirlemesi 40% 48% 64% 14% 23% 15% 46% 30% 21% Kesinlikle kabul edilemez Tahammül edilebilir Türk vatandaşlarının güney kurucu devlet de dahil olmak üzere Kıbrıs ın her hangi bir yerinde yaşamalarına veya çalışmalarına izin verilmesi karşılığında Kıbrıslı Rumların kuzey kurucu devlet de dahil olmak üzere Kıbrıs ın her hangi bir yerinde yaşamaları 76% 13% Tatmin edicidir/ çok cazip Kıbrıs Türk devleti için daha fazla özerklik ve yetki karşılığında Türkiye nin garantörlük rolünün azaltılması 80% 8% 13% Kıbrıslı Türkler bazı mübadelere açıktırlar İlginç bir şekilde, Kıbrıslı Türk katılımcılar kişisel hak ve özgürlükler ile ilgli mübadele önerilerine (tavizler ve kazanımlar) oldukça açıktırlar. Özellikle, çoğunluk çapraz oylama ve dönüşümlü başkanlık içeren bir yürütme modeline açık olduğunu belirtmiştir. Fakat, çok az sayıda Kıbrıslı Türk, Türkiye nin garantörülüğünün diğer değerler ile ilişkilendirilmesine açıktır. Ayrıca toprak ile ilgili tavizlere yönelik de bir direnç vardır.

17 BÖLÜM C GÖRÜŞMELER İLE İLGİLİ İÇ KONULAR

18 Toprak konuları ile ilgili olarak ve tüm geriye kalan konuların çözümleneceği kapsamlı bir çözüm bağlamında, aşağıdaki seçeneklerin her birini nasıl değerlendirirsiniz? (Kıbrıslı Rumlar) Bazı federal alanlar tayin edilmelidir: Bu alanlar ne Kıbrıslı Türk ne de Kıbrıslı Rum kurucu devletine ait olup, tüm Kıbrıs a ait olacaktır. Bu alanlarda öncelikli yerleşim ile ilgili sınırlandırma bulunmayacaktır 27% 21% 51% Maraş ve ara bölge Kıbrıslı Rumlara geri verilirken, Güzelyurt ve Karpaz iki toplumun kullanımı için federal alan olarak belirlenmelidir Bazı kantonlar tayin edilmelidir: bu alanlar Kıbrıslı Türk kurucu devleti dahilinde kuzeydeki küçük bölgeler için ve Kıbrıslı Rum kurucu devleti dahilinde güneydeki küçük bölgeler için geçerli olacaktır 42% 48% 23% 25% 35% 28% Kesinlikle kabul edilemez Maraş, Güzelyurt ve ara bölge Kıbrıslı Rumlara geri verilirken, Karpaz iki toplumun kullanımı için federal alan olarak belirlenmelidir 53% 25% 22% Tahammül edilebilir Maraş, Güzelyurt ve ara bölge Kıbrıslı Rumlara geri verilmelidir: Diğer durumlarda mevcut sınırların geçerliliği devam etmelidir 59% 17% 24% Maraş ve ara bölge Kıbrıslı Rumlara geri verilmelidir: Diğer durumlarda mevcut sınırların geçerliliği devam etmelidir Hiç bir topraksal düzenleme yapılmamalıdır: Bir çözümden sonra sadece ara bölgedeki alanlara yeniden nüfus taşınmalı fakat diğer tüm mevcut sınırların geçerliliği devam etmelidir. 71% 78% 14% 16% 12% Tatmin edicidir/ çok cazip Bölgesellik ve Federal Bölgeler: Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Rumlar federal bölgeler ile ilgili fikre açık olmakla birlikte herhangi bir belirlenmiş harita veya uzlaşım modeline daha az destek vermektedirler. Bu sebepten dolayı, diğer paketlerle ilgili olduğu gibi siyasi liderliğin bir referandum durumunda halk arasında ciddi kampanyalar yapması gerekmektedir.

