BREZİLYA OTOMOTİV YAN SANAYİ YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI

Transkript

1 BREZİLYA OTOMOTİV YAN SANAYİ YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI Hazırlayan Esin ŞEN İhracatı Geliştirme Uzmanı 2011 T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü Ülke Masaları- I Daire Başkanlığı

2 BREZİLYA OTOMOTİV YAN SANAYİ YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI I. ÖNSÖZ 1. GİRİŞ 2. PAZARIN MEVCUT DURUMU -ANA SANAYİ -TÜKETİCİ ANALİZİ -YAN SANAYİ 3.TÜRKİYE NİN PAZAR PAYI 4. PAZARA GİRİŞ -SORUNLAR -UYGULANMAKTA OLAN VERGİLER -DAĞITIM KANALLARI -FUARLAR VE TANITIM 5. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 6. EKLER - İHRAÇ POTANSİYELİ DEĞERLENDİRME MATRİSİ -OTO YAN SANAYİ GTİP BAZINDA VERGİ ANALİZ TABLOSU -SEKTÖREL DERNEKLER -FİRMA VE DİSTRİBÜTÖR ADRESLERİ 7. KAYNAKLAR

3 ÖNSÖZ Brezilya 2,5 trilyona yaklaşan GSYİH sı ile Güney Amerika nın en büyük ekonomisi konumundadır. Ülke ekonomisinde önemli yere sahip sektörler arasında otomotiv sektörü öncelikli konumdadır. Brezilya, geleneksel pazarı olan Amerika kıtası ve Avrupa Birliği nin yanında son dönemde Afrika, Ortadoğu, Doğu Avrupa ve Asya pazarlarına yaptığı ihracatın oranını önemli ölçüde artırmıştır. Dış ticaret rakamlarına baktığımızda, 2007 yılında Türkiye nin Brezilya ya ihracatı 230 milyon Dolar, Brezilya dan ithalatı ise 1,1 milyar Dolardır yılında ihracatımız 318 milyon Dolara, ithalatımız 1,4 milyar Dolara ulaşmıştır yılında ise ihracatımız bir önceki yıla göre %22 artarak 388 milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde ithalatımız %22 azalarak 1,1 milyar Dolar olmuştur yılı verilerine baktığımızda ihracatımızın 2009 yılına kıyasla %58 arttığı ve 614 milyon Dolar olduğu, ithalatımızda ise % 21 artış ile milyon Dolar olarak gerçekleştiği gözlenmektedir. Brezilya daki oto yan sanayi pazarı Latin Amerika dakilerin en büyüğüdür. Brezilya nın 2010 yılında otomotiv parçaları satış toplamı 50 milyar Dolar civarında gerçekleşmiştir yılında toplam otomotiv parçaları ithalatı 13,1 milyar Dolar, ihracatı ise 9,6 milyar Dolar olmuştur. İthalat yapılan başlıca ülkeler; Japonya, Almanya, ABD, Arjantin, Fransa, İtalya ve Çin dir. Türkiye Brezilya nın oto yan sanayi ithalatında on altıncı sırada yer almaktadır. Brezilya nın en fazla ithal ettiği yan sanayi ürünleri arasında otomotiv yedek parçaları, motor ve parçaları, transmisyon milleri, lastikler ve dizel-yarı dizel motorlar yer almaktadır. Türkiye nin Brezilya ya olan toplam oto yan sanayi ihracatı 2010 yılında 100 milyon Dolar civarındadır. İhracatın en fazla olduğu ürünler; motor ve parçaları, lastikler, içten yanmalı motor aksam-parçaları, transmisyon milleri ve motor için elektrikli ateşleme cihazları olmuştur yılında dünyada üretilen toplam 77,6 milyon aracın 3,6 milyonu bu ülkede üretilmiş olup, bu üretim Brezilya yı dünyada 6. sıraya yükseltmiştir. Aynı yıl ülkemizde üretilen araç sayısı ise 1,1 milyondur. Brezilya da birçok ana sanayi firması faaliyet göstermektedir: Bahia eyaletinde Ford; Rio de Janeiro da Peugeot, Citroen ve Volkswagen; Goias ta Mitsubishi, Hyundai ve John Dere, Minas Gerais te Mercedes, Fiat, Iveco; Parana da Volvo, Renault, Nissan; Rio Grande do Sul da Chevrolet; Amazonas ta Suzuki, Honda, Yamaha; Sao Paulo da Toyota, Caterpiller, Scania markaları üretilmektedir. Brezilya da otomotiv yan sanayi sektörü de büyük bir potansiyele sahiptir. Bu pazarın %70,5 ini OEM parçalar, %14,6 sını yedek parçalar ve %7,5 ini ihraç edilen parçalar oluşturmaktadır yılı itibariyle toplam 13,1 milyar Dolarlık ithalat hacmiyle büyük bir potansiyel pazar durumundadır. Ülkemizden Brezilya ya ihracatımızda birinci sırada yer alan oto yan sanayine ilişkin yerinde Pazar çalışması Nisan 2011 tarihinde Brezilya nın Sao Paulo şehrinde Automec Fuarı esnasında gerçekleştirilmiştir. Fuar öncesinde masa başı çalışması yapılarak mevcut potansiyel tesbit edilmiş, Brezilya ya ihracat yapan firmalarımıza yapılan anket ile pazarda karşılaşılan sorunlar analiz edilmiştir.

4 Türkiye milli katılımı UİB-Uludağ İhracatçı Birliği tarafından gerçekleştirilen ve Güney Amerika Kıtası nın en büyük otomotiv ve yan sanayi fuarı olan, çift yıllarda ağır ticari araçlar, tek yıllarda hafif ticari araçların sergilendiği fuara 7 Türk firması ve son anda başvurduğu için Milli Katılım alanında yer alamayan 1 firma olmak üzere toplam 8 Türk firması ile TAYSAD info-stand ile iştirak etmiştir. Türkiye milli standında yer alan firmalarımız oto yedek parçaları ve aksesuarları, piston, oto radyatörleri ve krank mili, debriyaj kiti, aydınlatma aksesuarları ve traktör yedek parçaları gibi ürünlerle fuarda sergileme yapmışlardır. Fuar süresince, katılımcı firmalarımızla bire-bir görüşmeler yapılmış, T.C. Sao Paulo Ticaret Ataşeliği mizin destekleri ile Brezilya da yatırım yapan iki Türk Firması Aktaş Grup ve Yılmaz Makine ile görüşülmüş, ithalatçılar ile görüşülerek talepleri alınmış, ilgili sektörel derneklerin standları ziyaret edilerek otomotiv yan sanayi pazar araştırması gerçekleştirilmiştir. T.C. Sao Paulo Başkonsolosluğu Muavin Konsolos Gökçe GÜL ve Ticaret Ataşemiz Ramazan KISA tarafından fuar öncesinde, Başkonsolosluğumuzda firmalarımıza Brezilya ve Sao Paulo pazarına ilişkin sunum yapılarak, firmaların soruları yanıtlamış, görüş ve değerlendirmelerde bulunulmuştur. Fuarın ilk günü Ülkemiz Milli Standı T.C. Sao Paulo Ticaret Ataşesi Sn. Ramazan KISA ve T.C. Sao Paulo Başkonsolosluğu Muavin Konsolos Gökçe GÜL tarafından ziyaret edilmiş ve firmalarımız ile görüşmelerde bulunmuşlardır. Ayrıca, UİB tarafından katılımcı Türk firmalarını Brezilyalı firmalar ile buluşturan match-making hizmeti sunulmuştur. Yapılan görüşmeler neticesinde pek çok zorlukları barındırmakla birlikte firmalarımızın bu pazara ilişkin kalıcı bağlantılar kurabilmeleri için fuarlara katılım ve pazarı yerinde ziyaret etmeleri gerektiği, potansiyel alıcıları ile randevu alma konusunda Ticaret Ataşeliğimiz aracılığı ile bağlantı kurmalarının önemli olduğu gözlenmiştir.

