SONDAJLA MADEN ÇIKARILAN ĠġLERĠN YAPILDIĞI ĠġYERLERĠ ĠLE YERALTI VE YERÜSTÜ MADEN ĠġLERĠNĠN YAPILDIĞI ĠġYERLERĠNDE UYGULANACAK ASGARĠ GENEL HÜKÜMLER

Transkript

1 SONDAJLA MADEN ÇIKARILAN ĠġLERĠN YAPILDIĞI ĠġYERLERĠ ĠLE YERALTI VE YERÜSTÜ MADEN ĠġLERĠNĠN YAPILDIĞI ĠġYERLERĠNDE UYGULANACAK ASGARĠ GENEL HÜKÜMLER 1. Organizasyon ve gözetim 1.1. ĠĢyerlerinin organizasyonu ĠĢyerleri tehlikelere karģı yeterli koruma sağlanacak Ģekilde organize edilir. ÇalıĢanların sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmamak için iģyerindeki tehlikeli veya atık maddeler uzaklaģtırılır veya kontrol altında tutularak iģyerinin her zaman düzenli bir durumda olması sağlanır ÇalıĢma mahalleri, çalıģanların iģlerini kolayca yapabilmeleri için ergonomik esaslara uygun Ģekilde tasarlanır ve kurulur ĠĢyerleri, muhtemel çevre Ģartlarına dayanabilecek Ģekilde tasarlanır, inģa edilir, kurulur, iģletilir, kontrol edilir ve bakımı yapılır. ĠĢyerlerinin, kullanım amacına uygun yapıda ve sağlamlıkta olması sağlanır ÇalıĢma mahallinde çalıģanın yalnız çalıģması durumunda, uygun gözetim yapılır ĠĢyerinin varsa ocağını da kapsayacak Ģekilde gerekli haberleģme ve iletiģim, uygun yollarla sağlanır ĠĢyerlerinde çalıģanlara dair kayıtlar tutulur. Ocağa giriģ ve çıkıģlar ile çalıģanların bulunduğu yerler belirtilerek kayıt altına alınır Ocak yönetimince yazılı izin verilmemiģ kimseler ocağa giremezler. Yazılı izin almıģ olanlar ise, ocağa ancak yetkili bir çalıģanın eģliğinde girebilirler Bu Yönetmelikte öngörülen kayıtların tutulmasından ve saklanmasından iģveren sorumludur Her iģyerinde iģveren tarafından atanmıģ, çalıģmanın devam ettiği sürece görev yapacak, yeterli beceri ve uzmanlığa sahip sorumlu kiģi veya kiģiler bulunur. Yeterli beceri ve uzmanlığa sahip olmak Ģartıyla iģyeri için bu sorumluluğu iģverenin kendisi üstlenebilir.. MarblePort Türkiye'nin Doğal Yapı Taşları Maden Ve Mermer Portalı Gözetim ve denetim Yapılan tüm çalıģmalarda, çalıģanların sağlık ve güvenliğinin korunmasının sağlanması için iģverence atanan, yeterli beceri ve uzmanlığa sahip kiģiler tarafından gerekli gözetim ve denetim yapılır. Sağlık ve güvenlik dokümanında, gerekli görülmesi halinde çalıģılan yerler gözetim yapan kiģi tarafından her vardiyada en az bir defa kontrol edilir. Yeterli beceri ve uzmanlığa sahip olmak Ģartıyla yukarıda belirtilen gözetim görevini iģverenin kendisi üstlenebilir Tek vardiyayla çalıģılan iģyerlerinde veya tatil gibi güvenliği riske sokacak kadar ara verilmesinden sonra, çalıģanlar ocağa girmeden ve herhangi bir faaliyete baģlanmadan önce, sorumlu kiģiler tarafından ocağın her yeri sağlık ve güvenlik yönünden denetlenir; çalıģamaya uygun Ģartların varlığı tespit edilmeden ocağa girilmesine izin verilmez.

2 1.4. Her iģyerinde kendilerine verilen iģi yapabilmek için gerekli beceri, tecrübe ve eğitime sahip yeterli sayıda kalifiye çalıģan bulundurulur ÇalıĢanlara sağlık ve güvenliklerini sağlayabilmeleri için yeterli bilgi, talimat ve eğitim verilir ve bu eğitimler tekrarlanır. ĠĢveren, çalıģanlara verilen talimatların kendilerinin ve diğer çalıģanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atmalarını önleyecek Ģekilde kolay anlaģılır olmasını sağlar Her iģyeri için çalıģanların sağlık ve güvenliklerinin korunması, patlayıcı maddelerin taģınması, depo edilmesi ve iģ ekipmanlarının güvenli bir Ģekilde kullanılması için gerekli kuralları belirleyen yazılı talimatlar hazırlanır. Bu talimatlar, acil durum ekipmanlarının kullanımına ve iģyerinde veya iģyeri yakınındaki herhangi bir acil durumda nasıl hareket edileceğine iliģkin bilgileri de kapsar Güvenli çalıģma yöntemleri: Her iģyerinde ya da her iģte güvenli çalıģma yöntemleri uygulanır. Tesis, tahkim ve onarım iģleri yapacak olanlar için gerekli güvenlik tedbirleri alınır Ocakların girilmesi yasaklanan kısımları, uyarı levhalarıyla belirtilir. Bu levhalar, tüm çalıģanlar tarafından kolayca görülecek ve anlaģılacak biçimde hazırlanır ve yerleģtirilir Muhtemel istenmeyen bir durumda kolayca fark edilemeyecek veya yardıma gidilemeyecek yerler ile kuyu içinde yapılan tesis, tahkim ve onarım iģlerinde çalıģanlar tek baģına çalıģtırılamaz Sağlık ve güvenlik dokümanı Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi hükmü saklı kalmak kaydı ile iģveren, hem olağan hem de olağanüstü durumlarda çalıģanların sağlık ve güvenliğini korumak üzere alınması gerekli tüm tedbirlerin sağlık ve güvenlik dokümanında yer almasını sağlar Sağlık ve güvenlik dokümanı düzenli olarak güncelleģtirilir ve denetim için iģyerinde bulundurulur. ĠĢyerindeki çalıģmalar sağlık ve güvenlik dokümanına uygun olarak yürütülür Sağlık ve güvenlik dokümanında, gerekli görülmesi halinde, hem tehlikeli iģlerin yapılmasında hem de diğer iģlerle etkileģmesi sonucu ciddi tehlikelere neden olabilecek rutin iģlerin yapılmasında bir çalıģma izin sistemi uygulanır. Yapılacak iģten önce, iģ sırasında ve iģ bitiminde uyulacak Ģartları ve alınacak tedbirleri belirten çalıģma izni, çalıģmaya baģlanmadan önce yetkili bir kiģi tarafından yazılı olarak verilir ĠĢveren, iģ sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi dahil olmak üzere çalıģanların sağlığını ve güvenliğini korumak için alınan tedbirleri, bu Yönetmeliğe uygunluğunu sağlamak için, düzenli aralıklarla gözden geçirir.. MarblePort Türkiye'nin Doğal Yapı Taşları Maden Ve Mermer Portalı. 2. Mekanik ve elektrikli ekipman ve tesisatlar 2.1. Genel Mekanik ve elektrikli ekipmanın seçimi, kurulması, uygun yerlere yerleģtirilmesi, hizmete alınması, iģletilmesi ve bakımında, çalıģanların sağlık ve güvenliği için, bu Yönetmelik hükümleri ile 3/3/2009 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Makina Emniyeti Yönetmeliği (2006/42/AT) ile 25/4/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan ĠĢ Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik ġartları Yönetmeliği hükümleri dikkate alınır. Gazların,