19 Toprak konuları ile ilgili olarak ve tüm geriye kalan konuların çözümleneceği kapsamlı bir çözüm bağlamında, aşağıdaki seçeneklerin her birini nasıl değerlendirirsiniz? (Kıbrıslı Türkler) Hiç bir topraksal düzenleme yapılmamalıdır: Bir çözümden sonra sadece ara bölgedeki alanlara yeniden nüfus taşınmalı fakat diğer tüm mevcut sınırların geçerliliği devam etmelidir. 22% 21% 57% Bazı federal alanlar tayin edilmelidir: Bu alanlar ne Kıbrıslı Türk ne de Kıbrıslı Rum kurucu devletine ait olup, tüm Kıbrıs a ait olacaktır. Bu alanlarda öncelikli yerleşim ile ilgili sınırlandırma bulunmayacaktır Bazı kantonlar tayin edilmelidir: bu alanlar Kıbrıslı Türk kurucu devleti dahilinde kuzeydeki küçük bölgeler için ve Kıbrıslı Rum kurucu devleti dahilinde güneydeki küçük bölgeler için geçerli olacaktır 29% 43% 24% 24% 47% 33% Kesinlikle kabul edilemez Maraş ve ara bölge Kıbrıslı Rumlara geri verilmelidir: Diğer durumlarda mevcut sınırların geçerliliği devam etmelidir 82% 8% 10% Tahammül edilebilir Maraş ve ara bölge Kıbrıslı Rumlara geri verilirken, Güzelyurt ve Karpaz iki toplumun kullanımı için federal alan olarak belirlenmelidir 84% 8% 8% Maraş, Güzelyurt ve ara bölge Kıbrıslı Rumlara geri verilirken, Karpaz iki toplumun kullanımı için federal alan olarak belirlenmelidir 86% 8% 6% Tatmin edicidir/ çok cazip Maraş, Güzelyurt ve ara bölge Kıbrıslı Rumlara geri verilmelidir: Diğer durumlarda mevcut sınırların geçerliliği devam etmelidir 87% 7% 7% Bölgesellik ve Federal Bölgeler: Kıbrıslı Türkler Kıbrıslı Rumlar a benzer bir şekilde, Kıbrıslı Türkler in de çoğunluğu federal bölgelerin oluşturulmasına açıktırlar. Fakat, Kıbrıslı Türkler de Kıbrıslı Rumlar gibi bölgesel tavizler içerecek harita modellerine açık değildirler. Dolayısı ile, çözümün bir referandumda onaylanabilmesi için Kıbrıslı Türk liderliğinin uzlaşıma yönelik kampanyalar yapması gerekmektedir.

20 İki bölgelilik ile ilgili aşağıdaki yorumların her birini nasıl değerlendirirsiniz? (Kıbrıslı Rumlar) İki bölgelilik sadece yönetim ile ilgili bir kavramdır (her kurucu devletin yönetimsel sınırlarını işaretler), ve diğer toplum üyelerinin mülk ve yerleşim haklarını sınırlandırmak için bir sebep olarak kullanılamaz İki bölgelilik kurucu devletin vatandaşlığının kurucu devlet tarafından iç işlerinde düzenlenebileceği anlamına gelir 32% 15% 63% 53% 15% 22% Kesinlikle kabul edilemez Tahammül edilebilir İki bölgelilik, Kıbrıslı Türklerin kuzey kurucu devlet altında büyük oranda mülk ve nüfus çoğunluğuna sahip olmaları anlamına gelir 72% 13% 15% İki bölgelilik Kıbrıs ta iki komşu devletin bir arada varolması anlamına gelir 75% 10% 16% Tatmin edicidir/ çok cazip İdari bir Kavram olarak İki Bölgelilik: Kıbrıslı Rumlar İki bölgelilik müzakere çerçevesinin bir ilkesini oluşturuyor olsa da Kıbrıslı Rumlar ın çoğunluğu bu konun unsurları ile ilgili uzlaşıya varmış değildir. Özellikle, Kıbrıslı Türkler in kuzeyde mülk ve nüfus olarak açık bir çoğunluğu ellerinde tutmalarına karşıdırlar.

21 İki bölgelilik ile ilgili aşağıdaki yorumların her birini nasıl değerlendirirsiniz? (Kıbrıslı Rumlar) İki bölgelilik kurucu devletin vatandaşlığının kurucu devlet tarafından iç işlerinde düzenlenebileceği anlamına gelir 8% 10% 82% İki bölgelilik Kıbrıs ta iki komşu devletin bir arada varolması anlamına gelir 8% 14% 78% Kesinlikle kabul edilemez Tahammül edilebilir İki bölgelilik, Kıbrıslı Türklerin kuzey kurucu devlet altında büyük oranda mülk ve nüfus çoğunluğuna sahip olmaları anlamına gelir 15% 10% 75% İki bölgelilik sadece yönetim ile ilgili bir kavramdır (her kurucu devletin yönetimsel sınırlarını işaretler), ve diğer toplum üyelerinin mülk ve yerleşim haklarını sınırlandırmak için bir sebep olarak kullanılamaz 17% 73% Tatmin edicidir/ çok cazip Kıbrıslı Türkler İki Bölgeliliği Destekliyor Kıbrıslı Türkler, tahmin edildiği üzere, iki bölgeliliği güçlü bir şekilde desteklemektedir. Fakat, çoğunluk arasında iki bölgeliliği idari bir sınıra indirgeyen bir tutarsızlık ortaya çıkmaktadır.