5 GİRİŞ (Ana sanayi gtip: 8701, 8702, 8703, 8704, 8705, 8709) (Yan sanayi gtip: 4011, 4012, 4013, , , , 7007, , 8407, 8408, 8409, , , , , , , 8482, 8483, 8484, 8507, 8511, 8512, 8706, 8707, 8708, ) Brezilya da 17 farklı markayı barındıran otomotiv sektörü son yıllarda hızla büyümüştür. Ülke, 2010 yılında dünya üretiminde altıncı büyük araç üreticisi olmuştur. Brezilya daki araç üretimi, son yıllarda araç piyasasında görülen büyümeye paralel olarak artmış ve 2010 da 3,6 milyon adete yükselmiştir. Sektördeki hızlı büyüme, sektöre yapılan yüklü yabancı yatırımın sonucudur. Sektörün %93 ünü çokuluslu şirketler oluşturmakta olup, Hükümetin sağladığı kolaylıklar ve destekleyici politikalar yabancı yatırımcılar için cazibesini sürdürmektedir. Üretim rakamlarının artmasında, aynı zamanda Arjantin den gelen talep artışının da büyük etkisi olmuştur. Hem iç üretimdeki yüksek yatırım seviyesi hem de yerel pazarın direnci Brezilya daki araç üretimini önceki ekonomik krizlere göre daha dayanıklı hale getirdiğinden sektöre ilişkin olumsuz bir durum beklenmemektedir. Otomobil üreticilerinin Brezilya da 2014 e kadar 11,2 milyar dolar yatırım yapmaları beklenmektedir. Brezilya otomotiv sektöründe, lider konumda olan markalar; Fiat, VW, GM, Ford, Renault, Honda, Hyundai,Peugeot, Citroen, Toyota, Kia, Nissan, Mitsubishi, Hafei, ve M. Benz dir. Brezilya GM, Ford,VW and Renault için 3. büyük pazar, FIAT için en büyük pazar durumunda olup, SCANIA Brezilya da kamyon pazarının en büyüğü, IVECO ise 4. sıradadır. Hafif ticari araçlarda lider konumda olan markalar ve pazar payları; Fiat-%25,4, Chevrolet- %15,6, VW-%13,5, Ford-%11,9, Hyundai-%8,4, Toyota-%6,4, Mitsubishi-%6,3, Kia-%2,6, Nissan-%2,3, Honda-%1,9, olarak sıralanmıştır. Ağır ticari araçlarda lider konumunda olan markalar ve Pazar payları; Mercedes-Benz- %33,2, VW Trucks-%30,9, Ford%14,1, Scania-%6,9, Volvo-%6,7, Iveco-%4,9, Agrale- %3,3 olarak sıralanmıştır. Brezilya Araç Üreticileri Derneği ANFEAVA nın istatistiklerine göre, 2011 yılı hafif ticari araç Aralık ayı satışları bir önceki yılın Aralık ayı satışlarına göre %8,9 gerilemekle birlikte, yıllık toplamda %2,9 artış ile 3,426 milyon araç satışı (ağır vasıtalar hariç) gerçekleşmiştir. Üretimde Aralık Ayında %3,2 gerileme yaşanmış ve 2011 yılında toplam %0,3 gerileme ile 3,142 milyon araç üretilmiştir. İhracatta ise Aralık ayında %59,3 artış ile 2011 yılında toplam hafif ticari araç ihracatı %7,4 artış ile araç ihracatı gerçekleşmiştir. Brezilya Hafif Araç Satışları, Üretim ve İhracatı Aralık 2011 Aralık 2010 Değişim % Değişim % Satışlar Toplam , ,9

6 Binek Otomobil , ,1 Hafif Ticari Araç , ,8 Üretim Toplam , ,3 Binek Otomobil , ,9 Hafif Ticari Araç , ,3 İhracat Toplam , ,4 Binek Otomobil , ,0 Hafif Ticari Araç , ,9 Brezilya nın oto ana sanayi ithalatı, 2010 yılında bir önceki yıla göre % 50,1 oranında artarak 10,8 milyar Dolar olmuştur. İthalat yapılan başlıca ülkeler Arjantin, G. Kore, Meksika, Almanya ve ABD dir. Türkiye Brezilya nın oto ana sanayi ithalatında on üçüncü sırada yer almıştır. Ana sanayi ithalatında ilk sıralarda binek otomobilleri, kamyonlar, traktörler ve toplu taşıma araçları yer almaktadır. Binek otomobil ithalatı 2010 yılında 8,5 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir. Binek otomobil ithalatında başlıca ülkeler Arjantin, G. Kore, Meksika ve Almanya dır. Ülkemizden binek otomobil ihracatı olmamıştır. Binek otomobil ithalatındaki artışın 2011 yılnda da devam etmesi nedeniyle, Ekim 2011 de araçlar için %25 civarında olan Endüstriyel ürünler vergisi- IPI oranı %30 a çıkarılmıştır yılında Hükümetin bu konuda yeni sınırlamalar getirmesi beklenmektedir. Brezilya nın 8704 tarife pozisyonunda yer alan taşıtlar ithalatı ise 1,9 milyar $ civarında olmuş, Türkiye den 21 milyon $ değerinde de yer alan dizel kamyonlar ithal edilmiştir. Oto Yan Sanayi 2009 da dünyada görülen ekonomik durgunluk hem orijinal ekipman üreticileri hem de tedarikçilerdeki üretimin ciddi bir düşüş göstermesine sebep olmuştur. Ancak, hükümet tarafından başlatılan ve Brezilya pazarındaki talebi desteklemeyi amaçlayan hızlı ve etkin teşvikler şu an için bu düşüşleri geçici hale getirmiştir. Yabancı yatırımcılar özellikle son yıllarda 50 den fazla Brezilya firmasını satın alarak veya ortaklık kurarak Brezilya daki faaliyetlerini artırmışlardır. Brezilya daki oto yan sanayi pazarı Latin Amerika dakilerin en büyüğüdür. Brezilya nın 2010 yılında otomotiv parçaları satış toplamı 50 milyar $ civarında gerçekleşmiştir yılında toplam otomotiv parçaları ithalatı 13,1 milyar $, ihracatı ise 9,6 milyar $ olmuştur. İthalat yapılan başlıca ülkeler; Japonya, Almanya, ABD, Arjantin, Fransa, İtalya ve Çin dir. Türkiye Brezilya nın oto yan sanayi ithalatında onaltıncı sırada yer almaktadır. Brezilya nın en fazla ithal ettiği yan sanayi ürünleri arasında otomotiv yedek parçaları, motor ve parçaları, transmisyon milleri, lastikler ve dizel-yarı dizel motorlar yer almaktadır. Türkiye nin Brezilya ya olan toplam oto yan sanayi ihracatı 2010 yılında 100 milyon Doların üzerinde gerçekleşmiştir. İhracatın en fazla olduğu ürünler; motor ve parçaları, lastikler,

7 içten yanmalı motor aksam-parçaları, transmisyon milleri ve motor için elektrikli ateşleme cihazları olmuştur yılında Brezilya nın Türkiye den 8708 grubunda yaptığı ithalat 70 milyon Dolar, 4011 grubunda 7,8 milyon Dolar, 8409 grubunda 9,7 milyon Dolar, 8483 grubunda 4,5 milyon Dolar olmuştur grubunda ihraç ettiğimiz en önemli ürün grubu; , , ve olmuştur. Bu ürün grubunda Brezilya pazarındaki en önemli rakiplerimiz ve pazar payları; Japonya (%13), Almanya (%13), Arjantin (%13), Fransa (%7) ve ABD (%7) olmuştur grubunda ihraç ettiğimiz en önemli ürün grubu; otomobil dış lastiği ve kamyonlar için dış lastikler olmuştur grubunda en önemli rakiplerimiz ve pazar payları Çin (%18), Arjantin (%14), İspanya (%9), ABD (%8) ve G. Kore (%8) larak sıralanmıştır. Brezilya bu ürün grubunda Türkiye den yapılan ithalatta %0 16 oranında gümrük vergisi uygulamaktadır grubunda en önemli rakiplerimiz ve pazar payları; ABD (%22, Almanya (%15, Japonya (%11, İtalya (%8 ve Çin (%6) olarak sıralanmıştır. Brezilya bu ürün grubunda Türkiye den yapılan ithalatta %0 16 oranında gümrük vergisi uygulamaktadır.

