Biseksüel: Duygusal, erotik ve cinsel yönelimlerini kendi cinsine ve aynı zamanda diğer cinse yönelten kadın ya da erkek.

Transkript

1 Sözlük lgbti.org /sozluk-1/ AIDS AIDS- edinilmiş bağışık yetmezliği sendromunun kısaltması-insan bağışıklık yetmezliği virusunun(hiv) neden olduğu malul bırakan, ölümcül bir hastalıktır. HIV ile infekte herkeste sonunda AIDS gelişmesinin kaçınılmaz olduğu düşünülmektedir. Çünkü insan bağışıklık sistemi HIV virusu tarafından mütemadiyen zayıflatılmaktadır.eğer hastalıkla mücadele gündeme gelmezse çoğu kişi AIDS in ilk belirtileri görüldükten yaklaşık 3 yıl sonra hayatını kaybetmektedir. Anal ilişki Anal ilişki penisin anüsten sokulması olarak anlatılabilir. Burada alınan zevkin maddi temelleri, buraya yakın olan iç üreme organlarının(başta prostat olmak üzere idrar kanalı, idrar torbası, salgı yapmaktan sorumlu bazı diğer organlar) uyarılmasıdır. Anonim test Kişinin adı veya onu tanımlayacak kişisel özellikleri yerine bir kod numarası verilerek kanına HIV testi uygulanmasıdır. Bu kodu test yapılan kişi de dahil kimse bilmemektedir. Dolayısıyla testin kime yapıldığı hiçbir zaman bilinemez sadece pozitif veya negatif olduğu bilinir. Asemptomatik (belirtisiz) HIV infeksiyonu HIV virusunun vücuda girmesiyle başlayıp hastalık belirtilerinin görülmesine kadar geçen HIV infeksiyonu dönemine denir. Ayrımcılık İnsanlara onların cinsiyet, cinsel yönelim, ırk, milliyet, bölge gibi gerçek veya varsayılan herhangi bir özelliğinden dolayı (olumsuz anlamda ) farklı davranılması, haksızlık edilmesi. Bağlantılı anonim test HIV testi yapılan kanın kodunu sadece testi yaptıran kişinin bildiği durumda HIV testi uygulanmasıdır. Kişinin kendisi söylemedikçe test sonucunu sözkonusu kişi dışında kimse öğrenemez. Bağlantısız anonim test Kişiyi tanıtıcı tüm kimlik bilgileri yokedildikten sonra kana HIV testinin uygulanması. Bağışıklık yetmezliği Bağışıklık sisteminin vücudu yeterince koruyamaması sonucu çeşitli kanserlere ve fırsatçı infeksiyonlara yatkın hale gelmesi durumu. Biseksüel: Duygusal, erotik ve cinsel yönelimlerini kendi cinsine ve aynı zamanda diğer cinse yönelten kadın ya da erkek. Bulaştırıcılık Hastalığın göreli olarak bulaştırma potansiyelidir. HIV in bulaştırıcılık derecesi kuluçka süresinin seyrine göre değişir, ve büyük olasılıkla virusun vücuda girdiği ilk dönemde (antikor pozitifleşmeden önce) ve belirtiler görülmeye başlandığında en yüksektir. Cinsel Yönelim: Kişinin cinsel, duygusal olarak çekim duyduğu cinsiyete göre tanımlanan bir özellik. Bir erkeğin kadınlara ilgi duyması, bir kadının kadınlara ilgi duyması gibi. CYBİ (Cinsel Yolla Bulaşan İnfeksiyon ) Çoğunlukla cinsel ilişki yoluyla bulaşan (frengi, belsoğukluğu, AIDS) ile cinsel ilişkinin önemli bir bulaşma yolu olduğu ( hepatit B ve C gibi) infeksiyon hastalıkları.