22 Kıbrıs Sorununa olası bir çözüm durumunda aşağıdaki ifadelere ne derece katılıyorsunuz veya karşı çıkıyorsunuz? Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler Kıbrıs ın güney kesiminde diğer ülkelerden gelen çok fazla göçmen işçi bulunmaktadır 96% Kıbrıs ın güney kesiminde diğer ülkelerden gelen çok fazla göçmen işçi bulunmaktadır 9% 18% 73% Kıbrıs ın kuzey kesiminde çok fazla Türkiyeli göçmen bulunmaktadır 98% Kıbrıs ın kuzey kesiminde çok fazla Türkiyeli göçmen bulunmaktadır 14% 75% Kesinlikle karşıyım/bir dereceye kadar karşıyım Ne katılıyorum ne de karşıyım Göçmelere karşı tutumlar Kıbrıslı Rumlar Kıbrıs ta çok fazla göçman olduğuna inanmaktadırlar. Göçmen sayısının çok fazla olduğuna dair bu konuda Kıbrıslı Türkler de Kıbrıslı Rumlar ile hem fikirdirler.

23 Vatandaşlık / göçmenler konuları ile ilgili, aşağıdaki seçenekleri her birini nasıl değerlendirirsiniz? (Kıbrıslı Rumlar) 1974 den sonra Türkiye den gelen tüm insanların ve onların çocuklarının bir anlaşma sonrasında Türkiye dönmesi gerekir. Tek olası istisna toplumlar arası evliliklerde ve onların çocuklarında geçerli olabilir 12% 10% 79% Türkiye den gelen bazı insanların çözümden sonra kalmasına oy kullanma hakkı olan vatandaşlar olarak değil sadece oturma ve çalışma izni ile izin verilebilir 39% 26% 35% Kesinlikle kabul edilemez Kıbrıs ta on yıllardır aileleri ile birlikte yaşayan Türkiyeli insanların çözümden sonra kalmasına izin verilmelidir 61% 20% 19% Tahammül edilebilir Birleşik Kıbrıs ta vatandaş olarak kalabilmeleri için Türkiye kökenli insanlara 50,000 kişilik bir üst sınır konmalıdır Kuzeyde yaşayan tüm insanlar gelecekte kurulacak kuzey kurucu devletinin vatandaşıdırlar ve kalmalarına izin verilmelidir 63% 85% 18% 19% 9% 6% Tatmin edicidir/ çok cazip Kıbrıslı Rumlar Göçmenler konusundaki uzlaşım ile ilgili şüpecidirler Genelde, katılımcılar bir çözüm durumunda bazı kategoriler altındaki insanların vatandaşlık almasına karşıdırlar. Özellikle, Kıbrıslı Rum katılımcıların büyük bir çoğunluğu devam etmekte olan müzakere sürecinde 50,000 Türkiyeli göçmenin birleşik Kıbrıs vatandaşı edilmesi önerisi ile ilgili olarak kendi liderlerinin pozisyonunu kabul edilebilir bulmamaktadır. Fakat, oturma ve iş izinleri ile ilgili bazı esneklikler göstermektedirler.

24 Vatandaşlık / göçmenler konuları ile ilgili, aşağıdaki seçenekleri her birini nasıl değerlendirirsiniz? (Kıbrıslı Türkler) Kıbrıs ta on yıllardır aileleri ile birlikte yaşayan Türkiyeli insanların çözümden sonra kalmasına izin verilmelidir 9% 12% 79% Kuzeyde yaşayan tüm insanlar gelecekte kurulacak kuzey kurucu devletinin vatandaşıdırlar ve kalmalarına izin verilmelidir 25% 13% 62% Kesinlikle kabul edilemez Türkiye den gelen bazı insanların çözümden sonra kalmasına oy kullanma hakkı olan vatandaşlar olarak değil sadece oturma ve çalışma izni ile izin verilebilir 31% 17% 52% Tahammül edilebilir Birleşik Kıbrıs ta vatandaş olarak kalabilmeleri için Türkiye kökenli insanlara 50,000 kişilik bir üst sınır konmalıdır 1974 den sonra Türkiye den gelen tüm insanların ve onların çocuklarının bir anlaşma sonrasında Türkiye dönmesi gerekir. Tek olası istisna toplumlar arası evliliklerde ve onların çocuklarında geçerli olabilir 33% 60% 18% 49% 29% Tatmin edicidir/ çok cazip Kıbrıslı Türkler Vatandaşlıkları Destekliyor Çok fazla göçmen olduğuna yönelik görüşlerine zıt olarak Kıbrıslı Türk katılımcıların çoğu bir çözümün ardından on yıllardır Kıbrıs ta yaşayan insanların kalmasını savunmaktadır. Göçmenlere vatandaşlık yerine oturma ve iş izni vermek Kıbrıslı Türkler için kabul edilebilirdir bir seçenektir.