8 PAZARIN MEVCUT DURUMU Brezilya Ana Sanayi Arjantin ve Brezilya korunan iç pazarlarına yönelik otomobil üretimine 1950 lerde başlamışlardır. Arjantin, büyük araçların küçük ölçekte üretiminde uzmanlaşırken, Brezilya da küçük araçların büyük ölçekte üretimine yönelmiştir. 1 Ocak 1996 da hükümet yeni bir otomotiv rejimini gündeme sokmuştur. Bu rejimle, otomobil ithal edecek imalatçılara, yatırım veya ihracat yapmaları koşuluyla, standart ithalat tarifesinin yarısının uygulanması, ayrıca, bu imalatçılara sermaye malı ve girdi ithalinde de sırasıyla %90 ve %85 tarife indirimi yapılması planlanmıştır. Otomobiller üzerindeki tarife Ocak 1997 de %63 e, Ocak 1998 de %49 a indirilmiştir yılında ise yeni bir rejim yürürlüğe girerek, ithalat tarifesi %35 e düşürülmüştür dan beri, pazar ithalata açılınca ve montaj aşaması başka ülkelere kaydırılınca Brezilya da ulusal otomotiv üretiminin önemi azalmıştır. Bazı yabancı yatırımcılar kendi motor ve yedek parça üretimlerini kendileri yapmaya başlamışlardır lı yılların ortalarında büyük oto ana sanayi üreticileri hem yerel talebi karşılamak hem de Mercosur dan kaynaklanan sıkıntıları aşmak için yatırımlarını ağırlıklı olarak Brezilya da gerçekleştirmişlerdir. Brezilya nın yabancı yatırımcılara sunduğu olumlu yatırım ortamı, Brezilya nın dünya araç üreticileri içinde 6.sırada yer almasını sağlamıştır Nüfus (milyon) 186,8 189,3 191,7 194,2 196,6 Binek Otomobil Parkı (milyon) 18,6 19,4 20,7 22,2 23,6 Ticari Araç Parkı (milyon) 4,6 4,8 5,0 5,5 6,0 Bin Kişi Başına Düşen Binek Oto Bin Kişi Başına Düşen Ticari Araç Kaynak: Global Insight Eyaletlere Göre Araç Parkı Dağılımı (%), 2010 Binek Hafif Ticari Kamyon Otobüs Toplam Otomobil Araç Toplam (Bin adet) Sao Paulo 36,3 31,5 27,3 30,3 35,1 Minas Gerais 10,4 10,6 11,5 11,8 10,5 Parana 8,6 8,3 10,9 6,5 8,4 Rio De Jenario 8,2 6,2 4,7 9,3 8,1 Rio Grande do Sul 8,0 7,0 8,7 6,5 7,9 Santa Catarina 5,3 4,8 6,2 3,3 5,2 Goias 3,0 4,2 3,9 3,0 3,2 Bahia 2,8 3,9 3,7 5,8 3,0 Pernambuco 2,2 2,5 2,9 3,2 2,3 Federal Başkent 2,5 1,9 0,8 1,9 2,3 Ceara 1,7 2,4 2,1 2,3 1,8 Espirito Santo 1,7 2,1 2,5 2,4 1,8 Mato Grosso do 1,1 1,8 1,9 1,1 1,3 Sul Mato Grosso 1,0 2,2 2,6 1,2 1,3 Para 0,9 1,5 1,7 2,0 1,0

9 Rio Grande Norte 0,8 1,0 0,9 1,1 0,9 Paraiba 0,8 0,9 0,8 0,9 0,8 Amazonas 0,6 1,1 0,7 1,2 0,7 Maranhao 0,6 1,0 0,9 1,1 0,7 Alagoas 0,5 0,6 0,6 1,2 0,5 Sergipe 0,5 0,4 0,6 0,9 0,5 Piaui 0,4 0,8 0,7 0,7 0,5 Rondonia 0,3 0,8 1,0 0,5 0,4 Tocantins 0,3 0,6 0,8 0,5 0,3 Acre 0,1 0,2 0,2 0,1 0,1 Amapa 0,1 0,2 0,1 0,1 0,1 Roraima 0,1 0,2 0,1 0,1 0,1 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Kaynak:ANFAVEA ( Associaçao Nacional dos Fabricantes de Veiculos Automotores-Brezilya Araç Üreticileri Derneği- Önemli otomobil imalatçıları, Brezilya nın son ekonomik zorluklarından olumsuz yönde etkilenmemiştir. Ford, Mercedes Benz, Volkswagen ve Renault tarafından yeni yatırımlar yapılmıştır. Brezilya nın potansiyel büyük otomobil pazarında paylarını artırmak isteyen uzun vadeli bakış açısına sahip yabancı yatırımcılar, Brezilya yı diğer Latin Amerika pazarlarına da açılmak için bir ihracat üssü olarak kullanmayı düşünmektedir. Brezilya nın araç ihracatının büyük bir bölümü başta Arjantin olmak üzere komşu Latin Amerika ülkelerine gerçekleşmektedir. Brezilya Tüketici Analizi Brezilya Araç Satışları Latin Amerika ülkeleri arasında en geniş araç pazarına sahip olan ülke Brezilya dır yılı araç satışları bir önceki yıla göre %12 artarak toplam 3,5 milyon adet olarak gerçekleşmiştir. Brezilya ekonomisinde yaşanan olumlu gelişmeler, tüketicilere sağlanan uygun faizli krediler, Real in aşırı değerlenmesi gibi etmenler 2010 yılı binek otomobil ve hafif ticari araç satışlarındaki artışı beraberinde getirmiştir yılında 684 bin adet hafif ticari araç satışı gerçekleşmiştir. Brezilya da hafif ticari araçlar binek otomobil olarak kullanılmaktadır. Flex-fuel kullanan araç satışları toplam satışların %87 sini oluşturmaktadır. Yıllara Göre Brezilya Araç Satışları Binek Otomobil Hafif Ticari Araç Kamyon Otobüs Toplam Kaynak:ANFAVEA ( Associaçao Nacional dos Fabricantes de Veiculos Automotores-Brezilya Araç Üreticileri Derneği- Brezilya Binek Araç Satışları (Markaya Göre) Fiat Ford

10 General Motors Honda Hyundai Mercedes-Benz Mitsubishi Nissan Peugeot Citroen Renault Toyota Volkswagen Kaynak:ANFAVEA ( Associaçao Nacional dos Fabricantes de Veiculos Automotores-Brezilya Araç Üreticileri Derneği- Brezilya da Sao Paulo ve Rio de Janerio gibi eyaletlerde hırsızlık olaylarının yoğun olması nedeniyle lüks araçlar tercih edilmemektedir. Genelde zengin kesim de dahil olmak üzere tercih edilen araçlar gösterişsiz ve küçük araçlardır. Bu nedenden dolayı en fazla satış yapan markalar Volkswagen Gol, Fiat Uno, Chevrolet Corsa ve Celta, Fiat Palio gibi modellerdir. Brezilya Hafif Ticari Araç Satışları (Markaya Göre) Agrale Fiat Ford General Motors Honda Hyundai Iveco Mercedes-Benz Mitsubishi Nissan Peugeot Citroen Renault Toyota Volkswagen Kaynak:ANFAVEA ( Associaçao Nacional dos Fabricantes de Veiculos Automotores-Brezilya Araç Üreticileri Derneği- Brezilya Ağır Ticari Araç Satışları (Markaya Göre) Kamyon Otobüs Toplam Agrale Ford