2 CYBİ çözümü (Vaka çözümü) Tam kapsamlı olarak ; CYBİ li olup bunun teşhis ve tedavisini isteyen kişilere bu hizmeti verirken ; aynı zamanda tekrar yakalanmamaları için eğitim vererek kondom kullanmayı ve eşini de bilgilendirmeyi ihtiva eden hizmet. Damariçi Toplardamar(lar) içine anlamına gelir. Bir iğne aracılığıyla bir çözeltinin damariçine verilmesidir. Damgalama İnsanlara karşı, toplumdaki diğer bireylerle mevcut toplumsal değerlere göre aralarında bulunan bir farktan ötürü aşağılayıcı, küçültücü, dışlayıcı davranışlarda bulunmak. HIV veya AIDS li insanlar ve yakınları, aslında infeksiyonun kendisiyle hiç bir bağlantısı bulunmadığı halde ahlak kurallarına ve mevcut önyargılara (sözgelimi eşcinsellik nedeniyle) dayanarak sıklıkla damgalanmaktadır. Danışmanlık İhtiyaç duyan bir kişi ile bu hizmeti veren kişi arasında geçen HIV/AIDS in bu insanda oluşturduğu stresi azaltmayı ve HIV infeksiyonunun bulaşmasını önlemeyi amaçlayan görüşme. Bilgi aktarımı, eğitim ve psikolojik destek sonucunda bireyin önleyici davranişlara karar vermesini kolaylaştırmayı sağlayacak şekilde verilir. Duyarlılık (HIV testinin) Bir testin HIV infeksiyonu varlığında verdiği reaksiyonun bir ölçüsüdür. Yüksek duyarlıklı bir HIV antikor testi bazen yanlış negatif sonuçlar verebilir, fakat aynı zamanda gerçekte HIV antikoru olmayan sağlıklı kişileri de HIV pozitif (yanlış pozitif) gösterebilir. (bkz. Özgünlük) Düşük riskli kan vericisi Kanında bulaşıcı hastalık etkeni bulundurma riski düşük olan ve kan bağışını özgür iradesiyle, para almadan yapan kişi. Ek HIV Testi Sonucu pozitif bulunmuş bir testin doğrulanması amacıyla aynı kan örneğine aynı duyarlıkta veya daha duyarlı bir başka yöntem kullanılarak HIV testinin tekrarlanmasıdır. Bu işlem aynı testin tekrarlanması, aynı testin başka bir yöntem uygulanarak yapılması veya farklı formatta bir test yapılması şeklinde olabilir.(bkz. Özgünlük) :Transfüzyon (Kan nakli): Başka bir insana ait kan veya kan ürününün çoğunlukla bir toplardamar yoluyla verilmesine denir. Epidemiyoloji Bir toplumda bir hastalık, infeksiyon veya sağlığı ilgilendiren bir olayın; nedenleri, dağılımı, ve görülme sıklığı ile ilgili çalışmalar yapan bilim dalı. Epidemiyoloji kim, nerede, ne zaman, ne ve neden sorularının cevabıdır. Yani bu hastalığa/infeksiyona kim(ler) yakalanır, bunlar nerede yaşarlar bunlarla bağlantılı olarak da hastalığın/infeksiyonun hangi yaşta ortaya çıktığı, sebebinin ne olduğu ve niçin oluştuğu araştırılır. Uyruk Eşcinsel Kendi cinsinden olanlara duygusal, erotik ve cinsel yönelim içinde bulunan kadın veya erkek. Eşcinsel terimi, hem kadın eşcinseller hem de erkek eşcinseller için kullanılmakla birlikte günlük hayatta daha çok, erkek eşcinselleri anlatır. Eşcinsellik Homosexuality& teriminin birebir çevirisidir. Zamanında bir tıp terimi olarak tanımlanmıştır. Kadın veya erkek, kişinin erotik, cinsel, duygusal açıdan kendi cinsine yönelik olma durumudur. Toplum genelinde ve bazı ruh sağlığı profesyonellerindeki kanının aksine eşcinsellik ile transeksüalizm veya transvestik davranış birbirinin uzantısı, örneğin transeksüalizm eşcinselliğin daha aşırı bir şekli değildir. Bunlar ayrı düzlemlere ait olgulardır.