25 BÖLÜM D GÖRÜŞMELER İLE İLGİLİ ULUSLARARASI KONULAR

26 Nihai bir anlaşmaya varılması durumunda, aşağıdaki ülkeleri ve uluslararası kuruluşları Kıbrıs ta kurulacak yeni devletin garantörü olarak ne kadar kabul edilebilir veya kabul edilemez buluyorsunuz? (Kıbrıslı Rumlar) Avrupa Birliği 12% 9% 79% Birleşmiş Milletler 16% 73% Karşıyım Yunanistan 53% 36% NATO 74% 15% Kararsız Birleşik Krallık 83% 8% 9% Katılıyorum Türkiye 85% 6% 9% Olası Garantörler: Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Rumlar bir çözüm durumunda garantörlük rolü üstlenilmesine yönelik AB ve BM için güven belirtmişlerdir. Buna karşın, Türkiye, Birleşik Krallık, NATO ve hatta Yunanistan ın garantör olmalarına karşıdırlar.

27 Nihai bir anlaşmaya varılması durumunda, aşağıdaki ülkeleri ve uluslararası kuruluşları Kıbrıs ta kurulacak yeni devletin garantörü olarak ne kadar kabul edilebilir veya kabul edilemez buluyorsunuz?(kıbrıslı Türkler) Türkiye 7% 8% 85% Yunanistan 29% 18% 52% Karşıyım Avrupa Birliği 40% 29% 32% Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 52% 24% 24% Kararsız Birleşik Krallık 60% 21% 19% Katılıyorum NATO 62% 21% 17% Olası Garantörler: Kıbrıslı Türkler Kıbrıslı Türkler için Türkiye yeni siyasi durum için en kabul edilebilir garantördür. İlginç bir şekilde, Kıbrıslı Türk katılımcılar Kıbrıslı Rumlar a göre Yunanistan ın garantörlüğünü desteklemeye daha fazla eğilim gösterdiler. Önemli olan AB nin rolü üzerinde iki taraf potansiyel olarak bir birine yakınlık göstermektedir çünkü bu seçenek Kıbrıslı Türkler tarafından tümden reddedilmemektedir.

28 Kapsamlı bir çözümle ilgili olarak herhangi bir olası anlaşma veya uzlaşmanın detaylarının aşağıdaki unsurları içermesi konusuna ne derece katılırsınız veya katılmazsınız? (Kıbrıslı Rumlar) Birleşik bir Kıbrıs ın egemen bir ülke olacağı ve kendi iç işlerini yürütebilecek kapasitede olacağı temelinde Türkiye ve Yunanistan ın müdahale haklarının tümden kaldırılması gereklidir Türkiye ve Yunanistan ın müdahale haklarının askeri müdahaleyi içermediği açıkca belirtilmelidir AB, AB ayrıcalıkları ve AB karar alma mekanizmalarına katılım ile ilgili olarak, tüm taraflar için uygulamaya yönelik motive edici kazanımlar ve uygulamada yaratılan sorunlar için de cezalar oluşturmalıdır Tüm taraflar ile bilikte gelecekte ortaya çıkabilecek her uyugulama ile ilgili sorun için tepki ve sorumlulukların ne olduğunu açıkca belirten bir dizi kurallar belirlenmelidir 6% 2 7% 5% 8% 14% 21% 22% 92% 88% 78% 57% Kesinlikle kabul edilemez Tahammül edilebilir Türkiye ve Yunanistan ın müdahale hakları bir çözüm sonrasında 15 yıl boyunca geçerli kalmalı ve sonrasında geçerliliklerini yitirmelidirler Müdahale hakları Türkiye nin sadece Kıbrıslı Türk kurucu devletine ve Yunanistan ın sadece Kıbrıslı Rum kurucu devletine müdahale edebilmesi sınırlamalarını içerecek şekilde düzenlenmelidir Türkiye ve Yunanistan ın müdahale haklarının, iki ülke arasında bir anlaşmaya varmanın mümkün olmadığı durumlarda, tek taraflı kullanılabileceği yeniden belirtilmelidir 66% 67% 74% 19% 12% 15% 21% 15% Tatmin edicidir/ çok cazip Güvenlik: Müdahale Haklarının Kaldırılması (Kıbrıslı Rumlar) Kıbrıslı Rumlar ın neredeyse hepsi garantörlerin Kıbrıs a müdahale haklarının tümden kaldırılmasından yanadır. Kıbrıslı Rum katılımcılar geçiş dönemlerine ve müdahale haklarını koruyan alternatif önerilere de karşıdırlar. Diğer bir yandan, Kıbrıslı Rumlar AB nin çözümün uygulanmasını denetlemesi konusuna açıktırlar. Benzer bir şekilde, bir dizi kurallar içerecek uygulama rehberi için destek bulunmaktadır.

