İÇİNDEKİLER GİRİŞ. BirinciBölüm YABANCILARIN TÜRKİYE'YE GİRİŞ, İKAMET VE SEYAHATLERİ

Transkript

1 İÇİNDEKİLER İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ ÖNSÖZ KISALTMALAR III V XV GİRİŞ I. Yabancılar Hukukunun Konusu 1 II. Yabancı Kavramı 1 III. Yabancılara İlişkin Mevzuat 5 A. Türk Yabancılar Yasasının Yokluğu 5 B. İltica ve Göç Alanındaki Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Eylem Planı ve Bu Plan Çerçevesinde Türk Yabancılar Yasasının Hazırlık Çalışmaları 5 BirinciBölüm YABANCILARIN TÜRKİYE'YE GİRİŞ, İKAMET VE SEYAHATLERİ I. Yabancıların Türkiye'ye Giriş, İkamet ve Seyahatleri ile İlgili Temel Mevzuat 7 A. Anayasa'nın 16. Maddesi 7 B. Avrupa İkamet Konvansiyonu 7 C. Avrupa Konseyi Üyesi Devletler Arasında Kişilerin Seyahatleri ile İlgili Avrupa Konvansiyonu 8 D. Pasaport Kanunu 8 E. Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun 8 F. İskan Kanunu 9 II. Yabancıların Türkiye'ye Giriş, Oturma ve Seyahat Etmeleri 9 A. Yabancıların Türkiye'ye Girişi 9

2 1. Yolcu Giriş-Çıkış Kapılarından Girilmesi 9 2. Pasaport veya Pasaport Yerine Geçen Belgelerin İbrazı Vize Alınması Türkiye'ye Girişi Yasaklanan Yabancılar 17 B. Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri İkamet Tezkeresi İkamet Tezkerelerinin Yenilenmesi İkamet Tezkeresinin Kaybı Geçici Olarak Türkiye'den Ayrılanların İkamet Tezkereleri Medenî Hallerinde Değişiklik Olan Yabancılar Türkiye İçinde İkamet Değişimi Yabancıların Hüviyetlerini İspat Mecburiyeti İkamet Tezkeresi Talebinin Reddi İkamet Tezkeresinin İptali 24 C. Türkiye'de Oturan Yabancıların Nüfus Kayıtlarının Tutulması 25 D. Türkiye'de Vefat Eden Yabancılara İlişkin İşlemler ve Cenaze Nakilleri 26 E. Yabancıların Türkiye'den Çıkışı 29 İkinciBölüm YABANCILARIN TÜRKİYE'DEN SINIR DIŞI EDİLMESİ "Sınır Dışı" Kavramı ve Türleri 31 Yabancıların Türkiye'den Sınır Dışı Edilmelerine İlişkin Mevzuat 34 A. Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi ve Ek Protokolleri 34 B. Anayasa'nm 16. Maddesi ile 23. Maddesinin VI. Fıkrası 40 C Sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 59. Maddesi 41 D. Avrupa İkamet Konvansiyonunun 3. Maddesi 42 E. Avrupa Sosyal Şartının 19/8. Maddesi 43 F. Mültecilerin Hukukî Durumuna Dair Konvansiyonun Maddeleri 77: G. Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun'un Maddeleri 44 H. Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 33 ve 35. Maddeleri 44 I. Pasaport Kanununun 34. Maddesi 46 J. Türkiye'ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere Türkiye'den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar ile Topluca Sığınma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 46