11 International Iveco Man Mercedes-Benz Scania Volvo Kaynak:ANFAVEA ( Associaçao Nacional dos Fabricantes de Veiculos Automotores-Brezilya Araç Üreticileri Derneği- En Fazla Satan 10 Firma Eylül Eylül Büyüme % Eylül 2011 Pazar Payı % Ocak- Eylül 2011 Ocak Eylül 2010 Büyüme % Ocak Eylül 2011 Pazar Payı % Fiat ,2 23, ,2 23,2 VW ,4 20, ,5 21 GM ,7 20, ,8 19,9 Ford ,3 9, ,2 10,1 Hyundai ,8 5, ,0 Renault ,4 5, ,2 4,7 PSA ,9 5, ,2 5,2 Honda ,1 3, ,6 3,7 Toyota ,6 2, ,5 3,0 Mitsubishi ,9 1, ,2 1,4 Kaynak:Global Insight Brezilya da en fazla satış yapan Fiat grubu Eylül ayında bir önceki yıl dönemine göre satışlarında %4,2 oranında azalmış ve pazar payı da %23 olmuştur. Fiat Grubun Ocak- Eylül 2011 satışları ise adet olarak gerçekleşmiş ve pazar payı da 23,2 olmuştur. Volkswagen Grup 2011 yılı Eylül ayında adet satışla yaşamış ve pazar payı da %20,6 olmuştur. %-8,4 lük bir gerileme Hyundai, Eylül ayında % 52,8 büyüme ile önemli bir başarı yakalamıştır. Uzun vadede de halen pozitif beklentilerini korumaktadır. Renault bir önceki yıla göre % 32,4 lük bir büyüme oranı ile pazar ortalamasının üstüne çıkmıştır Ocak-Haziran döneminde ilk üç marka Fiat, VW ve GM pazarın yüzde 64,1 ini oluşturmaktadır. En Fazla Satan Binek Araç Modeli (ilk 10) Ocak-Eylül 2011 Pay % Ocak-Eylül 2010 Pay % VW Gol , ,7 Fiat Uno , ,2 Chevrolet Corsa , ,6 Chevrolet Celta , ,9 Fiat Palio , ,5 Ford Fiesta , ,9 VW Fox , ,7

12 Fiat Siena , ,6 Ford Ka , ,5 VW Voyage , ,6 Kaynak:Global Insight En Fazla Satan Hafif Ticari Araç Modeli (ilk 10) Ocak-Eylül 2011 Pay % Ocak-Eylül 2010 Pay % Fiat , ,6 Chevrolet , ,7 VW , ,1 Ford , ,1 Hyundai , ,9 Mitsubishi , ,2 Toyota , ,1 Kia , ,6 Nissan , ,1 Honda , ,9 Kaynak:Global Insight Brezilya Otomotiv Üretimi Otomobil sektöründeki uzunca bir durgunluktan sonra, otolar üzerindeki verginin azaltılması sonucu, üretim 1992 yılında 815,959 adet iken, 1997 yılında 2 milyon adete yükselmiştir. Fakat, 1997 yılından beri uygulanan sert tedbirlerin etkisi şiddetli olmuştur in başında yetersiz kalan yurtiçi talebe bir tepki olarak artan ihracata rağmen, yılın geri kalanında ticaret performansı hayal kırıklığı yaratmıştır. Ayrıca, üretimde de düşme gözlenmiştir yılında Real in devalüasyonu, sanayiye darbe vurmuştur. Yine 1999 yılında üreticiler ve hükümet arasında vergi anlaşması yapılmasına rağmen, 1998 e göre üretim %15, ihracat %33 oranında azalma kaydetmiştir. Bununla beraber, 2000 yılının başlarında otomotiv üretimi, tüketici gelirlerinin artması ve faiz oranlarının düşmesi sonucu yükselişe geçmiştir. Brezilya Araç Üretimi (Adet) Binek Otomobil Hafif Ticari Araç Kamyon Otobüs TOPLAM Kaynak:ANFAVEA ( Associaçao Nacional dos Fabricantes de Veiculos Automotores-Brezilya Otomotiv Sanayi Derneği Son dönemde hızlı bir artışa geçen Brezilya araç üretimi 2005 yılında 1.6 milyon adet iken 2010 yılında 2,8 milyon adet olmuştur. Bu patlama sadece yurt içi satışlarla olmamış ihracattaki artıştan da kaynaklanmıştır. Brezilya Binek Otomobil Üretimi (Adet) Marka VW

13 Fiat Chevrolet Ford Honda Renault Peugeot Toyota Citroën Mercedes-Benz Nissan Kaynak: Global Insight Brezilya Hafif Ticari Araç Üretimi (Adet) Brand Fiat Chevrolet Ford VW Mitsubishi Nissan Hyundai Iveco Renault Peugeot Citroën Agrale Kaynak: Global Insight Brezilya Ağır Ticari Araç Üretimi (Adet) Brand Mercedes-Benz VW Trucks Ford Volvo Scania Iveco Agrale Kaynak: Global Insight Brezilya Oto Ana Sanayinde Son Gelişmeler Üretici Fabrika Model Üretim 2009 Son Gelişmeler

14 Daimler Fiat Group Ford Juiz de A-Class 0 Fora C-Class Sport Coupé(CLC) Betim Doblo Fiorino Idea Uno Linea Palio Punto Siena Stilo Strada Sete Daily Lagaos Ducato Boxer Camaçari EcoSport Fiesta São Courier Bernardo Fiesta 0 F-Series Ka São Paulo Defender 0 Juiz de Fora üretim merkezindeki A-Class Mercedes-Benz üretimine son verilmiş ve CL203 üretimine başlanmıştır. Mercedes C- Class (W204) modeli çıkmasına rağmen (CL 203) modeli üretimine devam edilmektedir. Bu araçlar tüm ülkelere ihraç edilmektedir. Fiat firması Betim tesislerinin modernizasyonuna yönelik 3,5 milyon Dolarlık yatırım planlarını tamamlamış ve 2010 yılında operasyonel aşamaya getirmiştir. 1 milyon araç üretim kapasitesi ile dünyanın en büyük araç üretim fabrikasıdır. 199 Grande Punto modelinin üretimine 2007 yılında başlanmıştır. Fiat, Siena üretimini Arjantin deki Cordoba üretim merkezine kaydırmıştır. Kamyon üreticisi Iveco nun Brezilyalı yan kuruluşu, 40 ton kapasiteli Sete Lagaos üretim merkezinde Ağustos 2005 tarihinden itibaren Stralis HD 380 modelini üretmeye başlamıştır. Ford firması ise, gelecek kuşak Fiesta ve EcoSport modelleri için Sao Bernardo üretim merkezinin verimliliğinin artırılması amacıyla 150 milyon ABD Doları yatırım yapmıştır. Böylece, bazı modellerin ABD ye ihracatı da gerçekleşecektir. Firma 2011 yılına kadar üretim merkezlerinin geliştirilmesine yönelik 1 milyar dolar harcamayı planlamaktadır. Ford, Sao Bernardo do Campo, Sao Paulo üretim merkezinde tek vardiya ile 23 ayrı model ve 300 değişik konfigürasyonda kamyon üretmektedir. Brezilya da en çok tutulan kamyon modelleri ise Cargo 2831, 5031 ve Cargo MaxTon 4331S dir. Land Rover, Sao Paulo daki Defender modelinin üretimini sonlandırmıştır. GM Gravatai S. Caetano S.J. Campos Celta Prisma Vectra Corsa Astra Montana Blazer Corsa Meriva 37,946 GM, 2011 yılında 1 milyar Dolarlık ONIX/GSV projesini başlatmıştır. Santa Caterina Eyaletinde Joinville City de yeni bir fabrikası üretime geçmiştir. 120 bin motor ve 50 bin silindir başlığı üretim kapasitesine sahip fabrikada 2009 yılının son çeyreğinde 500 işçi istihdamı sağlanmıştır. Gravatai merkezinde yerel olarak tasarlanan Chevrolet Prisma ve Celta modeli üretilmektedir.