3 buharların veya buharlaģabilen sıvıların alev alarak tutuģması sonucu yangın veya patlama riski olan bir ortamda kullanılacak iģ ekipmanları, bu tür ortamlarda kullanmaya uygun özellikte olmalıdır. ĠĢ ekipmanları, gerektiğinde uyumlaģtırılmıģ ulusal standartlara sahip, uygun koruma tertibatları ve arıza durumunda ekipmanın güvenli kalmasını sağlayacak sistemler ile donatılır ĠĢyerinde, elektrik Ģebekesini ve Ģebekedeki sabit aygıt ve tesislerin yerlerini gösteren, ölçekli, ayrıntılı ve güncel bir plan bulundurulur. Yetkisiz kimselerin elektrik aygıtlarını almasının ve kullanmasının yasak olduğunu, yangın anında yapılacak iģleri, elektrik devresini kesmekle görevli kiģilerle haberleģme biçimini ve gerekli diğer bilgileri kapsayan talimatlar hazırlanır ve uygun yerlere asılır.. MarblePort Türkiye'nin Doğal Yapı Taşları Maden Ve Mermer Portalı Elektrik tesisleri, uygun ölçü, kontrol, gösterge, uyarı ve kumanda aygıtlarıyla donatılır Elektrikli aygıtlar, çevrenin sıcaklığı da hesaba katılarak, önceden tespit edilmiģ en yüksek sıcaklıkta çalıģabilecek biçimde kurulur ve kullanılır Gerektiğinde kullanılmak üzere, uygun yerlere, herhangi bir Ģebeke kısmının akımını tamamen kesecek devre kesicileri yerleģtirilir Yeraltı ocaklarında kullanılacak ekipman ve tesisatlar ile bu tip madenlerin grizu gazı ve/veya yanıcı tozlar tarafından muhtemel tehlike oluģturabilecek yerüstü tesislerinde kullanılan parçalar 30/12/2006 tarihli ve üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile Ġlgili Yönetmelik (94/9/AT) te belirtilen I. Grup Teçhizat kategorisine uygun olmalıdır ÇalıĢma gerilimi 42 voltun üzerinde ise, elektrik kaçağı yapabilecek elektrikli aygıtlar ve madeni kısımlar, topraklamayla güvenlik altına alınır. Ocak içi Ģebekesine ve buna bağlı devrelere ait topraklama iletkenlerinde kesiklik veya kopukluk bulunmayacak; kablo ekleme kutuları veya baģlıklarında, güvenli biçimde köprüleme yapılır. Bağlantı yerlerinde boya, oksit ve pas nedeniyle topraklama direncinin yükselmesine izin verilmez.. MarblePort Türkiye'nin Doğal Yapı Taşları Maden Ve Mermer Portalı Elektrik tesisatıyla ilgili mevzuat, baģka bir topraklama sistemine izin vermedikçe, ocak içi Ģebekesinin herhangi bir noktasındaki topraklama, ancak ocak dıģındaki bir topraklama tesisiyle birleģtirilerek yapılabilir AĢırı güçlere karģı koruma Yeraltındaki tesis ve aygıtları, gerilimin aģırı yükselmelerine karģı korumak amacıyla, yerüstünde gerekli yerlere parafudr vb. koruyucular yerleģtirilir Her Ģebeke ve devredeki akımın nominal değeri üstüne çıkmasına karģı gerekli otomatik koruma aygıtları (devre kesiciler) kullanılır Devre kesiciler, bağlı oldukları devrelerin akımını güvenlikle ve süratle kesebilecek biçimde seçilmiģ olmalıdır. Devre kesiciler, devreyi otomatik olarak kestiklerinde, kendi kendilerine tekrar kapanmayacak özellikte olmalı ve dıģ etkilere karģı korunmalıdır Deney ve kontrol aletleri, normal kullanıģları sırasında tehlike meydana getirmeyecek biçimde yapılmıģ olmalıdır.

