T.C. SAYIġTAY BAġKANLIĞI. TÜRKĠYE KÖMÜR ĠġLETMELERĠ KURUMU SINIRLI SORUMLU GARP LĠNYĠTLERĠ ĠġLETMESĠ MÜESSESESĠ 2013 YILI DENETĠM RAPORU

Transkript

1 T.C. SAYIġTAY BAġKANLIĞI TÜRKĠYE KÖMÜR ĠġLETMELERĠ KURUMU SINIRLI SORUMLU GARP LĠNYĠTLERĠ ĠġLETMESĠ MÜESSESESĠ 2013 YILI DENETĠM RAPORU

2 Bu rapor; tarih ve 6085 Sayılı Kanun ile tarih ve 233 sayılı KHK uyarınca hazırlanmıģ olup, SayıĢtay Rapor Değerlendirme Kurulu nun tarih ve 2014/54 sayılı oturumunda kabul edilmiģtir.

3 Müessesenin unvanı : Sınırlı Sorumlu Garp Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi Merkezi : TavĢanlı - Kütahya Bağlı olduğu kuruluģ : Türkiye Kömür ĠĢletmeleri Kurumu Esas sermayesi : TL ÖdenmiĢ sermayesi : TL Karar organındaki unvanı Adı ve soyadı Karar organı (Yönetim Komitesi) KuruluĢtaki görevi veya mesleği Görevli bulunduğu süre BaĢlama AyrılıĢ tarihi tarihi 1- BaĢkan Recep ÇETĠNER Müessese Müdürü Üye Mustafa ÇOKUSLU Müessese Müdür Yardımcısı Devam ediyor 3- Üye Recep ÇELĠK Müessese Müdür Yardımcısı Devam ediyor 4- Üye Mehmet TAKSUK Müessese Müdür Yardımcısı Devam ediyor 5- Üye Ercan GEBEġ Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürü Üye Kenan EMĠRALĠOĞLU Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürü

4 Raporda yer alan kısaltmalar AR: Arama ruhsatı ARGE: AraĢtırma GeliĢtirme C/H: Cari Hesap ÇED: Çevresel Etki Değerlendirme Raporu ELĠ: Ege Linyitleri ĠĢletmesi EÜAġ: Elektrik Üretim Anonim ġirketi GLĠ: Garp Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi ILĠ: Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü ĠR: ĠĢletme ruhsatlı Kcal/Kg: Kilo kalori / Kilogram KHK: Kanun Hükmünde Kararname KĠK: Kamu Ġhale Kanunu/Kurumu SYDV: Sosyal YardımlaĢma DayanıĢma Vakfı TKĠ: Türkiye Kömür ĠĢletmeleri Kurumu Ton/yev: Yevmiye baģına üretilen ton olarak kömür miktarı Tübitak-MAM: Türkiye Bilimsel AraĢtırma Kurumu Marmara AraĢtırma Merkezi YPK: Yüksek Planlama Kurulu

5 TABLOLAR Bölümü Tablo no Adı Sayfa Toplu BakıĢ 1 Toplu bilgiler III Ġdari Bünye 2 Personel kadro ve sayıları 6 Ġdari Bünye 3 Personele yapılan harcamalar 13 Ġdari Bünye 4 Sosyal giderler 15 Mali bünye 5 Mali durum 18 ĠĢletme çalıģmaları 6 Giderler 31 ĠĢletme çalıģmaları 7 Malzeme alımları 35 ĠĢletme çalıģmaları 8 Hizmet alımları 37 ĠĢletme çalıģmaları 9 Malzeme stokları 39 ĠĢletme çalıģmaları 10 Üretim 40 ĠĢletme çalıģmaları 11 Yeraltı üretimi 51 ĠĢletme çalıģmaları 12 Dekapaj 59 ĠĢletme çalıģmaları 13 Makine parkı 80 ĠĢletme çalıģmaları 14 Ruhsat sahaları 84 ĠĢletme çalıģmaları 15 Rezervler 85 ĠĢletme çalıģmaları 16 Verimlilik (Müessese merkezi Bursa Linyitleri 91 ĠĢletmesi Müdürlüğü) ĠĢletme çalıģmaları 17 Verimlilik (Müessese toplamı) 92 ĠĢletme çalıģmaları 18 Üretim giderleri 95 ĠĢletme çalıģmaları 19 Üretilen kömür türlerine göre birim maliyetleri 98 ĠĢletme çalıģmaları 20 ĠĢletme Müdürlüğünce üretilen kömürün 100 birim maliyeti ĠĢletme çalıģmaları 21 SatıĢlar 107 ĠĢletme çalıģmaları 22 Mamul stokları 114 ĠĢletme çalıģmaları 23 Sigorta 116 ĠĢletme çalıģmaları 24 SatıĢ sonuçları 117 ĠĢletme çalıģmaları 25 Göstergeler 118 ĠĢletme çalıģmaları 26 Yatırımlar 121 ĠĢletme çalıģmaları 27 ÇeĢitli etüd projeleri 122 ĠĢletme çalıģmaları 28 Ömerler yeraltı mekanizasyon projesi 124 ĠĢletme çalıģmaları 29 Muhtelif iģler projesi 126 ĠĢletme çalıģmaları 30 ĠnĢaat iģleri projesi 130 ĠĢletme çalıģmaları 31 Temiz kömür teknolojileri 131 Bilanço 32 Aktif (Varlıklar) 133 Bilanço 33 Bankalar 134 Bilanço 34 Ticari alacaklar 135 Bilanço 35 Alıcılar 136 Bilanço 36 Maddi duran varlıklar 144 Bilanço 37 BirikmiĢ amortismanlar 148 Bilanço 38 Pasif (Kaynaklar) 150 Bilanço 39 Ticari borçlar 151 Bilanço 40 Satıcılar 151 Gelir tablosu 41 Gelir ve giderler 158 Gelir tablosu 42 SatıĢlar maliyeti tablosu 160

6

7 ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa no I. TOPLU BAKIġ I II. ĠDARĠ BÜNYE 1 A-Mevzuat 1 B-TeĢkilat 2 C-Personel durumu 5 III. MALĠ BÜNYE 18 A-Mali durum 20 B-Mali sonuçlar 26 IV. ĠġLETME ÇALIġMALARI 29 A-Giderler 30 B-Tedarik iģleri 33 C-Üretim ve maliyetler 40 D-Pazarlama 105 E-Sigorta iģleri 116 F-ĠĢletme sonuçları 116 G-Yatırımlar 120 V. BĠLANÇO 132 Aktif 132 Pasif 149 VI. GELĠR TABLOSU 157 VII. EKLER 169