3 Eşcinsel bilinç Eşcinsel olmanın eleştirel gücü yalnız bir cinsel pratiği ötekine tercih etmek olamaz. Eşcinsel olmak, toplumda cinsel hazzı düzenleyen reçeteler karşısında olduğu kadar karşıcinsel toplumun siyasal ve toplumsal yapısı karşısında da eleştirel bir tavır takınmak demektir. Fahişe Başka bir kişiyle, para,mal ve/veya uyuşturucu karşılığında bizzat cinsel faaliyette bulunan kişi. Bu terim, düzenli olarak, bazen veya gayrıresmi olarak cinsel ilişkiyle para kazanan kişileri de kapsar. Fahişeler erkek, dişi, eşcinsel veya transseksüel olabilir. Erişkin, genç bazen de çocuk olabilir. Fırsatçı infeksiyonlar Normalde vücudun bağışıklık sisteminin başedebildiği mikroorganizmaların oluşturduğu infeksiyonlardır. Bağışıklık sisteminin zayıflaması veya tahrip olması durumunda, HIV infeksiyonunda olduğu gibi, fırsatçı infeksiyonlar ortaya çıkabilir. Mesela, pamukçuk ağızda normalde bulunan ancak bağışıklık sistemi sağlıklı olanlarda hastalık yapmayan bir mantardır. Gey Bu terim, eşcinsel kurtuluş hareketiyle birlikte ortaya çıkmıştır. Başlangıçta hem kadın hem erkek eşcinselleri kapsayan bir kelime olmakla beraber, günümüzde sadece erkek eşcinseller kendileri için kullanmaktadırlar. Bu süreçte, homoseksüellik ten politik bir kopuş olarak tanımlanmıştır. Homoseksüel kelimesi, tıp tarafından tanımlanmış olduğu halde, gey kelimesi, aynı cinsten insanların birbirlerine karşı duygusal, erotik, cinsel yönelimleriyle yarattıkları hayat tarzını tanımlamak için, eşcinsel bireyler tarafından ortaya konmuştur. Bu kelimenin, Türkçe ye, İngilizce den olduğu gibi alınması 80 lere rastlar. Gizli olmayan test Ne anonim ne de gizli olmadan test uygulanmasıdır. Gizli test Sadece sözkonusu kişi ve yakın tedavisini yapan sağlık görevlilerinin test sonucunu bildiği ve bunlara erişebildiği durumdur. Bu bilgi hiç bir şekilde kişinin açık izni olmaksızın okuluna, patronuna, sigortacısına, sağlık makamlarına, ve diğer sağlık personeline açıklanmaz. Gizlilik HIV/AIDS e ilişkin kişisel bilgilerin ve test sonuçlarının gizlilik içinde korunması hasta ve insan haklarının vazgeçilmez bir gereğidir. Yalnızca HIV/AIDS le yaşayan kişi ve ilgili sağlık çalışanları test sonuçlarına ulaşabilmelidir. Kişilerin onayı olmadan bu bilgiler diğer kişilere verilemez. Güvenli seks Bir insandan diğerine HIV virusu bulaşmasını önlemeyi amaçlayan bütün cinsel uygulamalara denir. Örnek olarak, tam birleşmenin olmaması veya cinsel birleşmede prezervatif kullanılması verilebilir. Öte yandan korunmasız seks sırasında sperm sıvısı, vajen sıvısı ve kan gibi HIV bulaştıran sıvılar cinsel partnerin vücuduna girer. Güvenli seksin beş ana ögesi vardır. Bunlar daima kondom kullanmak, eş sayısını azaltmak, karşılıklı sadakate uymak; ilk cinsel ilişki yaşını ileriye almak, hiç cinsel ilişkide bulunmamak gibi güvenli cinsel davranışlarda bulunmak Gönüllü test Anonim veya gizli olarak, kişi veya kendi hekiminin isteği ile kişiyi bilgilendirip ondan izin aldıktan sonra test yapılmasıdır. Heterosesizm Bir tür ırkçılıktır. Kadınlara yönelik ayrımcılık olan seksizmin (cinsiyetçilik), heteroseksüel olmayanlara yönelik halidir. Heteroseksizm, heteroseksüelliği bir zorunluluk olarak görme ve biricik varoluş biçimi olarak dayatma halidir. Heteroseksist