4 2.4. Yapılan kontrol ve deneylerde tehlike meydana getirecek biçimde hasara uğramıģ veya bozulmuģ oldukları görülen kablolar, derhal onarıma alınır veya sağlamlarıyla değiģtirilir. Hasara uğramıģ veya bozulmuģ kablolar, esaslı biçimde onarılıp kontrol edilmedikçe tekrar kullanılamaz Mekanik iģ ekipmanları ve tesisler, sağlam, kusursuz ve kullanım amacına uygun olmalıdır. Elektrikli ekipmanların ve tesislerin gücü ve boyutları, kullanım amacına uygun olmalıdır. Mekanik ve elektrikli iģ ekipmanları ile tesisat tehlike meydana getirmeyecek Ģekilde kurulur ve korunur Tehlike meydana getirebilecek uzaktan kumandalı makinaların üzerine, uyarı levhaları konur ve bunlar, durdurma düzenleriyle donatılır Her türlü elektrik kullanımı ve elektrik tesisatının iģletilmesiyle ilgili olarak, bu Yönetmelik hükümleri yanında ilgili diğer mevzuat hükümleri de uygulanır. 3. Bakım ve onarım 3.1. Mekanik ve elektrikli ekipmanlar ile tesislerin kontrolü, bakımı ve gerektiğinde testlerinin düzenli bir Ģekilde yapılmasını sağlayacak uygun bakım planı yapılır. Ekipmanların ve tesislerin bütün kısımlarının kontrol, bakım, onarım ve testleri yetkili kiģiler tarafından yapılır. Bakım ve onarımdan sonra, ekipman ve tesisler kullanıma alınmadan önce kontrol edilir. Yapılan kontrol ve testlerle ilgili kayıt tutulur ve bu kayıtlar uygun Ģekilde saklanır Güvenlik ekipmanları ve makinaların koruyucu düzenleri her zaman kullanıma hazır ve çalıģır durumda bulundurulur ve düzenli aralıklarla kontrol edilir. Bu ekipmanların bakımı yapılan iģ dikkate alınarak yapılır. 4. Kuyuların Kontrolü 4.1. Sondaj kuyusu açılması iģlemleri sırasında kullanılmak üzere püskürme ve yeraltında bulunan zehirli ve patlayıcı gazların yayılması gibi risklerden korunmak için uygun kontrol ekipmanı bulundurulur. Bu ekipmanların dağılımında, açılan kuyular ve yürütülen iģlemler dikkate alınır Petrol, doğal gaz, jeotermal ve kaya gazı sondajlarında mutlaka kuyu kontrol donanımları bulundurulması zorunludur. Bu donanımlar her kuyu için kurulur ve bu donanımların çalıģır durumda olması sağlanır. Gaz ve sıvı püskürme ihtimali bulunan diğer sondaj kuyularında da kurulur ve iģletilir.. MarblePort Türkiye'nin Doğal Yapı Taşları Maden Ve Mermer Portalı Sondaj kuyusu açılması iģlemleri sırasında kullanılmak üzere, püskürme gibi risklerden korunmak için uygun kontrol ekipmanı ve gerektiğinde kuyuyu susturmak amacıyla sondaj çamurunu ağırlaģtırmak için bant vb. malzemeleri bulundurulur. Bu ekipmanların ve malzemelerin dağılımında, açılan kuyular ve yürütülen iģlemler dikkate alınır. 5. Patlama riski, yangın tehlikesi ve zararlı ortam havasına karģı korunma 5.1. Genel Ortam havasında sağlığa zararlı ve/veya patlayıcı maddelerin bulunup bulunmadığının tespit edilmesi ve bu maddelerin konsantrasyonunun ölçülmesi için gerekli tedbirler alınır. Sağlık ve güvenlik dokümanında gerekli görülmesi halinde, elektrikli tesisatlar ve içten patlamalı motorların gücünü otomatik olarak kesen aygıtlar, belirlenmiģ yerlerdeki gaz birikimlerini otomatik

5 ve devamlı olarak ölçen kontrol aygıtları ve otomatik alarm sistemleri sağlanır. Otomatik ve mekanik ölçüm sonuçları sağlık ve güvenlik dokümanında öngörüldüğü Ģekilde kayıt altına alınır ve saklanır Yangın veya patlama tehlikesi bulunan ortamlarda tütün ve tütün ürünlerinin içilmesine izin verilmez. Bu tür ocaklara sigara, pipo, puro, kibrit, çakmak vb. madde ve malzemeler sokulmaz. Yangın çıkması veya patlama meydana gelmesine karģı yeterli tedbir alınmadığı sürece, açık alev kullanılması ve kıvılcım çıkarabilecek veya tutuģmaya neden olabilecek herhangi bir tutuģturucu kaynakla çalıģma yapılması yasaklanır Patlama risklerinden korunma Patlayıcı ortam oluģmasına ve birikmesine karģı gerekli tüm tedbirler alınır Patlama riski bulunan yerlerde, patlayıcı ortamın tutuģmasını önlemek için gerekli tüm tedbirler alınır Alınması gerekli tedbir ve kullanılacak ekipmanı ayrıntılı olarak belirten patlamayı önleme planı hazırlanır Zararlı ortam havasından korunma Zararlı maddelerin ortam havasına karıģtığı veya karıģabileceği yerlerde; a) Zararlı maddelerin çıkıģının kaynağında engellenmesi, b) Kaynağından emilmesi veya uzaklaģtırılması, c) Bu maddelerin ortam havasındaki yoğunluğunun azaltılması, gibi tedbirler alınarak çalıģanların risk altında olması önlenir. Bu tedbirlerle ilgili uygulanan sistem, çalıģanların risk altında olmasını önleyecek Ģekilde ve zararlı maddeleri ortam havasından uzaklaģtıracak kapasitede olmalıdır ÇalıĢanların, ortam havasında bulunan tozun zararlı etkilerinden korunması için bu Yönetmelik hükümleri ile beraber Bakanlıkça çıkarılan tozla mücadeleyle ilgili mevzuat hükümleri de dikkate alınır /7/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan KiĢisel Koruyucu Donanımların ĠĢyerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydı ile çalıģanların zararlı ortam havasına maruz kalabilecekleri yerlerde yeterli sayıda uygun solunum ve canlandırma ekipmanı bulundurulur. Bu yerlerde bu ekipmanı kullanabilecek eğitime sahip yeterli sayıda çalıģan bulunur. Bu ekipman uygun yerlerde saklanır ve korunur Ortam havasında zehirli gazların bulunduğu veya bulunabileceği yerlerde, alınan tedbirler ve mevcut koruyucu donanımla ilgili detayları kapsayan bir koruma planı hazır bulundurulur Yangından korunma Sağlık ve güvenlik dokümanında belirlenmiģ olan kaynaklardan yangının baģlaması ve yayılmasına karģı iģyerlerinin planlanması, kurulması, donatılması, iģletmeye alınması, iģletilmesi ve bakımında gerekli tedbirler alınır. Yangınla hızlı ve etkili mücadele için gerekli tertibat