8

9 I I. TOPLU BAKIġ Garp Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi, Batı Anadolu daki Değirmisaz, Tunçbilek ve Soma linyit ocaklarının iģletilmesi amacıyla tarihinde Etibank a bağlı olarak kurulmuģtur. BaĢlangıçta Balıkesir de bulunan müessese merkezi tarihinde Kütahya-TavĢanlı ya nakledilmiģtir. Müessese, tarihinde 6974 Sayılı Kanunla Türkiye Kömür ĠĢletmeleri (TKĠ) Kurumunun kurulması ile bu Genel Müdürlüğe bağlanmıģtır tarihinde, Kütahya il sınırları içinde bulunan Seyitömer linyit havzası da Müessesenin bir üretim bölgesi olarak iģletmeye açılmıģ, 1966 senesinde rezervi tükenen Değirmisaz Linyitleri ĠĢletmesi kapatılmıģ, Soma Linyitleri ĠĢletmesi ise 1978 yılında kurulan Ege Linyitleri ĠĢletmesi (ELĠ) Müessesesine devredilmiģtir yılına kadar Tunçbilek ve Seyitömer olmak üzere iki bölgesi bulunan Garp Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi, TKĠ Yönetim Kurulu nun tarih ve 3330/227 sayılı kararı ile tarihinde Seyitömer bölgesinin ayrı bir Müessese olarak hükmi Ģahsiyet kazanması nedeniyle, bu tarihten itibaren sadece Tunçbilek havzasında faaliyetini sürdürmüģtür. Müessese, TKĠ Yönetim Kurulu nun tarih ve 3501/314 sayılı kararı ile tarihinden itibaren TKĠ Genel Müdürlüğü ne bağlı Bölge Müdürlüğü ne dönüģtürülmüģtür tarih 20/171 sayılı ve tarih 2/131 sayılı Yönetim Kurulu kararları ile de tarihi itibarıyla tekrar Müessese statüsü verilmiģ ve Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü nün de Müesseseye bağlanması kabul edilmiģtir. Ayrıca Seyitömer Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesinin EÜAġ a devrolunması nedeniyle Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü de tarihi itibariyle Müesseseye bağlanmıģtır. Ancak TKĠ Yönetim Kurulunun gün ve 249 sayılı kararıyla üretim yaptığı sahalar rodövansla Yeniçeltek Kömür ve Madencilik Aġ ne devredilen Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü nün, iģletme statüsü kaldırılarak, Ilgın Kontrol Müdürlüğüne dönüģtürülmesine ve Genel Müdürlük ĠĢletmeler Dairesi BaĢkanlığına bağlanmasına karar verilmiģtir. Garp Linyitleri ĠĢletmesi (GLĠ) Müessesesi nin kuruluģu ve ana statüsü Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nin tarih ve 6006 sayılı nüshasında yayımlanmıģ ve Müessese tarihinden itibaren hükmi Ģahsiyet kazanarak, çalıģmalarına baģlamıģtır. Müessesenin kuruluģ amacı, devletin ve TKĠ Genel Müdürlüğü nün genel enerji ve yakıt politikasına uygun olarak, linyit, turb, bitümlü Ģist, asfaltit gibi enerji hammaddelerini değerlendirmek, ülkenin ihtiyacını karģılamak, yurt ekonomisine azami katkıda bulunmak, plan, proje ve programlar tanzim ve takip etmek, uygulama stratejilerinin tespit ve gerçekleģtirmesini sağlamak olarak belirlenmiģtir. Müessese merkezi Kütahya iline 45 km uzaklıktaki TavĢanlı ilçesinde, Ilgın Kontrol Müdürlüğü nün merkezi ise Konya iline 90 km uzaklıktaki Ilgın ilçesinde Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü merkezi ise Bursa Orhaneli Ġlçesindedir.

10 II Sayıştay Müessese imtiyaz alanı içerisinde 4 adedi Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü sorumluluğunda olmak üzere, toplam 6 adet linyit sahası bulunmaktadır. Bunlardan 3 adedi için geçici tatil talebinde bulunulmuģtur. ĠR: 4364 ruhsat sayılı Kütahya-Domaniç-Tunçbilek sahasında açık ve yeraltı iģletme yöntemleri ile ĠR: ruhsat sayılı Konya-Ilgın-ÇavuĢçugöl sahasında ise açık iģletme yöntemiyle linyit kömürü üretimi yapılmaktadır. ĠR: 727 ruhsat sayılı sahanın Gölyaka bölümünde iģletilebilir kömür kalmamıģ, Kurugöl bölümündeki 9 milyon ton rezerv ise ekonomik bulunmadığından projelendirilmemiģtir. Müessesenin sorumluluğunda 760 milyon ton görünür, 6 milyon tonu hazır olmak üzere toplam 789 milyon ton rezerv bulunmaktadır. Rezervi oluģturan kömürlerin ortalama kalorifik değeri kcal/kg, kül değerleri % 11-41, kükürt içerikleri % 1-1,6, nem içerikleri % arasında değiģmektedir. Müessesenin son 5 yıllık iģletme faaliyetlerine iliģkin veriler aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir.

11 III Tablo no (1): Toplu bilgiler ArtıĢ veya Toplu bilgiler Ölçü Son iki yıl farkı azalıģ % Sermaye Bin TL ÖdenmiĢ sermaye Bin TL Öz kaynaklar Bin TL ,7 Yabancı kaynaklar Bin TL ,5 Yabancı kaynaklara sirayet eden zarar (-) Bin TL Finansman giderleri Bin TL Maddi duran varlıklar (edinme değeri) Bin TL ,3 Maddi duran varlıklar birikmiģ amortismanı Bin TL ,4 Yatırımlar için yapılan nakdi harcama Bin TL (2.981) 8 Yatırımların gerçekleģme oranı (nakdi) % (30) (42) Tüm alım tutarı: Bin TL Malzeme ve ticari kömür Bin TL Hizmet alımları Bin TL Üretim miktarı (tuvönan): Bin ton (107) (2) -Müesse merkezi Bin ton (326) (5) -Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü Bin ton (124) (98) -Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü Bin ton Üretim miktarı (satılabilir): Bin ton (407) (10) -Müesse merkezi Bin ton (625) (17) -Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü Bin ton (124) (98) -Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü Bin ton Tüm üretim giderleri Bin TL ,08 Ortalama birim üretim maliyeti (satılabilir) TL/ton 80,02 78,50 82,18 93,16 103,17 10, Müesse merkezi TL/ton 84,46 97,52 107,82 10,30 (11) -Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü TL/ton 18,16 16,07 27,29 34,67 117,13 82, Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü TL/ton 75,01 69,69 70,27 65,29 81,22 15,93 24 Genel iģletme verimliliği Ton/yev SatıĢ miktarı: Bin ton (538) (13,4) -Müessese merkezi Bin ton (351) (9,3) -Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü Bin ton (154) (87) -Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü Bin ton (8) 22 Net satıģ tutarı: Bin TL (6.789) (1,2) -Müesse merkezi Bin TL (9.039) (1,6) -Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü Bin TL (6.886) (87) -Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü Bin TL Stoklar: -Ġlk madde ve malzeme Bin TL (5.502) (13) -Yarı mamuller Bin TL Mamuller Bin TL ,2 -Ticari mallar Bin TL (1.324) (33) - Diğer stoklar Bin TL (1.256) (89) Memur (ortalama) KiĢi SözleĢmeli (ortalama) KiĢi ĠĢçi (ortalama) KiĢi (21) (1) Personel için yapılan tüm giderler Bin TL Cari yıla iliģkin: -Memurlar için yapılan giderler Bin TL Memur baģına aylık ortalama gider TL (3,1) -SözleĢmeliler için yapılan giderler Bin TL SözleĢmeli baģına aylık ort. gider TL ĠĢçiler için yapılan tüm giderler Bin TL ĠĢçi baģına aylık ortalama gider TL Dönem kârına iliģkin kurumlar vergisi Bin TL (40) Tahakkuk eden vergiler Bin TL (16.669) (23) GSYH' ya katkı (üretici fiyatlarıyla) Bin TL (20.066) (4) GSYH'ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL (30.185) (5,5) GSMH 'ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL (30.185) (5,5) Faaliyet kârlılığı (öz kaynaklar yönünden) % ,4 (11.6) (30) Mali kârlılık (öz kaynak yönünden) % ,4 (12,6) (42) Zararlılık % Faaliyet kârı veya zararı: Bin TL (24.845) (23) -Müessese merkezi Bin TL (11.392) (10) -Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü Bin TL (1.153) (2.188) (2.761) Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü Bin TL (18.587) (5.041) (17.922) Dönem kârı veya zararı: Bin TL (30.850) (37) -Müessese merkezi Bin TL (18.842) (20) -Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü Bin TL (252) 370 (2.857) (4.454) (3.760) (694) (16) -Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü Bin TL (22.203) (7.631) (20.333) Bilanço kârı veya zararı Bin TL (26.211) (6.685) (17.615) (30)