4 Heteroseksizmi savunan kişidir. Heteroseksüellik dışında hiçbir varoluşu kabul etmez ve heteroseksüel olmayanlara şiddete varan fizik ya da psikolojik terör uygular. Heteroseksüel Bireylerin, cinsel, duygusal ve erotik olarak karşı cinsten kişilere yönelmiş olma halidir. Kendiliğinden ve zorunlu olarak, toplumda egemen varoluştur. Bu kendiliğinden ve zorunluluk hali, heteroseksüel bireylerin kendilerini heteroseksüel olarak tanımlamalarına bile gerek duyurmamaktadır. HIV HIV (İnsan bağışıklık yetmezliği virusu, Human Immunodeficiency Virus) AIDS hastalığını oluşturan virusun adıdır. Bu virusun günümüzde bilinen iki tipi vardır. HIV-1 ve HIV-2. Dünya genelinde en yaygını HIV-1 dir. Virusun her iki tipi de cinsel ilişki, kan nakli, anneden çocuğa olmak üzere üç yolla bulaşırlar. Oluşan hastalık belirtileri arasında herhangi bir fark yoktur. Bununla birlikte mikrobun vücuda girişinden hastalığın ortaya çıkmasına kadar geçen süre HIV-2 de daha uzundur ve HIV-2 HIV-1 göre daha zor bulaşır. HIV İnfeksiyonu HIV virusunun yaptığı bulaşıcı hastalık. HIV çoğunlukla korunmasız cinsel ilişkiyle bulaşan bir infeksiyondur. Virus kan nakliyle, sterilize edilmemiş injektör veya kesici tıbbi aletlerin kullanımıyla ve hasta anneden karnındaki bebeğe doğumda veya doğumdan sonra emzirmeyle bulaşabilir. Bazı kişilerde virus vücuda girdikten hemen sonra hafif HIV rahatsızlığı görülürken, hemen hemen hepsinde yıllarca hiç bir hastalık belirtisi görülmez. Zamanla, virus bağışıklık sistemini ağır ağır bozarken, gittikçe ağırlaşan hastalık belirtileri görülmeye başlanır. Bunlar bazı şikayetler ile hastalık belirtilerinin bileşiminden oluşan ; ishal, ateş, zayıflama, mantar infeksiyonları, verem, zatürre, lenf kanseri, gelişme geriliği ve Kaposi sarkomu (bir tür deri kanseri) dir. HIV/AIDS ile yaşayan kişi HIV bulaşmış olan kişiye ; aynı zamanda HIV pozitif veya HIV seropozitif olan kişiye de denir. Bir kişiye HIV bulaşır bulaşmaz, diğer insanlara cinsel ilişki, kan ve perinatal bulaştırbilecek duruma gelir. HIV infeksiyonu hayat boyu devam eder. Homofobi Bu terim, eşcinsellere yönelik önyargı ve nefreti anlatır. Bir tür kaygı ve korku ifadesidir. İnsidens Belirli bir infeksiyon, hastalık veya sağlıkla ilgili bir olgu bakımından, belirli bir süre içerisinde ortaya çıkan yeni infeksiyonların sıklığının risk altında bulunan nüfusa orantılı olarak ifade edilmesidir. İnvaziv İnsan vücuduna bir nesne veya aletin takıldığı/sokulduğu uygulamaları anlatır. Döğme yapılması (sağlam derinin delinmesi) Tıpta invazif uygulama, insan vücudundaki boşluklara bir alet yerleştirilmesi veya sağlam derinin delinmesini gerektiren uygulamadır. Koruyucu önlemler HIV infeksiyonunun anneden çocuğa, kanyolu ve cinsel ilişki yoluyla bulaşmasını önlemeyi amaçlayan önlemlerdir. Sözgelimi, cinsel yolla bulaşmayı azaltan önlemler arasında, yüksek risk taşıyan cinsel davranıştan kaçınmayı teşvik eden eğitim, diğer cinsel yolla bulaşan infeksiyonların önlenmesi ve tedavi edilmesi çevreyi ve şartları güvenli cinsel davranışı kolaylaştırır duruma getirmeyi hedefleyen önlemler (örneğin, bütün otel odalarında ücretsiz kondom bulundurma zorunluluğu getiren bir yasal düzenleme ) Kuluçka süresi Virusun vücuda girmesiyle anti HIV antikor testinin pozitifleşmesi, HIV ile ilgili klinik belirti ve şikayetlerin veya AIDS in başlamasına kadar geçen süre. Bu terim kullanılırken mutlaka bu özel olgularda birisi belirtilmelidir.