15 S Honda Mitsubishi Nissan PSA Sumare Catalao S.J. Pinhais Porto Real Zafira Civic Fit City L Pajero TR Pajero Sport Frontier Xterra 0 Aprio (see n/a Renault Logan) Livina Geniss C Jumper 949 Xsara Picasso Honda, talebi karşılayabilmek amacıyla Brezilya daki üretim merkezine yaklaşık 100 milyon Dolar yatırım yapmıştır. Böylece yıllık üretim kapasitesini mevcut kapasitesinin iki katına çıkararak 132 bin adete ulaşmıştır. Firma, flex-fuel araç üretimine Fit (Jazz) modelinden sonra, Civic modelini de eklemiştir. Honda, diğer Mercosur ülkelerine ihracat planlamaktadır Mart ayında Goias Eyaletinde 454 milyon Dolarlık yatırım ile üretim kapasitesini ve istihdamı artıracağını duyurmuştur. Elektirikle çalışan araç üretimini de planlamaktadır. Nissan firması, Brezilya daki üretimini Parana eyaletindeki Sao Jose dos Pinhais üretim merkezinde Renault ile beraber yapmaktadır. Firma burada oldukça düşük oranda ayrıntıları tam olarak bilinmeyen iki model üretimi gerçekleştirmektedir. Bunların bir kısmı Meksika pazarında satılmaktadır (Aprio). Nissan üretimine Livina Geniss modelini de eklemiştir. Aynı zamanda, firma 2010 yılı Micra/March ın Brezilya daki üretimine de başlamıştır. PSA Peugot-Citroen firması Güney Amerika daki yatırım planlarını 2010 Mart ayında açıklamıştır. 4 yıllık yatırım programında 776,5 milyon Dolarlık yatırım hedeflenmektedir. Porto Real deki üretim kapasitesini 150 bin araçtan 220 bin araca çıkaracaktır. Renault Sete Lagoas S.J. Pinhais Boxer Clio 0 Master Mégane Mégane Scénic Renault 2007 de Logan modelini yıllık 35 bin kapasite ile Brezilya da üretmeye başlamıştır. Logan üretim hattına Sandero yu ekleyen firma, Logan ve Clio II modeli üretimi Arjantin e kaydırmıştır. Logan Toyota Indaiatuba Sandero Corolla Fielder 0 Toyota, 2010 yılında Sorocaba da yeni üretim tesisi kurmuş olup 2011 yılında tam kapasite operasyonel hale gelmiştir yılında aile tipi araç hedefine uygun şekilde revize ettiği Etios modeli ile planlarını yenilemiştir. Fielder (wagon tip) ın zayıf satış performansı nedeniyle üretimini durdurmuştur.

16 VW Group S.J. Golf Pinhais Fox Sao Saviero Bernardo Saviero (A0) New Kombi Anchieta Fox 39,480 Gol (old) Polo Taubate Gol (new) Parati Voyage PQ24/PQ25 için 2 milyar Dolar yatırım yapmaktadır. Gol modelini yenilemiş ve Voyage modeli ile Taubate de üretime başlamıştır. Gol modelinin eski versiyonu ise Anchieta da üretilmektedir. Brezilya Oto Yan Sanayi Brezilya Latin Amerika Ülkeleri arasında en geniş yan sanayi pazarına sahiptir. Brezilya nın 50 milyar Dolarlık bir yan sanayi pazarı olduğu söylenmektedir. Son yıllarda, Arjantin de araç üretim sektöründe yaşanan durgunluk nedeniyle, parça tedarikçilerin yaklaşık yüzde 60 ı üretim faaliyetlerini Arjantin den Brezilya ya kaydırmışlardır. Brezilya yedek parça sektörünün diğer Latin Amerika ülkelerindeki sektörlerden oldukça büyük olmasının temel nedeni, Brezilya firmalarının ülke dışındaki diğer firmalarla her hangi bir rekabete maruz kalmamalarıdır. Brezilya da araç üretiminin başladığı 1950 ve 1960 lı yıllarda, katı korumacı mevzuatlar geçerliydi. Bu yüzden tüm firmalar yerli idi ve korumacı mevzuatlar yerli firmaların gelişmesine önemli katkılar yaptı. Söz konusu durum 1980 lere kadar devam etti. Brezilya yedek parça sektörüne yatırım yağmaya başladı. Bu bağlamda, yatırım yapacak firmalar Brezilya da faaliyet gösteren araç üreticileri ile anlaşmalar yaptılar ve öncelikle kendi firmalarını orada kurma yoluna gittiler. Sonuç olarak Brezilya oto yan sanayi pazarı büyüdü ve Latin Amerika ülkelerinin arasında en büyük pazar oldu. Brezilya Oto Yan Sanayi Performansı Toplam Satış Real ( milyon) US Dolar ( milyon) Satışların dağılım yüzdesi OEM Pazarı ,8 66,3 68,8 70,5 Aftermarket ,6 13,2 14,3 14,6 İhracat ,1 12,0 9,3 7,5 Sektör içi ,5 8,5 7,6 7,3 Toplam Dış Ticaret (FOB) Milyon US Dolar İhracat İthalat Dış Ticaret Dengesi Yatırımlar Milyon US Dolar İstihdam (Bin kişi)

17 Saatli çalışan 141,5 143,3 156,2 149,9 123,2 146,4 Aylık Çalışan 55,0 55,7 60,8 57,6 76,3 78,2 Toplam 196,5 199,0 217,0 207,5 199,5 224,6 Kapasite Oranı 13,0 15,0 13,0 15,0 23,8 17,2 Elektrik Enerjisi Tüketimi 5,5 5,8 6,1 6,2 4,3 6,4 Kaynak: SINDIPECAS-Sindicato Nacional da Industria de Componentes para Veiculos Automotores- Oto Yan Sanayicileri Derneğiwww.sindipecas.org.br 2010 yılında Brezilya oto yan sanayi 50 milyar Dolarlık bir satış gerçekleştirmiştir. Bu satışın %70,5 lik bölümü orijinal ekipman pazarı (OEM) % 14,6 lık kısmı da yan sanayi (aftermarket) pazarıdır. Brezilya oto yan sanayi ihracatı 2010 yılında 9,6 milyar Dolar olarak gerçekleşmiş, buna karşılık oto yan sanayi ithalatı 13,1 milyar Dolar olmuştur. Brezilya yerinde pazar araştırmamız kapsamında Brezilya Oto Yan Sanayi sektörü konusunda ülkemizdeki TAYSAD-Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği karşılığı olan SINDIPECAS ile görüşme yapılmış, yapılan görüşme esnasında çalışmamızda kullanılan yan sanayi ile ilgili bilgi ve istatistiki veriler bizzat kendilerinden temin edilmiştir. İthalat Brezilya oto yan sanayi pazarında ithal ürünlerde başı Almanya çekmektedir. Almanya nın pazardaki payı 2006 yılı itibariyle %17 dir. ABD nin ise %14 dür. Ancak her iki ülkenin daha önceki yıllara göre pazar payları düşerken Japonya pazar payını artırmıştır. Pazar payları artan diğer ülkeler ise Fransa, Çin, İspanya, Tayland, Çek Cumhuriyeti, Türkiye, Polonya ve Güney Afrika olarak sıralanmaktadır. Brezilya nın Ülkelere Göre Oto Yan Sanayi İthalatı 2010 Yılına Göre Sıralama Ülke 2000 % % Değişim (%) 1 Japonya , , ,70 90,33 2 Almanya , , ,71 36,77 3 ABD , , ,87 24,35 4 Arjantin , , ,33 40,69 5 Fransa , , ,25 135,90 6 İtalya , , ,74 0,64 7 Çin , , ,17 965,26 8 Tayland , , , ,27 9 İsveç , , ,35 91,49 10 G. Kore ,6 11 Meksika , , ,90 9,61 12 İspanya , , ,14 123,91 13 Çek Cumh , , , ,70 14 İngiltere 15 Hindistan 16 TÜRKİYE , , ,63 301,93 17 Endonezya 18 Güney Afrika , , ,51 855,14