12 IV Sayıştay Merkezi Kütahya Ġli TavĢanlı Ġlçesinde bulunan Müessese, faaliyetini iki iģletmesi ile yürütmekte iken Konya Ġli Ilgın Ġlçesinde bulunan, Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü yönetim kurulunun tarih ve 22/249 sayılı kararıyla kontrol müdürlüğüne dönüģtürülerek, Genel Müdürlük ĠĢletmeler Dairesine bağlanmıģ ve üretim yaptığı sahalar rodövansla üçüncü kiģilere verilmiģtir. Bursa Ġli Orhaneli Ġlçesinde bulunan Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünün ise, ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulunun tarih ve 2014/75 sayılı kararıyla, kullandığı taģınmazların, TKĠ adına kayıtlı ruhsatın ve bu ruhsatın kapsadığı maden sahasının özelleģtirme kapsam ve programına alınmasına karar verilmiģtir. Böylece Orhaneli ndeki maden sahası özelleģtirme kapsam ve programına alınırken, Bursa Ġli Keles Ġlçesinde bulunan sahalar TKĠ uhdesinde kalmıģtır. Keles deki açık ocakta, dekapaj, kömür kazı ve yükleme iģi tümüyle yükleniciye yaptırılmakta olup, Müessese yalnızca Tunçbilek de bulunan açık ve kapalı ocaklardan kömür üretmeye devam edecektir. Öte yandan aynı kararla Tunçbilek Termik Santralı da özelleģtirme kapsam ve programına alındığından, santralın özelleģtirilmesi durumunda santrala kömür satıģı piyasa koģullarına göre belirlenmeye baģlayacaktır. Faaliyet döneminde 1777 si iģçi olmak üzere ortalama 2294 personelle çalıģılmıģ ve personel için toplam 165 milyon TL tutarında harcama yapılmıģtır. Faaliyet döneminde 393 milyon TL tutarında gider yüküne katlanmak suretiyle 3,8 milyon ton satılabilir nitelikte kömür üretilmiģ ve bir önceki yıldan devreden kömür ile birlikte 5,2 milyon tona ulaģan kömürün 3,5 milyon tonu satılarak 560 milyon TL tutarında net satıģ hasılatı sağlanmıģtır. Ayrıca Ilgın Linyitleri Müdürlüğünce leonardit adı verilen kömürden üretilen 143 bin litre hümik asit de satılarak karģılığında 295 bin TL gelir elde edilmiģtir yılını 83 milyon TL tutarında kârla kapatan Müessese faaliyet dönemini, Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünün kârlı ve verimli çalıģamaması sonucu dönemi 20,3 milyon TL tutarında zararla, yine Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünün de dönemi 3,8 milyon TL tutarında zararla kapatması nedeniyle füzyon kâr 52 milyon TL olarak gerçekleģmiģtir. Faaliyet döneminde 78,3 milyon TL tutarında malzeme alımı, 96 milyon TL tutarında hizmet alımı ve 36,3 milyon TL tutarında da nakdi yatırım harcaması yapılmıģtır. Öneriler: TKĠ Kurumu Sınırlı Sorumlu Garp Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesinin 2013 yılı çalıģmaları üzerinde SayıĢtay tarafından yapılan incelemeler sonucunda getirilen öneriler aģağıdadır. Yılına iliģkin öneriler: yılı Ocak Ay ı itibarıyla galeri açma iģlemleri tamamlanan Ömerler Mekanizasyon Projesinin hayatiyet kazanması ve yapılıģ amacına hizmet edebilmesi

13 V için yurt dıģından satın alınan tahkimat ve nakliye müģtemilatının ivedilikle ocak içine monte edilerek kömür üretimi sürecinin bir an evvel baģlatılması (Sayfa: 57), 2- Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve rapor ekinde (Ek: 12) listesi verilen diğer öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi. Önceki yıllardan devam eden ve izlemede olan konular: 1- Asaleten atama yapılmayarak, 20 kadroya iliģkin görevlerin, personel mevzuatında yeri olmayan ve yürütme olarak tanımlanan bir usulle yürütülmesi, görevin ifası ve sorumluluk yüklenilmesinde çeģitli olumsuzluklara neden olacağından, ayrıca ilave bir ücret ödemesi de mümkün olmadığından, bu Ģekilde yürütülen kadrolara asaleten atama yapılabilmesi için Genel Müdürlük nezdinde giriģimde bulunulması, (Sayfa: 9), sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili Yönetmeliğin hüküm altına aldığı yükümlülüklerin yerine getirilerek, iģ kazaları ve iģ gücü kayıplarının önlenmesi, idari para cezalarına muhatap olunmaması için; - TKĠ ĠĢ Güvenliği ve Sağlığı Dairesine bağlı Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi oluģturulması, - Ġstihdam ettiği personel sayısı i aģan iģyerlerinde, ĠĢ Güvenliği ve Sağlığı ġube Müdürlükleri ve birimlerinin kadro ve organizasyonunda yeni mevzuat kapsamında değiģiklik yapılarak, ön görülen hekim ve uzmanların istihdamına olanak sağlanması, - ÇalıĢan sayısının den az olduğu birimlerde, kısmi zamanlı olarak çalıģması gereken hekim ve uzmanların da Ortak Sağlık ve Güvenlik Biriminden görevlendirilmesi, hususlarının yapılabilirliğinin incelenerek gerçekleģtirilebilmesi için, Genel Müdürlük nezdinde giriģimde bulunulması (Sayfa: 11), yılı Ocak Ay ı itibarıyla galeri açma iģlemleri tamamlanan Ömerler Mekanizasyon Projesinin hayatiyet kazanması ve yapılıģ amacına hizmet edebilmesi için yurt dıģından satın alınan tahkimat ve nakliye müģtemilatının ivedilikle ocak içine monte edilerek kömür üretimi sürecinin bir an evvel baģlatılması (Sayfa: 57), 4- Müessese eliyle iģletilen Ömerler lavvarı ile müteahhitçe çalıģtırılan Tunçbilek lavvarında yapılmakta olan bütün iyileģtirici çalıģmalara rağmen kömür kurtarma randımanlarının yükseltilemediği, bu tesislerden Tunçbilek lavvarının 52, Ömerler lavvarının ise 19 yıldan bu yana kömür yıkaması yaptığı özellikle uzun yıllardır çalıģtırılan Tunçbilek lavvarının fiziksel anlamda da oldukça yıpranmıģ olduğu göz önünde bulundurularak, -Yap-iĢlet-devret veya benzeri bir yöntemle mevcut her iki lavvarın yerini tutabilecek yeni bir lavvar tesisinin yapılması hususunun etüt edilmesi, fizibilite raporunun neticesinde ekonomik/uygulanabilir bulunması durumunda zaman geçirilmeden projelendirilmesi,

14 VI Sayıştay -Mevcut durumda lavvarlara beslenen kömür kalitesinin iyileģtirilmesi ve özellikle Tunçbilek lavvarında %39 mertebesine kadar düģmüģ olan kurtarma randımanlarının yükseltilmesi (Sayfa: 72), 5- Müessese merkezindeki Tunçbilek üretim bölgesinde bulunan 234 milyon ton kömür rezervinin 117 milyon tonunun termik santral kurma amaçlı, 8 milyon tonunun ise hizmet alımı Ģeklinde ihale edilmesiyle, Tunçbilek 42 pano ve Ömerler-B sahalarında kalmıģ olan yaklaģık 109 milyon tonluk kısmının; Açık iģletme yöntemleriyle üretilmeye uygun kömür rezervinin, mevcut üretim modellemesinin sürdürülmesi durumunda en fazla 5 yıl içinde tükeneceği göz önünde bulundurularak, ileride üretim darboğazına düģülmemesi ve yeraltı/yerüstü orantısızlığının dengelenmesi amacıyla öncelikli olarak üretilmesi için baģlatılan çalıģmaların hızlandırılması (Sayfa: 89), 6- Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünün, Keles deki açık ocağında 22 milyon m ³ dekapaj 2,7 milyon ton kömür kazı, yükleme, kömür nakli ve stoklama iģini 43,3 milyon TL bedelle, tarihine kadar tamamlamak üzere, TKĠ Genel Müdürlüğünce açılan ihale sonucu üstlenen yüklenicinin: ĠĢ programı, makam oluru ile tarihinde revize edilerek 234 gün, tarihinde revize edilerek 623 gün ek süre verilmesine ve 2. revize iģ programına göre iģin bitimi tarihine ötelenmesine, denetim tarihi olan ( ) tarihi itibarıyla, 4 yıl, 8 ay, 6 gün geçmesine ve iģin bitimine 1 yıl 2 ay kalmasına rağmen, dekapaj taahhüdünün ancak % 43,6 sını, kömür kazı, yükleme, nakliye ve stoklama taahhüdünün ise % 15,4 nü gerçekleģtirebilmesi, nedeniyle bu olgu ĠĢletme Müdürlüğünün üretim ve satıģ programını aksatmasına neden olduğundan sözleģme hükümleri doğrultusunda gerekli önlemlerin alınması (Sayfa: 105), Sonuç: Türkiye Kömür ĠĢletmeleri Kurumu, Sınırlı Sorumlu Garp Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi nin 2013 yılı bilançosu ve ,91 Türk Lirası dönem kârı ile kapanan gelir tablosu tasvibe sunulur.