5 Lezbiyen Eşcinsel kadın şair Sappho nun yaşadığı Lesbos (Midilli) adasının isminden türetilmiş bir terim olup, duygusal, cinsel, erotik yönelimleri kendi cinsinden bireylere yönelik olan kadınları tanımlamak için kullanılmaktadır. Mastürbasyon : Latince masturbare=(elle bozmak ) fiiliden türemiştir. Kişilerin kendi kendine cinsellik yaşaması veya cinsel doyuma ulaştırması için yaptığı eyleme denir. Cinsel tepki üreten istemli kendi kendine uyarım olarak tanımlanabilir. Müdahale Bir strateji çerçevesinde yürütülen etkinliklere denir. Örnek olarak, HIV in cinsel yolla bulaşmasını azaltmak için, güvenli cinsel davranışa yönlendirmek bir müdahaledir. Nokta prevalansı Zamanın belirli bir noktasında nufustaki oranı gösterir. Periyod prevalansı: hastalığın özel bir dönem sırasında herhangi bir anda toplumda varolan toplam oranıdır. Pembe üçgen (The pink triangle) Nazi toplama kamplarındaki eşcinsel tutsaklar üzerinde kullanıldı. Nazi toplama kamplarında öldürülen eşcinselleri anımsatıcı bir işaret olduğu için 1970 lerin başlarında ABD deki gey aktivistler tarafından dayanışma ve direnişin sembolü olarak kullanılmaya başlandı. Gey özgürlük hareketinin dünya çapında bilinen işaretlerindendir Pencere dönemi HIV virusunun insan vücuduna girişinden kanda saptanabilecek antikorların oluşmasına kadar geçen süreye denir. Bu süre 90 gündür. Perinatal Doğumdan önce, doğum sırası veya doğumdan sonraki kısa bir dönemi kapsayan zaman dilimi; gebeliğin 28. haftayla doğumdan sonraki 7 gün arasındaki dönemi ifade eder. HIV li anneden bebeğine HIV bulaşması perinatal bulaşma olarak tanımlanır. Prevalans Nüfusun belirli bir kesitinde belirli bir noktada veya belirli bir zaman dilimi içinde bir hastalığın, infeksiyonun veya sağlık sorununun görülme oranıdır. Rahatlatıcı Tedavi Hastanın şikayetlerinin rahatlatılmasını hedefleyen ama AIDS tedavisi olmayan uygulamalardır. Risk faktörleri Bir kişiye HIV in bulaşmasını kolaylaştıran koşul veya davranışlardır. Bu etmenler : -HIV negatif, tek eşli ve kendisine sadık olan eşi yerine başka kişi/kişilerle cinsel ilişkiye girmek, Cinsel yolla bulaşan hastalık bulunması, Damar içi uyuşturucu kullanımı Kan nakli öyküsü, vücut deldirme (kalıcı döğme veya küpe taktırma amaçlı) İnvaziv, cerrahi veya dişhekimliği uygulamaları esnasında steril olmayan/ kan bulaşmış cerrahi malzeme kullanılması Yukarıda sayılan risklerden herhangi bir tanesini taşıyan kişiyle cinsel ilişkide bulunmak. Rutin test Kişilerin bilgisi olmadan, ancak özellikle HIV testi yapılmasını istemediklerine dair bir ifadelerinin de bulunmadığı durumda HIV testi yapılmasıdır. Örnek olarak başka bir nedenle hastaneye başvuranlar, doğum öncesinde gebelik takibinin yapıldığı antenatal polikliniklere veya cinsel yolla bulaşan infeksiyon kliniğine gelenlere HIV testi yapılmasıdır. Oral ilişki : Cinsel organların ağza alınması, ağızla uyarılması olarak tanımlanabilir belki. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve AIDS için risklidir. Kondom kullanılması önerilir. Bu tatsız ve anlamsız gelebilir kimimize, ama riskleri değerlendirip karar vermek gerekiyor. Kondom kullanımını daha zevkli hale