6 hazırlanır. Yangın çıkma ihtimali bulunan yerler yağ, kükürt, kömür tozu vb. kolay yanabilecek maddelerden temizlenir ĠĢyerleri, uygun yangın söndürme ekipmanları ve gereken hallerde yangın detektörleri ve alarm sistemleri ile donatılır Otomatik olmayan yangın söndürme ekipmanları, kolay ulaģılabilir ve kullanılabilir olmalı ve gerektiğinde zarar görme ihtimaline karģı korunmalıdır Bu Yönetmeliğin 5, 6, 7 ve 8 inci maddelerinde belirtilen hükümler gereğince, yangından korunma, yangın baģlangıcını ve yayılmasını tespit ve yangınla mücadele konusunda alınacak tedbirlerle ilgili detayları kapsayan yangından korunma planı çalıģılan yerlerde bulundurulur Yangınla mücadele ekipmanları, 11/9/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Sağlık ve Güvenlik ĠĢaretleri Yönetmeliği hükümlerine uygun Ģekilde iģaretlenir. Bu iģaretler uygun yerlere konur ve kalıcı olur Kendiliğinden yanmaya elveriģli madenlerde, bekleme barajları dahil olmak üzere gerekli tedbirler alınır ve bu madenlerde numaralı madde gereğince denetimler yapılır. Barajların açılmasında gerekli güvenlik tedbirleri alınır. Bu barajlar hazırlanacak olan planlarda gösterilir. 6. Patlayıcı maddeler ve ateģleyiciler 6.1. Patlayıcı maddelerin ve ateģleyicilerin depolanması, taģınması ve kullanılması, sadece bu konuda yetkili ve ehil kiģiler tarafından yapılır. Bu iģler, çalıģanlar için risk oluģturmayacak Ģekilde organize edilir ve yürütülür ĠĢletmelerin yapısına uygun nitelikte patlayıcı maddeler ve kapsüller kullanılır. Patlayıcı maddeleri yeterlilik belgesine sahip ateģleyicilerden baģkasının almasına ve ateģlemesine izin verilmemelidir Yeraltındaki patlayıcı madde depoları, bir patlama halinde, çalıģanların çalıģtığı yerlere, yollara ve ana havalandırma yoluna zarar vermeyecek ve çalıģanlar için tehlike oluģturmayacak uzaklıkta, çatlak ve göçük yapmayacak, olabildiğince su sızdırmayacak, alt ve üst kattaki çalıģmalara zarar vermeyecek ve çalıģmalardan zarar görmeyecek bir yerde olmalıdır. Patlayıcı madde depolarının yakınında çalıģma yapılırken, yangın ve patlamaya neden olunmaması için sağlık ve güvenlik tedbirleri alınır ve hiçbir tutuģturucu kaynakla çalıģma yapılmaz. 50 kilogramdan az patlayıcı madde bulunan depolara ana yoldan 90 derecelik bir, daha çok patlayıcı madde bulunan depolara 90 derecelik iki dirsek oluģturan yolla girilmeli ve patlayıcı madde deponun son kısmına konulmalıdır. Bir patlama olasılığına karģı, patlayıcı madde depolarının karģısına, dirseklerden en az üç metre derinlikte hız kesici cepler yapılmalıdır. Yeraltı deposunda, sıcaklığın 8 dereceden aģağı ve 30 dereceden yukarı olmaması sağlanır. Patlayıcı madde dağıtımı, depo çıkıģındaki özel bir cepte yapılır ve buralarda statik elektrik boģalmasına karģı gereken tedbirler alınır Patlayıcı maddeler özel sandıklar içinde taģınır ve bu sandıkların içine baģka bir madde konulamaz. Kapsüllerle diğer patlayıcı maddeler aynı kap içinde bir arada bulundurulamaz ve taģınamaz.

7 6.5. AteĢleyici, manyeto ve sandıkların anahtarlarını kendi üzerinde bulundurur. AteĢleyicinin vücudundaki statik elektriğin boģaltılması için gerekli tedbirler alınır. Bir kiģinin taģıyabileceği patlayıcı madde miktarı 10 kilogramı geçemez Patlayıcı madde depolarında, patlayıcı madde ve bu maddelerin tüketim kaydı tutulur Patlayıcı madde lağım deliği iyice temizlendikten ve gerekli hallerde yastık maddesi yerleģtirildikten sonra doldurulur ve sıkılandıktan sonra ateģlenir. Sıkılama maddesinin boyu 40 santimetreye kadar olan kartuģlar için 35 santimetredir. Fazla her kartuģ için, kartuģ boyunun yarısı kadar, sıkılama maddesi eklenir. Patlayıcı maddenin boyu, delik derinliğinin yarısını geçemez. Artan boģluk, sıkılama maddesiyle doldurulur. Sorumlu kiģiler, sıkılama madde ve gereçlerini ateģleme yerinin yakınında bulundururlar. Lağım deliklerinin doldurulması ve sıkılanması, bizzat ateģleyici veya onun gözetim ve sorumluluğu altında bu konuda deneyimli usta veya çalıģan tarafından yapılır. KartuĢlar lağım deliklerine Ģekillerinin bozulmamasına özen gösterilerek zorlanmadan sokulur. Sıkılama iletken olmayan özel çubuklarla yapılır. Fitiller ve kapsüller özel kapsül pensesiyle sıkıģtırılır. Kapsüller kartuģlara ateģleme yapılacağı sırada yerleģtirilir ve lağım delikleri ancak ateģlenecekleri zaman doldurulur Kapsül tellerinin uçlarının temizlenmesi, birbirlerine ve ateģleme tellerine bağlanması ve ateģlenmesi iģini bizzat ateģleyici yapar. Lağım atılacak yeri en son ateģleyici terk eder. BeĢten çok lağımın aynı zamanda ateģlenmesi seri halinde elektrikle yapılır. Yanıcı ve parlayıcı gazlar bulunan tozların yanması ve patlaması tehlikesi olan ocaklarda, fitille ateģleme yapılamaz Elektrikli kapsülle ateģleme yapılan yerlerde lağım deliklerine teknik amonyum nitratın doldurulmasında kullanılan pnömatik ve mekanik araçlar uygun biçimde topraklanır. Doldurulacak lağım sayısı, elektrikli ateģleme aracının patlatabileceği kapsül sayısının yarısını geçemez. AteĢlemeden önce, bütün bağlantılar gözden geçirilir ve özel ölçüm aygıtları ile devre kontrolü yapılır Gerekli çevre güvenliği alınmadan ateģleme yapılmaz Lağım atıldıktan sonra, elektrikli ateģlemede en az 5 dakika, fitil veya benzeri ateģlemede 1 saat geçmeden ve yetkili kimseler tarafından dikkatle muayene edilip tehlike kalmadığı bildirilmedikçe ateģleme alanına kimsenin girmesine izin verilmez. Lağım deliğinde patlamamıģ patlayıcı maddenin kaldığı veya bundan kuģkulanıldığı takdirde, ortamın güvenliği sağlanıncaya kadar ateģleme alanına kimse giremez. PatlamamıĢ patlayıcı madde artıkları, bir sorumlu kiģinin gözetiminde, mümkünse o lağımı delen çalıģan tarafından, patlamamıģ lağım deliğinin en az 30 santimetre yakınında, ona paralel baģka bir delik delinip doldurularak ateģlenir. Delinme, doldurulma, ateģleme ve pasanın kaldırılması sırasında, çalıģma alanında, görevlilerden baģkasının bulunması yasaktır. PatlamamıĢ kartuģ ve kapsüller bulunması ihtimaline karģı, pasalar elle kaldırılır ve kartuģ ve kapsüller aranır; bulunamadığı takdirde, bu pasanın doldurulduğu araba, katarlara bağlanmaz. Bu arabaların üzerine tehlike iģareti konur; güvenlik tedbirleri altında tek olarak ocak dıģına çıkarılır; dikkatle boģaltılır ve bulunacak patlayıcı maddeler ambara teslim edilir. AteĢleyici, lağım deliğinde kalan patlamamıģ patlayıcı maddeleri zararsız hale sokamazsa, bacadaki çalıģmayı durdurur; kendisinden sonraki vardiya ateģleyicisine durumu bildirerek bacayı teslim eder ve sorumlu kiģilere gerekli bilgileri bizzat verir Patlayıcı maddelere iliģkin yönerge: Patlayıcı maddelerin taģınması ve depo edilmesine iliģkin esaslar hususunda, ilgili mevzuat hükümlerinin de göz önünde tutulduğu ve aģağıdaki ayrıntıları kapsayan bir yönerge hazırlanır. Bu Yönergede;

