Vajinal Akıntı Tanılama Formu (VATF) Kullanılarak Konulan Tanıların Uyum Analizi

Transkript

1 Vajinal Akıntı Tanılama Formu (VATF) Kullanılarak Konulan Tanıların Uyum Analizi Aslıhan AYTAÇ*, Hatice YILDIZ ERYILMAZ** ÖZET Amaç: Bu çalışma; laboratuvar tetkiklerinin uygulanamadığı özellikle birinci basamak sağlık hizmetlerinde kullanılmak amacı ile geliştirilen Vajinal Akıntı Tanılama Formu (VATF) ve spekulum muayenesi ile konulan ön tanının, ph, whiff testi ve taze preparat mikroskop incelemesi sonucuna göre konulan son tanı arasındaki uyum düzeyinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı ve metodolojik olarak planlanıp uygulandı. Yöntem: Araştırma, Sakarya Sağlık Müdürlüğü ne bağlı Sinanoğlu Sağlık Ocağında 50 vakada yapıldı. Veri toplama aracı olarak; araştırmacılar tarafından geliştirilen Vajinal Akıntı Tanılama Formu (VATF) ve sosyo-demografik özellikleri içeren anket formu kullanıldı. Formlar yüz yüze görüşme yöntemiyle dolduruldu. VATF göre yapılan değerlendirme ve spekulum muayenesine göre ön tanı konuldu. Ardından kadından taze preparat incelemesi için sürüntü örneği alınarak laboratuar incelemesi (ph, whiff testi ve mikroskop incelemesi) yapıldı. Bu testler sonucu elde edilen sonuçlarına göre de son tanı konuldu. Sonuçların değerlendirmesinde uygun istatistiksel analiz yöntemleri kullanıldı. Ön tanı ile son tanı arasındaki uyum da ağırlıklı kapa(κ) analizi ile değerlendirildi. Bulgular: Çalışmamızda VATF ile yapılan değerlendirmede konulan ön tanı ile, laboratuvar sonuçlarına göre konan son tanı arasındaki uyum %84.7 olarak bulundu ve yapılan ağırlıklı kappa uyum analizi sonuçuna göre de κ:0.710 ile uyumun iyi düzeyde olduğu bunun da ileri düzeyde anlamlılık gösterdiği (p:0.0001) saptandı. Sonuç: VATF ın birinci basamak sağlık hizmetlerinde ve kliniklerde vajinal akıntının tanılanmasında sağlık çalışanları, özellikle hemşire ve ebeler tarafından güvenle kullanılabileceğine karar verildi. Anahtar Kelimeler; Vajinal akıntılar, VATF, tanıların uyum analizi ABSTRACT Consistency Analysis Of Diagnosis Made Using Vajınal Dıscharge Assesment Form (VDAF) Objectives: This study has been conducted methodically and descriptively and applied. Aim of the study to determine the level of consistency between initial diagnoses and final diagnoses. The initial diagnoses recognized with the Vaginal Discharge Assesment Form (The VDAF has developed in order to be used especially the primary health care cervices. Because cannot be applied where laboratory facilities) and speculum examination. The final diagnoses made based on results of ph, Whiff test, and microscopic observation of fresh preparate. Methods: The study has been conducted in 50 cases in Sinanoglu primary health care center, managed by Sakarya Health Services Authority. VDAF, developed by the researchers and a form containing social and demographic characteristics have been used to collect data. The forms have been filled by face to face interview method. Initial diagnoses have been made based on VDAF and speculum examination findings. Additionally, vaginal discharge specimen have been collected from * Msc. S.B. Sakarya Sağlık Müdürlüğü, Sinanoğlu Sağlık Ocağı, Adapazarı **Yard.Doç.Dr. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Kadın Hastalıkları ve Doğum Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul.