6 getirmek için kayganlaştırıcısı olmayan kondom kullanılabilir, veya üstüne içinde yağ olmamak şartıyla bal gibi hoş tatlı maddeler sürülebilir. Sperm öldürücülü kondomların tadı iğrençtir. Ağzına alan kişinin ağzında, diş ve dişetinde kanama, iltihap, infeksiyon gibi bir sorun olmadığında, ağıza alınan organda akıntı, açık yara, kabarcık, kabarıklık gibi cinsel yolla bulaşan hastalık belirtileri olmadığında risk anal sekste olduğu kadar yüksek değildir (ama bu şartlara sıkı sıkı bağlı kalınırsa). İlişki öncesinde ve sonrasında diş fırçalanmamalı, ağız, bademcikler, boğazda hastalık varsa ilişkiden kaçınılmalıdır. Şüphelenildiğinde ağza hiç alınmamalıdır. Partneriniz sürekli eşiniz değilse hayır deme hakkınızı kullanın, hoşlanmadığınızı söyleyin ya da belli edin. Sürekli eşinizse doktora gitmesini sağlayın. Ağıza alındığında penisin çok derine sokulması da riski arttırır. Özgünlük (HIV testinin) Özel bir mikroorganizmanın varlığını gösteren özel bir maddenin (antikorun) varlığını saptayan testin doğruluğu. Özgünlüğü yüksek olan bir testte yanlış pozitif sonuç çıkma ihtimali düşük olacaktır. (bkz. Duyarlılık) Seks işçisi Para veya mal karşılığında cinsel faaliyet ve hizmetler sunan kişi. Seks sektörü Para veya mal karşılığında cinsel ilişkiye geçme anlamına gelen Fuhuş tan daha geniş anlamı olan bu terim; aynı zamanda eğlence, konaklama(otelcilik), masaj ve eskort hizmetlerinin de sıklıkla bir parçasını oluşturmaktadır. Seks sektöründe çalışanlar; seks sektörü işyerlerinin sahipleri, yöneticileri ve kurucularını da kapsar. Serolojik test Kanın şeffaf sıvı bölümüyle (serum) yapılan laboratuvar testlerine denir. Seroprevalans (HIV, CYBİ) Verilen herhangi bir zamanda, toplumdan toplanan kanlara yapılan serolojik testler sonucunda HIV veya CYBİ(Cinsel yolla bulaşan infeksiyon) yönünden pozitif bulunanların yüzdesidir. Sosyal pazarlama Kondom gibi toplumsal bir hedefi de olan ticari ürünlerin satışı amacıyla başvurulan özel sektör pazarlama uygulamaları. Pazarlama doğru ürünü, erişilebilir bir yerde, ucuz fiyatla topluma arz etme anlamına gelir. Stonewall 29 Haziran 1969 gecesine gönderme yapar. O gece New York taki küçük bir gey bar ın (Stonewall Inn) uzun süredir polis tacizine maruz kalan müşterileri bir baskın sırasında saldırıya karşılık verdiler. Başkaldırıları iki gece sürdü ve dünyadaki eşcinsel imajının bir parçası haline geldi. Stonewall, topluma karşı birleşik gey hareketinin simgesi haline gelmiştir ve çoğu Gey Pride (Eşcinsellik Onuru) kutlamasında anılmaktadır. Tarama Bağışlanmış olan kan, kan ürünü, sperm dahil doku ve organlara, alıcıya HIV bulaşmasını önlemek için düzenli olarak laboratuvar testi yapmaktır. (test yapmaya bakınız.) Test yapmak (HIV testi) 1. Test kan veya doku/organ naklinden önce(bkz. Tarama) veya bir kişiye test uygulamak amacıyla kullanılabilir. 2. Bireylere test çoğunlukla HIV infeksiyonu taşıyıp taşımadıklarını anlamak amacıyla yapılır.bu mantıkla bütün test uygulamaları üç eksende incelenebilir. a) Kişinin kendi isteği, sağlık hizmeti verenin isteği veya sağlık nedenleri dışında bir üçüncü tarafın isteğiyle; b) Kişinin bilgilendirildikten sonra onayı (izni) alınarak veya alınmadan; c) Anonim (adsız olarak), gizli veya gizli

7 olmayarak -Kişinin kendi isteği : Bir kişinin kendi kararıyla yaptırmak istediği HIV testi. -Sağlık hizmeti verenin isteği : Sağlık hizmeti verenin önerdiği HIV testi. -Sağlık nedenleri dışında üçüncü bir tarafın test isteği : işe girme, göç veya sigorta yaptırma sırasında HIV testi istenmesi. Kişinin bilgilendirildikten sonra izni alınarak: Sadece kişi bilgilendirildikten sonra izin alınarak test yapılır. Bilgilendirmenin anlamı, test öncesinde danışmanlık hizmeti verilmesi yoluyla kişiye HIV testi yaptırmanın yarar ve zararları anlatılır. İzin, kişinin kendi hür iradesiyle, hiçbir baskı altında kalmaksızın, izin verip vermemekte özgür olması anlamındadır. Bilgilendirilip