8 a) Patlayıcı madde depolarının yerini gösterir planlar, b) AteĢleyiciler ile patlayıcı madde depolarına girmeye yetkili çalıģanların listesi, c) Patlayıcıları nem, bozulma ve donmaya karģı korumak için alınacak tedbirler, ç) Patlayıcı madde tüketim planı, d) Tecrit (ayırma) tedbirleri, e) Havalandırma, f) Patlama ve yangına karģı alınacak tedbirler, g) Yangın halinde gaz ve dumanların boģaltılması, ğ) Patlayıcı maddelerin taģınmasına dair kuralları, ile ilgili hususlar yer alır. 7. Kimyasal ve radyoaktif maddeler 7.1. Kimyasal maddelerin kullanıldığı çalıģmalarda çalıģanların sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için, bu Yönetmelik hükümleri ile 12/8/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Kimyasal Maddelerle ÇalıĢmalarda Sağlık ve Güvenlik Tedbirleri Hakkında Yönetmelik hükümleri dikkate alınır Radyoaktif maden ve minerallerin arama, üretim ve çıkarılmasıyla ilgili çalıģmalarda bunların zararlı etkilerini giderici önleyici ya da koruyucu tedbirler alınır. 8. UlaĢım yolları 8.1. ÇalıĢma yerlerine güvenli bir Ģekilde ulaģabilmek ve acil bir durumda hızlı ve güvenli bir Ģekilde bu yerleri terk edebilmek için ulaģım yolları sağlanır Merdivenler, yükleme platform ve rampaları dahil bütün ulaģım yolları, yayalar veya araçlar için kolay, güvenli ve uygun geçiģi sağlayacak, uygun eğimde ve yakınındaki çalıģanları tehlikeye düģürmeyecek Ģekilde hesaplanır, boyutlandırılır ve yapılır Yayaların kullandığı ve/veya araçlarla malzeme taģımada kullanılan yollar, kullanıcı sayısına ve iģyerinde yapılan iģin özelliğine uygun boyutlarda olmalıdır. Madenin üretim yöntemi ve teknik özellikleri göz önünde bulundurularak çalıģanların çalıģma yerlerine ulaģmaları için gerekli teçhizat, donanım ve araç sağlanır. Malzeme taģınan yollarda yayalar için yeterli güvenlik mesafesi bırakılır Araç trafiğine açık yollar ile kapılar, yaya geçiģ yolları, koridorlar ve merdivenler arasında yeterli mesafe bulunur ÇalıĢanların korunması amacıyla araç yolları ve geçiģler açıkça iģaretlenir ve yeterli düzeyde aydınlatılır.

9 8.6. ÇalıĢma sahasında motorlu taģıtlar ve araç trafiğinin bulunması durumunda, trafik kurallarına uygun düzenleme yapılır Yaya yolları ve taģıma yolları dahil tüm ulaģım yollarında gidiģ geliģi zorlaģtırıcı engeller ve malzeme döküntüleri bulunmaması sağlanır. 9. TaĢıma ile ilgili hususlar 9.1. Kurtarma iģleri gibi özel durumlar hariç olmak üzere çalıģanlar sadece insan taģımak için imal edilmiģ araçlarla taģınır. Bu taģıtlarda gerekli hız limitleri belirlenerek bu limitlere uyulması sağlanır ve bu taģıtlar sağlık ve güvenlik açısından uygun durdurma tertibatıyla donatılır Ocakta kullanılan tüm mobil ekipmanlar görünürlüğü ve hareket yönünün ayırt edilmesini sağlayacak gerekli iģaret lambalarıyla donatılır. Lokomotiflerin önünde beyaz veya sarı, son arabanın arkasında da kolay görülür kırmızı bir iģaret lambası bulundurulur Konveyörlerin tehlikeli kısımları, özellikle baģ ve kuyruk tamburları, uygun ve güvenlikli bir koruyucu altında bulundurulur. Konveyörlerin eğimi, konveyörler üzerinde taģınan madde veya malzemenin kayması sonucu tehlike meydana getirebilecek derecedeyse, bu tehlikeyi önleyecek özel tedbirler alınır Konveyörler, makiniste iģaret vermek üzere iģaretleģme araçlarıyla veya herhangi bir noktada durdurabilecek bir düzenle donatılır. Bu araçlar çalıģırken bir sorumlunun sürekli gözetimi altında bulundurulur.. MarblePort Türkiye'nin Doğal Yapı Taşları Maden Ve Mermer Portalı UyumlaĢtırılmıĢ ulusal standartlara ve yapılan iģe uygun taģıyıcı halatlar kullanılır. Halatlar ve halat tellerinin uygun testleri yapılır. Halatlar ve halat telleri, her kullanım öncesinde kontrol edilir ve periyodik olarak bakımları yapılır. 10. Açık alandaki çalıģmalar ĠĢyerindeki açık çalıģma yerleri, yollar ve çalıģanların kullandığı diğer açık alanlar yaya ve araç trafiğinin güvenli bir Ģekilde yapılmasını sağlayacak Ģekilde düzenlenir Açık çalıģma alanları gün ıģığının yeterli olmadığı hallerde uygun Ģekilde aydınlatılır Açık alanda yapılan çalıģmalarda aģağıdaki düzenlemeler yapılır: a) ÇalıĢanlar, olumsuz hava koģullarına ve gerekli hallerde cisim düģmelerine karģı korunur. b) Gürültü, gaz, buhar, toz veya güneģ gibi dıģ etkilerin olumsuz sonuçlarından çalıģanların korunması sağlanır. c) ÇalıĢanlar, herhangi bir tehlike durumunda iģyerini hemen terk edebilmeli veya kısa sürede yardım alabilmelidir. ç) ÇalıĢanların kaymaları veya düģmeleri önlenir. 11. Tehlikeli alanlar Tehlikeli alanlar açıkça görülebilir Ģekilde iģaretlenir ve gerekli olduğu durumlarda etrafı engellerle çevrilir.