3 IX III. Sınır Dışı Edilme Sebepleri : 47 A. Mevzuatta Öngörülen Sebepler 47 B. Danıştay Kararlarında Sınır Dışı Etme Sebepleri 47 IV. Sınır Dışı Etme Kararını Almaya Yetkili Makamlar 50 V. Sınır Dışı Etme Kararının Uygulanması 51 VI. Sınır Dışı Edilmenin Sonuçlan 51 VII. Sınır Dışı Karanna Karşı Yargı Yolu 52 Üçüncü Bölüm MÜLTECİLER, SIĞINMACILAR VE GÖÇMENLER I. Mültecilerle Sığınmacılara İlişkin Mevzuat ve Antlaşmalar 57 A. Mülteci ve Sığınmacılara İlişkin Mevzuat Hakkında Genel Bilgi 57 B. Mültecilerin Hukukî Durumuna Dair 1951 Cenevre Konvansiyonu '. 58 C. Mültecilerin Hukukî Durumuna Dair 1967 Protokolü 61 D. Türkiye'ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere Türkiye'den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar İle Topluca Sığınma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 61 E. Mülteci Misafirhaneleri Yönetmeliği 62 II. Mülteci ve Sığınmacı Başvurulanna İlişkin Esaslar 62 A. Mülteci ve Sığınmacıların Yasal Yollardan veya Yasa Dışı Yollardan Türkiye'ye Girişi 62 B. Başvuru Makamı 63 C. Başvuru Süresi 63 D. Sığınmacı veya Mülteci Başvurusunun Değerlendirilmesi 66 E. Kurumlar ve Makamlar Arasında İşbirliği 67 F. Mülteci Statüsünün Verilmesi 67 G. Mülteci Başvurusunun Reddi 68 H. Mülteci Misafirhaneleri 68 I. "Non-refoulement" Prensibi Uyannca Mültecilerin Sınırdan Geri Çevrilememesi, Sınır Dışı ve İade Edilememesi 69 III. Mültecilere ve Sığınmacılara İlişkin Mahkeme Kararlan 75 IV. Avrupa Birliği Mevzuatına Uyum Sürecinde Başlaülan Yasal Çalışmalar 77 A. Avrupa Birliği Mevzuaüna Uyum Kapsamında Türkiye'nin 1951 Cenevre Konvansiyonuna Koyduğu Coğrafî Kısıtlamanın Kaldınlması 77

4 X B. İltica Yasasının Hazırlanması 80 C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü'nün Tarihli Uygulama Talimatı 80 V. Göçmenler 82 DördüncüBölüm YABANCILARIN TÜRKİYE'DE ÇALIŞMA HAKLARI I. Yabancıların Türkiye'de Çalışma Haklarına İlişkin Mevzuat Hakkında Genel Bilgi 85 II. Yabancıların Türkiye'de Çalışma İzinleri 86 A. Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında 4817 Sayılı Kanundan Önceki Durum 86 B. Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında 4817 Sayılı Kanun ile Başlayan Dönem Sayılı Kanunun Kapsamı Sayılı Kanunun Kapsamı Dışında Kalan Haller Çalışma İzninin Türleri 88 a. Süreli Çalışma İzni 88 b. Süresiz Çalışma İzni 89 c. Bağımsız Çalışma İzni 89 d. İstisnai Çalışma İzni Kanunî Çalışma Süresine Dahil Edilecek Süreler ile İkamette Kesinti Sayılan Süreler İzinlerin Verilmesi ve Süresinin Uzatılması Çalışma İzni Talebinin Reddi Çalışma İzninin İptali ve Geçerliliğini Yitirmesi Çalışma İzin Taleplerine İlişkin Bildirimler ve Yargı Yolu Cezaî Hükümler 92 III. Yabancılara Yasaklanan Meslek ve Sanatlar 93 A. İş Hukuku Alanında Yasaklanan Meslek ve Sanatlar 93 B. Sosyal Güvenlik Alanında Yasaklanan Meslek ve Sanatlar 94 C. Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerleri ile Meslek ve Hizmetler Alanında Getirilen Yasal Sınırlamalar Eğitim Alanı Sağlık Alanı Basın Yayın Alanı Adalet Alanı 101