izin alınmadan test yapılması: yukarıda tanımlanmış olan bilgilendirme ve izin olmadan test yapılması durumudur. Rutin test : Kişilerin bilgisi olmadan, ancak özellikle HIV testi yapılmasını istemediklerine dair bir ifadelerinin de bulunmadığı durumda HIV testi yapılmasıdır. Örnek olarak başka bir nedenle hastaneye başvuranlar, doğum öncesinde gebelik takibinin yapıldığı antenatal polikliniklere veya cinsel yolla bulaşan infeksiyon kliniğine gelenlere HIV testi yapılmasıdır. Zorunlu test : Kişiyi bilgilendirmeden ve izin de almadan yapılan HIV testi uygulamasıdır. Burada kastedilen zorunluluk; reddetmek gibi bir seçeneği olmayan mahkumlara ve evlilik işlemleri veya işe giriş sırasında testin yapılmasını reddetmenin kişiye bir sürü zorluk çıkarabileceği ve gerçekçi olmadığı durumlardır. Anonim test : Kişinin adı veya onu tanımlayacak kişisel özellikleri yerine bir kod numarası verilerek kanına HIV testi uygulanmasıdır. Bu kodu test yapılan kişi de dahil kimse bilmemektedir. Dolayısıyla testin kime yapıldığı hiçbir zaman bilinemez sadece pozitif veya negatif olduğu bilinir. Bağlantılı anonim test: HIV testi yapılan kanın kodunu sadece testi yaptıran kişinin bildiği durumda HIV testi uygulanmasıdır. Kişinin kendisi söylemedikçe test sonucunu sözkonusu kişi dışında kimse öğrenemez. Transeksüellik Karşı cinse ait olma, karşı cinse benzeme isteği, kendisini karşı cinsten biriymiş gibi hissetme. Transeksüel Hem erkek hem de kadın için geçerli. Yani kişi erkek olduğu halde kadın olmayı isteyebilir, kadın olduğu halde erkek olmayı isteyebilir. Ancak transeksüel, daha çok ruhsal eğilimler için belirleyici bir kelime. Kişinin davranışlarından çok iç dünyasında kendisini karşı cinsten biri gibi görmesi, hissetmesi. Bu yüzden transeksüelleri dış görünüşlerinden belirlemek söz konusu değil. Çünkü kendilerini karşı cinsten hissettiklerini dış görünüşlerine her zaman yansıtmazlar. Travesti Daha çok dış görünüşle ve davranışlarıyla karşı cinse ait olma isteğini hissettirir. Halk arasında travesti dendiğinde daha çok kadın kılığındaki erkekler akla gelse de travesti kelimesi aslında hem erkek hem de kadın için geçerli. Travestiler, karşı cinsin eşyalarını kullanmaktan, karşı cinsin giydiği kıyafetleri giymekten, ait olmak istediği cinsin davranışını sergilemekten zevk alan kimseler. Yani bir travestiyi dış görünüşü ve davranışlarından tanımak mümkün. Halk arasında ameliyatla kadın olmamış, yalnızca dış görünümü ve davranışlarıyla kadın kimliğine bürünenleri; transeksüel de giyim ve davranışlardan öte ameliyatla kadın olanları belirlemek için kullanılan yerleşmiş kelimelerdir. Bununla birlikte ameliyat olmuş ya da olmamış kadın veya erkeklerden biyolojik cinsiyetine ve görünümüne birşekilde müdahale edenlerin tamamını kapsayacak şekilde Transgender terimi yurtdışında kullanılmakla birlikte herşeyin birbirine karıştırıldığı ülkemizde bu terim henüz pratik karşılığını bulamamıştır. Transfobi Bu terim, travesti ve transeksüellere yönelik önyargı ve nefreti anlatır. Biyolojik cinsiyetinden dolayı kendisinden beklenen seksüel ve toplumsal rollere uymayarak cinsiyet değiştirenlere karşı bir tür kaygı ve korku ifadesidir. Virüs Adi ışık mikroskobuyla görülemeyen küçük infeksiyon etkenlerine denir. En tipik özellikleri bağımsız bir metabolizmaları bulunmaması ve sadece canlı hücrelerin içinde çoğalabilmeleridir. Viruslar DNA veya RNA dan sadece birisini ihtiva ederler. Virusler üç alt gruba ayrılırlar ; bakteri virusları, hayvan virusları

8 ve bitki viruslar