15 1 A- Mevzuat: II. ĠDARĠ BÜNYE Linyit sahalarını iģletmek üzere tarihinde Etibank a bağlı olarak kurulan Garp Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi 1957 yılına kadar Etibank bünyesinde faaliyet göstermiģ, ancak tarih ve 6974 sayılı Kanunla Türkiye Kömür ĠĢletmeleri Kurumunun teģkil edilmesi üzerine, bu Kurumun müessesesi haline dönüģtürülmüģtür. Türkiye Kömür ĠĢletmeleri Kurumuna bağlı Müesseselerden biri olan Garp Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi Müdürlüğü halen Kütahya Ġli sınırları içerisindeki Tunçbilek üretim sahası ile tarihinden itibaren, Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünün Müessese Müdürlüğüne bağlanmasıyla birlikte Orhaneli Keles linyit sahalarından kömür üretimini sürdürmektedir tarihinde Müessese Müdürlüğüne bağlanan Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü tarih ve 22/249 sayılı TKĠ Yönetim Kurulu Kararı ile kaldırılarak yerine TKĠ ĠĢletme Dairesi BaĢkanlığına bağlı Ilgın Kontrol Müdürlüğü kurulmuģtur. Müessesenin Ana Statüsü tarih ve 141 sayılı Yönetim Kurulu kararıyla kabul edilmiģ ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin tarih ve 6006 sayılı nüshasında yayımlanarak, Müessese hükmi Ģahsiyet kazanmıģ olup, bu statüsü ile çalıģmalarına devam etmektedir. Ana Statüsünde, Müessesenin amacı, Devletin genel sanayi ve enerji politikasına uygun olarak, linyit, turb, bitümlü Ģist, asfaltit gibi enerji hammaddelerini değerlendirmek, ülkenin ihtiyacını karģılamak, yurt ekonomisine azami katkıda bulunmak, plan proje ve programlar tanzim ve takip etmek, uygulama stratejilerinin tespit ve gerçekleģtirmesini sağlamak, belirtilen madenlerin aranması, iģletilmesi ve iģlettirilmesi, ihtiyaç duyulan sanayi ve ticari tesislerin kurulması, kiralanması veya kiraya verilmesi olarak belirtilmiģtir. Müessese, Kamu Ġktisadi TeĢebbüsleri Ġle Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkındaki, kamu iktisadi teģebbüslerinin Türkiye Büyük Millet Meclisince, kuruluģ amaçlarına göre denetlenmesine dair usul ve esasları düzenleyen 3346 sayılı Kanun uyarınca TBMM nin ve 6085 sayılı SayıĢtay Kanununun Kamu Ġktisadi TeĢebbüslerinin Denetimi ve Raporlanması baģlıklı Üçüncü Bölümü ve 43 üncü maddesi ile 233 sayılı Kamu Ġktisadi TeĢebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname nin 39 uncu maddesi uyarınca SayıĢtay ın, mali, idari ve teknik yönden sürekli denetimine tabidir. Müessese 233 sayılı KHK nın 16 ncı maddesi uyarınca, Kararnamede saklı tutulan hususlar dıģında özel hukuk hükümlerine tabidir.

16 2 Sayıştay B-TeĢkilat: 1-TeĢkilatın yapısı: Müessesenin teģkilat Ģemasında 2013 yılı ve 2014 yılı inceleme tarihi (Mayıs- 2014) itibariyle önemli değiģiklikler olmuģtur. Yönetim Kurulunun: tarih ve 12/157 sayılı kararıyla ile Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğüne bağlı Keles Ġstihsal-Kontrol ġube Müdürlüğünün kaldırılarak, yerine Keles Kontrol ġube Müdürlüğünün kurulmasına ve organizasyon Ģemasının buna göre belirlenmesine, tarih ve 22/249 sayılı kararıyla; Ilgın Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünün Ilgın Kontrol Müdürlüğüne dönüģtürülmesi ile teģkilat Ģemasında değiģiklik yapılmasına, tarih ve 4/28 sayılı kararıyla; Garp Linyitleri ĠĢletmesi Müessese Müdürlüğünde, yeni kurulan Harita ve Maden Hakları ġube Müdürlüğünün organizasyon Ģemasındaki yerinin belirlenmesine, karar verilmiģtir. Üretim fonksiyonu kaldırılan Keles Kontrol Müdürlüğünde: 12 si sözleģmeli personel ve 19 u iģçi olmak üzere 31 personelin bulunduğu ayrıca hiçbir faaliyetin olmadığı Müdürlükteki iģ makinalarının büyük kısmının, ĠĢletme Müdürlüğü merkezine taģındığı, ayrıca Müdürlükte, ısı merkezinin iģletilmesi için 7, yemek hazırlama ve temizlik iģleri için 6, kiralanan pikaplar için 8, özel güvenlik hizmetleri için 7 kiģi, olmak üzere toplam 28 yüklenici iģçisinin de görev yaptığı görülmüģtür. Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü, Keles Kontrol Müdürlüğünün istihsal fonksiyonu kaldırıldığından ve Müdürlükte herhangi bir faaliyet bulunmadığından, kontrol görevini yürütecek yeterli sayı ve nitelikteki personel dıģındaki personelin ĠĢletme Müdürlüğü merkezine nakli ve yüklenici iģçilerinin de bu kapsamda azaltılması önerilir. Müessesenin rapor ekleri arasına (Ek:1) olarak alınan teģkilat Ģemasından görüleceği üzere, üretim ve buna bağlı teknik konularda faaliyette bulunmak üzere 2 müdür yardımcılığı ve bunlara bağlı 13 Ģube müdürlüğü ile idari-mali faaliyetlerden sorumlu 1 müessese müdür yardımcılığı ve bağlı 3 Ģube müdürlüğü bulunmaktadır. Öte yandan tarihi itibarıyla Müesseseye bağlanan Bursa Linyitleri ĠĢletme Müdürlüğünde 7 Ģube müdürlüğü bulunmaktadır. Müessesenin oluģturulan teģkilat Ģemasının faaliyet hacmi ile uyumlu olduğu ve oluģan ihtiyaç kapsamında Yönetim Kurulunca teģkilat Ģemasında gerekli değiģikliğin yapıldığı görülmüģtür. ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulu nun tarih ve 2014/75 sayılı kararıyla, Müessesenin Bursa Linyitleri ĠĢletmesinin ve ĠĢletme tarafından kullanılan