29 Kapsamlı bir çözümle ilgili olarak herhangi bir olası anlaşma veya uzlaşmanın detaylarının aşağıdaki unsurları içermesi konusuna ne derece katılırsınız veya katılmazsınız? (Kıbrıslı Türkler) Tüm taraflar ile bilikte gelecekte ortaya çıkabilecek her uyugulama ile ilgili sorun için tepki ve sorumlulukların ne olduğunu açıkca belirten bir dizi kurallar belirlenmelidir 6% 83% AB, AB ayrıcalıkları ve AB karar alma mekanizmalarına katılım ile ilgili olarak, tüm taraflar için uygulamaya yönelik motive edici kazanımlar ve uygulamada yaratılan sorunlar için de cezalar oluşturmalıdır Türkiye ve Yunanistan ın müdahale haklarının, iki ülke arasında bir anlaşmaya varmanın mümkün olmadığı durumlarda, tek taraflı kullanılabileceği yeniden belirtilmelidir Müdahale hakları Türkiye nin sadece Kıbrıslı Türk kurucu devletine ve Yunanistan ın sadece Kıbrıslı Rum kurucu devletine müdahale edebilmesi sınırlamalarını içerecek şekilde düzenlenmelidir 18% 26% 28% 14% 21% 16% 68% 54% 56% Kesinlikle kabul edilemez Tahammül edilebilir Türkiye ve Yunanistan ın müdahale hakları bir çözüm sonrasında 15 yıl boyunca geçerli kalmalı ve sonrasında geçerliliklerini yitirmelidirler Türkiye ve Yunanistan ın müdahale haklarının askeri müdahaleyi içermediği açıkca belirtilmelidir Birleşik bir Kıbrıs ın egemen bir ülke olacağı ve kendi iç işlerini yürütebilecek kapasitede olacağı temelinde Türkiye ve Yunanistan ın müdahale haklarının tümden kaldırılması gereklidir 47% 53% 57% 15% 16% 14% 38% 31% 29% Tatmin edicidir/ çok cazip Güvenlik: Müdahale Hakları ve Uygulama Rehberi (Kıbrıslı Türkler) İlginç bir şekilde, Kıbrıslı Türk katılımcılar çözümün uygulama aşaması için sorumluluk ve görevleri belirten bir dizi kuralların belirlenmesi konusunda çok isteklidirler. Ayrıca, katılımcılar denetleme konusunda AB nin rolünü desteklemektedirler. Bu iki konuda Kıbrıslı Rumlar ile görüşleri örtüşmektedir. Fakat, Kıbrıslı Türkler in çoğu müdahale hakkının korunmasını istemektedirler.

30 Güvenlik ve garantiler başlığını çözmeye yönelik konuları tartışmak üzere bir uluslararası konferans düzenlenecek olsa, aşağıdaki olası katılımcıların konferansda bulunmasına ne derece katılırsınız veya karşı çıkarsınız? (Kıbrıslı Rumlar) Kıbrıs Cumhuriyeti 98% Avrupa Birliği % Birleşmiş Milletler Kıbrıs Türk Toplumu Kıbrıs Rum Toplumu 5% 6% 12% 5% 3 89% 84% 85% Kesinlikle kabul edilemez Yunanistan Türkiye Rusya 25% 44% 15% 60% 17% 60% 9% 40% 31% Tahammül edilebilir Fransa 62% 9% 30% NATO Çin 63% 66% 10% 26% 24% Tatmin edicidir/ çok cazip Birleşik Krallık 67% 14% 20% Amerika Birleşik Devletleri 70% 10% 21% Uluslararası Konferans Katılımcıları: Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Rumlar uluslararası bir konferansa Kıbrıs Cumhuriyetinin, AB nin, tbm nin ve iki toplumun katılmasını istemektedirler. Bir çok Kıbrıslı Rum çoğunluk olmamakla birlikte Türkiye nin bu konferansa katılmasına karşıdır. Benzer bir şekilde, Kıbrıslı Rumlar kendi liderliklerinin resmi tercihine karşılık, BM Güvenli Konseyi daimi üyelerinin bu konferansa katılmasına karşıdırlar.

31 Güvenlik ve garantiler başlığını çözmeye yönelik konuları tartışmak üzere bir uluslararası konferans düzenlenecek olsa, aşağıdaki olası katılımcıların konferansda bulunmasına ne derece katılırsınız veya karşı çıkarsınız? (Kıbrıslı Türkler) Kıbrıs Türk Toplumu 98% Türkiye % Kıbrıs Rum Toplumu Yunanistan Kıbrıs Cumhuriyeti % 8% 26% 5 93% 79% 70% Kesinlikle kabul edilemez Birleşmiş Milletler Avrupa Birliği NATO 26% 27% 48% 14% 16% 16% 59% 57% 36% Tahammül edilebilir Birleşik Krallık 51% 14% 35% Amerika Birleşik Devletleri Fransa 68% 85% 13% 19% 10% 5 Tatmin edicidir/ çok cazip Rusya 85% 9% 6% Çin 87% 9% 5 Uluslararası Konferans Katılımcıları: Kıbrıslı Türkler İlginç bir şekilde, kendi liderliklerinin bu konuda savunduğu duruşa ters olarak Kıbrıslı Türkler in çoğu iki topluma, Türkiye ye, Yunanistana, BM ve AB ye ek olarak Kıbrıs Cumhuriyeti nin de uluslararası bir konferansda temsil edilmesini desteklemektedir. (ancak burda Kıbrıs Cumhuriyeti ni bir çok Kıbrıswlı Türk Kıbrıs Rum Yönetimi olarak algılamaktadır.