18 19 İsviçre 20 Polonya , , , ,14 Toplam , , ,96 61,54 (20 Ülke) Diğer , , ,04 35,75 (103 ülke) Genel , , ,0 60,00 *Toplam (138 ülke) * 2000 yılında 100, 2009 yılında 132, 2010 yılında 138 ülkeden ithalat yapılmıştır. Kaynak: SINDIPECAS-Sindicato Nacional da Industria de Componentes para Veiculos Automotores- Oto Yan Sanayicileri Derneğiwww.sindipecas.org.br Brezilya nın oto yan sanayi ithalatı yıllar itibariyle artış göstermektedir yılında 4,2 milyar Dolar olan ithalat 2010 yılında %210,4 lük bir artış ile 13,1 milyar Dolar olmuştur. Brezilya nın ithal ettiği başlıca oto yan sanayi ürünleri montaj sanayi için aksam ve parçalar ve aksesuarlar, vites kutuları, karoseri aksamı, motor yedek parçaları, frenler ve aksamı, elektronik kontrol sistemleri, transmisyon aksamı, vulkanize kauçuktan contalar, yağ keçeleri diğer sızdırmazlık elemanları, motor pistonları, silindir ve silindir başlıkları, şaftlar, krank mili ve rulmanlardır. Brezilya nın Başlıca Oto Yan Sanayi Ürünleri İthalatı ÜRÜN 2000 % 2009 % 2010 % Değişi m (%) Vites kutusu aksam ve , , ,3 472,6 parçası Motokultor ve özel amaçlı motorlu taşıtların , ,7 64,9 montaj sanayi için aksam ve parçaları Karoseri aksamı , , ,0 250,4 Kıvılcım ateşlemeli motorların , , ,5 49,9 yedek parçaları Dişliler, dişli sistemleri , , ,3 350,9 Patlamalı motorların yedek , , ,9 202,7 parçaları Kara taşıtları ıcın fren ve servo-frenler N/A 0, , ,7 N/A vb. aksam, parçaları Silindir, piston , , ,6 144,7 Araçların , , ,6 246,9

19 elektronik kontrol sistemleri Ateşleme anahtarları , , ,6 173,1 Kara taşıtları ıcın diferansıyelli aksları vb. N/A 0, , ,5 N/A aksam, parçaları diğer O-ring, Conta, Yağ Keçesi , , ,4 178,1 Vulkanize kauçuktan , , ,4 267,5 diğer parça Diğer dişliler, dişli sistemleri, bilyeli vidalar, , , ,4 135,6 dişli kutuları Pistonlu motorlar , , ,3 340,2 Transmisyon aksamı , , ,2 381,8 Bilyalı rulmanlar , , ,0 390,1 Silindir blokları, silindir , , ,8 326,3 başlıkları Kara taşıtları ıcın diferansıyelli N/A 0, , ,8 N/A aksları Kara taşıtları için motorlardizel, , , ,7 144,5 yarı dizel 20 ürün toplamı , , ,8 219,9 Diğer 175 ürün toplamı , , ,2 1,1 Genel toplam (195 ürün) , , ,0 115,3 Kaynak: SINDIPECAS-Sindicato Nacional da Industria de Componentes para Veiculos Automotores- Oto Yan Sanayicileri Derneğiwww.sindipecas.org.br TÜRKİYE NİN PAZAR PAYI Türkiye nin Brezilya ya olan oto yan sanayi ihracatı 2010 yılında 97 milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. En fazla ihracatın gerçekleştiği ürünler motor ve parçaları, lastikler, içten yanmalı motor aksam-parçaları, transmisyon milleri ve motor için elektrikli ateşleme cihazları olmuştur. Türkiye nin Brezilya ya Oto Yan Sanayi İhracatı (Dörtlü GTİP) Değer: 1000 ABD Dolar GTİP Ürün Adı Toplam Kauçuktan Yeni Dış Lastikler Kullanılmış Yenilenmiş Dış Lastikler, Dolgu Lastik, Sırt, Flaps

20 4016 Vulkanize Kauçuktan Diğer Eşya Emniyet Camları Cam Aynalar Dizel, Yarı Dizel Motorlar (Hava Basıncı İle Ateşlenen, Pistonlu) İçten Yanmalı, Pistonlu Motorların Aksam-Parçaları Sıvılar İçin Pompalar, Sıvı Elevatörleri Klima Cihazları-Vantilatörlü, Isı, Nem Değiştirme Tertibatlı Santrifüjle Çalışan Kurutma, Filtre, Arıtma Cihazları Her Nevi Rulmanlar Transmisyon Milleri, Kranklar, Yatak Kovanları, Dişliler, Çarklar Metal Tabakalı Contalar, Conta Takım Ve Grupları Elektrik Akümülatörleri, Separatörleri Motorlar İçin Elektrikli Ateşleme Cihazları Kara Taşıtlarının Aydınlatma, Sinyal Vb Tertibatı, Cihazları Kara Taşıtları İçin Motorlu Şasiler Kara Taşıtları İçin Karoserileri Kara Taşıtları İçin Aksam, Parçaları Diğer (Devir, Üretim, Mesafe, Hız Vb.) Sayaçlar Oturmaya Mahsus Mobilyalar, Aksam-Parçaları Dipnot: T.C. Ekonomi Bakanlığı Dış Ticaret Bilgi Sistemi PAZARA GİRİŞ İkili Ticarette Karşılaşılan Sorunlar Brezilya Ülke Masasına ( gelen sorular daha çok pazara ilişkin bilgi eksikliği konusunda yoğunlaşmaktadır. Yerinde Pazar araştırması öncesinde yapılan anketle de tespit edildiği üzere; nakliye, navlun ve depo masrafları ile gümrük prosedürleri hakkında sorunların yaşandığı gözlenmektedir. Söz konusu sorunlar: Gümrük komisyonculuğu, nakliye ücretleri, banka masrafları ve depolama fiyatlarının yüksek oluşu firmalarımızın maliyetlerini artırmaktadır. Coğrafi uzaklık nedeniyle navlun ücretleri yüksektir. Limanlarda 1 aydan fazla bekleyen ihraç ürünleri kamulaştırılmaktadır. Gümrük işlemleri ile ilgili tüm evrakların Portekizce düzenlenmesi zorunlu olup, İngilizce evraklar kabul edilmemektedir. Portekizce bilmek önemli bir avantaj sağlamaktadır. Brezilyalı ithalatçılar, Brezilya gümrükleri tarafından istendiği gerekçesiyle, diğer ihracat belgelerinden ayrı olarak menşe belgelerinin yüklemeden yaklaşık 1 ay önce kendilerine gönderilmesini talep etmekte, bu durum ise ilave masrafa yol açmaktadır. Brezilya nın uyguladığı gümrük vergilerine ilaveten ithal mallardan, COFINS (Contribution for the Financing of Social Security) ve PIS (Social Integration Program Contribution) adları altında toplamda %9,25 oranında Sosyal Güvenlik Sistemi Destekleme Fonu vergileri, ithal sanayi ürünlerinden %10 oranında ekstra vergi (IPI), ICMS adı altında eyaletten eyalete oranı değişen bir katma değer vergisi ile Liman Vergisi (AFRMM) limanlar ve gemi taşımacılığını desteklemek amacıyla yükleme maliyetleri ile diğer masraflar üzerinden yaklaşık %25 oranında vergi