10 11.2. Yapılan iģin özelliği nedeniyle malzeme veya çalıģanların düģmesi dahil risk bulunan tehlikeli alanlara, görevli olmayan kiģilerin girmesi uygun araç ve gereçlerle engellenir Merdivenler ve yüksekte çalıģma gerektiren yerlerde çalıģanların güvenliğini sağlamak üzere gerekli bütün tedbirler alınır Tehlikeli alanlara girme yetkisi olan kiģilerin korunması için uygun tedbirler alınır Silo ve kuyu gibi yerlere gerekli güvenlik tedbirleri alınarak girilir. Dik damarlardaki çalıģma yerlerinde parça düģmelerine karģı gerekli güvenlik tedbirleri alınır. Lağım atılmaları vb. nedenlerle çalıģmaların durdurulup çalıģanların dıģarıya çıkarıldığı hallerde, kuyu denetlenerek sağlık ve güvenlik yönünden yeterli olduğu tespit edilmeden hiç kimsenin kuyuya inmesine izin verilmez Ocaklara kesici ve yaralayıcı alet, silah veya alkollü içki sokulamaz. 12.Yeraltı ve yüzey suları 12.1 ĠĢletmelerin yeraltı ve yerüstü çalıģmalarında suların meydana getireceği tehlikelere karģı gerekli sağlık ve güvenlik tedbirleri alınır. 13. KaçıĢ yolları ve imdat çıkıģları Herhangi bir tehlike durumunda, tüm çalıģanların iģyerini derhal ve güvenli bir Ģekilde terk edebilmeleri için gerekli tedbirler alınır Acil çıkıģ yolları doğrudan dıģarıya veya güvenli bir alana veya toplanma noktasına veya tahliye noktasına açılır ve çıkıģı önleyecek hiçbir engel bulunmaz Acil çıkıģ yollarının ve kapılarının sayısı, boyutları ve yerleri yapılan iģin niteliğine, iģyerinin büyüklüğüne ve çalıģanların sayısına uygun olması sağlanır Acil çıkıģ kapıları dıģarıya doğru açılır. Acil çıkıģ kapıları; acil durumlarda çalıģanların hemen ve kolayca açabilecekleri Ģekilde olur Acil çıkıģ kapıları kilitli olmaz. Acil çıkıģ yolları ve kapıları ile buralara açılan yol ve kapılarda çıkıģı zorlaģtıracak hiçbir engel bulundurulmaz Aydınlatılması gereken acil çıkıģ yolları ve kapılarında elektrik kesilmesi halinde yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulunur Acil çıkıģ yolları ve kapıları Sağlık ve Güvenlik ĠĢaretleri Yönetmeliğine uygun Ģekilde iģaretlenir. 14. Arama, kurtarma ve tahliye ĠĢyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak, çalıģanlar herhangi bir acil durumda nasıl davranmaları gerektiği konusunda eğitilirler. Arama, kurtarma ve tahliye konusunda yeterli sayıda destek elemanı görevlendirilir. ĠĢyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğin 11 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında destek elemanı görevlendirme zorunluluğunun 10 dan az olduğu ve çalıģan sayısının da 10 dan az olduğu ocaklarda en az 10 çalıģanın konu ile ilgili eğitim alması sağlanır. Arama, kurtarma ve tahliye için kullanılacak

11 ekipmanlar, kolayca ulaģılabilecek uygun yerlerde kullanıma hazır durumda bulundurulur ve Sağlık ve Güvenlik ĠĢaretleri Yönetmeliğine uygun olarak iģaretlenir KaçıĢın zor olduğu, zaman aldığı veya sağlığa zararlı havanın solunabileceği veya oluģabileceği yerlerde, temiz hava sağlayan taģınabilir solunum cihazları bulundurulur. Bu cihazlar en kısa sürede ve kolaylıkla ulaģılabilir ve kullanıma hazır Ģekilde muhafaza edilir Yer altı ve yerüstü maden iģyerlerinde arama, kurtarma ve tahliye ekiplerinin hızlı ve etkili bir Ģekilde müdahale edebilmesi için uygun bir kurtarma istasyonu kurulur. Ancak, yarıçapı en çok 50 kilometre olan alan içinde bulunan maden iģyerleri, merkezi bir yerde, ortaklaģa bir kurtarma istasyonu kurabilirler. Bu hüküm, aynı iģyerinin çeģitli ocakları için de geçerlidir. ĠĢyerleri, bu istasyonun kuruluģ ve yönetim giderlerini, çalıģtırdıkları çalıģanların sayısına göre aralarında paylaģırlar. 15. Güvenlik tatbikatları: ĠĢyerlerinde güvenlik tatbikatları yapılır ve düzenli aralıklarla tekrar edilir. Bu tatbikatların amacı, acil durum ekipmanının kullanılması veya iģletilmesi dahil acil durumlarda özel görevi bulunan çalıģanların eğitim ve becerilerinin kontrol edilmesidir. Görevli çalıģanlara, uygun yerlerde, bu ekipmanların doğru bir Ģekilde kullanılması veya iģletilmesi hususunda da tatbikat yaptırılır. Tatbikatta kullanılan bütün acil durum ekipmanı test edilir, temizlenir ve yeniden dolumu yapılır veya yenilenir. Kullanılan bütün taģınabilir ekipmanlar muhafaza edildikleri yerlerine geri konulur. 16. Ġlk yardım Ġlk yardım ekipmanları, çalıģma Ģartlarının gerektirdiği her yerde bulundurulur ve yapılan iģin özelliğine uygun olur. Ġlk yardım ekipmanları, uygun bir Ģekilde iģaretlenir ve kolay ulaģılabilir yerlerde bulundurulur ĠĢyerinin büyüklüğü, yapılan iģin niteliği ve kaza riskine göre iģyerinde bir ya da daha fazla ilk yardım odası bulunur. Bu odalarda, kaza halinde yapılacak iģleri belirten ilk yardım talimatı kolay görülebilecek Ģekilde asılır Ġlk yardım odaları yeterli ilk yardım malzeme ve ekipmanı ile teçhiz edilir ve sedyeler kolay eriģilebilir yerlerde bulundurulur. Bu yerler Sağlık ve Güvenlik ĠĢaretleri Yönetmeliğine uygun Ģekilde iģaretlenir Ġlkyardım konusunda 22/5/2002 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Ġlkyardım Yönetmeliği esaslarına göre destek elemanı görevlendirilir. 17. Doğal ve suni aydınlatma ÇalıĢanların sağlık ve güvenliği için her iģyerinin yeteri kadar aydınlık olması sağlanır ÇalıĢanların sağlık ve güvenliğinin korunması için iģyerlerinin mümkün olduğunca doğal ıģık alması sağlanır ve hava Ģartları göz önünde bulundurularak suni aydınlatma ile donatılır ÇalıĢılan yerlerdeki ve geçitlerdeki aydınlatma tesisatı, çalıģanlar için risk oluģturmayacak tipte olur ve uygun Ģekilde yerleģtirilir.