32 BÖLÜM E GÜVEN ARTIRICI ÖNLEMLER

33 İki toplum arasındaki güveni ve işbirliğini artırmaya yönelik aşağıdaki önemlerin her birini nasıl değerlendiriyorsunuz? (Kıbrıslı Rumlar) Her toplum için değerli olan dini, tarihi ve kültürel yerlerin restore edilmesi % Kapsamlı bir çözüm görüşmeleri devam ederken Kıbrıslı Rumların kuzeydeki mülkleri üzerine yapılmakta dolan yapılaşma ve inşaatın durdurulması Siyasi liderlerin diğer toplum hakkında yaptıkları günlük olumsuz açıklamalara bir son verilmesi % 92% 79% Kesinlikle kabul edilemez İki toplum liderinin geçmiş hatalar ve acılar için resmi bir şekilde karşılıklı özür dilemeleri Cep telefonlarının ve kısa mesajların Yeşil Hat üzerindeki sınırlamalarının kaldırılması 10% 13% 8% 77% 81% Tahammül edilebilir Geçmiş olaylar ile ilgili gerçeklere ve iki toplumun acılarına karşılıklı bir affediş ve uzlaşı görüşü ile yaklaşacak olan bir Hakikat ve Uzlaşma Komisyonunun kurulması Geçiş noktalarındaki bürokratik formalitelerin azaltılması 13% 16% 15% 72% 73% Tatmin edici / çok cazip Kıbrıs Rum toplumunun Kıbrıslı Türk üniversitelere Avrupa üniversite akreditasyon sistemine kabul edilebilmeleri için izin vermesi 66% 19% 15% GAÖ: Herşeye Evet, Universitelere Hayır (Kıbrıslı Rumlar) Kıbrıslı Rumlar ın büyük bir çoğunluğu tarihi eserlerin restorasyonu ile ilgili güven artırıcı önlemleri desteklemektedir. Ayrıca, Kıbrıslı Rum mülkleri üzerine yapılan inşaatlar üzerine moratoryum ilan edilmesini istemektedirler. Kıbrıslı Rumlar kayıp kişilerin başlarına gelenlerin açıklığa kavuşması ile ilgili vegeçmiş hatalar için karşılıklı özür dilenmesi ile ilgili süreci de desteklemektedirler. Fakat, Kıbrıslı Rumlar, Kıbrıs Türk devletinin (KKTC) tanınmasına yönelik imalar içerdiğini düşündiklerinden dolayı Kıbrıs Türk üniversitelerinin akreditasyonuna izin verilmesine karşı çıkmaktadırlar..

34 İki toplum arasındaki güveni ve işbirliğini artırmaya yönelik aşağıdaki önemlerin her birini nasıl değerlendiriyorsunuz? (Kıbrıslı Türkler) Her toplum için değerli olan dini, tarihi ve kültürel yerlerin restore edilmesi % Siyasi liderlerin diğer toplum hakkında yaptıkları günlük olumsuz açıklamalara bir son verilmesi Cep telefonlarının ve kısa mesajların Yeşil Hat üzerindeki sınırlamalarının kaldırılması 5% 9% 6% 6% 86% 88% Kesinlikle kabul edilemez Geçmiş olaylar ile ilgili gerçeklere ve iki toplumun acılarına karşılıklı bir affediş ve uzlaşı görüşü ile yaklaşacak olan bir Hakikat ve Uzlaşma Komisyonunun kurulması Geçiş noktalarındaki bürokratik formalitelerin azaltılması 12% 12% 7% 77% 80% Tahammül edilebilir İki toplum liderinin geçmiş hatalar ve acılar için resmi bir şekilde karşılıklı özür dilemeleri Kıbrıs Rum toplumunun Kıbrıslı Türk üniversitelere Avrupa üniversite akreditasyon sistemine kabul edilebilmeleri için izin vermesi 18% 21% 18% 7% 72% 65% Tatmin edici / çok cazip Kapsamlı bir çözüm görüşmeleri devam ederken Kıbrıslı Rumların kuzeydeki mülkleri üzerine yapılmakta dolan yapılaşma ve inşaatın durdurulması 32% 15% 53% GAÖ: Genel Destek (Kıbrıslı Türkler) Kıbrıslı Rumlar a benzer bir şekilde Kıbrıslı Türkler de genel anlamda güven artırıcı önlemleri desteklemektedirler. İlginç bir şekilde, liderliğin resmi duruşuna ters olmasına rağmen, Kıbrıslı Rum mülkleri üzerine yapılan inşaatlar ile ilgili moratoryum ilan edilmesi konusuna Kıbrıslı Türkler in yarının üzerinde bir çoğunluğu destek vermektedir.