17 3 taģınmazların, TKĠ adına kayıtlı nolu ruhsatı ve bu ruhsatın kapsadığı maden sahasının özelleģtirme kapsam ve programına alınmasına, karar verilmiģtir. 2- Karar organı: 233 sayılı KHK ve Ana Statüsü uyarınca Müessesenin karar organı olan Yönetim Komitesi, bir baģkan ve dört üyeden oluģmaktadır. Müessese Müdürü Yönetim Komitesinin baģkanı olup Yönetim Komitesi üyeleri, TeĢebbüs Genel Müdürünün teklifi üzerine, Yönetim Kurulunca atanmakta ve Yönetim Komitesine atanacakların, Yönetim Kurulu üyelerinin nitelik ve Ģartlarına sahip olmaları gerekmektedir. Faaliyet döneminde Yönetim Komitesince 35 toplantı yapılarak çeģitli konularda 52 adet karar alınmıģtır. Müessese Yönetim Komitesinin oluģumuna Rapor giriģindeki tabloda yer verilmiģtir. Tablodan görüleceği üzere Ekim-2014 ayı itibariyle yönetim komitesinde 2 üyelik boģ durumdadır. 3- Yürütme organı: Müessesenin yetkili ve sorumlu yürütme organı Müessese Müdürlüğüdür. Müessesenin yürütme organı olan üst yönetim, Müessese müdürü ve ikisi teknik faaliyet ve konulardan, birisi idari ve mali konulardan sorumlu olan 3 müdür yardımcılıklarından oluģmaktadır. 4- Servisler: Müessesenin üretim ve hizmet üretimine yönelik servislerinin faaliyetleri raporun iģletme çalıģmaları ve diğer bölümlerinde incelendiğinden, burada yalnızca Hukuk MüĢavirliğinin çalıģmalarına ve teftiģ kontrol hizmetlerine yer verilmiģtir. a)hukuk servisi: Hukuk MüĢavirliği nde, 233 sayılı KHK, Kurum Ana Statüsü ve TKĠ Hukuk MüĢavirliği Yönergesi esasında çalıģmalar yürütülmektedir. MüĢavirlikte inceleme tarihi (Haziran-2014) itibariyle bir avukata Hukuk MüĢavirliğine yürütme Ģeklinde görevlendirme yapılmıģtır. Ayrıca 2 avukat, 1 Ģef ve 2 memur görev yapmaktadır. Serviste çalıģan iki personelin emekliliği yanı sıra, devam eden iģ yoğunluğu nedeniyle servis personeline ihtiyaç olduğu görülmektedir. YoğunlaĢan dava sayısı nedeniyle avukat ihtiyacı da söz konusudur. Müesseseye bağlı BLĠ Müdürlüğünde ise bir avukat, 1 Ģef ve bir memur çalıģmaktadır yılından Müessese tarafından açılmıģ 132 ve Müessese aleyhine açılan 92 olmak üzere toplam 224 adet dosya devretmiģ, - Ġnceleme tarihi (Haziran-2014) itibariyle, Müessese tarafından açılan 4, Müessese aleyhine açılmıģ olan 175 olmak üzere toplam 179 dosya mevcut iken, 2 dosya Haziran 2014 itibariyle sonuçlanmıģ ve halen derdest dosya sayısı 177 adet,

18 4 Sayıştay - Dolayısıyla önceki yıldan devreden dosyalarla birlikte halen derdest dosya sayısı toplam 401 adettir. - BLĠ Müdürlüğünde ise 2014 yılı itibariyle ĠĢletme tarafından açılan 4, ĠĢletme aleyhine açılmıģ olan 27 olmak üzere toplamda 31 dava dosyası vardır. Bu dosyalardan 5 i Haziran-2014 itibariyle sonuçlanmıģ ve halen derdest dosya sayısı 26 dır yılı SayıĢtay Raporunda; Müessesede emeklilik baģta olmak üzere, yıllar itibariyla iģçi sayısının giderek azalması nedeniyle yaygın biçimde hizmet alımı yapıldığı, bu kapsamda yüklenicilerin çalıģtırdığı iģçi sayısının arttığı hususuna değinilmiģ ve hizmet alımı suretiyle, ihalelere konu iģlerin görece olarak uygun maliyetle ve etkinlikle yürütülmesinin mümkün olduğu belirtilmekle birlikte, ĠĢ Kanununun 2 nci maddesinin 6 ncı fıkrası kapsamında, ücretlerini ve diğer alacaklarını alamadıkları gerekçesiyle Müessese aleyhine çeģitli davaların açılması sonucunda müteselsil sorumluluk nedeniyle önemli tutarların ödenmesine neden olunacağı vurgulanmıģtır. Ġnceleme döneminde (Haziran-2014 itibariyle); Müessese aleyhine 2014 yılında açılan davalardan 150 sini muvazaa nedeniyle yüklenici iģçilerinin açtığı alacak davaları teģkil etmektedir. Ayrıca pilot olarak 1 adet iģe iade davası da açılmıģtır. Açılan davalarla ilgili olarak düzenlenen bilirkiģi raporlarında, iģletmenin ve iģin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren iģler dıģında asıl iģin bölünerek alt iģverenlere verildiği dolayısıyla 4857 sayılı ĠĢ Kanunun 2 nci maddesi 6 ve 7 nci bendleri kapsamında asıl iģveren alt iģveren iliģkisinin kurulduğu ve bu yönde hüküm kurulmasının gerektiği belirtilmiģtir. Nitekim aynı Ģekilde Müessese aleyhine 2010/581 Esas sayılı dosya ile TavĢanlı Asliye Hukuk Mahkemesine (iģ mahkemesi sıfatıyla) açılan dava tarihli 2011/484 K. Sayılı ilamla Müessese aleyhine sonuçlanmıģtır. Mahkemenin söz konusu kararında; -dekapaj kazı yükleme ve taģıma iģlerinin alt iģverenlik sözleģmesinin muvazaalı olmadığı, -yeraltı kömür üretimi ve galeri açma ve lavvarla ilgili Alt ĠĢverenlik SözleĢmesinin muvazaalı olduğuna hüküm verilmiģtir. Söz konusu mahkeme kararının içeriğine göre; yeraltı kömür üretimi, galeri açma ve lavvar tesisi iģletmesi ile ilgili ihale edilen iģlerin Müessesenin asıl iģi olduğu ve alt iģverene bu iģlerin verilmesinin teknolojik nedene dayanmaması, ihale gerekçelerinde bile sadece daha ucuza geldiği için iģin alt iģverene verildiğinin yer alması nedeniyle muvazaalı kabul edilmiģtir. Yine bu karar sonucu yasal mevzuat gereği söz konusu yerlerde çalıģan yüklenici iģçilerinin, iģin baģlangıcından itibaren Müessesenin iģçileri olarak kabul edildiği anlaģılmaktadır. Halen derdest olan davalarda talep edilen miktarların iģçi alacaklarında 5 yıl, kıdem tazminatında 10 yıl zamanaģımı süresi göz önüne alındığında Müesseseye getireceği maddi külfetin önemli seviyeye ulaģacağı tabiidir.

19 5 Hizmet alımı suretiyle, ihalelere konu iģlerin görece olarak uygun maliyetle ve etkinlikle yürütülmesi mümkün olmakla birlikte, ĠĢ Kanunun: Bir iģverenden iģyerinde yürüttüğü mal ve hizmet üretimine iliģkin yardımcı iģlerinde veya asıl iģin bir bölümünde iģletmenin ve iģin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren iģlerde iģ alan ve bu iģ için görevlendirdiği iģçilerini sadece bu iģ yerinde aldığı iģte çalıģtıran diğer iģveren ile iģ aldığı iģveren arasında kurulan iliģkiye asıl iģveren-alt iģveren iliģkisi denir. Bu iliģkide asıl iģveren, alt iģverenin iģçilerine karģı o iģyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iģ sözleģmesinden veya alt iģverenin taraf olduğu toplu iģ sözleģmesinden doğan yükümlülüklerinden alt iģveren ile birlikte sorumludur. hükmünü amir 2 nci maddesi 6 ncı fıkrası, yüklenici iģçilerinin ücretlerini ve diğer alacaklarını alamadıkları gerekçesiyle Müessese aleyhine çeģitli davaların açılmasına ya da müteselsil sorumluluk nedeniyle önemli tutarların ödenmesine neden olduğundan, gerekli yasal düzenlemenin yapılabilmesi için konunun ilgili Bakanlığa sunulması amacıyla Genel Müdürlük nezdinde giriģimde bulunulması önerilir. b)teftiģ ve kontrol: Müessese merkezinin ve bağlı iģletmesi Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünün faaliyetleri Genel Müdürlük TeftiĢ Kurulunca periyodik olarak denetlenmektedir. Müessesenin tüm servislerinin 2013 yılı iģlemlerinin teftiģi neticesinde tarih ve 16 sayılı Cevaplı Raporu hazırlanmıģtır. Öte yandan Kamu Ġktisadi TeĢebbüsleri ve bağlı ortaklıklarının 2012 yılına ait Genel Yatırım ve Finansman Programının Ġç Kontrol Sisteminin kurulması baģlıklı 26 ncı maddesi uyarınca gerekli çalıģmalar Genel Müdürlükçe yürütülmekte olup, bu konuda Müessesede oluģturulmuģ bir birim bulunmamaktadır. C- Personel durumu I- Personel kadroları ve personele iliģkin iģlemler Müessesenin faaliyet döneminde istihdam ettiği ortalama personel sayısı, yıl sonu personel sayısı, 2012 yılına iliģkin personel sayısı ile birlikte personelin statüsüne göre aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir.