21 alınmakta ve zaman zaman toplamda CIF değerinin %90 ına kadar ulaşabilen, farklı adlar altında ithalat vergileri uygulanmaktadır. Brezilya da ithalatta lisans uygulaması mevcut olup, ancak bu lisansa sahip firmalar ithalat yapabilmektedirler. Bu durum, ihracat işlemlerini zorlaştırmakta ve aynı müşterinin farklı zamanlarda farklı ithalat şirketleri üzerinden ithalat yapmak zorunda kalması Eximbank sigorta işlemlerinde de sıkıntı yaratmaktadır. Brezilya ya ihracat yapan Türk firmalarının Brezilyalı ortakları ile garanti mektubu, sağlık belgesi, ödeme koşulları, gümrük mevzuatı, depolama, tabii olunan vergiler v.b. hususunda yeterli bilgiye sahibi olması büyük önem arz etmektedir. Nakliye ve malların gümrükten geçiş sürecine ilişkin masrafların çok iyi hesaplanması gerekmektedir. Depolama fiyatlarının yüksekliği maliyet artırıcı bir unsurdur. Malların limanda dolaşımı, depo, ithal lisansı bedeli, gümrük komisyoncusunun harcamaları, malların Brezilya içinde nakliyesi, banka ücretleri çok önemli maliyet unsurlarıdır. Türk firmalarının Brezilyalı ortakları ile ticari kuralların gereği olan, geçerliliği tartışma götürmez belgelerle iş yapmalarının daha sonra yaşanabilecek sorunların önlenmesinde çok önem taşıdığı unutulmamalıdır. Brezilya nın Oto Yan Sanayi İthalatında Uygulamakta Olduğu Vergiler Brezilya ya oto yan sanayi ihracatında dikkate alınması gereken vergiler; TEC Genel gümrük vergisi (%0-18) II İthalat Vergisi (%10-35) IPI Sanayi Üretim Vergisi (%0-15) PIS Sosyal Entegrasyon Programı (%1,65) COFINS Sosyal Güvenlik Finansmanına Katkı Payı (%7,6) ICMS- Mal ve Hizmet Dolaşım Vergisi (Eyalet e göre değişiklik göstermekle birlikte %7-19) AFRMM Deniz Ticaretinin Yenilenmesi için Navlun Harcı (%25) (Freight Surcharge for the Renewal of the Merchant Marine) dır. Vergilerin hesaplanmasında oldukça karışık bir sistem uygulanmakta olup, T.C. Sao Paulo Başkonsolosluğu Ticaret Ataşeliği mizce Oto yan sanayi ürünleri için GTİP bazında hazırlanan liste EK-2 de yer almaktadır. Brezilya da flex fuel (ethonelden elde edilen yakıt) kullanan ve motor hacmi 2.0 litreye kadar olan araçlar için vergi oranı %13, motor hacmi 2.0 litreden fazla olan araçlar için vergi oranı %20 dir. Benzinli araçlarda ise vergi oranı %25 tir. Gümrük vergileri: Otomobiller %35; kamyonlar %14 ile %35. Otomotiv parçaları %0 ila %19,5 (genellikle %14 19,5 oranında). Brezilya da fabrika tesislerine sahip olan ve Brezilya Otomotiv Programı na (Brazilian Automotive Programme) dahil olan araç üreticileri düşük tarifelerde ithalat yaparlar. Binek otomobiller için %24,5, ticari araçlar için %22,5. Mercosur bölgesi içinde ticaret yapmak için gereken ithalat vergileri, ithalat tarifelerine tabi değildir.

22 1999 yılına kadar sürmüş olan otomotiv programı altında düşük ithalat tariflerinden yararlanmış olan Brezilya da yerleşik araç ve parça üreticileri, otomotiv parçalarının ithalatında %40 daha düşük ithalat tarifelerinden faydalanmaya devam etmektedir. Vergiler Endüstriyel ürün vergisi (industrial product tax-ipi) ithal edilmiş ve yerel olarak üretilmiş ürünlere uygulanan federal bir vergi olup, ürüne göre değişkenlik göstermektedir. Oto yan sanayi ürünleri için IPI oranları %4 ila %16 arasında; araçlar içinse %5 ila %25 arasında değişmektedir. IPI komisyon ve faiz ile nakliyat (CIF), artı ithalat harcı üstünden ücretlendirilmektedir. Kendi başına bir maliyet kalemi değildir, çünkü ödenen değer ithalatçıya verilen kredi anlamına gelmektedir. Ürün nihai kullanıcıya satıldığında, ithalatçı IPI yı borçlandırır ve bu da ürünün nihai fiyatına eklenip nihai kullanıcı tarafından ödemesi yapılır. Ekim 2011 itibarıyla binek otomobillerde IPI %30 olmuştur. Yerel/Bölgesel Katkı Oranı Koşulları: Brezilya Otomotiv Programında ülkede yerleşik araç üreticilerinin, araç üretiminin %60 ının yerli yan sanayinden karşılanması, araç üretim tesisi yeni kurulmuş ise araç üretiminin ilk üç yılında %50 sinin daha sonra %60 ının yerli yan sanayinden karşılanması yer almaktadır. Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Ulusal Bankası nın (National Bank for Economic and Social Development BNDES) Endüstriyel Finansman Özel Ajansı (The Special Agency for Industrial Financing FINAME) Brezilyalı firmalar tarafından yapılacak Brezilya yapımı makina ve ekipman (yerel katkı oranının yüksek seviyede olduğu sermaye malları) alımında finansman sağlamaktadır. Yatırımcılar üç düzeyde teşvik alabilmektedir: federal (birleşik devlet), devlet ve belediyeler düzeyinde: Federal: Eğer yerel olarak üretilen benzer başka bir ürün yoksa ithalat harcında indirim vardır. Devlet: Bu teşvik devlete bağlıdır, ancak ülkede fabrika kurabilmek için ticaret ve hizmet sirkülasyonu vergisinde (ICMS) indirim elde etmek mümkündür. Örneğin Sao Paulo Eyaleti için bu oran %17 iken Goias Eyaleti için %7 dir. Belediye: Bu teşvik de şehre bağlıdır, ancak belediye düzeyinde emlak vergisinde indirim elde etmek mümkündür. Dağıtım Kanalları Tüm dünyada olduğu gibi Brezilya da da orijinal yedek parçaların dağıtımının ana sanayinin insiyatifindeki yetkili satıcılar tarafından sağlandığı görülmektedir. Brezilya da otomotiv yedek parçalarının %60 ı toptancı veya dağıtıcıların üzerinden tüketiciye ulaşmakta, geriye kalan %40 lık kısım ise orijinal ekipman imalatçıları (OEM) aracılığı ve yetkili satıcılar eliyle tüketicilere ulaşmaktadır. Toptancı ve dağıtıcıların elindeki yedek parçaların %70 inin perakendeciler, %20 sinin servis ve tamirhaneler aracılığıyla tüketiciye, %10 unun ise doğrudan tüketiciye ulaştığı tahmin edilmektedir. Yetkili satıcıların