2 Vajinal Akıntı Tanılama Formu (VATF) Kullanılarak women for the fresh preparate examination, and laboratory studies (ph, whiff test, and microscopic observation) have been conducted. Final diagnoses have been done based on those tests. Proper statistical methods have been used to evaluate the results. The consistency between initial diagnoses and final diagnoses has been evaluated using Kappa (κ) analyses. Results: Our study reveals that there is an 84.7% consistency between initial diagnoses, based on finding of VDAF, and final diagnoses, based on to laboratory studies, and result of weighted Kappa consistency analyses, shows there is a good level of consistency κ:0.710, and the finding are highly meaningful (p:0.0001). Conclusion; As a result, it has been concluded that VDAF can safely be used in first stage clinics for the purpose of vaginal discharge diagnosis by health workers, especially by nurses and midwifes. Keywords; vaginal discharges, VDAF, consistency analysis of diagnosis GİRİŞ Vajinal akıntılar genital yol enfeksiyonları (GYE) içinde kadınların en sık yaşadığı jinekolojik sorunlardandır. Doğurganlık dönemindeki kadınların çoğunun, hayatlarında en az bir kez vajinal enfeksiyon nedeni ile akıntı şikayeti yaşadığı belirtilmektedir. Sık tekrarlayan ve tedavi edilmeyen vajinal enfeksiyonlar kronik rahatsızlıklara, infertiliteye hatta kansere neden olabilmekte ve kadının yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir (Atasü ve Şahmay 2001; Bezircioğlu ve Öniz 2004; Kısa 2007; Kısa ve Taşkın 2007; Sağlık Bakanlığı 1995; Sağlık Bakanlığı 2000; Sevil ve Özkan 2004) Vajinal akıntı fizyolojik bir olay olabildiği gibi patolojik bir olayın göstergesi de olabilir. Normal vajinal akıntı berraktır ve yumurta akını andırır. Normal akıntı ile anormal akıntıyı birbirinden ayırmak gerekir. Patolojik vajinal akıntısı olan hastalar semptomatiktir ve akıntıda renk değişikliği, koku, kaşıntı, dizüri ve disparoni gibi şikayetler mevcuttur. Laboratuvar değerlendirilmesinde vajen ph, lökosit ve clue (ipucu) hücrelerinde artış ve anormal organizmalar gözlemlenir. Hastanın semptomları laboratuar incelemeleri ile [taze preparatta direkt mikroskobik inceleme, ph ölçümü ve %10'luk KOH (potasyum hidroksit) ile Whiff (koku) testi] değerlendirilerek ayırıcı tanı konur (Bezircioğlu ve Öniz 2004; Kısa 2007; Larsen 2008; Schwebke 2007; Sevil ve Özkan 2004; Spıegel 2002). Akıntı şikayeti ile başvuran bir hastaya yaklaşımda en önemli basamak kuşkusuz anamnez yani değerlendirmedir. Vajinal enfeksiyon tanısı öncelikle iyi bir anamnezle başlar. Anamnezde; akıntının miktarı, rengi, kıvamı, kokusu ile birlikte yanma, kaşıntı, ağrı, menstruasyonla ilişkisi, vajinal lavaj kullanımı, yaşam tarzı, giyim özellikleri ve aldığı ilaçlar sorgulanmalıdır. Bu özellikle tekrarlayan vajinitlerde önemlidir (Atasü ve Şahmay 2001; Kısa 2007; Sevil ve Özkan 2004). Kadınların büyük çoğunluğu tanı ve tedavi için birinci basamak sağlık kuruluşuna başvururlar ve bu kuruluşlarda etiyolojik ajan tespit etmek için olanaklar yeterli değildir (Atasü ve Şahmay 2001; Kısa 2007; Sevil ve Özkan 2004) Bu nedenle vajinal enfeksiyonları tanılamada bu güne kadar değişik formlar geliştirilmiştir. Amsel kriterleri ve Nugent puanlama sistemi özellikle bakteriyel vajinozisi (BV) tanılamada kullanılmaktadır. Bunların yanı sıra yine vajinal enfeksiyonları tanılamak için standart kontrol listeleri mevcuttur ve Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (CYBH) ile GYE tanılamak amacıyla da Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından önerilen sendrom yaklaşımı kullanılmaktadır (CCQLM 2003; Günay 1998; Günenç 1999; Larsen 2008; Nugent, Krohn ve Hillier 1991; Özkan ve Demir 2002; Schwebke 2007; Sevil ve Özkan 2004; Spıegel, Amsel, Holmes 1983). Richard Amsel tarafından 1983 yılında BV tanılanmasını sağlayan Amsel kriterleri: 1. İnce- homojen, süt gibi, gri, kötü kokulu, vajinal duvarlara yapışan ancak silinebilen bir akıntı. 2.Vajinal ph ın 4.5 in üstünde olması. 3. Pozitif whiff testi. (Vajinal akıntı örneği %10 KOH ile karıştırıldığında bayat balık kokusuna benzer bir koku yayılır, özel amin kokusu ). 4. İpucu hücrelerinin görülmesi (Vajinal akıntı SF ile karıştırılıp hazırlanan taze preparatta görülen ipucu hücreleri-dökülmüş vajinal epitel