12 17.4. Aydınlatma sistemindeki herhangi bir arızanın çalıģanlar için risk oluģturabileceği yerlerde acil ve yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulunur. Bunun mümkün olmadığı durumlarda, çalıģanlara kiģisel aydınlatma araçları verilir Aydınlatma tesisatı; iģlemlerin kontrol ve kumanda edildiği alanların, kaçıģ yollarının, yükleme alanlarının ve tehlikeli alanların, sürekli aydınlık olmasını sağlayacak Ģekilde yapılır. Bu aydınlatma, çalıģmaların sürekli olmadığı iģyerlerinde, çalıģanların bulunduğu sürece yapılır. 18. Gürültü, titreģim ve toz ÇalıĢanların, gürültü, titreģim ve tozun zararlı etkilerinden korunması için 28/7/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan ÇalıĢanların Gürültü Ġle Ġlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik ile 22/8/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan ÇalıĢanların TitreĢimle Ġlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik ile beraber Bakanlıkça çıkarılan tozla mücadeleyle ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınır. 19. Hafriyat dökme yerleri ve atık sahaları: Hafriyat dökme yerleri, atık yığınları ve sahaları ile çöktürme havuzları, sağlam ve dayanıklı olmalı, çalıģanların sağlığını ve güvenliğini tehlikeye düģürmeyecek Ģekilde tasarlanmalı, inģa edilmeli, iģletilmeli ve bakımı yapılmalıdır. 20. Sıhhi tesisler Soyunma yerleri, elbise dolapları ÇalıĢmaları sırasında özel iģ elbiseleri giymek durumunda olan çalıģanlar için uygun soyunma yerleri sağlanır. Soyunma yerleri kolaylıkla ulaģılabilecek yerlerde ve yeterli büyüklükte kurulur ve buralarda oturma yerleri bulunur Soyunma odaları yeterince geniģ olur ve burada her çalıģan için çalıģma saatleri içinde elbiselerini koyabilecekleri kilitli dolaplar bulunur. Nemli, tozlu, kirli ve benzeri iģlerde veya tehlikeli maddelerle çalıģılan yerlerde, iģ elbiseleri ile harici elbiselerin ayrı yerlerde saklanabilmesi için, elbise dolapları yan yana iki bölmeli olur veya iki ayrı elbise dolabı verilir. Islak iģ elbiselerinin kurutulabilmesi için gerekli imkanlar sağlanır Kadınlar ve erkekler için ayrı soyunma yerleri olmalıdır Soyunma yeri gerekmeyen iģyerlerinde çalıģanların elbiselerini koyabilecekleri uygun bir yer sağlanır DuĢlar ve lavabolar Yapılan iģin veya sağlıkla ilgili nedenlerin gerektirmesi halinde çalıģanlar için uygun duģ tesisleri yapılır. DuĢlar kadın ve erkek çalıģanlar için ayrı ayrı olur DuĢlar çalıģanların rahatça yıkanabilecekleri geniģlikte ve uygun hijyenik Ģartlarda olur. DuĢlarda sıcak ve soğuk akan su bulunur DuĢ tesisi gerektirmeyen iģlerde, çalıģma yerlerinin ve soyunma odalarının yakınında, gerekiyorsa akar sıcak suyu da bulunan lavabolar bulunur. Lavabolar erkek ve kadın çalıģanlar için ayrı ayrı olur.