23 elindeki ürünlerin ise %60 ının servis ve tamirhaneler vasıtasıyla tüketiciye, geriye kalan %40 ının ise doğrudan tüketiciye ulaştığı tahmin edilmektedir. Orijinal olmayan otomotiv yedek parçalarının ithalattan tüketiciye ulaşmasına yarayan zincirin ilk halkalarında karşımıza üreticiler, ithalatçılar ve geniş bayilik ağına sahip toptancı/dağıtıcılar çıkmaktadır. Söz konusu ürünlerin tüketiciye ulaşmasından önce ise servisler, bağımsız perakendeciler veya bayilik ağı dahilinde çalışan perakendeciler bulunmaktadır. Brezilya da dağıtım konusunda en büyük sorun depolama konusunda çıkmaktadır. Depolama masrafları çok yüksek olması ürün maliyetlerine yansımakta, rekabetde zorluk çıkarabilmektedir. Pazarda Tanıtım Brezilya otomotiv pazarındaki en önemli tanıtım aracı, otomobil tanıtım şovları ve ihtisas fuarlarıdır. Brezilya nın Sao Paulo kentinde iki yılda bir yapılan yapılan Automec fuarı en önemli fuardır. Brezilya Oto Ana ve Yan Sanayi Pazar araştırması, Nisan 2011 tarihlerinde Brezilya nın Sao Paulo şehrinde düzenlenen Automec Feira Fuarı esnasında gerçekleştirilmiştir. Güney Amerika Kıtası nın en büyük otomotiv ve yan sanayi fuarı olan ve çift yıllarda ağır ticari araçlar, tek yıllarda hafif ticari araçların sergilendiği fuara 7 Türk firması ve son anda başvurduğu için Milli Katılım alanında yer alamayan 1 firma olmak üzere toplam 8 Türk firması ile TAYSAD info-stand ile iştirak etmiştir. Automec Feira 2011 Fuarı nda 900 hafif ticari araç markası temsil edilmiş, civarında ziyaretçi tarafından ziyaret edilmiştir. Milli katılımlar arasında Türkiye, İtalya, Fransa, Arjantin, İspanya, Almanya, Çin standları öne çıkmıştır. Türkiye milli standında yer alan firmalarımız oto yedek parçaları ve aksesuarları, piston, oto radyatörleri ve krank mili, debriyaj kiti, aydınlatma aksesuarları ve traktör yedek parçaları gibi ürünlerle fuarda sergileme yapmışlardır. Brezilya lı yan sanayi firmalarının Türkiye yi Ortadoğuya açılan bir kapı, Türk yan sanayi firmaları için de Brezilya yı Latin Amerika kapısı olarak gördükleri gözlemlenmiştir. AUTOMEC fuarı ile ilgili detaylı bilgilere: ya da adreslerinden başvurulabilir. Brezilya da düzenlenen fuar ve sergiler hakkında detaylı bilgilere Dış İlişkiler Bakanlığı nın web sayfasından ( &f=b) ulaşmak mümkündür. Fuar katılımında ülkenin kültürel yapısı da dikkate alınmalıdır. Fuar standları daha çok sohbet ve tanışma platformu olarak görülmekte, ciddi iş görüşmeleri ise kartvizit bırakılarak daha sonrası için randevulaşarak yapılmaktadır. Fuardaki standlar, klimalı kapalı ortamlar şeklinde tasarlanmakta, hostesler tarafından kahve v.b. ikramda bulunulmakta, ürünü değil de eğlenceyi ön plana çıkaran bir tanıtım tercih edilmektedir. Tanıtım materyallerinin mümkünse Portekizce olması önemlidir.

24 Firmalarımızın Brezilya pazarına girmesinin en iyi yolu fuarlara katılmaktır. Sao Paulo şehri her yıl 300 civarında fuara ev sahipliği yapmaktadır. Diğer şehirlerde ise petrol, gaz (Rio de Janeiro) ve madencilik (Belo Horizonte) fuarları yapılmaktadır. Bu fuarlara hem Brezilya dan hem de Brezilya dışından katılımcılar iştirak etmektedir. Bu kapsamda, potansiyel alıcılara danışmanlık hizmeti verilmekte, toplantılar düzenlenmektedir. Brezilya da iş yapacak firmaların potansiyel ortakları ile yüz yüze görüşme yapmaları çok faydalıdır. Düzenlenen fuarlara katılmak bu nedenle önemli bir tanıtım aracıdır.

25 SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Önümüzdeki dönemde BRIC ülkeleri (Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin) nin dünyada otomotiv sektörünün önde gelen aktörleri olması beklenmektedir. Brezilya dünyanın en hızlı büyüyen otomotiv pazarı olup, 2014 yılında Dünya Kupası ve 2016 yılında Olimpiyatlara ev sahipliği yapması nedeni ile bu durumunu koruyacağı öngörülmektedir. Dünya Kupası nın etkilediği 11 sektör arasında oto yan sanayi 2. sıradadır. Yapılan tahminlere göre 23,4 milyon Real GSYİH ya sahip sektörde %2 büyüme ve 470 milyon Real civarında toplam etki beklenmektedir. Ülkemiz açısından Hedef Pazarlardan biri olan Brezilya ya ihracatımızda oto yan sanayi birinci sıradadır. Brezilya Ülke Masası olarak; Automec Fuarı öncesinde, 22 Mart 2011 tarihinde Brezilya ve Diğer Mercosur Ülke Masası nın 3. Toplantısı ve Brezilya, Arjantin Ülke Bilgilendirme Semineri UİB in ev sahipliğinde Bursa da gerçekleştirilmiştir. 20 Aralık 2011 tarihinde Konya Sanayi Odası nda gerçekleştirilen seminerde YPA ya ilişkin bulgular işadamlarına aktarılmıştır. Brezilya ile ülkemiz arasındaki ticari ilişkilerde öne çıkan bulgular aşağıda özetlenmeye çalışılmıştır. AVANTAJLAR Latin Amerikanın ürün çeşitliliği açısından en zengin ve en gelişmiş ekonomisidir. Siyasi ve ekonomik ilişkileri geliştirme istek ve arzusundadır. İhracatçılarımız için yeni ve büyük bir Pazar konumundadır Dünya Kupası, 2016 Olimpiyat Oyunları ev sahibi olması önemli fırsatlar içermektedir. Toplam değeri 285 milyar $ üzerindeki, inşaat, sağlık, enerji, ulaşım ve lojistik altyapı harcamalarına ilişkin Gelişmenin Hızlandırılması Programı (PAC 1) ve 878 Milyar $ tutarındaki ( PAC 2) bütçeden ülkemiz lehine pay alınabileceği düşünülmektedir. Uzun yıllar gelişmenin temelini oluşturan iç talep canlı ve yüksektir THY haftada 4 kez Sao Paulo ya uçuyor olması karşılıklı ilişkilerin canlanmasında önemli ivme sağlamıştır. DEZAVANTAJLAR Coğrafi uzaklık. Ürünlerimizin yeteri kadar tanınmaması. İki ülke arasındaki ticareti geliştirecek temel ticari anlaşmaların halen mevcut olmaması dezavantaj olmakla birlikte Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması nın imzalanması yatırımcılarımız açısından önemli bir gelişmedir. Dış ticaret dengesi konusunda hassas olması ve İthalat politikası araçlarını DTÖ nezdinde en üst düzeyde gerçekleştiriyor olması. Nispeten yüksek vergiler ve karmaşık vergi mevzuatı. Yatırımcı açısından bürokrasinin ve işçi maliyetlerinin yüksekliği. Brezilya pazarında; Türk ürünlerinin daha fazla pay alabilmesi ve pazarda kalıcı olması, ikili ticaretin daha dengeli bir yapıya kavuşturulması, Brezilya ile yoğunlaşan ticari ilişkilerimizin geliştirilmesi için tanıtım faaliyetlerinin hem yurt içinde hem de Hedef Pazar Brezilya da artırılması gerekmektedir.