3 You are reading a preview. Would you like to access the full-text? Access full-text

4 32 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:2,Sayı: Kısa S.,Taşkın L.(2007).Bir AÇS/AP Merkezine Başvuran Yaş Evli Kadınlarda Vajinal Enfeksiyonların Hemşire Tarafından Tanılanmasında Semptom Yaklaşımının Geçerliliği ve Etkinliği, 5. Uluslararası Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması Kongresi (Kongre Kitabı), Ankara, Nisan. Nugent R.P., Krohn M.A., Hillier S.L., (1991). Rellability of Diagnosing Bacterial Vajinosis is İmproved by Standardized Method of Gram Stain İnterpratiation.. J Clin Microbial. 29(2), Öner S., Demirhindi H., Erdoğan Ş., Tuncer İ., Şaşmaz T., Sütoluk Z., Akbaba M.(2004). Doğankent Sağlik Ocaği Bölgesinde Yaş Arasi Kadinlarda Genital Enfeksiyon Prevelansı, MEÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 5(2): Özdamar K.(1999). Paket Programlar ile İstatiksel Veri Analizi -1, Kaan Kitabevi, Eskişehir, Özkan,S.,Demir,Ü. (2002) yaş doğurgan çağı kadınlarda vajinitis tanılamasında hemşirenin etkinliğinin belirlenmesi ve vajinitise neden olan risk faktörlerinin incelenmesi, Sağlık ve Toplum. 12(4): Sevil,Ü.;Özkan,S. (2004). Kadınlarda sık görülen vulvovajinal enfeksiyonlar. İzmir, T.C. Sağlık Bakanlığı Aile Planlaması Klinik Uygulama El Kitabı (1995), İstanbul, T.C. Sağlık Bakanlığı Ulusal Aile Planlaması ve Üreme Sağlığı Hizmet Rehberi (2000), Ankara, 3. Basım, Cilt 1, William W. Beck, Jr. (1992). Obstetric and gynecology, Güven&Nobel Tıp Kitabevi, World Health Organization (2001). Management of Sexually Transmitted Infections: Report of an Intercountry Workshop Yangon, Myanmar, July 2001.pp Zarakolu P, Sahin Hodoglugil NN, Aydin F, Tosun I, Gozalan A, Unal S. (2004) Reliability of interpretation of gram-stained vaginal smears by Nugent's scoring system for diagnosis of bacterial vaginosis. Diagn. Microbiol Infect. Dis. 48(2): Zeteroğlu Ş., Andiç Ş., Deveci A., Şahin G., Güvercinci M. (2004). Vaginal Akıntısı Olan Kadınlarda Mikrobiyolojik Bulgular, MEÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 5(2): Zhang LJ, Geng YT, An HY, Gao SY, Zhang L, Cen Y, Zeng G.(2001). Investigation on Reproductive Tract İnfection Among Floating Married Women of Childbearing Age in Fengtai District in Beijing, China, FEMS Immunol Med Microbiol. 32(1): Sayılı Nüfus planlaması Hizmetleri Yönetmeliği (1983). 507 Sayılı Nüfus planlaması Hizmetlerini yürütecek Personelin Eğitimi, Görev Yetki ve Sorumlulukları hakkında Yönetmelik. 10 Eylül 1983 tarih ve sayılı Resmi Gazete, Sayı Erişim tarihi nnex1a_guvenli_annelik.d, Erişim tarihi http//sbu.saglik.gov.tr/tusp/turkce/destek_alanlari/yonetimin_guclendirilmesi/cerceve/ dokuman/e Annex1D_CYBE_%20HIV_%20AIDS.doc. Erişim tarihi İletişim adresi: Hatice YILDIZ ERYILMAZ adres: heryilmaz@marmara.edu.tr haticeeryilmaz@yahoo.com

5 Vajinal Akıntı Tanılama Formu (VATF) Kullanılarak VAJİNAL AKINTI TANILAMA FORMU BAŞVURAN Hastanın adı-soyadı: Yaşı : Şikayetin başlangıç tarihi: Siklusa göre başvuruş zamanı: Gravida : Parite: Abortus: Küretaj : Yaşayan çocuk sayısı: Kullandığı kontraseptif yöntem: Son gebelik aralığı : Akıntı Patolojik Akıntının özellikleri (Amsel kriterlerine göre): Normal akıntı Süt kesiğine benzer akıntı Yeşil-sarı,köpüklü akıntı İnce,gri-beyaz akıntı Pürülan akıntı Homojen-sulu,et suyu görünümünde Akıntı Normal Diğer özellikler Cinsel ilişki ile bağlantılı + Inspeksiyon muayenesi + Spekulum muayenesi Cinsel ilişkiyle bağlantısız Kızarıklık Normal akıntı Cinsel ilişki sonrasında kanama Erezyon,ülser,yara Süt kesiğine benzer akıntı Disparonaya Yeşil-sarı,köpüklü akıntı Kanama düzensizlikleri İnce,gri-beyaz akıntı Kaşıntı Prülan akıntı Yanma Homojen-sulu etsuyu akıntı Koku Dokunmakla kanayan serviks Ağrı (kasık yada karın) Servikste çilek görüntüsü Dizüri Erozyon Pollaküri Ektropuyon Ateş,halsizlik vb. Servikste özellik yok ÖN TANI Spekulum Muayenesine Ek Olarak C TV BV Miks enfeksiyon Nonspesifik Normal TANIDA UYUŞMA VAR YOK ph Bakılması Normal ph ph sonucu:. Taze preparat bakılması Bimanuel muayene ph 4.5 BV ph arası Kandida ph 5.0 Trichomonas Özellik var Özellik yok Taze preparatın incelenmesi Tomurcuklar ve hifler..c İpucu hücreleri ve lökosit BV Hareketli trichomonaslar.tv Koku (whiff) Testi Pozitif.BV Negatif SON TANI C TV BV Miks enfeksiyon Nonspesifik Normal