13 20.3. ÇalıĢma yerlerine, dinlenme odalarına, soyunma yerlerine, duģ ve yıkanma yerlerine yakın yerlerde yeterli sayıda tuvalet ve lavabo bulunur. Tuvalet ve lavabolar erkek ve kadın çalıģanlar için ayrı ayrı olur. Yeraltı ocaklarının, bu bölümde sözü edilen sıhhi tesisleri yerüstünde bulunabilir. 21. Yerüstü yardımcı tesislerine iliģkin özel hükümler ĠĢyerleri, muhtemel çevre Ģartlarına dayanabilecek Ģekilde tasarlanır, inģa edilir, kurulur, iģletilir, kontrol edilir ve bakımı yapılır. ĠĢyerleri, kullanım amacına uygun yapıda ve sağlamlıkta olur Zeminler, duvarlar, tavanlar ve çatılar ĠĢyerlerinde, taban döģeme ve kaplamaları sağlam, kuru ve mümkün olduğu kadar düz ve kaymaz bir Ģekilde olmalı, tehlikeli eğimler, çukurlar ve engeller bulunmamalıdır. ĠĢyerinde yapılan iģin niteliği ve çalıģanların yaptıkları iģ dikkate alınarak iģyeri bölümleri ısıya karģı uygun Ģekilde yalıtılır ĠĢyerlerinde, taban döģeme ve kaplamaları, duvarlar ve tavan, uygun hijyen Ģartlarını sağlayacak Ģekilde temizlemeye elveriģli malzemeden yapılır ĠĢyeri binaları, avlular, geçitler, yollar veya benzeri yerlerde bulunan saydam veya yarı saydam duvarlar ile özellikle camlı bölmeler; güvenli malzemeden yapılır, açık bir Ģekilde iģaretlenir veya çarpma ve kırılmaya karģı uygun Ģekilde korunur Yeterli sağlamlıkta olmayan çatılara çıkılmasına ve buralarda çalıģılmasına, güvenli çalıģmayı sağlayacak ekipman olmadan izin verilmez ÇalıĢma yeri boyutları ve hava hacmi ve çalıģma yerinde hareket serbestliği ÇalıĢma yerinin taban alanı, yüksekliği ve hava hacmi, çalıģanların rahat çalıģmaları, sağlık ve güvenliklerini riske atmadan iģlerini yürütebilmeleri için yeterli olmalıdır ÇalıĢanın iģini yaptığı yerde rahat hareket edebilmesi ve iģini güvenli bir Ģekilde yapabilmesi için yeterli serbest alan bulunur Pencereler Pencereler, tavan pencereleri ve havalandırma araçları; açılıp kapanması, ayarlanması ve sabitleģtirilmesi güvenli olacak Ģekilde tasarlanır ve yapılır. Bunlar, açık olduklarında çalıģanlar için herhangi bir tehlike arz etmeyecek Ģekilde yerleģtirilir Pencereler ve tavan pencereleri, risk meydana getirmeyecek Ģekilde temizlenebilir olmalıdır Kapılar ve giriģler Kapılar ve giriģlerin yeri, sayısı ve boyutları ile yapıldıkları malzemeler, kullanıldıkları odalara, alanlara, kullanım amaçlarına ve çalıģanların rahatça girip çıkmalarına uygun olmalıdır Saydam kapıların üzeri kolayca görünür Ģekilde iģaretlenir.

14 Her iki yöne açılabilen kapılar saydam malzemeden yapılır veya karģı tarafın görülmesini sağlayan saydam kısımları bulunur Saydam veya yarı saydam kapıların yüzeyleri, çalıģanlar için tehlike meydana getirmeyecek Ģekilde güvenli malzemeden yapılmalı veya kırılmalara karģı korunmalıdır Raylı kapılarda raydan çıkmayı ve istenmeyen Ģekilde devrilmeyi önleyecek güvenlik sistemi bulunur Yukarı doğru açılan kapılarda istenmeyen Ģekilde aģağı düģmeyi önleyecek güvenlik sistemi bulunur KaçıĢ yollarında bulunan kapılar uygun Ģekilde iģaretlenir. Bu kapılar yardım almaksızın her zaman ve her durumda içeriden açılabilir özellikte olur Araçların geçtiği geçit ve kapılar yayaların geçiģi için güvenli değilse bu mahallerde yayalar için ayrı geçiģ kapıları bulunur, bu kapılar açıkça iģaretlenir ve bu kapıların önlerinde hiçbir engel bulundurulmaz Mekanik kapılar çalıģanlar için kaza riski taģımayacak Ģekilde çalıģır. Bu kapılarda kolay fark edilebilir ve ulaģılabilir, acil durdurma cihazları bulunur ve herhangi bir güç kesilmesinde, otomatik olarak açılır olmaması durumunda, kapıların el ile de açılabilir olması sağlanır Herhangi bir yere giriģi engellemek için zincir veya benzeri araçlar kullanıldığında, bunlar açıkça görülebilir olmalı ve buralara yasaklama veya uyarıyı belirten uygun iģaretler konulmalıdır Kapalı iģyerlerinin havalandırılması Kapalı iģyerlerinde çalıģma Ģekline ve çalıģanların yaptıkları iģe göre, ihtiyaç duyacakları yeterli temiz hava bulunması sağlanır. Cebri havalandırma sistemi kullanıldığında sistemin her zaman çalıģır durumda olması sağlanır. Havalandırma sisteminin çalıģmaması durumunda arızayı bildiren uyarı sistemi bulunur Suni havalandırma sistemlerinde hava akımı, çalıģanları rahatsız etmeyecek Ģekilde olur. ÇalıĢma ortamı havasını kirleterek çalıģanların sağlığına zarar verebilecek artık ve pislikler derhal dıģarı atılır Ortam sıcaklığı ÇalıĢılan ortamın sıcaklığı çalıģma Ģekline ve çalıģanların harcadıkları güce uygun olmalıdır Dinlenme yerleri, soyunma yerleri, duģ ve tuvaletler, bekleme yerleri, yemekhaneler, kantinler ve ilk yardım odaları kullanım amacına göre yeterli sıcaklıkta olmalıdır ĠĢyerinin ve yapılan iģin özelliğine göre pencereler, çatı aydınlatmaları ve cam kısımlar güneģ ıģığının olumsuz etkilerini önleyecek Ģekilde olmalıdır Dinlenme yerleri

15 Yapılan iģin özelliği nedeniyle çalıģanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla çalıģanın bulunduğu iģyerlerinde uygun bir dinlenme yeri sağlanır. ĠĢ aralarında uygun dinlenme imkanı bulunan büro ve benzeri iģlerde ayrıca dinlenme yeri aranmaz Dinlenme yerleri yeteri kadar geniģ olmalı ve buralarda çalıģanlar için yeterli sayıda arkalıklı oturma yerleri ve masalar bulundurulmalıdır Dinlenme yerlerinde sigara içmeyenleri sigara dumanından korumak üzere gerekli düzenleme yapılır ÇalıĢma süresince, iģin gereği olarak düzenli ve sık ara veriliyorsa ve ayrı bir dinlenme yeri yoksa çalıģanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli olan hallerde, bu aralarda çalıģanların dinlenebileceği uygun yerler sağlanır. Bu yerlerde sigara içmeyenleri sigara dumanından korumak üzere gerekli düzenleme yapılır. 23. Gebe ve emziren kadınlar: Gebe ve emziren kadınlar için 16/8/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Gebe veya Emziren Kadınların ÇalıĢtırılma ġartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik hükümleri dikkate alınır. 24. Engelli çalıģanlar: Engelli çalıģanların çalıģtığı iģyerlerinde bu çalıģanların durumları dikkate alınarak gerekli düzenleme yapılır. Bu düzenleme özellikle engelli çalıģanların doğrudan çalıģtığı yerler ile kullandıkları kapılar, geçiģ yerleri, merdivenler, duģlar, lavabolar ve tuvaletlerde yapılır.