5 XI 5. Küçük Sanat ve Hizmetler Alanı Denizcilik Alanı Devlet Memurluğu Diğer Alanlar 103 IV. Yabancıların İzin ile Yapabilecekleri Meslek ve Sanatlar 105 V. Türk Vatandaşları ile Aynı veya Benzer Muameleye Tabi Tutulan Yabancılar 106 A. Türk Soylu Yabancıların Türkiye'de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine Kamu Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştınlabilmelerine İlişkin Kanun 106 B. Doğumla Türk Vatandaşı Olup da Çıkma İzni ile Türk Vatandaşlığından Ayrılanlar 106 VI. Yabancıların Meslek Birlikleri Kurması veya Bunlara Üye Olması 107 Beşinci Bölüm YABANCILARIN TÜRKİYE'DE TAŞINMAZ MAL EDİNMELERİ I. Giriş 109 II. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararından Sonra 5444 Sayılı Kanun ile Düzenlenen Tapu Kanununun 35. Maddesi 112 A Sayılı Kanunun Hazırlık Çalışmaları 112 B Sayılı Kanun ile Düzenlenen Tapu Kanununun 35. Maddesinin Genel Olarak İçeriği Sayılı Kanun ile Düzenlenen Tapu Kanununun 35. Maddesi Açısından Yabancı Kavramı Yabancı Gerçek Kişilerin Taşınmaz Mal ve Sınırlı Aynî Hak İktisapları Yabancı Ticaret Şirketlerinin Taşınmaz Mal ve Sınırlı Aynî Hak İküsap Etmeleri Yabancı Dernek, Vakıf ve Kuruluşların Türkiye'de Taşınmaz Mal ve Sınırlı Aynî Hak İktisapları Taşınmaz Malların Miras Yoluyla Edinilmesi Bakanlar Kuruluna Tanınan Sınırlama Yetkisi Askeri Bölge ve Güvenlik Bölgelerine İlişkin Düzenleme Mevzuata Aykırı Olarak Kullanılan Taşınmaz Mallar 116 C. Tapu Kanununun 35. Maddesine 5444 sayılı Kanun ile Getirilen Düzenlemenin Geçmişe Etkili Olarak Uygulanması 116

6 XII III. Yeni Düzenlemeye Göre Yabancı Gerçek Kişilerin Taşınmaz Mallar Üzerinde Mülkiyet ve Sınırlı Aynî Hakları 117 A. Tapu Kanunun Yabancı Gerçek Kişilerin Türkiye'de Taşınmaz Mal Edinmesine İlişkin Hükümleri 117 B. Tapu Kanununda Yabancı Gerçek Kişilerin Taşınmaz Mal İktisaplarına İlişkin Şartlar Karşılıklılık İlkesi Sınırlayıcı Kanunî Hükümlere Uyulması 119 a. Genel Olarak 119 b. Tapu Kanununda Yer Alan Sınırlamalar 119 aa. Taşınmazın Niteliği İtibariyle Getirilen Sınırlamalar 119 bb. Taşınmazın Miktarı Açısından Getirilen Sınırlamalar 120 cc. Alan İtibariyle Getirilen Sınırlamalar 120 dd. Hassas Alanlarda veya Stratejik Yerlerde Kamu Yararı ve Ülke Güvenliği Bakımından Getirilen Sınırlamalar 120 c. Tapu Kanununda Sözü Edilen Sınırlayıcı Hükümlerin Yer Aldığı Diğer Kanunlar 120 aa. Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu 120 bb. Özel Öğretim Kurumları Kanunu 122 cc. Mukabele-i Bilmisil Uygulanan Devletlerin Vatandaşları İçin Getirilen Sınırlamalar 123 C. Yabancı Gerçek Kişilerin Sınırlı Aynî Hak İktisapları 123 IV. Yeni Düzenlemeye Göre Yabancı Tüzel Kişilerin Taşınmaz Mallar Üzerinde Mülkiyet ve Sınırlı Aynî Haklan 124 A. Genel Olarak 124 B. Yabancı Ticaret Şirketlerinin Taşınmaz Mal ve Sınırlı Aynî Hak İktisap Etmeleri 125 C. Yabancı Derneklerin Taşınmaz Mal ve Sınırlı Aynî Hak İktisap Etmeleri 126 D. Yabancı Vakıfların Taşınmaz Mal ve Sınırlı Aynî Hak İktisapları E. Cemaat Vakıflarının Taşınmaz Mal ve Sınırlı Aynî Hak İktisapları 129 V. Yeni Düzenlemeye Yabancıların Miras Yoluyla Taşınmaz Mal İktisabı '. 131 A. Türkiye ile Arasında Karşılıklılık Bulunan Devlet Vatandaşlarının Miras Yoluyla Taşınmaz Mal Edinmesi 131 B. Türkiye ile Arasında Karşılıklılık Bulunmayan Devlet Vatandaşlarının Miras Yoluyla Taşınmaz Mal Edinmesi 132