20 6 Sayıştay Tablo no (2): Personel kadro ve sayıları Personel ÇalıĢan personel Program ÇalıĢan personel Ortalama Yılsonu kadro Ortalama Yılsonu KiĢi kiģi sayı kiģi kiģi A - Memurlar: 1-Genel idare hizmetleri Toplam(A) B - SözleĢmeliler: Sayılı KHK'ye göre çalıģanlar Toplam (B) C - ĠĢçiler: 1-Sürekli iģçiler: Gündelikçiler(saat ücretliler) Toplam (C) Genel toplam(a+b+c) Yüklenici iģçileri Müessesenin iģ gücü planlamasında ve iģletme bütçesinde, Müessese merkezi ve bağlı iģletmeleri için 44 ü memur, 627 si sözleģmeli ve ü iģçi olmak üzere adet kadro ve pozisyon öngörülmüģ, faaliyet dönemi sonu itibarıyla 26 sı memur, 452 si sözleģmeli ve ü olmak üzere personel istihdam edilmiģtir. Kamu iktisadi teģebbüsleri ve bağlı ortaklıklarının, 2013 yılına ait Genel Yatırım ve Finansman Programı ile Programın Uygulanmasına ĠliĢkin Usul ve Esasların Belirlenmesine Dair Tebliğ de: yılında ayrılan eleman sayısının en fazla %50 sine kadar personelin açıktan ve/veya naklen atanması, yılında ayrılan elaman sayısının en fazla %10 u kadar personelin de özelleģtirme uygulamaları nedeniyle, Devlet Personel BaĢkanlığına bildirilen nakle tabi personelden atanması, -Açıktan atama yoluyla personel alımlarının ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve/veya Türkiye ĠĢ Kurumu ile Devlet Personel BaĢkanlığının yürürlükteki mevzuatı ve ilgili diğer mevzuat uyarınca Ölçme, Seçme ve YerleĢtirme Merkezince yapılacak sınavlarda baģarılı olanlar arasından, ilgili yönetmeliklerde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yapılacağı, karar altına alınmıģtır yılında:

21 7 Müessese merkezinde: -8 i açıktan atama, 5 i TKĠ ve diğer iģletmelerinden naklen olmak üzere 23 sözleģmeli personel, -52 si sınavla açıktan atama, 1 i askerlik dönüģü, 18 i TKĠ nin diğer birimlerinden naklen, 2 si de diğer nedenle olmak üzere 73 iģçi, Bursa Linyitleri ĠĢletmeleri Müdürlüğünde: -1 i naklen ve 1 i sözleģmeli statüden geçiģ suretiyle 2 memur, -7 si açıktan atama, 11 i naklen olmak üzere 18 sözleģmeli personel, -33 ü açıktan atama 1 i askerlik dönüģü, 9 u TKĠ nin diğer birimlerinden naklen olmak üzere 43 iģçi, iģe baģlatılmıģtır. Faaliyet dönemi sonu itibarıyla, Müessese merkezi ve ĠĢletme Müdürlüğünde istihdam olunan personelin iģyerine dağılımı (Ek:2) ve yıl içindeki hareketleri ise (Ek:3) ve (Ek:4) sayılı çizelgelerde gösterilmiģtir. Faaliyet döneminde 227 si emeklilik suretiyle olmak üzere 325 iģçi Müessese topluluğundan ayrılmıģtır. Özellikle ocaklardaki ağır iģ makine operatörleri ile atölyelerde, yetiģmeleri ve tecrübe kazanmaları yıllara ihtiyaç gösteren tecrübeli ve usta iģçilerin ayrılması, bu birimlerde iģlerin aksamasına neden olmaktadır. Müessesenin Genel Müdürlüğe muhatap tarih ve 3655 sayılı ve tarih ve 5207 sayılı yazıları ile nitelikleri ve istihdam olunacakları birimler detaylandırılmak suretiyle Müessese merkezine 118 i iģçi, 31 i sözleģmeli personel, Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğüne 21 i iģçi, 6 sı sözleģmeli personel olmak üzere toplam 176 personelin atanması için talepde bulunulduğu görülmüģtür. Müessesenin önemli sorunlarından birisi de aģağıdaki tablodan görüleceği üzere bazı Ģube müdürlükleri ve diğer birimlerin Genel Müdürlük veya Müessese Müdürü oluru ile yürütme adı altında görevlendirme biçiminde tedvir edilmiģtir. Sıra no Yürütme verilen birimler Yürütme verilen görev unvanları Görevlendirme tarihi 1 Yeraltı Ġstihsal ġubesi Müdürlüğü BaĢmühendis Yeraltı Kontrol ġube Müdürlüğü BaĢmühendis Açıkocak Kontrol ġube Müdürlüğü BaĢmühendis Açıkocak Ġstihsal ġube Müdürlüğü BaĢmühendis Tesisler ġube Müdürlüğü Mühendis Laboratuvar ġube Müdürlüğü BaĢmühendis Makine ĠĢletme ġubesi Müdürlüğü BaĢmühendis

22 8 Sayıştay 8 Satınalma ġubesi Müdürlüğü ġef Makine ĠĢletmesi ġubesi Müdürlüğü-Bakım Onarım BaĢmühendis 10 Tesisler ġubesi Müdürlüğü Lavvar Kontrol Torbalama BaĢmühendis 11 Laboratuvar ġube Müdürlüğü Laborant Kimya BaĢmühendisliği 12 Açıkocak Ġstihsal ġube Müdürlüğü Açıkocak Kömür BaĢmühendis 13 ĠĢ Güvenliği ve Sağlığı ġube Müdürlüğü ĠĢ Güvenliği ve Sağlığı BaĢmühendis Mühendis Mühendis Mühendis Mühendis Mühendis Hukuk MüĢavirliği Avukat Harita ve Maden Hakları ġb. Müdürlüğü Etüt Proje Müdürü BLĠ Müdürlüğü nde 1 Sivil Savunma Uzmanlığı ġef Ġstihsal ġube Müdürlüğü Etüt Proje BaĢmühendisliği 3 Elektro Mekanik ġube Müdürlüğü Makine ĠĢletme BaĢmühendisliği Mühendis Mühendis Satınalma ġube Müdürlüğü ġef GLĠ Müessese Müdürünün Onayı ile Müessese Merkezinde 5 Personel ġube Müdürü ġef Müessese merkezinde; Hukuk MüĢavirliği, 10 ġube Müdürlüğü ve 5 BaĢmühendislik, -Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünde, Sivil Savunma Uzmanlığı, 1 ġube Müdürlüğü, 1 BaĢmühendislik, Yürütme olarak tanımlanan görevlendirmelerle yürütülmektedir. 399 sayılı Kamu Hükmünde Kararnamede yürütme Ģeklinde görevlendirmeye iliģkin bir düzenleme yer almamakta olup, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesinde ise bu konu vekâlet olarak düzenlenmiģtir. Müessesede bulunan 47 baģmühendislikten 7 sinin ve 23 Ģube müdürlüğünden 11 inin ve Hukuk MüĢavirliği ile Sivil Savunma Uzmanlığının 3,5 yıla varan sürelerle, mevzuatta yeri bulunmayan yürütme ile sürdürülmesi, görevin sorumlulukları, mali haklarından yararlanılamaması, sürenin uzaması nedeniyle iģin benimsenememesi gibi olumsuzluklara neden olmaktadır.