35 Maraş ve Doğrudan Ticaret konuları geçtiğimiz aylarda kapsamlı bir şekilde tartışıldı. Bu bağlamda, aşağıdaki önerileri ne derece kabul edilebilir veya Kabul edilemez bulursunuz? (Kıbrıslı Rumlar) Maraş ın Kıbrıs Rum toplumu kontrolüne geri verilmesi. 2 97% Maraş ın, Kıbrıslı Türklerin ve Kıbrıslı Rumların ortak yaşayıp çalışabilecekleri, toplumlar arası ortak bir alan olarak BM ve AB gözetimi altında açılması Ercan havaalannın AB gözetimi altında Kıbrıslı Türkler ve AB ülkeleri arasında direk uçuşlara açılması ile birlikte Maraş ın Kıbrıs Rum toplumu kontrolüne geri verilmesi 16% 16% 59% 68% 19% 22% Kesinlikle kabul edilemez Gazimağusa limanının AB ve BM gözetiminde Kıbrıs Türk toplumu tarafından yönetilmesi ve bununla birlikte Maraş ın, Kıbrıslı Rumların bölgeye geri dönebilmesi için hazırlamak üzere BM kontrolüne verilmesi Maraş ın Kıbrıslı Türklerin kontrolü altında açılması ve Kıbrıslı Rum mülk sahiplerinin geri dönmesine izin verilmesi 64% 76% 20% 13% 17% Tahammül edilebilir Ercan havaalannın AB gözetimi altında Kıbrıslı Türkler ve AB ülkeleri arasında direk uçuşlara açılması Gazimağusa limanının Kıbrıslı Türkler ve AB arasında doğrudan ticaret için açılması 76% 78% 12% 12% 12% 10% Tatmin edici / çok cazip Kıbrıs ın kuzey kesimindeki tüm liman ve havaalanlarının Kıbrıslı Türkler ve AB arasında doğrudan ticaret ve direk uçuşlar için açılması 81% 8% Maraş ın geri verilmesi; toplumlar arası bölge kavramı işe yarayabilir (Kıbrıslı Rumlar) Kıbrıslı Rumlar, ideal olarak Kıbrıs Rum toplumu kontrolü altında Maraş ın kendi toplumlarının geri verilmesini istemektedirler. Yine de, katılımcılar Maraş ın toplumlar arası yardımlaşma bölgesi olarak BM ve AB himayesi altında açılmasına sıcak bakmaktadır. Buna zıt olarak, Maraş ın geri verilmesine karşı izolasyonların kaldırılması gibi taviz ve kazanımlar söz konusu olduğunda bunlar Kıbrıslı Rumlar tarafından şüphe ile karşılanmaktadır. Bu tip anlaşmaların işe yarayabileceği ile ilgili Kıbrıslı Rumlar ın ikna edilmesi gerekecektir.

36 Maraş ve Doğrudan Ticaret konuları geçtiğimiz aylarda kapsamlı bir şekilde tartışıldı. Bu bağlamda, aşağıdaki önerileri ne derece kabul edilebilir veya Kabul edilemez bulursunuz? (Kıbrıslı Türkler) Kıbrıs ın kuzey kesimindeki tüm liman ve havaalanlarının Kıbrıslı Türkler ve AB arasında doğrudan ticaret ve direk uçuşlar için açılması % Gazimağusa limanının Kıbrıslı Türkler ve AB arasında doğrudan ticaret için açılması Ercan havaalannın AB gözetimi altında Kıbrıslı Türkler ve AB ülkeleri arasında direk uçuşlara açılması 5 8% 4 7% 92% 86% Kesinlikle kabul edilemez Maraş ın, Kıbrıslı Türklerin ve Kıbrıslı Rumların ortak yaşayıp çalışabilecekleri, toplumlar arası ortak bir alan olarak BM ve AB gözetimi altında açılması Maraş ın Kıbrıslı Türklerin kontrolü altında açılması ve Kıbrıslı Rum mülk sahiplerinin geri dönmesine izin verilmesi 38% 43% 18% 22% 45% 36% Tahammül edilebilir Gazimağusa limanının AB ve BM gözetiminde Kıbrıs Türk toplumu tarafından yönetilmesi ve bununla birlikte Maraş ın, Kıbrıslı Rumların bölgeye geri dönebilmesi için hazırlamak üzere BM kontrolüne verilmesi Ercan havaalannın AB gözetimi altında Kıbrıslı Türkler ve AB ülkeleri arasında direk uçuşlara açılması ile birlikte Maraş ın Kıbrıs Rum toplumu kontrolüne geri verilmesi 53% 70% 17% 12% 30% 18% Tatmin edici / çok cazip Maraş ın Kıbrıs Rum toplumu kontrolüne geri verilmesi. 81% 9% 10% Ercan Limanın Açılsın fakat Maraş Sorun (Kıbrıslı Türkler) Çoğunlukla, Kıbrıslı Türkler limanların ticarete ve Ercan havaalanının ise uluslararası uçuşlara açılmasını istemektedirler. Kıbrıslı Türkler in çoğu paketin bir parçası olarak bile Maraş ın Kıbrıslı Rumlar ın kontrolüne geri verilmesine karşıdırlar. Dolayısı ile Kıbrıslı Rumlar a benzer bir şekilde Kıbrıslı Türkler de herhangi bir anlaşmanın işleyebileceği ile ilgili ikna edilmeye ihtiyaç duymaktadır. Yine de, Kıbrıslı Rumlar gibi Kıbrıslı Türkler de Maraş ın iki toplumun işbirliği yapacağı bölge olarak açıkmasına sıcak bakmaktadırlar.