7 XIII VI. Taşınmaz Mal Edinmede Türk Vatandaşlarıyla Eşit Muamele Görecek Yabancılar İle Durumları Özellik Gösteren Yabancılar 132 A. Türk Vatandaşlığını Doğumla Kazanan ve Çıkma İzni ile Türk Vatandaşlığından Ayrılanlar 132 B. Durumları Özellik Gösteren Yabancılar Mülteciler ve Muhacirler Vatansızlar Osmanlı Hanedanları 138 VII. Türkiye'de Yabancı Temsilciliklerin ve Konsoloslukların Taşınmaz Mal Edinimi 140 VIII. Türkiye'deki Taşınmaz Mallar Üzerinde Uluslararası Kuruluşlara Tanınan Haklar 145 A. İç Hukukta Konuya İlişkin Düzenlemenin Yokluğu 145 B. Uluslararası Kuruluşların Kurucu Antlaşmalarda Yer Alan Hükümler 145 Altıncı Bölüm TÜRKİYE'DE YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI I. Genel Olarak Yabancı Yatırımların Hukukî Dayanakları 149 II. Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu 149 A. Kanunun Amacı ve Kapsamı 150 B. Yabancı Yatırımcı 150 C. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımı Sayılan Değerler 151 D. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarına İlişkin Esaslar 152 E. Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunun Getirdiği Yenilikler 152 III. Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununa İlişkin Yönetmelikler 159 IV. MilleÜerarası Antlaşmalar 160 A. Yatınmlann Teşviki ve Korunmasına İlişkin İki Taraflı Antlaşmalar 160 B. Yabancı Yatırımların Güvence Altına Alınmasını Sağlayan Çok Taraflı Antlaşmalar Devletler ve Diğer Devletlerin Vatandaşları Arasındaki Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümlenmesi Hakkında Konvansiyon (ICSID) Çok Taraflı Yatırım Garanti Kuruluşu Antlaşması (MIGA) 162 V. Yatınm Ortamının İyileştirilmesine ve Avrupa Birliği Müktesebatma Uyum İçin Yapılan Düzenlemeler 163

8 xrv EKLER EK Sayılı Pasaport Kanunu 167 EK. 2 EK, 3 Yabancıların Türkiye 'de İKaınet ve Seyahatleri Hakkında 5683 Sayılı Kanun 178 Türkiye'de turan Yabansıların Nüfus Kayıtlarının Tutulması Hakkında Yönetmelik 183 EK Sayılı İskân Kanunu 189 EK. S Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair 1951 Cen.-v,.- Konvansiyonu 202 EK. 6 Türkiye'ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere Türkiye'den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar İle Topluca Sığınma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 213 EK. 7 Mülteci Misafirhaneleri Yönetmeliği 220 EK. 8 Tapu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair 5444 Sayılı Kanun EK. 9 Hudutları Dahilinde Tebaamızın Emlâkine Vaziyet Eden Devletlerin Türkiye'deki Tebalan Emlâkine Karşı Mukabele-i Bllmisil Tedabir-i İttihazı Hakkında 1962 Kanun 230 EK Sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu 231 EK. 11 Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği 234 EK. 12 Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında 4817 Sayılı Kanun 237 EK. 13 Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği 243 EK. 14 Türk Soylu Yabancıların Türkiye'de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştınlabilmelerine İlişkin 2527 Sayılı Kanun 257 YARARLANILAN KAYNAKLAR 259