23 9 Asaleten atama yapılmayarak, 20 kadroya iliģkin görevlerin, personel mevzuatında yeri olmayan ve yürütme olarak tanımlanan bir usulle yürütülmesi, görevin ifası ve sorumluluk yüklenilmesinde çeģitli olumsuzluklara neden olacağından, ayrıca ilave bir ücret ödemesi de mümkün olmadığından, bu Ģekilde yürütülen kadrolara asaleten atama yapılabilmesi için Genel Müdürlük nezdinde giriģimde bulunulması önerilir. Öte yandan kadro ve pozisyonu Müessesede olup, diğer kurum ve kuruluģlarda görevlendirilen personelin kadro unvanları ve görevlendirildikleri kurumlar aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir. Sıra no Bulunduğu kadro veya pozisyondaki görev unvanı Geçici görevli bulunduğu kurum/kuruluģ Geçici göreve baģlama tarihi Müessese merkezi 1 Yeraltı Kontrol ġube Müdürlüğü Büro ġefliği-memur 2 Tesisler ġube Müdürlüğü Lav. Kont. Torbalama BaĢmüh. Mühendis 3 Pazarlama ve SatıĢ ġube Müd. Kalite ve Kont. BaĢmüh. Mühendis 4 Pazarlama ve SatıĢ ġb. Md. Ġstasyon ĠĢletme BaĢmüh. Mühendis 5 Ġdari ve Sosyal iģl. ġb. Md Özel Güv. TeĢkilatı Koruma ve Güv. Amiri TKĠ Silopi Kontrol Müdürlüğü TKĠ Silopi Kontrol Müdürlüğü TKĠ Genel Müdürlüğü TKĠ Genel Müdürlüğü TKĠ Genel Müdürlüğü Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü 1 Özel Büro ġefliği-ġef TKĠ Genel Müdürlüğü Özel Büro ġefliği-memur TKĠ Silopi Kontrol Müdürlüğü ĠĢ Güvenliği ve Sağlığı BaĢmüh. Mühendis Enerji Bakanlığı Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğü Mali ĠĢler ġube Müdürlüğü Bilanço Maliyet ġefliği Memur TKĠ Genel Müdürlüğü Mali ĠĢler ġubesi Müdürlüğü Bilanço- Maliyet ġefliği-memur TKĠ Silopi Kontrol Müdürlüğü Tablodan görüleceği üzere, kadrosu Müessese merkezinde bulunan 3 personel TKĠ Genel Müdürlüğünde ve 2 personel TKĠ Silopi Kontrol Müdürlüğünde kadrosu Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünde bulunan 1 personel Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğünde, 2 personel TKĠ Genel Müdürlüğü ve 1 personel ise TKĠ Silopi Kontrol Müdürlüğünde görevlendirilmiģtir.

24 10 Sayıştay Ayrıca Müessese dıģında görevlendirilen iģçilere iliģkin veriler aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir. Sıra no Unvanı Görev yeri Görevlendirildiği tarih Pozisyonlarının bulunduğu birim 1 Kamyon Ģoförü Göynük Kontrol Müdürlüğü GLĠ 2 Torna ustası Göynük Kontrol Müdürlüğü GLĠ 3 Kamyon Ģoförü Göynük Kontrol Müdürlüğü GLĠ 4 AĢçı Göynük Kontrol Müdürlüğü GLĠ 5 Buldozer operatörü Göynük Kontrol Müdürlüğü GLĠ 6 Kimya teknikeri TKĠ Genel Müdürlüğü GLĠ 7 Hidrolik pompacıhortumcu TKĠ Genel Müdürlüğü GLĠ 8 Kaynakçı ustası TKĠ Genel Müdürlüğü GLĠ 9 Elektrikçi ustası Silopi Kontrol Müdürlüğü GLĠ Tablodan görüleceği üzere pozisyonları Müessese merkezinde bulunan 9 iģçiden 5 i Göynük Kontrol Müdürlüğünde 3 ü TKĠ Genel Müdürlüğünde, (1) iģçi de Silopi Kontrol Müdürlüğü nde görevlendirilmiģtir. Ayrıca, bu sürelerin 2 yıla ulaģması, uygulamanın geçici bir duruma iliģkin olmadığını göstermektedir. SözleĢmeli ve iģçi statüsünde 19 personelin Müessese dıģında görevlendirilmesi, ihtiyaç duyulan personelin istihdamını ve iģe alınmasını engellediği gibi, ücretlerinin Müessesece karģılanması nedeniyle Müessese giderlerinin gereksiz yere arttırılmasına da sebep olduğundan, atamalarının bulundukları birimlere yapılması için Genel Müdürlük nezdinde giriģimlerde bulunulması önerilir. Müessese merkezinde 4, Bursa Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünde 3 baģuzman görev yapmaktadır. BaĢuzman kadroları için Kurumda yerleģik algı ve görev tevdiinde uygulama, bu kadroya atananlara herhangi bir görev verilmemesi ya da aktif bir görev tevdi edilmemesi gerektiği gibi bir algıdır. Hâlbuki bu kadroları iģgal edenler de verilen görevleri tabi oldukları mevzuat kapsamında fiilen eksiksiz olarak yerine getirmek zorundadırlar. Müessesede görevli baģuzmanların tümünün, daha önce yürüttükleri görevleri ve tecrübeleri de göz önünde bulundurularak, mevcut mevzuat doğrultusunda fiilen ve aktif biçimde istihdamları önerilir Sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, çalıģanların iģle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlama, bu çerçevede; mesleki riskleri önleme, eğitim ve bilgi verilmesi

25 11 dahil her türlü tedbiri alma, gerekli organizasyonu yapma, gerekli araç ve gereçleri sağlama, sağlık ve güvenlik tedbirlerini değiģen Ģartlara uygun hale getirme ve mevcut durumun iyileģtirilmesi için çalıģmalar yapma, iģ yerinde alınan iģ sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izleme, denetleme ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlama yükümlülüklerini kapsamaktadır. Müessese Müdürlüğünce iģ güvenliği uzmanı ve iģ yeri hekimi ihtiyacı açılan ihale sonucu hizmet alımı suretiyle karģılanmaktadır. Ayrıca ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğinin Ortak sağlık ve güvenlik birimi baģlıklı 12 nci maddesinin 5 inci fıkrasında (DeğiĢik cümle: RG tarih sayılı); OSGB ler kuruldukları il ve sınır komģusu illerde hizmet sunmaya yetkilidir. Sınır illerin dıģında hizmet verilebilmesi için, bu Yönetmelikte belirtilen Ģartları sağlayarak o illerde Ģube açılması zorunludur. Ancak niteliği gereği birden fazla ilde yürütülmesi gereken raylı sistem, yol ve nakil hattı inģası veya bakımı ve onarımı gibi iģlerde hizmet alınan OSGB nin iģin yapıldığı illerden herhangi birisinde yetkilendirilmiģ olması yeterlidir. hükmünü amir bulunmaktadır. Dolayısıyla merkezde kurulacak ortak sağlık ve güvenlik biriminin sınır komģusu illerde hizmet sunmaya yetkili olduğu gibi sınır illeri dıģında da söz konusu yönetmelikte belirtilen Ģartları sağlayarak Ģube açmaları mümkün bulunmaktadır. Yasal düzenlemelerin iģ sağlığı ve güvenliği konusunda, Müesseseye yüklediği yükümlülüklerin yerine getirilmesinin çözümünü iģ sağlığı ve güvenliği uzmanı ve iģ yeri hekimi istihdamı oluģturmaktadır. Bu nedenle, 6331 sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili Yönetmeliğin hüküm altına aldığı yükümlülüklerin yerine getirilerek, iģ kazaları ve iģ gücü kayıplarının önlenmesi, idari para cezalarına muhatap olunmaması için; - TKĠ ĠĢ Güvenliği ve Sağlığı Dairesine bağlı Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi oluģturulması, - Ġstihdam ettiği personel sayısı i aģan iģyerlerinde, ĠĢ Güvenliği ve Sağlığı ġube Müdürlükleri ve birimlerinin kadro ve organizasyonunda yeni mevzuat kapsamında değiģiklik yapılarak, ön görülen hekim ve uzmanların istihdamına olanak sağlanması, - ÇalıĢan sayısının den az olduğu birimlerde, kısmi zamanlı olarak çalıģması gereken hekim ve uzmanların da Ortak Sağlık ve Güvenlik Biriminden görevlendirilmesi, hususlarının yapılabilirliğinin incelenerek gerçekleģtirilebilmesi için, Genel Müdürlük nezdinde giriģimde bulunulması önerilir. Öte yandan Müessesenin Eğitim ve ĠĢ Güvenliği Müdürlüğündeki kadrolardan, mühendis, doktor ve sağlık personeli kadrolarının bir kısmının boģ olduğu görülmüģtür. Bu itibarla Müdürlüğün faaliyetlerini etkinlikle yürütebilmesi için bu kadrolara atama yapılması zorunludur.