37 BÖLÜM F YAKINLAŞMA İÇİN FIRSATLAR

38 Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler Kabul edilemez Tahammül edilebilir Tatmin edici Kabul edilemez Tahammül edilebilir Tatmin edici Tüm taraflar ile bilikte gelecekte ortaya çıkabilecek her uyugulama ile ilgili sorun için tepki ve sorumlulukların ne olduğunu açıkca belirten bir dizi kurallar belirlenmelidir. 21% 22% 57% 6% 83% AB, AB ayrıcalıkları ve AB karar alma mekanizmalarına katılım ile ilgili olarak, tüm taraflar için uygulamaya yönelik motive edici kazanımlar ve uygulamada yaratılan sorunlar için de cezalar oluşturmalıdır. 8% 14% 78% 18% 14% 68% Bazı federal alanlar tayin edilmelidir: Bu alanlar ne Kıbrıslı Türk ne de Kıbrıslı Rum kurucu devletine ait olup, tüm Kıbrıs a ait olacaktır. Bu alanlarda birincil ikamet ile ilgili sınırlandırma bulunmayacaktır. 27% 23% 51% 29% 24% 47% Türkiye den gelen bazı insanların çözümden sonra kalmasına oy kullanma hakkı olan vatandaşlar olarak değil sadece oturma ve çalışma izni ile izin verilebilir. 39% 26% 35% 31% 17% 52% Önemli bir yakınlaşma için fırsatlar: Sınırlı fakat önemli seçenekler Önemli konular üzerine Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler genellikle fikir ayrılığına düşseler de bu araştırma, potansiyel fikir birlikteliği taşıyan bazı alanlar ortaya çıkarmıştır. Bunlar, iki tarafın da resmi söylemine dahil olmayan herkesin fayda sağlayabileceği pratik çözümler sunan çizgilerin dışında önerlilerdir.

39 Her toplum için değerli olan dini, tarihi ve kültürel yerlerin restore edilmesi Cep telefonlarının ve kısa mesajların Yeşil Hat üzerindeki sınırlamalarının kaldırılması Siyasi liderlerin diğer toplum hakkında yaptıkları günlük olumsuz açıklamalara bir son verilmesi Kabul edilemez Kıbrıslı Rumlar Tahammül edilebilir Tatmin edici Kabul edilemez Kıbrıslı Türkler Tahammül edilebilir Tatmin edici 2% 3% 95% 2% 3% 95% 8% 81% 6% 6% 88% 10% 79% 5% 9% 86% Geçiş noktalarındaki bürokratik formalitelerin azaltılması 16% 73% 12% 7% 80% Geçmiş olaylar ile ilgili gerçeklere ve iki toplumun acılarına karşılıklı bir affediş ve uzlaşı görüşü ile yaklaşacak olan bir Hakikat ve Uzlaşma Komisyonunun kurulması İki toplum liderinin geçmiş hatalar ve acılar için resmi bir şekilde karşılıklı özür dilemeleri Kapsamlı bir çözüm görüşmeleri devam ederken Kıbrıslı Rumlar ın kuzeydeki mülkleri üzerine yapılmakta dolan yapılaşma ve inşaatın durdurulması Maraş ın, Kıbrıslı Türklerin ve Kıbrıslı Rumların ortak yaşayıp çalışabilecekleri, toplumlar arası ortak bir alan olarak BM ve AB gözetimi altında açılması 13% 15% 72% 12% 77% 10% 13% 77% 18% 18% 65% 4% 4% 92% 32% 15% 53% 16% 16% 68% 38% 18% 45% GAÖ üzerinde anlaşma fırsatları: Geniş olasılık seçenekleri İki toplumda, özellikle uzlaşmayı kolaylaştıracak daha olumlu bir ortam yaratılmasına katkı koyacak güven artırıcı önlemler konusunda ilerleme kaydedildiğini görmek konusunda isteklidirler. Büyük bir azınlığın karşı çıktığı potansiyel GAÖ ler için (ö.r. %30 un üzerinde) ileri bir adım atılmasına yönelik karar verilirse güçlü kamuoyu tartışmaları beklenebilir.

40