26 12 Sayıştay 2- Personele yapılan harcamalar: Faaliyet döneminde personel için yapılan harcamanın ayrıntısı bir önceki yılla karģılaģtırmalı olarak personelin statüsü bazında aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir.

27 13 Tablo no (3): Personele yapılan harcamalar 2012 yılı 2013 yılı Harcanan Harcanan Personele yapılan harcamalar Toplam harcama Bin TL KiĢi baģına ayda düģen TL Ödeneğin son durumu Bin TL Esas ücretler Bin TL Ek ödemeler Bin TL Sosyal giderler Bin TL Cari yıl toplamı Bin TL GeçmiĢ yılla ilgili ödeme ve geri alıģlar Bin TL Toplam harcama Bin TL KiĢi baģına ayda düģen TL A-Memurlar B-SözleĢmeli personel C-ĠĢçiler Genel toplam (A+B+C) Geçen yıl toplamı Fark (974) (6.282)

28 14 Sayıştay 2013 yılında Müessesede istihdam olunan personel için 2012 yılından %8,2 oranında 12,6 milyon TL fazlasıyla 165,4 milyon TL tutarında harcama yapılmıģtır. Cari yıla iliģkin 118,1 milyon TL tutarındaki iģçilik giderlerinin %3,9 u oranında 4,6 milyon TL sini ödenen istihsal primi oluģturmaktadır. Toplu iģ sözleģmesinin 51 inci maddesinde prim; iģçilerin gösterecekleri gayret, iģe devam ve bağlılıkları, iģ talimatları ve disiplinine uygun çalıģmaları neticesinde belirlenen usullere göre yapılacak bir ödeme olarak tanımlanmasına rağmen, prim tahakkuklarında çeģitli aksamalar bulunduğu gözlenmiģtir. Rapor ekleri arasına (Ek:2) olarak alınan, Müessesedeki personelin servislere dağılımına iliģkin tablodan görüleceği üzere servislerde önemli sayıda ĠĢ Kanununa tabi personel çalıģtığından bunlara ödenen prim yanında, prim dağılımının üretici iģçiliği yeterince teģvik edici düzeyde ve formülasyonda olmaması, prim ödenmesinden beklenen faydayı etkisizleģtirmektedir. Yine toplu iģ sözleģmesinde, yapılacak ödemelerde prim yönetmeliği ve üretim artıģının esas alınacağını, iģletmelerde prim yönetmeliğinin aksayan yönlerinin günün Ģartlarına göre düzeltilmesi için iki sendika temsilcisinin de bulunacağı bir komisyonun oluģturulacağı kararlaģtırılmıģtır. Mevcut prim uygulamasından beklenen faydanın sağlanmasını engelleyen hükümlerin, günün Ģartlarına uygun olarak yeniden düzenlenmesi amacıyla, Toplu ĠĢ SözleĢmesinde, sendika temsilcilerin de katılımıyla oluģturulması, öngörülen komisyonun bir an önce çalıģmalarına baģlanmasının sağlanması önerilir. 3-Sosyal konular ve giderleri: Personel için yapılan sosyal giderlerin ayrıntısı bir önceki yılla karģılaģtırmalı olarak, personelin statüsü bazında aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir.

29 15 Tablo no (4): Sosyal giderler Sosyal giderler 2012 Bin TL Memurlar SözleĢmeliler ĠĢçiler 2013 Bin TL 2012 Bin TL 2013 Bin TL 2012 Bin TL 2013 Bin TL 2012 Bin TL Toplam 2013 Bin TL Fark Bin TL A-Cari yılla ilgili: 1-Aile ve çocuk yardımı Evlenme, doğum ve ölüm yardımı Sosyal yardım zammı Barındırma giderleri 5-Yedirme yardımı Giydirme yardımı TaĢıma giderleri Sosyal güvenlik ve genel sağlık sigortası primi iģveren payı ve ek karģılığı Emekli ikramiyesi iģten ayrılma tazminatı (1.598) 10-ĠĢsizlik sigortası iģveren payı Eğitim giderleri Spor giderleri 13-Dinlenme kamplarına yapılan harcamalar 14-Personel sendikalarına ödeme Ayni ve nakdi baģkaca sosyal giderler Toplam (A) B-GeçmiĢ yıllarla ilgili: 1-Emekli ikramiyesi, iģten ayrılma tazminatı (6.282) 2-Diğer ödemeler Toplam (B) (6.282) Genel toplam (A+B)

30 16 Sayıştay Faaliyet döneminde personele yapılan toplam 165,4 milyon TL tutarındaki harcamanın %40,4 oranında 66,9 milyon TL sini sosyal giderler, bunun %32,8 oranında 22 milyon TL sini ise kıdem tazminatları oluģturmuģtur. Toplu iģ sözleģmesi uyarınca, Müessese merkezi, Bursa Linyitleri ĠĢletmesi, Ilgın Linyitleri ĠĢletmesinde çalıģan iģçilere 6 Ģar ton torbalı kömür bedelsiz olarak verilmiģtir. ĠĢçilere verilen kömürün ortalama stok maliyeti 3,2 milyon TL olarak gerçekleģmiģ, ayrıca Gelir Vergisi Kanunun 63 üncü ve Katma Değer Vergisi Kanununun 27 nci maddesi uyarınca da 1,3 milyon TL tutarında vergi ödenerek gider kaydolunmuģtur. Müessesenin, TavĢanlı da ve Tunçbilek te toplam 320, Orhaneli ve Keles te 294 olmak üzere 614 lojmanı bulunmaktadır. Ġnceleme tarihi itibarıyla (Haziran-2014) bu lojmanların 494 adedinin dolu, 144 adedinin boģ olduğu görülmüģtür. dolu lojman boģ lojman toplam lojman % (BoĢ) -TavĢanlı Tunçbilek Bursa Linyitleri ĠĢletmesi (Orhaneli) Bursa Linyitleri ĠĢletmesi (Keles) Yukarıdaki oranlardan görüleceği üzere lojmanların önemli bölümü boģ durumdadır. Özellikle Tunçbilek, Orhaneli ve Keles deki lojmanların doluluk oranları düģük düzeydedir. Ayrıca Müessese merkezindeki lojmanların yapım yıllarının eski olması, getirilen kısıtlamalar ve bakım onarımlarının düzenli yapılamaması nedeniyle, büyük bakım onarıma da ihtiyaç bulunduğu görülmüģtür. Öte yandan Müessesenin TavĢanlı Ġlçesine yaklaģık 40 km uzaklıktaki Kütahya Ġli Yoncalı Beldesinde 3 blokta 24 konutu bulunmaktadır. Yoncalı Beldesi termal su kaynakları ile ünlü olup, bu konutlar geçmiģte yaz sezonunda Müessese personelinin yararlanması için inģaa ettirilmiģ olup, kıģ aylarında boģ durumdadır. Ayrıca konutların bakım onarımlarının düzenli biçimde yaptırılamadığı anlaģılmaktadır. Ayrıca Kamu Ġktisadi TeĢebbüsleri ve Bağlı Ortaklıklarının 2013 yılına ait Genel Yatırım ve Finansman Programının Genel ilkeler baģlıklı 3 üncü maddesinde, atıl durumda olan gayrimenkullerin satıģ, kiralama veya bedelli devir gibi usullerle rayiç bedel esas alınarak değerlendirileceği kararlaģtırılmıģtır. Bu itibarla lojmanların bulunduğu alanlar dahil taģınmazların bu kapsamda değerlendirilmesi gereklidir. Öte yandan 18 Nisan 2013 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Kanunun